Dr. Mustafa Y. TOPÇUoGLU. Mattf.) ODUNUl\.T))AN YARARLANMA OLANAKLARI ÜZERİNE. Teknik Bülten Serisi No: 160

Transkript

1 160 KONTRPLAK ÜRETİMİNDE GÖKNAR (Abies bommülleriana Mattf.) ODUNUl\.T))AN YARARLANMA OLANAKLARI ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR STUDIES ON THE TECHNOLOGICAL PROPERTIES OF PL YWOOD MADE FROM FIR WOOD Dr. Mustafa Y. TOPÇUoGLU Orman Yüksek Mühendisi İ. Tuncay ERKAN Orman Endüstri Mühendisi ORMANCILIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ YAYlNLARI Teknik Bülten Serisi No: 160

2 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... ı. GİRİŞ MATERYAL ve YÖNTEM BULGULAR ve TARTIŞMA Boyut Muayenesi Birim Hacım Ağırlığı Yapışma Dayanımı Eğilıne Dayanımı Çekme Dayanuru Çivi ve Vida Tutma Çarpma (Şok Direnci Deneyi) SONUÇ ÖZET... SUMMARY... YAMRLANILAN KAYNAKLAJl..,

3 ÖN SÖZ Ormancılık Araştırma Enstitüsü Kurulu'nun 1982 yılı olağan sunduğu 1982 yılı çalışma programının «Araştırmaya İlişkin Ön toplantısına Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü'nün Etüdler» bölümünde yer alan bu çalışma, daha senra Araştırma Müdürlüğü tarafından projelendirilmiş ve proje tarihin de onaylanmıştır. Onaylı projesinde proje yürütücüsü 'olarak belirlenen Or. End. Yük. Müh. İ. Tuncay ERKAN bir süre proje üzerinde çalıştıktan sonra günü Orköy Mudurnu Proje Mühendisliği'ne tayin edilmiş ve tarihinde Batı Karadeniz Ornıancılık Araştırma Müdürlüğü'nden aynlmıştır. Projede kullanılan deneme kontrplakları yürütücüsü tarafından Bolu Karacasu Kontrplak Fabrikası'nda üretilmiş ve Araştırma Müdürlüğü'nde muhafaza edilmiştir. Bu kontrplaklardan 15 adedi tarihinde Enstitü Merkezine getirilerek bunlar üzerind~ teknolojik testler uygulanmıştır, Çalışmanın teknolojik testleri ve değerlendirilmesi Enstitü Orınan Ürünleri Bölüm Başkanı Dr. Mustafa Yüksek TOPÇUoGUJ tarafından yapılmıştır, 57

4 ÖZ Bu çalışmanın amacı, göknar kontrplagın teknolojik özelliklerini belirlemek ve bunu kayın ve çam kontrplaklarıyla karşılaştırmasını yapmaktır. Çalışmada, boyutların kontrolu, hacım yoğunluk, yapışma, egilme, çekme dayanımları ile çivi ve vida tutma deneyleri yapılmıştır. Göknar kontrplaklar, kayın ve çam kontrplaklara göre daha düşük teknolojik özelliklere sahiptir. ABSTRACT This study was designed to determine the technological pro perties of fir plywood and to compare them -.\'ith those of beech and pine plywoods, in order to find out the possibility of replacement these two later species with fir in large scale plywood manufacturing and consumption. Such properties as thickness, length and width control, density, glue adhesion, static bending stregth, tensile strength, nail and screw holding power, and impact resistance were studied. The fir plywood, in coınpansıon with the beech and pine plywoods, was rather poor in each and every properties studied. 59

