Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dönemi
|
|
- Ebru Hanım
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dönemi Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dönemi Temel GÜRDAL Hakan YAVUZ Öz Bu çalışmada Türkiye de dış borçlanma ekonomik büyüme ilişkisi 1990:Q1-2013:Q12 dönemi için ele alınmışır. Zaman Serisi Yöneminin kullanıldığı çalışmada, serileri durağan hale geirmek amacıyla öncelikle Zivo-Andrews Birim Kök (1992), değişkenlerin birlike hareke edip emediklerini espi emek amacıyla Gregory-Hansen Eşbüünleşme (1996) ve değişkenler arasında nedenselliğin varlığını belirleyebilmek amacıyla da Hacker ve Haemi-J Nedensellik Tesleri (2006) uygulanmışır. Yapılan analiz sonuçlarına göre dış borçlanma ile ekonomik büyüme arasında eşbüünleşme ilişkisi espi edilmişir. Bununla birlike ekonomik büyümeden dış borca doğru ek yönlü bir nedensellik espi edilmişir. Buna göre ekonomik büyümedeki %1 lik bir arış dış borcu %0,0013 arırmakadır. Anahar Kelimeler: Dış Borç, Ekonomik Büyüme, Zivo-Andrews Birim Kök Tesi, Gregory-Hansen Eşbüünleşme Tesi, Hacker ve Haemi-J Nedensellik Tesi The Relaionship of Exernal Borrowing and Economic Growh in Turkey: The Period of Absrac This work deals wih correlaion beween exernal borrowing and economic growh for he period of 1990:Q1-2012:Q12. Time series are uilized in he presen work and o sabilize series primarily Phillips Perron-Uni Roo (1998), in order o deermine wheher variables ac in concer Gregory-Hansen-Coinegraion (1996), and o esablish causaion beween variables Hacker and Haemi-Causaion Tess (2006), are used. According o he resuls of he analysis, here is a coinegraion beween exernal borrowing and economic growh. However, one-way causaion owards exernal borrowing from economic growh has been esablished. Doç.Dr., Sakarya Üniversiesi, SBF, Maliye Bölümü, gurdal@sakarya.edu.r Arş.Gör.Dr, Sakarya Üniversiesi, SBF, Maliye Bölümü, hyavuz@sakarya.edu.r 154 Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran 2015
2 T. GÜRDAL, H. YAVUZ Accordingly, 1% increase in economic growh pushes exernal borrowing up by 0,0013%. Keywords: Exernal Deb, Economic Growh, Zivo-Andrews Uni Roo Tes, Gregory-Hansen Coinegraion Tes, Hacker and Haemi-J Causaliy Tes JEL Classificaion Codes: H6, H69 Giriş 21. yy da en fazla gündeme gelen mali konulardan biri ülkelerin borçluluk seviyeleridir. Özellikle Küresel Finansal Krizinin de ekisiyle gerek gelişmiş gerekse gelişmeke olan ülkelerin borçluluk seviyesi sürdürülebilir düzeyin üzerine çıkmışır. Türkiye de ise mevcu gelişmelerin aksine 2000 li yıllarda kamu borcu gösergeleri önceki dönemlere göre farklılaşmışır. En önemli farklılık, kamu borç soku armasına rağmen brü ve ne borç sokunun milli gelir içindeki payının düşme eğiliminde olmasıdır. Bununla birlike kamu kesimi arafından gerçekleşirilen borçlanmada oralama vadenin uzadığı, borcun daha çok iç kaynaklardan alındığı ve borçlanma faiz oranlarının düşme eğiliminde olduğu söylenebilir. Ekonomik ekileri iibarıyla geniş bir alanı ifade eden devle borçlanması konusunda farklı amaçlarla yapılmış çalışmalar bulunmakadır. Çalışmaların önemli bir kısmı borçlanma-ekonomik büyüme ilişkisini espi emeye yönelikir. Bu çalışmada da borçlanmanın kaynaklarından biri olan dış borç ekonomik büyüme ilişkisi Türkiye özelinde 1990:Q1-2013:Q12 dönemi gerçekleşmelerine göre ele alınmışır. Borçlanmanın ekonomik büyümeyi olumlu veya olumsuz ekilediğine dair yaklaşımlar dış borçlanma alanında yoğunlaşmakadır. Dış borcun büyümeyi olumlu yönde ekileyebilmesi, elde edilen kaynakların sermaye/hâsıla kasayısının düşük, döviz geirisinin yüksek ve verimli alanlarda kullanılabilmesine bağlıdır (Kara, 2001: 95). Keynes e göre dış borçlanma ülke kaynaklarına ilave bir kaynak oluşurduğu için (Keynes, 1929 dan akaran Panizza, 2008: 1) özellikle depresyon ve işsizliğin fazlasıyla hissedildiği dönemlerde hükümeler yeersiz alep düzeyini elafi emek amacıyla dış borçlanma yoluna başvurabilir. Bu durum isihdam düzeyi ve ulusal geliri olumlu ekileyebilir (Nelasco, 2012: 11-12). Alınan dış borç verimli alanlarda kullanılamadığında ekonomiyi olumsuz ekileyebilir. Dış borcun verimli alanlarda kullanılması halinde ise büyüme olumlu ekilenebilir. Bilindiği gibi gelişmeke olan ülkeler genellikle hammadde, donanım, yedek parça vb. ihiyaçlarının karşılanmasında ihalaa dolayısıyla da döviz gelirine ihiyaç duymakadır. Gerçekleşirilen ihala firma maliyelerinin azalılmasını olumlu ekileyebileceğinden dolayı firmalara alebi arırıcı fiya poliikası belirleme olanağı vermiş olur. Sonuça, alep arışını karşılamak için daha çok üremek, çok üremek için de çok sayıda kişi isihdam emek gerekecekir (Pirimoğlu, 1982: 49-50). Görüldüğü gibi, alınan dış kaynakların ekonomik ekileri verimli alanlarda kullanılıp kullanılmamasına göre farklılık göserebilir. Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran
3 Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dönemi 1. Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisini Açıklayan Yaklaşımlar Dış borç ekonomik büyüme ilişkisini açıklayan yaklaşımlarda Keynes in görüşleri önemli bir yer umakadır. Keynes in dış borç-büyüme yaklaşımı daha çok gelişmeke olan ülkeler için söz konusudur. Bu görüşün oraya çıkmasında en önemli eken, ekonomik büyümenin gerçekleşmesinde veya harekee geçmesinde devle müdahalesinin kaçınılmaz olduğudur. Keynes gelişmeke olan ülkelerin çeşili nedenlerle ekonomik yapılarında veya dinamik büyüme süreçlerinde eksiklikler olduğunu, bu eksikliklerin giderilmesinde dış borcun önemli olduğunu ve ekonomik büyüme nokasında birakım kakılar sağlayacağını ileri sürmekedir. Keynes in daha yüksek büyüme oranı için devle müdahalesinin kaçınılmaz olduğu görüşü dış borç eorilerine ışık umuşur (Kara, 2001: 96). Keynesyen yaklaşımın arka planında, yapılan borçlanmanın ekin bir şekilde yaırıma dönüşürülmesi ve bu yaırımların zaman içinde milli geliri arırıcı ekide bulunarak borçların geri ödenme aşamasında maddi sıkınıları oradan kaldırması varsayımı bulunmakadır (Şeker, 2006: 78). Harrod-Domar yaklaşımında ise Keynes in dış borçla büyüme modeli daha ileri aşamaya aşınmışır. Temelde Keynesyen yaklaşıma dayanan bu model, kendine özgü yapısıyla da dikka çekmekedir. Keynesyen eoride ekonomideki kısa vadeli oplam alep üzerinde durulmakadır. Harrod-Domar ın dinamik büyüme modeli ise Keynesyen eorinin uzun dönemli kullanımıdır. Harrod-Domar büyüme modelinde uzun dönemde oplam arz ve alebin belli bir dönemdeki yaırım-asarruf oranı eşilendiği nokada dengeye geleceği ve bu yaırım asarruf oranında o dönemdeki büyüme oranı ile sermaye hasıla kasayısının çarpılmış haline eşi olacağı ele alınmakadır. Bundan dolayı bu modelde, bir ekonomideki yaırım-asarruf seviyesi ile büyüme oranı arasında yakın bir ilişki olduğu ileri sürülmekedir. Dolayısıyla bu büyüme modelinde kalkınma büyüme ile eşleşirilmeke ve bu büyümenin asarrufyaırım arışı ile sağlanabileceği kabul edilmekedir (Mosley, 1987: 616; Akaran, Kara, 2001: 96-97). Harrod-Domar modelinde dış borç-ekonomik büyüme ilişkisi gelişmeke olan ülkelerin sermaye birikimleri oluşurmada karşılaşığı yapısal sorunlar nedeniyle gündeme gelmekedir. Bu modelde, dış borç gelişmeke olan ülkelerin yur içi asarruf imkânlarına ilave bir kaynak sağlayacak ve böylece dış borçlar yaırım oranını arıracakır. Bu durum daha yüksek bir büyüme ve gelirle sonuçlanacakır (Kara, 2001: 97). Bu modele göre asarruf dolayısıyla da yaırım düzeyini arırmak büyüme hızını arırmak demekir. Tasarruf düzeyinin düşük olduğu bir durumda ise dış borç almak, mevcu asarruflara bir kakı sağlayarak büyüme hızının yükselmesini sağlar (Hjerholm vd., 1998: 3). Bu modele göre kamu borcundaki sürekli arışlar geleceke mulaka yüksek vergi oranları anlamına gelmeyebilir. Çünkü borçla birlike aran milli gelirin yaraacağı yüksek vergi gelirleri borcun finansmanında kullanılabilir. Bu yüzden milli gelirle birlike aran kamu borcunun gelecek nesillere yük geirmeyeceğini öne sürülmüşür (Ünlükaplan, 2006: 23). Keynes le başlayıp Harrod-Domar la devam eden dış borç-büyüme ilişkisi Chenery ve Srou arafından gelişirilen ikili açık modeli (wo gap) ile yeni bir boyu kazanmışır. İkili açıkan kasedilen; iç asarrufların yeersizliği nedeniyle oluşan asarruf açığı ve döviz yeersizliği nedeniyle oluşan döviz açığı dır. Bu 156 Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran 2015
