BÖLÜM VII ISI TRANSFERİ VE SOĞUTMA YÜKÜNÜN HESABI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BÖLÜM VII ISI TRANSFERİ VE SOĞUTMA YÜKÜNÜN HESABI"

Transkript

1 BÖLÜM VII ISI TRANSFERİ VE SOĞUTMA YÜKÜNÜN HESABI VII-) Isı Transfernn Tanımlanması ve Türler: Isı transfer konusu bugün mühendslğn tüm dallarında uygulama sahası bulmakta ve fakat denleblr k Makna Mühendslğnde bu daha da genş olmaktadır. Makna Mühends, ısı transfer lmn ısıtma, soğutma, klma, havalandırma konularından başka çten yanmalı motorlarda, buhar üretmnde, ısı değştrgeçlernn dzaynında ve makna mühendslğnn daha pek çok dallarında genş ölçüde kullanmaktadır. Isı transfer teors genş ölçüde ler fzk ve ler matematk uygulamaları le rdeleneblmekte, çoğu problemlere ancak bastleştrmek suretyle ve bazı kabuller yapmak suretyle matematksel br çözüm getrleblmektedr. Isı transfer teorsne grmek bu metnn gayes dışında olup burada sadece ısı transfer türlernn okuyucuya hatırlatılması le yetnlecektr. Soğutma şlemnn gerçekleştrlmesnde soğutma sstemnn brçok yernde ısı alışverş olayı meydana gelr ve soğutma sahasında ısı transfer başlı başına en genş yer tutmaktadır. Soğuk odaların ısı tecrtnden evaporatör ve kondenser dzaynına, soğuk odada muhafaza edlen çeştl tür maddelerden kompresör gövdesndek ısı akımlarına kadar soğutma sstemnn hemen her elemanında ısı transfer olayı meydana gelmektedr. Önce, soğutulan ortamın kends ısı transfer olayına maruz kalır k bunun neden, soğutulan ortamın normal olarak cvar hacmlerden daha soğuk olması ve ısının cvar hacmlerden soğutulan ortama doğru br akış meydana getrmesdr. Soğutulan hacme gren ısı, soğuk odanın kend çnde bulunan veya meydana gelen ısı le (soğutulan mal, aydınlatma, motor, nsanlar, vs) ve kapı açılmalarında meydana gelen dış hava srkülasyonunun ısısıyla brleşr ve çoğalır. Evaporatör/soğutucu tarafından alınıp soğutucu akışkan/soğutkan maddeye geçrlen ve "Soğutma Yükü" dye adlandırılan bu toplam ısı, Buhar sıkıştırma çevrmnde kompresör tarafından sıkıştırma şlemyle kondensere sevkedlr. Kondenser, evaporatörden alınan ısı le kompresörün sıkıştırma şlem sırasında harcanan enerjnn ısıl karşılığı toplamını soğutma çevrmnden uzaklaştırır. Görüldüğü gb, ısı transfer sstemn brçok elemanında defalarca meydana gelmektedr. Ayrıca, soğutucu akışkanın sstemn değşk yerlernde sıvı veya gaz halde oluşu ve konum değşklğne uğraması sırasında "Kütle Transfer" olayı le de karşılaşılır k yoğuşma (kondenzasyon) ve buharlaşma (Evaporasyon) dye adlandırılan bu olaylar kütle transfernn sekz değşk türünden sadece ksdr. Isı transfer olayı 3 değşk şeklde olmaktadır ve bunlar: A) Kondüksüyon (letm) B) Konveksyon (Taşıma) C) Radyasyon (Işıma), dye adlandırılmaktadır. Isı, br enerj türüdür ve ısının transfer de gene Termodnamğn ve 2. kanunları altında meydana gelmektedr. Her üç ısı transfer türünde de br sıcaklık farkı gerekmekte, ısı yüksek sıcaklık tarafından alçak sıcaklık tarafına doğru akmakta ve br kaynağı terkeden ısı mktarı onu alan elemanların ısı artışına eşdeğer olmaktadır. A) Kondüksüyon Isı Transfernde ısı, kütlenn br yernden başka br yerne atomsal sevyede, knetk enerj şeklnde taşınarak letlr. Bu olayın, gaz kütlesnde moleküllern elastk çarpışması le; sıvılarda ve yalıtkan katı malzemelerde kafes sstemnn boyuna salınımları le; metallerde se aynen elektrk akımı gb serbest elektronların hareketyle meydana geldğ varsayılmaktadır. Fransız fzkçler Fourer ve UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ 297

2 -:.' Bot 822 yılında kondüksüyon ısı transfern, = - A. A. şeklnde fade etmştr, dr dx Burada, brm zamanda (dx), belrl br alandan (A) belrl br yönde (x) geçen ısının, sıcaklık (t) gradyent I le doğru orantılı ve geçş alanına (A) dkey olduğu, ısı geçş yönünün sıcaklığın azaldığı yöne doğru (- şaretnn anlamı) olduğu fade edlmektedr. Sıcaklık gradyentnn eğm ısı geçrme (konduktvte) katsayısına (X) göre değşmektedr.zamana bağlı olarak sıcaklıkların değşme uğraması, ısının brden fazla yönde hareket etmes ve ısı geçrme katsayısının kütle çnde değşk değerler taşıması gerçek ısı transfer uygulamalarında dama olasıdır. Ayrıca, kondüksüyon ısı geçrme katsayısı sıcaklık değşmlernden de etklenmektedr. Ancak, bu gb problemlern matematksel çözümü çoğu zaman çok karmaşık ve bazan da belrszdr. Bu nedenle, soğutma sstemlernn projelendrlmesnde sıcaklıkların zamana bağlı olarak değşmedğ, ısı geçrme katsayılarının belrl br malzeme çn tüm kütlede sabt kaldığı varsayılarak hareket edlmektedr. Bu şartlarda, br katı malzeme veya hareketsz durumdak akışkandan kondüksüyon yolu le geçen ısı transfer; Q = -A. A. ^-olacaktır. Soğutma uygulamalarında en çok rastlanan malzemeler çn yaklaşık kondüktf ısı geçrgenlk katsayıları (X) aşağıda verlmektedr. '.. I r Jr /' Tablo. VII-) X Değerler Kcal/h. C. m 2 (x= cm kalınlık çn ve normal oda sıcaklıklarında) Malzemenn Cns Slca Aerojel Polüretan Camyünu, Styropor, Mantar Ruberoît Kereste-Yumuşak (Cam, İradîn, Köknar, Ihlamur, Sunta) Kereste-Scrt (Gürgen. Dşbudak, Cevz, Kayın) Bttm veya Katranlı kanavçe Brket-Dolu-Haff Betondan Y = 8OO Kg/m ' Brket-Dolu-Haff Betondan Brket-Dolu-Haff Betondan Brket-lP.*JJ!<l.lt haff agrega Brket-Dalkl, haff agrega Y=2O y= 6OO Y= OO v=4oo Brket-:D»lfc". haff agrega Üç sıra boşluktu Tugla-Delkl Y=lOOOKg/m 3 Tugla-Delkl Y=2OOKg/m 3 Tugla-Delkl y = 4O Kg/m* Tugla-Dolu-Haff Y=2OOKg/m 3 Tugla-Dolu-Haff y = 4OO Kg/m 3 Tugla-Dolu-Normal Y = 8OO Tugla-Dolu-Agr Kremt Y = 2OOO Y* 9OO Dış cephe Kapl. Tuğlası (X) O.O8 O.O2O O.O35.2 O.2 O.5 O.IS 35 O O.SO O.6O O.52 O.45 O O.9O O.9O.2 Malzemenn Cna Brket-Dolu-CuruTdan-Sert Brket-Dolu-Kum ve kreç harç Kreç Harç Cam-Ortalama Döşeme-Karo Mozayk, Fayans Döşeme-Grobeton veya Tesvye betonu Döşeme-Şap betonu Döşeme Blokajı. Mozak, vs. Çmento Harç Beton-2O Beton-6O Ağır tab Taşlar (Grant, Mermer vs.) Kurşun (saf) Çelk (Ortalama) Demr (Saç. profl. vs) Demr (%99.9 saflıkta) Prnç ("3fcTO Bakır. %3O Çnko) Çnko (%99.8 Saflıkta) Alümnyum (%99 Saflıkta) Alümnyum C&99.7 Saflıkta) Bakır (%99.9 Saflıkta) Gümüş (Saf) (*-> O.75 O.9O.75 O^O O.9O..2 l.so.2o OO 3 l.so 39. 4O O 97.S O l v ı 298 UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ

3 Tablonun, kondüktf ısı geçrgenlğ en düşük olan malzemeden (Slca Aerogel) başlayarak gttkçe artan değerler haz malzemelere göre sıralanmış olduğu dkkat çekecektr. Ayrıca, verlen değerlern ortalama değerler olduğu ve bazı malzemelern değşk malat yöntemlernn kondüktf ısı geçrgenlğnde farklılıklar göstereceğ hatırda tutulmalıdır. Örnek: Homojen, Beton-6 malzemeden 3 cm. kalınlığındak düz duvarın ç yüzey sıcaklığı 2 C ve dış yüzey sıcaklığı -2 C olarak saptanmış olsun. 5. x 3. mt. boyutları hav bu duvardan saattek kondüktf ısı geçş ne kadardır? \ = 75 Kcal/h. m 2. C/m. olup; Q =.75 x 5. x 3. x 2 - (-2) -- = 35 Kcal/h bulunur..3 mt Dkkat edlmes gereken br husus, sıcaklıkların ç ve dıştak hava sıcaklıkları değl ve fakat duvarın yüzeynn sıcaklığı olduğudur. Çoğu kez ısı geçşnn meydana geldğ kütle, sadece tek cns malzeme yerne değşk malzemelerden yapılmış tabakalardan oluşmaktadır. Örneğn br soğuk odanın duvarları tuğla veya brketden yapıldıktan sonra k yüzü sıva le sıvanır ve ç yüzeye styropor veya cam yünü gb br malzeme döşenr ve onun da üzer sıva, fayans veya knc br duvar le kaplanır. Böyle br duvardan kondüktf ısı transfer, her tabakadan ayrı ayrı ısı transfer denklem yazılıp geçen ısının her tabakada aynı olacağı blndğnden kolayca aşağıdak şekle ndrgenr. Dolu Tuğla Duvar (Ağır) Çmento sıva Kreç sıva Styropor Kreç sıva Q = A. - k) t 2= - C -n mm.2.3 Örnek: Üsttek şeklde gösterlen duvann 3x3 mt. alanından geçen kondüktf ısı mktarı? Q = (3x3) 3 - (-) = 36 Kcal/h olur. UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ 299