5 1. GİRİŞ Çeşitli kaynaklar önü~üzdeki yıllarda giderek artan ölçüde, ormaıı kaynakları arzı ile yurtiçi talebi arasında bir açığın meydana geleceğini açıklamaktadır. Kalkınma planı verileri de bu gerçeği vurgulmaktadır. Nitekim Ormancılık Ana Planında 1987 yılına kadar bıçkı endüstrisinde doğacak açıkların kontrplak sanayiinde Bir baş yanüılacak üretim fazlası ile karşılanması öngörülmüştür. ka deyişle bıçkı sanayiinin ürünü olan som kerestenin kullanım yerlerinde, daha ekonomik bir yapı malzemesi olan kontrplağın mümkiin olduğunca fazla kullanılması suretiyle. odun hammaddesinin tasarrufu amaçlanmıştır. Böyle yönlendirilmesi halinde kontrplak sanayiinin yılları arasında m 3 saymalık tomruğa ihtiyaç duyacağı hesaplanmıştır. İleride ortaya çıkacak ihtiyaçlar bir yana; günümüzde bile orman sanayi ürünü olarak kontrplak, inşaat ve mobilya sektöründe çokca kullanılmaktadır. Bu kullanım artışına paralel olarak kontrplak sanayiinin hammadde talebi artmış ve üretime uygun özelliklerde tomruk sağlanmasında güçlükler ortaya çıkmıştır. Diğer yandan kaliteli kontrplak üretiminin sağlanması için bu sektörün hammadde talebinin zamanında ve kaliteli olarak sağlanması gerekmektedir. Mevcut uygulamaya göre kontrplak üretiirıinde ana hammadde olarak önce kayın, sonra çam tomrukları kullanılmaktadır. Kayın kısa sürede ardaklanmaya, çatıarnaya çok müsait bir ağaç cinsimizdir. Ardaklanma ve Çatlama sebebile büyük kyıplar meydana gelmektedir. Bu mahsuru önlemek için uygulanan yöntemler (yağmurlama, havuzlama, kimyasal maddeler tatbiki) idareye külfetler yüklemekte ve büyük masraflara neden olmaktadır. Böylece maliyet de yükselmektedir. İşte giderek artan ihtiyaçlara cevap vermek ve adı geçen iki 61

6 ağaç cinsi üzerindeki yükü azaltmak amacı ile bugüne kadar ülkemizde kontrplak yapımında kullanılmayan göknar cinsinin de bir alternatif olarak bu sanayide kullanılıp lmllanılmayacağını araştırmak hususu önem kazanmıştır. Araştırmanın olumlu sonuçlanması duıumunda yalnızca göknar tomruklarına yeni bir kullanım yeri bulmakla kalmayıp bugün için kom:rplak üretiminde yaygın olarak kullanılan ve fakat mobilya yapımında daha büyük bir değer kazanan kayının rafyonel biçimde kullanılması olanağı da sağlanmış olacaktır. Aynı şey özellikle dağrama sanayiinde geniş bir kullanım yeri olan çam türleri için de geçerli olabilecektir. 2. MATERYAL ve YÖNTEM Göknardan kontrplak yapımına hammadde teşkil etmek üzere Bolu Şerif Yüksel Araştırma Ormanının No. lu bölmelerinden 5 adet göknar ağacı kesilmiştir m' deki çapları cm arasında değişen bu ağaçlardan 9 adet 3 m'lik tomru k elde edilmiştir. Tomrukların kalitesi 3.. sınıf olarak belirlenmiştir (Kesilen ağaçlar ve tomruklar hakkında bilgi Çizel ge 1 'de verilmiştir). Kesimden 5 gün sonra Karacasu Fabrikasına getirilen bu tomruklar "buharlama hücrelerine konularak yumuşatma işlemine tabi tutulmuştur. Deneme tomruları ile beraber buharlama hücresine onulan bir adet ilave tomruk 24 saat sonra hücreden çıkarılarak buharlanmanm yeterlilik derecesi ve zamanını belirlemek üzere sayma makinesine bağlanmıştır. Ancak yeterince yumuşamadığı saptanan torrıruk yeniden hücreye konularak belirli zaman aralıklannda çıkarılıp kontrol edilmiştir. Bu tomruk 36'ncı saatte soyulabilir duruma geldiğinden, buharlama süresi göknar toınrukları için 36 saat olarak kabul edilmiştir. Böylece 36 saat ıoooc'lik buhar girişli 65-70oC hücre sıcaklıklı 2 atü endirek sistemle ısıtınalı hücredeki göknarlar çıkarılarak 15 dakikalık bir bekletıneden sonra sayma makinesine verilmiştir. Soyn1a makinesine verilen tomruklardan elde edilen 2 mm kalınlığında kaplamalar kurutma fırınmda 7 dakika süre ile kurutulınuşlardır. Kurutma fırınında ilk giriş sıcaklığı l10 C, çıkış sıcaklığı ise 195 C olarak tesbit edilmiştir. Sayma kaplamaların kurutma fırınında geçiş hızı 8 m/ dakika olarak göstergeden okunmuştur. İkinci defa kurutınaya verilenlerde ise bu hız 4 ınidakikaya düşürülmüştür. 62

