Fen Bilimleri Lisansüstü Eğitim Sempozyumu

Transkript

1 Fen Bilimleri Lisansüstü Eğitim Sempozyumu Yürütme Kurulu Prof. Dr. Yavuz COġKUN Prof. Dr. Ramazan KOÇ Prof. Dr. Canan ÖZGEN Prof. Dr. Erdem YAZGAN Prof. Dr. Ali DEMĠR Prof. Dr. Nail ÜNSAL Prof. Dr. Kemal BÜYÜKGÜZEL Prof. Dr. Ġlhan OR Prof. Dr. Ali Nezihi BĠLGE Prof. Dr. Mehmet Ali UL Davetli Katılımcılar Prof. Dr. DurmuĢ GÜNAY Prof. Dr. Abdüssamet ARSLAN Prof. Dr. Ömer ANLAĞAN Prof. Dr. Ġbrahim ÖZDEMĠR Ziya KARABULUT 1-3 MAYIS 2009

2 ĠletiĢim

3

4 Sempozyumun Ardından Bu değerlendirmeyi kalemi güçlü bir arkadaģımın yapmasını isterdim. Katılımcılarımızın yüreğindeki heyecanı, içindeki coģkuyu ve arzuyu, o gözlerdeki ıģıltıyı, konuģurken kelimelerin arasına gizlenmiģ olan mutluluğu ve gönül huzurunu ancak onlarla yüz yüze gelenler veya aynı atmosferde olanlar yaģayabilir ya da hissedebilirdi. O gözlerdeki ıģıltı ve bir Ģeyler yapmak gerekir arzusu yetkili merciler tarafından iyi algılanabilirse özelde Fen Bilimleri Enstitülerindeki eğitimin, genelde ise Ülkemizde lisansüstü eğitimin geleceğine yönelik önemli adımlar atılabilir. Katılımcıların tamamı bu toplantının gecikmiģ bir araya gelme toplantısı olduğunda fikir birliği içindeydi. Herkesin içindeki duyguların kıpır kıpır olduğunu hissedebiliyordum. Ġstanbul Teknik Üniversitesi ve Mersin Üniversitesi bu toplantının ikincisine talip oldular. Bizlere Zonguldak Karaelmas, Harran ve Fatih Üniversitelerinin Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürleri de toplantıya talip olduklarını söylediler ama ĠTÜ de talip deyince vazgeçti. Ġkinci toplantımız Mayıs 2010 da ĠTÜ de yapılacak. Sempozyumumuz, Emeğin ve Emekçinin bayramı, baharın müjdecisi bir günde, bir bahar günü güzelliğinde Üniversitemiz Atatürk Kültür Merkezinde yapılan açılıģ töreniyle baģladı. AçılıĢ konuģmalarında herkes bunun önemli bir toplantı olduğu konusunda fikir birliği vardı. Burada yapılan konuģmalar sempozyum kitapçığında yer alacağı için burada bahsetmeyeceğim. AçılıĢtan sonra, öğle yemeği için, Gaziantep Sanayi Odasının, Organize Sanayi tesislerine hareket ettik. Gaziantep Sanayi Odasının yemek ikramından sonra dört sektöre gezi yapıldı. AkĢam ise Gaziantep Üniversitesi Seyirtepe Tesislerinde Rektörümüz Sayın Prof. Dr. Yavuz COġKUN un yemek ikramı vardı. Yemekten sonra Atatürk Kültür Merkezinde katılımcılarımız için, Üniversitemiz Türk Müziği Devlet Konservatuarı öğretim elemanları ve öğrencileri tarafından sunulan Türk Sanat Müziği Konseri muhteģemdi. BaĢta Konservatuarımızın Müdürü Y. Doç. Dr. Ruhi ERSOY olmak üzere, katkısı olan herkese çok teģekkür ediyoruz. Milli Eğitim Bakanlığı DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürü Prof. Dr. Ġbrahim ÖZDEMĠR in konuģmasıyla, 2 Mayıs Cumartesi saat 9:00 da baģlayan program saat 20:00 a kadar sürdü. Zaman darlığı nedeniyle özellikle panellerde konuģmacılar, konuģmalarıyla ilgili sadece özet

5 bilgi vermekle yetindiler. Sempozyum kitapçığında detaylı olarak konuģma metinlerine yer verilecektir. Gaziantep Ticaret Odasının ikram ettiği Öğle yemeği için bir buçuk saatlik bir aranın dıģında ara verilmedi desem doğru olur. Yoğun ve hepimiz açısından çok yararlı bir gün olduğunu söyleyebilirim. Öğleden sonraki oturum Sanayi Bakanlığı AR-GE Genel Müdürü Ziya KARABULUT un konuģmasıyla baģladı ve panellerle devam etti. TÜBĠTAK ı temsilen katılan Bilimsel Programlar Uzmanı Dr. Osman Nuri KUREġ TÜBĠTAK ın burs ve projeleri konusunda bilgiler verdi. Katılımcıların sorularını not alan KUREġ, notları ilgililere ileteceğini söyledi. Benim dikkatimi çeken Ģuydu: Katılımcılar saat 9:00 dan saat 20:00 a kadar yemek ve zaruri ihtiyaçlar haricinde salondan hiç ayrılmadılar. Adeta toplantı bitmesin istediler. Saat 20:00 da Gaziantep BüyükĢehir Belediyesinin ikram ettiği yemeği yemek üzere Ġmam ÇağdaĢ a hareket ettik. Yemekte koyu sohbetlere tanık oldum. Otele döndüğümüzde arkadaģlar uzun süre lobide sohbet ettiler. 3 Mayıs Pazar günü gezi için ayrılmıģtı. ArkadaĢlarımızdan birkaçı yoğun programları dolayısı ile Pazar sabahı döndüler. On BeĢ arkadaģımız Cemal Alyamaç ile Halep e gezmeye gittiler. Bizde Gaziantep gezisi yaptık. BüyükĢehir Belediyesinin rehberleri eģliğinde yaptığımız gezi harikaydı. Özellikle Zeugma Mozaik müzesi büyüleyici idi. Birde ev sahibi olarak Fen Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcılarımız Doç.Dr. Metin Bedir in ve Doç.Dr. Hüseyin Bozkurt un gayretleri takdire Ģayan idi. Bizler ev sahibi olarak elimizden geleni yapmaya çalıģtık. Programların güzelliği bizim kusurlarımızı örttü herhalde. Ev sahibi olarak tüm katılımcılara Gaziantep i onurlandırdıkları için teģekkür ediyorum. Sonuç olarak, bu sempozyumun lisansüstü eğitimde yenilenmenin baģlangıcı olmasını diliyorum. Ġstanbul da Mayıs 2010 yılında buluģmak dileğiyle Prof.Dr. Ramazan KOÇ Fen Bilimnleri Enstitüsü Müdürü

6 TeĢekkür Organizasyonun güzel geçmesinde mutfakta fedakârca çalışan arkadaşlarımızın katkılarından burada bahsetmezsek onlara haksızlık etmiş oluruz. Kimden başlasak bilemiyoruz. Sempozyum dokümanlarının özenle ve hızlı bir şekilde basımını yapan Basım İşleri Müdürümüz Tahsin KILIÇ, Teknisyen Hakan Seymen ve tüm basım işleri personeline teşekkür ediyoruz. Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürümüz Zübeyde AYTEKİN e, Bilgisayar İşletmenleri Hakan ERBİLGİN, Selami AKALIN ile Bülent AĞCABAY ve Sunucumuz Müge ÖZYURTSEVEN e teşekkür ediyoruz. Otel Rezervasyonlarını yapan, ön büro da güler yüzlü hizmet veren Zeliha GEÇİN ve arkadaşlarına, tüm otel çalışanlarına, teşekkür ediyoruz. Konuklarımızın tüm ulaşım ihtiyaçlarını karşılayan taşıt işletme şefliği personeline Müdür V. Bayram BULUT un şahsında teşekkür ediyoruz. Enstitü Sekreterlerimiz Ayfer YILDIRIM ve Müzeyyen ÇIBIKÇI ya katkılarından dolayı teşekkür ediyoruz. Konuklarımıza sempozyum boyunca eşlik eden öğrencilerimiz Derya KORKMAZ a, Seda SAYIN a ve Haydar MUTAF a teşekkür ediyoruz. Bize nefis kahve çeşitlerini ikram eden ALTUNSA firmasına ve cefakar bir şekilde hizmet eden Hasan Yiğit e teşekkür ederiz. Yerel Orgazizasyon Komitesi

7 BÖLÜM 1 AçılıĢ Programı

8 Prof. Dr. M. Yavuz CoĢkun Prof. Dr. Ġbrahim Özdemir Ziya Karabulut Prof. Dr. M. Yavuz CoĢkun Prof. Dr. Ġbrahim Özdemir Ziya Karabulut Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ramazan Koç un konuģmasıyla baģladı. Prof. Dr. Ramazan Koç un ardından Sanayi Bakanlığı AR-GE Genel Müdürü Ziya Karabulut ve Milli Eğitim Bakanlığı DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürü Prof. Dr. Ġbrahim Özdemir konuģma yapmak üzere kürsüye davet edildiler. Gaziantep Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. M. Yavuz CoĢkun un konuģmalarıyla açılıģ töreni tamamlandı. KonuĢmaların sonunda duygularına hakim olamayan ĠTÜ Fen Bilimleri Enstitü Müdürü Prof. Dr. Ali Demir, gündem dıģı söz alarak birkaç gün önce Gaziantep li bir eri Ģehit eden terör örgütünü lanetleyerek sözlerini Ģöyle sürdürdü: Terör Örgütüne en iyi verilecek cevap eğitimdir, gençlerin eğitimidir. Bu çerçevede ĠTÜ senatosu, Hakkari Üniversitesinin beģ bölümüne alınacak öğrencilerin eğitimlerine ĠTÜ de baģlamalarına fırsat tanıyan örnek bir karar aldığını söyledi. AçılıĢa katılımcıların hemen hemen tamamı iģtirak etmiģlerdir. Yarım saatlik bir çaykahve sohbetinin ardından hatıra fotağrafı çekildi. Program boyunca KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Salih Terzioğlu sistemli bir Ģekilde fotoğraf çekimleri yaptı. Prof. Dr. Ramazan Koç Prof. Dr. Ali Demir

9 Prof. Dr. Ramazan Koç Gaziantep Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü Toplantımız, bu güzel bahar günü kadar güzel geçsin Lisansüstü eğitimde yeni açılımların habercisi ve reformların müjdecisi olsun Bu gün burada atacağımız tohumlar Ülkemizin geleceğinde güzel meyveler versin Emeğin bayramında, emeklerimize değen bir toplantı olsun Bu gün, bu toplantı vesilesiyle, MEB DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürümüz Sayın Prof. Dr. Ġbrahim ÖZDEMĠR, Sanayi Bakanlığı AR-GE Genel Müdürümüz Sayın Ziya KARABULUT ve bu toplantının doğal katılımcıları değerli FBE Müdürlerimiz Gaziantep i onurlandırdılar. Gaziantep e dıģarıdan gelen konuklarımızı ev sahibi olarak bu toplantıyı önemsediğini her fırsatta bana hissettiren Sayın Rektörümüz, Makine ve Elektrik Mühendisleri Odalarının Değerli BaĢkanları, Öğretim Üyelerimiz, Öğrencilerimiz ile birlikte kucaklamanın sevincini yaģıyoruz. Değerli basın mensuplarına da bu toplantıya göstermiģ oldukları ilgiden dolayı teģekkür ediyorum. Fen Bilimleri Lisansüstü Eğitim Sempozyumunun açılıģını Ģereflendiren herkese yüreğimle hoģ geldiniz diyorum. Bu güzel günün coģkusu, heyecanı ve sizlerle birlikte olmanın huzurunun yanı sıra içimdeki burukluğu da sizlerle paylaģmak istiyorum. Ocaklara ateģ düģüren, hayatının baharını yaģayamadan Ģehit olan askerlerimiz için derin üzüntü duymaktayız. Dün bir Ģehidimizi(Zeynel Direkçi) de Gaziantep ten uğurladık. ġehitlerimize Allah tan rahmet diliyor, bu eylemleri yapan aldatılmıģ teröristlere lanet ediyorum. Bazen bir vatandaģın ötesinde bir üniversite mensubu olarak acaba vazifemizi yeterince yapamadığımızdan mı bunlar oluyor, acaba daha fazla gayret edebilseydik bu gençlere sahip çıkarak terör örgütlerinin tuzaklarına düģmelerini önleyebilir miydik? Doğrusu bu atmosferde bu toplantıyı daha anlamlı buluyorum. Bu tür toplantılarda yapacağımız çalıģmalarla daha çok gence Lisansüstü Eğitim imkânı ulaģtırabileceğimizi düģünüyorum. Ve eğittiğimiz öğrencilerde oluģturacağımız bilinç ile onların terör örgütlerinde uzak kalmasına katkıda bulunabileceğimize inanıyorum. Çok iyi Ģeyler yapabilecek enerjiyi, gücü hissedebiliyorum. Birkaç ay önce FBE Müdürlerimizle internet ortamında baģlayan diyalogumuz kısa süre içerisinde böyle bir organizasyona dönüģtü. Bu organizasyon tüm FBE Müdürlerimizin organizasyonudur. Biz sadece ev sahibi olarak Gaziantep e yakıģır, Gaziantep Üniversitesine yakıģır bir Ģekilde konuklarımızı ağırlamaya çalıģıyoruz. Bir baģka toplantıya bir baģka üniversitemiz ev sahipliği yapacaktır. Daha Ģimdiden ĠTÜ bu toplantıya 2010 yılında ev sahipliği yapmak istemektedir. Kısacası, bu sempozyum Değerli Fen Bilimleri Enstitü Müdürlerimizin, karģılıklı düģünce alıģveriģi neticesinde ortaya çıkmıģtır. Bildiğiniz gibi Lisansüstü Eğitim Enstitüleri medeni toplumların sorunlarının çözümünde anahtar rol oynayan üniversitelerin dinamosu konumunda olan birimlerdir. Biz biliyoruz ki her alanda bölgesel ve küresel rekabet stratejisi olan ülkeler için lisansüstü eğitim hayati önem taģımaktadır. Bu nedenle lisansüstü eğitimin sağlıklı sürdürülebilmesi için gerekli altyapının finansmanı, öğrencilerin burslarla, tezlerin projelerle desteklenmesi, mevcut desteklerin verimli kullanılması, Sanayi destekli tezlerin yapılması veya sanayinin ve toplumun problemlerinin çözümüne yönelik tez konularının çalıģılması bu toplantının öncelikli gündem maddelerindendir.