4 Görüldüğü gb, çok nce olmasına rağmen, tecrt malzemes styropor ısı geçşnn azaltılmasında en büyük etken olmaktadır. Isı transfer her zaman düz ve paralel yüzeyler arasında olmayablr. Bazan slndrk yüzeylerle çevrl kütlelerde, hatta daha karmaşık yüzeyler arasında ısı transfer le karşılaşılmaktadır. Homojen malzeme veya malzeme tabakalarından meydana gelmş düzgün slndrk yüzeyler arasında kondüksüyonla ısı transfer hesaplanırsa aşağıdak sonuçlara kolayca ulaşılablr. flr r Homojen slndr çn (Tek tabaka malzeme) Q = _ 2.x.X.(t ı - t 2 ). L n k A Çok tabakalı / katmanlı slndr çn : Q I n A İ 2. n. (^ - t 2 ) "3 "n n ı n J -A + **± \ l 2 /t,. L L = Slndr boyu (mt) d a = Slndrn ç çapı d 2 = Slndr dış çapı (d 3, d 4,... d n çten dışa doğru tabakaların çapları) Örnek: Yandak şeklde gösterlen 5mt. boyundak cam yünü le tecrtl borudan kondüksüyonla geçen ısı mktarı nedr? Q = 2. n. [5 - (-)] 59, = 546 Kcal / h bulunur Gene burada da görüldüğü gb demr boru, ısı geçşnde hemen hçbr engel göstermemekte ve cam yünü tecrt ısı geçşne büyük br engel olarak ortaya çıkmaktadır. t y =5 C d 3 =22 mm d 2 =59 mm Cam yünü mm Demr B) Konveks'ıyon ısı transfernde ısı, aynen br yükün taşınmasındak gb, maddenn kend hareket vasıtasıyla farklı sıcakhklardak br yerden dğer br yere taşınır, transfer edlr. Yan ısı mekank br olay sonucu olarak taşınır/transfer edlr ve bu olay makroskopktr (Halbuk kondüktf ısı transfernde olay mkroskopktr, atomsal sevyededr). Buradan da anlaşılacağı gb konveksyonla ısı transfer sıvı ve gazlarda (Akışkanlarda) meydana gelmektedr ve bu nedenle de akışkanlar dnamğ ve kanunlarıyla çok yakından lgldr. Isının taşınmasını sağlayan hareketl bölümlern hareke- 3 UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ

5 tn sağlayan etk se cebr/zorlayıcı (Cebr konveksyon) olableceğ gb sstemn kend bünyesnde meydana gelen tab şartlarla da oluşablr (Tab-Naturel konveksyon). Cebr konveksyon şeklnde akışkanın hareketn tahrk edc, zorlayıcı br dış etk mevcuttur. Örneğn, br boruda suyu pompa le basmak veya vantlatör le havayı harekete geçrmek gb. Tab konveksyonda se akışkanın hareket, genellkle farklı sıcaklıkların sonucu olarak ortaya çıkan denste farklılıklarından dolayı oluşur. Ayrıca, akışkanın kend çnde meydana gelen kondüksüyon ısı transfer ve ç ısı üretm de konveksyon ısı transfern etkler. Dğer etkenler, yüzeyn şekl, ölçüsü, pürüzlülüğü, karakter, akışkanın akış hızı le yönü, vskostes, denstes, ısınma ısısı, kondüktf ısı geçrgenlğ, genleşme katsayısı, sıcaklıklar, gravtasyonel kuvvetler şeklnde sayılablr. Değşkenlernn bu kadar fazla oluşu nedenyle konvektf ısı transfernn matematksel analz çok komplke ve karmaşıktır. Amprk çözümler se, değşken sayısının çok fazla olması, br çalışma (şletme) koşulunun dğernden çok fark etmes nedenyle sıhhatl br çözüm sağlayamamaktadır. Konveksyonla ısı transfernn matematksel olarak fadesn lk defa İnglz blm adamı Neu/ton Q = a. A. At şeklnde yapmıştır. Burada "a", konvektf ısı transfer katsayısı veya flm katsayısı olup brm alandan brm sıcaklık farkında konveksyonla taşınan ısı mktarını fade etmektedr. Yukarıda da belrtldğ gb konveksyonla ısı transfernde çok sayıda değşken mevcut olup Neu/ton tarafından verlen matematksel fadenn bast görünümüne aldanmamak gerekr. Zra önce konvektf ısı geçrme katsayısı (a) yukarıda sayılan tüm değşkenlerden etklenmektedr (yüzeyn şekl, boyutları ve pürüzlülüğü le akışkanın hızı ve yönü, vskostes, denstes, ısınma ısısı, kondüktf ısı geçrgenlğ ve yüzey le akışkanın sıcaklık dağılımları gb), sonra da yüzey alanı (A) le sıcaklık farkının (At) tesptnde kolayca yanılgıya düşmek mümkündür. Dğer yandan, akışkanlar hareketler sırasında k değşk karakter göstermektedr; Bunlardan brsnde akışkan zerreler brbrlerne ve kendsn çevreleyen yüzeylere paralel olarak hareket ederken (Lamnar Akış), dğernde akışkan zerreler değşk yönlerde hareket etmektedr (Türbülant Akış). Osborne Reynolds bu konudak çalışmaları le farklı akışkanların değşk şartlardak akışlarında dah br benzerlk olableceğn ve bu benzerlğn belrl br değşken grubunun matematksel bağlantısı aynı olduğu taktrde varsayılableceğn 833 yılındak ünlü teblğnde belrtmştr. O'nun adına zafeten Reynolds katsayısı dye adlandırılan bu boyutsuz katsayının değşkenler grubu ve bunların matematksel lşks Re = şeklndedr. Burada V m akımın karakterstk hızı (mean velocty), D akışı çevreleyen yüzeylern karaktersn.. tk çapı (örneğn borudan akış şeklnde boru çapı), p denste - L u akışkanın dnamk vskostesdr. Aynı Reynolds katsayısına haz akışların aynı akış karakterne sahp olduğu söyleneblr. Ayrıca, Reynolds katsayısının nümerk değer belrl br sınırın altında kaldığı sürece akışın lamnar olduğu ve bu değern üzerne çıktığında akışın türbülant olduğu da Reynolds tarafından keşfedlmş ve sonradan yapılan araştırmalarla bu krtk değşmn Re = 23 cvarındak değernde meydana geldğ saptanmıştır k buna krtk Reynolds katsayısı denlmektedr. Ancak, Lamnar akışdan türbülant akışa geçş Reynolds katsayısının belrl değernde br anda olmamaktadır ve oldukça genş br geçş (transton) şerdnden sonra tam gelşmş br türbülant UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ 3

6 akım meydana gelmektedr. Bu geçş şerdnn, Reynolds katsayısının 2 le 3 (bazı hallerde 4'e kadar) olduğu değerler arasında meydana geldğ deneylerle saptanmıştır. Konvektf ısı transfer akışkanın lamnar veya türbülant akış şeklne bağlı olarak büyük farklılıklar göstermektedr. Ayrıca, akışın tab veya cebr akış oluşuna göre de konvektf ısı transfer büyük ölçüde değşklğe uğramaktadır. Unutulmamak gerekr k tab akış şeklnde, akım lamnar olableceğ gb türbülant da olablr, nasıl k cebr akışta da lamnar veya türbülant akış durumu olablecektr. Konvektf ısı transfer de bu akış şekllerne göre "lamnar tab konveksyon", "Türbülant tab konveksyon", Lamnar Cebr konveksyon", "Türbülant cebr konveksyon" şekllernden brsne uyarak meydana gelecektr. Bj) Tab konveksyon, farklı sıcaklıkların meydana getrdğ denste farklılıkları ve bunun sonucu akışkanın çnde kaldırma/yüzdürme kuvvetler meydana gelmes le oluşur. Bu kuvvetlern fazla olması halnde akış türbülant akıma dönüşecektr. Akışkan zerrelernn denste farklılıkları nedenyle hareket etmes sonucu meydana gelen tab konveksyonla ısı transfernn genel denklem, brmler analz yöntemyle kolaylıkla aşağıdak eştlk olarak bulunmaktadır. = c Burada "C" yüzeyn şekl ve durumuna göre değşen br katsayı, "I" yüzeyn yükseklğ, "P" akışkanın ısıl genleşme katsayısı, "g" yerçekm vmelemes, "p" akışkanın denstes, "At" akışkan le yüzey sıcaklıkları farkı, " " akışkanın dnamk vskostes, c p akışkanın ısınma (özgül) ısısıdır. "m ve n" üstel değerler se parantezn çndek değerlere göre değşen katsayılardır. Ayrıca, bahse konu parantez ç değerler de gene boyutsuz br sayı veren değşken değerler grubu olup bunlar ısı transfer blmnde sık sık karşılaşılan Grashof (Gr) ve Prandtl (Pr) katsayılarıdır. Keza eştlğn dğer tarafındak grup da böyle boyutsuz br katsayı olup bu da Nusselt (Nu) katsayısı dye anılır. Çok sık rastlanan ve ısı transfer blmnde çok öneml yer olan bu boyutsuz katsayılar aşağıda br kere daha verlmektedr. ' r Re = Gr = Pr.D.p Reynolds katsayısı D 3. p 2 g. At Grashof katsayısı H = Prandtl katsayısı İ İT /' Nu = a. D Nusselt katsayısı Yukarıdak eştlklerde "D" karakterstk br boyut (I) anlamına kullanılmış olup slndrk şekllerde çapı fade etmektedr. Dkkat çekmes gereken dğer br husus Pr katsayısının akışkanın sadece fzksel özellklerne bağlı br katsayı olduğudur. 32 UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ

7 Dengel şartlarda, akışkanın sıcaklığı, temas ettğ yüzeyn sıcaklığı le aynı kabul edlrse, akışkanın kend gövde sıcaklığı yüzeyden belrl br uzaklıkta sabt br sıcaklığı / m ta : Akışkan gövde sevyeye ulaşmış olacağından yüzey sıcaklığı le akışkan gövde sıcaklığı farkı tab konveksyonda Yüz*v V Yüzey y / sıcaklığı sıcaklık farkı (At) olarak kabul edleblr, At = ty - ta. Bu esastan gdlerek yapılan bazı çalışmaların sonuçları bastleştrlmş brkaç uygulama çn yukardak şeklde verlmektedr. a) Düşey yüzeyler (boru veya düz yüzey), akışkan hava, normal oda sıcaklıklarında ve atmosfer basıncında: a =.24 ; Lamnar akış, tab konveksyon a =.3 (At) ; Türbülant Akış, tab konveksyon L : mt, At : C, a : Kcal/h.m 2. C b) Yatay yüzeyler: Akışkan-hava, normal oda sıcaklıklarında ve atmosfer basıncında bl) Isıtılmış yatay kare yüzey, ısı yukarı doğru geçyor (veya soğutulmuş yatay kare yüzey, ısı aşağı doğru geçyor) a =.3 ; Lamnar akış, tab konveksyon b2) Isıtılmış yatay kare yüzey, ısı aşağı doğru geçyor (veya soğutulmuş yatay kare yüzey, ısı yukarı doğru geçyor) f At V /4 a =.5 ; Lamnar akış, tab konveksyon b3) Isıtılmış yatay kare yüzey ısı yukarı doğru geçyor (veya soğutulmuş yatay yüzey ısı aşağı doğru geçyor) a =.3 (At) /3 ; Türbülant akış, tab konveksyon c) Yatay borularla dıştak gazların ısıtılması hal : X,.525 f d - p?t 9 - A t. SL^I) =.525 (Gr. UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ 33

