KEMOTERAPİ NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KEMOTERAPİ NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler"

Transkript

1 KEMOTERAPİ NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler

2 Kemoterapi nedir? Kemoterapi; genel anlamı ile bir hastalığın bazı kimyasal maddeler kullanılarak tedavisini ifade eder. Onkolojik olarak ise kemoterapi, tümörü tedavi etmek için anti-tümör ilaçlar olarak adlandırılan çeşitli ilaçların kullanılmasını anlatır. Kemoterapi neye yarar? Normalde vücudumuzda hücreler kontrollü bir şekilde çoğalır ve ölür. Tümör hücresi ise kontrolsüz ve düzensiz biçimde çoğalır. Tümör ilaçları bu hücrelerin, çoğalmalarını durdurarak veya gelişimleri boyunca bazı evrelerde değişikliğe yol açarak yıkımına neden olur. Bu amaçla tek bir ilaç kullanabileceği gibi, tedavide etkinliği artırmak amacıyla, genellikle birden fazla ilaç birlikte kullanılır. Kemoterapi vermek ile amacımız nedir? Hastalığa neden olan tümör cinsine ve yaygınlığına göre kemoterapi vermekte ki amacımız farklılıklar gösterir.

3 Hastalığı yok etmek Hastalığın yayılmasını engellemek Hastalığın ilerlemesini durdurmak Ana tümörden vücudun başka kısımlarına yayılan tümör hücrelerini öldürmek Hastalığın sebep olduğu yakınmaları yok etmek Kemoterapi kararı nasıl alınır? Kemoterapi kararı, bu konularda uzman olan kişilerin bulunduğu merkezlerde alınmalıdır. Kemoterapi kararı verilmeden önce hastalığın tanısı patolojik olarak mutlaka konulmuş olmalıdır. Tümörün gözle görülmesi veya radyolojik (röntgen, ultrason, tomografi veya mamografi vb.) tetkiklerle saptanması hastanın kemoterapi alması için yeterli değildir. Kemoterapi veya diğer tedavi kararları verilmeden önce mutlaka patolojik tanının (doku tanısı) konulması istenir.

4 Bunun dışında kemoterapi sırasında veya kemoterapi sonrası izlemde aynı yerde veya vücudunuzun başka bir yerinde, yeni bir belirti çıkması durumunda, doktorunuz bu kitlenin de tanısının konulması için biyopsi isteyebilir. Patolojik tanıdan sonra hastalığınızın yaygınlığının bilinmesi için öncelikle bazı incelemelerin (kemik iliği, ultrason, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans, kemik sintigrafisi ve röntgen) yapılması gereklidir. Hastalığınızın yaygınlığının bilinmesi; cerrahi, kemoterapi veya radyoterapi sırasının belirlenmesinde yol gösterici olacağı gibi, alacağınız ilaç tedavisinin de şekillenmesinde yardımcı olacaktır. Hastalığınızın yaygınlığı belirlendikten sonra kemoterapi etkinliğinin ve yan etkilerinin belirlenmesi amacıyla, tedavi öncesi ve sonrasında bazı kan testlerinin yapılmasına gerek duyulabilir. Bu testler tekrarlanarak tedavi etkisi takip edilir. İlaç tedavisi bittikten sonra da incelemeler periyodik olarak yaptırılarak hastalığınızda herhangi bir ilerleme olup olmadığı kontrol edilecektir.

5 Kemoterapi kim tarafından uygulanmalıdır? Kemoterapi uygulaması deneyimli hemşireler tarafından yapılmalıdır. Çünkü bu ilaçların damar dışına çıkması ile ciltte yaralar oluşabilir. Kemoterapiyi hangi sıklıkta ve ne kadar süre alacaksınız? Kemoterapi sıklığı ve süresi hastalığınızın tipine, tedavinin hedefine, kullanılan ilaçlara ve tedavi ile alınan cevaba göre değişiklikler gösterir. Kemoterapi uygulama şemanız, sıklıkla haftalık veya 3-4 haftalık olacaktır. İlaç uygulamaları sırasında belirli aralıklar vermekteyiz. Bunun nedeni vücudunuzun toparlanmasına izin vermektir. Kemoterapi sıklık ve süresi konusunda, sağlık durumunuzda gelişen yeni durumlara bağlı olarak, doktorunuz başlangıçta belirlenen sıklık, süreleri ve dozları değiştirebilir. Kemoterapi verilirken uyulması gereken en önemli kurallardan biri tedavinin düzenli ve zamanında yapılmasıdır.

6 İlaçlar zamanında uygulanmaz ise tümör hücreleri hızla çoğalarak yayılmaya ve verilen ilaçlara karşı direnç kazanmaya başlarlar. Bu durumda da tedavinin etkinliği azalır. Bu nedenle sizlere verilen randevulara mutlaka uyunuz. Kan değerlerinizin veya genel durumunuzun kemoterapi almaya izin vermediği durumlarda doktorunuz tedavi zamanınızı değiştirecektir. Kemoterapi aldıktan sonra çalışabilir misiniz? Kemoterapi sırasında çalışmanız; uygulanan tedavi planına göre farklılık gösterebilir. Çoğu kemoterapide beyaz kürelerde azalma olması nedeniyle enfeksiyona yatkınlığınız artabilir. Bulantı, halsizlik vb. yan etkiler nedeniyle çalışamayabilirsiniz. Kemoterapi sırasında ve sonrasında başka ilaçları kullanabilir misiniz? Kemoterapi almadan önce varsa devamlı kullandığınız ilaçları doktorunuza söyleyiniz.

7 Unutmamanız için liste halinde yazmanız daha uygun olur. Doktorunuz kemoterapi alırken kullanımında sakınca gördüğü ilaçlarınız olduğunda bunları size belirtecektir. Kemoterapi bittikten sonra bu ilaçlara tekrar başlayabilirsiniz.kalp ilaçları gibi devamlı kullanmak zorunda olduğunuz ilaçları alabilirsiniz. Aspirin için kısıtlama gerekebilir. Kemoterapi nasıl uygulanmaktadır? Kemoterapi, hastalığınızın cinsine, yayılım durumuna göre değişik şekillerde uygulanabilir. Kemoterapi sıklıkla el üstü veya kolunuzdaki bir ven (toplardamar) içine konulan ince bir iğne yoluyla uygulanır. İlaçlar kemoterapi şemanıza göre seruma karıştırılarak verilir. Bazı kemoterapötik ilaçlar hızlı uygulanırsa kolunuzda hafif bir yanma yapabilirler. Bu nedenle olabildiğince yavaş bir şekilde verilirler. Bu işlem yaklaşık her ilaç için dakika sürer. Seruma katılarak verilen bazı ilaçların verilmesi ise birkaç saat sürebilir. Bazı hastalara kemoterapi önceden takılmış kataterler yoluyla uygulanır. Damar içine uygulanan ilaçlar dışında bazı ilaçlar kas içine (intramüsküler) yapılarak uygulanabilir.

8 Damar ve kalçaya uygulanan ilaçlar dışında ağızdan kapsül veya tablet şeklinde de ilaçlar kullanabiliriz. Bazı ilaçlar kullanılırken tedavi öncesi ve sonrasında kortizon verilmesi gerekebilir. Hangi hastalara kateter takılır? Hiçbir damar yolu bulunamayan hastalar Çok yüksek dozda veya vücuda yan etkileri fazla olan ilaçlar alınacak ise Kemoterapi uzun süreli ise (24-48 saat gibi), Aldığı tedavi veya hastalığı dolayısıyla çok sık kan tetkiki gerektiren hastalara kateter takılabilir. Kateter takılması gerektiğinde sizinle görüşülüp onayınız alınacaktır. Kemoterapi için hangi ilaçlar kullanılır? Kemoterapi ilaçları uzun yıllar süren araştırmalar sonucunda bulunmuştur. Bu araştırmalar sonrasında bulunan ilaçlar, farklı tümörlerde farklı etkiler gösterebilir. Kullanılacak ilaçların vücudunuza (kalp, böbrek, akciğer vb.) birtakım yan etkileri olabilir.

9 Bu nedenle kullanılacak ilaçlar; hastalığınızın cinsi ve yaygınlık durumu dışında sizin genel sağlık durumunuza, yaşınıza ve vücut fonksiyonlarınızın yeterliliğine göre değişiklik gösterebilir. Tümör tedavisi için klinik araştırmalar tüm hızıyla devam etmektedir. Gün geçtikçe daha etkili tedavi yöntemleri ve ilaçlar bulunmaktadır. Yeni ilaçlar insanlarda kullanılmadan önce etkinlik, yan etki gibi özellikleri açısından yıllarca süren araştırmalara tabi tutulurlar ve sonra kullanıma sunulurlar. Kemoterapi sonrası izlem nasıl olacaktır? Kemoterapi şemanıza göre değişmek üzere ilaç alımından belli bir süre sonra kan tetkiklerinizin ve muayenenizin yapılması gerekir. Kemoterapötik ilaçlar kullanımlarından genellikle 7-10 gün sonra kan hücrelerinizde düşmeye yol açarlar. Bu her hastada benzer düzeyde olmaz. Bu düzey genel durumunuz, aldığınız ilaçlar, ilaç dozları ve bu süre içindeki beslenme durumunuz gibi çeşitli faktörlerden etkilenir. Bu nedenle eğer 21 günlük aralıklarla uygulanan bir kemoterapi alıyorsanız, kemoterapi bitiminden 7-10 gün sonra kan sayımınızın görülmesi gerekebilir.