7

8 kontrpiak alt ve list kapaklarının bantiamaya vedimesine bit gün sonra başlanılmıştır. Bantlama işleminden sonra tutkallama yapılmış ve preslenmiştir. Soğuk preste 140 kg/crn.2 basınçta 30 dakika bekletilen kontrplak numuneleri daha sonra 18 katlı sıcak prese verilmiştir. Burada 4 dakika, 118 kg/cm 2 basınçta ve oC'da presleme işlemine tabi tutularak kontrplaklar elde edilmiştir. Kontrplaklann kalite sınıfları, fabdkada kontrplak standardıanna göre uygulanan yöntemle belirlenmiş ve III. sınıf kontrplak oldukları tesbit edilerek levhalar üzerinde işaretlenmiştir. Y apıştırmada kullanılan tutkalın kimyasal özellikleri Çizel ge 2'de verilmiştir. Katı madde Solid material Vizkozite Viscosity Göriinümü Ap perance Özgül ağırlığı Specific gravity Depolama müddeti :.storage duration ÇİZELGE 2. Kullanılan Tutkalın Kimyasal özellik1crl. Chcmical Characteristics of the Gluc. TUTKAL ÖZEllİGİ Characteristics (Üre formaldehyt) %55 (+ 1) halinde 25 C'de CPS olacaktır Sıvı In liguit form CPS at 25 C Süt beyaz Milky white 25 C, gr/cın:ı 25 C'da 2 ay 2 two ınonths at 25 C TUTKAL KARlŞIMI Mixture of the Glue (1 Basımlık Sertleşürici) (Hardener for one pressing) Sertleştirlci Oranı Composition of hardener Amounts for one pressing Su 10 kg. 240 gr. Water Üre 1.5 kg. 30 gr. ı kg Üre Amonyak ı kg gr. ı kg Ammonia Nişadır 1.5 kg. 30 gr. ı kg. Amonium Nitrate 14 kg. 64 ı Basımlık Kanşım 8.94 TL TL. 74 TL.

9 Tutkal Gl u e Su Water Un Wheat Sertleştirici 286 Hardner (1 Basnnlık Tutkal) (Glue for one pressing) 19 kg. 4.3 kg. 4.3kg. 6.6kg. 1 kg TL, ı kg. 32 TL. Yukarıda da belirtildiği gibi araştırınamu esas c:macı kontr plak yapırn:ına göknar cinsini de sokarak kayın ve çam odunu üzerindeki yükü hafifletmek olduğu göz önünde tutularak göknar kontrplallarının ne gibi teknolojik üstünlük veya yetersizlik sağlayacağını ortaya koymak amacı ile aynı üretim teknolojisinin ürünü olan, aynı kalınlıktaki çam ve kayın kontrplakları da denemelere sokulmuş ve elde olunan değerler aşağıda göknar kontrplak değerleri ile birlikte verilmiştir. 3. BULGULAR ve TARTIŞMA 3.1. Boyut Muayenesi :, Enstitü laboratuvarına getirilen ve boyut Pluayenesine tabi tu tulan levhalarda boyutların ölçülmesi TS 3104 nolu standarda göre yapılmıştı:. Kalınlık, uzunluk ve genişlik muayenesine ait ölçüler ve bunların ortalamaları Çizelge 3'de verilmiştir. ÇİZELGE 3. Göknar Kontrplaldarı Boyutları. Dimensions of sample plywoods. LevhaNo. Kalınlık Uzunluk Genişlik Plywood Thickness Lenght Width No. (mm) (cm) (cm) Ortala. Ortala. Ortala. M ean M ean M ean L Q.O