8 *fâ> :»'ftı,, f "f" flm sıcaklığı değerlernde alınacağını t f t., + t. amprk formül V ^ ) fade etmektedr. Bu Gr x Pr (Parantez ç) çarpımı 'n üzerndek değerler çn geçerl olmakta ve ergmş metaller çn se geçerl olmamaktadır. B 2 ) Cebr Konveksyon, gerek soğutmacılıkta ve gerekse dğer mühendslk dallarında en çok yararlanılan ve dolayısıyla en öneml yer tutan br ısı transfer şekldr. Cebr konveksyon'un genel denklemnde Nusselt katsayısı le Prandtl katsayısı gene yer alır, Grashof katsayısının yern Reynolds katsayısı alır ve aşağıdak şeklde gösterleblr; \ a veyahutta Nu = C. (Re) m. (Pr) n olur. Burada C, m ve n katsayıları tab konveksyondaknden tamamen farklıdır. Bazı bastleştrlmş uygulamalar çn deneyle bulunan sonuçlara göre aşağıdak amprk formüller verlmektedr. a) Boru çnden geçen akışkanın ısıtılması veya soğutulması a.d =.23 v. d. p.8 Isıtma çn : n =.4 Soğutma çn : n =.3 9- 't Fzk değerler akışkan grş-çıkış ortalama sıcaklık Re>23 (Türbülant akış) sınırının üstünde uygulanmalı, akışkanlar çn ve ergmş metaller çn uygulanmamalıdır, akışkan vskostes suyun vskostesnn 2 katı cvarında se Vskoste brm "Newton x San / m 2 " (suyun vskostes u a : Kcal/h. C. m 2, d : mt, X: Kcal/h. m 2. C/mt, v : : Kcal/kg alınacaktır. b) Boru demetne dkey akışkanın ısıtılması : a.d.33 d.p 6 /3 değerlernde alınmalı, vskostes çok yüksek Ayrıca Re> ve n =.333 alınmalıdır. =. N. San/m 2 ), m/san., p: kg/m 3, cp '< r Fzk değerler gene ortalama flm sıcaklığında alınmalıdır. v m boru demetndek en dar kestten ortalama geçş hızıdır. C) Radyasyon (Işıma): Bu br elektromagnetk dalga hareketdr. Radyasyon dalgaları da radyo dalgaları, x-ışınları, ışık dalgaları gb br dalga hareket olup farklılığı dalga boyu uzunluğunun değşk olmasındandır. Radyasyonla dalga hareketnn enerjs çersnden geçtğ hacm tarafından alınmadığı taktrde bu hacmn sıcaklığında br değşme olmaz. Buna örnek olarak güneş ışınlarının uzayı katederek dünyaya ulaşması gösterleblr. Dünya atmosfernn dışındak boşlukta güneş radyasyonu alacak herhang br gaz kütles olmayıp radyasyon enerjs atmosfere kaybolmadan ulaşmakta ve uzay boşluğunun sıcaklığı mutlak sıfır mertebesnde değşmeden kalmaktadır. 34 UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ l-'ı

9 Halbuk konveksyon ve kondüksüyon le ısının transfer hallernde ısı, çnden geçtğ ortamın sıcaklığını mutlaka arttırmaktadır. Isının radyasyonla transfernde, kaynakta ısı önce elektromagnetk dalgalara dönüşür, sonra bu dalga hareket bağlantıyı sağlayan hacmden geçer, daha sonra karşıt yüzeyde kısmen veya tamamen tekrar ısı enerjsne dönüşür. Radyasyon yoluyla transfer olan ısı, düştüğü yüzey tarafından kısmen absorbe edlr (oc r ), kısmen ger yansıtılır (p r ) ve kısmen de transt şeklde geçrlr (T r ). Bu üç değern toplamı br bütün olmak gerekr (a r + p r + x r = ). Cam ve benzer elemanlarda transmssvte (x r ) oldukça yüksektr. Üzerne gelen/düşen radyasyon enerjsnn tüm dalga boylarında tamamını absorbe eden br csm tam syah olarak adlandırılır k böyle br csmn absorptvtes tam (oc r = ) olacaktır ve fakat tabatta böyle br csm mevcut değldr. Dğer yandan tüm csmler sıcaklığına ve yapısına göre radyasyon enerjs neşrederler ve bu özellğe emmssvte (e) denlr. Emmssvtes yüksek csmlern absorptvtes de yüksek olmaktadır. Br csmn brm yüzey alanından brm zamanda neşrettğ radyasyon enerjsne "radyant huzme sıklığı" denlmektedr. 879 yılında deneysel sonuçlara dayanarak J. Stefan tam syah br csmn neşrettğ radyasyon enerjsnn, csmn mutlak sıcaklığının dördüncü kuvvetyle orantılı olduğunu kanıtlamıştır. Beş sene sonra L. Boltzmann aynı sonucu termodnamk yoldan matematksel olarak göstermştr. Onların adına zafeten Stefan-Boltzmann Kanunu dye anılan ve tam syah br csmn brm zamanda neşrettğ radyasyon enerjsn veren eştlk O = a. A. T 4 şeklnde gösterlr, "a", Stefan-Boltzmann sabtes dye anılır, k metrk sstemdek nümerk değer 4.9 x " 8 Kcal/h. m 2. ( C) 4 olmaktadır. (5.67 x -8 w/m 2. K 4 ). İnglz brmler le se.74 x 8 BTU/h. ft 2 ( F) 4 olmaktadır. Ancak, tabatta mevcut csmler tam syah tarfn sağlayamadığından, emssvtenn sıcaklık ve dalga boyundan etklenmedğ varsayılarak Stefan- Boaltzmann Kanunu <J> = e. a. A. T 4 şeklnde gösterleblr. Fakat, emssvte değer blhassa csmn sıcaklığından oldukça etklenmektedr. Aşağıdak tabloda bazı csmlern emmssvte değerler verlmektedr. Tablo. VII-2) Csmlern emssvte (e) değerlerne örnekler Muhtelf Csmler (Oda Sıcaklığında) Demr Okst, Karbon, Yağ Kauçuk, Ahşap, Kağıt Ruberot, emaye, lak, porselen, kuartz, tuğla, mermer, cam Pürüzlü asbest levha, sl lamba camı, su, buz e la Metalk Csmler (Yüzey parlatılmış) Alümnyum Bakır Altın Gümüş Çelk 4 C Emssvte ( e ) 26-C C Karşılıklı k csmn etraflarına gönderdğ radyasyon enerjs ayrı ayrı bu csmlern sıcaklıklarının dördüncü kuvvetyle orantılı olacaktır. Ayrıca, gönderdkler radyasyon enerjsnn bu k csmden alçak sıcaklıkta olanı tarafından alınan "net radyasyon" mktarı bu k csmn brbrne göre olan konumlarına da bağlıdır. Çok genş alanlı tam syah k yüzeyden daha sıcak olanı "7{' mutlak sıcaklığında dğer "T 2 " mutlak sıcaklığında se bu yüzeylerden brsnn (A) büyüklüğündek alanına sıcak csmden soğuk csme radyasyonla geçen net enerj mktarı: Q = a. A. F^2 (T, 4 - T 4 ) olmaktadır. UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ 35

10 ? / Burada F^ yüzeylern brbrne göre olan geometrk konumunun etksn hesaba alan br katsayıdır ve "Konum Katsayısı" dye adlandırılır. Bu k yüzey brbrne paralel se F^ = olacaktır. Örnek : Paralel konumdak tam syah ve boyutları çok büyük k düzlemden brs C dğer 3 C sıcaklıkta se düşük sıcaklıktak düzlemn brm alanı tarafından alman net radyasyon ısısı ne kadardır? T! = = 573 K T 2 = = 373 K Q = 4.9 x -8 x ( ) Kcal/h.m 2 olur. Konum katsayıları, radyasyonla ısıl alışverş yapan k yüzeyn boyut, şekl ve brbrne göre olan geometrk durumlarına göre le sayıları arasında değşecektr. Alttak tablo br fkr vermek maksadıyla gösterlmştr: Tablo. VII-3) Kare veya Daresel Şekll Paralel Düzlemlern Konum Katsayıları Düzlemlern boy veya çapının mesafelerne oranı Düzlemler brbrne bağlayan yan duvarlar yok se Karesel Daresel Düzlemler brbrne bağlayan radyasyonu yansıtıcı fakat ısı letmeyen duvarlar mevcut se Karesel Daresel Örnek: Alttak şeklde gösterlen br fırının tabanı le tavanı arasında radyasyonla geçen net ısı mktarı ne kadardır. Yüzeyler tam syah kabul edlecektr. TI = = 273 K T 2 = = 773 K A = 5 x 5 = 25 m2 F x. 2 =.692 (Yukarıdak tablodan d/l = 5/2.5 = 2 çn) ( ) Q, 2 = 4.9 x.692 x 25 x Kcal/h ÎÖ 5 $m ; 7.,ı w 2.5»t (.V / 36 UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ

11 Tam syah olmayan csmlern radyasyonla ısı alışverşnde yüzeylern emssf değerler hesaba alınmak suretyle konum katsayıları saptanablr. Dalga boyu ve sıcaklık değşmlernden etklenmedğn varsayarak (Gray radators) Hottel, yüzeylern emssf değerlern de hesaba alarak k düzlem arasındak radyasyonla ısı geçşnde konum katsayısının genel denklemn aşağıdak şeklde vermştr. F,_ 2S - - II + ^ - - U Düzlemlern Aj ve A2 alanlarına sahp olduğu ve her brsnn emssf değerlernn sırasıyla j ve e 2 olduğu kabul edlmştr. Fİ-2 gr tam syah olmayan csmlere at konum katsayısını, F^s se tam syah durumundak konum katsayısını fade etmektedr. Örnek : 25 cm. çapında ve 2.5 cm. mesafel k paralel dskden brsnn emssvtes.8 ve sıcaklığı 85 C, dğernn emssvtes.6 ve sıcaklığı 538 C se net radyasyon ısı geçş ne kadardır? d/l = 25/2.5 = 2 olup F^ =.669 olur (Yukarıdak tablo VII-3'den). Tj = = 88 K ve T 2 = = 8 K n,, n Aa tx.25 2.,, Q r, K U U.45; Q ı 2 = 4,9 y x.45 x j = 966 Kcal/h Daha karmaşık şekl ve değerler le csmlern arasındak boşluktak gazların radyasyon alışverşne ştrak etmes gb konumlardak radyasyon problemlerne değnlmes bu metnn gayes dışına çıktığından bu kadarla yetnlecektr. D) Kütle Transfer veya dfüzyon dye adlandırılan olay br moleküler hareket değşm şeklnde görünmektedr. Örneğn buharlaşma olayı br kütle transfer olup burada sıvı haldek madde moleküllernn brbrne göre olan uzaklık ve hareket şekller buhar halne geçşte değşme uğramaktadır. Soğutma teknğnde en çok rastlanan kütle transfer türler Buharlaşma ve Yoğuşma olaylarıdır. Her k olayda da k karakterstk görünüm brbrnden ayrılmaktadır. Yoğuşma olayında; Damla teşekkülü le yoğuşma ve Flm teşekkülü le yoğuşma olablmektedr. Buharlaşmada se; Flm teşekkülü le veya Nükleer buharlaşma şeklnde meydana gelmektedr. Bu tür kütle transfer le konvektf ısı transfer brbrne pek çok yönden benzerlk göstermektedr ve kütle transferndek, brm yüzeyden brm zamanda meydana gelen kütle transfern gösteren katsayısı, konveksyonla ısı geçrme katsayısındak gb boyutsuz katsayı gruplarının br fonksüyonu olarak görünmektedr. Soğutma uygulamalarında; Buharlaşma olayı değşk tür soğutucu/evaporatörlerde, yoğuşma olayı se yoğuşturucu/kondenserlerde sık sık karşılaşılan kütle transfer olaylarıdır. Her k tür kütle transfer katsayılarının tesptne sık sık htyaç duyulur ve bunların teork yoldan hesaplanması yerne çoğu zaman deneysel değerlern kullanıl- UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ 37

12 I ması, daha sağlıklı sonuç vermes bakımından terch edlmekte, teork hesap tarzından se değşkenlern etklern mukayese etmek yönünden yararlanılmaktadır. E) Isı Transfer olayı çoğunlukla yukarıda sayılan Kondüksüyon (letm), Konveksyon (Taşıma) ve Radyasyon (Işıma) tarzındak 3 değşk ısı transfer şeklnden sadece brs yerne k veya her üç türü brlkte oluşarak ve bazan kütle transfern de çerecek tarzda meydana gelmektedr. Soğutma yüklernn hesabında da ısı geçrgenlk katsayıları kondüksüyon, konveksyon ve bazan da radyasyon ısı geçrgenlk katsayılarının brleşm şeklnde uygulanmaktadır. Örneğn ısıl tecrt yapılmış br soğuk oda duvarından geçen ısı, ç ve dış yüzeylerde konvektf ısı transferyle, duvarın kend gövdesnde se kondüksüyon yoluyla geçmektedr. Normal muht sıcaklıklarında radyasyonla ısı alışverş hmal edleblr sevyelerde kaldığından soğuk oda soğutma yüklernn hesabında dkkate alınmayablr. Ancak, dış cephel br hacm güneş ışınlarına maruz kalıyorsa radyasyon ısı yükünün de hesaba alınması gerekr. Bastleştrlmş hesap usulünde, güneş radyasyon yükü, ç-dış sıcaklık farkına laveten tbar ek br sıcaklık farkı uygulanmak suretyle hesaba alınmaktadır. Brm alandan brm zamanda geçen ısı mktarı, dengelenmş şartlar altında, ısı transfer türü ne olursa olsun aynı olacağından, konveksyon le transfer edlen ısı, daha sonra kondüksü-, yon yoluyla letldğnde brbrne eşt olacaktır. ; Alttak şeklde, hacmnden ısı (D hacmne geçerken, önce Ax kalınlığındak duvarın ç yüzeyne konveksyonla geçecek oradan da duvarın bünyesnde kondüksüyonla lerlyerek dış yüzeye ulaşıp oradan d) numaralı hacme tekrar konveksyonla letlecektr. Dengelenmş şartlarda (tj ve t 2 sabt ve tüm hacmde aynı, duvarın bünyesnde ısı üretm yok) ısı transfer brm zamanda ve alanda aynı olacağından; Q = Q olacaktır. veyahutta, Q. A = *! - t{ lt r W' r Q X =X.A Q a t}-t* veyahutta, Ax = C2. A (tg - t 2 ) veyahutta, Sağ taraftak eştlkler toplanırsa: Q. Ax X. A Q ğ. A t - t 4 - ' f _L + _ + =t,-t 9 bulunacaktır ve buradan, x A [(% I ct 2 ) 38 UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ I

13 Q =. A. (t, - t 2 ) bulunur k, «ı Ax a 2 brleştrlmş ısı transfer katsayısı (Ku) dye adlandırılır ve yukarıdak örnekde bu değer kondüksüyon ve korıveksyon ısı transfer katsayılarının brlkte etksn vermektedr. Aynı şeklde, sündrk yüzeylerle çevrl br elemanın brleştrlmş ısı transfer katsayısı, dış yüzey alanı esas alınarak hesaplandığında; K, d,. U -~- + -A + _ otj. Qj AK oc 2 bulunacaktır ve "" boyundak borudan ısı transfer; Q = K U Tı. d tj - t 2 ) olacaktır. Örnek : Alttak yapıya sahp, 2.8 mt. yükseklğnde ve 4.5 mt. boyundak br duvardan saatte geçen ısı ne kadardır? + x ı H * 2 + x 2 ' X n A «2 O.9 7 K u =.264 Kcal/h. m 2. C bulunur. Bu duvardan saatte geçen ısı mktarı se; Q = K u. A. At =.264 x (2.8 x 4.5) x (3-) Q = Kcal/h bulunur. Yapılan ıesaplar yaklaşık değerlere dayanılarak yapılmış olup seçlecek olan soğutucu veya ısıtıcı chazlar da malatçının buna en yakın olan tpne uyularak seçlecektr. Bulunan değer tama blağ edlerek hesaplarda Q = Kcal/h alınır. Sıva İBrkBt L 5tyropor TuŞlaDuv. İç 5av«'Fayana Yüzey UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ 39

14 Soğuk oda soğutma yüklernn hesaplanmasında kullanılmak üzere değşk duvar, tavan ve döşeme konstrüksüyonlan çn hesaplanmış hazır Ku değerlern veren tablolar brçok soğutma lteratüründe verlmektedr. Ancak, çoğu zaman verlen ısı geçrme katsayısı le tarf edlen yapı konstrüksüyonunun bağdaştırılmasında yanılgıya düşüldüğü çn bu tür br seçm tablosu bu metnde verlmeyecektr ve her değşk tür konstrüksüyon çn Ku değernn hesaplanması önerlmektedr. Vtrn, dolap ve kabn gb elemanların kısmen cam olan yüzeyler çn kullanılacak Ku değerler se aşağıda verlmektedr. Tek Cam : P^, = 5.5 Kcal/h. C. m 2 Çft Cam : K^, = 2.3 Kcal/h. C. m 2 alınmalıdır. Soğuk oda duvarlarının yüzeylerne at konvektf ısı geçrgenlk (a) katsayıları le duvar arasında kalan hava boşluklarına at ısı geçrgenlk katsayıları (A) aşağıda verlmektedr. '" t Yüzeyn "a" değerler "Kcal/h. C. m 2 " olarak (Yansıtmayan, opak yüzyeler çn) Bna ç yüzeyler (Duvar, ç ve dış pencereler) : 7 Bna Dış yüzeyler (Dış havaya maruz kalan yüzeyler) Bna Dış yüzeyler (Dış havaya maruz kalan yüzeyler) Döşeme ve tavan (Isı yukarıdan aşağıya geçyor) Döşeme ve tavan (Isı aşağıdan yukarı geçyor) 2 (2 km/h rüzgar) 3 (25 km/h rüzgar) 5 8 '' r Tablo. VII-4) Hava Aralıkları çn Isı Geçrgenlk (A) katsayıları "Kcal/h. C.m 2 ' (Değerler, Hava ar alımındak sıcaklık farkı 5.5 C olduğuna göre verlmştr) Hava Ar. Konumu. Düşey (Isı yüzeye dk geçyor) Ortalama Sıcaklık 32 C O C -8 = C Hava Aralığının Dernlğ (cm) O Yatay (Isı aşağıdan yukarı geçyor) 32 C O C -8 C «, r 3. Yatay (Isı yukarıdan aşağıya geçyor) 32 C O C -8 C Güneş ışınlarını alan yüzeyler çn bastleştrlmş hesap şekl terch edldğnde, tbar br sıcaklık farkı uygulanmak suretyle solar radyasyondan gelen soğutma yükü bulunablr. Aşağıdak tablo değşk cepheler çn ve yüzey renkler (absorptvte) çn Tablo. VII-5) Güneş Işınları Etksnn Sıcaklık Farkı Eşdeğerler Yüzey Cns Koyu renkl yüzeyler Orta renkl yüzeyler Açık renkl yüzeyler Doğu Duvarın Cephes Güney Batı Düz Çatı 9 5 e 3 UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ,