10 Lisansüstü Eğitim bütün dünyada her geçen gün daha da önem kazanmakta, Avrupa ve Amerika üniversiteleri iyi yetiģmiģ, yetenekli ve parlak öğrencileri ülkelerine çekmek için yoğun çalıģmalar yapmaktadır. Hükümetlerin araģtırmacıya ve araģtırmacıya daha çok kaynak ayırmasının yanı sıra bizimde bu çerçevede politikalar üretmemiz gerekmektedir. Özellikle dünyada ilk 20, ilk 100, ilk 500 e giren üniversitelerimizin olabilmesi için lisansüstü eğitim ve araģtırma desteklenmelidir. Sonda söyleyeceğim bir cümleyi baģta arz edeyim: Lisansüstü eğitim Türkiye nin eğitim politikasının omurgası olmalıdır. Bununla ne söylemek istediğim birazdan daha iyi anlaģılacaktır. Atatürk ün gerçekleģtirdiği eğitim reformları ile küresel rekabet edebilme potansiyelini elde eden bizler, kendimizi denetleyerek sürdürebilir yenilenme sağlayabiliriz. Lisansüstü eğitimde uluslar arası rekabete katılabilmek, bir yandan ülkemizin ihtiyacı olan çalıģmaları yapabilmek öte yandan dünyanın dört bir yanından iyi yetiģmiģ, yetenekli gençleri programlarımıza çekebilmek için planlar yapmak bizim görevimizdir. ArkadaĢlarımızın samimiyetine ve bu zamana kadar olan diyalogumuzda edindiğim intibaa dayanarak söyleyebilirim ki: Biz bu görevlere talibiz. Bir araya gelerek eğitim-araģtırma ve innovasyon üçgeninde oluģturacağımız sinerji ile ülkemizin lisansüstü eğitim politikalarında yeni ufuklara doğru yelken açmak baģlıca hedefimizdir. Buraya sorunun bir parçası olmak için gelmedik. Çözüm üretmeye geldik. ġunu sevinçle söyleyebilirim ki lisansüstü eğitim konusunda ülkemizde Fen Bilimleri güçlü bir altyapıya sahiptir. Bize düģen bu potansiyeli verimli, daha verimli hale getirmektir. Fazla vaktinizi almadan sizlerle bazı bilgileri paylaģmak istiyorum. Bu sempozyum dolayısı ile Enstitülerimizden Öğretim Üyesi ve Mevcut Öğrenci sayılarını göndermelerini rica etmiģtim. Bana 51 Üniversiteden bilgiler geldi. Bu üniversiteleri temel alarak bazı rakamlara bir göz atalım. (Üniversitelerimiz Lisansüstü Programlarıyla ilgili Detaylı Bilgiyi Ekler kısmında bulabilirsiniz) 1. Türkiye Geneli (Ülkemizde toplam Öğretim Üyesi Sayısı 34076(2007 verilerine göre)) 2. Türkiye den giderek yurt dıģında Lisansüstü Öğrenim görenlerin sayısı: 1770 Fen YL ve 1538 Fen Doktora. Bu durum değerlendirmesinin ardından bazı düģüncelerimi ve önerilerimi baģlıklar halinde sizlerle paylaģarak konuģmamı tamamlamak istiyorum. Yüksek Öğretim Kurulu Tarafından yayınlanan Türkiye nin Yüksek Öğretim Stratejisi baģlıklı raporda Türkiyede yılda yaklaģık 2600 Doktora öğrencisi(tüm alanlarda) mezun olmaktadır. Bizler bu sayının artmasına yönelik projeler geliģtirmeliyiz yılları arasında yılda ortalama 3500, yılları arasında yılda ortalama 7000 doktora öğrencisi mezun etmemiz gerekmektedir. Sadece bu toplantıda değil, iletiģim araçlarının yaygın olduğu günümüzde toplantı sonrası da bu konularda neler yapabileceğimizi konuģmalıyız. Bu konuda TÜBA tarafından yapılan öneriler gayet yerindedir ve bizlerde gerçekleģmesi için çaba sarf etmeliyiz. 1. Ülkemizde ortalama 10 öğretim üyesi 1 doktora öğrencisi mezun etmektedir. Bu da yükseköğretim sisteminde doktora eğitimi açısından büyük bir atıl kapasite var olduğunu göstermektedir. Bu atıl kapasiteyi özendirici ve zorlayıcı önlemler içeren projeler üretmeliyiz. 2. Ülkemizde doktora eğitimine kabul edilmiģ (vakıf ve devlet üniversitelerinde) tüm öğrencilere açık bir Devlet Doktora Bursu sisteminin ihdası gereklidir. 3. Doktora programlarına doğrudan baģvurabilme uygulamasının yaygınlaģması

11 4. YurtdıĢından Öğretim Üyesi getirmeliyiz.(avrupa da 65 yaģını doldurmuģ olanlar, Türkiye Cumhuriyeti VatandaĢı Bilim adamlar ve Rusya, Çin, Hindistan gibi ülkelerde bulunan kaliteli bilim adamları) 5. YurtdıĢına doktora amaçlı öğrenci göndermek.. Bir yandan öğrenci sayılarımızı arttırırken öte yandan da kalitemizi arttıracak projeler geliģtirmeliyiz. 1. Sanayi, ticaret ve iģ dünyasının desteklediği geleceğin liderlerini yetiģtiren 2. Bilgiyi pratiğe dönüģtürebilme yetenek ve becerisi yüksek, analitik düģünebilen, kendi kendini geliģtirme özelliğine sahip öğrencilerin yetiģtiren 3. Sanayi, Ticaret ve ĠĢ dünyasının destekleyebileceği yada onların sorunlarını irdeleyen akademik çalıģmalar yapmak. 4. GeliĢmiĢ Ülkelerle deki geliģmiģ üniversitelerle ortak doktora programları yapmak. 5. Sanayi ve teknoloji tezlerine yönelik desteklerin yanı sıra temel bilimler, fizik, kimya, biyoloji ve matematik alanında araģtırmacılar ve lisansüstü çalıģmalar desteklenmeli ve teģvik edilmelidir. Türkiye Güney Kore nin yarısı kadar bilim üretebilmektedir. Daha çok bilim üretebilmek için Lisansüstü Eğitimin yeterince desteklenmesi gerekmektedir. En önemli hususlardan biride, Lisansüstü eğitimin sağlıklı geliģebilmesi için çok ciddi Ġdari yapısal reforma ihtiyaç vardır. Kanaatimce biz de Avrupa ya da Amerika daki yapılanmaya benzer bir yapı oluģturmamız gerekecek. Bu yapılanma sürecinin hızlanması için bizler çalıģmalar yapmalıyız. Finlandiya nın ekonomisindeki geliģmenin arkasında yatan lisansüstü eğitimde yaptığı reformlardır. 5.5 Milyona sahip olan bu ülkede yılda 1400 doktora derecesi alan araģtırmacı olduğu açıklanmıģtır. Bu modelleri bizim de mercek altına almamız gerekmektedir. En önemli eksiğimiz kendimize güven. Yapmamız gerekenleri tespit edip üzerine gitmeliyiz. Göreceğiz ki problemler kolayca çözülüyor. Sözlerimi bir hikaye ile tamamlamak istiyorum: Bir kartal yumurtası tavuk yumurtalarının arasına karıģmıģ. Tavuk, kartal yumurtasını da kendi yumurtası sanarak kuluçka döneminde koruyucu kanatları altında tutmuģ. Civcivler ve kartal yavrusu yumurtadan çıkmıģ. Kartal yavrusu, tavukların ve civcivlerin davranıģlarını taklit ederek kanat çırpmıģ, eģinmiģ, darı tanelerini yemiģ. Kendisinin bir tavuk olmadığını düģünmek aklına bile gelmemiģ. Bir gün küçük kartal gökyüzünde uçan kocaman bir kuģ görmüģ. Bu olağanüstü yaratığa hayranlıkla bakmıģ. En yakınındaki tavuğa bu kuģun ne olduğunu sormuģ. Ona "kartal" derler yanıtını almıģ. "Ben de kartal olmak istiyorum" demiģ küçük kartal. "Saçmalama" demiģ tavuk ve devam etmiģ: "Haddini bil. Sen asla kartal olamazsın. Sen bir tavuksun. Bunu kabul et." Küçük kartal boynunu eğerek, toprağı eģelemiģ. "Galiba haklısın" demiģ. Küçük kartal yaģamı boyunca tavukların arasında yaģamıģ, gökyüzünde özgürce dolaģabileceğini bilmeden. Kendi gücünü görmeden. Bu gün kartal olup uçmaya, zirveleri tutmaya geldik. Esasen bizi uçuracak olan içimizdeki yanmalardır. ġairin dediği gibi Sen yanmasan Ben yanmasam

12 Biz yanmasak Nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa (Nazım Hikmet Ran) Fakat bizim yanmalarımız, bize mutluluk veren, huzur veren yanmalar. Öyle ki: Ġçimde bir fırın var ateģi yakan ateģ O ne alev deryası, çiçek bahçesine eģ(necip Fazıl Kısakürek) Daha ilk dakikalarda aramızda oluģan pozitif havayı görebiliyorum. Bu sempozyum süresince, dostlukların geliģmesini diliyorum. Mevlana diyor ki: Beni dinleyen, iģiten her insan, benim neler dediğimi anlayamaz. Benim feryadımı ancak yüreğinde aģk ateģi olanlar, aģıklar anlar. Bizlerin birbirimizi çok iyi anlayacağından hiç Ģüphem yok. Esen kalın

13 Ziya KARABULUT SANAYĠ ARAġTIRMA VE GELĠġTĠRME GENEL MÜDÜRÜ Sayın Rektör, Saygıdeğer Akademisyenler, Değerli Basın Mensupları konuģmama baģlamadan önce hepinizi saygıyla selamlıyorum. Bu gün Gaziantep Üniversitemizin ev sahipliğinde, ülkemizdeki Fen Bilimleri Enstitülerinin Müdürlerinin katılımıyla gerçekleģen Lisansüstü Eğitim Sempozyum da sizlerle beraber olmaktan mutlu olduğumu ifade ederek sözlerime baģlıyorum. Ramazan Bey konuģmalarında biraz da beni duygulandırdı doğrusu. Ben iki yıl öncede yine bu kürsüye, benzer konulardan bahsetmek üzere davet edilmiģtim. Ġki yıl sonra tekrar sizlerle bu konuları sizlerle konuģma fırsatı buldum. Değerli arkadaģlar öncelikle 21. Yüzyıl rekabete dayalı yeni bir yüzyıl. Yani bilgiyi üretime dönüģtüreceksiniz, üretimi ticarileģtireceksiniz ve sonuçta daha yüksek katma değerli yeni teknolojiler ya da yöntemler geliģtireceksiniz. BaĢka bir alternatif kalmadı. Üretim anlayıģında felsefesinde format çok değiģti. Eski üretim anlayıģlarının yerini daha popülist diye nitelendirebileceğimiz anlayıģlar aldı.türkiye olarak uluslar arası rekabete dayalı yeni dünyada bizimde mutlaka yüksek katma değerli, bilgiye dayalı ürünler ya da yöntemler geliģtirmemiz lazım. Bunun yolu nitelikli yetiģmiģ insan gücünden geçiyor. Dolayısı ile Fen Bilimleri Enstitülerimizin programlarında mutlaka değiģimler ve dönüģümler gerçekleģtirmesi gerekiyor. Bu bağlamda sanıyorum bu toplantı yoğunluklu olarak bu konu üzerinde devam edecek. Benim yarında bir konuģmam olacak. Yarın detayları sizlerle paylaģacağım. Bu konuda yaptığımız çalıģmaları, destekleri sizlere anlatmaya çalıģacağım. Aslında Ramazan Bey bundan kısmen bahsetti. Ġstatistiki bazı değerler de verdi duruma baktığımızda hakikaten bizim Türkiye olarak birtakım reformlar yapmamız gerektiği ortada. Değerli arkadaģlar reform bir tek amaçla yapılır. Oda mevcudu yok etmek içindir. Yani mevcut olan paradigmayı yıkıp dümdüz etmediğiniz sürece bu reform denen kavramın içi boģ kalır. Bunun için de risk gerekiyor, cesaret gerekiyor, birikim gerekiyor, aksiyon gerekiyor. Bunların hepsine hazır olacaksınız. Yarın bunları sizlerle paylaģacağım. Bir diğer husus programların içeriğinin zenginleģtirilmesiyle alakalı; Ramazan Bey konuyu gündeme getirdi ve Üniversitelerimizden gelen istatistiki bilgileri bizlerle paylaģtı. Ben orada tüm programları kısaca Ģöyle gözden geçirdiğimde, aslında bununla ilgili zaten bizim de bir araģtırmamız var, maalesef Ģunu çok açık bir biçimde ifade edeyim. Bir enstitü programları içinde mutlaka metodolojinin, tasarımın, epistemolojinin, enerjinin ortak disiplinler yada programlar arasında yer alması gerekiyor. Gerek istatistikler gerekse benim bildiklerimle maalesef bu konularda son derece yetersiz olduğumuzu söyleyebilirim. Geleneksek 19. YY yada 20. YY gerçeklerine uygun programları zenginleģtirerek bu alanlarda önemli atılımlar giriģimler yapmamız gerekiyor. Bir diğer önemli husus 2008 yılı Ağustos ayında tüm yerli ve yabancı özel sektörün AR- GE ve yenilikçiliğe dayalı faaliyetlerinin desteklenmesi için bir düzenleme yaptık ve uygulama baģlattık. Bu uygulamada bir AR-GE merkezleri, iki rekabet öncesi iģbirliği projeleri, üç tekno değiģimsel programlar, dört AR-GE ve innovasyona dayalı projeler destekleniyor. Ben bunlardan birini sizlerle paylaģmak istiyorum. Mesela 10 Ağustos 2008 itibariyle AR-GE merkezleri konusunda ilk müracaatımızı aldık. AR-GE destekleri büyük ölçekli yerli ve yabancı firmalarını faaliyetlerinin desteklendiği bir mekanizma. Bu geçen 9 ay içinde baģvuru rakamı 55 e çıktı. Biz baģvuruları incelerken belli aģamalardan geçiriyoruz.

14 Bunlardan birisi baģvuru dosyaları bakanlığa geliyor uzmanlarımız ön incelemeyi yapıyor mevzuattaki kriterlere uygun ise komisyonda görüģülebilir diye rapor veriliyor, eksiklikler var ise firma yetkilileriyle o anda görüģülerek tamamlattırılıyor. Eğer sorun yoksa benimde baģkanlığını yaptığım, iki de akademisyenin bulunduğu komisyona geliyor. Orada komisyon olarak akademisyenlerden oluģan bir hakem heyeti görevlendiriyoruz. Hakem incelemesi sonucunda, komisyona gönderdikleri raporda iki farklı perspektivden konuya bakıyoruz. 1 asgari Ģartlar açısından bir sorun var mı? 2 bu arge merkezi uluslar arası rekabet açısından nasıl olmalıdır? Bir AR-GE merkezinde faaliyetler nasıl yürütülmelidir? Bu soruların cevabı niteliğinde bir bakıģ sergiliyoruz. Ġstisnasız tüm hakem arkadaģlarımız bize gönderdikleri raporlarda Ģunun altını çiziyorlar firma mutlaka doktoralı personel sayısını arttırsın ya da mevcut personelini doktora programlarına göndersin. Doktoraya özendirsin vs. Durum ortada. Bu firmaların ihtiyaçlarının karģılanması gerekmektedir. Firmaya doktoralı eleman bul dediğimiz zaman bulmakta sıkıntı çekmemeli. Bu konulara Ģu andaki mevcut bakıģ açısıyla almamız gereken epey mesafe var. Bu programların arttırılması ve çeģitlendirilmesi gerekiyor. Rekabet öncesi iģbirliği projelerinde de aynı durum söz konusu. Bu kavram daha çok yeni son beģ yılda sermayelere baktığımızda markalar bir ülkenin, sermayenin büyük ortakları baģka ülkelerden olabiliyor. Rekabet öncesi iģbirliği projelerinde de çok önemli lisansüstü eğitim almıģ personele ihtiyaç var. Hem kendi firmasını kurmuģ hem de faaliyet gösteren firmalarda hizmet verecek çok sayıda yetiģmiģ insana ihtiyaç var. Bizim ne durumda olduğumuz ve rekabet edebilmek için hangi hedefleri koymalıyız, bu hedeflere en kısa sürede hangi araçlarla gitmeliyiz bunları tartıģarak, buna iliģkin yapıları ve programları kurmamız geliģtirmemiz gerekiyor. San-Tez diye bir programımız var. Herhalde Türkiye de en basit anlaģılan en fonksiyonel program. Bunlarla ilgili yarin uzun uzun konuģacağım. Ben Ģimdilik bu kadarlıkla yetineceğim. Ramazan Bey konuģmasını bir hikaye ile bitirdi ama biz zaten Ģartlı reflekslerimizle hareket etmiyoruz. Böyle bir yaklaģım var ise bunu da kurumsal anlamda kırılması gerektiği inancındayım. Hepinize teģekkür ediyor ve bu sempozyumun tüm ülkeye üniversitelerimize faydalar getirmesini diliyor, saygılar sunuyorum.