10 Kan değerlerinize göre doktorunuz, gerkiyorsa, öneri ve tedavilerde bulunacaktır. Bir sonraki tedaviyi alabilmeniz için genel durumunuz ve kan sayımlarınızın iyi olması gerekir. Yeni kemoterapiyi almadan önce kan sayımı ve bazı biyokimyasal tetkiklerle (üre, şeker gibi) idrar tetkiklerinin yapılması gereklidir. Bu nedenle ilk muayeneniz sonrasında, kemoterapi sonrası 10. gün ve bir sonraki kemoterapi öncesi için tetkik kağıtlarınızı almayı unutmayınız. Ayrıca kemoterapi aldıktan sonra, bir sonraki kemoterapiniz için randevu almayı unutmayınız. Bunun için doğrudan polikliniğimize gelerek veya uzakta oturuyorsanız O (232) numaralı telefonumuzu arayarak muayene randevunuzu alınız. Kemoterapinin yan etkileri var mıdır? Kemoterapinin yan etkileri, ilaç alacak tüm hastalarımızın ortak çekingenliğini oluşturmaktadır. Tümör hücreleri hızlı bölünen ve çoğalan hücrelerdir. Kemoterapik ilaçlar bu hücrelere etki ederken, normal hücrelere de zarar verirler.

11 Bu yan etkilerden kemik iliği, sindirim sistemi ve saç follikülleri gibi çok hızlı çoğalan hücreler daha belirgin olarak etkilenirler. Bu sistemler dışında ilaçlar; kalp, akciğer, böbrek, mesane ve sinir sistemi üzerinde de yan etkilere sahiptirler. Bu yan etkiler alınan ilaçlara ve kemoterapi uygulanan kişinin bireysel özelliklerine göre hastadan hastaya değişiklik gösterir. Kemoterapötik ilaçların cinsine göre yan etkilerde değişiklik göstermektedir. Bu etkiler nedeniyle hastalarımıza aldıkları tedavilere göre koruyucu bir takım ilaçları da birlikte vermekteyiz. Ancak bazen bireysel özellikler nedeni ile tedavi şemasında bir takım değişikler yapmak gerekebilir. Örneğin aynı ilaçları alan kişiler arasında mide bulantısı farklı olabilir. Bu nedenle her ilaç alımı sonrasında yapılacak düzenli muayeneleriniz sırasında, size ilaçların yan etkileri konusunda bazı sorular yöneltilecektir. Bu sırada sizden alınacak bilgiler ile tedavinizi size en az yan etkiyle verebilmek amacıyla ilaç şemanızda bazı değişiklikler yapılacaktır. Bu nedenle tedavi ile ilgili şikayetlerinizi doktorunuza mutlaka anlatınız.

12 Kemoterapi ile hangi yan etkiler oluşabilir? Kemoterapi alımı sırasında ve sonrasında en sık karşılaşan yan etkiler şunlardır: Genel: Halsizlik, iştahsızlık, Sindirim sistemi: Bulantı, kusma, ishal, kabızlık, Cilt: Saç dökülmesi, Kemik iliği: Kansızlık (anemi), lökopeni (akyuvarların azalması), trombositopeni (pıhtılaşmada rol oynayan hücrelerin azalması) Enfeksiyonlara duyarlılık. Oluşan yan etkiler ne kadar sürer? Bu sorunun yanıtına girmeden önce kemoterapiye bağlı yan etkilerin çoğunun kısa süreli olduğunu bilmeniz gerekmektedir. Bazı etkiler ilaç alırken gözlenirken bazıları bir iki hafta sonra ortaya çıkabilir. Bu etkiler alınan ilaçlara ve kişisel faktörlere bağlı olarak hastadan hastaya da değişiklik gösterir. Yan etkilerin çoğunluğu ilaç alırken yaşanır. Bu erken dönem yan etkileri, alınan bazı önlemler ile önlenebilir.

13 Bazı yan etkiler ise zamanla ortaya çıkar. Bu etkilerde sonraki ilaç uygulamalarında önlemler alınarak çözümlenebilir. Ancak bazen, uzman denetimi dışında, uygulanan kemoterapiye bağlı olarak kalp, akciğer, böbrek ve genital sistemle ilgili kalıcı hasar oluşabilir. İlaçlara bağlı yan etkiler, sağlığınızda önemli sorunlar oluşturduğunda ilaçlarınız doktorunuz tarafından değiştirilecektir. Ancak etkin bir tedavi alınırken, önlenebilir yan etkiler nedeniyle tedavinizi aksatmanızı, uygulanan tedavinin etkinliğinin azalmasına neden olabileceğinden dolayı istemeyiz. Gerekli durumlarda doktorunuzla iletişime geçerek sorunlarınızın çözümlenmesi veya en aza indirilmesi en doğru yaklaşım yoludur. Bulantı ve kusma Bulantı ve kusma; kemoterapi sırasında ve sonrasında görülen yan etkilerden birisidir. Alınan ilaçlara bağlı olarak hastadan hastaya değişen derecelerde gözlenir. Bazı hastalarımızda hiç bulantı ve kusma gözlenmezken bazı hastalarımızda çok şiddetli bulantı ve kusmalar görebilmekteyiz. Bu nedenle hastalarımızın çoğuna kemoterapi ilaçları verilmeden önce bulantı ve kusmayı önleyen bazı ilaçlar kullanmaktayız.

14 Bulantı ve kusma kemoterapötik ilaçların mide ve beyindeki kusma merkezini etkilemesiyle ortaya çıkar. Bulantı ve kusma ilaç alımı sırasında başlayabileceği gibi saatler sonra da başlayabilir. Bazen kemoterapi sonrasında başlayan bulantı-kusma uzun süre devam edebilir. Bazı hastalarımızda ise, kemoterapi almaya başlamadan önce psikolojik bulantı ve kusmalar görmekteyiz. Bulantı ve kusmayı önlemek amacıyla antiemetik ilaçlar olarak adlandırılan çeşitli ilaçlar kullanmaktayız. Hastanın durumuna göre kullanılan ilaçlarda ve dozlarında değişiklikler yapmaktayız. Antiemetik almanıza rağmen uzun süren veya beslenmenizi etkileyecek kadar şiddetli bulantı ve kusmalarınızın olması durumunda doktorunuza bilgi vermeniz uygun olur. Bulantı ve kusma konusunda benim alabileceğim bazı önlemler var mıdır? Tedavi öncesinde aşırı gıda almamak Tedaviniz sırasında bulantı ve kusma durumunuz oluyorsa, kemoterapi öncesi ve sonrasındaki 1-2 saat boyunca gıda almamak

15 Kemoterapi aldığınız gün boyunca hafif ve azar azar beslenmek Rahatsız edici bulantı ve kusmalar oluyorsa tedavi öncesi ve tedaviden sonraki gün sıvı gıdalar almak Yemeklerinizi hızlı yememek Lokmalarınızı iyi çiğnemek Yemek kokusundan rahatsızlık duyuluyorsa; soğuk veya ılık yemekleri tercih etmek Sizi rahatsız eden kokulardan uzak durmak (sigara, parfüm gibi...) Sabahları rahatsız eden bulantılarınız oluyorsa tost, kraker gibi kuru gıdalar almak Kola gazoz gibi içecekleri içmemek. Doğal meyve suları içmek Yağlı yiyeceklerden kaçınmak Sevdiğiniz yiyecekleri tercih etmek Yemekten sonra oturmak (yemek bitiminden sonra en az 2 saat uyumayarak, besinlerin sindirimini sağlayın.) Bulantı ve kusmanız olduğunda derin derin ve yavaşça soluk alıp veriniz

16 Rahat giyecekler giyiniz Taşıt tutmanız var ise ve uzun bir yoldan geliyorsanız kemoterapi almaya aynı gün gelmemeye çalışmak Bulantınız olduğu dönemlerde hoşunuza giden işleri yapmaya çalışmak (sevdiklerinizle sohbet etmek televizyon izlemek veya müzik dinlemek) İştahsızlık ve beslenme bozukluğu durumunda ayrıca diyet uzmanımızla görüşmeniz sağlanacaktır. Saç dökülmesi Kemoterapi alan her hastada görülmese de saç dökülmesi (alopesi) sık karşılaştığımız yan etkilerden birisidir. Saç dışında vücudun başka bölgelerindeki kıl ve tüylerde de dökülme görülür. Kemoterapi başlamadan önce saçlarınızın dökülüp dökülmeyeceği konusunda doktorunuzdan bilgi alabilirsiniz. Dökülme ilk kemoterapiden sonra başlayacağı gibi bazen sonraki tedavilerde de başlayabilir. Kısmi veya tam dökülme olabilir.

17 Oldukça rahatsız eden durum olmasına rağmen tedavi bitiminde saçlarınız tekrar çıkmaya başlayacaktır. Bazı hastalarda saç farklı renkte çıkabilir. Kemoterapi sırasında saçların korunması için alabileceğiniz bazı önlemler vardır: Saçlarınızı kısa kestirmek (kısa saç sitili saçlarınızı daha dolgun ve kalın gösterecektir) Besleyici ve yumuşatıcı şampuanlar kullanmak Aşırı tarama ve fırçalamadan kaçınmak Saç kurutma makinalarını mümkün olan en düşük sıcaklıkta kullanmak Saç spreyleri, bigudileri kullanmaktan kaçınmak, Güneşten korunmak için şapka veya eşarp kullanmak gibi önlemlere uymalısınız Saç kaybı sizi psikolojik yönden önemli düzeyde etkilerse peruk kullanabilirsiniz. Bu nedenle tedaviden önce, peruk temini için gerekli girişimlerde bulununuz.

18 İshal Kemoterapi sırasında kullanılan ilaçların bağırsak mukozasını etkilemesiyle İshal ortaya çıkabilir. İshal dışkının yumuşaması şeklinde görülebileceği gibi tamamıyla sulu dışkılama olarak da görülebilir. İshaliniz 24 saatten uzun sürüyorsa veya ishal süresince şiddetli ağrı veya kramplarınız varsa doktorunuza bilgi veriniz. Bu durumda ishali kesmek için çeşitli ilaçlara başlamak gerekebilir. Doktorunuzun haberi olmadan kendi başınıza ilaç almayınız. İshal olduğunuz zaman günlük dışkılama sayınızı, dışkı kıvamını ve rengini gözlemleyiniz.