15 güneş ışınları etksnn sıcaklık farkı olarak değerlern vermektedr. Örnek : Dış cephes Batıya bakan br tuğla duvar (orta renk) çn güneş ışınları sebebyle brm yüzeyden alınan ısı mktarı ne kadardır? (K u =.2 Kcal/h. C. m2) Tablo: VII-5'den Güneş'ten gelen Sıcaklık Farkı : 4 C. Q =.2 x m2 x 4 C =.8 Kcal/h olacaktır. Soğutma uygulamalarında ısı ve kütle transfer olayı Evaporatör, Kondenser ve daha pek çok soğutma elemanında meydana gelmektedr. Genel anlamda "Isı değştrgec" ve bazan da İnglzce adıyla Heat Exchanger dye tanımlanan bu elemanlardan ısı transfer hesaplanırken brleştrlmş ısı transfer katsayısı (KJ'nun saptanması kadar sıcaklık farkının doğru olarak saptanması da çok önemldr. Evvelce de şaret edldğ gb, K u değernn hesapla bulunması yerne genellkle deneysel yollar, daha sıhhatl sonuç vermes yönünden terch edlmektedr. Verlen br (KJ değernn ısı değştrgecnde hang yüzeye uygulanacağı belrtlmeldr. Aşağıdak tabloda bazı ısı değştrgec uygulamaları çn K u değerler verlmektedr. Bu değerlern kullanılmasında, tarf edlen uygulamanın aynen benzerlğnde dkkatl olunmalıdır. Tablo. VII-6) Isı Değştrgeçler çn Örnek Isı Geçrme Katsayıları ht : Hava tarafı İS! Değştrgec Tp ve st. Su/salamura tarafı Uygulama Şekl. rt S o ğ u t k a r ı t a r a f ı a l a m n a uygulanacaktır - Su çne/tank'a daldırılmış Kondenser (demr boru) - Yağmurlu atmosferk kondenserler: a) Eşt/paralel akışlı b) Karşı akışlı (Bleeder tp) c) Karşı akışlı (Block) d) Dk Boru (Lnde tp) - Demet şeklnde dk borulu boru/dış zarf tp (Shell and tube) sulu kondenser - Çft borulu ve karşı akımlı sulu konsender - Su'dan Su'ya ısı değştrgec, prnç boru, tek geçşl, boru/dış zarf tp -Buhar'dan su'ya ısı değştrgec, bakır boru - Sulu kondenser boru/dış zarf tp (küçük kapastel).3 - m/su geçş hızı-küçük değer küçük hız çn - Sulu kondenser boru/dış zarf tp ( büyük kapastel).3 - m/s su geçş hızı-küçük değer küçük hız çn - Hava soğutmalı kondenser-tab konveksyonlu - Hava soğutmalı kondenser-cebr konveksyonlu hava geçş hızı 5 m/s çn - Hava soğutucu evaporatör a) Tab konveksyonlu b) Cebr konveksyonlu - Su soğutucu evaporatör a) Düz boru/dış zarf tp, kuru tp/d-x salamura soğutucu b Islak tp (Flooded) düz boru/dış zarf salamura soğutucu (Fİ 2,22, Amonyak) c) Islak tp (Flooded) kanatlı boru/dış zarf salamura soğutucu (F2,22,5) d) Islak tp (Flooded) kanatlı boru/dış zarf salamura soğutucu (Amonyak) e) Kuru tp/d-x çten kanatlı boru/dış zarf-su soğutucu (F2,22) f) Çft boru (gömlekl) Amonyak le su soğutucu Kcal/h. C. m st 25-3OO st 65-9 st 75O-OOO st OOO st 9-5 st 6-7OO st 5-7OO st 25 bt 9-6OO rt 3-2 rt 5 ht 2 ht 5 ht 5 ht st rt rt rt st st UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ 3

16 Isı değştrgecndek toplam ısı transfer, blnen Q = A x At x K u denklem yardımıyla hesaplanablr. Örnek: 2 cm. boyunda 64 adet 5/8" dış çapta bakır boru kullanılan br boru/dış zarf tp kondenserde, 4 C yoğuşum ve 3/35 C kule suyu sıcaklıklarındak toplam ısı transfer ne kadardır?! ' /' Alan A = 64 x 2. x n x.6 = 6.43m 2 olacaktır. AtLn = (Atj - At 2 ) / L, At a / At 2 ) = [(4-3) - (4-35)] / L. [( 4 " 3)/ (4Q _ 35)] = 7.2 C Ku = 25 Kcal/h. C. m2 (Tablo VII 6'dan ortalama değer) Q = 6.43 x 7.2 x 25 = 5795 Kcal/h bulunur. Isı değştrgeçlernn sıcaklık farkının saptanmasında Logartmk sıcaklık farkı (At^) değerlernn kullanılması daha sıhhatl sonuçları vermektedr (Yukarıdak örnekte olduğu gb). İr / At, L Lnn = ---2 olarak tarf edlmektedr. Ln A^/At, Buradak At ve Atj değerler değşk tür ısı değştrgeçler çn aşağıdak şekllerde belrtlmektedr (Şekl. VIII-) Buh»r r a) Sınıf-sı Değştrgec Yoğuşturucu: Buhar Kondensernn suyla soğutulması, Soğutkan Kondensernn suyla soğutulması, vb. b) Sınıf-2 Isı Değştrgec Şekl. VII-) Isı Değştrgeçler çn Örnek Isı Geçrme Katsayıları Buharlaştırıcı: Kaynar su le buhar üretm, ıslak tp (flooded) su soğutucu, vb. 32 UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ ı '- r

17 I*' :- *- ryrr:,,,.,.. r*~ r 7V ' '///,'/>/:'!>///Ş/XS/l ll^ c) Sınıf-3 Isı Değştrgec d) Sınıf-4 Isı Değştrgec Paralel Akımlı Ters/Karşı Akımlı Şekl. VH-/devamı) Isı Değştrgec türler Örnek: -2 C salamura le + C soğuk suyu C'ye soğutan çapraz/karşı akımlı br ısı değştrgec çn logartmk sıcaklık farkı nedr? Salamura çıkış sıcaklığı -5 C olmaktadır. At x = - (-2) - 2 C At 2 = - (-5) = 25 C 25-2 Ln = 22,4 C olur. Grş ve çıkış sıcaklık farklarının aynı olduğu (Atj = At 2 ) durumlarda At ln formülündek belrszlk çn At Ln = At x = At 2 alınmalıdır. VII-2) Soğutma Yükünün Hesabı : Soğutma yükünün hesabındak gaye soğutma sstem elemanlarını (Kompresör, kondenser, Evaporatör, Termostatk ekspansyon valf, soğutucu akışkan boruları ve dğer soğutma aksamı) doğru ve ekonomk br şeklde seçeblmektedr. Soğutma elemanlarının doğru seçm le sstemn verml, beklenen verecek tarzda ve aksamadan senelerce çalışması sağlanmış olablecektr. Soğutma yükünü meydana getren ısı kazançlarını dört grupta toplamak mümkündür : I) Soğutulan hacm çevreleyen duvar, döşeme ve tavandan geçen ısı, transmsyon ısısı. II) Soğutulan hacme dışarının daha yüksek ısı tutumundak havasının grmesyle meydana gelen ısı yükü, nfltrasyon ısısı UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ 33

18 III) Soğutulan hacme konulan malların ısısı IV) Soğutulan hacmn çersndek ısı kaynaklarından gelen ısı (nsanlar, aydınlatma, motor, vs.) I) Transmsyon Isısının Hesabı : Bu bölümün baş tarafında ve (E) bölümünde etraflıca belrtlmş olan esaslara göre hesaplanır. Transmsyon ısısının mümkün olduğunca düşük tutulmasında pek çok yarar olacağı açıktır ve bunun sağlanablmes, duvarlarla tavan ve döşemenn ısı geçrme katsayısının düşük tutulması le mümkün olablecektr. Zra, ısı geçş alanları ve ç-dış sıcaklıklar uygulamanın şeklne göre belrldr ve değşmes söz konusu değldr. Transmsyon ısısının hesaplanablmes çn aşağıdak donelern önceden saptanmasına gerek vardır : ) Tecrt kalınlığı ve cns 2) Yapı konstrüksüyonu 3) Soğutulacak hacmn fzksel ölçüler 4) Soğutulacak hacmn ve dışındak hacmlern sıcaklıkları le güneş ışınlarının etks Tecrt kalınlığının arttırılması le ısı geçrgenlk katsayısının düşürülmes ve soğutma yükünün azaltılması sağlanablrse de tecrt kalınlığını aşırı derecede arttırmak hem lk kuruluş masraflarının artması hem de oda faydalı hacmnn azaltılması yönünden uygun olmayacaktır. Bu nedenle, çoğunlukla belrl ç sıcaklık sevyelerne göre tertplenmş tablolarda tavsye edlen tecrt kalınlıkları verlmektedr (Tablo. VII-7). Jf' f w: v Tablo. VII-7) Soğuk Odalar çn Tavsye Edlen Mnmum Tecrt Kalınlıkları I» Soğuk Oda İç Sıcaklığı ( C) Sern/Kuzey Bölgeler Polüretan (*) Mantar Eşdeğer (**) Sıcak/Güneşl/Güney Bölgeler Polüretan (*) Mantar Eşdeğer (**) +/+6 25 mm 5 mm 5 mm 75 mm mm 75 mm 5 mm mm AI+4 5 mm mm 75 mm 25 mm -9/-4 75 mm 25 mm 75 mm 5 mm -8/-9 75 mm 5 mm mm 75 mm -26/-8 mm 75 mm mm 2 mm -4/ mm 225 mm 25 mm 25 mm (*) Polüretan tecrt malzemes çn (Ortalama X =.2 Kcal/h. C. m 2 / m) (**) Mantar, cam yünü, styropor çn (Ortalama A, =.35 Kcal/h. C. m 2 / m) Ayrıca, kullanılacak tecrt malzemesnn kondüktf ısı geçrgenlğnn de transmsyon ısı kazancına etks büyüktür ve seçlecek tecrt malzemesnn kalınlığı kadar ısı geçrgenlk katsayısının da göz önünde bulundurulması gerekr. Öneml olan dğer br husus, tecrt malzemesnn ısı geçrgenlk katsayısının değşk sıcaklık sevyelernde 34 UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ

19 değşk değerler vermekte olduğu ve bu katsayının sıcaklık sevyeler yükseldkçe artmakta olduğudur. Nhayet, en az dğerler kadar öneml olan husus ekonomk unsurdur ve gerçek uygulamadak en uygun seçmn yapılması çn yukarıda sayılan tüm etkenlern brlkte değerlendrlmes gerekr. Bu maksatla, mahall malzeme, şçlk, enerj ve dğer etken malyetler çıkarılıp aşağıdak şeklde gösterlen örnektek gb br grafk yapmak suretyle en ekonomk tecrt kalınlığını saptamak gerekecektr. (Bak: Şekl. VII-2). Bu grafkte, tecrt malzemesnn belrl br türü (A) çn en ekonomk tecrt kalınlığı saptanablecektr. Benzer grafklern, değşk türden, farklı ısı geçrgenlğn ve malyetler haz tecrt malzemeler çn de yapılması ve yıllık masrafı en düşük olarak bulunan tecrt malzemes cns ve kalınlığının seçlmes uygun olacaktır. Üsttek örnekte verlen malzemelerden "B" malzemesnn en ekonomk tecrt kalınlığı, "A" malzemesnnknden daha az olduğu halde bu malzeme kullanıldığında ortaya çıkacak toplam masraflar tutarı "A" malzemesne göre daha yüksek sevyede olacağından I5D Tecrt Kalxnlxgx(mm) Şekl. VII-2) En Ekonomk Tecrt Kalınlığının (EETK) saptanması "A" malzemesnn terch edlmes daha uygun olacaktır. Böyle br grafk tanzm edlmes küçük kapastel odalar çn gerekmez ve Tablo VII-7'dek değerlern kullanılmasıyla sıhhatl br seçm yapılmış olur. Yapı konstrüksüyonu da gerek soğutma yükünün azaltılması, gerekse kuruluş ve şletme masraflarını etklemes yönünden çok önemldr. Bu husus Mmar ve Statker le beraberce etüt edlp saptanmalıdır. Isıl hesaplarda, uygulanacak gerçek yapı konstrüksüyonuna göre ısı geçrme katsayıları hesaplanıp kullanılmalıdır. Soğutulacak hacmn fzksel ölçüler tasarım halndek br hacm çn mmar planlardan alınır, mevcut br bna çn se yernde yapılacak gerçek ölçümlerle saptanır. Duvar, döşeme ve tavan yüzeylernn hesaplanmasında odanın tecrtsz çıplak ç boyutlarının kullanılması yeterl br yaklaşım sağlayacaktır. Ancak, tecrt kalınlığı az ve duvar konstrüksüyonunun ısıl geçrgenlğ fazla se bu taktrde dıştan dışa ölçülern kullanılması daha emnyetl olacaktır. Bu nedenle Dolap, Vtrn ve Kabn tp soğutucularda dış ölçüler kullanılmalıdır. Keza, küçük boyutlu odalar çn de, özel br durum mevcut değlse gene tüm dış yüzey ısı geçş alanı olarak alınablr. Soğutulacak hacmn ç ve dış kısımlarındak sıcaklıkların saptanması se üzernde önemle durulması gereken br husustur ve soğutma yükünü oldukça etkler. Memleketmzn değşk yerler çn kullanılması gereken dış sıcaklıklar aşağıdak UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ 35

20 .Tablo VII-8'de verlmektedr. Buna laveten, güneş ışınlarına maruz kalan dış yüzeylere Tablo. VII-5'te gösterlen sıcaklık farklarının, ç-dış sıcaklık farkına eklenmes gerekr. I: / Tablo. VII-8) Şehrlern Yazın Dış Hava Sıcaklıkları Şehr Adı Adana (Şehr) Adıyaman Afyon Ağrı Amasya Kuru Term "C Yaş Tern c Şehr Adı İstanbul İzmr Kars Kastamonu Kayser Kuru Term c O Yaş Term "C O " r Ankara Antalya Artvn O Kırklarel Kırşehr Kocael (İzmt) Aydın Balıkesr Bleck Bngöl Btls Bolu Konya Kütahya Malatya Mansa Kahramanmaraş Mardn O r Burdur Bursa Muğla Muş O Çanakkale Nevşehr 28 7 Çankırı Nğde 34 2O Çorum 29 9 Ordu 3O 22 Denzl Dyarbakır Edrne Rze Sakarya (Adapazarı) Samsun 3O ı Elazığ 38-2 Srt 4O 23 f-t* Erzncan Snop 3O 25 Erzurum 3 23 Svas 33 2O Eskşehr Gazantep Gresun Gümüşhane Hakkar O Tekrdağ Tokat Trabzon Tuncel Ş.Urfa O Hatay (Antakya) Uşak Hatay (İskenderun) Van 33 2 İsparta 34 2 Yozgat 32 2O çel (Mersn) Zonguldak İçel (Tarsus) UYGULAMALI SOĞUTMA TEKNİĞİ

ÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU

ÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU 6.07.0 ÇOKLU REGRESON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-ON KATSAILARININ ORUMU ÇOKLU REGRESON MODELİ Ekonom ve şletmeclk alanlarında herhang br bağımlı değşken tek br bağımsız

Detaylı

A. PROJE BİLGİLERİ 2 B. DEPO HACMİ 4 C. YAPI BİLEŞENLERİNİN ÖZELLİKLERİ VE ISI İLETİM KATSAYILARI 5 1)DIŞ DUVAR 5 2)İÇ DUVAR 5 3)TAVAN 6 4)TABAN 6

A. PROJE BİLGİLERİ 2 B. DEPO HACMİ 4 C. YAPI BİLEŞENLERİNİN ÖZELLİKLERİ VE ISI İLETİM KATSAYILARI 5 1)DIŞ DUVAR 5 2)İÇ DUVAR 5 3)TAVAN 6 4)TABAN 6 A. PROJE BİLGİLERİ 2 B. DEPO HACMİ 4 C. YAPI BİLEŞENLERİNİN ÖZELLİKLERİ VE ISI İLETİM KATSAYILARI 5 1)DIŞ DUVAR 5 2)İÇ DUVAR 5 3)TAVAN 6 4)TABAN 6 D.ISI YÜKÜ HESABI 7 1. Trasnsmisyon Isı Yükü 7 2- İnfilitrasyon

Detaylı

4.5. SOĞUTMA KULELERİNİN BOYUTLANDIRILMASI İÇİN BİR ANALIZ

4.5. SOĞUTMA KULELERİNİN BOYUTLANDIRILMASI İÇİN BİR ANALIZ Ünsal M.; Varol, A.: Soğutma Kulelernn Boyutlandırılması İçn Br Kuramsal 8 Mayıs 990, S: 8-85, Adana 4.5. SOĞUTMA KULELERİNİN BOYUTLANDIRILMASI İÇİN BİR ANALIZ Asaf Varol Fırat Ünverstes, Teknk Eğtm Fakültes,

Detaylı

BÖLÜM 3 SOĞUTMA YÜKÜ HESAPLAMALARI

BÖLÜM 3 SOĞUTMA YÜKÜ HESAPLAMALARI BÖLÜM 3 SOĞUTMA YÜKÜ HESAPLAMALARI Bir soğutma tesisinin yapılandırılmasında ilk iş tesisin soğutma gereksiniminin hesaplanmasıdır. Bu nedenle, soğuk kayıplarının ya da ısı kazançlarının iyi belirlenmesi

Detaylı

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR wwwteknolojkarastrmalarcom ISSN:1304-4141 Makne eknolojler Elektronk Dergs 00 (4 1-14 EKNOLOJİK ARAŞIRMALAR Makale Klask Eş Eksenl (Merkezl İç İçe Borulu Isı Değştrcsnde Isı ransfer ve Basınç Kaybının

Detaylı

T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2

T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2 T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2 DOĞAL VE ZORLANMIŞ TAŞINIMLA ISI TRANSFERİ DENEYİ ÖĞRENCİ NO: ADI SOYADI:

Detaylı

T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 1 ÇOKLU ISI DEĞİŞTİRİCİSİ DENEYİ

T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 1 ÇOKLU ISI DEĞİŞTİRİCİSİ DENEYİ T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER ÇOKLU ISI DEĞİŞTİRİCİSİ DENEYİ ÖĞRENCİ NO: ADI SOYADI: DENEY SORUMLUSU: YRD. DOÇ. DR. BİROL ŞAHİN

Detaylı

X, R, p, np, c, u ve diğer kontrol diyagramları istatistiksel kalite kontrol diyagramlarının

X, R, p, np, c, u ve diğer kontrol diyagramları istatistiksel kalite kontrol diyagramlarının 1 DİĞER ÖZEL İSTATİSTİKSEL KALİTE KONTROL DİYAGRAMLARI X, R, p, np, c, u ve dğer kontrol dyagramları statstksel kalte kontrol dyagramlarının temel teknkler olup en çok kullanılanlarıdır. Bu teknkler ell

Detaylı

ZKÜ Mühendislik Fakültesi - Makine Mühendisliği Bölümü ISI VE TERMODİNAMİK LABORATUVARI Sudan Suya Türbülanslı Akış Isı Değiştirgeci Deney Föyü

ZKÜ Mühendislik Fakültesi - Makine Mühendisliği Bölümü ISI VE TERMODİNAMİK LABORATUVARI Sudan Suya Türbülanslı Akış Isı Değiştirgeci Deney Föyü ZKÜ Müendslk Fakültes - Makne Müendslğ Bölümü Sudan Suya Türbülanslı Akış Isı Değştrge Deney Föyü Şekl. Sudan suya türbülanslı akış ısı değştrge (H950 Deneyn adı : Boru çnde sudan suya türbülanslı akışta

Detaylı

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 8

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 8 BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 8 FARKLI YÜZEY ÖZELLİKLERİNE SAHİP PLAKALARIN ISIL IŞINIM YAYMA ORANLARININ HESAPLANMASI BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

Deney No: 2. Sıvı Seviye Kontrol Deneyi. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Dijital Kontrol Laboratuvar Deney Föyü Deneyin Amacı

Deney No: 2. Sıvı Seviye Kontrol Deneyi. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Dijital Kontrol Laboratuvar Deney Föyü Deneyin Amacı SRY ÜNİVERSİESİ Djtal ontrol Laboratuvar Deney Föyü Deney No: 2 Sıvı Sevye ontrol Deney 2.. Deneyn macı Bu deneyn amacı, doğrusal olmayan sıvı sevye sstemnn belrlenen br çalışma noktası cvarında doğrusallaştırılmış

Detaylı

MAK 311 ISI GEÇİŞİ YARIYIL SONU SINAVI

MAK 311 ISI GEÇİŞİ YARIYIL SONU SINAVI MK ISI GEÇİŞİ YIYIL SONU SINVI.0.00 Sru (5p Kalınlığı m, yükseklğ 0.5 m ve genşlğ m lan metalk düzlemsel elektrkl br panel ısıtıının güü 750 W lup br tarafına ısı letm katsayısı 0.0 W/mK, kalınlığı m lan

Detaylı

3) Isı kazancının eşit dağılımı, küte volanı ve solar radyasyon kaynaklı ısı yükü (Q radyasyon )

3) Isı kazancının eşit dağılımı, küte volanı ve solar radyasyon kaynaklı ısı yükü (Q radyasyon ) 3) Isı kazancının eşit dağılımı, küte volanı ve solar radyasyon kaynaklı ısı yükü (Q radyasyon ) Genellikle, bir soğuk hava deposunun çeşitli duvarlarından giren ısı kazancının bu duvarlara eşit dağılması

Detaylı

ENERJİ. Isı Enerjisi. Genel Enerji Denklemi. Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi 2007

ENERJİ. Isı Enerjisi. Genel Enerji Denklemi. Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi 2007 Yrd. Doç. Dr. Atlla EVİN Afyon Kocatepe Ünverstes 007 ENERJİ Maddenn fzksel ve kmyasal hal değşm m le brlkte dama enerj değşm m de söz s z konusudur. Enerj değşmler mler lke olarak Termodnamğn Brnc Yasasına