15 Prof. Dr. Ġbrahim Özdemir MEB DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürü Sayın rektörüm değerli meslektaģların ve değerli basın mensupları, bu bahar bayramında bende hepinizi saygıyla selamlıyorum. Hakikaten emek veren insanlarımızın bu günü kutluyorum. Bu sempozyumun da üniversitelerimizin klasik konseptinden çıkarak sanayiyle, emekle iç içe geçmesinin bir baģlangıcı olmasını temenni ediyorum. Ben Ģahsen bu sempozyumun Gaziantep te olmasından fevkalade mutluyum. Zira Gaziantep benim kendi memleketim. Ben Nisan 2009 da yani geçen hafta Paris te OECD nin seri toplantısına Milli Eğitim Bakanlığı nı temsilen katıldım. ÇağdaĢ medeniyeti kendine hedef edinen ülke olarak 1961 den bu yana, yani kuruluģundan bu yana OECD nin üyesiyiz. Ve her yıl buraya bir aidat ödüyoruz. OECD de gördüğüm manzara; tartıģtığımız bir konu yüksek öğretimin geleceği 2030 projesi. Bu proje kapsamında gelinen noktalarda ülkelerin raporlarını tartıģtık. Ġlk ülke Ramazan Bey in de bahsettiği Finlandiya örneği. Bu arada Ramazan Bey i bu toplantı için çabalarından dolayı tebrik ediyorum. Bu tür toplantıların ne kadar sıkıntılı olduğunu biliyorum. Bundan iki yıl önce Finlandiya hiç ihtiyacı olmadığı halde OECD ye baģvuru yaptı. Dedi ki mevcut yüksek öğretim programlarım müfredatım 2030 yılında bana ne kadar faydalı olabilir? Yani küresel dünyanın ekonomik rekabetinde benim ülkeme ne sağlayabilir? Uzmanların ulaģtığı sonuç pek çok program ve dersler 5 yıl sonra anlamını yitiriyor. Bundan sonra yüksek öğretimin geleceği 2030 projesine birçok ülke katıldı. Ġsviçre, Ġsveç, Danimarka, Avustralya, Norveç hatta ġili nin raporunu bile geçen haftaki toplantıda tartıģtık. Ama maalesef benim ülkem tavuk kümesine kapatılan kartal yavrusu misali (yüksek öğretim için söylüyorum) bu toplantılara katılmadı. Biz o zamanki YÖK yöneticilerini ne kadar bu toplantılar önemli dediysek ikna edemedik. OECD nezdinde daimi büyük elçimizde baģaramadı. Ama bu haftaki toplantıda memnuniyetle gördüm ki YÖK den yetkililer gitmiģ OECD ile temasa geçmiģler. Bundan sonra programlara benim ülkem de katılacak. Bu niçin önemli çünkü OECD ye üye ülkeler 30 ülke ile sınırlı ve hepsi demokrasi ile yönetiliyor. Orata Doğu ülkeleri arasında burada bulunan tek ülke Türkiye, yine Afrika kıtasından tek ülke Türkiye, Asya kıtasından baktığınızda; Rusya, Japonya, Kore beraber yine Türkiye. Ülkemiz bu konumda iken bizim orada olmamız gerekir. Bir Ģeye dikkatinizi çekmek istiyorum. Ecnebi memleketlere yetiģmek üzere talebe gönderme kanunu 1924 da çıkmıģtır. Lisansüstü eğitim konusunda Atatürk ün yaptığı en büyük devrimlerden bir tanesi bu de ilk grup gidiyor. Osmanlı zamanında da Avrupa ülkelerine öğrenci gönderiliyor. Ama cumhuriyet daha yeni kurulmuģken öğrenci gönderiyor yurtdıģına. Çünkü Türkiye nin çağdaģ dünyada yerini alabilmesi biraz da buna bağlı. Bu nedenle ben OECD ile bunu irtibatlandırıyorum. Sadi Irmak, biliyorsunuz baģbakanlı yapmıģ, ġiģli garında onu Paris e götürecek trene bindiğinde bir posta memurunun kendi adını bağırdığını söylüyor. Telgraf elinde. Telgrafı getirip veriyor trenin penceresinden. Alıyor okuyor: ben sizleri birer kuģun olarak gönderiyorum, birer volkan olarak döneceksiniz. Mustafa kemal. Türkiye nin misyonu bu. Ama ben 6 yıldır OECD nin dünyada eğitimin nabzının attığı programlarında yokum. Bundan sonra olacak. ġimdi biz 1000 öğrenci gönderiyoruz bu kanunla. Ramazan hocanın ifade ettiği gibi biz 1000 sayı ilan ediyoruz, mülakat yapıp belirliyoruz. Ama göndermeye kadar bu bazen 400 e kadar düģüyor. Neden dünyanın en iyi üniversiteleri benim seçtiğim en iyi öğrencilerime daha cazip tekliflerde bulunuyor. Çünkü artık bir Avusturya nın, bir Finlandiya nın OECD ye üye ülkelerin en önemli sorunlarından bir tanesi yaģlanma sorunudur. Genç insan, genç beyin yok. Fransa nın 2050deki sorunlarını çözmek için Ģu andaki genç kuģağı yetmiyor. Bu nedenle Fransa

16 hükümeti bize geldi ve 200 burs teklif etti. Eğitimi çağdaģ dünya ile birlikte sürdürmemizin önemli olduğunu düģünüyorum. Lizbon stratejisinin bel kemiği Avrupa nın ortaçağda fildiģi kulelerde yaģayan ve toplumla ve toplumun sorunlarıyla ilgilenmeyi Üniversiteye ve akademiye pek yakıģtırmayan zihniyetin terk edilmesidir. Çünkü Avrupa bu üniversite anlayıģıyla Çin, Amerika, Hindistan vb. ülkelerle rekabet etmesi mümkün değildir. Bizim ülkemizin de güçlü olabilmesi yüksek lisans programlarını, doktora programlarını yeniden yapılandırması bu konuda sanayi ile iģbirliği yapması, bu konuda bütün paydaģlarla iģbirliği yapması olduğunu düģünüyorum. Bir soru ile konuģmamı bitiriyorum. YaĢadığımız küresel kriz bu programlara nasıl etki edecek. AR-GE ye ayrılan bütçelere nasıl etki edecek. Yüksek lisans ve doktoraya ayrılan bütçelere nasıl etki edecek bunu da düģünmemiz lazım. Çünkü bunu OECD de baģkaları düģünüyor ve tedbirlerini de alıyorlar. Bunlar planlı yapılırsa Üniversitelerimiz bölgemizde etkili olur. Gaziantep in eğitim potansiyelini ilk keģfedenler maalesef Amerikalılardır. Benim odamda bir resim asılı. O resmi getiren de o resmin anlamını bilmiyor. Resim 19.yy da Antep teki Amerikan kolejlinin resmidir. Bu kolejin binası eski tıp fakültesinin olduğu yerdedir ve etrafta tarlalar dıģında hiçbir Ģey yoktu. ġimdi onun yerinde benim ülkemin çağdaģ üniversitesi var ve bunun bütün bölgeye ıģık saçması arzumdur. Bütün bölgeye örnek olması arzumdur. Bunun yansıması olarak biz Ankara da yaģayan Antepliler Ankara ya tedavi için gelen hemģerilerimize o zaman bütçe, evimizde oda ayırıyorduk. ġimdi Tıp Fakültesi ve özel hastaneler bu ihtiyacı neredeyse sıfıra indirmiģ durumdalar. Sadece Anteplilere değil buraya komģu ülkelerden Suriye den de tedavi için gelen var. Bu sempozyumun hayırlı sonuçlar çıkaracağına inanıyorum. Bu sinerjinin çok olumlu sonuçlar çıkaracağına inanıyorum. Fulbright ile ilgili bir anekdot ile bitiriyorum. Biliyorsunuz fulbright güçlenen amerikanın 1950 lerde oluģturduğu büyük bir proje den bu yana benim ülkemde de veriliyor. Ġçinizde bu bursu almıģ olanlar olabilir. Ve sadece yılda 12,13 kiģiye veriliyor. Ben 2003 yılında Amerika dan döndüğümde ve bu göreve geldiğimde baktım ki bu bütçe 1951 den bu yana hiç değiģmemiģ. Ve bütçesi 500 bin dolar civarında. Amerikalılarla yaptığımız bir toplantıda Amerika nın benim ülkeme yaptığı askeri yardım bütçesini ve fulkgright bütçesini çıkardım önlerine koydum. Siz bu tablo ile imajınızı nasıl düzelteceksiniz dedim. Daha sonra kongreden bir karar çıktı geçen yıl 2 milyon dolar ve bu yıl 4 milyon dolarla Avrupa da ki en büyük bütçe ülkemize ayrıldı. Burada özellikle taģra üniversiteleri için yaptığım bir katkının da bilinmesini istiyorum. Dikkat ederseniz artık fulbright bursunda Ġngilizcesi çok iyi derecede olacak Ģartı artık aranmıyor. Yeterli derecede Ġngilizcesi olan kabul ediliyor ek Ġngilizce dersi veriliyor. Böylece tüm üniversitelerimizdeki bilim adamlarına bu burstan yararlanma kapısı açılmıģ oldu. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

17 Prof.Dr.M.Yavuz ÇOġKUN Gaziantep Üniversitesi Rektörü Sanayi Bakanlığının AR-GE Genel Müdürü Sayın Ziya Karabulut Bey, Sayın Ġbrahim Özdemir ArkadaĢımız, Milli Eğitim Bakanlığı DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürü, Sevgili Müdürler, Değerli Akademisyen ArkadaĢlarım çok Değerli Konuklar Değerli Basın Mensupları hepiniz toplantımıza hoģ geldiniz. Böyle bir toplantının Gaziantep te gerçekleģmesi nedeniyle mutluyuz gururluyuz. Gaziantep Türkiye nin önde gelen kentlerinden bir tanesidir. Nüfus olarak Türkiye nin altıncı büyük kentidir. Ama öbür taraftan baktığınızda sanayi ve ticaret merkezidir. Hem de devasa bir sanayi ticaret merkezi. Bu açıdan uzun uzun size anlatacak değilim. Ama son yıllardaki geliģimiyle de, baktığınız zaman bir turizm bir kültür merkezi olma yolunda da hızla ilerliyor. Gaziantep te biliyorsunuz biryandan tarihi yerler, Zeugma gibi, ama öbür taraftan da Ģehrin eski dokusunun tekrar gündeme getiriliģi, ve bir doğuya, Mardin e doğru yönelen turizm ağının ilk baģlangıç durağı olarak Fırat ın kenarında, hemen arkasında son derece Ģehirciliğiyle ufku açık müteģebbis ruhlu bir kent. ġimdi bu kentte yapılan bu toplantıda karģınıza Rektör sıfatıyla geliyorum, ama eski bir enstitü müdürü olarak Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürü olarak 5 yıl boyunca enstitü müdürlüğü yapmıģ, enstitülerin sorunlarını biraz daha yerinde görmüģ bir arkadaģınız olarak konuģmak istiyorum. Ben uzun uzun konuģmayacağım, arkadaģlarımız çok güzel Ģeyler anlattılar. Finlandiya örneğinden baģladılar. Bende oradan bir örnek vereyim. Finlandiya nın 1990 lı yıllarda AR-GE ye ayırdığı pay gayrisafi milli hasılanın %3.2 si; Avrupa ortalaması %2.0 iken bunu yapmıģ. Ve sonuçta yılda 1600 kadardoktora öğrencisi yetiģtiriyor. Ama sadece doktora için değil ilkokuldan baģlayarak bu kültürü verme noktasında bütçe ayırmıģ.sonuç olarak kendini gösteren bilgiye dayalı devasa bir ekonomi Sayın Ziya Karabulut un dediği gibi teknoloji üretmeye yönelik yeni bir açılım getirmiģtir. Avrupa nın AR-GE ye ayırdığı pay %2.0 iken, bizde %0.6 idi lere kadar bunun %2lere çıkarılması konusunda bir planlama yapılmıģ ve bazı stratejiler geliģtirilmiģ. Bunun içinde sanayi bakanlığı var, YÖK var, TÜBĠTAK var bu güzel bir durum. Bunu görmekten ve böyle bir projeksiyon oluģmasından da son derece memnuniyet duyuyorum. Ar-Ge ye katkı sağlayan insan gücü olarak Avrupa birliği ülkelerinin 6 da biri kadarız. Tam zamanlı çalıģanlar olarak baktığınızda meseleye, bizde binlerde Avrupa Ülkelerinde 300 bin civarında. Netice Ģuna geliyor eğer bilgiye hakimseniz, bilgiyi kontrol ediyorsanız bilgiye sahipseniz güçlüsünüz muktedirsiniz. Bilgiye sahip olamayan bilgiyi kontrol edemeyen uluslar, devletler güçsüzdür ve muktedir değildir. Artık dünyada iktidar sahibi söz sahibi olmak istiyorsanız bunun baģka yolu da yok arkadaģlar. Elbette sizler birer fen bilimci olarak bunu çok takdir ediyorsunuz diye düģünüyorum. Kaldı ki bunu sadece fen bilimleri alanına münhasır olarak da söylemiyorum buna sosyal bilimler açısından da bakıldığında tarihimizi kültürümüzü bilmek zorundasınız. Eğer bilmiyorsanız, kontrol edemezsiniz ve hiçbir zaman iktidar olamazsınız. Artık bilginin çok hızlı çoğalan bir süreci olduğunu biliyoruz. Sanayi devrimini atlamıģ bir ülkenin evlatlarıyız. Arkasından eğitim denilen o ciddi süreci atlamıģ durumdayız. Doğrusu yıldır milli eğitimin ıskaladığını söyleyebilirim. Bu ülkenin okuma yaģı 6 arkadaģlar. Ġlk öğretim Sınıfta olan bir toplumun insanlarıyız ki, 1 yıllık eğitimin üretime katkısının %10-11 olduğu bir gerçek. Eğitimin bu kadar önemli olduğu bir yüzyılda biz eğitimi ıskalamıģız. Eğer bilgi çağını da ıskalarsak geri kalmıģlıktan veya geliģmekte olan ülkeler sıfatından kurtulamayız. O yüzden bize çok iģ düģüyor. Üniversiteler birer aydınlanma, birer referans noktası, birer bilgi üreten kurumlar olarak algılanmalı. Yani üniversiteleri sadece eğitim veren kurumlar

18 olarak algılamak doğru değil. Üniversiteler tabii ki bir ayağıyla eğitim yaparken bir yandan da bilgiyi üretip sanayi ve toplumla paylaģmak ve bunu üretime dönüģtürmek zorundadır. Artık bizim doktora veya yüksek lisans tezlerimizin teknolojik ürünler üretmeye ayarlı olması gerekmektedir. Tezi yapıp bir yayın çıkarmak amaçlı olmamalıdır. Sayın Karabulut un söylediği gibi artık teknolojik ürünleri üretemezseniz dünyada bu globalleģen dünyada söz sahibi olamazsınız. Rekabet gücümüzün artması için mutlaka teknolojiye dayalı ürünler üretmek gerekir diye düģünüyorum. Bu da bilgi ile olacaktır. O zaman üniversitelerde artık anlayıģı değiģtirmek zorundayız. Eski köye yeni adetler getirmek zorundayız. Klasik bakıģımızı bir kenara bırakmak zorundayız. Toplumun malı olmalıdır üniversiteler. Topluma hem hesap verebilme hem de toplumun beklentilerini karģılayabilme noktasında bir irade beyan etmeli bir duruģ göstermelidirler. Üniversiteler bu anlamda yeniden doğmalıdırlar. Yani üniversite araģtırma geliģtirme bilgi üretme eğitimli insan yetiģtirmenin kaynağı olarak yepyeni ufuklara doğru yol almalıdır. Bolonya sürecinden 2030lardaki üniversite hayalinden bahsedildi. Bizim bunları konuģuyor olmamız lazım. Küçük bazı mevzuat veya iç çekiģmeler veya ideolojik bazı tutumlar yüzünden yüksek öğretim yada üniversiteler kadük kalmıģtır diyebilirim. Bu üniversite anlayıģını mutlaka değiģtirmemiz lazım. Değerli bilim adamı arkadaģlarım yeni anlayıģlar ortaya koymamız lazım. Bunu yapacağınızdan eminim. Onun için bu toplantıyı son derece önemsiyorum. Onun için FBE müdürümüzün FBE müdürlerini Gaziantep de toplama önerisine çok sıcak baktım. Bu zamana kadar gösterdikleri çabalardan dolayı kendisine ve yardımcılarına çok yürekten teģekkür ediyorum. Geldiğiniz için bu toplantıya katkılarınız için burada çıkacak sonuçlar için hepinize Ģimdiden teģekkür ediyorum. Hepinize saygı ve sevgilerimi arz ederken Gaziantep te, güzel Gaziantep mutfağını donalı bir havayı teneffüs etmenizi diler tekrar saygılarımı arz ederim.