19 İshalinizi kontrol etmek için şu önlemlere başvurabilirsiniz: Azar azar ancak daha sık beslenmek İshal nedeniyle kaybolan sıvıyı yerine koymak amacıyla su, açık çay, elma suyu, ayran gibi sıvılardan mümkün olduğunca çok almak. Sıvıları oda sıcaklığında ve yavaş içmek İshal ve kramplara neden olabilen ve çok posa bırakan; çiğ sebzeler, taze veya kurutulmuş meyveler, fındık, çekirdek, patlamış mısır, kepekli ekmek, fasulye gibi gıdalardan kaçınmak Yoğurt, yumurta, haşlanmış patates, balık, tavuk (derisiz), pirinç, şehriye çorbası, muz, yağsız peynir gibi az posalı besinleri tercih etmek İshalinizi artırıyorsa süt içmekten kaçmak. Kahve, alkol ve tatlılardan kaçınmak

20 İshal vücudunuzun önemli bir minerali olan potasyum kaybına neden olacağından, aksi söylenmedikçe, muz, patates, şeftali veya elma suyu, pirinç lapası gibi gıdaları almaya çalışmak Eğer ishaliniz şiddetli ise doktorunuza haber vererek sadece sıvı gıdalar almak. Patates, pirinç çorbası, yoğurt, makarna yemeğe çalışmak Anal bölgenizi her dışkılamadan sonra iyice temizleyerek, ılık suyla durulamak. Eğer ishaliniz tüm bu önlemlere rağmen düzelmiyorsa ihtiyacınız olan sıvı ve besinlerin damar yoluyla verilmesi gerekebilir. Sadece sıvı gıda ile beslenmeniz 3 günden fazla sürmemelidir. Bu durumda doktorunuza başvurunuz. İki günden fazla süren şiddetli ishal ile birlikte ağız yoluyla günde en az 4 litre sıvı alınamaması durumunda, böbrekleriniz zarar görebileceğinden derhal doktorunuzla temasa geçiniz

21 Ağız, dil ve yanakta yaralar Kemoterapi ağız ve boğazda kuruma, kızarma ve yaralar oluşturarak yanmalara neden olabilir. Bu bölgede kuruluk ve tahrişe neden olarak kanamalara da yol açabilir. Bu nedenle kemoterapi sırasında iyi bir ağız bakımı önemlidir. Ağrı ve yaralar dışında, ağız içinde yaşayan mikroorganizmalarla gelişebilecek enfeksiyonlar ciddi sorunlara yol açabilirler. Kemoterapi sırasında ağız sağlığınız için gerekli önlemler şunlardır: Eğer mümkünse kemoterapi başlamadan önce dişlerinizin çürük, apse gibi çeşitli sorunlarının saptanması ve giderilmesi için diş hekiminize başvurmak Diş hekiminizden kemoterapi sırasında yapılması gereken ağız bakımınızla ilgili bilgi almak. (Kemoterapi başladıktan sonra dişlerinizle ilgili bir sorunun çözümlenmesi, kanama, ağrı gibi nedenlerle zor olabilir. Böyle bir durumun varlığında en uygun zamanın belirlenmesi için doktorunuzla görüşünüz.)

22 Her yemekten sonra dişlerinizi diş ve diş etlerine fazla bastırmadan fırçalamak. (Bu amaçla yumuşak diş fırçaları kullanınız.) Alkol içeriği yüksek gargara kullanmamak. Bir bardak suya bir kaşık karbonat koyarak hazırlayacağınız suyla ağzınızı sık sık çalkalamak Varsa protezlerinizin bakımını iyi yapmak. Ağzınıza uygun olmayan protezleri kullanmamak (Ağzınız ve boğazınızda ağrı olması durumunda doktorunuzla bağlantı kurunuz. Bu durumda çeşitli ilaçlar kullanmanız gerekebilir.)

23 Ağızda yara ve yemek yerken ağrınız varsa neler yapmalısınız? Muz, bebek mamaları, haşalanmış patates, yumuşak peynir, puding, dondurma, sütlaç gibi yumuşak gıdaları tercih etmek Çiğ meyveler, tost, kraker gibi sert ve kuru gıdalardan kaçınmak Bol bol sıvı almak Dudaklarınız kuruyorsa yumuşatıcı kremler kullanmak Ağzınızı karbonatlı suyla sık sık çalkalamak. Bir bardak suya 5-6 damla Batticon (ağız temizliği temizliği için kullanılabilen solüsyon) damlatarak yemeklerden sonra günde en az 6 kez olacak şekilde gargara yapınız. Daha sonra normal suyla gargara yaparak ağzınızı Batticon'dan arındırınız

24 Halsizlik / Anemi / Kansızlık Kemoterapi kemik iliğini etkileyerek oksijen taşınmasında rol alan kırmızı kürelerin (alyuvarlar) yapımını azaltır. Kırmızı kürelerin azalmasına kansızlık (anemi) denilir. Yeterli oksijenin olmaması dokuların gerekli ihtiyaçlarını karşılamamasına neden olur. Anemi yorgunluk, halsizlik, nefes darlığı baş dönmesi gibi şikayetlere neden olabilir. Hemoglobin değeriniz belli bir sınırın altına inerse size kan verilecektir. Anemi olduğunda şunlara dikkat etmemiz gerekir: Dinlenmeye daha fazla zaman ayırınız. Geceleri daha fazla uyuyunuz Aktivitelerinizi kısıtlayınız. Yorucu işlerden kaçınınız Otururken veya yatıyorsanız yavaşça ayağa kalkınız Dengeli beslenmeye dikkat ediniz

25 Enfeksiyonlar Kemoterapi beyaz kürelerinizde (akyuvarlar, lökositler) azalmaya neden olarak enfeksiyonlara karşı duyarlılığınızı azaltır. Bu durumda vücudunuzun ağız, akciğerler, deri, ürüner sistem gibi değişik bölgelerinde enfeksiyon ortaya çıkabilir. Bu nedenle kemoterapiler arasında ve öncesinde beyaz küreleriniz kontrol edilir. Değerler düşük çıkarsa ilaç alımınız erteleneceği gibi, sonraki ilaç uygulamalarında da benzer durumla karşılaşmamak için gerekli önlemler (ilaç dozları azaltır veya beyaz küreleri artırıcı ilaçlar gibi) alınır. Böyle bir durumla karşılaşmanız durumunda sizlerin alacağı önlemler şunlardır: Gün boyunca ellerinizi sık sık yıkamak. (Özellikle yemeklerden önce ellerinizi yıkayınız.) Tuvalet öncesi ve sonrasında ellerinizi yıkamak (Tuvaletten sonra ellerinizi mutlaka antiseptik solüsyonlarla yıkayınız.)

26 Grip gibi bulaşıcı hastalığı olan kişilerden uzak durmak. Yakın zamanlarda kızamık, çocuk felci, kabakulak, gibi aşıları yaptırmış çocuklardan uzak durmak Meyve sebzeleri iyice yıkamadan yememek Suları kaynatarak içmek Kuruyan ve çatlayan cilt bölgelerinize yumuşatacı losyon veya kremler kullanmak Diş etlerinin zedelenmemesi için yumuşak diş fırçaları kullanmak Traş olurken jilet yerine traş makinesi kullanmak. Bıçak, iğne gibi aletlerle bir yerlerinizi kesmemeye çalışmak Doktorunuzun haberi olmadan aşı yaptırmamak Dışarıdan yemek yememek Hayvanlarla uğraşıyorsanız koruyucu eldivenler giymek. Tırnaklarınızı çok kısa kestirmemek ve manikür-pedikür yaptırmamak

27 Kemoterapiden sonraki günlerde aşağıdaki durumlar halinde mutlaka doktorunuza başvurunuz: Ateşiniz 38 C'nin üzerine çıkarsa Aşırı terleme,titreme olursa İdrarda yanma olursa Şiddetli öksürük ve boğaz ağrısı varsa Anormal genital akıntı ve kaşıntı olursa Vücudunuzda şişlik, kızarıklık, hassasiyet olursa Kanama sorunları Kemoterapinin kemik iliğini etkilemesiyle pıhtılaşmayı sağlayan hücreler (trombosit) azalabilir. Trombositler azaldığı zaman kanamaya eğilim artar. Eğer vücudunuzda morluklar oluşuyor,ciltte kırmızı küçük lekeler beliriyor, krmızı renkli idrar çıkarıyorsanız, siyah renkte veya kanlı dışkılıyorsanız, burun veya dişeti kanamalarınız oluyorsa doktorunuza mutlaka bilgi veriniz. Kan sayımınıza göre çok düşük değerleriniz varsa kan veya trombosit verilmesi gerekli olabilir.