10 TS 46 «Kontrplak - Genel Amaçlar İçin, Sayma Plakalı» isimli Türk Standardında S ının'lik kontrplaklarda kabalık toleransı olarak mm verilmiştir. Bolu fabrikamızda hazırlanan levhaların kahnlık ortalawalan dikkate alındığında bazı levhaların standarda verilen toleransa uyrnadığı görülmektedir. Ancak levhalann uzun luk ve genişlikleri adı geçen sta:pdardtaki değerler ( + S mm) içinde kalmıştır Birim Hacım A~ırlığı : 10 adet göknar kontrplak levhanın herbirinden çıkartılan 10 cm x 10 cm boyutunda kare şeklindeki 10 adet deney parçası üzerinde birim hacım ağırlığı tayinits 47, TS 3109 ve TS 3110'daki esaslara uygun olarak yapılmış ve hesaplanmıştır. Mevcut Türk Standardlarında göknar kontrplaklarında denemede incelenen kalınlık için birim hacım ağırlığının ne olması lazım geldiğine dair bir kayıt bulunmamaktadır. Her üç ağaç cinsi için saptanan ve Çizelge 4' de verilen değerler gözden geçirildiğinde göknar kontrplaklannda birim hacım ağırlığının kayın ve çam kontrplaklanna nazaran daha düşük olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim göknr kontrplakların birim hacım ağırlığı 0.52 gr/cm 3 iken çam 0.72 g/cm'\ kayın ise 0.80 g/cm 3 olarak saptanmıştır. Çizeligede verilen değerler, herbir levha için, elde edilen ortalama ağırlıkların ortalamalarıdır. Varyasyon katsayılannın incelenmesinden göknar kontrplaklannın birim hacım ağırlığı yönünden kayın kontrplaklarına nazaran daha homogen, fakat çam tomrukhı,nna nazaran daha heterogen olduklan görülmektedir. ÇİZELGE 4. Birim Hacım Ağırlığı (gjcm3) Density (g/cm3) Ortalama Genel Standard Güven Aralığı Varyasyon Sayısı Ortalama Sapma Sınırlan Katsayısı Number of Overall Standard Canfidence Coeff. of Means M ean Deviation Intervals Variation (n) (X) (S) (CI) (%Cv) Ka yın lo Beech Çam Pin e Göknar lo i Fir 66

11 3.3. Yapışma Dayanı:n:rt ~ Göknar kontrplaklarda yapışmanın, TS 47' de tarif ve tasnif olunan «Çok iyi» ve «İyi» değerlerin dışında olabileceği v~rsayıldığından çalışmaya dahil edilmiş, kontrplakların yapışma dayanımı çekme deneyi ile saptanmıştır. Çekme deneyi için numuneler TS 47 de tarif ol unduğu şekilde hazırlanmıştır. Deneyin yapılmasında keza TS 47'de belirtilen yöntemler uygulanmış ve hesaplamalar yap~lmıştır. Alınan sonuçler Çizelge S'de gösterilmiştir. Yap1şma dayanımı en yüksek kayında (30.7 kg/cm 2 ), sonra çarnda (27.2 kg/cm 2 ) bulunmuştur. Göknar kontrplaklar burada da en düşük değeri göstermişlerdir (13.2 kg/cm 2 ). Ancak varyasyon kats;\yılarından göknar kontrplaklann yapışma dayanımı bakımından çok heterogen bir yapı gösterdikleri de belli olmaktadır. ÇİZELGE 5. Tutkal Çekme Deneyi (kgf/cm 2 ) Glue Adhesion Test (kgf/cm2) Ka yın Beech Çam Pin e Ortalama Genel Standard Güven Aralığı Sayısı Ortalama Sapma Sırurları Nummerof Overall Standard Canfidence M ean s M ean Deviation Intervals (n) 6{) (S) (CI) , Varyasyon Katsayısı Coeff. of Variation (%Cv) Göknar Fir Eğilme Dayanımı : Kayın, çam ve göknar kontrplaklanndan alınan örnekler üzerinde eğilme dayanımı TS 3969' da belirtilen metoda göre tayin edilmiştir. Deney parçalannın kondisyonlanması ve boyutlarının ölçülmesinde TS 3109'dan yararlanılmıştır. Herbir ağaç cinsine ait lo'ar adet kontrplağın herbirinde l~'u lif doğrultusunda, JO'u da liflere dik doğnıltuda alınan deney parçaları üzerinde uygulanan testlerde saptanan ortalama değerjer Çizelge 6'da verilmiştir. 67

