Uluslar Arası Bağlamda, Doktora Eğitimi nde Tartışılan Konular

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Uluslar Arası Bağlamda, Doktora Eğitimi nde Tartışılan Konular"

Mehmed Elmas
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Uluslar Arası Bağlamda, Doktora Eğitimi nde Tartışılan Konular Doç. Dr. Esra İşmen Gazioğlu İstanbul HAYEF Eğitim Bilimleri Bölümü Ulusal Ve Uluslararası Boyutlarıyla Doktora Eğitimi Çalıştayı Mayıs 2014

2 Avrupa da 1999 yılında yapılan Bologna Deklarasyonu (amacı Avrupa yüksek öğretim alanını yaratmaktı) ve 2000 in Lizbon Stratejisi (Avrupa nın araştırma ve inovasyon alanını yaratmak için formüle edildi)doktora eğitimine yönelik bakış açısının belirlenmesi ve bu eğitimlerin kavramsallaştırılmasında büyük etkiye neden olmuştur.

3 Bu iki çalışma sonucunda Avrupa Yüksek Öğretimini globalleşen dünya da daha çekici ve rekabetçi hale getirmek şeklinde iki amaç belirlenmiştir. Üniversitelerden bu amaçları gerçekleştirmek için kurumsal stratejiler geliştirilmesi beklenmiştir.

4 Avrupa da değişen doktora politikası bağlamına katkıda bulunan bir diğer etmen, yıldır doktora öğrencilerinin- ya da kariyerlerinin erken dönemlerindeki araştırmacıların (Avrupadaki deyimiyle, early career researchers) sayısındaki artıştır.

5 Türkiye de Yıllara Göre Öğrenci sayıları Akademik Yıllar Doktora Öğrenci Sayısı Kaynak: ÖSYM Yüksek Öğretim İstatistikleri

6 Bu durum, giderek artan biçimde, üniversite ve araştırma enstitülerinin dışında kalan doktoralı insan olduğu gerçeğini ortaya koymaktadır. Bu kişiler iş piyasasında istihdam olmayı beklemektedirler. Bu tür işler için disiplinler arası sınırların bulunduğu, sadece öğretim ve araştırma yeterliliklerinin geliştirildiği araştırma eğitimleri yetersiz kalmaktadır.

7 Kuzey Amerika ve Avrupa da Doktora Eğitiminde Yaşanan Problemler Doktora eğitiminin kurumsal yapı ve şekli; Geleneksel usta-çırak modelinin halen yaygın olması (danışmana bağlılık, çoğu zaman niteliksiz danışmanlık, yüksek ayrılma oranları, çok uzun süren tez çalışmaları)

8 Kuzey Amerika ve Avrupa da Doktora Eğitiminde Yaşanan Problemler (Devam) Doktoraya Kabul; Seçim kriterleri ve kabul prosedürleri şeffaf değil Doktora öğrencilerinin konumu ve istenen şartlar; Birçok Avrupa ülkesi ve Kuzey Amerika da öğrencilerden harç ücreti alınmakta ancak özellikle Kuzey Avrupa ülkelerinden bazılarında doktoranlar çalışan olarak(maaş+haklar) kabul edilmekteler.

9 Fonlar; Bunun bir ucunda öğrenciden harç almak diğer ucunda ise maaş ödemek bulunuyor. Öğrenciler güvenli olmayan finansal koşullar ve eğitimin uzun sürmesi nedeniyle sıklıkla eğitimlerini bırakabiliyorlar

10 Öğrenci sayıları; artan doktoranlar sonrasında Avrupa da alanlar arasında eşit olmayan dengelerin oluşmaya başladığı gözlemlenmektedir. İnsan ve Sosyal Bilimlerde mühendislik, teknoloji ve doğa bilimlerinden daha fazla doktorant mezun olmaktadır.

11 Doktora yapma süresi; Amerika da konuya göre değişmekle birlikte doktora 6-9 yılda tamamlanmaktadır. İnsan Bilimlerinde bu süre uzamaktadır. En uzun doktora yapma süresi insan bilimlerinde, en kısa doktora yapma süresi tıpta, mühendislikte ve doğa bilimlerindedir. Bologna Deklarasyonundan tetiklenen reformlarla gelecekte bu süre 3-4 yıl olacaktır.