28 Trombosit sayınız düşükse şu önlemleri almalısınız: Doktorunuza danışmadan herhangi bir ilacı (örneğin aspirin, ağrı kesici ilaçlar) almamalısınız Doktorunuz izin vermedikçe alkollü içkiler almamalısınız Dişlerinizi zorlamadan ve çok yumuşak bir diş fırçasıyla fırçalamalısınız Burnunuzu elinizi kullanmadan ve zorlamadan temizlemelisiniz Herhangi bir nedenle vücudunuzda yanık oluşmamalıdır Kesici aletleri kullanırken dikkatli olmalısınız Yaralanmaya neden olabilecek aktivitelerden kaçınmalısınız Cinsel ilşki sırasında dikkatli olmalısınız Yürürken veya yatarken başınızı bir yere çarpmamalısınız

29 Kabızlık Kabızlık dışkılama sayısında azalma ve dışkınızın sertleşmesidir. Kemoterapi sırasında kabızlık, aldığınız ilaçlara bağlı olabileceği gibi, aktivite azalmasıyla ve yetersiz beslenmeyle de ortaya çıkabilir. Bir iki günden daha fazla sürede gaz veya dışkı çıkaramıyorsanız doktorunuza bilgi veriniz. Bu durumda laksatifler veya dışkınızı yumuşatıcı bazı ilaçlar kullanmanız gerekli olabilir. Kendi başınıza ilaç kullanmayınız. Kabızlık olduğu durumlarda şunlara dikkat etmelisiniz: Bol miktarda sıvı almalısınız. (Özellikle ılık veya sıcak olmasına dikkat ediniz.) Sebze, meyve, patlamış mısır, hoşaf (komposto), fındık, ceviz gibi bol posa bırakan besinleri tüketmeye çalışmalısınız Herhangi bir engel yok ise günlük düzenli egzersiz yapmalısınız (yürüyüş gibi...) Her gün aynı saatlerde dışkılamaya çalışmalısınız

30 Cilt ve tırnak lezyonları Kemoterapi aldığınız süre içinde cildinizde kızarıklık, kaşıntı, kuruluk, soyulma gibi sorunlar görülebilir. Bunlar genellikle önemli sorunlar oluşturmazlar. Tırnaklarınızda kolay kırılma, çizgilenme ve koyulaşma olabilir. Dikkat edilecek hususlar: Sivilce çıkıyorsa cildinizi temiz ve kuru tutunuz Cildinizde kuruma oluyorsa, nemlendirici krem ve losyonlar kullanınız. Sık sık kısa süreli banyolar yapınız. Alkol içeren kolonya, parfüm ve traş losyonlarından kaçınınız Tırnaklarınızı korumak için iş yaparken eldiven kullanınız Güneş ışınları kullanılan ilaçların cildiniz üzerine etkisini arttırabilir. Bu nedenle güneşten korununuz. Gerekirse güneşe karşı koruyucu losyonlar (faktör 15) kullanınız. Şapka ve uzun kollu giysiler kullanabilirsiniz

31 Kemoterapi verilen damarlarınızda bir süre sonra koyulaşma gözlenebilir. Bu durum kemoterapiden birkaç ay sonra genellikle kaybolur. Cilt bölgesinde birkaç saat veya gün süren kaşıntılar oluşabilir. Nemli bezle kompresler faydalı olabilir Kemoterapi ilaçları damar dışına kaçarsa ciddi sorunlara yol açabilirler. Bu nedenle ilaç alırken veya sonrasında herhangi bir yanma ya da ağrı olması durumunda doktorunuza haber veriniz. Bu her zaman bir sorun olduğunu göstermez ise de en az bir kez doktor tarafından gözlenmesinin yararı olabilir İlaç alırken veya sonrasında, ani gelişen kaşıntı, kızarıklık, nefes darlığı durumunda doktorunuza veya ilacı veren hemşireye hemen haber veriniz Kemoterapi uygulanan damarlarınızın bulunduğu bölgeye tedavi sonrasında, günde en az 3 defa ve her defasında 20 dakika olacak şekilde sıcak ıslak havlu pansumanları (cildinizi yakmayacak derecede) yaparak damar ve deride oluşan hasarın iyileşmesine yardımcı olunuz

32 Böbrek ve mesane üzerinde olan etkileri Bazı kemoterapi ilaçları böbrek ve mesanede kalıcı hasar bırakabilirler. Bu nedenle kemoterapi öncesinde yapılan kan tahlillerinizde böbrek fonksiyonlarınız izlenir. Gerekli görülürse daha detaylı tetkikler de istenebilir. Kemoterapi alırken bol sıvı alarak ilaçların böbrekten atılmasına yardımcı olunuz. Şu durumlarda doktorunuza mutlaka bilgi veriniz: İdrar yaparken yanma oluyorsa Sık sık idrara gidiyorsanız Titreme,ateş ve birlikte bel ağrısı varsa Kanlı idrar yapıyorsanız İdrarınızda renk değişikliği olmuş ise

33 Cinsel fonksiyonlar üzerinde olan etkileri Kemoterapi ilaçları bazen, yaşınıza ve genel sağlık durumunuza bağlı olarak, hem kadınlarda, hem de erkeklerde cinsel organların fonksiyonlarını etkileyebilir. Erkeklerde sperm sayısı ve fonksiyonları üzerine etki ederek, geçici veya kalıcı kısırlık yapabilirler. Cinsel istek üzerine etkisi yoktur. Eğer çocuk istiyorsanız ve kısırlığa neden olabilecek bir kemoterapi alacaksanız; kemoterapi öncesi, ileride kullanılmak üzere spermler saklanabilir. Kemoterapi aldığınız sürece, kullandığınız ilaçların kromozomlar üzerine olan kötü etkilerinden dolayı cinsel ilişkide mutlaka korunmanız gerekir. Kadınlar: Kemoterapi ilaçları yumurtalıklarınızı ve üretilen hormonlarınızı etkileyebilir. Bu nedenle normal adet gören kadınlarda kemoterapi sonrasında adet düzensizliği başlayabilir veya tamamen kesilebilir, kemoterapinin hormonal etkileri nedeniyle menopoza benzer; ateş basmaları, vajinada kuruluk, yanma ve kaşınma gibi şikayetler olabilir.

34 Yumurtalıklar üzerine olan etkileri kalıcı veya geçici kısırlığa neden olabilir. Adet gecikmesi ya da olmamasına karşın, kemoterapi alırken gebe kalabilirsiniz. Kullanılan ilaçların zararlı etkileri nedeniyle defektli çocuklar doğabileceğinden bu sürede mutlaka doğum kontrolü uygulamanız gerekir. Sinir sistemi üzerinde olan etkileri Kemoterapi sırasında kullanılan bazı ilaçlar sinirler üzerine olumsuz etkiler göstererek ellerde ayaklarda uyuşma, karıncalanma, yanma ve his kaybı yapabilirler. Nadir de olsa işitme kaybı, denge ve yürüme bozuklukları gibi şikayetlere neden olabilirler. Bu bozukluklar ilaçlar kesildikten sonra genellikle düzelir. Sinirlerde etkilenme olduğunda; kesici aletlere, sıcağa karşı dikkatli olmanız gerekir. Bu kılavuz kemoterapi hakkında sizleri bilgilendirmek amacı ile Kent Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölümü'nce hazırlanmıştır.

35

36 YAŞAMI SİZİN İÇİN KOLAYLAŞTIRIYORUZ kenthospital.com kenttipmerkezi.com internationalkent.com karacigernakli.org bobreknaklikent.com kemikiliginaklikent.com sgkkent.com saglikkenti.com /KentSaglikGrubu /kentsaglikgrubu KENT HASTANESİ 8229/1 Sokak No: Çiğli-İZMİR Tel: (0232) (pbx) Faks: (0232)

TROMBOSİTOPENİ KONTROLÜ

TROMBOSİTOPENİ KONTROLÜ TROMBOSİTOPENİ KONTROLÜ GÜLDER GÜMÜŞKAYA HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ONKOLOJİ HASTANESİ TROMBOSİT NEDİR? 1 Kemik iliğinde yapılan kan hücrelerinden biridir. Pıhtılaşma hücreleri olarak bilinir. 1mm 3 kanda

Detaylı

Vücudumuzda oluşan tümör hücrelerini yok etmek için uygulanan ilaç tedavisine kemoterapi denir.

Vücudumuzda oluşan tümör hücrelerini yok etmek için uygulanan ilaç tedavisine kemoterapi denir. KEMOTERAPİ KEMOTERAPİ NEDİR? Vücudumuzda oluşan tümör hücrelerini yok etmek için uygulanan ilaç tedavisine kemoterapi denir. Kemoterapide, bir veya birden fazla ilaç bir arada kullanılabilir. Her ilacın

Detaylı

09/11/2015 BEYAZ KAN HÜCRELERİ. Lökosit ya da akyuvarlar olarak adlandırılan beyaz kan hücresi, kemik iliğinde üretilir.

09/11/2015 BEYAZ KAN HÜCRELERİ. Lökosit ya da akyuvarlar olarak adlandırılan beyaz kan hücresi, kemik iliğinde üretilir. BEYAZ KAN HÜCRELERİ Lökosit ya da akyuvarlar olarak adlandırılan beyaz kan hücresi, kemik iliğinde üretilir. 1 Görevleri nelerdir? Bu hücreler vücudu bulaşıcı hastalıklara ve yabancı maddelere karşı korur.

Detaylı

Karolinska Üniversite Hastanesi Onkoloji Kliniği, DOCETAXEL TEDAVİSİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME

Karolinska Üniversite Hastanesi Onkoloji Kliniği, DOCETAXEL TEDAVİSİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME Karolinska Üniversite Hastanesi Onkoloji Kliniği, DOCETAXEL TEDAVİSİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME Size bir antikanser ajan olan Docetaxel tedavisi önerildi. Tedavi yaklaşık 1,5 saat sürer ve üç hafta aralıklarla

Detaylı

Kemoterapi Hastalarında Tedavi Uyumunun Arttırılmasında Eczacı Danışmanlığı

Kemoterapi Hastalarında Tedavi Uyumunun Arttırılmasında Eczacı Danışmanlığı Kemoterapi Hastalarında Tedavi Uyumunun Arttırılmasında Eczacı Danışmanlığı 3. Ulusal Hastane ve Kurum Eczacıları Kongresi 23-27 Mart 2016, Muğla Uz. Ecz. Metin Deniz KARAKOÇ Denizli Devlet Hastanesi Hasta

Detaylı

Karolinska Üniversite Hastanesi Onkoloji Kliniği, FEC TEDAVİSİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME

Karolinska Üniversite Hastanesi Onkoloji Kliniği, FEC TEDAVİSİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME Karolinska Üniversite Hastanesi Onkoloji Kliniği, FEC TEDAVİSİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME Size üç antikanser ajan or ilaç oluşan FEC tedavisi öneriliyor.: Fluracedyl, Epirubicin ve Cyklofosfamid Üç haftalık

Detaylı

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri Kansızlık (anemi) kandaki hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre kabul edilen değerlerin altında olmasıdır. Bu değerler erişkin erkeklerde 13.5 g/dl, kadınlarda 12 g/dl nin altı kabul edilir. Kansızlığın

Detaylı

Kanser tedavisi sırasında sağlıklı bir diyet hemen hemen başka zamanlardakiyle aynıdır. Her gün çeşitli gıdalar yemeniz gerekir.