12 Çizelgenin tetkikinden görüleceği üzere bütün cinslerde liflere paralel eğilme dayanımı değerleri, liflere dik eğilme dayanımı de -ğerlerinden yüksektir. Ancak, gerek liflere paralel, gerekse liflere dik eğilme dayanımı değeririnci ka yın v çam cinsirinde bir yakınlık mevcutken her iki yönde de göknar kontrplaklannda değerler düşüklük göstermiştir. Bu düşük değerler hemen hemenkayın ve çam kontrplaklarındakinin yarısına yaklaşmıştır. Diğer yandan. varyasyon katsayılarının incelenmesinde eğilme dayanımı yönünden gerek liflere dik, gerekse liflere paralel yönde çarnda bir homogenlik mevcutken kayın ve göknarcia bir heterogenlik göze çar:ı:>maktadır Çekme Dayanımı : Kontrplaklarda çekme dayanımı deneyleri levhanın uzun kenarına paralel ve dik yönde olmak üzere herbir levhadan alınan 10 adet deney numunesi üzerinde IS 1734 (Part IX) Hindistan Standardı esaslarına göre uygulanmıştır. Kontrplaklarla ilgili Türk Standardlarında bu deneyiere yer veriilmemiş bulunmaktadır. Herbir levh:ı.da saptanan ortalama değerlerin 10 adet levhada yeniden alınan ortalamalarına dayalı değerler Çizel ge 7' de verilmiştir. Çizelge incelendiğinde, liflere paralel ortalama değerlerin liflere dik ortalama değerlerden yüksek olduğu görülmektedir. Ancak bu deneyde de eğilme dayanımı deneyinde olduğu gibi kayın ve çam cinslerinde gerek liflere paralel, gerekse dik yönde çekme daya~:nmı değerlerinde bir yakınlık mevcutkn göknar kontrplaklarında bu dğerlerin düşük bulunduğu dikkati çekmektedir. Varyasyon katsayılarının tetkikinden anlaşılacağı üzere, liflere paralel yönde kayın ve çam cinslerinde görülen homogenlik göknarcia da mevcutken liflere dik yönde göknar diğerlerinden fazlaca ayrılmaktadır Çivi ve Vida Tutma : Kontrplaklarla ilgili Türk Standardlarında bulunmayan bu deney için gene IS 1734 (Part XIX) Hindistan Standardından yararlanılmıştır. Bu standardta gösterilen esaslara uyularak yapılan testler sonucu elde olunan maksirnal yük değerleri Çizelge S'de verilmiştir. 68

13 ÇİZELGE 6. Eğilıne Dayaımru (kgf/cın 2 ) Static Bending Strength (kgf/crrı2) Liflere Paralel ParaUel to the length Liflere Dik Peı;pendicular to the lengt Ort:daına Sayısı Number of Means (n) ---- Ka yın 10 Beech Genel Standard Güveıı Aralığı. Ortalaına Sapma Sınırları Overall Standard Confidience M ean Deviation Intervals (X) (S) (CI) Varyasyoıı Orialaına Katsayısı Sayısı Coeff. of Variation (%Cv) Number of Means (n) Geııel Standard Güven Aralığı Ortalaına Sapma Smırlan Overall Standard Confidience M ean Deviatiorı Iniervals (X) (S) (CI) Varyasyon Katsayısı Coeff. of Variation (%Cv) Çam 10 Pin e lo ~ Göknar 10 Fir 'i ~ '