19 BÖLÜM-2 SUNUMLAR

20 Prof. Dr. Ġbrahim Özdemir MEB DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürü 21. Yüzyılda Eğitimi ġekillendiren Eğilimler OECD: EKONOMĠK ĠġBĠRLĠĞĠ VE KALKINMA TEġKĠLATI Trends Shaping Education 14 Aralık 1960: Paris SözleĢmesi Türkiye 1961 yılında üye olmuģtur. OECD, üye ülkelerde birlik, dayanıģma ve iģbirliğini sağlayan; ülkelerin ekonomik ve siyasal konularda görüģlerini belirleyip uyumlaģtırmaya aracılık eden bir düģünce ve politika üretme (Thank-tank) kuruluģudur. OECD ÜLKELERĠ OECD nin üç temel amacı Üye ülkelerde kendi kendine yeterli en yüksek ekonomik geliģme ve istihdamı sağlamak, bu esnada mali istikrarı korumak, Üye olan ve olmayan ülkelerde ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmak, Dünya ticaretinin uluslararası taahhütler çerçevesinde ve ayırım yapılmaksızın geliģmesine yardımcı olmaktır. DEĞĠġĠM Gelecek Bilimci Anni Macbeth: DeğiĢimin Hızını Tasavvur Etmek! Her 15 saniyede yeni bir WEB sitesi hizmete giriyor

21 Her 15 dakikada yeni bir teknoloji ürünü icat ediliyor Her 15 günde yepyeni bir ürün veya hizmet insanlara sunuluyor. Ekmek alırken yaklaģık 100 çeģit arsından seçiyoruz. Peynir alırken (AB ülkelerinde) yine yüzlerce çeģit arsından seçiyoruz. Hepimizin en azından 2-3 telefon numarası var Telefonlarımızla her Ģey ve her yer bize sadece 3 saniye uzaklıkta. Nasıl Bir Dünyada YaĢayacağız? 2050 de yeryüzünün neye benzeyeceği bugünden kararlaģtırılıyor de ne olacağı bugünden hazırlanıyor. Çocuklarımız ve torunlarımız yaģanabilir bir dünyada mı oturacaklar, yoksa bizi nefretle anarak bir cehennemin içinden mi geçecekler? Bunları bizim davranıģ tarzımız belirleyecek. Onlara yaģanabilir bir dünya bırakmak için geleceği düģünme zahmetine girmemiz ve geleceğin nereden geldiğini, onu nasıl Ģekillendirebileceğimizi anlamamız gerekiyor. J. Attali Jacques ATTALI: YIL 2050-GELECEK BUGÜNDÜR Yazar gelecek elli yılın inanılmaz öyküsünü, tarihe ve bilime dair tüm bildiklerimizden yola çıkarak düģleyebileceğimiz biçimiyle anlatıyor. Uluslar arasındaki iliģkilerin nasıl geliģeceği, Demografik sarsıntıların, halk hareketlerinin, emeğin geçireceği büyük dönüģümleri, Piyasanın yeni biçimlerini, Terörizmin, Ģiddetin, iklimsel değiģikliklerin etkilerini, Dinin gittikçe artan etkisinin gündelik yaģamımızı nasıl sarsacağını ortaya koyuyor. ATTALI: TÜRKĠYE NĠN NÜFUSU ARTACAK Önümüzdeki yıllarda büyük demografik değiģimler yaģanacak: Ġnsanlar daha uzun yaģayacak. Avrupa nın dünya nüfusundaki payı azalacak. Avrupa da nüfusun artacağı tek ülke Türkiye olacak. Sonuç: Dünyada eğitim çok önemli ve kilit bir ehemmiyet kazanacak. ATTALI: GELECEĞĠN KISA TARĠHĠ Türkiye nin mutlaka Avrupa ya dahil olması lazım. Türkiye, Avrupa için çok önemli bir koz. Türkiye çok parlak bir gelecek ve yüksek düzeyde umut vaat eden bir ülke. Avrupa nın büyümesi, sınırlarının daha istikrarlı olması ve Orta Doğu ya ulaģabilmesi Türkiye nin üyeliğine bağlı Ġnsan hakları ve demokrasi uygulamalarıyla ilgili hala kaydedilmesi gereken belli aģamalar var ama Türkiye nin ekonomik geliģmesi de kesintisiz sürüyor. KÜRESEL EĞĠLĠMLER: 2025 te TÜRKĠYE

22 ABD nin üç istihbarat kuruluģunu bünyesinde toplayan Ulusal Ġstihbarat Konseyi'nin Küresel Eğilimler 2025 raporuna göre: ABD dünyanın en güçlü ülkesi olmaya devam edecek ancak nüfuzu genel anlamda eriyecek, tek güç olma niteliğini yitirecek. Dünya çok kutuplu olacak, Çin, Hindistan ve Ġran gibi güçler etkinleģecek. Ortadoğu'da batı anlayıģındaki Laiklik gerileyecek, Ġslamcı hükümetler güçlenecek. Avrupa askeri bir güç olamayacak, ulusal çıkarlar ön plana geçecek. Küresel ısınma ve doğal kaynakların tükenmesi nedeniyle dünyanın bir çok yerinde savaģlar çıkabilecek. Türkiye'de ĠslamileĢme artacak bununla birlikte ekonomik büyüme ve modernizasyona daha çok önem verilecek, milliyetçilik artacak. Türkiye ekonomik büyümesi, canlı orta sınıfı ve sosyo-ekonomik konumuyla Ortadoğu'da ve uluslar arası alanda daha büyük rol oynayabilecek. Gelecek 15 yılda Türkiye'nin gidebileceği en muhtemel yol, Ġslami ve milliyetçi unsurların bir bileģimi olacak. Türkiye, genç nüfusunu eğitebilir ve iģgücüne katabilirse 2025'in yükselen kaplanları arasına girebilecek. ÖNÜMÜZDEKĠ 100 YIL: 21.YÜZYIL ĠÇĠN TAHMĠNLER 21. Yüzyılda Eğitimi ġekillendiren Eğilimler 1.YaĢlanan Toplumlar 2.Küresel Riskler 3.Yeni Bir Ekonomik Görünüme Doğru 4. ĠĢ ve ÇalıĢma Dünyasındaki DeğiĢim 5. Öğrenen Toplum 6. Bilgi ve ĠletiĢim Teknolojisi (BIT) Gelecek KuĢak 7. YurttaĢlık Ve Devlet 8. Sosyal Bağlantılar ve Değerler 9. Sürdürülebilir Refah 1. YAġLANAN TOPLUMLAR EĞĠLĠM Uzayan Ġnsan ömrü Azalan çocuk sayısı DeğiĢen nüfus yapısı EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI BoĢalan ya da kapanan okullar Öğrenci baģına daha fazla yatırım ve ilgi Aile yapısındaki değiģim: YaĢlı ebeveyn, tek çocuk

23 2. KÜRESEL RĠSKLER EĞĠLĠM Dünyamız gittikçe kalabalıklaģacak ve daralacak Zenginlerle fakirler arasındaki uçurum derinleģecek Daha fazla göç ve daha fazla kültürel ve dini çeģitlilik oluģacak Küresel iklim değiģiklikleri meydana gelecek EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI Kentlerde aģırı yoğunlaģma Köy, mezra ve kırsalda nüfus azalması Küresel sorunları fark etme Göçmenlerin eğitimi 3. YENĠ BĠR EKONOMĠK GÖRÜNÜME DOĞRU EĞĠLĠM KüreselleĢme yaygınlaģacak Yabancı Yatırımlar artacak Rekabet hızlanacak Hizmet ve bilgi ekonomisi yükselecek EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI Sürekli yenilik üretme Yeni beceriler ve uzmanlıklar AraĢtırma ve geliģtirme Son 7 yılda Eğitim Bütçemiz Konsolide Bütçedeki pay: % 7, % 10,64 ArtıĢ: % 274 (2002: 7,5 milyar) bütçesinden en fazla pay eğitime ayrılmıģtır: TL Hayat Boyu Öğrenmenin Etkileri

24 4. Ġġ VE ÇALIġMA DÜNYASINDAKĠ DEĞĠġĠM EĞĠLĠM Azalan çalıģma saatleri Geçici ve saatlik iģler Ücretli çalıģan kadın sayısında artıģ EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI Erken baģlayan ve uzun süren eğitim ĠĢ dıģında artan zaman ĠĢ imkânı verecek eğitim talebi Bayan öğretmenlerin sayısında artıģ 5. ÖĞRENEN TOPLUM EĞĠLĠM Eğitime daha fazla yatırım Bilgi ve becerilerde sürekli geliģme EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI Eğitimsel kazanımlarda artıģ Eğitim hizmetine sunulan daha fazla kaynak Bölgesel eģitsizlikler Uluslararası öğrenci değiģimi Kızların erkek öğrencilere göre daha fazla baģarı göstermesi 6. BĠLGĠ VE ĠLETĠġĠM TEKNOLOJĠSĠ (BIT): GELECEK KUġAK EĞĠLĠM Hayatın ayrılmaz bir parçası, BIT Küçülen, geliģen ve ucuzlayan bilgisayar Bilgi kirliliği (yanlıģ, önemsiz, ahlaki olmayan vb.) EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI Uzaktan eğitim

25 BireyselleĢtirilmiĢ öğrenme Internet kullanımı EleĢtirel ve sorgulayıcı düģünme 7. YURTTAġLIK VE DEVLET EĞĠLĠM HiyerarĢik yapı zayıflamaktadır. Devlet küçülmektedir. Politik sürece iliģkin güven azalmaktadır. Medyanın etkisi artmaktadır. EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI Aktif yurttaģlık Karara katılım YerelleĢme 8. SOSYAL BAĞLANTILAR VE DEĞERLER EĞĠLĠM DeğiĢen değerler BireyselleĢme, daha az sosyal etkileģim Aile yapısında farklılaģma Gönüllü kuruluģlar EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI Aile okul iliģkileri Çocuk yetiģtirmede okulun ağırlığı Sosyal etkileģim ve güven 9. SÜRDÜRÜLEBĠLĠR REFAH EĞĠLĠM Artan zenginlik Artan tüketim Artan gelir eģitsizliği EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI Sağlıklı Tüketim ve öğrenme Sorumlu ve bilinçli vatandaģlık Fırsat eģitliği Sağlıklı alıģkanlıklar En Büyük DüĢmanımız Cehalet TeĢekkür ederim.

26 ODTÜ FBE Eğitim ve Öğretim ÖYP, DOSAP, PRO-AD Disiplinlerarası Programlar AraĢtırma (SAN-TEZ) Öz değerlendirme Uluslararası ĠliĢkiler Etik Öneriler ODTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Prof.Dr. Canan Özgen Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü ODTÜ DENEYĠMLERĠ ĠÇERĠK Eğitim, araģtırma ve yapılanma Ġlk yüksek lisans derecesi 1961 yılında Makina Mühendisliği Bölümünce verilmiģtir yılına kadar, bütün lisansüstü programlar ilgili bölümler tarafından, fakülteler bünyesinde yürütülmüģ ve Üniversitemizin Yüksek Lisans programlarından 2839, Doktora programlarından 126 olmak üzere, toplam 2965 öğrenci, lisansüstü programlardan mezun olmuģtur yılından bu yana sadece FBE den lisansüstü öğrenci mezun olmuģtur den sonra oluģturulan ODTÜ FBE 1- Lisansüstü programlara baģvuru, kayıt, diğer öğrenci iģleri yapmakta, 2- Disiplinlerarası iletiģimi ve eģ güdümü sağlayarak, yeni disiplinlerarası programların oluģturulmasını ve geliģtirilmesi sağlanmakta, 3- Disiplinlerarası araģtırma etkinliklerini, sanayi ve diğer sektörler ile ortak projeleri desteklemektedir. FBE ye bağlı 34 Enstitü Anabilim Dalı (EABD) bulunmaktadır. Dokuz Disiplinlerarası Anabilim Dalı: Arkeometri, Biyokimya, Biyoteknoloji, Jeodezi ve Coğrafi Bilgi Teknolojileri, Polimer Bilim ve Teknolojisi, Çimento Mühendisliği, Mikro ve Nanoteknoloji, Biyo-medikal Mühendisliği, Deprem ÇalıĢmaları.

27 AEE ARCH ARCH-BS ARCH-REST BCH BIO BTEC CE CEIT CENG CHE CHEM CRP CRP-CP CRP-UD EE ENVE ES FDE GEOE GGIT ID MATH ME METE MINE MNT PETE PHYS PST SSME STAT Araştırma Görevlisi Sayısı Eğitim ve Öğretim FBE programlarında kayıtlı lisansüstü öğrenci sayısı (4440) toplam öğrenci sayısının yaklaģık %24 üdür. Programlara Göre ALES ve GNO nun KarĢılaĢtırılması. L Y D SD L YL T Kabul alan öğrencilerin ALES ortalaması Kabul alan öğrencilerin GNO* ortalaması Kayıtlı Öğrenci Sayısı Toplam Kayıtlı Öğrenci Sayısı: 4440 (2008) GNO: Genel Not Ortalaması Yüksek Lisans için 7 ders ve bir seminer dersi (21 kredi) EABD lerimizde en az koģul olarak kabul görmektedir. Bunu aģan 34 EABD de sadece üç program vardır. Genellikle, 7 dersten 4 ü zorunlu diğerleri seçmelidir. Doktora programlarımızın çoğunluğunda zorunlu ders bulunmamaktadır. Öğretim Üyesi YetiĢtirme Programı (ÖYP) DPT tarafından verilen bir proje kapsamında, sınavlarla seçilerek, Üniversitemizde doktora çalıģmaları yapmak üzere atanan (35. Madde) Ar-Gör.ler (ÖYP) ÖYP BaĢvuru KoĢulları: GNO : 2.50 /ilk %5 (en az) ALES puanı : 70 (en az) Ġngilizce : KPDS= 50 (en az) YaĢ : 28 (en fazla) 2008 yılı itibariyle FBE ye bağlı lisansüstü programlarda öğrenim gören ÖYP EABD

28 araģtırma görevlisi sayısı 385 dir. ġekil 1 FBE-ÖYP Ar.Gör lerinin 2008 Yılında EABD lere göre Dağılımları yılı itibarıyla ÖYP Üniversitelerinin sayısı 42 dir. ÖYP BaĢarı Durumu 385 ÖYPli Ar-Gör ün GNO su dikkate alındığında Ders Yılı I.Döneminde %63.2 sinin GNO su 3.50 nin üstündedir. GNO su 2.50 nin altında olan sadece bir öğrenci bulunmaktadır. ÖYP Seyahat Yönergesi Öğrenci, biri doktora yeterlikten önce, diğeri doktora yeterlikten sonra olmak üzere iki kez kısa süreli yurt dıģına ÜYK kararları doğrultusunda desteklenerek gidebilir (3 aya kadar, Workshop lar dahil). Uzun süreli yurt dıģı seyahate gitmek isteyen öğrenciler, doktora yeterlikten sonra 6 ay ile 1 yıl arasında görevlendirilebilir. Tez danıģmanları da kongrelere bildiri sunmaya öğrencisi ile birlikte gitme durumunda ÖYP bütçesinden ÜYK kararları doğrultusunda desteklenebilmektedir. Toplam: $10000 (max.) 2008 yılında 200 yurtiçi seyahat ve 74 yurtdıģı seyahat gerçekleģmiģtir. Uzun süreli yurtdıģı seyahat sayısı ise 43 dür. Her öğrenci yıllık bazda enstitüye proje vermek zorundadır. Programlarında almaları gereken dersler dıģında, bir eğitim dersi ve FBE tarafından düzenlenen seminer dersini almak zorundadırlar aylık bir süre için, Üniversite Yönetim Kurulu ve kendi Üniversiteleri tarafından onaylanan, yurt dıģındaki bir üniversite veya araģtırma merkezine uzun süreli gitmekle yükümlüdürler. Doktora sonrası araģtırma programları (DOSAP) Öğretim üyelerimizin baģka üniversitelerde görevli genç akademisyenlerle araģtırma ve yayın yapmaları için uygulanan, gazete ilani ile gerçekleģen programlardır. ODTÜ de bugün 20 DOSAP lı çalıģmıģtır. PRO-AD Projelere verilen araģtırma görevlisi desteği Öğretim üyelerimizin üstlendikleri büyük projeler için FBE tarafından verilen AR- GÖR desteği Ģu anda uygulanan Ar-Gör politikaları nedeniyle sonlanmıģtır. TUBĠTAK bursları bu amaçla kullanılmaktadır. Bu öğrencilerin eğitime katkı vermeleri sağlanmalıdır. Ödüller 2005 yılından baģlayarak, her yıl lisansüstü öğrencilere Tez Ödülü, Ders Performans Ödülü ve Yayın Ödülü verilmesi enstitülerce kararlaģtırılmıģtır.

29 Tez ödülünde amaç, tez konularının ülkemizin geliģimine, kültür ve düģün dünyasına katkıda bulunmasını sağlamak ve ülkemizin temel bilimdeki araģtırma gücünü ODTÜ olarak artırmak ve öğrencilerimizi motive etmektir. Tezlerden yapılan yayın ve bildiri sayısı ödülde tercih nedeni olmaktadır. Performans ödüllerindeki amaç, lisansüstü eğitim sırasında derslerin tamamlanma süresini hızlandırmak ve öğrencilerin GNO larının yükselmesini sağlamaktır. Her program için 7 dersini iki dönemde bitiren en yüksek GNO lu bir öğrenciye verilmektedir. Yüksek Lisans Sayı : 544 Mezunlar (2008 için) Ort. GNO : 3.47 Ort. Mezuniyet Dönem Sayısı : 5.63 Doktora programları Sayı : 140 Ort. GNO : 3.68 Ort. Mezuniyet Dönem Sayısı :11.20 LSD için mezuniyet dönem sayısı: Mezun Anketleri Mezunlarımıza, tezlerini teslim ederken anket uygulanmakta ve Lisansüstü çalıģmaları hakkında düģünceleri değerlendirilmektedir yılında mezun olan toplam 686 öğrenciden ankete katılan 359 öğrencinin 279 u yüksek lisans, 69 u doktora, 11 i lisans sonrası doktora öğrencisidir. ġekil 2 Mezunların Öğrenimleri Sırasında, Maddi Desteklerinin Kaynağı.

30 ġekil 3 Mezunların Öğrenimleri Sırasında Katıldıkları Ulusal Toplantılar ve Sunumlar. ġekil 4 Mezunların Öğrenimleri Sırasında Katıldıkları Uluslararası Toplantılar ve Sunumlar. ġekil 5 Mezunların Eğitim Düzeyinin Genel Kalitesi Ġle Ġlgili GörüĢleri.