Detaylı

Korelasyon ve Regresyon

Korelasyon ve Regresyon Korelasyon ve Regresyon 1 Korelasyon Analz İk değşken arasında lşk olup olmadığını belrlemek çn yapılan analze korelasyon analz denr. Korelasyon; doğrusal yada doğrusal olmayan dye kye ayrılır. Korelasyon

Detaylı

Doğrusal Korelasyon ve Regresyon

Doğrusal Korelasyon ve Regresyon Doğrusal Korelasyon ve Regresyon En az k değşken arasındak lşknn ncelenmesne korelasyon denr. Kşlern boyları le ağırlıkları, gelr le gder, öğrenclern çalıştıkları süre le aldıkları not, tarlaya atılan

Detaylı

Fizik 101: Ders 15 Ajanda

Fizik 101: Ders 15 Ajanda zk 101: Ders 15 Ajanda İk boyutta elastk çarpışma Örnekler (nükleer saçılma, blardo) Impulse ve ortalama kuvvet İk boyutta csmn elastk çarpışması Önces Sonrası m 1 v 1, m 1 v 1, KM KM V KM V KM m v, m

Detaylı

SOĞUK DEPO SĐSTEMLERĐ

SOĞUK DEPO SĐSTEMLERĐ SOĞUK DEPO SĐSTEMLERĐ Soğuk oda,özel anlamı ile gıda maddelerinin normal şartlarda saklanabilir sürelerinden daha uzun süre saklanabilmesi için ihtiyaca uygun şartlarda soğutulan ve nem durumu kontrol

Detaylı

04.10.2012 SU İHTİYAÇLARININ BELİRLENMESİ. Suİhtiyacı. Proje Süresi. Birim Su Sarfiyatı. Proje Süresi Sonundaki Nüfus

04.10.2012 SU İHTİYAÇLARININ BELİRLENMESİ. Suİhtiyacı. Proje Süresi. Birim Su Sarfiyatı. Proje Süresi Sonundaki Nüfus SU İHTİYAÇLARII BELİRLEMESİ Suİhtyacı Proje Süres Brm Su Sarfyatı Proje Süres Sonundak üfus Su ayrım çzs İsale Hattı Su Tasfye Tess Terf Merkez, Pompa İstasyonu Baraj Gölü (Hazne) Kaptaj Su Alma Yapısı

Detaylı

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR www.teknolojkarastrmalar.com ISSN:305-63X Yapı Teknolojler Elektronk Dergs 008 () - TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR Makale Başlığın Boru Hattı Etrafındak Akıma Etks Ahmet Alper ÖNER Aksaray Ünverstes, Mühendslk

Detaylı

dir. Bir başka deyişle bir olayın olasılığı, uygun sonuçların sayısının örnek uzaydaki tüm sonuçların sayısına oranıdır.

dir. Bir başka deyişle bir olayın olasılığı, uygun sonuçların sayısının örnek uzaydaki tüm sonuçların sayısına oranıdır. BÖLÜM 3 OLASILIK HESABI 3.. Br Olayın Olasılığı Tanım 3... Br olayın brbrnden ayrık ve ortaya çıkma şansı eşt n mümkün sonucundan m tanes br A olayına uygun se, A olayının P(A) le gösterlen olasılığı P(A)

Detaylı

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR www.teknolojkarastrmalar.com ISSN:134-4141 Makne Teknolojler Elektronk Dergs 28 (1) 61-68 TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR Kısa Makale Tabakalı Br Dskn Termal Gerlme Analz Hasan ÇALLIOĞLU 1, Şükrü KARAKAYA 2 1

Detaylı

ISI TRANSFERİ VE SOĞUTMA YÜKÜNÜN HESABI

ISI TRANSFERİ VE SOĞUTMA YÜKÜNÜN HESABI ISI TRANSFERİ VE SOĞUTMA YÜKÜNÜN HESABI.. ISI TRANSFERİNİN TANIMLANMASI VE TÜRLERİ Isı transferi konusu bugün mühendisliğin tüm dallarında uygulama sahası bulmakta ve fakat denilebilir ki Makine Mühendisliğinde

Detaylı

7. BÖLÜMLE İLGİLİ ÖRNEK SORULAR

7. BÖLÜMLE İLGİLİ ÖRNEK SORULAR 7. BÖLÜMLE İLGİLİ ÖRNEK SORULAR 1) Denver, Colorao da (rakım 1610 m) yerel atmosfer basıncı 8.4 kpa dır. Bu basınçta ve 0 o C sıcaklıktaki hava, 120 o C sıcaklıkta ve 2.5m 8m boyutlarında düz bir plaka

Detaylı

BETONARME YAPI TASARIMI

BETONARME YAPI TASARIMI BETONARME YAPI TASARIMI DEPREM HESABI Doç. Dr. Mustafa ZORBOZAN Mart 008 GENEL BİLGİ 18 Mart 007 ve 18 Mart 008 tarhler arasında ülkemzde kaydedlen deprem etknlkler Kaynak: http://www.koer.boun.edu.tr/ssmo/map/tr/oneyear.html

Detaylı

Kİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ

Kİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ Kİ-KAR TSTLRİ A) Kİ-KAR DAĞILIMI V ÖZLLİKLRİ Örnekleme yoluyla elde edlen rakamların, anakütle rakamlarına uygun olup olmadığı; br başka fadeyle gözlenen değerlern teork( beklenen) değerlere uygunluk gösterp

Detaylı

Sürekli Olasılık Dağılım (Birikimli- Kümülatif)Fonksiyonu. Yrd. Doç. Dr. Tijen ÖVER ÖZÇELİK

Sürekli Olasılık Dağılım (Birikimli- Kümülatif)Fonksiyonu. Yrd. Doç. Dr. Tijen ÖVER ÖZÇELİK Sürekl Olasılık Dağılım Brkml- KümülatFonksyonu Yrd. Doç. Dr. Tjen ÖVER ÖZÇELİK tover@sakarya.edu.tr Sürekl olasılık onksyonları X değşken - ;+ aralığında tanımlanmış br sürekl rassal değşken olsun. Aşağıdak

Detaylı

ÖRNEK SET 5 - MBM 211 Malzeme Termodinamiği I

ÖRNEK SET 5 - MBM 211 Malzeme Termodinamiği I ÖRNE SE 5 - MBM Malzeme ermdnamğ I 5 ºC de ve sabt basınç altında, metan gazının su buharı le reaksynunun standart Gbbs serbest enerjs değşmn hesaplayın. Çözüm C O( ( ( G S S S g 98 98 98 98 98 98 98 Madde

Detaylı

MAK104 TEKNİK FİZİK UYGULAMALAR

MAK104 TEKNİK FİZİK UYGULAMALAR MAK04 TEKNİK FİZİK ISI TRANSFERİ ÖRNEK PROBLEMLER Tabakalı düzlem duvarlarda ısı transferi Birleşik düzlem duvarlardan x yönünde, sabit rejim halinde ve duvarlar içerisinde ısı üretimi olmaması ve termofiziksel

Detaylı

Kİ-KARE TESTLERİ. şeklinde karesi alındığında, Z i. değerlerinin dağılımı ki-kare dağılımına dönüşür.

Kİ-KARE TESTLERİ. şeklinde karesi alındığında, Z i. değerlerinin dağılımı ki-kare dağılımına dönüşür. Kİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ Örnekleme yoluyla elde edlen rakamların, anakütle rakamlarına uygun olup olmadığı; br başka fadeyle gözlenen değerlern teork( beklenen) değerlere uygunluk

Detaylı

Dr. Murat Çakan. İTÜ Makina Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü BUSİAD Enerji Uzmanlık Grubu 17 Nisan 2018, BURSA

Dr. Murat Çakan. İTÜ Makina Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü BUSİAD Enerji Uzmanlık Grubu 17 Nisan 2018, BURSA Dr. Murat Çakan İTÜ Makina Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü cakanmu@itu.edu.tr BUSİAD Enerji Uzmanlık Grubu 17 Nisan 2018, BURSA 1. Ön Bilgiler 2. Bina Soğutma Yüklerinin Azaltılması 2.1. Mimari Tasarım

Detaylı

T.C BARTIN iı ÖZEL idaresi PLAN PROJE YATIRIM VE inşaat MÜDÜRlÜGÜ ...,... ... ...

T.C BARTIN iı ÖZEL idaresi PLAN PROJE YATIRIM VE inşaat MÜDÜRlÜGÜ ...,... ... ... T.C BARTIN ı ÖZEL DARES PLAN PROJE YATIRIM VE NŞAAT MÜDÜRlÜGÜ TARH: 25/11/2014 SAYı: Adı SoyadılTcaret Teblgat Adres Ünvanı Bağlı Olduğu Verg Dares Verg Numarası TC.Kmlk Numarası Telefon No Faks No E-Mal

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Mukavemet I Vize Sınavı (2A)

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Mukavemet I Vize Sınavı (2A) KOCELİ ÜNİVERSİTESİ Mühendslk akültes Makna Mühendslğ Bölümü Mukavemet I Vze Sınavı () dı Soyadı : 18 Kasım 013 Sınıfı : No : SORU 1: Şeklde verlen levhalar aralarında açısı 10 o la 0 o arasında olacak

Detaylı

BÖLÜM 5 İKİ VEYA DAHA YÜKSEK BOYUTLU RASGELE DEĞİŞKENLER İki Boyutlu Rasgele Değişkenler

BÖLÜM 5 İKİ VEYA DAHA YÜKSEK BOYUTLU RASGELE DEĞİŞKENLER İki Boyutlu Rasgele Değişkenler BÖLÜM 5 İKİ VEYA DAHA YÜKSEK BOYUTLU RASGELE DEĞİŞKENLER 5.. İk Boyutlu Rasgele Değşkenler Br deney yapıldığında, aynı deneyle lgl brçok rasgele değşkenn aynı andak durumunu düşünmek gerekeblr. Böyle durumlarda

Detaylı

DENEY 4: SERİ VE PARALEL DEVRELER,VOLTAJ VE AKIM BÖLÜCÜ KURALLARI, KIRCHOFF KANUNLARI

DENEY 4: SERİ VE PARALEL DEVRELER,VOLTAJ VE AKIM BÖLÜCÜ KURALLARI, KIRCHOFF KANUNLARI A. DNYİN AMACI : Bast ser ve bast paralel drenç devrelern analz edp kavramak. Voltaj ve akım bölücü kurallarını kavramak. Krchoff kanunlarını deneysel olarak uygulamak. B. KULLANILACAK AAÇ V MALZML : 1.