4 T. GÜRDAL, H. YAVUZ durum gelişmeke olan ülkelerin büyüme ve kalkınma kapasielerinin önündeki en önemli engel olarak görülmekedir (Carviunis, 1986: 1). Genellikle gelişmeke olan ülkeler sermaye malı ihaline ihiyaç duyabilirler. Söz konusu ihalaa gerekli olan döviz ihiyacı yabancı sermaye akımları veya ihraca gelirleri ile finanse edilebilir. İhraca gelirlerinin yeersizliği ise ekonomik büyümeyi engelleyebilir. İkili açık modeline göre dış borçlar; ihraca gelirlerine ve yur içi asarruflara eklenerek ihalaı, yaırımları ve kamu harcamalarını arırarak ekonomik büyümeye olumlu kakılar yapabilir (Moreira, 2005: 27). Gelişmeke olan ülkelerin asarruf veya icare açıkları için sadece dış borç değil, her ürlü yabancı kaynak akışının sağlanması bu ülkeler için daha yüksek bir sermaye donanımı oluşurur (Opuş, 2002: 184). Ancak kırılgan ekonomiler için bu durum ekonomik krizi eikleyebilir lı yıllarda Lain Amerika ülkeleri ve Türkiye nin de yaşadığı ekonomik krizlerde spekülaif amaçlı yabancı sermaye akışının önemli bir ekisinin olduğu söylenebilir. Görüldüğü gibi büyüme ve kalkınmalarında önemli engelleri olan ülkeler, bu engelleri oradan kaldırmada dış kaynaklara önemli oranda ihiyaç duymakadır. Diğer arafan, söz konusu model sermaye odaklı olmasına rağmen hüküme poliikalarında kaynakların daha verimli yaırım sahalarına ahsis edilmesinde ülkelere kakı sağlamaka ve sermayenin daha üreken isihdam alanlarına yönelmesine ve ülkelerin eknik yardım almasına yardımcı olmakadır (Mikesell, 1982: 11). Zamanlararası borçlanma modelinde ise durum farklı bir açıdan ele alınmakadır. Bu model, zamanlararası ükeim opimizasyonu eorisinin bir uzanısı olup şu andaki ve gelecekeki gelir-ükeim düzeyinin borçlanma mikarına duyarlılığını espi emek için kullanılmakadır. Bu modelin en önemli özelliklerinden biri uluslararası borçlanmanın ülkedeki asarruf açığını kapamadaki önemine vurgu yapmasıdır. Borçlanma sayesinde ülkenin maddi kaynak mikarı aracağından yaırım yapma poansiyeli de aracak ve durum daha yüksek ekonomik büyümeyle sonuçlanacakır (Umulu, 2011: 79, Bilginoğlu ve Aysu, 2008: 6). Modelde, özellikle gelişmeke olan ülkelerdeki asarruf açığının zamanlararası ükeim veya borçlanma yaklaşımıyla ne şekilde kapaılabileceği üzerinde durulmakadır. Eğer cari dönemde ekonomik büyüme hızı isenilen düzeye ulaşmıyorsa, hükümeler gelirlerini arırmak için dış kaynaklara başvurabilir. Böylelikle cari dönemdeki gelir düzeyi aracak ve büyüme hedefine ulaşmada önemli bir engel oradan kalkmış olacakır. Gelişmeke olan ülkelerin yur içi asarruf açığı nedeniyle gerçekleşiremediği yaırımları, dış borçlanma yolu ile elafi edebileceği konusunu ele alan bir diğer yaklaşım borçla büyüme yaklaşımıdır. Modelde, ülkeye giren yabancı kaynaklar eğer sermaye malları ihalaındaki arış nedeniyle oraya çıkan cari işlemler hesabındaki açığı finanse edebilir ve ülkedeki yaırım seviyesi ararsa ekonominin daha hızlı büyüyeceği beklenir. Borçla büyüme modellerinde, ekonomik büyüme sürecinde dış kaynakların fayda ve maliyelerine göre borç servis kapasiesi ele alınmakadır. Kullanılan dış kaynakların faydalarını birçok unsur ekilemekedir. Bu unsurlar arasında; dış kaynakların verimli kullanılması, elde edilen ek gelirin asarruf düzeyi ve bu asarrufların yur içi yaırım eksikliğini elafi edebilmesi ve ülkedeki yapısal düzenlemelerin hızı ve bunların ihraca ve ihala gerçekleşmelerine yansıması sayılabilir (Aysu, 2007: 86-87). Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran
5 Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dönemi Büyümelerini dış borçlanmaya dayandıran ülkeler bu süreçe borçlanma kapasielerini borçlanmanın fayda ve maliyelerine göre değerlendirebilirler. Alınan dış borcun faydası maliyeinden yüksek olduğu sürece bu borç ülke ekonomisine kakı sağlayacakır. Borçlanmanın faydası ile maliyei arasındaki makas, faydası lehine açıldığı sürece alınan dış borcun üreim ve verimliliğe kakısı olur. Diğer arafan, Rosenein-Rodan ın Büyük İiş yaklaşımında da dış kaynaklardan yararlanmanın büyüme üzerinde olumlu ekiler yaraabileceği üzerinde durulmakadır. Büyük iiş kavramından kasedilen; ekonomik gelişmelerinde sorunları olan ülkelerin kamu harcamalarını önemli ölçüde arırması, dış yardım/borçlanma kullanması, yeni doğal kaynakları keşfemesi ve ülkelerin keşfeiği ve çıkardığı doğal kaynakların dünya genelinde fiyalarının arması vb.dir (Sachs ve Warner, 1999: 43-44). Bu yaklaşıma göre ülkeler, dış kaynak kullanımını dönemler iibarıyla yüksek mikarlarda arırması halinde ülkelerin dış kaynak büyüme oranı bir önceki döneme göre daha yüksek seviyeye çıkacakır. Başka bir ifadeyle, alınan dış kaynak sayesinde çok sayıda projeye aynı anda girişmek mümkün olacak ve bu durum büyüme hızını arıracakır. Rosensein-Rodan, alınan dış kaynağın ekin kullanılmasının ekonomik büyümenin gerçekleşirilmesinde en önemli eken olduğunu vurgulamakadır. Buna göre, söz konusu kaynaklar birbiriyle ilişkili sekörlerde kullanılmalı ve birbirlerini amamlayabilmelidir (İşgüden, 1995: , Yavilioğlu, 2002: 56). Tamamlayıcı sekörlerin karşılıklı bağımlılığı sayesinde oraya çıkan dışsallıklar piyasa hacmini genişleerek ülkenin kendi kendini besleyen bir büyüme sürecine girmesine zemin hazırlayacakır. İşe bu nokada dış borçlanma söz konusu ülkeler için hayai önem aşımakadır (Alay vd., 2004: 17, Murphy vd., 1989: 1004). Görüldüğü gibi özellikle gelişmeke olan ülkelerde asarruf açığının kapaılmasında dış kaynağın önemine dikka çeken yaklaşımlar bulunmakadır. Ancak dış kaynakların ekonomi üzerinde olumlu ekisi her zaman mümkün olmayabilir. Çünkü alınan kaynaklar verimli alanlarda kullanılamayabileceği gibi faiziyle birlike geri de ödenecekir. Borçların geri ödenme aşamasında sermaye mallarının ihalaı için gerekli olan dövizin yur dışına çıkması ekonomik büyümeyi olumsuz ekileyebilir (Bilginoğlu ve Aysu, 2008: 8). Diğer arafan, dış borç ve büyüme arasındaki ilişkinin bir başka boyuu da borçlanma düzeyinin yüksek boyulara ulaşması halinde oraya çıkan belirsizlik ve güven kaybıdır. Bu duruma kredi derecelendirme kuruluşlarının ülkeler hakkında vereceği kredi derecelendirme puanları da eklenince özellikle uluslararası yaırımcıların yaırım kararlarından vazgeçmesi halinde ülkelerin büyüme performansı olumsuz ekilenebilir. Diğer arafan, yüksek borç seviyesi kamu poliika yapıcılarını kısa dönemli kararlar almaya iebilir. Bu durum özel sekörü de kısa dönemli kararlar almaya zorlayabilir. Bu bağlamda, yaırımcılar uzun dönemli yaırımlar yerine icare gibi kısa dönemli yaırımlara yönelebilir. Liki yaırımlara doğru olan bu eğilim yüksek borcun olmadığı durumlarda oraya çıkmayacak ve hem ülke içi hem de ülke dışı yaırımcıları ekileyecekir. Bu durum büyüme hedefini zorlaşırdığı gibi finans sekörünün gelişimini de olumsuz ekiyebilir (Çiçek ve Demirel, 2006: ). 158 Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran 2015