Kanser tedavisi sırasında sağlıklı bir diyet hemen hemen başka zamanlardakiyle aynıdır. Her gün çeşitli gıdalar yemeniz gerekir. KANSER HASTALARINDA BESLENME DESTEĞİ Dengeli ve sağlıklı beslenme sadece tedavi gören kanser hastaları için değil tedavi sonrası süreçte de sağlıklı yaşamı oluşturan önemli unsurlardan biridir. Kanser

Detaylı

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR?

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR? KEMOTERAPİ NEDİR? Kanser hücrelerini tahrip eden kanser ilaçları kullanılarak yapılan tedaviye kemoterapi denir. Bu tedavilerde kullanılan ilaçlara antikanser ilaçlar da denir. Kanserin türüne göre kemoterapinin

Detaylı

LENFATİK VE İMMÜN SİSTEM HANGİ ORGANLARDAN OLUŞUR?

LENFATİK VE İMMÜN SİSTEM HANGİ ORGANLARDAN OLUŞUR? LENFOMA NEDİR? Lenfoma, diğer grup onkolojik hastalıklar içinde yaşamın uzatılması ve daha kaliteli yaşam sağlanması ve hastaların kurtarılmaları açısından daha fazla başarı elde edilmiş bir hastalıktır.

Detaylı

MEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler

MEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler MEME KANSERİ Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler KANSER NEDİR? Hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak kötü klinik

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE Sağlıklı büyümek ve gelişmek için yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. BESLENME İnsanın yaşına, cinsiyetine, çalışma ve özel

Detaylı

Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri...

Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri... Kanser Nedir? Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri... Kanser, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından birisi. Sık görülmesi ve öldürücülüğünün yüksek olması nedeniyle de bir halk

Detaylı

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ MENOPOZ DÖNEMİ BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ? Menopoz nedir?

Detaylı

Adet döneminin gecikmesi ile beraber göğüslerde aşırı şişkinlik ve hassasiyet oluşur. Gebelik ilerledikçe göğüsler büyür ve göğüs uçları koyulaşmaya

Adet döneminin gecikmesi ile beraber göğüslerde aşırı şişkinlik ve hassasiyet oluşur. Gebelik ilerledikçe göğüsler büyür ve göğüs uçları koyulaşmaya Adet döneminin gecikmesi ile beraber göğüslerde aşırı şişkinlik ve hassasiyet oluşur. Gebelik ilerledikçe göğüsler büyür ve göğüs uçları koyulaşmaya başlar. Ayrıca esmerleşme göbekte ve karnın orta kısmında,

Detaylı

KEMOTERAPİ UYGULAMALARI

KEMOTERAPİ UYGULAMALARI KEMOTERAPİ UYGULAMALARI Kemoterapi vücuttaki kanser hücrelerini öldürmek amacıyla uygulanan ilaç tedavisidir. Kemoterapi ilaçları kanser hücrelerinin bölünmesini engelleyerek etki gösterir. Sıklıkla kanserin

Detaylı

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır.

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır. HODGKIN LENFOMA HODGKIN LENFOMA NEDİR? Hodgkin lenfoma, lenf sisteminin kötü huylu bir hastalığıdır. Lenf sisteminde genç lenf hücreleri (Hodgkin ve Reed- Sternberg hücreleri) çoğalır ve vücuttaki lenf

Detaylı

HODGKIN DIŞI LENFOMA

HODGKIN DIŞI LENFOMA HODGKIN DIŞI LENFOMA HODGKIN DIŞI LENFOMA NEDİR? Hodgkin dışı lenfoma (HDL) veya Non-Hodgkin lenfoma (NHL), vücudun savunma sistemini sağlayan lenf bezlerinden kaynaklanan kötü huylu bir hastalıktır. Lenf

Detaylı

COUMADİN TEDAVİSİ. Cerrahi Servisler

COUMADİN TEDAVİSİ. Cerrahi Servisler COUMADİN TEDAVİSİ Cerrahi Servisler Coumadin tedavisi hakkında merak ettikleriniz Bu kitapçık Coumadin tedavinizin daha başarılı ve yaşamınızın olabildiğince normal hale gelmesine yardımcı olmak üzere

Detaylı

PIHTIÖNLER (KAN SULANDIRICI) İLAÇ KULLANIM KILAVUZLARI }EDOKSABAN (LİXİANA)

PIHTIÖNLER (KAN SULANDIRICI) İLAÇ KULLANIM KILAVUZLARI }EDOKSABAN (LİXİANA) 1 EDOKSABAN (LİXİANA) pıhtıönler ilaç grubundadır. Halk arasında kan sulandırıcı ilaç olarak bahsedilen ilaçlardan bir tanesidir. Kan damarları içerisinde pıhtı oluşmasını ve oluşan pıhtının büyümesini

Detaylı

Kanser hastalarında pek çok neden ishale sebep olabilir. Özet olarak bu nedenler şöyledir;

Kanser hastalarında pek çok neden ishale sebep olabilir. Özet olarak bu nedenler şöyledir; İSHAL Kanser hastalarında pek çok neden ishale sebep olabilir. Özet olarak bu nedenler şöyledir; Kanserin Tipi Karsinoid sendrom Kolon kanseri Lenfoma Medüller tiroid kanseri Pankreas kanseri, özellikle

Detaylı

DENGELİ BESLENME NEDİR?

DENGELİ BESLENME NEDİR? DENGELİ BESLENME NEDİR? Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gereken dört temel besin grubu olan; süt ve ürünleri, et ve benzeri, sebze ve meyveler, ekmek ve tahıllar dan hergün sizin için gerekli

Detaylı

GEBELİKTE YETERLİ ve DENGELİ BESLENME

GEBELİKTE YETERLİ ve DENGELİ BESLENME GEBELİKTE YETERLİ ve DENGELİ BESLENME NEDEN ÖNEMLİDİR? Hayat sağlıkla güzeldir BESLENME ve DİYET POLİKLİNİĞİ Gebelik öncesi ideal ağırlığında olan yetişkin kadınların ortalama 9-14 kg arasında (ayda 1-1,5kg)

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ AKCİĞER KANSERİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER

AKCİĞER KANSERİ AKCİĞER KANSERİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER AKCİĞER KANSERİ Akciğer kanseri; akciğerlerde anormal hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalması sonucu ortaya çıkar. Kanser hücreleri akciğerlere, komşu dokulara veya vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.

Detaylı

BİLGİ - PDF DOSYASI OLARAK İNDİRİLEBİLİR. Günlük yaşam

BİLGİ - PDF DOSYASI OLARAK İNDİRİLEBİLİR. Günlük yaşam BİLGİ - PDF DOSYASI OLARAK İNDİRİLEBİLİR Günlük yaşam - Günlük yaşamdan asla kopmayın. Kendinizi hastalığa mahkum, hayatı sınırlanmış biri olarak kabul etmeyin, olabildiğince günlük yaşantınıza devam etmeye

Detaylı

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ NEDİR

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ NEDİR T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ Sağlıklı yaşam, mutlu bireyler, güler yüzlü toplum DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ NEDİR Anemi (Kansızlık) Araştırması Korkuttu Bursa'da, Uludağ

Detaylı

Kan Kanserleri (Lösemiler)

Kan Kanserleri (Lösemiler) Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci

Detaylı

09/11/2015 ANEMİ (KANSIZLIK)

09/11/2015 ANEMİ (KANSIZLIK) ANEMİ (KANSIZLIK) Vücut dokularında enerji oluşumu için gerekli kimyasal işlemlerde kullanılacak oksijeni taşıyacak yeterlilikte kırmızı kan hücresi bulunamaması veya bulunanların bu görevi yapamayacak

Detaylı

KANSER NEDIR? TARAMA YÖNTEMLERI NELERDIR? BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER ŞUBE DR.AYŞE AKAN

KANSER NEDIR? TARAMA YÖNTEMLERI NELERDIR? BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER ŞUBE DR.AYŞE AKAN KANSER NEDIR? TARAMA YÖNTEMLERI NELERDIR? BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER ŞUBE DR.AYŞE AKAN 2005 DEN 2030 A DÜNYADA KANSER 7 milyon ölüm 17 milyon 11 milyon yeni vaka 27 milyon 25 milyon kanserli kişi

Detaylı

Göğüs Hastalıkları. Bronkoskopi

Göğüs Hastalıkları. Bronkoskopi Göğüs Hastalıkları Bronkoskopi Bronkoskopi nedir? Hava yollarını incelemeyi sağlayan işlemin adıdır. Ucunda kamera olan ince tüp şeklindeki aletle uygulanır. Bronkoskop doktorunuzun akciğerlerinizin içindeki

Detaylı

BEL AĞRISI. Dahili Servisler

BEL AĞRISI. Dahili Servisler BEL AĞRISI Dahili Servisler İnsan omurgası vücut ağırlığını taşımak, hareketine izin vermek ve spinal kolonu korumak için dizayn edilmiştir. Omurga kolonu, birbiri üzerine dizilmiş olan 24 ayrı omur adı

Detaylı

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ?