14 ÇİZELGE 7. Çekme D~yanunı (kgf/cın 2 ) Tensile Strength (kgfjcm2) U.flere Paralel ParaHel to the length Liflere Dlk Perpendicular to the length Ka yın B eec h Ortalama Sayısı Number of Means (n) 10 Genel Standard Güven Aralığı Ortalama Sapıml Sınırlan Overall Standard Confidiencc M ean Deviation Inten:als <x> (S) (CI) Varyasyon Katsayısı Coeff. of Variatiorı (%Cv) Ortalama Sayısı Number of Me an s (n) - lo Genel Standard Güven Aralığı Ortalama Sapma Sınırlan Overall Standard Confidiencc M ean Deviation Intervals (X) (S) (CI) Varyasyon Katsayısı Coeff. of Variation (%Cv) Çaın Pin e lo Göknar Fir lo U ~ ----

15 ÇİZELGE 8. Çivi ve Vida Tutma ((Kg/cm 2 ) Nail and Screw holding~ power (Kgjcm2) Çivi Tutma Nail holding power Vida Tutma Screw holding Power Ortalama Genel Standard Güven Aralığı Varyasyon Ortalama Genel Standard Güven Aralığı Varyasyon Sayısı Ortalama Supma Sınırlan Katsayısı Sayısı Ortalama Sapma Sunrlan Katsayısı Number of Overall Standard Confidence Coeff. of Number of Overall Standard Confidence Coeff. of' l\leans M ean Deviation Intervals Variation Means M ean Deviation Intervals Variation (n) (x) (S) (Cl) (%Cv) (n) <x> (S) (Cl) (%Cv) Ka yın ı o Beech Çam Pin e Göknar lo lo Fir

16 Gerek çivi, gerekse vida tutma bakımından kayın kontrplaklan ilk sırayı almış, çam onu izlemiştir; 'göknar ise her ikisinden de. düşük değerler vermiştir.. Varyasyon katsayılarından çıkarılan sonuca göre her üç ağaç cinsi arasında homogenlik yönünden büyük farklılıkbulunmamaktadır Çarpma (Şok Direnci Deneyi): Bu deney için BS 4512 (1969) İngiliz Standardındaki esaslar Alınan ortalama değer ve buna ait istatistikler şöyledir: - n X s CI %Cv uygulanmıştır. Deney yalnızca göknar kontrplakları üzerinde yapılmıştır. Göknar kontrplaklar, ilgili standardta gösterilen esaslcıx çerçevesinde ve kullanılan gereçlerle ortalama mm'lik çarpma direnci göstermektedir. 4. SONUÇ Yapılan testler sonucu elde olunan bütün değerler, göknar odunundan kontrplak yapımının, halen uygulamada kullanılan kayın ve çam kountrplaklarına nazaran daha düşük teknolojik özellikte bir ürün ortaya çıkaracağını ortaya koymaktadır. Göknar odunundan yapılan kontrplakların kayın ve çam kontplaklarımn rekabetine ne dereceye kadar dayanabiieceği ve piyasada ne derecede tutumi.bileceği hakkında kesin bir yargıda bulunmak mümkün değildir. Bunu.ancak piyasa koşulları ortaya çıkaracaktır. Ancak bu sonuç ortaya çıktıktan sonra göknar odununun kontrplak yapınıma yönlendirilmesi düşünülebilecektir. 5. ÖZET Bı. çalışmanın amacı, göknar k:mtrplağının teknolojik özelliklerini b~lirlemek ve bunun çam ve kayın kontrplaklarıyla karşılaştırmasını yapmaktır. 72