6 T. GÜRDAL, H. YAVUZ 2. Lieraür İncelemesi Dış borçlanma-ekonomik büyüme ilişkisini ele alan uygulamalı çalışmalarda, dış borçlanma ve büyüme arasında karşılıklı ilişki olduğu sonucuna ulaşan çalışmalar olduğu gibi bazı çalışmalarda ilişkinin negaif olduğu sonucuna ulaşılmışır. Bu çalışmaların önemli bir kısmı zaman serisi yönemiyle ek bir ülkedeki durumu analiz ederken bazıları da panel veri yönemiyle belirli bir ülke grubunu ele almakadır. Lieraür incelemesi sonucunda dış borçlanma-ekonomik büyüme ilişkisine yönelik çalışmalar; Farzin (1988), Ulusoy ve Küçükkale (1996), lyoha (1999), Schclarek (2004), Schclarek ve Balleser (2005), Bilginoğlu ve Aysu (2008), Ka (2008), Bakar ve Hassan (2008), Hwang vd., (2010), Çöğürcü ve Çoban (2011), Ceylan ve Durkaya (2011), Umulu vd., (2011), Bamidele ve Joseph (2013) olarak espi edilmişir. Söz konusu çalışmalardan Farzin (1988), Sudan ekonomisini ele alarak döneminde dış borcun ekonomik büyümeyi engellediğini ve ekonomik isikrarı bozan ekiler meydana geirdiğini espi emişir. Ulusoy ve Küçükkale (1996) ise Türkiye ekonomisini dönemi yıllık verileriyle analiz ederek dış borçan büyümeye doğru negaif bir ilişki olduğu sonucuna ulaşmışır. Panel veri yönemini kullandığı çalışmasında Iyoha (1999), dış borcun ekonomik büyüme üzerindeki ekisini Sahra alı Afrika ülkelerini kapsayan dönemi için ele almış ve aran dış borç sokunun ve aşırı/büyük borç servisinin yaırımlar üzerinde negaif bir ekisinin olduğu, bu durumun da dışlama ekisi ne neden olduğu sonucuna ulaşmışır. Bununla birlike söz konusu çalışmaya göre aran dış borç seviyesi ekonomik büyümeyi negaif ekilerken azalan dış borç seviyesi ise poziif ekilemekedir. Schclarek (2004), dış borcun ekonomik büyüme üzerindeki ekisini panel veri yönemiyle dönemi için 5 er yıllık periyolar halinde ( , vb.) 59 gelişmeke olan ve (Arjanin, Brezilya, Güney Afrika, Mısır, Çin, Türkiye, Pakisan vb.) 21 gelişmiş (Avusurya, Almanya, Fransa, Belçika, İngilere, ABD, Fransa, İalya, Japonya vb.) ülke için ele almışır. Çalışmaya göre gelişmeke olan ülkelerde oplam kamu dış borç seviyesindeki düşüş ekonomik büyümeyi arırmakadır. Bu ülkelerde özel dış borç seviyesi ile ekonomik büyüme arasında bir ilişki bulunamamışır. Öe yandan gelişmiş ülkelerde kamu borcu ile ekonomik büyüme arasında herhangi bir ilişki espi edilememişir. Schclarek ve Balleser (2005), 20 Lain Amerika ve Karayip ülkesini (Arjanin, Brezilya, Şili, Meksika, Panama, Peru, Uruguay, Venezuella vb.) kapsayan çalışmalarında dönemini 5 er yıllık periyolar halinde ( , vb.) panel veri yönemiyle ele almış ve daha düşük oplam dış borç seviyesiyle daha yüksek büyüme arasında bir ilişki espi emişlerdir. Bununla birlike dış borç seviyesinin oplam fakör verimliliğindeki arışı ve özel harcama oranını ekilemediği de espi edilmişir. Bilginoğlu ve Aysu (2008), zaman serisi yönemiyle dönemini analiz ederek Türkiye deki dış borçların ekonomik büyüme üzerinde negaif ekiye sahip olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Bu sonuç, ekonomik büyümeyi hızlandırmak için ülkenin dış borçlarının azalılması gerekiği şeklinde yorumlanmışır yılında yapılan bir ez çalışmasında dönemi zaman serisi yönemiyle ele alınarak milli gelir ile dış borç servis oranı arasında negaif bir ilişki espi edilmişir. Uzun dönem ilişkinin sonucuna göre dış borç servis oranında meydana gelecek bir arış Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran
7 Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dönemi milli geliri %2 oranında düşürmekedir. Diğer arafan, söz konusu negaif ilişki kısa dönem içinde espi edilmişir (Ka, 2008). Bakar ve Hassan (2008), Malezya ekonomisini inceleyerek oplam dış borcun ekonomik büyümeyi poziif ekilediği sonucuna ulaşmışlardır. Çalışmaya göre uzun dönemde oplam dış borç sokundaki %1 lik arış büyüme üzerinde %1,29 luk bir eki yaramakadır. Bu çalışmada değişkenler arasındaki poziif ilişki kısa dönem için de espi edilmişir. Aralarında Türkiye nin de bulunduğu yüksek dış borçlu 20 Asya ve Lain Amerika ülkesi (Çin, Hindisan, Kore, Malezya, Arjanin, Brezilya, vb.) dönemi için panel veri analiziyle ele alınarak dış borçan ekonomik büyümeye doğru önemli, negaif bir ilişki ve aran aşırı borç sokunun ülke ekonomisinin büyümesine zarar verdiği espi edilmişir (Hwang vd., 2010) yılında Türkiye nin ele alındığı çalışmalardan ilkinde Çöğürcü ve Çoban (2011), döneminde dış borçların ve nüfus arış hızının ekonomik büyüme üzerinde negaif bir ekiye sahip olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Bulunan bu sonuca göre, ekonomik büyümeyi arırmak için gerekli yaırımların yur içi kaynaklardan karşılanması ve yur içi asarrufların arırılarak dış kaynak ihiyacının azalılması sağlanmalıdır. İkinci çalışmada Ceylan ve Durkaya (2011), dönemini üç aylık veri sei ve zaman serisi yönemiyle ele alarak Türkiye ekonomisinde borçlanma ve büyümenin ko-enegre olduğunu ve uzun dönemde dış borç soku ile ekonomik büyümenin asimerik olduğunu espi emişlerdir. Bununla birlike ekonominin aşırı borçluluk sınırının üzerinde olduğuna dair birakım bulgulara raslanmışır. Alınan borçların verimli alanlarda kullanılmaması ve borç geri ödemeleri için yeerli kaynağın bulunamamasının borç kısır döngüsü sorununu gündeme geirebileceğine dikka çekilmişir. Bu yüzden, kamu kesiminin aran borç sokunu engellemek için mali kurallar geirilmelidir. Dış borçla ekonomik büyüme arasında nadiren poziif ilişki espi edilen çalışmalardan Umulu vd., (2011) dönemini zaman serisi yönemiyle ele alarak dış borçlanmanın büyümeyi poziif ekilediği sonucuna ulaşmışır. Dolayısıyla bu çalışmada Borçla Büyüme Kuramı deseklenmekedir. Bu yüzden borçlanmanın verimli kullanıldığı düşünülmekedir. Son olarak Bamidele ve Joseph (2013), zaman serisi yönemiyle dönemini ele alarak Nijerya da finansal kriz ve dış borç yöneiminin ekonomik büyüme üzerindeki ekisi incelemişir. Çalışmaya göre dış borçla ekonomik büyüme arasında ers yönlü bir ilişki varken doğrudan yabancı yaırımlar ile ekonomik büyüme arasında doğru yönlü ve poziif bir ilişki vardır. Bununla birlike bu çalışmada; ülkede poliik ve ekonomik isikrarın sağlanarak doğrudan yabancı yaırımların eşvik edilmesi ve gelecek yıllarda ülke ekonomisinin büyüyebilmesi için dış borç seviyesinin azalılması gerekiği üzerinde durulmuşur. 3. Ekonomerik Yönem ve Bulgular Çalışmada dış borçlanma verilerine aylık bazda ulaşılması, ekonomik büyüme rakamlarına ulaşılamaması nedeniyle aylık veri sei olarak Sanayi Üreim Endeksi ercih edilmişir. Sanayi Üreim Endeksi verilerine TÜİK 1, borçlanma verilerine ise Hazine Müseşarlığı 2 veri abanından ulaşılmışır. Dış borç verileri ise dolar para 1 hp:// (Erişim Tarihi: ) 2 hps://hmvds.hazine.gov.r/ (Erişim Tarihi: ) 160 Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran 2015
8 T. GÜRDAL, H. YAVUZ biriminden olduğu için aylık oralama kur verileri aracılığıyla Türk lirasına çevrilmişir. Borçlanma ile ilgili birden fazla farklı değişken bulunmakla birlikle çalışma dönemi için aylık olarak ulaşılan veri Merkezi Yöneim Dış Borç Soku verileridir. Döviz kuru verilerine, TCMB 3 veri abanındaki TL dönüşümü yapılmış günlük döviz kurunun alış ve saış rakamlarının oralaması alınarak ulaşılmışır. Ekonomerik analizlerde çalışmanın dönem sınırlaması çoğu zaman ulaşılabilen veriler çerçevesinde belirlenebilmeke olup bu çalışmada da benzer nedenlerle 1990:1-2013:12 dönemi ele alınmışır. Son olarak değişkenler arasındaki ilişkinin espi edilmesi amacıyla Zivo-Andrews Birim Kök (1992), Gregory-Hansen Eşbüünleşme (1996) ve Hacker ve Haemi-J Nedensellik Tesleri (2006) uygulanmışır. Tablo 1: Uygulamada Kullanılan Değişkenler ve Kaynakları Değişken Tanımı Gözlem Veri Kaynağı Aralığı GDP Sanayi üreim endeksi değişkeni 1990:1- TÜİK 2013:12 LNEXT Logariması alınmış dış borç soku değişkeni 1990:1-2013:12 Hazine Müseşarlığı Diğer arafan, dış borcun ekonomik büyüme üzerindeki, ekonomik büyümenin de dış borç üzerindeki ekisinin belirlenmesinin amaçlandığı çalışmada model; GDP i i ln EXTi formülüyle kurulmuşur. i Çalışmada kullanılan ekonomerik yönem, ek bir ülke ve farklı değişkenler olduğu için zaman serisidir. Öncelikle Zivo-Andrews (1992) Birim Kök Tesi, sonrasında Gregory-Hansen (1996) Eşbüünleşme Tesi ve Hacker ve Haemi-J (2006) Nedensellik Tesleri uygulanmışır. Söz konusu esler Eviews ve Gauss pake programlarıyla yapılmışır. Zivo-Andrews birim kök esi için 3 model gelişirmişlerdir: k A ˆA ˆ ˆ ˆ A A A ( ) ˆ ˆ 1 j j j1 y DU y c y e (Model A) (1) k B ˆB B ˆ ˆ ( ˆ B B ) ˆ 1 j j j1 y DT y c y e (Model B) (2) k C ˆC ˆ ˆ C C ˆ ( ) ˆ ( ˆ C C ) ˆ ˆ 1 j j j1 y DU DT y c y e (Model C) (3) Yukarıda belirilen modellerde; Model (1) oralamada, Model (2) eğimde, Model (3) ise hem eğimde hem de oralamada meydana gelen yapısal değişimleri gösermekedir. T=1,2,,T zamanı, T B kırılma zamanını, T / T( (0.15,0.85)) nispi kırılma yansımasını ifade emekedir. Yapısal B kırılmanın varlığı sadece bölgesinde aranmakadır (Yılancı ve Özcan, 2010: 25). Modellerde yer alan DU oralamadaki, DT ise renddeki kırılmayı ifade eden kukla değişkenler olup şu şekilde anımlanmakadırlar: 3 hp://evds.cmb.gov.r/cb.hml (Erişim Tarihi: ) Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran
9 Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dönemi 1 TB iken DU 0 diğer durumlarda TB TB iken DT 0 diğer durumlarda Kırılma nokasının ahmini için = 2,, (T-1) için En Küçük Kareler (EKK) y değişkeninin kasayısı olan yönemiyle (T-2) sayıda regresyon kurulur ve 1 için en küçük isaisiğini veren modelde yer alan dolayısıyla seride birim kök vardır emel hipoezini kabul emeye yönelik en az kanıı veren arih, kırılma nokası olarak seçilir. Bu ese 1 hipoezi sınanmakadır. Kırılma arihi espi edildiken sonra ya ai isaisiğinin mulak değer olarak ZA kriik değerlerinden büyük olması halinde yapısal kırılma olmadan birim kökün var olduğunu göseren sıfır hipoezi reddedilmekedir. Alernaif hipoez ise rend fonksiyonunda meydana gelen yapısal kırılmanın varlığı ile beraber serinin rend durağan olduğunu belirmekedir (Yılancı ve Özcan, 2010: 26). Tablo 2: Zivo-Andrews Birim Kök Tesi Sonuçları Model A Model B Model C Değişkenlerin Seviye Değerleri -is. TB -is. TB -is. TB LNEXT : ** 2005: ** 2004:04 GDP Değişkenlerin Birinci Farkları (6) (12) 2005:01 (4) (12) 2001:05 (4) (12) 2004:03 -is. TB -is. TB -is. TB LNEXT -6.37*** -5.66*** -6.31*** 2005: :10 (5) (5) (5) 2005:02 GDP *** 2002: *** 2009: *** 2007:12 (4) (4) (4) No: Tablo kriik değerleri Model A için %1; -5.34, %5; -4.80, Model B için %1; -4.93, %5; -4.42, Model C için %1; -5.57, %5; dir. Opimal gecikme uzunlukları Schwarz Bilgi Krierine göre belirlenmişir. *** ve ** sırasıyla serinin %1 ve %5 anlamlılık seviyesinde durağan olduğunu gösermekedir. Zivo-Andrews (ZA) es sonuçları incelendiğinde; LNEXT serisinin seviye değerinde, %1 ve %5 anlamlılık düzeyinde Model A için es isaisiği mulak değerce kriik değerlerden küçük olduğu için birim kök içerdiği görülmekedir; Model B ve Model C için ise es isaisiği mulak değerce kriik değerlerden büyük olduğu için %5 anlam düzeyinde birim kök içermediği görülmekedir. Serinin birinci farkı alındığında ise her iki anlam düzeyinde de üç model için durağan hale geldiği gözlemlenmekedir. LNEXT serisi birinci farkında durağan olmakadır; yani I (1) dir. GDP serisinin seviye değerinde %1 ve %5 anlamlılık düzeyinde Model A, Model B ve Model C için es isaisiği mulak değerce kriik değerlerden küçük olduğu için birim kök içerdiği görülmekedir. Serinin birinci farkı alındığında ise her 162 Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran 2015
10 T. GÜRDAL, H. YAVUZ iki anlam düzeyinde de üç model için durağan hale geldiği gözlemlenmekedir. GDP serisi birinci farkında durağan olmakadır; yani I (1) dir. Eşbüünleşme esine gelindiğinde; Gregory ve Hansen yapıkları çalışmada eşbüünleşme veköründe yapısal kırılmanın varlığı durumunda eşbüünleşme ilişkisini araşırmışlardır. Gregory ve Hansen yapıkları çalışmada eşbüünleşik vekörde yapısal kırılma zamanının önsel bir bilgi olarak bilinmeyip içsel olarak belirlendiği, ek yapısal kırılmanın varlığına izin veren eşbüünleşme esini gelişirmişlerdir (Tıraşoğlu ve Yıldırım, 2012: 114 ve Arısoy, 2013: 152). Gregory-Hansen, yapısal kırılmanın varlığında kullanılan sandar eşbüünleşme eslerinin değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin araşırılmasında yeersiz kalacağını belirip, yapısal kırılma alında eşbüünleşme ilişkisini araşırmak için kendi modelini gelişirmişlerdir. Gregory-Hansen Eşbüünleşme Tesi, sabi erimde ve/veya eğimde oraya çıkabilecek yapısal değişiklikleri dikkae almakadır (Lopcu vd., 2012: 8, Halaç ve Gümüş, 2010: 69). Yapısal kırılmaya izin veren Gregory ve Hansen Eşbüünleşme Tesinde değişkenler arasındaki uzun dönem ilişkinin varlığı üç farklı model kullanılarak es edilir. Bu modeller: Model 1 (Sabie Kırılma): T y y e = 1,,n (4) şeklinde ifade edilmeke olup modelde 1 kırılmadan önceki sabi erimi, 2 ise kırılmanın sabi erimde meydana geirdiği değişikliği gösermekedir (Gregory ve Hansen, 1996: 103). Model 2 (Trendli Sabie Kırılma): T T y y2 2 y2 e = 1,,n (5) şeklinde formüle edilebilir. Bu modelde hem sabi erimdeki hem de renddeki kırılmalar dikkae alınmakadır (Gregory ve Hansen, 1996: 103). Model 3 (Rejim Değişikliği) ise: T T y y y e = 1,,n (6) şeklinde formüle edilebilirken 1 ve 2 sabie kırılmayı göseren modelde ifade edildiği üzeredir. Burada 1 kırılmadan önceki eğim kasayısını, 2 ise kırılmadan sonra eğimde meydana gelen değişikliği ifade emekedir (Gregory ve Hansen, 1996: 103). (4), (5) ve (6) no lu denklemdeki model için yapısal kırılma aşağıda belirilen kukla değişkenler sayesinde anımlanabilir: 0, eğer n 1 (7) 1, eğer n Burada ile (0, 1) değerlerini alan yapısal kırılma nokasın ile de yapısal kırılma nokasının amsayı kısmı ifade edilmekedir (Gregory ve Hansen, 1996: 102). İncelenen bu üç model için hesaplanan Philips es isaisikleri ( * Z ve * Z ) ve Augmened Dickey Fuller es isaisiğinin ( * ADF ) minimum olduğu arih eşbüünleşme esi için uygun kırılma arihini belirlemekedir. Tes isaisikleri; Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran
11 Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dönemi Z * * inf Z ( ) Z inf Z ( ) T * ADF inf ADF ( ) (8) şeklinde ifade edilmekedir (Gregory ve Hansen, 1996: 106). Gregory ve Hansen (1996) Eşbüünleşme Tesinde, uygun model için belirlenen es isaisiklerinin ablo kriik değerleri ile karşılaşırılmasıyla değişkenler arasında ilişkinin olmadığını ifade eden emel hipoeze karşın bir yapısal kırılmayla beraber değişkenler arasında eşbüünleşme ilişkisinin olduğunu göseren alernaif hipoez sınanabilmekedir (Tıraşoğlu ve Yıldırım, 2012: 114). Bu ese, haa erimleri için elde edilen es isaisiği kriik değerlerden mulak değerce büyükse iki değişken arasında eşbüünleşme yokur sıfır hipoezi reddedilir. Buna bağlı olarak yapısal kırılmanın varlığı ile birlike eşbüünleşme ilişkisi mevcuur alernaif hipoezi kabul edilir. Gregory-Hansen eşbüünleşme varlığını espi emek için üç es isaisiği önermişir. Bunlar sırasıyla Z, Z ve ADF isaisikleridir (Korkmaz vd., 2008: 27). Gregory-Hansen Eşbüünleşme Tesi yapılarak minimum ADF es isaisikleri Tablo 3 de göserilmekedir. Tablo 3: Gregory-HansenEşbüünleşme Tesi Sonuçları LNEXT-GDP Model ADF İsaisiği Za Z Model C (8) * -7.43* Model C/T (8) * -9.25* Model C/S (8) * -8.21* No: Kriik değerler Gregory ve Hansen den (1996: 109) alınmışır. Kriik değerler %1 de ADF ve Z için Model C:-5.13, Model C/T:-5.45, Model C/S:-5.47; Za için Model C:-50.07, Model C/T:-57.28, Model C/S: Kriik değerler %5 de ADF ve Z için Model C:-4.61, Model C/T:-4.99, Model C/S:-4.95; Za için Model C:-40.48, Model C/T:-47.96, Model C/S: Paranez içindeki değerler Akaike Bilgi Krieri arafından seçilen gecikme sayısını gösermekedir. *, ** sırasıyla %1 ve %5 anlam düzeyinde eşbüünleşme olduğunu gösermekedir. Tablo 3 den de görüldüğü gibi Za ve Z nin es isaisik değerleri, kriik değerlerden büyük olduğu için dış borç-ekonomik büyüme arasında eşbüünleşme ilişkisi olduğu söylenebilir. Bu sonuç, dış borç gerçekleşmelerinin ekonomik büyüme gerçekleşmelerini ekilediği şeklinde yorumlanabilir. Diğer arafan, Granger veya Toda-Yamamoo arafından gelişirilen nedensellik eslerindeki bazı aksaklıkların giderilmesi amacıyla Hacker ve Haemi-J (2006) arafından nedenselliğin espii amacıyla farklı bir model gelişirilmişir. Genel olarak değişkenler arasındaki nedenselliğin espi edilmesinde Granger veya Toda- Yamamoo arafından gelişirilen MWALD esi kullanılmakadır. Ancak Hacker ve Haemi-J (2006) VAR modellemesine dayanan MWALD esinin, haa erimleri normal dağılmadığında haalı sonuçlar verebileceği ve yapılacak yorumlarında yanlı 164 Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran 2015