Detaylı

KEMOTERAPİ YAN ETKİLERİ. Doç. Dr. Bala Başak Öven Ustaalioğlu Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji

KEMOTERAPİ YAN ETKİLERİ. Doç. Dr. Bala Başak Öven Ustaalioğlu Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji KEMOTERAPİ YAN ETKİLERİ Doç. Dr. Bala Başak Öven Ustaalioğlu Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Kemoterapi, tümörün ilaçla tedavi edilmesidir. Kemoterapi ile tümör hücreleri

Detaylı

PIHTIÖNLER(KAN SULANDIRICI) İLAÇ KULLANIM KILAVUZLARI DABİGATRAN(PRADAXA)

PIHTIÖNLER(KAN SULANDIRICI) İLAÇ KULLANIM KILAVUZLARI DABİGATRAN(PRADAXA) DABİGATRAN (PRADAXA) NE İÇİN KULLANILIR? Dabigatran (PRADAXA) pıhtıönler ilaç grubundadır. Halk arasında kan sulandırıcı ilaç olarak bahsedilen ilaçlardan bir tanesidir. Kan damarları içerisinde pıhtı

Detaylı

Hemoroid (Basur) Nedir?

Hemoroid (Basur) Nedir? Sindirim sisteminin giriş kapısını ağız ve dişler, çıkış kapısını ise anal kanal ve anüs oluşturur. İstemli olarak sağlanan dışkı ve gaz çıkışının kontrolü; hemoroitlerin de bir parçası olduğu bu anal

Detaylı

TC SAĞLIK BAKANLIĞI ANTALYA KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ ANTALYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ

TC SAĞLIK BAKANLIĞI ANTALYA KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ ANTALYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ TC SAĞLIK BAKANLIĞI ANTALYA KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ ANTALYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ Aşırı sıcaklar çeşitli sağlık problemlerini de beraberinde getirmektedir.sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak

Detaylı

ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008

ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008 ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008 ADIM ADIM TEMİZLİK EL YIKAMA AĞIZ VE DİŞ TEMİZLİĞİ VÜCUT TEMİZLİĞİ EL YIKAMA ELLERİMİZİ NİÇİN YIKARIZ? Ellerimizdeki mikropları uzaklaştırmak

Detaylı

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ BAĞIRSAK PARAZİTLERİ VE KORUNMA YOLLARI BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ?

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. ROBİSİD 500 mg film tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Bir film kaplı tablet 500 mg sodyum fusidat içerir.

KULLANMA TALİMATI. ROBİSİD 500 mg film tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Bir film kaplı tablet 500 mg sodyum fusidat içerir. KULLANMA TALİMATI ROBİSİD 500 mg film tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Bir film kaplı tablet 500 mg sodyum fusidat içerir. Yardımcı maddeler: DL-alfa tokoferol, mikrokristalin selüloz, laktoz monohidrat,

Detaylı

GRİP İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ 2008

GRİP İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ 2008 GRİP İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ 2008 GRİP HAKKINDA BİLMEMİZ GEREKENLER Gribin nasıl bir hastalık olduğunu, Gripten korunmak için neler yapmamız gerektiğini, Grip aşısını ve ne zaman aşı olmamız

Detaylı

neden az yağlı az kolesterollü diyet?

neden az yağlı az kolesterollü diyet? neden az yağlı az kolesterollü diyet? DYT-YRD07 Rev / 2 Yürürlük Tarihi / 30.12.2005 Rev Tarihi / 17.18.2012 neden az yağlı az kolesterollü diyet? Kolesterol insan vücudunda doğal olarak bulunan yağa benzer

Detaylı

Uçuk genellikle dudak, ağız ve burun delikleri çevresinde çıkan Herpes simplex adı verilen virüsün sebep olduğu hastalıktır.

Uçuk genellikle dudak, ağız ve burun delikleri çevresinde çıkan Herpes simplex adı verilen virüsün sebep olduğu hastalıktır. Uçuk Nedir? Uçuk genellikle dudak, ağız ve burun delikleri çevresinde çıkan Herpes simplex adı verilen virüsün sebep olduğu hastalıktır. Uçuk Ciddiye Alınması Gereken Bir Sağlık Sorunu mudur? Yapılan araştırmalar,

Detaylı

KULLANMA TALĐMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALĐMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALĐMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALĐMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KULLANMA TALĐMATI ANTHĐX 10 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir tablette 10 mg rupatadine eşdeğer 12,80 mg rupatadin fumarat bulunur. Yardımcı maddeler: Laktoz, mikrokristalin selüloz, kırmızı

Detaylı

ÇOCUKLARDA BESLENME. Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara

ÇOCUKLARDA BESLENME. Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara ÇOCUKLARDA BESLENME Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara **Bir ülkenin sosyal ve ekonomik yönden, beklenen uygarlık seviyesine ulaşabilmesi, ancak bedensel ve zihinsel

Detaylı

Vitaminlerin yararları nedendir?

Vitaminlerin yararları nedendir? Vitaminlerin yararları nedendir? Vitamin ve mineraller vücudun normal fonksiyonlarının yerine getirilmesinde, büyüme ve gelişiminde çok önemlidir. Az miktarlarda yeterlidirler. Gebelikte anne yanında bebeğin

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KULLANMA TALİMATI FUSİNAT 500 mg film tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Bir film kaplı tablet 500 mg sodyum fusidat içerir. Yardımcı maddeler: Mikrokristal selüloz PH 200, krospovidon, laktoz anhidrat,

Detaylı

ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008

ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008 ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008 KİŞİSEL TEMİZLİK Sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılacak uygulamalar ve alınan önlemlerinin tümü kişisel temizlik olarak

Detaylı

Meme Kanseri: Uyarıcı işaretler, memede herhangi bir sertlik veya kitle ve meme uçlarından gelen akıntı veya kan.

Meme Kanseri: Uyarıcı işaretler, memede herhangi bir sertlik veya kitle ve meme uçlarından gelen akıntı veya kan. Kanserde erken tanı için, vücudumuzun verdiği uyarıcı belirtileri gözlemlemenin, olası risk faktörlerini göz ardı etmemenin önemli olduğunu belirten uzmanlar, kanser oluşumunun önceden yakalanması için

Detaylı

Doz Birimleri. SI birim sisteminde doz birimi Gray dir.

Doz Birimleri. SI birim sisteminde doz birimi Gray dir. Doz Birimleri Bir canlının üzerine düşen radyasyon miktarından daha önemlisi ne kadar doz soğurduğudur. Soğurulan doz için kullanılan birimler aşağıdaki gibidir. 1 rad: Radyoaktif bir ışımaya maruz kalan

Detaylı

TÜBERKÜLOZ Tüberküloz hastalığı gelişimi için risk faktörleri

TÜBERKÜLOZ Tüberküloz hastalığı gelişimi için risk faktörleri TÜBERKÜLOZ Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis mikrobu ile oluşan bulaşıcı bir hastalıktır. Kişiden kişiye solunum yoluyla bulaşir. Hasta kişilerin öksürmesi, aksırması, hapşurması, konuşması ile havaya

Detaylı

Selami SERHATLIOĞLU Tıbbi Görüntüleme Teknikleri F.Ü. SHMYO -2014

Selami SERHATLIOĞLU Tıbbi Görüntüleme Teknikleri F.Ü. SHMYO -2014 Selami SERHATLIOĞLU Tıbbi Görüntüleme Teknikleri F.Ü. SHMYO -2014 Radyoterapinin amacı kanserli hücreleri yok etmektir, ama bu arada tedavi alanı içinde kalan sağlıklı hücreler de etkilenecektir. Bu şekilde

Detaylı

Zehirlenmelerde İlkyardım. Zehirlenmeler. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın Acil Tıp AD

Zehirlenmelerde İlkyardım. Zehirlenmeler. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın Acil Tıp AD Zehirlenmelerde İlkyardım Zehirlenmeler Doç. Dr. Şule Akköse Aydın Acil Tıp AD Zehirlenmeler Zehirlenmeler 1 Zehirlenme nedir? Zehirlenme hangi yollarla meydana gelir? Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin

Detaylı

Yeterli ve Dengeli Beslen!

Yeterli ve Dengeli Beslen! Yeterli ve Dengeli Beslen! Hareketli Ol, Egzersiz Yap! Kişisel Bakımına ve Günlük Hijyenine Özen Göster! Uyku Düzenine Dikkat Et! Stresten Uzak Dur! Yeterli ve dengeli beslenme «4 Yapraklı Yonca» içerisindeki

Detaylı

Su / Hasta Değil Susuzsunuz adlı kitapta suyun önemi anlatılıyor ve yazara göre vücudumuz tam 46 nedenle suya ihtiyaç duyuyor.

Su / Hasta Değil Susuzsunuz adlı kitapta suyun önemi anlatılıyor ve yazara göre vücudumuz tam 46 nedenle suya ihtiyaç duyuyor. Su / Hasta Değil Susuzsunuz adlı kitapta suyun önemi anlatılıyor ve yazara göre vücudumuz tam 46 nedenle suya ihtiyaç duyuyor. 1- Hiçbir şey susuz yaşayamaz. 2- Göreceli su yetersizliği vücudun bazı fonksiyonlarını

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. VENDİOS 600 mg tablet Ağızdan alınır.

KULLANMA TALİMATI. VENDİOS 600 mg tablet Ağızdan alınır. KULLANMA TALİMATI VENDİOS 600 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her VENDİOS tablet 600 mg diosmin içermektedir. Yardımcı maddeler: Her VENDİOS tablet povidon, mikrokristalin selüloz, mısır nişastası

Detaylı

MEME KANSERİ VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ 2009

MEME KANSERİ VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ 2009 MEME KANSERİ VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ 2009 KANSER NEDİR? Kanser; Hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak

Detaylı

YAŞLI DEĞERLENDİRME FORMU. Boy/kilo / BKİ):

YAŞLI DEĞERLENDİRME FORMU. Boy/kilo / BKİ): ÖYKÜ YAŞLI DEĞERLENDİRME FORMU Adı Soyadı: Doğum tarihi/yaş: Cinsiyeti: Eğitimi: Medeni durumu: Çocuk sayısı: İşi-mesleği: Gelir kaynakları: Boy/kilo / BKİ): Şu anki sağlık sorunları: Sosyal güvence: Emeklilik

Detaylı

İSHAL AKUT İSHALDE HEMŞİRELİK BAKIMI. Akut İshal. 14 günden kısa sürer. Dehidratasyona yol açar (ölüm nedenidir) Malnütrisyonu kolaylaştırır.