31 ġekil 6 Mezunların Bölüm DanıĢmanlığı/ Rehberliği Ġle Ġlgili GörüĢleri. ġekil 7 Mezunların Enstitü Ġle Ġlgili GörüĢleri. Disiplinlerarası Programlar Yeni bir disiplinlerarası program açmak için çalıģmalara (EABD lerde yeterince ilgili konuda yetiģmiģ eleman bulunduğu takdirde), ancak aģağıdakı koģullardan en az birinin sağlanması durumunda, baģlanmaktadır. Konunun Dünyada bilimsel geliģmelerin yönlendiği alan olması, Konunun Sanayiinin veya devlet kurumlarının isdihdam etmek istedikleri elemanların yetiģmesini istedikleri alan olması. YL düzeyinde açılacak programlarda uyulması istenen koģullar:

32 Eğer alt dallar (track) olacaksa bütün alt dallarda öğrencilerin zorunlu almaları gereken en az iki, en fazla üç aynı dersin (kredili) olması (bunlardan ikisi o EABD kodu ile), Herhangi bir EABD kodu ile en fazla üç dersin alınabilmesi, Programda baģka EABD lerden alınacak derslerin o EABD kodu ile alınması. Her öğrencinin tez danıģmanının ve yardımcı danıģmanının olması ve bunların farklı EABD lerden olması, EABD nin akademik kurulunda yer alabilmek için öğretim üyelerinin o alanda çalıģıyor olması, EABD baģkanın en fazla iki yıl görev yapması ve baģkanlığın farklı EABD lerden seçilmesi. Örnek (Earth System Science-ESS) Dersler Alt Pr. 1 Alt Pr. 2 Alt Pr.3 Zorunlu ESS 501 ESS 501 ESS 501 ESS 502 ESS 502 ESS 502 Zorunlu PHIL 503 PHIL 503 PHIL 503 CE 560 IE 543 BA 560 Seçmeli Liste 1den Liste 2den Liste 3den Seçmeli Seçmeli Seminer ESS 599 ESS 599 ESS 599 Disiplinlerarası programların geliģebilmesi için bir veya iki kadro bunlara ayrılmakta ve çift görevlendirme (displinlerarası EABD de kadro baģka bir akademik birimde oturma ve görev) yapılmaktadır. Bu kiģiler EABD baģkanına danıģman olarak atanmakta ve EABD nin iģlerinin yürütülmesinde yardımcı olmaktadırlar. ARAġTIRMA Başkasından üstün olmamız önemli değildir. Asıl önemli olan şey, dünkü halimizden üstün olmamızdır. (Hint Atasözü) AMAÇ : Refah içinde bir toplum yaratmak. YÖNTEM : Mevcut kaynakları, en uygun koģullarda, üretim faktörü ile BEKLENEN: Katma değer yaratmak, uluslararası rekabet gücünü yakalamak. birleģtirmek. BĠLGĠ TOPLUMU nda Üretim faktörleri: Bilim, teknoloji, iyi yetiģmiģ insangücü

33 ÜNĠVERSĠTE ÜNĠVERSĠTE-SANAYĠ-KAMU Ġleri teknolojiler, üniversite-sanayi iģbirliğinin ve sanayi AR-GE faaliyetlerinin bir sonucu. ABD de bu teknolojinin geliģmesi, Stanford, Berkeley ve California üniversitelerinin hemen yanında Silicon Valley in kurulmasına neden olmuģtur. Bugün, dünyada, geliģmiģ ülkelerde, KURAL: Ticari olarak faydalanılacak araģtırma. SONUÇ: Üniversite araģtırmalarının ticari olarak uygulanması ile Ekonomik rekabet gücünün artması. Yapılması gerekenler: EĞĠTĠM, YetiĢkin eğitimi geliģmiģ ülkelerde en hızla büyüyen eğitim sektörü. (sanayi- üniversite iģbirliği) AR-GE: A. Sanayii kuruluģlarında çalıģan istekli ve yetenekli elemanları Yüksek Lisans ve Doktora programlarına devam etmeleri, B. Endüstriden yönlendirilen, üniversitenin danıģmanlık yaptığı, endüstri-bazlı projelerin yapılması. C. Yüksek Lisans ve Doktora tezlerinde, toplumsal fayda sağlayacak, ekonomik olarak katma değer birlikte seçilmesi ve desteklenmesi, yaratacak konuların özel ve kamu kuruluģları ile Sanayii kaynaklı, Devlet destekli AraĢtırma Tezleri (SAN-TEZ) SAN-TEZ Projeleri T.C.Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tarafından Desteklenen SAN- TEZ Projeleri

34 Amaç: SAN-TEZ nedir? Üniversite sanayi ortaklığı ile üniversitelerin araģtırma olanaklarını kullanarak, endüstrilerin Ar-Ge ye dayalı ihtiyaçlarını çözümlemek, "Ġnovasyon ve Ar-Ge'nin önemini kavramıģ kendi teknolojisini üreten ve satan, rekabet gücü ve refah seviyesi yüksek bir Türkiye" vizyonuna önemli bir katkı sağlamak yılında kadar bu kapsamda 14 proje yürütülmüģ, bunlardan ikisi sonlanmıģtır. TC Sanayii ve Ticaret Bakan.dan bu konuya büyük destek veren baģta Sn Ziya Karabulut olmak üzere bütün yetkililere teģekkür ederiz. BAP Projeleri (Toplam proje sayısı 210) Tez projeleri (LTP/BTP) DAP Projeleri DPT-BAP Projeleri ÖYP-DPT Projeleri SAN-TEZ Projeleri TUBĠTAK 1001 ve 1007 Projeleri Her yüksek lisans tez projesine PROJELER Dağıtımda izlenen yöntem: YTL ve her doktora tez projesine ise YTL. Sadece sarf ve dönem sınırlaması var. Birden fazla tez öğrencisi olan danıģmanlar tez bütçelerini birleģtirerek teçhizat alabilmektediler. Disiplinlerarası programlarda 3 öğretim üyesinin birlikte hazırladıkları projeler. Öz değerlendirme ODTÜ Mühendislik Fakültesi lisans programları ABET 2000 değerlendirmesi sürecinden geçmiģtir. Bu programlara destek veren Fen Bilimleri lisans programları da aynı süreçten yararlanmıģtır. Lisansüstünde FBE bünyesinde yer alan disiplinlerarası programlar için öz değerlendirme uygulaması yapılmıģtır. Özdeğerlendirmede ABET 2000 ne benzer biçimde EABD için misyon, visyon belirlenmiģ, geçmiģ irdelenerek, bütün programlar ele alınmıģ, destek veren öğretim üyeleri tekrar belirlenmiģ, dersler irdelenmiģ, ve EABD için bir döküman hazırlanmıģtır. ULUSLARARASI ĠLĠġKĠLER Protokoller EABD Havacılık ve Uzay Mühendisliği Matematik Kimya Mühendisliği Üniversite University of Poiters - Fransa Louis Pasteur Üniversitesi - Strasbourg I INSA of Lyon (Institut National des

35 Sciences Appliquees de Lyon) ĠnĢaat Mühendisliği Ecole Nationale Superieure des Mines de Paris - Fransa Gıda Mühendisliği University Bordeaux 1 Biyoloji Kimya ve Endüstri Mühendisliği Universitè Paul Sabatier- Toulouse Fransa Eindhoven University of Technology Biyoteknoloji Claude Bernord Lyon 1 ĠnĢaat Mühendisliği Havacılık ve Uzay Mühendisliği Carnegie Mellon University of Orleans-Fransa Ortak diploma programlarında uygulanan yöntem: EĢitlik prensibi ile öğrencinin her iki üniversitenin de kabulde istenen koģulları sağlaması, Tek bir tezi olması, Her iki üniversiteden ayrı iki danıģmanı olması, Bazen tek, bazen her iki üniversitede ayrı ayrı tez savunmasına girmesi, Her iki üniversitede de aynı zamanı geçirmesi, Zorunlu ve seçmeli dersleri iki üniversitede paylaģarak alırken, her iki üniversitenin de eğitim koģullarını sağlaması. Endüstri Ürünleri Tasarımı EABD ile EtkileĢim için Tasarım Mimarlık EABD ile Mimarlıkta Sayısal Tasarım ve Üretim Teknolojileri DELFT Teknoloji Üniversitesi (Hollanda) Ortak Y. Lisans Programları 2008 yılında baģlamıģtır. California Üniversitesi (Davis) ile 2005 yılında imzalanan ortak bir araģtırma protokolü. 20 ÖYP öğrencisi uzun süreli araģtırma için bu üniversiteye 12 ay gitmiģler ve ayrıca öğretim üyesi değiģimi yapılmıģtır. Halen devam eden iģbirliği 2008 yılında 4 yıl için tekrar uzatılmıģtır ETĠK - Bilimsel Yayın* Bilimsel yayının amacı, üretilen ve geliģtirilen bilginin, birikimin paylaģılarak yayılmasını ve bu etkinlik ile varolan bilgi birikiminin ve sonucunda bilimin geliģtirilmesini sağlamaktır. *Uygulamalı Etik AraĢtırma Merkezi tarafından hazırlanan döküman. Bu amaç doğrultusunda hazırlanan bilimsel bir yayında Ģu özellikler bulunur: Yayının içindeki bilgi doğrudur ve tamdır. Yayın kasıtlı olarak eksik bilgi içermez. Bilgilerin üretimi ve geliģtirilmesi aģamalarında bilimsel etiğe uygun davranılır.

36 Yayımlanan bilgiler ve veriler bilimsel sistematik içinde geliģtirilir ve derlenir. Yayının içeriği yansızdır. KiĢisel çıkarlar, kaygılar, politik görüģler ve dini inançlar yayını etkilemez. Yayında yararlanılan bütün kaynaklar atıf yapılarak belirtilir. eriģemeyeceği, gizliliği olan kaynaklar kullanılmamalıdır. Yayında herkesin Yayındaki bilginin üretilmesinde, derlenmesinde, ölçülmesinde ve yayına hazırlanmasında payı olanların katkıları, yazar olarak ya da teģekkür edilerek belirtilir. Fen Bilimleri Enstitüsü DavranıĢ Ġlkeleri* Sunulan ilkeler, kural olmaktan çok yol göstericidir ve zaman içinde geliģmeye açıktır. Bu ilkelerin yayılıp benimseneceğini, zaman içinde ilgili kiģiler tarafından geliģtirileceğini umuyoruz. Yol gösterici ilkelerin oluģturulmasında göz önüne alınan etik değerler Ģunlardır: EĢitlik, Tarafsızlık, Kurallar ve yöntemlerde Ģeffaflık, kiģisel verilerin korunmasına saygı, Doğruluk / bütünlük, Ġnsana ve kiģisel bütünlüğüne saygı, yaģam ve çevreye saygı. Ġlkelerin oluģturulmasında dikkate alınan varsayımlar ve değerler Ģunlardır: Bilim bilgiyi ve gerçeği aramaktır. Bilgi ve gerçeği araģtırmak, özgürlüğü ve özerkliği gerektirir. Özgürlük, beraberinde sorumluluk ve görevler getirir. Disiplinler ve akademik birimlerin farklılıklarına ve araģtırma kültürleri arasındaki farklara evrensel etik değerler ve ilkeler doğrultusunda saygı duyulmalıdır. ÇalıĢma, lisansüstü programının aģağıdaki aģamaları GiriĢ ve kabul Süreç Değerlendirme Yayın ve diğer benzeri çıktılar FBE Yönetimi, Lisansüstü Program Yöneticileri, Tez DanıĢmanları ve Ġzleme Komiteleri, Lisansüstü Öğrenciler, Değerlendirme Komiteleri (Jüriler) gibi paydaģların sorumlulukları değerlendirilerek yapılmıģtır. *B. Platin, E.Aközer, M Azizoğlu, T. Önder ve C. Özgen tarafından hazırlanmıģtır. Öğrencilerimize Bilimsel araģtırma ve geliģtirmelerimizde, doğru cevabı bulmak için yaratıcı düģünce sistemimizi özgür, Ģeffaf ve en dürüst Ģekilde, emeğe saygı göstererek sonuna kadar kullanmamız gerektiğini, Ancak, buluģların uygulamasında Ġnsan hayatına, Özgür iradeye,ġnsan onuruna, Sosyal sorumluluğa, Aileye, Kültürlere,

37 saygı göstererek ve çeģitliliğe önem vererek etkinliklerimize yön vermemiz gerektiğini öğretmeye çalıģıyoruz. Tez yazım Kılavuzu FBE Kataloğu Hazırlanan Dökümanlar Ġç ĠĢleyiĢ (Ġdari Süreçlerle Ġlgili Kural ve KoĢullar) Etkinlik Raporları Etik Yayın Posteri Laboratuvar defteri (devam ediyor) Ayrıca, 2006 yılında yapılan bir çalıģma ile ODTÜ de FBE bünyesinde yapılan bütün tezlerin özetleri web sayfasından ulaģılır hale getirilmiģtir. Eğitim ve AraĢtırma için Öneriler Genç akademisyenlerin katılması ile akademik ortamın sürekli güçlenmesi sağlanmalıdır. Üniversite-kamu-sanayi iģbirliğini güçlendirmeli, SAN-TEZ, TUBĠTAK 1007 projeleri için öğretim elamanları teģvik edilmelidir. YurtdıĢı kongre katılımları tam olarak desteklenmeli, özellikle makale ve kitap yazımları teģvik edilmelidir. Lisansüstü öğrencilere (yabancılar dahil) burs imkanları arttırılmalı, öğrenci sayılarında artıģ sağlanmalıdır. Öğrencilerle olan iletiģimler arttırılmalı, onları eğitimde yönlendirmek ve öğrenim süreleri azaltmak için modeller üzerinde çalıģılmalıdır. Bir an önce aylık ücret politikaları konusunda giriģimler baģlatılmalı ve artıģlar yapılmalıdır. Mezun bilgilerinin derlenmesi için yeni yapılanmalar üzerinde çalıģılmalı ve onlardan geri besleme bilgi alınmalıdır. Yapılanma için Öneriler Üniversitede lisansüstü eğitimle ilgili birimler bir Ģemsiye altında ele alınmalı ve bu bir dekanlık statüsünde değerlendirilmeli, Lisansüstü Eğitim Fakültesi olarak adlandırılmalıdır. FBE (diğer büyük enstitülerle birlikte) mutlaka Üniversite Yönetim Kurulunda temsil edilmelidir. Ar Gör kadroları Lisansüstü Eğitim Dekanlığına tahsis olmalı ve bu dekanlık tarafından EABD lere dağıtılmalıdır. BAP projelerinin tez kapsamında ve disiplinlerarası EABD kapsamında değerlendirilmesi ve dağıtımı için bu dekanlığa verilen pay arttırılmalıdır. TeĢekkür ederim. vb

38 Boğaziçi Üniversitesi - Genel Bilgiler Prof. Dr. Ġlhan Or Boğaziçi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü SunuĢ Ġçeriği Boğaziçi Üniversitesi Doktora Mezunları Istatistikleri Boğaziçi Üniversitesi - AraĢtırma Boğaziçi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (FBE) BU/FBE Temel ÇalıĢma Prensipleri, Yapısı, Görevleri BU Öğretim Üyesi YetiĢtirme Programı (ÖYP) Genel Gözlemler Kampüs Fakülte Yüksekokul Enstitü 23 AraĢtırma Merkezi 93 AraĢtırma Laboratuvarı 32 Bölüm 35 Program Genel Bilgiler Kayıtlı Öğrenci Sayısı: 11,160 (6,505 Lisans + 2,408 Lisans Üstü + 2,247 Hazırlık) Lisansüstü Öğrencileri Oranı: %27 AKADEMĠK KADRO (Profesör, Doçent ve Yardımcı Doçent)

39 MEZUN SAYILARI Akademik Yıl Lisans Derecesi Lisans Üstü Derecesi Oran % % , % , % , % , % 31.1 BÜ Doktora Mezunları

40 Akademik Kariyeri seçenlerin %92.5 u Türkiye de BÜ Doktora Mezunları Boğaziçi Üniversitesi Marmara Üniversitesi Ġstanbul Teknik Üniversitesi Bilgi Üniversitesi...18 Yeditepe Üniversitesi...16 Yıldız Teknik Üniversitesi...13 Ġstanbul Üniversitesi...11 Galatasaray Üniversitesi...10 DoğuĢ Üniversitesi Kültür Üniversitesi... 9 Kocaeli Üniversitesi... 8 IĢık Üniversitesi... 6 Sakarya Üniversitesi... 6 Koç Üniversitesi... 5 BahçeĢehir Üniversitesi... 5

41 YurtdıĢı Üniversiteler Toplam Fon = 58 Milyon TL AraĢtırma Çerçeve Programların Katkısı Son 5 yılda EU destekli 36 projeden toplam (3,500,000+) destek sağlanmıģtır... Bu desteğin 80% i Çerçeve Programlarından gelmiģtir. Yıllara Göre Yayın Sayısı Dağılımı Öğretim Üyesi BaĢına DüĢen Yayın Sayısı

42 Fen Bilimleri Enstitüsü (FBE) Hedef Bilimin önde gelen konularında, en yeni ve geliģmiģ ekipmanı kullanarak, en son bilimsel çalıģmaları ve yayınları takip ederek, ulusal ve uluslararası düzeyde yürütülecek bilimsel araģtırma faaliyetlerine ve Ġngilizce lisanında yapılacak lisansüstü eğitime ortam hazırlamak ve koordine etmek. Mezunları, bir yandan kazandıkları bilgi ve beceriyi özel veya kamu sektöründe en etkin biçimde kullanmaya hazırlarken, bir yandan da Akademik hayata hazırlamak. 5 Mühendislik Anabilim Dalı; 4 Fen Anabilim Dalı; 1 Eğitim Anabilim Dalı; 2 Interdisipliner Anabilim Dalı (1. Öğretim); 2 Interdisipliner Anabilim Dalı (2. Öğretim); 3 Program (2. Öğretim) Bilgisayar Mühendisliği Anabilim Dalı; Elektrik-Elektronik Mühendisliği Anabilim Dalı; Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı; ĠnĢaat Mühendisliği Anabilim Dalı; Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı; Makina Mühendisliği Anabilim Dalı; Fizik Anabilim Dalı; Kimya Anabilim Dalı; Matematik Anabilim Dalı; Moneküler Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı; Orta Öğretim Fen ve Matematik Anabilim Dalı. Sistem Kontrol Mühendisliği Anabilim Dalı;