12 T. GÜRDAL, H. YAVUZ olabileceği üzerinde durmuşlardır. Bu yüzden yazarlar kaldıraçlı (leveraged) boosrap simülasyonunun kullanılmasını önermişlerdir (Yıldırım ve Kesikoğlu, 2012: 138). Hacker ve Haemi-J örneklem sayısı küçük olduğunda asimpoik dağılım eorisinin güçlü bir dayanak olamayacağını iddia emekedir. Bu gibi durumlarda kaldıraçlı (leveraged) boosrap simülasyonunun kullanılmasının daha anlamlı olacağı önerilmekedir. Yazarlara göre bu meola nedensellik esinin ampirik büyüklük özellikleri iyileşmeke ve MWALD esinin farklı durumlarda bile gerçek değerine yaklaşmakadır. Hacker ve Haemi-J (2006) boosrap simülasyonunu gerçekleşirmek için ilk olarak Granger nedenselliğinin olmadığı H hipoeziyle her 0 bir simülasyon için simüle edilmiş K* daasını elde emekedir (Yıldırım ve Kesikoğlu, 2012: 138). ˆ * K FZ (9) (9) no lu denklemde ahmin edilen paramere değerleri göserilmekedir. Yani ˆ ' ( ' ) 1 F KZ ZZ *. Diğer arafan ( ) simgesi boorsrap haa erimlerini gösermek amacıyla kullanılmakadır. T sayıdaki esadüfi çekimlere dayanan boosrap haa erimleri, regresyon modelinin haa erimlerinin yerine kullanılmakadır. Değişirilmiş haa erimlerinin olasılığı 1/T dir. Aşağıdaki denklemde ise (10) değişirilmiş haa eriminin formülü göserilmekedir. m i 1 i h i (10) no lu denklemde h i, h i nin. bileşenini, (10) i ise değişirilmemiş haa X1 ve X j için sırasıyla T 1 erimini ifade emek için kullanılan simgelerdir. kaldıraç vekörleri (11) no lu denklemdeki gibi anımlanmakadır: ' 1 ' h diag( X ( X X ) X ) (11) h diag( X ( X X ) X ) j i 1 and i 1,2,3,4 için X ( W,..., W ) ve X ( W,..., W ). ' 1 ' ' ' ' ' j 1 p i i, 1 i, p (11) no lu denklemdeki eşiliklerde WX nin gecikmeli değerlerini simgelemek 1 için kullanılmakadır. X yi belirleyen eşilike 1 X açıklayıcı değişken marisini 1 ifade emekedir. Bu eşilik Granger nedenselliği yokur kısıına abi uulmakadır. X yi belirleyen modelde X açıklayıcı değişken marisini simgelemekedir. Bu j eşilike üm değişkenlerin gecikmelerinin amamı göserilmekedir. Bu durumda X X nin Granger nedeni değildir biçimindeki j 1 H hipoezi sınanmakadır. 0 Hacker ve Haemi-J (2006) boorsrap kriik değerlerini hesaplamak için boorsrap simülasyonunu defa ekrarlamaka ve her bir simülasyonda MWALD isaisiğini hesaplamakadır. Böylece MWALD isaisiğinin ampirik dağılımı oluşurulmuş olmakadır (Yıldırım ve Kesikoğlu, 2012: 142). Aynı zamanda Hacker ve Haemi-J (2006) arafından gelişirilen ese en önemli hususlardan biri gecikme uzunluğunun doğru espi edilmesidir. Haemi-J (2003) VAR modellerinde, gecikme uzunluğunun espi edilmesi için kullanılan meolar farklı sonuçlar verdiğinde oraya çıkan kararsızlık sorununu ele almakadır. Yazarlar söz konusu sorunu oradan kaldırmak için rakiplerine göre başarısı nispeen daha yüksek olan Schwarz Bilgi Krieri (SBK) ile Hannan-Quin Bilgi Krierini (HQK) Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran
13 Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dönemi birleşiren yeni bir bilgi krierinin kullanılmasını önermekedirler. Önerilen Haemi-J bilgi krierinin (HJK) başarısını 40 örneklemden başlayarak es emeke ve bu başarı düzeyini SBK ve HQK ile kıyaslamakadır. Elde edilen sonuçlar HJK krieri 40 gözlem sayısında %85 in üzerindeki bir oranla gecikme sayısını doğru espi emeke ve gözlem sayısı ararken başarısının arığını gösermekedir. HJK (12) no lu denklemdeki gibi hesaplanmakadır: 2 2 ˆ n lnt 2n ln(ln T) HJK ln de j j j 0,... K (12) 2T (12) no lu denklemde ˆ j, j gecikme sayısında varyans kovaryans marisinin en yüksek olabilirlik ahminini simgelemekedir. T ise örneklem büyüklüğünü ifade emek için kullanılmakadır. Söz konusu nedensellik esi sonuçları aşağıdaki Tabloda göserilmekedir. Tablo 4: Hacker ve Haemi-J Nedensellik Tesi Sonuçları Wsa Kriik Değerler %1 %5 %10 GDP EXT 5.465* EXT GDP No: * %10, ** %5, *** %1 de nedensellik olduğunu göserir. Nedensellik analizi sonucu ekonomik büyümeden dış borca doğru ek yönlü bir ilişki espi edilmişir. Nedensellik ilişkisinin yönü dikkae alınarak bağımlı değişken belirlenmek sureiyle FMOLS yönemiyle kasayı ahmini yapılmışır. Tablo 5: Nedensellik İlişkisine Göre Kasayı Tahminleri FMOLS isaisiği Olasılık Değeri GDP LNEXT Tablo 5 deki kasayı ahminlerinden de görüldüğü gibi ekonomik büyümeden dış borca doğru bir nedensellik espi edilmişir. Buna göre ekonomik büyümedeki %1 lik bir arış dış borcu %0,0013 arırmakadır. Sonuç Dış borçlanma-ekonomik büyüme ilişkisine yönelik yaklaşımlar genellikle gelişmeke olan ülkelerdeki asarruf açığı dış kaynaklarla karşılandığında ekonomik büyümenin olumlu ekilendiğine yönelikir. Bununla birlike söz konusu ilişkinin negaif olduğunu espi eden çalışmalar da bulunmakadır. Bilindiği gibi dış borç alındığında ülke ekonomisine ek kaynak sağlandığı için bu durumdan ekonomik akivieler kısa dönemde genellikle poziif ekilenmekedir. Ancak uzun dönemde borcun kullanım alanı, ekinin poziif veya negaif olmasını değişirebilir. Diğer arafan, alınan kaynağın doğrudan hangi alanlarda kullanıldığı belirlenememekedir. Ancak ülke ekonomisindeki gelişmeler, borcun kullanım alanıyla ilgili bazı ipuçları verebilir. Bu çalışmada, Türkiye de devle arafından gerçekleşirilen dış borçlar ile ekonomik büyüme ilişkisi araşırılmışır. 1990:Q1-2013Q12 döneminin ele alındığı çalışma sonucunda, dış borçlar ile ekonomik büyüme arasında bir eşbüünleşme ilişkisi ve ekonomik büyümeden dış borca doğru da ek yönlü nedensellik ilişkisi 166 Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran 2015
14 T. GÜRDAL, H. YAVUZ espi edilmişir. Nedensellik analizine dayanan uzun dönem kasayı ahmini sonucuna göre, ekonomik büyümedeki %1 lik arışın dış borcu %0,0013 poziif yönde ekilediği espi edilmişir. Bu durum alınan her dış borcun verimli alanlarda kullanıldığı ve ekonomik büyümeyi olumlu ekilediği şeklinde yorumlanmamalıdır. Çünkü alınan dış kaynakların hangi alanlarda, hangi ihiyaçların giderilmesinde veya hangi ödemelerin finansmanı için kullanıldığı espi edilememekedir. Ancak ekonomerik olarak ulaşılan sonuç, dış borçlanma-ekonomik büyüme ilişkisi ve ilişkinin yönünün espi edilebilmesi açısından bazı ipuçları sunmakadır. Dolayısıyla Türkiye nin çalışma dönemindeki ekonomik büyümesinde dış kaynakların bir ekisinden bahsedilebilir. Kaynakça Arısoy, İ. (2013), Kaldor Yasası Çerçevesinde Türkiye de Sanayi Sekörü ve İkisadi Büyüme İlişkisinin Sınanması Eskişehir Osmangazi Üniversiesi İİBF Dergisi, 8(1), Alay, N.O., Gacaner, A. ve Çaık, N. (2004), Ege Bölgesinin Kalkınmasında Finansal Kurumsallaşma Araç Olabilir mi?, Kensel Ekonomik Araşırmalar Sempozyumu, DPT, 1, Aysu, A. (2007), Dış Borçlanma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği, Erciyes Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri. Bakar, N.A. ve Hassan, S. (2008), Empiricial Evaluaion on Exernal Deb of Malaysia, Inernaional Business & Economics Research Journal, February, 7(2), Bamidele, T.B. ve Joseph, A.I. (2013), Financial Crisis and Exernal Deb Managemen in Nigeria, Inernaional Journal of Business and Behavioral Sciences, April, 3(4), Bilginoğlu, M.A. ve Aysu, A. (2008), Dış Borçların Ekonomik Büyüme Üzerindeki Ekisi: Türkiye Örneği, Erciyes Üniversiesi İİBF Dergisi, Sayı: 31, Temmuz- Aralık, Carviunis, C.C. (1986), The Foreign Deb/Naional Developmen Conflic: Exernal Adjusmen and Inernal Disorder in The Developing Naions, New York, Quorum Book. Ceylan, S. ve Durkaya, M. (2011), Dış Borç-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Asimerik Ko-Enegrasyon Analizi, İkisa, İşleme ve Finans Dergisi, Nisan, 26(301), Çiçek, H.G. ve Demirel, O. (2006), Fakir Ülkelerde Yüksek Borcun Diğer Maliyeleri: Büyüme, Poliika Dinamikleri ve Kurumlar, Çeviri: T.J. Moss ve H.S. Chiang, Süleymen Demirel Üniversiesi İİBF Dergisi, 11(1), Çöğürcü, İ. ve Çoban, O. (2011), Dış Borç Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği ( ), KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araşırmalar Dergisi, 13(21), Dökmen, G. ve Vural, T. (2003), Maliye Poliikalarının Keynesyen Olmayan Ekileri: Türkiye Örneği, Maliye Dergisi, Sayı: 161, Temmuz-Aralık, Farzin, Y.H. (1988), The Relaionship of Exernal Deb and Growh: Sudan s Experience, , World Bank Discussion Papers, hp:// Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran
15 Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dönemi 2/ _ /Rendered/PDF/muli_page.pdf (Erişim Tarihi: ) Gregory, A.W. ve Hansen, B.E. (1996), Residual-Based Tess For Coinegraion in Models wih Regime Shifs Journal of Economerics, 70(1), Hacker, R.S. ve Haemi-J. A. (2006), Tess for Causaliy beween Inegraed Variables Using Asympoic and Boosrap Disribuions: Theory and Applicaion, Applied Economics, 38, Halaç, U. ve Gümüş, G.K. (2010), Hisse Senedi Piyasası ve Döviz Kuru İlişkisinin Eşbüünleşme Analizi: Yapısal Kırılmaların Önemi, Finans Poliik & Ekonomik Yorumlar, 548, 47, Haemi-J (2003), A New Mehod o Choose Opimal Lag Order in Sable And Unsable VAR Models, Applied Economics Leers, 10:3, Hjerholm, P., Laursen, J. ve Whie, H. (1998), Macro Economic Issues In Foreign Aid, hp:// (Erişim Tarihi: ) Hwang, J., Chung, C.P. ve Wang, C.H. (2010), Deb Overhang, Financial Secor Developmen and Economic Growh, Hiosubashi Journal of Economics, 51, Iyoha, M.A. (1999), Exernal Deb and Economic Growh in Sub-Saharan African Counries: An Economeric Sudy, AERC Research Paper 90, African Economic Research Consorium, Nairobi, March, hp://idlbnc.idrc.ca/dspace/bisream/10625/32403/1/ pdf (Erişim Tarihi: ) İşgüden, T. (1995), Gelişme Kuramları, Gelişme İkisadı; Kuram-Eleşiri-Yorum (Derleyen: T. İşgüden, F. Ercan, M. Türkay), , Bea Basım Yayım, İsanbul. Kara, M. (2001), Türkiye nin Ekonomik Büyüme Sürecinde Dış Borç Çıkmazı, Süleyman Demirel Üniversiesi İİBF Dergisi, 6(1), Ka, A. (2008), 1980 Sonrası Türkiye Ekonomisinde Dış Borçlar ve Büyüme, Ege Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir. Korkmaz, T., Zaman, S. ve Çevik, E.İ. (2008), Türkiye nin Avrupa Birliği ve Yüksek Dış Ticare Hacmine Sahip Ülke Borsaları ile Enegrasyon İlişkisi, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), Lopcu, K., Burgaç, A. ve Dülger, F. (2012), Balassa Samuelson Hipoezi: Türkiye Ekonomisi İçin Bir Sınama, Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(4), Mikesell, F.R. (1982), The Economics of Foreign Aid and Self-Susaining Developmen, hp://pdf.usaid.gov/pdf_docs/pnaal947.pdf (Erişim Tarihi: ) Moreira, S.B. (2005), Evaluaing he Impac of Foreign Aid on Economic Growh: A Cross-Counry Sudy, Journal of Economic Developmen, Aralık, 30(2), Murphy, K.M., Shleifer, A. ve Vishny, R.W. (1989), Indusrializaion and he Big Push, Journal of Poliical Economy (Oc., 1989), Sayı: 97, No: , hp:// (Erişim Tarihi: ) 168 Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran 2015
16 T. GÜRDAL, H. YAVUZ Nelasco, S. (2012), An Economic Analysis on he Exernal Deb Burdenof Souh Asian Counries, Journal of Educaional and Social Research, November, 2(9), Opuş, S. (2002), Dış Borçlanmanın Sınırı ve Türkiye, Erciyes Üniversiesi İİBF Dergisi, Sayı: 19, Temmuz-Aralık, Panizza, U. (2008), Domesic and Exernal Public Deb in Developing Counries, Unied Naions Conference on Trade and Developmne, Discussion Papers, No:188, March. Pirimoğlu, A. (1982), Türkiye nin Dış Borçları ile İlgili Bir Tahlil Denemesi, Aaürk Üniversiesi Yayın No: 600, Erzurum. Sachs, J.D. ve Warner, A.M. (1999), The Big Push, Naural Resource Booms and Growh, Journal of Developmen Economics, 59, Schclarek, A. (2004), Deb and Economic Growh in Developing and Indusrial Counries, hp:// (Erişim Tarihi: ) Schclarek, A. ve Ramon-Balleser, F. (2005), Exernal Deb and Economic Growh in Lain America, hp:// (Erişim Tarihi: ) Şeker, M. (2006), Dış Borçlanmaya Teorik Bir Bakış ve Dış Borçların Ekonomik Ekileri, Sosyo Ekonomi Dergisi, , Ocak-Haziran, Tıraşoğlu, M. ve Yıldırım, B. (2012), Yapısal Kırılma Durumunda Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama, Elecronic Journal of Vocaional Colleges, December/Aralık, Ulusoy, A. ve Küçükkale, Y. (1996), Türkiye de Dış Borçların İkisadi Büyüme ve Enflasyon Üzerine Ekisi: Granger Nedensellik Tesi, Ekonomik Yaklaşım, Yaz, 7(21), Umulu, G., Alizadeh, N. ve Erkılıç, A. Y. (2011), Maliye Poliikası Araçlarından Borçlanma ve Vergilerin Ekonomik Büyümeye Ekileri, Uludağ Üniversiesi İİBF Dergisi, 30(1), Ünlükaplan, İ. (2006), Kamu Borçlanması ve Nesillerarası Yük Sorunu, Çukurova Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü, Yayımlanmamış Dokora Tezi, Adana. Yavilioğlu, C. (2002), Geri Kalmışlık Olgusu ve Ekonomisik Kalkınma Teorileri (Eleşirel Bir Yaklaşım), Cumhuriye Üniversiesi İİBF Dergisi, 3(2), Yılancı, V. ve Özcan, B. (2010), Yapısal Kırılmalar Alında Türkiye İçin Savunma Harcamaları İle GSMH Arasındaki İlişkinin Analizi, C.Ü. İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), Yıldırım, E. ve Kesikoğlu, F. (2012), İhala-İhraca-Döviz Kuru Bağımlılığı: Boosrap ile Düzelilmiş Nedensellik Tesi Uygulaması, Ege Akademik Bakış, Nisan, 12(2), Zivo, E. ve Donald, W.K.A. (1992), Furher Evidence on he Grea Crash, he Oil- Price Shock, and he Uni-Roo Hypohesis, Journal of Business & Economic Saisics, July, 10(3), Maliye Dergisi Sayı 168 Ocak-Haziran
Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of
DetaylıBİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI
BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN
DetaylıC.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141
C.Ü. İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil 11, Sayı 1, 2010 141 BİR MALİYE POLİTİKASI ARACI OLARAK BORÇLANMA VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990 2009) Hali ÇİÇEK *, Süleyman GÖZEGİR ** ve
DetaylıPETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd.Doç.Dr. Cüney KILIÇ Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Biga İ.İ.B.F., İkisa Bölümü Yrd.Doç.Dr. Yılmaz BAYAR Karabük Üniversiesi
DetaylıYAPISAL KIRILMA DURUMUNDA SAĞLIK HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA
Elecronic Journal of Vocaional Colleges December/Aralık 2012 YAPISAL KIRILMA DURUMUNDA SAĞLIK HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA Muhammed TIRAŞOĞLU 1 Burcu YILDIRIM 2
DetaylıAVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi
AVRASYA Uluslararası Araşırmalar Dergisi Cil : 6 Sayı : 15 Sayfa: 808825 Kasım 2018 Türkiye Araşırma Makalesi TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME, İHRACAT VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN
Detaylı24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıZaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, InroducoryEconomericsA Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıTürkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme
Türkiye Ekonomisinde Enerji Tükeimi ve Ekonomik Büyüme Mehme MUCUK * Doğan UYSAL ** Öze Genel olarak enerji, ekonomik ve endüsriyel kalkınma için önemli bir girdi kabul edilmekedir. Ancak enerjinin bazı
DetaylıTÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY
/ www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 hp://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2860 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC
DetaylıBox-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama
Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği
DetaylıBirim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıHİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ
EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 23 Sayı: 77 (Kış 2019) 161 HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ Fama TEMELLİ (*) Dilek ŞAHİN (**) Öz Bu çalışmanın
DetaylıİŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *
İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.
DetaylıİŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH
Doğuş Üniversiesi Dergisi, (), 57-65 İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Serve CEYLAN Giresun Üniversiesi İİBF, İkisa
DetaylıSabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz
Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz Mura ÇETİN Doç. Dr., Bozok Üniversiesi, İİBF İkisa Bölümü mura.cein@bozok.edu.r Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz
DetaylıTÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ
ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cil 3, Sayı 6, 2007, ss. 8 88. TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ Arş.Gör. Erman ERBAYKAL Balıkesir Üniversiesi
DetaylıAYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ,, 15(),71-79 AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ Selim Adem HATIRLI Vecdi DEMİRCAN Ali Rıza AKTAŞ Süleyman Demirel Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım
Detaylıİthalat-İhracat-Döviz Kuru Bağımlılığı: Bootstrap ile Düzeltilmiş Nedensellik Testi Uygulaması
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 2 Sayı: 2 Nisan 202 ss. 37-48 İhala-İhraca-Döviz Kuru Bağımlılığı: Boosrap ile Düzelilmiş Nedensellik Tesi Uygulaması Dependence of Impor-Expor-Exchange Rae:
DetaylıBirim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 02, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıNET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*)
NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüney AKAR (*) Öze: Bu çalışmada ne yabancı işlem hacmiyle hisse senedi geirileri arasında uzun dönemli bir ilişkinin
DetaylıÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI
ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.