İSHAL AKUT İSHALDE HEMŞİRELİK BAKIMI. Akut İshal. 14 günden kısa sürer. Dehidratasyona yol açar (ölüm nedenidir) Malnütrisyonu kolaylaştırır. AKUT İSHALDE İSHAL Dışkının normalden daha fazla su içermesi SULU DIŞKILAMA 24 saatte 3 ya da daha fazla sayıda sulu dışkılama 20.04.2016 2 Akut İshal İshal gelişmekte olan ülkelerde önemli bir morbidite

Detaylı

Bu prosedürden sonra en az bir saat boyunca yan yatmanız ve yaklaşık k saat boyunca yataktan çıkmamanız gerekir.

Bu prosedürden sonra en az bir saat boyunca yan yatmanız ve yaklaşık k saat boyunca yataktan çıkmamanız gerekir. Karaciğer Nakli Sonrası Karaciğer nakil ameliyatından sonra yoğun bakım ünitesine alınacak ve respiratöre (solunum makinesi) bağlanacaksınız. Eğer her şey iyi giderse, 26-48 saat içinde solunum makinesi

Detaylı

Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KULLANMA TALİMATI GRİPİN kapsül Ağızdan alınır. Etkin maddeler: Her bir kapsül; etkin madde olarak 250 mg Parasetamol ve 15 mg Kafein içermektedir. Yardımcı maddeler: Mısır nişastası, Magnezyum Stearat,

Detaylı

KANSER TANIMA VE KORUNMA

KANSER TANIMA VE KORUNMA KANSER TANIMA VE KORUNMA Uzm. Dr Dilek Leyla MAMÇU Sunum İçeriği Genel Bilgiler Dünyada ve Ülkemizdeki son durum Kanser nasıl oluşuyor Risk faktörleri neler Tedavi seçenekleri Önleme mümkün mü Sorular/

Detaylı

EMZİREN ANNELERİN BESLENMESİ. Kendiniz ve bebeğiniz için sağlıklı olan gıdaları seçin

EMZİREN ANNELERİN BESLENMESİ. Kendiniz ve bebeğiniz için sağlıklı olan gıdaları seçin EMZİREN ANNELERİN BESLENMESİ Kendiniz ve bebeğiniz için sağlıklı olan gıdaları seçin Bu yayın, FSA nın (Food Standards Agency) izniyle tercüme edilmiştir. Bu kitapçık, bir GAV yayınıdır. GAV Yayın No:

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. TIENAM 500 mg I.V. enjektabl flakon Damar içine uygulanır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde(ler): Her bir flakon steril olarak 500 mg imipenem (imipenem monohidrat olarak) ve 500 mg silastatin (silastatin

Detaylı

BÖBREK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Böbrekler ne işe yarar?

BÖBREK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Böbrekler ne işe yarar? BÖBREK HASTALIKLARI Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Böbrekler ne işe yarar? Böbreğin en önemli işlevi kanı süzmek, idrar oluşturmak ve vücudun çöplerini (artık ürünleri) temizlemektir. Böbrekte oluşan idrar, idrar

Detaylı

Omurga-Omurilik Cerrahisi

Omurga-Omurilik Cerrahisi Omurga-Omurilik Cerrahisi BR.HLİ.017 Omurga cerrahisi, omurilik ve sinir kökleri ile bu hassas sinir dokusunu saran/koruyan omurga üzerinde yapılan ameliyatları ve çeşitli girişimleri içerir. Omurga ve

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME. AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL

SAĞLIKLI BESLENME. AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL SAĞLIKLI BESLENME AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL 1 İNSANLAR NEDEN YEMEK YER 2 3 Sağlığın temeli yeterli ve dengeli (sağlıklı) beslenmedir. İnsan vücudunu bir arabaya benzetebiliriz;

Detaylı

Hisar Intercontinental Hospital

Hisar Intercontinental Hospital Varisler BR.HLİ.92 Venöz Hastalıklar (Toplardamarlar) Varis Hastalığı: Bacaklarımızda kirli kanı yukarı taşımak üzere görev alan iki ana ven sistemi bulunur. Yüzeyel ve derin ven sistemi olarak adlandırılan

Detaylı

Tip 2 Diyabet Hastaları için. Beslenme Kılavuzu*

Tip 2 Diyabet Hastaları için. Beslenme Kılavuzu* Tip 2 Diyabet Hastaları için Beslenme Kılavuzu* Değerli hastalar, Hazırladığımız bu kısa kılavuz ile size günlük hayatınızda tüketeceğiniz gıda maddelerini seçerken, yönünüzü daha iyi belirleyebilmenize

Detaylı

ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT İLKÖĞRETİM OKULU Sağlık Bülteni-1. YETERLİ ve DENGELİ BESLENME. PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ

ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT İLKÖĞRETİM OKULU Sağlık Bülteni-1. YETERLİ ve DENGELİ BESLENME. PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT İLKÖĞRETİM OKULU Sağlık Bülteni-1 YETERLİ ve DENGELİ BESLENME PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ OKUL ÇAĞINDA BESLENME Okul çağı dönemi, büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu, besin

Detaylı

DİYABET DİYETİ * Diabet diyeti, yeterli ve dengeli beslenme temeline dayanmaktadır. Size önerilen miktarlardaki yiyecekler günlük protein,

DİYABET DİYETİ * Diabet diyeti, yeterli ve dengeli beslenme temeline dayanmaktadır. Size önerilen miktarlardaki yiyecekler günlük protein, DİYABET DİYETİ * Diabet diyeti, yeterli ve dengeli beslenme temeline dayanmaktadır. Size önerilen miktarlardaki yiyecekler günlük protein, karbonhidrat, yağ ve enerji ihtiyacınızı karşılayacaktır. * Bu

Detaylı

Kaç çeşit yara vardır? Kesik Yaralar Ezikli Yaralar Delici Yaralar Parçalı Yaralar Enfekte Yaralar

Kaç çeşit yara vardır? Kesik Yaralar Ezikli Yaralar Delici Yaralar Parçalı Yaralar Enfekte Yaralar YARALANMALAR YARA NEDİR? Bir travma sonucu deri yada mukozanın bütünlüğünün bozulmasıdır. Aynı zamanda kan damarları, adale ve sinir gibi yapılar etkilenebilir. Derinin koruma özelliği bozulacağından enfeksiyon

Detaylı

bekletilme ünitesi Sebze yıkama ünitesi Bulaşık yıkama ünitesi

bekletilme ünitesi Sebze yıkama ünitesi Bulaşık yıkama ünitesi MUTFAK HİJYENİ VE KİŞİSEL HİJYEN ENFEKSİYON KONTROL KURULU MUTFAK HİJYENİ Mutfakta fiziki iki alanlar; l Yemek pişirilme ünitesi Hazırlanan yemeklerin bekletilme ünitesi Sebze yıkama ünitesi Bulaşık yıkama

Detaylı

DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler

DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler Diyabet nedir? Diyabet hastalığı, şekerin vücudumuzda kullanımını düzenleyen insülin olarak adlandırdığımız hormonun salınımındaki eksiklik veya kullanımındaki yetersizlikten

Detaylı

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU 173 Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Hiçbir canlının beslenmeden yaşamını sürdürmesi mümkün değildir. Bu, her yaşta olmak üzere, insanlar için de geçerlidir. Özellikle bebekler ve

Detaylı

Ayberk Eskrim Kulübü - SEZON BAŞI YILLIK SAĞLIK ÖYKÜSÜ FORMU

Ayberk Eskrim Kulübü - SEZON BAŞI YILLIK SAĞLIK ÖYKÜSÜ FORMU Ayberk Eskrim Kulübü - SEZON BAŞI YILLIK SAĞLIK ÖYKÜSÜ FORMU AD SOYAD DOĞUM TARİHİ ADRESİ Sporcu 18 yaş altında ise ANNESİ BABASI VASİSİ DOKTORU Sporcunun tıbbi öyküsü hakkındaki soruların doğru olan yanıtlarına

Detaylı

CANLILAR VE YAŞAM BEŞ DUYUMUZ DUYU ORGANLARI VE GÖREVLERİ

CANLILAR VE YAŞAM BEŞ DUYUMUZ DUYU ORGANLARI VE GÖREVLERİ CANLILAR VE YAŞAM 2. ÜNİTE BEŞ DUYUMUZ DUYU ORGANLARI VE GÖREVLERİ DUYU ORGANLARININ TEMEL GÖREVLERİ GÖZ: Görme Organımız Göz, cisimlerin şeklini, rengini ve büyüklüğünü kısacası görüntüsünü algılamamızı

Detaylı

9-ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM

9-ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM 9-ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM ZEHİRLENMELER Zehirlenme nedir? Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin girmesi sonucu normal fonksiyonların bozulmasıdır. Vücuda dışarıdan giren bazı yabancı maddeler, vücudun

Detaylı

Diyabet ve egzersiz TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA DERNEĞİ DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU

Diyabet ve egzersiz TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA DERNEĞİ DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA DERNEĞİ DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU TEMD DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU HASTA EĞİTİM KİTAPÇIKLARI SERİSİ 02 Diyabet ve egzersiz Diyabetli bireyler

Detaylı

Burada kısa sürede ve fazla masrafa girmeden uygulayabileceğiniz birkaç Vücut bakım önerisi bulacaksınız.