43 Hesaplamalı BilimlerAnabilim Dalı; Mühendislik ve Teknoloji Yönetimi Anabilim Dalı; Finans Mühendisliği Anabilim Dalı; Otomativ Mühendisliği Programı; Yazılım Mühendisliği Programı; Tıbbi Sistemler Programı. ANABĠLĠM DALI ÖĞRENCĠ ve ÖĞRETĠM ÜYESĠ SAYILARI Y. Lisans Öğrenci Sayısı Esas Sınıf Hazırl ık Doktora Öğrenci Sayısı Esas Sınıf Hazır lık Öğretim Üye Sayısı Bilgisayar Mühendisliği Elektrik Elektronik Mühendisliği Endüstri Mühendisliği InĢaat Mühendisliği Kimya Mühendisliği Makina Mühendisliği Fizik Kimya Matematik Moleküler Biyoloji ve Genetik Ortaöğretim Fen ve Matematik Sistem ve Kontrol Mühendisliği Hesaplamalı Bilim ve Mühendisliği Ara Toplam Finans Mühendisliği Mühendislik ve Teknoloji Yönetimi Otomotiv Mühendisliği Tıbbi Sistemler ve BiliĢim Yazılım Mühendisliği

44 Ara Toplam Genel Toplam Müdür Organizasyon ve Ġdari Yapı 3 senede bir Rektör tarafından atanır; atamada 11 esas Anabilim Dalı öğretim üyelerinin tümünün katıldığı seçimle belirlenen aday ağırlıklı olarak dikkate alınır. Enstitü Kurulu 11 esas Anabilim Dalı BaĢkanı nın oy vererek, Ġnterdisipliner Anabilim Dalları BaĢkanları ile Program BaĢkanları nın izleyici olarak katıldıkları bu Kurul her akademik dönemde en az bir kere toplanır. Yönetim Kurulu Enstitü Kurulu tarafından (üç sene için) seçilen 5 üyeden oluģur ve iki haftada bir toplanır. Enstitü Kurulu, Yönetim Kurulu üyelerini belirlerken gerek mevcut üyelerin, gerekse de yakın geçmiģte görev yapmıģ olan üyelerin esas Anabilim Dalları arasındaki dengeyi gözönünde bulundurur. Organizasyon ve Ġdari Yapı 1 Enstitü Sekreteri, 1 Ġdari Sekreter 19 AraĢtırma Görevlisi AraĢtırma Görevlisi kadrolarının tamamı Anabilim Dallarına tahsis edilmiģtir. Temel ÇalıĢma Prensibi FBE Anabilim Dalları ile Bölümler aģağıdaki akademik, araģtırma ve idari faaliyetlerin esas sahipleri ve sorumlularıdır: a) Lisansüstü eğitim programlarının içeriklerinin belirlenmesi, güncellenmeleri, ve duyurulmaları; b) Yeni program ihdasları; c) Programlara öğrenci kayıtları ile eğitimleri; d) Ġlgili araģtırma faaliyetlerinin tasarlanması, icrası ve yayınlanmaları; e) Eğitim ve araģtırma için gerekli altyapının planlanması, talep edilmesi ve iģletilmesi. Zaten, tüm öğretim elemanı kadrolarının Bölümlerde bulunması, FBE nin uhdesinde sadece birkaç idari kadro ile sınırlı sayıda AraĢtırma Görevlisi kadrosu olması, bu gerçeği açıkça ortaya koymaktadır. Ancak, bu durum FBE nü kadük kılmamakta, bilakis Enstitü ye önemli bilgilendirme, koordinasyon, denetim, yeni açılımlar/imkanlar geliģtirme, temsil ve destek görevleri yüklemektedir. Bilgilendirme Görevleri a) AraĢtırma fonları ve burslar ile ilgili duyuruların iletilmesi;

45 b) Lisansüstü eğitimle ilgili olarak üniversite dıģında veya içinde alınan kararların duyurulması; c) Lisansüstü eğitim baģarı ve süre istatistiklerinin göreceli olarak tutulması ve peryodik olarak duyurulması; d) Lisansüstü eğitimle ilgili süreçlerin ve terminlerin hatırlatılması. Koordinasyon a) Anabilim Dalları nın lisansüstü eğitimin her boyutu ve süreci ile ilgili eğilimlerinin, teamullerinin ve uygulamalarının birbiri ile benzer, uyumlu ve dengeli hale getirilmesi; b) Lisansüstü eğitim ile ilgili temel görüģlerin belirlendiği Enstitü Kurulu nun iģleyiģinin sağlanması; c) Enstitü Kurulu kararlarının Senato ya veya Yönetim Kurulu na iletilmesi; d) Anabilim Dalları nın birbirlerinden beklentilerinin iletilmesi, birbirlerine verecek veya alacakları bilgi ve desteklerin akıģının kolaylaģtırılması. Ortak dersler, projeler ve tezler; jüri faaliyetlerinde iģbirliği gibi Denetim FBE ne bağlı Anabilim Dalları nda verilen lisansüstü eğitim ile ilgili temel yetki ve sorumluluklar yasal olarak FBE Yönetimine bırakılmıģ olduğu için, Denetim görevi önem taģımaktadır. Zaten, Denetimin olmadığı bir ortamda koordinasyondan, bütünlükten pek söz edilemez. Öte yandan, Denetim görevi titizlikle ve Ģeffaflıkla icra edilmeli, yapılan değerlendirme ile verilen kararlar iyi açıklanmalı ve ilgili birimin ikna edilmesi esas prensip olmalıdır. Temsil FBE nün bir diğer önemli görevi de Enstitü ile Anabilim Dalları nın görüģlerini, beklentilerini ve taleplerini Rektörlük, Senato, Üniversite Yönetim Kurulu ve diğer Üniversite Komisyonları nezdinde temsil etmek ve savunmaktır. Fen ve Mühendislik konularındaki eğim/araģtırma faaliyetlerinin farklı özellikleri / gereksinimleri vardır (laboratuvar faaliyetleri, ortak araģtırma yayın faaliyetleri) Yeni Açılımlar Gerek akademik programlara yenilik, çeģitlenme, kalite artıģı getirecek yeni açılımların geliģtirilmesi/desteklenmesi, gerekse de eğitim kadrosu, ekipmanı ve teknolojisi ile ilgili ek imkanların yaratılması/desteklenmesi de FBE nün temel görevlerinden biridir. Bazı örnekler: a) Ulusal ve uluslararası saygın üniversiteler ile ortak lisansüstü eğitim programları/faaliyetleri düzenlenmesi; b) Lisansüstü öğrenci yurdu inģası için gösterilen çabalar; c) Ek araģtırma görevlisi kadoları sağlanması için Rektörlük ve YÖK nezdinde yapılan giriģimler; d) Yeni ikinci öğretim programları açılması, mevcutların güçlendirilmesi; e) Lisansüstü öğrencilerin bilimsel ulusal/uluslararası toplantılara ve diğer bilimsel faaliyelere katılımının desteklenmesi için kaynak sağlanması;

46 f) Eğitimlerinin son aģamasına gelmiģ olan doktora öğrencileri ile yeni öğretim üyesi arayıģı içinde olan Üniversiteleri bir araya getirmek; bu hedefe yönelik toplantılar düzenlenmesi; g) Öğrenci YetiĢtirme Programı nın (ÖYP) koordinasyonu. ÇalıĢma Biçimi FBE sıralanan görevlerle ilgili olarak, Enstitü Kurulu, Yönetim Kurulu ve Müdürlük çalıģma ve icraatlarında son derece Ģeffaf ve tutarlı olmak, ayrıca Boğaziçi Üniversitesi teamülleri ile demokratik prensiplerine de özen göstermek durumundadır. ÖYP Nedir? Öğretim Üyesi YetiĢtirme Programı (ÖYP), öğretim üyesi ihtiyacını karģılayabilmek amacıyla, 2547 sayılı yasanın yurtdıģı/yurtiçi doktora öğrenimini kapsayan 33./35. maddelerinin harmanlanması ile geliģtirilmiģ yeni bir modeldir. Bu modelde, bir yandan üniversitelerin bilim ve teknoloji üretme kapasitesi arttırılırken diğer yandan da öğretim üyesi yetiģtirilmektedir. ÖYP AkıĢ ġeması Program, iyi yetiģmiģ öğretim üyesi ihtiyacını karģılamaya yönelik olarak, YurtdıĢı eğitime öğrenci göndermeye göre daha avantajlıdır: Öğrencinin seçiminde her iki Üniversitenin de söz hakkı vardır; Üniversiteyi öğrenci seçtiği için, mecburi hizmetini isteyerek yerine getirmesi mümkün olacaktır; ÖYP Kuralları çerçevesinde öğrenci her yıl kadrosunun bulunduğu Üniversiteyi ziyaret ederek yaptığı çalıģmalar hakkında seminer verme durumunda olduğu için, öğrenci- Üniversite bağı daha kolay ve doğal olarak oluģacaktır; Öğrencinin tez jürisinde kadrosunun bulunduğu Üniversiteden bir öğretim elemanı olmasına yönelik ÖYP kuralı, bir yandan öğrenci-üniversite bağını güçlendirirken, bir yandan da Üniversiteler arası iģbirliğini geliģtirmeye yöneliktir. (Sadece 33. ve 35. maddeler ile) Yurtiçi eğitime öğrenci göndermeye göre daha avantajlıdır:

47 Öğrenci, BU nin kabul edilme Ģartlarını tümü ile karģılayarak Program a girebildiği için baģarıyla mezun olması beklenmektedir. Öğrenciye, öğrenimi süresince 1 yıla kadar yurtdıģında araģtırma için imkan verilmesi söz konusudur. ÖYP na Katılan Akademik Birimler/Programlar Elektrik- Elektronik Mühendisliği Fizik Sistem- Kontrol Mühendisliği Matematik Jeodezi Kimya Bilgisayar Mühendisliği Eğitim Bilimleri Çevre Bilimleri Kimya Mühendisliği Jeofizik Hesaplamalı Bilimler Makina Mühendisliği Atatürk Ġlkeleri Moleküler Biyoloji ve Genetik Biyomedikal Mühendisliği Deprem Mühendisliği Yabancı Diller Eğitimi ĠnĢaat Mühendisliği Ġnkılap Tarihi ÖYP ye Katılan Üniversiteler Adıyaman Üniversitesi Dicle Üniversitesi Düzce Üniversitesi Gaziosmanpasa Universitesi Harran Üniversitesi Kastamonu Üniversitesi Namık Kemal Üniversitesi Ordu Üniversitesi UĢak Üniversitesi Cumhuriyet Üniversitesi Dumlupınar Üniversitesi Erzincan Üniversitesi Giresun Üniversitesi Ġnönü Üniversitesi Mustafa Kemal Üniversitesi Niğde Üniversitesi Pamukkale Üniversitesi Yozgat Bozok Üniversitesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi... Genel Gözlemler Doktoralı Personel YetiĢtirmek Gerek (Sn. Ziya Karabulut) Doktora öğrencisi ya full-time öğrenci olmalı veya bir araģtırma ortamında çalıģıyor olmalıdır.

48 Prof. Dr. Ramazan Koç un iģaret ettiği 4 faktör son derece önemlidir. Doktora Bursları: KarĢılıksız yerine proje bağlantılı burslar tercih edilmeli; ancak süreçler sadeleģtirilmelidir. Sigorta konusu çözülmelidir. Yurt DıĢından Öğretim Üyesi Gelmesi: Bürokratik süreçler sadeleģtirilmelidir. Kontenjanlar esnekleģtirilmelidir. Ġ.Ü.BĠLĠMSEL ARAġTIRMA PROJELERĠ KOORDĠNASYON BĠRĠMĠ 2008 Yurt DıĢına Doktora Amaçlı Öğrenci Yollanması: Doğrudur, ancak dikkatli icra edilmelidir (öğrencinin ders verme/proje/uygulama deneyimi kazanması önemli). Yurt dıģı üniversitelerle ortak faaliyetler en az öğrenci yollamak kadar yararlıdır. Yurt DıĢına Doktora Amaçlı Öğrenci Yollanması: Doğrudur, ancak dikkatli icra edilmelidir (öğrencinin ders verme/proje/uygulama deneyimi kazanması önemli). Yurt dıģı üniversitelerle ortak faaliyetler en az öğrenci yollamak kadar yararlıdır. 10 öğretim üyesi 1 doktorant yetiģtiriyor (Prof.Dr. Ramazan Koç) Bunun muhakkak arttırılması gerek. Ancak, 1 öğretim üyesi 10 doktorant da yetiģtirmeye çalıģmamalı. Lisansüstü tezlerin içeriği. Ürüne/hizmete yönelik olması iyi, ancak Ģart değil. Y. Lisans tezlerinde süre yetmeyebilir. Doktora tezlerinde felsefi/teorik katkı önemli. Inbreeding (doktorantın mezun olur olmaz aynı üniversitede öğretim üyeliği görevine atanması) azaltılmalıdır. Yeni öğretim üyesinin vizyonunun geniģlemesi gerek. AraĢtırma Görevlisi kadrolarının geçici hüvviyetinin bozulmaması önemli. Yeni adayı (adayları) değerlendirecek olan öğretim üyelerinin objektif bakabilmeleri önemli. Mezun olup ayrılma durumundaki doktorantın kadrosunun ilgili birimde kalması önemli. Yeni mezun doktorantların iģ bulmalarına yardımcı olunmalı. Öğretim üyesi arayıģı içindeki yurtiçi/yurt dıģı üniversiteler ile temaslar. Yurt dıģı post-doc imkanı için temaslar. ÖZ GELĠR (Döner Sermaye Geliri) SI RA NO EKON OMĠK KOD AÇIKLAMA ÖDE NEK HARCAMA KALAN ÖDENEK

49 Yolluklar Tüketime Yönelik Mal ve Malzemeleri Alımları Görev Giderleri Hizmet Alımları Menk.Mal,G.Maddi Hak Alım Bak.Onr. Gid Mamul Mal Alımları Gayri Maddi Hak Alımları Menkul Malların Büyük Onarım Gideri Gayrimenkul Büyük Onarım Gideri Diğer Sermaye Giderleri TOPLAM , , , , , , , , , , , , , , ,00 0, , , ,00 0, , , , , , , , , , , , , ,59

50 Prof.Dr. Erdem Yazgan Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü BĠLĠMSEL ARAġTIRMA DENEY YAYIN VE DEĞERLENDĠRMEDE ETĠK ĠLKELER Bu yazıda bilimsel bulguların yayınlanması, sunumu,yazar isimlerinin yazılma sıralanması, desteğin belirtilmesi, hakemlik,editörlük,jüri üyeliği,tez danıģmanlığı,veri toplanma ve canlılar üzerinde yapılan deneyler sürecinde uyulması gereken etik kurallar tanıtılacaktır. Yazı, verilen kaynaklar kullanılarak hazırlanmıģ bir derlemedir. (1-17) Bilimin tarifi pek çok Ģekilde yapılmıģtır. Bunlardan bazılarını aģağıdaki gibi özetliyebiliriz. veya Bilim Güçlü bir düģünme sanatıdır. Bilim gerçeğin bilinmesinin diyalektik yöntemidir. Güç Kaynağıdır, Bacon Bilim veya bilim yöntemi mantığın ulaģtığı son aģamanın adıdır, Bozkurt Güvenç Gözlenebilen olguları betimleme, olguları ve olgular arasında iliģkileri açıklayarak genel ilkelere varma ve bu genellemeleri ve ilkeleri tekrar olgulara dönerek test etme, yani doğrulama veya yanlıģlama sürecidir, Cemal Yıldırım. Bilimsel Bulguların Yayın ve Sunum Sürecinde Etik Kurallar BaĢka araģtırmacıların çalıģmalarını kaynak olarak gösterilmeden veya kasıtlı olarak değiģik biçimde kullanmaya bilimsel aģırma denmektedir. ( 1-15 ) Bilimsel aģırma, (intihal) tümüyle ve/veya kısmen olmak üzere baģkasından veya kendisinden aģırma Ģeklinde olabilmektedir. BaĢkasına ait bir çalıģmayı kendisininmiģ gibi aynen sunmaya veya yayımlamaya, tam aģırma. BaĢkasına ait bir çalıģmayı, kaynak olarak belirtmeden veya gerekli izni almadan sunmaya veya yayımlamaya bilimsel korsanlık olarak tanımlanmaktadır. ( 1-15 ) Benzer biçimde kiģinin kendi yayınlarını Yineleme (duplication), farklı yerlerde aynen yayınlama Dilimleme (least unit publishable) çalıģmanın parçalara bölünerek yayınlaması sonucu kendisinden aģırma Ģeklindeki etik yanlıģ söz konusu olur. ( 1-15 ). Bu nedenle Bir baģkasına ait çalıģmanın kullanılması sırasında atıf yapılmalı ve kaynak olarak gösterilmelidir. Bir araģtırma sonucu aynı anda birden fazla dergiye gönderilmemelidir. AraĢtırma sonuçları değiģtirilmeden ve saptırılmadan sunulmalıdır.