DetaylıSatın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi
259-284 Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbüünleşme Analizi Turhan Korkmaz Emrah İsmail Çevik ** Nüke Kırcı Çevik *** Öz Bu çalışmada Azerbaycan,
DetaylıŞeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey
ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 4, Aricle Number: 3C0085 SOCIAL SCIENCES Received: May 2011 Acceped: Ocober 2011 Şeyma Çalışkan Çavdar Series : 3C Yildiz
DetaylıTürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI
Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren
DetaylıÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ
45 ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ Zehra ABDİOĞLU * ÖZET Bu çalışma Türkiye için 2005-2012 dönemi iibariyle ara malı, dayanıklı ükeim malı, dayanıksız ükeim malı, enerji ve sermaye malı
DetaylıBorsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği
Volume 4 Number 3 03 pp. -40 ISSN: 309-448 www.berjournal.com Borsa Geiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yönemlerle Analizi: Türkiye Örneği Yusuf Ekrem Akbaşa Öze: Bu çalışmada,
DetaylıTÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ
Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2011, C.16, S.1 s.349-362. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive Sciences Y.2011, Vol.16,
DetaylıReel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi
İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:38, Sayı/No:1, 009, 4-37 ISSN: 1303-173 - www.ifdergisi.org 009 Reel Kesim Güven Endeksi
DetaylıErkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey
1 Öze: Ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerinin sürükleyici unsuru ve en emel gereksinimlerinden biri enerjidir. Đş yapma kapasiesi olarak anımlanan enerjiye gelişmiş ülkelerle birlike, gelişmek iseyen
DetaylıHİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ
The Journal of Academic Social Science Sudies Inernaional Journal of Social Science Doi number:hp://dx.doi.org/10.9761/jasss2963 Number: 37, p. 399-408, Auumn I 2015 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi Yayınlanma
DetaylıKONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ
KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik
DetaylıTürkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu
Hayvansal Üreim 53(): 3-39, 01 Araşırma Türkiye de Kırmızı E Üreiminin Box-Jenkins Yönemiyle Modellenmesi ve Üreim Projeksiyonu Şenol Çelik Ankara Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Zooekni Anabilim Dalı
DetaylıTürkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of
DetaylıTürkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi
TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*
DetaylıYabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye Olan Etkisinin Türkiye Bağlamında Test Edilmesi
Yabancı Sermaye Yaırımlarının Ekonomik Büyümeye Olan Ekisinin Türkiye Bağlamında Tes Edilmesi Yrd. Doç. Dr. Yusuf DEMİR Süleyman Demirel Üniversiesi, İİBF. Öze Bu çalışma; uluslararası sermaye harekelerinin
DetaylıMetal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipotezinin Türkiye Ekonomisi için Sınanması Intensity of Metal (Steel) Use Hypothesis: A Test for Turkish Economy
SESSION Meal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipoezinin ürkiye Ekonomisi için Sınanması Inensiy of Meal (Seel) Use Hypohesis: A es for urkish Economy Assoc. Prof. Dr. Fikre Dülger (Çukurova Universiy, urkey)
DetaylıAKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006
İkisa ve Girişimcilik Üniversiesi Türk Dünyası Kırgız Türk Sosyal Bilimler Ensiüsü Celalaba KIRGIZİSTAN TÜRKİYE DE İHRACATA VE TURİZME DAYALI BÜYÜME HİPOTEZİNİN ANALİZİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ
DetaylıEurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN:
Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araşırmaları Dergisi ISSN:2148-9963 www.asead.com Dr. Merer MERT Gazi Üniversiesi, İİBF, İkisa Bölümü merermer@gazi.edu.r
DetaylıYAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA. Ali ACARAVCI
Dergisi YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA Ali ACARAVCI Musafa Kemal Üniversiesi, İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi acaravci@homail.com ÖZET Bu çalışma,
DetaylıEŞANLI DENKLEMLİ MODELLER
EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER Eşanlı denklem siseminde, Y den X e ve X den Y ye karşılıklı iki yönlü eki vardır. Y ile X arasındaki karşılıklı ilişki nedeniyle ek denklemli bir model
DetaylıMevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa
Gazi Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Vol/Cil 3, No/Sayı 6, 216 Mevsimsel Koinegrasyon Analizi Güney Afrika Örneği Jeanine NDIHOKUBWAYO Yılmaz AKDİ Öze Bu çalışmada 1991-2134 dönemi Güney Afrika ekonomik
DetaylıTeknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir.
YAPISAL DEĞİŞİKLİK Zaman serileri bazı nedenler veya bazı fakörler arafından ekilenerek zaman içinde değişikliklere uğrayabilirler. Bu değişim ikisadi kriz, ikisa poliikalarında yapılan değişiklik, eknolojik
DetaylıTurizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Ekonometrik Bir Analiz
Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sekörü İçin Ekonomerik Bir Analiz Kuruluş BOZKURT Yrd. Doç. Dr., Adnan Menderes Üniversiesi Söke İşleme Fakülesi, Bankacılık ve Finans Bölümü kuriboz_48@homail.com
DetaylıTCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ
Cenral Bank Review Vol. 10 (July 2010), pp.23-32 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2010 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ
DetaylıTürkiye de Yapısal Kırılmalar Altında Yolsuzluk - Ekonomik Büyüme İlişkisi
Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014, 27: 73-86 Furkan BEŞEL Faih SAVAŞAN Türkiye de Yapısal Kırılmalar Alında Yolsuzluk - Ekonomik Büyüme İlişkisi Relaionship Beween Corrupion and Economic
DetaylıTÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ
Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXII, SAYI 1 TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Araş. Gör. Burcu KIRAN * Öze Bu çalışmada, reel döviz kuru
DetaylıA Study on the Estimation of Supply Response of Cotton in Cukurova Region
MPRA Munich Personal RePEc Archive A Sudy on he Esimaion of Suly Resonse of Coon in Cukurova Region Erkan Akas Faculy of Economics & Admin.Sciences a BIGA 2006 Online a h://mra.ub.uni-muenchen.de/8648/
DetaylıReel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği
Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Ekileri: Türkiye Örneği Öze Ahme Mura ALPER Bu çalışma Türkiye deki reel döviz kuru dalgalanmalarının kaynaklarını açıklamayı amaçlamakadır.
DetaylıTürkiye de Petrol Tüketimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Bütünleşme Yöntemi İle Analiz Edilmesi
Volume 5 Number 2 2014 pp. 47-60 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Türkiye de Perol Tükeimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Büünleşme Yönemi İle Analiz Edilmesi Reşa Ceylana
DetaylıİMKB de Fiyat-Hacim İlişkisi - Asimetrik Etkileşim
YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:009 Cil:6 Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA İMKB de Fiya-Hacim İlişkisi - Asimerik Ekileşim Yrd. Doç. Dr. Koray KAYALIDERE Celal Bayar Üniversiesi,U.B.Y.O., Bankacılık
DetaylıTüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01)
June 7-9, 2009, Eskişehir, Turkey. Tükeici Güveni ve Hisse Senedi Fiyaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004:0-2009:0) Yusuf Volkan Topuz * İkisadi İdari Bilimler Fakülesi, İşleme Bölümü,
DetaylıTürkiye de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz
Enerji, Piyasa ve Düzenleme (Cil:2, 2011, Sayfa 49-73) Türkiye de Elekrik Tükeimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz H. Mura Eruğrul * Öze Çalışmada Türkiye de elekrik ükeimi büyüme ilişkisi 1998Ç1-2011Ç3
DetaylıAnkara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012
Türkiye de Fındık Üreim Alanlarının Armasında Deseklemelerin Ekisi Selma KAYALAK 1 Ahme ÖZÇELİK 2 1 Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Çanakkale 2 Ankara Üniversiesi
DetaylıDolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler
Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r
DetaylıCari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliğinin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Yöntemi ile Sınanması
Çukurova Üniversiesi İİBF Dergisi Cil:19. Sayı:2. Aralık 2015 ss.135-149 Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliğinin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbüünleşme Yönemi ile Tesing he Susainabiliy of Curren Accoun
Detaylısbd.anadolu.edu.tr 73 Anadolu University Journal of Social Sciences Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Universiy Journal of Social Sciences Türkiye de Kamu Yaırımlarının Özel Sekör Yaırımları Üzerindeki Ekisi: 1970-2009 The Effec of Public Invesmens on
DetaylıTÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ
TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ Doç. Dr. Macide Çiçek Dumlupınar Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Öze Bu çalışmada Türkiye de devle iç borçlanma seneleri,
DetaylıREEL KURLAR VE BALASSA- SAMUELSON HİPOTEZİ. Arş. Gör. Almıla BURGAÇ ÇİL
REEL KURLAR VE BALASSA- SAMUELSON HİPOTEZİ Arş. Gör. Almıla BURGAÇ ÇİL Çalışmanın Amacı Finansal serbesinin başladığı 1990 sonrası dönemini kapsayan süreçe Türk Lirası nın değerlenmesinin Balassa- Samuelson
DetaylıTÜRKİYE DE KAMU HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ASİMETRİK NEDENSELLİK TESTİ İLE ANALİZİ
Uluslararası Yöneim İkisa ve İşleme Dergisi, Cil 13, Sayı 2, 2017 In. Journal of Managemen Economics and Business, Vol. 13, No. 2, 2017 TÜRKİYE DE KAMU HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN
DetaylıKAMU HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN WAGNER VE KEYNES HİPOTEZİ ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ
Uluslararası Yöneim İkisa ve İşleme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı In. Journal of Managemen Economics and Business, ICAFR 16 Special Issue KAMU HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN WAGNER VE KEYNES
DetaylıKAMU BORÇLANMASI KAMU YATIRIMLARINI DIŞLIYOR MU?
Ekonomik Yaklaşım, Cil : 21, Sayı : 74, ss. 39-58 KAMU BORÇLANMASI KAMU YATIRIMLARINI DIŞLIYOR MU? Mehme DURKAYA * Serve CEYLAN ** Okay Orçun BEKEN *** Öze Gelişmeke olan ekonomilerde kamu yaırımlarının
DetaylıDÖVİZ KURU VE HİSSE SENETLERİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ
Gazi Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi 8 / 2 (2006). 1-14 DÖVİZ KURU VE HİSSE SEETLERİ FİYATLARI ARASIDAKİ EDESELLİK İLİŞKİSİ Özlem AYVAZ * Öze : Bu çalışmada Türkiye de hisse seneleri
DetaylıTürkiye de Faiz Kanalı İle Parasal Aktarım Mekanizması
Türkiye de Faiz Kanalı İle Parasal Akarım Mekanizması Seyfein ERDOĞAN Doç Dr., Kocaeli Üniversiesi, İİBF İkisa Bölümü serdogan@kou.edu.r Durmuş Çağrı YILDIRIM Arş. Gör., Kocaeli Üniversiesi, SBE cagri.yildirim@kocaeli.edu.r
DetaylıYÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU?
YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU? Doç. Dr. Harun TERZİ Karadeniz Teknik Üniversiesi İİBF İkisa Bölümü Öğreim Üyesi 618 Trabzon Tel : (462) 3773311 Fax : (462) 3257281 e-mail : herzi@ku.edu.r
DetaylıSORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI
Ekonomeri 8 Ocak, 0 Gazi Üniversiesi İkisa Bölümü SORU SETİ 0 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI PROBLEM Aşağıda verilen avuk ei alebi fonksiyonunu düşününüz (960-98): lny = β + β ln X + β ln X + β ln X +
DetaylıBüyüme ve İstihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği. The Relationship between Growth and Employment: The Case of Turkey
SESSION C: Çalışma Ekonomisi 67 Büyüme ve İsihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği Yusuf Muraoğlu (Hii Universiy, Turkey) The Relaionship beween Growh and Employmen: The Case of Turkey Absrac One of he
DetaylıEnflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi
Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (7) 2004 / 1 : 23-35 Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Ekisi Osman Karamusafa * Ayku Karakaya ** Öze: Bu çalışmanın amacı, enflasyon oranının
DetaylıTÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ
TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ Yrd.DoçDr. Halil FİDAN Doç.Dr. Erdemir GÜNDOĞMUŞ rof.dr. Ahme ÖZÇELİK 1.GİRİŞ Şekerpancarı önemli arım ürünlerimizden
DetaylıTürkiye de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik İncelemesi. Erkan Özata *
İlişkilerin Ekonomerik İncelemesi * Öze: Ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerinin sürükleyici unsuru ve en emel gereksinimlerinden biri enerjidir. İş yapma kapasiesi olarak anımlanan enerjiye gelişmiş
DetaylıAraşırma Makaleleri REEL DÖVİZ KURU BELİRSİZLİĞİ İ TİCARET PERFORMA SI A ETKİSİ: TÜRKİYE UYGULAMASI Erşan SEVER ÖZET Bu çalışmada reel döviz kuru belirsizliğinin Türkiye nin icare performansına ekisi araşırılmışır.
DetaylıREEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ:
Ekonomeri ve İsaisik Sayı: 005 9 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Prof.Dr. Rahmi YAMAK; Abdurrahman KORKMAZ * Absrac
DetaylıSIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI
SIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İsenecek Veriler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç
DetaylıTÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ
TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eem Hakan ERGEÇ Eskişehir Osmangazi Üniversiesi Mura TAŞDEMİR Eskişehir OsmangaziÜniversiesi Öze İnşaa sekörü çıkısının
DetaylıFinansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği
Volume 2. Number 1. 2011 pp. 121-142 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği Burcu Ozcan a Ayse Ari b Öze: Finansal
DetaylıBRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Entegrasyonunun Parametrik ve Parametrik Olmayan Eşbütünleşme Testleri ile Analizi
BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Enegrasyonunun Paramerik ve Paramerik Olmayan Eşbüünleşme Tesleri ile Analizi BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Enegrasyonunun
DetaylıFAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI?
FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN, Zekeriya YILDIRIM, S. Faih KOSTAKOĞLU FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN Yrd.Doç.Dr. Anadolu Üniversiesi,
DetaylıAkdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (31) 2015, 109-134
Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (31) 2015, 109-134 ADA ÜLKELERİNDE TURİZM TALEBİ: KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ÖRNEĞİ TOURISM DEMAND IN THE ISLAND COUNTRIES: THE CASE OF NORTHERN CYPRUS TURKISH REPUBLIC ÖZET
DetaylıHisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik:
Hisse Senedi Fiyalarıyla abancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Toda-amamoo aklaşımı Dr. Cüney AKAR Balıkesir Üniversiesi, Bandırma İİBF. Öze Bu çalışmada İsanbul Menkul Kıymeler Borsasında (İMKB) IMKB100
DetaylıBİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1
BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1 Bülen DOĞRU* Musafa UYSAL** ÖZET Bu çalışmanın amacı 2000:1-2012:09 döneminde Türkiye
DetaylıTÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA
TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA Mura ASLAN Eskişehir Osmangazi Üniversiesi H. Kürşad ASLAN Ken Sae Üniversiesi Öze İskandinav ücre modelinden hareke
DetaylıTÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY
Journal of Yasar Universiy 22 26(7) 4392-444 TÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY M. Ali Bilginoğlu
DetaylıTHE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract
Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Bahar 20, Cil:7, Yıl:7, Sayı:, 7:53-65 TÜKETİCİ GÜVENİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ * Yusuf Volkan TOPUZ ** THE CAUSALITY
DetaylıYAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI TC. Pamukkale Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Yüksek Lisans Tezi Ekonomeri Anabilim Dalı Abdullah Emre ÇAĞLAR
DetaylıFİRMALARIN BANKA KREDİSİ KULLANIMINDA GÜVEN FAKTÖRÜNÜN ETKİSİ * THE EFFECT OF CONFIDENCE FACTOR ON USED OF BANK CREDIT BY FIRMS
ANADOLU ÜNİVERS İTES İ S OS YAL BİLİMLER DERGİS İ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES Cil/Vol. : - S ayı/no: 2 : 33 42 (20) FİRMALARIN BANKA KREDİSİ KULLANIMINDA GÜVEN FAKTÖRÜNÜN ETKİSİ * Yrd.
Detaylıİhracat ve İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 8-94 İhraca ve İhalaın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Ekisi: Türkiye Örneği The Effecs of Expors and Impors on Economic Growh: Turkey Case
DetaylıBÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME
BÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME 42 Bu bölümde, büyüme sürecini uzun dönemde ekileyebilecek ikisa poliikalarınıı (vergileme,
DetaylıRASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1
RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 950-995 Rahmi YAMAK * Yakup KÜÇÜKKALE ** ÖZET Bu çalımada, Rasyonel Bekleniler Doal Oran Hipoezinin, Çıkı (ya da isizliin) alep (ya
DetaylıPara Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği
YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:3 Cil: Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Para Talebinin Belirleyenleri ve İsikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği Yrd. Doç. Dr. Burcu ÖZCAN Fıra Üniversiesi, İ.İ.B.F.,
DetaylıKırılgan Beşlide Satın Alma Gücü Paritesi (SAGP) Hipotezinin Test Edilmesi The Test of Purchasing Power Parity Hypothesis for Fragile Five
Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) 638-6477 Kırılgan Beşlide Saın Alma Gücü Pariesi (SAGP) ipoezinin Tes Edilmesi The Tes of Purchasing Power Pariy ypohesis for Fragile Five İsmail ÇEVİŞ, Pamukkale
DetaylıCari İşlemler Açığı ve Sürdürülebilirlik: Türkiye Örneği
Aaürk Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi 05 9 (): 35-36 Cari İşlemler Açığı ve Sürdürülebilirlik: Türkiye Örneği Munise ILIKKAN ÖZGÜR (*) Öze: Makroekonomik isikrarının sağlanmasında cari işlemler
DetaylıPETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES
Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Güz 2013, Cil:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:7997 PETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Sevinç GÜLER * Halime TEMEL NALIN * * IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES
DetaylıİMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ
Sosyal Bilimler Dergisi 2010, (4), 25-32 İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Özlem YORULMAZ - Oya EKİCİ İsanbul Üniversiesi İkisa Fakülesi Ekonomeri Bölümü
DetaylıFinansal İstikrarın Bankacılık Sisteminin Borç Verme Politikaları Üzerindeki Etkisi: 2008 Küresel Krizi Çerçevesinde Türkiye Üzerine Bir İnceleme
Finansal İsikrarın Bankacılık Siseminin Borç Verme Poliikaları Üzerindeki Ekisi: 2008 Küresel Krizi Çerçevesinde Türkiye Üzerine Bir İnceleme Öze Ekrem ERDEM * M. Faih İLGÜN ** Cüney DUMRUL *** 2008 yılında
DetaylıNiğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2014, Cilt: 7, Sayı: 2, s
Niğde Üniversiesi İİBF Dergisi, 2014, Cil: 7, Sayı: 2, s.61-74 61 TÜRKİYE DE CARİ AÇIĞIN ASİMETRİK DAVRANIŞININ ANALİZİ 1 ÖZET Uğur ADIGÜZEL 2 Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisinde cari açığın 01:2002,
DetaylıA. ENFLASYON VE İŞSİZLİK A.1. Enflasyon ve Tanımı: Fiyatlar genel düzeyindeki sürekli artışlardır. Temel olarak ortaya çıkış nedenleri üçe ayrılır:
A. ENFLASYON VE İŞSİZLİK A.1. Enflasyon ve Tanımı: Fiyalar genel düzeyindeki sürekli arışlardır. Temel olarak oraya çıkış nedenleri üçe ayrılır: Birincisi, Maliye Enflasyonu üreim girdilerinin fiyaları
DetaylıEKONOMİK PERFORMANS VE BÜROKRASİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
EKONOMİK PERFORMANS VE BÜROKRASİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Ünal ARSLAN Musafa Kemal Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi, İkisa Bölümü. E-posa: uarslan@yahoo.com Yıldız SAĞLAM Musafa Kemal Üniversiesi
DetaylıEffects of Agricultural Support and Technology Policies on Corn Farming in Çukurova Region
MPRA Munich Personal RePEc Archive Effecs of Agriculural Suppor and Technology Policies on Corn Farming in Çukurova Region Erkan Akas and Oğuz Yurdakul Universiy of Cukurova Dep. Agriculural Economics,
DetaylıİMKB İLE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERİN HİSSE SENEDİ PİYASALARININ ETKİLEŞİMİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK YAKLAŞIMI
İMKB İLE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERİN HİSSE SENEDİ PİYASALARININ ETKİLEŞİMİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK YAKLAŞIMI Onur GÖZBAŞI * ÖZ Bu çalışmanın amacı, İMKB ile gelişmeke olan yedi ülkenin (Arjanin, Brezilya,
Detaylı