Burada kısa sürede ve fazla masrafa girmeden uygulayabileceğiniz birkaç Vücut bakım önerisi bulacaksınız. Tepeden Tırnağa Vücut bakımı Burada kısa sürede ve fazla masrafa girmeden uygulayabileceğiniz birkaç Vücut bakım önerisi bulacaksınız. Bakım için Duş Yapılan araştırmalarda en çok tercih edilen yıkanma

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Etkin Madde: Mepiramin maleat, lidokain hidroklorür, dekspantenol.

KULLANMA TALİMATI. Etkin Madde: Mepiramin maleat, lidokain hidroklorür, dekspantenol. KULLANMA TALİMATI STİDERM jel Cilde uygulanır. Etkin Madde: Mepiramin maleat, lidokain hidroklorür, dekspantenol. Yardımcı Maddeler: Benzalkonyum klorür, mentol kristali, karbomer 980, disodyum EDTA, sodyum

Detaylı

BASİLLİ DİZANTERİ (SHİGELLOZİS) (KANLI İSHAL)

BASİLLİ DİZANTERİ (SHİGELLOZİS) (KANLI İSHAL) BASİLLİ DİZANTERİ (SHİGELLOZİS) (KANLI İSHAL) TANIMI Shigella türü bakterilerde meydana gelen;karekteristik belirti ve bulguları olan,ilium ve kolonun akut enfeksiyonudur.basilli ve amipli dizanteri olmak

Detaylı

VÜCUT BAKIMI VE TEMĠZLĠĞĠ

VÜCUT BAKIMI VE TEMĠZLĠĞĠ VÜCUT BAKIMI VE TEMĠZLĠĞĠ Sağlıklı bir yaşam için vücudun deri, saç, el ayak, ağız ve diş gibi kısımlarının bakımı ve temizliğine önem verilmesi gerekir. Derinin sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi ve vücuda

Detaylı

Günümüzde diş ve diş eti hastalıkları bütün dünyada yaygın ve önemli bir sorundur. Çünkü ağız ve diş sağlığı genel sağlığımızla yakından ilişkilidir.

Günümüzde diş ve diş eti hastalıkları bütün dünyada yaygın ve önemli bir sorundur. Çünkü ağız ve diş sağlığı genel sağlığımızla yakından ilişkilidir. Ağız ve Diş Sağlığı Günümüzde diş ve diş eti hastalıkları bütün dünyada yaygın ve önemli bir sorundur. Çünkü ağız ve diş sağlığı genel sağlığımızla yakından ilişkilidir. Ağız sağlığı: Dişler ve onları

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR

AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR Akciğer kanseri olmak her şeyin sonu değildir. Bu hastalığı yenmek için mutlaka azimli, inançlı ve sabırlı olmanız

Detaylı

Genellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır.

Genellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır. Bölüm 9 Astım ve Gebelik Astım ve Gebelik Dr. Metin KEREN ve Dr. Ferda Öner ERKEKOL Genellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır. Erişkinlerde astım görülme

Detaylı

KOAH VE EGZERSİZ KOAH TA EGZERSİZ TAVSİYELERİ

KOAH VE EGZERSİZ KOAH TA EGZERSİZ TAVSİYELERİ KOAH VE EGZERSİZ KOAH kalıcı nefes darlığı ile kendini gösteren, geri dönüşü olmayan bir akciğer hastalığıdır. Sigara ve cevre kirliliği gibi faktörlerin etkisiyle hasta sayısı hızlı bir şekilde artmaktadır.

Detaylı

Türkiye'de Yıllara Göre Yeni Verem Hasta Sayıları. 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2007 Yıllar

Türkiye'de Yıllara Göre Yeni Verem Hasta Sayıları. 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2007 Yıllar Verem Haftası etkinlikleri çerçevesinde Akkuş İlçe Sağlık Grup Başkanımız Dr. Mustafa AKDOĞAN 18/01/2010 tarihinde ilçemizde çalışan din adamları ve halka yönelik verem hastalığı ile ilgili çeşitli bilgiler

Detaylı

İNME. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak

İNME. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak İNME Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları TND ye aittir. Kaynak

Detaylı

2. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi?

2. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi? DEMİR EKSİKLİĞİ 1. Demir eksikliği anemisi nedir? Demir eksikliği anemisi : kan hücrelerinin yapımı için gerekli olan demirin dışarıdan besinlerle yetersiz alınması yada vücuttan aşırı miktarda kaybedilmesi

Detaylı

GEBELİK VE LOHUSALIK

GEBELİK VE LOHUSALIK GEBELİK VE LOHUSALIK ANA SAĞLIĞI Sağlık hizmetleri açısından doğurganlık çağındaki (15-49 yaş arası) tüm kadınlara ana denir. 15-49 yaş doğurganlık çağındaki kadınlar nüfusumuzun % 27 sini oluşturmaktadır.

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ. Doç.Dr.Filiz Koşar

AKCİĞER KANSERİ. Doç.Dr.Filiz Koşar AKCİĞER KANSERİ Doç.Dr.Filiz Koşar Akciğer Kanseri Nedir? Kanserler genellikle ilk ortaya çıktığı dokuya göre adlandırılır. Akciğer kanseri ilk önce akciğerde başlar Akciğerler göğüs boşluğumuzun büyük

Detaylı

Gebelikte Beslenme Vitaminler

Gebelikte Beslenme Vitaminler Gebelik döneminizde dengeli bir beslenme alışkanlığı edindiğinizde, sıvıyı bol miktarda aldığınızda, doktorunuzun verdiği demir içerikli preparatları düzenli olarak aldığınızda, normal sınırlar içinde

Detaylı

KULLANMA TALĐMATI. MEGACE 160 mg tablet Ağız yoluyla alınır.

KULLANMA TALĐMATI. MEGACE 160 mg tablet Ağız yoluyla alınır. KULLANMA TALĐMATI MEGACE 160 mg tablet Ağız yoluyla alınır. Etkin madde: Her bir tablet 160 mg megestrol asetat içerir. Yardımcı maddeler: Laktoz monohidrat, mikrokristalize selüloz, kolloidal silikon

Detaylı

SAÇ DÖKÜLMELERİ. Yrd.Doç.Dr. Nazlı Dizen Namdar. DPÜ Tıp Fakültesi Deri ve Zührevi Hastalıklar Anabilimdalı

SAÇ DÖKÜLMELERİ. Yrd.Doç.Dr. Nazlı Dizen Namdar. DPÜ Tıp Fakültesi Deri ve Zührevi Hastalıklar Anabilimdalı SAÇ DÖKÜLMELERİ Yrd.Doç.Dr. Nazlı Dizen Namdar DPÜ Tıp Fakültesi Deri ve Zührevi Hastalıklar Anabilimdalı SAÇ DÖKÜLMELERİ İnsanlık tarihi boyunca saç büyük öneme sahipti. Saç insanın doğal güzelliğinin

Detaylı

MÜSABAKA ÖNCESİ,SIRASI ve SONRASI DÖNEMDE BESLENME. Doç. Dr.Funda Elmacıoğlu O.M.Ü Tıp Fakültesi Beslenme ve Diyet Uzmanı

MÜSABAKA ÖNCESİ,SIRASI ve SONRASI DÖNEMDE BESLENME. Doç. Dr.Funda Elmacıoğlu O.M.Ü Tıp Fakültesi Beslenme ve Diyet Uzmanı MÜSABAKA ÖNCESİ,SIRASI ve SONRASI DÖNEMDE BESLENME Doç. Dr.Funda Elmacıoğlu O.M.Ü Tıp Fakültesi Beslenme ve Diyet Uzmanı SPORCULARIN MÜSABAKALARDAKĠ BAġARISI ÇEġĠTLĠ FAKTÖRLER BAĞLIDIR. Antrenman süresi

Detaylı

İDRAR YOLU ENFEKSİYONU

İDRAR YOLU ENFEKSİYONU İDRAR YOLU ENFEKSİYONU Üriner Enfeksiyon; UTİ; İdrar Yolu İltihabı; İdrar yollarının mikrobik enfeksiyon hastalığıdır. Mikroplar idrar yollarına girer, burada çoğalmaya başlar ve iltihaba neden olur. Enfeksiyon

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her bir tablet 1 mg ketotifene eşdeğer bazda 1.380 mg ketotifen hidrojen fumarat içerir.

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her bir tablet 1 mg ketotifene eşdeğer bazda 1.380 mg ketotifen hidrojen fumarat içerir. KULLANMA TALİMATI ZADİTEN 1 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir tablet 1 mg ketotifene eşdeğer bazda 1.380 mg ketotifen hidrojen fumarat içerir. Yardımcı maddeler: Magnezyum stearat, mısır nişastası,

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Cabral Ampul Kas içine uygulanır.

KULLANMA TALİMATI. Cabral Ampul Kas içine uygulanır. KULLANMA TALİMATI Cabral Ampul Kas içine uygulanır. Etkin madde: Her bir ampul (3 ml), 800 mg feniramidol HCl içerir. Yardımcı maddeler: Sodyum hidroksit, deiyonize su Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce

Detaylı

MEME KANSERİ Erken tanı konulduğunda şifa şansı son derece yüksek bir kanser türüdür.

MEME KANSERİ Erken tanı konulduğunda şifa şansı son derece yüksek bir kanser türüdür. MEME KANSERİ { Erken tanı konulduğunda şifa şansı son derece yüksek bir kanser türüdür. Meme Kanserinde Erken Tanı İçin Ne Yapılmalı? 20 yaşından sonra tüm kadınlar ayda bir kez memenin yumuşak olduğu

Detaylı

GİRİŞ. Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi. Ana Gıda Grupları

GİRİŞ. Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi. Ana Gıda Grupları SAĞLIKLI BESLENME GİRİŞ Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi Ana Gıda Grupları Meyve ve Sebzeler Hububat ve Bakliyat Süt ürünleri Nişasta, Şeker ve Yağlar Vitaminler ve Mineraller

Detaylı