51 Hayali sonuç ve verilerin sunulması bilimsel sahtekarlıktır, yapılmamalıdır. Bir baģkasına ait sözlü ve yazılı bilgiler aynen kullanacak ise quotation iģareti ile belirtip, kaynağın bilgisi sayfa numarasına kadar belirtilmelidir. Kullanılan kaynak telif hakkı alınmasınıda gerektiriyorsa, izin alınması gerekmektedir. Yazar Ġsimlerinin Yazılması ile Ġlgili Kurallar Yazar isimleri belirtilirken çalıģmaya birinci ve ikinci dereceden katkıda bulunanların sıralamaları düzgün yapılması gerekir. Birinci dereceden katkı: AraĢtırma konusunu belirlemek, amacı ve ara çalıģmayı önermek. Deneysel süreçlerde katkıda bulunmak Ġstatiksel analiz ve grafiklere katkıda bulunmak. Sonuçları yorumlamak. AraĢtırma raporunu kısmende olsa yazmak. Birinci dereceden katkısı olanların isimleri en çok katkıdan en aza doğru sıralanmalı veya eģit katkı var ise alfabetik sıra ile belirtilmeli ve dipnotla bilgi verilmelidir. Ġkinci dereceden katkı: AraĢtırma araç ve gerecin tasarlanması, kullandırılması. Veri toplanması ve değerlendirilmesi ÇalıĢmaya danıģmanlık yapılması Ġkinci dereceden katkısı olanlara teģekkür edilmesi gerekir. AraĢtırmanın yayınlanmak üzere yazıģmalarını gerçekleģtiren kiģi baģ yazar olarak kabul edilir. BaĢ yazar tüm yazıģmalardan, diğer yazarları bilgilendirmeklede sorumludur. Makalede ismi olan yazarların hepsi yayından sorumluluk almak durukundadır. Makaleye katkısı olmıyan kiģilerin isminin olması veya katkısı olan kiģilerin isminin olmaması etik dıģıdır. Mali Kaynağın Gösterilmesi Bir araģtırma konusu mali destek aldığı kuruluģ ve kiģileri yayında belirtmek durumundadır. Aksi bir durum etik açıdan doğru olmaz. Dergilerde Hakemlik ve Editörlük Yapanlarla Ġlgili Etik Kurallar Hakemlik bilimsel yayın kalitesinin artırılması için gerekli olan bir basamaktır. Bilimsel araģtırma yayınlanmadan önce farklı bir görüģlerle gerekiyorsa daha iyi bir duruma getirilebilir. Bu nedenle seçilen ve hakemlik yapan kiģilerin aģağıda özetlenen hususlara uyması etik açıdan önemlidir. Hakemlerin konunun uzmanı olmaları. Hakemlerin konuyu yayınlanmadan baģka kiģilerle paylaģmaması, gizliliğe uyulması. Hakemler, hakemlik yaptıkları yayından menfaat sağlamamalıdırlar. Hakemin eliģtiri ve değerlendirmesinde objektif ve bilimsel olması gerekir. Hakem eliģtirilerinin etik kurallara uygun olması gerekmektedir.

52 Editörlerin etik kurallara uyması için dikkat edilmesi gereken hususlar aģağıdaki gibi özetlenebilir. Yayını tarafsız olarak değerlendirmelidir.( Yazar,din,dil,ırk vs.) Değerlendirme sürecini uzatmamalıdır. ÇalıĢmanın etik kurallara uygunluğuna bakmalıdır. Yayın içeriği hakkında baģka kiģilere bilgi vermemelidir. Yayın içeriğini yazarların bilgisi dıģında kendi araģtırmalarında kullanmamalıdır. Hakem raporlarında değiģiklik yapmamalıdır. Jüri Üyelerinin Uyması Gereken Etik Kurallar Jüri üyesi, bir çalıģmayı değerlendirirken aģağıda belirtilen etik kurallara uymalıdır. ÇalıĢmayı objektif olarak değerlendirmelidir. Adayıın sunumu esnasında veya tartıģmalarda adaya, danıģmanına ve diğer jüri üyelerine baskı yapmayıp, çoğunluk kararına saygı duymalıdır. Aday ve çalıģmayı bilimsel ve etik yönden değerlendirmelidir. Adayın çalıģmasını adayın izni olmadan kullanmamalı ve kullandırmamalıdır. Tez DanıĢmanlarının Uyması Gereken Etik Kurallar Bilimsel çalıģmalarda tez danıģmanlarıda etik kurallara uymak zorundadırlar. Tez danıģmanı aday ile iliģkilerinde dürüst, tarafsız, etik kurallara uygun ve örnek olacak Ģekilde davranmalıdır. Adayın tez çalıģmalarında içerik ve bilimsel değer açısından kendisininde sorumluluğu olduğunu bilerek davranmalıdır. Adayın bilimin evrensel ilke ve dürüstlük anlayıģına uygun olarak çalıģmasını sağlamalıdır. Adayın bilimsel çalıģmalarını adayın izni olmadan kullanmamalı ve kullandırmamalıdır. Adayın çalıģmasını kasıtlı olarak veya ilgisizlikle yanlıģ yönde veya geç değerlendirmemelidir. Çıkar ÇatıĢmaları ile Ġlgili Etik Kurallar Yazar, Hakem ve editörlerin değerlendirmelerine etkileyebilecek durumda olan iliģkilerin açıklanması gerekebilir. Bu durumda iliģkiler yayın veya rapor değerlendirilme safhasından önce belirtilmelidir. Değerlendirme safhasından önce birinci dereceden akrabalık, ve çalıģmalarla ilgili yakınlık belirtilmelidir. Veri Toplanması Sırasında Uyulması Gereken Etik Kurallar Bilimsel çalıģmanın dayandığı verilerin toplanma Ģekli, değerlendirilmesi ve yazılması sırasında uyulması gereken kuralları aģağıdaki gibi özetleyebiliriz. Veriler değiģtirilmeden dikkatle kaydedilmelidir. Laboratuvar ortamında kullanılan malzeme, madde ve sonuçlar, özel Lab. Defterine (her sayfası numaralı) olduğu gibi kaydedilmelidir.

53 Deney defteri ve Lab. Cihazları baģkalarınında kullanımı için laboratuvarda tutulmalıdır. Veriler doğru yöntemlerle analiz edilmelidir. Deney yeterince tekrar edilmeli ve sonucun doğruluğundan emin olunmalıdır. ÇalıĢma projelendirilip, gerekiyorsa etik kurul tarafından onaylanmıģ protokol ile devam ettirilmelidir. Verilerin tekrar elde edilebilmesi için deney baģkaları tarafından da tekrarlanabilir durumda açıklanmalıdır. ÇalıĢma sonucunun yayınlanmasında karar yürütücü tarafından verilmelidir. Hayvan Deneylerinde Etik Kurallar Deney hayvanları üzerinde yapılacak araģtırmalarda 3R (reduction, replacement ve refinement) kuralı ve uygun anestezi/analjezi ve ötanazi kurallarına uyulması gerekmektedir. Deneyin etik kurul onayı olması ve denetime açık olması gerekmektedir. Deneklere gereksiz acı ve eziyet verilmemelidir. Çevre ve Orman Bakanlığı, Tarım ve Köy iģleri bakanlığı yönetmeliklerine uygun koģullarda çalıģma gerekmektedir. Ġnsan Üzerinde Yapılacak Deneylerde Etik Kurallar Ġlaç araģtırmaları etik kurulundan izin alınması gerekmektedir. Deneylerin ve ortamın Ġyi Klinik Uygulamaları (ĠKU) kurallarına uygun olması gerekmektedir. Ġnsan dokusu üzerinde yapılacak araģtırmalar en yüksek etik standartlara uygun olmalı ve gönüllüler bilgilendirilerek onayları alınmalıdır. Kaynaklar 1. Türkiye Bilimler Akademisi Bilim Etiği Komitesi (2002). Bilimsel AraĢtırmada Etik ve Sorunları, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları Tez yazım kılavusu ve bilim etiği uygulamaları el kitabı 2006, Hacettepi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Bilimsel yayın yapılırken karģılaģılan etik sorunlar hakkında bilmeniz gerekenler, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Web.pdf The American Physiological Society-Publications-Ethical Policies and Procedures, 6. Ġyi Laboratuar Uygulamaları Kılavuzu, Resmi Gazete, Ankara,Sayı 24796, Ġyi Klinik Uygulamaları Kılavuzu, Resmi Gazete Ankara, Sayı 51718, Tarzu,E.,veRuacan,ġ.(2000),BilimselYanıltmanın;Türleri,Nedenleri,Öönlenmesi,Ceza landırılması. Cumhuriyet Bilim Teknik, 712, Farmakoloji Derneği Bilim ve Yayın Etiği Ġlkeleri

54 Prof.Dr. ġevket Ruacan, Bilimsel AraĢtırma ve Yayınlarda Etik Ġlkeler 15. Atatürk Üniversitesi Etik Kurul Yönergesi 16. Hacettepe Üniversitesi Etik Komisyonu Yönergesi 17. Türkiye Bilimler Akademisi, Bilim Etiği El Kitabı, 2008.

55 Ziya KARABULUT Sanayi Bakanlığı Sanayi AraĢtırma ve GeliĢtirme Genel Müdürü GENEL MÜDÜRLÜĞÜMÜZÜN SORUMLU OLDUĞU KANUNLAR UYGULANAN KANUNUN ADI 3143 SAYILI SANAYĠ VE TĠCARET BAKANLIĞI TEġKĠLAT VE GÖREVLERĠ HAKKINDA KANUNUN 10. MADDESĠ 4691 SAYILI KANUN ĠLE KURULAN TEKNOLOJĠ GELĠġTĠRME BÖLGELERĠ 5593 SAYILI, 3143 SAYILI KANUNUN 10. MADDESĠNĠN (h) BENDĠNĠN DEĞĠġTĠRĠLMESĠNE DAĠR KANUN 5746 SAYILI ARAġTIRMA VE GELĠġTĠRME FAALĠYETLERĠNĠN DESTEKLENMESĠNE ĠLĠġKĠN KANUN KANUN TARĠHĠ SAYILI TEKNOLOJĠ GELĠġTĠRME BÖLGELERĠ KANUNU 4691 SAYILI KANUNU KAPSAMINDA 31 ADET TEKNOLOJĠ GELĠġTĠRME BÖLGESĠ KURULMUġTUR SAYILI TGB KANUNUNUN AMACI ; Üniversiteler, araģtırma kurum ve kuruluģları ile üretim sektörleri arasında iģbirliği sağlanarak; Ülke sanayinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuģturulması amacıyla teknolojik bilgi üretilmesi, Üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliģtirilmesi, Ürün kalitesinin veya standardının yükseltilmesi, Verimliliğin artırılması, üretim maliyetlerinin düģürülmesi, Teknolojik bilginin ticarileģtirilmesidir. BÖLGELERDE 2003 YILINDAN BUGÜNE KADAR; Firma sayısı e, Ġstihdam edilen personel sayısı ye, ( Ar-Ge, Destek Personeli) Tamamlanan Proje Sayısı e, üzerinde çalıģılan proje sayısı a, Ġhracat 540 milyon A.B.D. Dolarına, Yabancı firma sayısı 32 ye, bu firmalarca yapılan yatırım tutarı 450 milyon A.B.D. Dolarına, Alınan patent sayısı 230 a ulaģmıģtır.

56 BÖLGELER ĠÇĠN VERĠLEN TOPLAM ÖDENEK MĠKTARI YILLAR BÜTÇE (TL.) , , , , , ,00 SANAYĠ TEZLERĠ PROGRAMI 2006 YILINDA BAġLATILMIġTIR YILINDA YAYIMLANAN 5593 SAYILI KANUNUN TEMEL AMACI:, - GÜÇLÜ BĠR KAMU-ÜNĠVERSĠTE-SANAYĠ ĠġBĠRLĠĞĠNĠN KURULMASI, - ÜLKE SANAYĠNĠN ÜRETĠM YAPISININ YÜKSEK KATMA DEĞERLĠ, BĠLGĠ VE TEKNOLOJĠ TABANLI ÜRETĠM ANLAYIġI DOĞRULTUSUNDA GELĠġTĠRĠLMESĠ, - ÜLKEMĠZĠN AR-GE VE YENĠLĠKÇĠLĠK KAPASĠTESĠNĠN ARTIRILMASIDIR. - SAN-TEZ PROGRAMININ TEMEL HEDEFLERĠ; - ÜNĠVERSĠTE-SANAYĠ-KAMU ĠġBĠRLĠĞĠNĠN KURUMSALLAġTIRILMASI, - KATMA DEĞERĠ YÜKSEK, TEKNOLOJĠ TABANLI ÜRÜN VE ÜRETĠM YÖNTEMLERĠ GELĠġTĠRĠLMESĠ, - SANAYĠMĠZĠN DÜNYA PAZARINDA REKABET GÜCÜNÜN YÜKSELTĠLMESĠ, - AKADEMĠK BĠLGĠNĠN TĠCARĠLEġMESĠNĠN SAĞLANMASI, - YENĠLĠKÇĠ YENĠ ġġrketlerġn DOĞMASININ SAĞLANMASI, - NĠTELĠKLĠ ELEMAN SAYISININ ARTIRILMASININ SAĞLANMASIDIR. SANAYĠ TEZLERĠ PROGRAMINDA 2 YILDA SAĞLANAN GELĠġME Kasım TOP LAM Ödenek Miktarı (Milyon TL.) 5,00 10,00 15,00 20,00 50,00 Proje BaĢvuru Sayısı

57 Desteklenecek Proje Sayısı Destekleme Yüzdesi Nisan 2009 sonu 40,50 37,20 37,50 37, SAN-TEZ PROGRAMI KAPSAMINDA DESTEKLENEN PROJELERDEN 14 Ü 2009 MART AYI ĠTĠBARĠYLE TAMAMLANMIġTIR.2006 VE 2007 YILI 1. DÖNEMĠNDE BAġLATILAN PROJELER SONUCUNDA ORTAYA ÇIKAN ÜRÜNÜN TĠCARĠLEġTĠRĠLMESĠ ĠLE ĠLGĠLĠ VERĠLER 2009 YILI SONUNDA ALINACAKTIR SAYILI KANUN ÇERÇEVESĠNDE 2009 YILINDA 3 PROGRAM DEVREYE ALINACAK OLUP BU PROGRAMLAR; PATENT DESTEK PROGRAMI, AR-GE YATIRIM DESTEK PROGRAMI, TANITIM VE PAZARLAMA DESTEK PROGRAMIDIR SAYILI ARAġTIRMA VE GELĠġTĠRME FAALĠYETLERĠNĠN DESTEKLENMESĠ HAKKINDA KANUN 5746 SAYILI KANUNUN UYGULAMA VE DENETĠM YÖNETMELĠĞĠ 31 TEMMUZ TARĠH SAYILI RESMĠ GAZETEDE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜĞE GĠRMĠġTĠR SAYILI KANUN ÇERÇEVESĠNDE DESTEK, TEġVĠK VE MUAFĠYETLERDEN YARARLANACAK MEKANĠZMALAR AR-GE MERKEZLERĠ, REKABET ÖNCESĠ ĠġBĠRLĠĞĠ PROJELERĠ, TEKNOGĠRĠġĠM SERMAYESĠ DESTEĞĠ AR-GE VE YENĠLĠK PROJELERĠ TEKNOLOJĠ MERKEZĠ ĠġLETMELERĠ (TEKMER) TEKNOLOJĠ GELĠġTĠRME BÖLGELERĠ (TGB) DĠR 5746 SAYILI KANUN ĠLE BAġLATILAN; 1. AR-GE MERKEZLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ VE DENETĠMĠ, 2. REKABET ÖNCESĠ ĠġBĠRLĠĞĠ PROJELERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ VE DENETĠMĠ, 3. TEKNOGĠRĠġĠM SERMAYESĠ DESTEĞĠ UYGULAMALARI BAKANLIĞIMIZCA YÜRÜTÜLMEKTEDĠR. KANUN KAPSAMINDA SAĞLANAN DESTEK, TEġVĠK VE MUAFĠYETLER 1. Ar-Ge indirimi Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı gelir vergisinden muaf tutulacaktır.