12 Danışmanlık ve Kalite Kontrolü; Doktora eğitim süresinin uzamasındaki en büyük katkılardan birini, danışmanlık yapılmaması ve yetersiz kalite güvencesi mekanizmaları ile açıklanmaktadır. Danışmanlık ve kalite kontrolünü geliştirmek gerektiğine inanılmaktadır.

13 Hareketlilik ve uluslar arası değişim; Doktora eğitiminin bir kısmını farklı bir ülkede yapmak (yatay hareketlilik)ve ülkeler arası öğrenci değişimi yapmak beklenenden düşük düzeyde gerçekleşmektedir. (Engeller, öğrenciden alınan ücret, beyin göçü, inovasyonun diğer ülkelere geçmesi )

14 Doktora unvanını almak için yapılması gerekenler; Bir doktora tezi yazmak ve bunu savunmak kesin kural olmakla birlikte, performansı değerlendirmekte çoğunlukla öznel ve kişiselleşmiş yaklaşımlar kullanılmaktadır. Bunu önlemek için paylaşılan danışmanlıklar ve dış jüri uygulamaları (external examiners) ile ilgili trendler gelişmektedir.

15 Profesyonel doktora; Avrupa nın bazı ülkelerinde iş dünyası, yüksek düzeyde kalifiye bu kişileri işe almakla ilgilenmemektedir. Burada doktora eğitimi alan kişilerin uygun beceri ve yeterliliklere sahip olmadıklarıyla ilgili bir eleştiri yapılmaktadır. UK ve Hollanda da profesyonel doktora uygulamalarına başlanıldı.

16 Profesyonel doktora (Devam); Bu programların amaçları doktoralı kişilerin, akademiya dışındaki istihdam olanaklarını arttıracak beceri ve yeterliklerini geliştirmektir. (genel becerileri ve disiplinler arası problem çözme yaklaşımları vb.)

17 Akademik kariyere geçiş: doktoralı öğrencilerle ilgili fazla üretim olduğu, bu kişilerin kariyerlerinin başlangıcında istihdama yönelik belirsizlik için çok zaman bekleyemeyecekleri vurgulanıyor Dolayısıyla doktora eğitiminin, akademiya dışındaki daha geniş istihdam alanlarının ihtiyaçlarını karşılaması gerektiği fikri tartışılıyor.

18 Doktora Eğitimiyle İlgili Trendler Neler? 1. Faydacı yaklaşım (statejik kaynak, ekonomik faktör) 2. Artan doktorantların üniversite dışı istihdamlarındaki artışın, ekonomik büyüme ve inovasyonu tetiklemesi bekleniyor (bilgi üretimini metalaştırma riski)

19 Paavo Uronen (2005)geleneksel modellerden farklılaşmak için; Ulusaldan uluslar arasına Temel merak yönelimli araştırmada sonuç odaklı araştırmalara yönelerek Bireysel araştırmadan ekip araştırmalarına Dar, disiplin yönelimli araştırmalardan çok disiplinli araştırmalara

20 Küçük laboratuarlardan büyük araştırma enstitülerine geçerek Üniversite ve devlet fonlarından çok kaynaklı fonlara Sınırsız araştırmadan program ve projeler içinde araştırmaya Sadece akademikten profesyonele

21 Ulusal güvenlikten rekabet ve iş yaratmaya Kaynakların kullanımından, sürdürülebilir gelişime yönelmek gerektiğini vurgulamaktadır.

22 Sabrınız için teşekkürler.

Benzer belgeler

İstanbul Üniversitesi

İstanbul Üniversitesi ULUSAL VE ULUSLARARASI BOYUTLARI İLE DOKTORA EGITIMI ÇALIŞTAYI ÇALIŞMA OTURUMU 1: Ulusal ve Uluslararasi Baglamda Doktora Egitimi Prof. Dr. Mustafa Özen (Başkan) Prof. Dr. Deniz Değer Ulutaş Prof. Dr.