17 Göknar kontrplak ülkemizde fazla üretilmemektedir. Bu çalışmada kullamlan kontrplaklar S ağaçtan elde edilen 9 tomruj<:tan üretilmiştir (Çizelge 1). Tomruklar, buharlama hücresinde 36 saat süre ile ıoooc buhar sıcaklığında buharlanmıştır. Daha sonra.soyma makinalarında 2 mm kalınlığında kaplamalar elde edilmiştir. Çalışmada kullanılan tutkalın özellikleri Çizelge 2'de gösterilmiştir. Koiıtrplak numuneleri önce soğuk preste 140 kg/cm 2 basınçta 30 dakika, 'Sonra sıcak preste ııooc - l20 C'de, 118 kg/cm 2 basınçta 4 dakika tutulmuştur. Elde edilen kontrplaklar 3. sınıf kalitedir. Çalışmaya aynı fabrikada üretilen. çam ve kayın kontrplaklarda dahil edilmişlerdir. Bunlara ilişkin olarak boyutların kontrolu hacım yoğunluk, yapışma, eğilme, çekme dayanımlan ile çivi ve vida tutma deneyleri yapılmıştır. Elde edilen bulgular Çizelge 3-8'de gösterilmiştir. Bunlara göre göknar kontrplaklar kayın ve çam kontrplaklarla karşılaştırıldığında daha düşük teknolojik özelliklerde olduğu görülmektedir. Bu durumda göknar kontrplaklann piyasada ne dereceye kadar tutunacağı hakkında bir şey söylemek mümkün değildir. SUMMARY Thıs study was designed to determine the technological properties of fir plywood and to compare them with those of beech and pine plywoods, in order to find out the possibility of replacement these two later species -.vith fir in large scale plywood manufacturing and consumption. As fir plywood has not been a common product in the country, the plyr.roods for the study (ten in total) were monufactured.from nine logs obtaineci from five selected fir trees (Table 1). The logs were steamed in the cells (loooc steam and C cell temparatures, 2 atu indirect system) for 36 hours, veneered in 2 mm thich placks, and then kilned (110 C entrence and 195 C exit temperatures) fo:r 7 minutes. The characteristics of the glue used are given in Table 2. After gluing the planks were subjected to cold pressing (140 kg/cm 2 pressure for 30 minutes)followed by hot press~ng (118 kg/cm 2 ) pressure for minutes). The fir plywoods so o~tained were third, class according to the Turkish Standards (TS). 73

18 The samples of beech and pine plywqods, taken from the plywoods manufactured in the same factory with the same method as above, were included in the study for comparision. Such properties as thickness, lenght and width control, density, glue adhesion, static bending stregth, tensele strength, nail and screw holding power, and impact resistance were studied. According to the findings presented in Tables 3 to 8, the fir plywood, in comparisian with the beech and pine plywoods, ıwas rather poor in each and every properties studied. The conc1u3ion was that, it would be questionable for the fir plywood to compete with the beech and pine plywoods in the market because of its considerably inferior technical properties, except perhaps for the places where such properties would not be a matter of importance. YARARLANILAN KAYNAKLAR BERKEL, A.: Ağaç Malzeme Teknolojisi. İ. Ü. Orman Fak. Yay. CiJd 1, No. 147, 19?0, İstanbul. GÖKER, Y.: Türkiye'de Kontrtabla ve Yonga Levhaları Sanayii, Gelişme Olanakları, Bu Malzemelerin Teknolojik Öz'!llikleri Hakkında Araştırmalar. İ. V. Orm. Fak. Yayınları No. 267, İstanbul. TS 46 : Kontrplak- Genel Amaçlar İçin, Soyma Plal):alı TS 47 : Kontrplak ve Kontrtabla Numune Alma ve Deney Metodları. TS 3109 : Kontrplak - Deney Parças1 Boyutlarının Tayini TS 3110: Kontrplak - Birini Hacım Ağırlığının Tayini TS 3969 : Kontrplak Eğilme Dayanımının ve Elastiklik Modülünün Tayini IS 1734 (Part IX) Hindistan Standardı. BS