58 2. Gelir vergisi stopajı teģviki 3. Sigorta primi desteği 4. Damga vergisi istisnası 5. TeknogiriĢim sermaye desteği 6. Rekabet öncesi iģbirliği projeleri 7. Desteğin süresi Ar-Ge ve yenilik projelerinde çalıģan Ar-Ge ve destek personelinin gelir vergisinin Doktoralı olanlar için %90 ı Diğerleri için %80 i vergiden indirilecektir. Ar-Ge ve destek personelinin sigorta primi iģveren hissesinin yarısı beģ yıl süreyle Maliye Bakanlığınca karģılanacaktır. Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili kağıtlar damga vergisinden muaf tutulacaktır. Üniversiteden yeni mezun veya son sınıfta olan ve mezun olabilecek durumdaki öğrencilere,yük.lisans ve Dr. Öğrencisi kiģilerin teknoloji odaklı iģ fikirlerini desteklemek amacıyla bir defaya mahsus olmak üzere 100 bin TL ye kadar hibe niteliğinde sermaye desteği verilmektedir. Bu projeler kapsamında yapılan katkı proje özel hesabı açan kuruluģun kazancının tespitinde gelir olarak dikkate alınmayacaktır. Kanunun uygulaması 31/12/2023 tarihine kadar devam edecektir. AR-GE MERKEZLERĠ: 5746 Sayılı Kanunun Uygulama ve Denetim Yönetmeliğinin yayımlandığı 31 Temmuz 2008 tarihinden bu yana; 53 iģletme AR-GE MERKEZĠ kurmak için baģvurmuģ, 42 iģletmenin AR-GE MERKEZĠ alması uygun bulunmuģ, 3 iģletmenin baģvurusu ret edilmiģ, 1 ĠĢletmenin baģvurusu ise kabul edilmemiģtir. TEKNOGĠRĠġĠM SERMAYESĠ DESTEĞĠ Bu destek, bir defaya mahsus olmak üzere, en fazla ,00TL ye kadar, teminat alınmaksızın ve hibe olarak Merkezi Yönetim kapsamında bulunan kamu idareleri tarafından verilecektir. TEKNOGĠRĠġĠM SERMAYESĠ DESTEĞĠ NĠN AMACI 1. NĠTELĠKLĠ GĠRĠġĠMCĠLĠĞĠN ÖZENDĠRĠLMESĠ, 2. ULUSLARARASI REKABET GÜCÜ OLAN, YENĠLĠKÇĠ, TEKNOLOJĠ DÜZEYĠ YÜKSEK ÜRÜN VE SÜREÇLERĠ GELĠġTĠREBĠLEN YENĠ ĠġLETMELERĠN OLUġTURULMASI, 3. YENĠLĠKÇĠ GĠRĠġĠMCĠLĠK KONUSUNDAKĠ FARKINDALIĞIN ARTIRILMASI, 4. YÜKSEK EĞĠTĠMLĠ, NĠTELĠKLĠ GENÇLERĠN Ġġ HAYATINA KAZANDIRILMASIDIR.

59 TEġEKKÜRLER

60 Dr. Osman Nuri KUREġ TÜBĠTAK Bilim Ġnsanı Burs ve Destekleri Bilim Ġnsanı Destekleme Daire BaĢkanlığı (BĠDEB) 21 Ocak 2006 tarih 138 sayılı Bilim Kurulu kararıyla Bilim Adamı YetiĢtirme Grubu (BAYG) olan ismimiz Bilim Ġnsanı Destekleme Daire BaĢkanlığı (BĠDEB) olmuģtur. Misyon Türkiye nin ihtiyacı olan alanlarda bilim insanı yetiģmesini yarıģma, burs ve eğitim programları aracılığı ile yönlendirmek ve teģvik etmek, bilim insanlarına destek vermek, toplumda bilim ve teknoloji kültürünün oluģmasına yardımcı olmak. Vizyon Bilim dünyasına girmek isteyenlerin ve bilim için destek arayanların aklına gelen ilk yer olmak. BĠDEB Burs ve Destekleri Ġlk ve Ortaöğretim Öğrencilerine Yönelik Destekler Lisans ve Lisansüstü Burs ve Destekler Doktora Sonrası Burs ve Destekler Yabancı AraĢtırmacılara Yönelik Burs ve Destekler Bilimsel Etkinlik Destekleri+ Ġkili AnlaĢmalar Çerçevesinde Yürütülen DeğiĢim Bursları BĠDEB Programları Program Kodu Programın Adı 2201 Ulusal Ġlköğretim Matematik Olimpiyatı 2202 Ulusal Bilim Olimpiyatları 2203 Uluslararası Bilim Olimpiyatları 2204 Ortaöğretim Öğrencileri Arası AraĢtırma Projeleri YarıĢması 2205 Üniversite Lisans Burs Programı 2209 Üniversite Öğrencileri Yurtiçi-YurtdıĢı AraĢtırma Projeleri Destekleme Programı 2210 Yurt Ġçi Yüksek Lisans Burs Programı 2211 Yurt Ġçi Doktora Burs Programı 2212 Yurt Ġçi Yurt DıĢı BütünleĢtirilmiĢ Doktora Burs Programı (bu program kapsamında yeni bursiyer seçilmemektedir) 2213 Yurt DıĢı Doktora Bursu 2214 Yurt DıĢı AraĢtırma Burs Programı (Doktora Öğrencileri için) 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü (Yüksek lisans/doktora) Burs Programı

61 2230 Yurt DıĢı Yüksek Lisans Burs Programı 2218 Yurt Ġçi Doktora Sonrası Burs Programı 2219 Yurt DıĢı Doktora Sonrası Burs Programı 2215 Yabancı Uyruklular Ġçin Doktora Burs Programı 2216 Yabancı Uyruklular Ġçin AraĢtırma Burs Programı 2221 Konuk Bilim Ġnsanı Destekleme Programı 2217 Lisansüstü Yaz Okulu ve Benzeri Etkinlikleri Destekleme Programı 2223 Yurtiçi Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Programı 2224 Yurt DıĢı Bilimsel Etkinliklere Katılma Desteği Programı 2229 Lisans ve Lisans Öncesi, Öğretmen ve Öğrencilere Yönelik Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Programı 2225 TÜBĠTAK Almanya (DFG) Bilimsel DeğiĢim Burs Programı 2226 TÜBĠTAK Ġngiltere (Royal Society) Bilimsel DeğiĢim Burs Programı 2227 TÜBĠTAK Macaristan (HAS) Bilimsel DeğiĢim Burs Programı Ġçerik BĠDEB Yurt Ġçi / DıĢı Lisansüstü Destekleri BĠDEB Yurt Ġçi / DıĢı AraĢtırma Destekleri BaĢvuru Değerlendirme Sistemi Genel Ġstatistikler ARDEB Proje Destekleri Bursiyerlik KoĢulları Lisansüstü Burs Programları 2210-Yurt Ġçi Yüksek Lisans Burs Programı 2211-Yurt Ġçi Doktora Burs Programı 2230-Yurt DıĢı Yüksek Lisans Burs Programı 2213-Yurt DıĢı Doktora Burs Programı Yurt Ġçi Yüksek Lisans Burs Programı Amaç: Tezli yüksek lisans öğrencilerini çalıģmalarında desteklemek BaĢvuru KoĢulları: 27 yaģından gün almamıģ olmak, Daha önce bu programdan ya da 2228 kodlu programdan burs almamıģ olmak, Tezli yüksek lisans programına kayıtlı olmak, Lisans not ortalaması en az 3.00/4.00 veya 76.66/100, ALES EA Puanı en az (Nisan 2007 ve daha sonrası) BaĢvuru Tarihi : Ekim 2009 (online baģvuru) Online baģvuru adresi: bideb2210.tubitak.gov.tr

62 Yılları Arası Ġstatistiki Bilgiler Yurt DıĢı Yüksek Lisans Burs Programı BaĢvuru KoĢulları: Son sınıf lisans öğrencileri için 27 yaģından gün almamıģ olmak, Lisans öğrenimlerini tamamlamıģ olanlar için 28 yaģından gün almamıģ olmak, Lisans not ortalaması en az 3.00/4.00 veya 76.66/100, ALES EA Puanı en az (Nisan 2007 ve daha sonrası) BaĢvuru Tarihi : 20/02/2009 Burs Miktarı : aylık 1500$ Burs Süresi : 2 yıl burslu (1 yıl burssuz) Yükümlülükler : Zorunlu Hizmet Yükümlülüğü Yurt DıĢı Yüksek Lisans Burs Programı Öncelikli Alanlar BĠLĠM Uzay Tabanlı Jeofizik ve Jeodezik Teknikler (Yer Sistem Bilimleri) Atmosfer AraĢtırmaları Yakın Uzay Fiziği (Uzay havası, GüneĢ-Yerküre fiziği, Plazma Fiziği) Radyo Astronomi TEKNOLOJĠ Uzay Aracı/ Uydu Sistem Tasarımı Uydu Telemetre, Ölçme ve Ġzleme Teknikleri Yörüngede Veri ĠĢleme Sistemleri Uydu Güç Sistemleri

63 Uzay Aracı/Uydu Yönelme Kontrol Sistemleri Uydu HaberleĢme Sistemleri, Uydu Yer Ġstasyon Sistemleri Uydu Platform, Yapı ve Çevre Test Sistemleri Uydu Mekanik ve Isıl Analiz Tasarım ve Test Uzay Malzemeleri Elektro-Optik, Kameralar, Spektrometreler vb. Algılayıcılar, Uzaya Yönelik Enstrümantasyon, SAR Uzay Ġtki Sistemleri, Fırlatma Sistemleri, Güdüm Teknolojileri Uydu Yörünge Mekaniği, Elektromekanik ve Astrodinamik, Kol Uçu Yörüngedeki Cisimlerin Ġzlenmesi Seyrüsefer Sistemleri TEKNOLOJĠ YÖNETĠMĠ Uzay Proje ve Teknoloji Yönetimi Uzay Sistemlerine Yönelik Sistem Mühendisliği Uzay Hukuku, Politikaları ve Standartları Yurt DıĢı Doktora Burs Programı Amaç: BaĢvuru KoĢulları: Doktora öğrencilerini çalıģmalarında desteklemek 30 yaģından gün almamıģ olmak, Yabancı dil düzeyini gösteren belge, Lisans not ortalaması en az 3.00/4.00 veya 76.66/100, Lisansüstü not ortalaması en az 3.20/4.00 veya 81.33/100, BaĢvuru Tarihi : 24 Nisan 2009 Burs Miktarı : En fazla $ Yükümlülükler : Zorunlu Hizmet Yükümlülüğü Yurt DıĢı Doktora Burs Programı Öncelikli Alanlar Nanoteknoloji Alternatif enerji teknolojileri Genetik hastalıkların tedavisi Gen tedavisi, doku mühendisliği ve kök hücre çalıģmaları Uzay teknolojileri Medikal ve veterinerlik amaçlı cihaz, malzeme, ilaç ve aģı geliģtirilmesi ve üretilmesi Bitki ve hayvan genetiği ve ilgili teknolojiler Teknoloji ve araģtırma yönetimi Ġleri malzeme teknolojileri Sosyal Bilimlerin bilim ve teknolojiyi ilgilendiren özel alanları

64 Yılları Arası Ġstatistiki Bilgiler Doktora sırası ve doktora sonrası araģtırmacılar hangi programlara baģvurabilir? AraĢtırma Burs Programları 2214-Yurt DıĢı AraĢtırma Burs P. (doktora öğr. Ġçin) 2218-Yurt Ġçi Doktora Sonrası AraĢtırma Burs P Yurt DıĢı Doktora Sonrası AraĢtırma Burs P TÜBĠTAK-DFG Burs Programı 2227-TÜBĠTAK-HAS Burs Programı 2214 Doktora Öğrencileri için Yurt DıĢı AraĢtırma Burs Programı Amacı: Doktora öğrencilerinin Türkiye deki olanaklarla çözemedikleri araģtırma sorunlarını yurt dıģında bir araģtırma ortamında çözmeleri için destek sağlamaktır. Burs Süresi : 12 ay Burs Miktarı : 1.500$ / Uçak Bileti Desteği BaĢvuru Dönemleri : ġubat ve Eylül Destek Alanları* : Doğa Bilimleri Mühendislik ve Teknolojik Bilimleri Sağlık Bilimleri Tarımsal Bilimler ve Veterinerlik Sosyal ve BeĢeri Bilimler * OECD tarafından yayınlanan Frascati Klavuzu esas alınmaktadır Doktora Öğrencileri için Yurt DıĢı AraĢtırma Burs Programı Yılları Arası Ġstatistiki Bilgiler

65 2218 Yurt Ġçi Doktora Sonrası AraĢtırma Burs Programı Amacı: Doktorasını almıģ, üniversitelerimizde veya araģtırma kuruluģlarımızda doktora sonrası araģtırma yapacak olan genç araģtırmacılara destek vermek, Türk araģtırmacıların yurt içi dolaģımı vasıtasıyla bilimsel bilgi aktarımı ve iģbirliğini kolaylaģtırmak için destek sağlamaktır. Burs Süresi Burs Miktarı BaĢvuru Dönemleri Destek Alanları* : Doğa Bilimleri : 24 ay : 1.750TL (kısmi bursiyer: 500TL) : ġubat ve Ekim Mühendislik ve Teknolojik Bilimleri Sağlık Bilimleri Tarımsal Bilimler ve Veterinerlik Sosyal ve BeĢeri Bilimler * OECD tarafından yayınlanan Frascati Klavuzu esas alınmaktadır Yurt Ġçi Doktora Sonrası AraĢtırma Burs Programı Yılları Arası Ġstatistiki Bilgiler

66 2219 Yurt DıĢı Doktora Sonrası AraĢtırma Burs Programı Amacı: Türk araģtırmacıların yurt dıģı dolaģımı kapsamında uluslararası iģbirliği imkanlarının oluģmasını kolaylaģtırmak için destek sağlamaktır. Burs Süresi Burs Miktarı BaĢvuru Dönemleri Destek Alanları* : Doğa Bilimleri : 12 ay + (12 ay burssuz süre uzatımı) : 2.000$ / Uçak Bileti Desteği : ġubat ve Eylül Mühendislik ve Teknolojik Bilimleri Sağlık Bilimleri Tarımsal Bilimler ve Veterinerlik Sosyal ve BeĢeri Bilimler * OECD tarafından yayınlanan Frascati Klavuzu esas alınmaktadır Yurt DıĢı Doktora Sonrası AraĢtırma Burs Programı Yılları Arası Ġstatistiki Bilgiler

67 Ġkili AnlaĢmalar Çerçevesinde Yürütülen Burs Programları Programlar : Almanya DFG Macaristan HAS Burs Süresi Destekleme Yöntemi Türk araģtırmacılar için; : 3 ay ve Kapsamı: BĠDEB Değerlendirme Kurulu tarafından desteklenen adayların bursiyerlikleri karģı tarafın olumlu kararından sonra kesinlik kazanmaktadır. Yol giderleri TÜBĠTAK tarafından; burslar karģı taraf tarafından ödenir. Yabancı araģtırmacılar için; KarĢı taraf tarafından desteklenen adayların bursiyerlikleri TÜBĠTAK ın olumlu kararından sonra kesinlik kazanmaktadır. Yol giderleri karģı taraf tarafından; burslar TÜBĠTAK tarafından ödenir Yılları Arası Ġstatistiki Bilgiler

68 Bilimsel Değerlendirme BaĢvurular Ģeklen değerlendirilir; baģvuru koģulunu sağlamayan baģvurular iptal edilir. Panel Değerlendirmesi Uygulanmakta olan Panel Sistemi ne göre belli disiplinler altında gruplandırılan destek baģvuruları, bir moderatör baģkanlığında söz konusu disiplinlerin uzmanlarından (genellikle 5 8 kiģi) oluģan panelistler tarafından değerlendirilir. Her bir kriter için değerlendirme formlarında yer alan çok iyi, iyi, iyi değil/yetersiz seçeneklerinden sadece biri iģaretlenir ve bunun gerekçesi ayrıntılı olarak açıklanır. Değerlendirme sürecinin tümünde gizlilik esastır. BĠDEB Genel Ġstatistikler Tüm Programlar Kapsamında Verilen Destek

69 Toplam Harcama Miktarları BĠDEB 2007 Destekleri (Oransal Dağılım) ( Destek) Ġlk ve Ortaöğretim Öğrencilerine Yönelik Destekler (706 Destek; Harcamanın % 4) Lisans ve Lisansüstü Destekler (7995 Destek; Harcamanın %80) Doktora Sonrası Destekler (476 Destek; Harcamanın %7) Diğer BĠDEB Destekleri (2654 Destek; Harcamanın %8) Uluslararası AnlaĢmalar Çerçevesinde Yürütülen Destekler (32 Destek; Harcamanın %0,1) 2008 Destekleri ( Destek) Ġlk ve Ortaöğretim Öğrencilerine Yönelik Destekler (433 Destek; Harcamanın % 5) Lisans ve Lisansüstü Destekler ( Destek; Harcamanın %81) Doktora Sonrası Destekler (729 Destek; Harcamanın %7) Diğer BĠDEB Destekleri (3794 Destek; Harcamanın %7)