Detaylı

5.3. Tekne Yüzeylerinin Matematiksel Temsili

5.3. Tekne Yüzeylerinin Matematiksel Temsili 5.3. Tekne Yüzeylernn atematksel Temsl atematksel yüzey temslnde lk öneml çalışmalar Coons (53) tarafından gerçekleştrlmştr. Ferguson yüzeylernn gelştrlmş hal olan Coons yüzeylernde tüm sınır eğrler çn

Detaylı

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü TARIMSAL YAPILAR Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, İklimsel Çevre ve Yönetimi Temel Kavramlar 2 İklimsel Çevre Denetimi Isı

Detaylı

ISI TEKNİĞİ PROF.DR.AHMET ÇOLAK PROF. DR. MUSA AYIK

ISI TEKNİĞİ PROF.DR.AHMET ÇOLAK PROF. DR. MUSA AYIK ISI TEKNİĞİ PROF.DR.AHMET ÇOLAK PROF. DR. MUSA AYIK 8. ISI TEKNİĞİ 8.1 Isı Geçişi Gıda teknolojisinin kapsamındaki bir çok işlemde, sistemler arasındaki, sistemle çevresi yada akışkanlar arasındaki ısı

Detaylı

Kİ KARE ANALİZİ. Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI Ki-Kare Analizleri

Kİ KARE ANALİZİ. Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI  Ki-Kare Analizleri Kİ KAR ANALİZİ 1 Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI www.mehmetaksarayl K-Kare Analzler OLAY 1: Genelde br statstk sınıfında, öğrenclern %60 ının devamlı, %30 unun bazen, %10 unun se çok az derse geldkler düşünülmektedr.

Detaylı

FLYBACK DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI VE ANALİZİ

FLYBACK DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI VE ANALİZİ FLYBACK DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI VE ANALİZİ 1 Nasır Çoruh, Tarık Erfdan, 3 Satılmış Ürgün, 4 Semra Öztürk 1,,4 Kocael Ünverstes Elektrk Mühendslğ Bölümü 3 Kocael Ünverstes Svl Havacılık Yüksekokulu ncoruh@kocael.edu.tr,

Detaylı

SU-SU ÇİFTİ TÜRBÜLANSLI AKIŞ ISI EŞANJÖRÜ DENEYİ ISI EŞANJÖRÜNDE ETKENLİK TAYİNİ DENEYİ

SU-SU ÇİFTİ TÜRBÜLANSLI AKIŞ ISI EŞANJÖRÜ DENEYİ ISI EŞANJÖRÜNDE ETKENLİK TAYİNİ DENEYİ SU-SU ÇİFTİ TÜRBÜLANSLI AKIŞ ISI EŞANJÖRÜ DENEYİ ISI EŞANJÖRÜNDE ETKENLİK TAYİNİ DENEYİ Hazırlayanlar ProfDrMCAN - ÖğrGörEPULAT - ArşGörABETEMOĞLU SU-SU ÇİFTİ TÜRBÜLANSLI AKIŞ ISI EŞANJÖRÜ DENEYİ ISI EŢANJÖRÜNDE

Detaylı

KAYNAMALI ISI TRANSFERİ DENEYİ. Arş. Gör. Emre MANDEV

KAYNAMALI ISI TRANSFERİ DENEYİ. Arş. Gör. Emre MANDEV KAYNAMALI ISI TRANSFERİ DENEYİ Arş. Gör. Emre MANDEV 1. Giriş Pek çok uygulama alanında sıcak bir ortamdan soğuk bir ortama ısı transferi gerçekleştiğinde kaynama ve yoğuşma olayları gözlemlenir. Örneğin,

Detaylı

PARAMETRİK OLMAYAN HİPOTEZ TESTLERİ Kİ-KARE TESTLERİ

PARAMETRİK OLMAYAN HİPOTEZ TESTLERİ Kİ-KARE TESTLERİ PARAMETRİK OLMAYAN HİPOTEZ TESTLERİ Kİ-KARE TESTLERİ 1 Populasyonun nceledğmz br özellğnn dağılışı blenen dağılışlardan brsne, Normal Dağılış, t Dağılışı, F Dağılışı, gb br dağılışa uygun olduğu durumlarda

Detaylı

bir yol oluşturmaktadır. Yine i 2 , de bir yol oluşturmaktadır. Şekil.DT.1. Temel terimlerin incelenmesi için örnek devre

bir yol oluşturmaktadır. Yine i 2 , de bir yol oluşturmaktadır. Şekil.DT.1. Temel terimlerin incelenmesi için örnek devre Devre Analz Teknkler DEE AAĐZ TEKĐKEĐ Bu zamana kadar kullandığımız Krchoffun kanunları ve Ohm kanunu devre problemlern çözmek çn gerekl ve yeterl olan eştlkler sağladılar. Fakat bu kanunları kullanarak

Detaylı

ÇOK BĐLEŞENLĐ DAMITMA KOLONU TASARIMI PROF. DR. SÜLEYMAN KARACAN

ÇOK BĐLEŞENLĐ DAMITMA KOLONU TASARIMI PROF. DR. SÜLEYMAN KARACAN ÇOK BĐLEŞENLĐ DAMITMA KOLONU TASARIMI PROF. DR. SÜLEYMAN KARACAN 1 DAMITMA KOLONU Kmya ve buna bağlı endüstrlerde en çok kullanılan ayırma proses dstlasyondur. Uygulama alanı antk çağda yapılan alkol rektfkasyonundan

Detaylı

PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYON

PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYON HAFTA 4 PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYO Gölge değşkenn br başka kullanımını açıklamak çn varsayımsal br şrketn satış temslclerne nasıl ödeme yaptığı ele alınsın. Satış prmleryle satış hacm Arasındak varsayımsal

Detaylı

YER ÖLÇÜLERİ. Yer ölçüleri, verilerin merkezini veya yığılma noktasını belirleyen istatistiklerdir.

YER ÖLÇÜLERİ. Yer ölçüleri, verilerin merkezini veya yığılma noktasını belirleyen istatistiklerdir. YER ÖLÇÜLERİ Yer ölçüler, verler merkez veya yığılma oktasıı belrleye statstklerdr. Grafkler bze verler yığılma oktaları hakkıda ö blg vermede yardımcı olurlar. Acak bu değerler gerçek değerler değldr,

Detaylı

f = 1 0.013809 = 0.986191

f = 1 0.013809 = 0.986191 MAKİNA MÜHNDİSLİĞİ BÖLÜMÜ-00-008 BAHAR DÖNMİ MK ISI TRANSFRİ II (+) DRSİ YIL İÇİ SINAVI SORULARI ÇÖZÜMLRİ Soruların çözümlerinde Yunus A. Çengel, Heat and Mass Transfer: A Practical Approach, SI, /, 00,

Detaylı

ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN BİYOLOJİK ARITIMI VE ARITIM KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ

ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN BİYOLOJİK ARITIMI VE ARITIM KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN BİYOLOJİK ARITIMI VE ARITIM KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ Emel KOCADAYI EGE ÜNİVERSİTESİ MÜH. FAK., KİMYA MÜH. BÖLÜMÜ, 35100-BORNOVA-İZMİR ÖZET Bu projede, Afyon Alkalot Fabrkasından

Detaylı

3. Parçaları Arasında Aralık Bulunan Çok Parçalı Basınç Çubukları

3. Parçaları Arasında Aralık Bulunan Çok Parçalı Basınç Çubukları 3. Parçaları Arasında Aralık Bulunan Çok Parçalı Basınç Çubukları Basınç çubukları brden fazla profl kullanılarak, bu profller arasında plan düzlemnde bell br mesafe bulunacak şeklde düzenleneblr. Bu teşklde,

Detaylı

Sistemde kullanılan baralar, klasik anlamda üç ana grupta toplanabilir :

Sistemde kullanılan baralar, klasik anlamda üç ana grupta toplanabilir : 5 9. BÖLÜM YÜK AKIŞI (GÜÇ AKIŞI) 9.. Grş İletm sstemlernn analzlernde, bara sayısı arttıkça artan karmaşıklıkları yenmek çn sstemn matematksel modellenmesnde kolaylık getrc bazı yöntemler gelştrlmştr.

Detaylı

BÖLÜM VIII AKIŞKANLAR MEKANİĞİ VE BORU DONANIMI

BÖLÜM VIII AKIŞKANLAR MEKANİĞİ VE BORU DONANIMI BÖLÜM VIII AKIŞKANLAR MEKANİĞİ VE BORU DONANIMI VIII-1) Akışkanlar Mekanğnn Özetlenmes: Akışkan olarak vasıflandırılan madde, kendsn meydana getren zerrelern brbrne nazaran sürekl yer değştrebldğ br kütledr.

Detaylı

OTOMOTİV TEKNOLOJİLERİ

OTOMOTİV TEKNOLOJİLERİ OTOMOTİV TEKNOLOJİLERİ Prof. Dr. Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makina Mühendisliği Bölümü, Erzurum Otomotivde Isıtma, Havalandırma ve Amaç; - Tüm yolcular için gerekli konforun sağlanması,

Detaylı

( ) 3.1 Özet ve Motivasyon. v = G v v Operasyonel Amplifikatör (Op-Amp) Deneyin Amacı. deney 3

( ) 3.1 Özet ve Motivasyon. v = G v v Operasyonel Amplifikatör (Op-Amp) Deneyin Amacı. deney 3 Yıldız Teknk Ünverstes Elektrk Mühendslğ Bölümü Deneyn Amacı İşlemsel kuvvetlendrcnn çalışma prensbnn anlaşılması le çeştl OP AMP devrelernn uygulanması ve ncelenmes. Özet ve Motvasyon.. Operasyonel Amplfkatör

Detaylı

Çok Parçalı Basınç Çubukları

Çok Parçalı Basınç Çubukları Çok Parçalı Basınç Çubukları Çok parçalı basınç çubukları genel olarak k gruba arılır. Bunlar; a) Sürekl brleşk parçalardan oluşan çok parçalı basınç çubukları b) Parçaları arasında aralık bulunan çok

Detaylı

Sıklık Tabloları ve Tek Değişkenli Grafikler

Sıklık Tabloları ve Tek Değişkenli Grafikler Sıklık Tabloları ve Tek Değşkenl Grafkler Sıklık Tablosu Ver dzsnde yer alan değerlern tekrarlama sayılarını çeren tabloya sıklık tablosu denr. Sıklık Tabloları tek değşken çn marjnal tablo olarak adlandırılır.

Detaylı

VEKTÖRLER VE VEKTÖREL IŞLEMLER

VEKTÖRLER VE VEKTÖREL IŞLEMLER VEKTÖRLER VE VEKTÖREL IŞLEMLER 1 2.1 Tanımlar Skaler büyüklük: Sadece şddet bulunan büyüklükler (örn: uzunluk, zaman, kütle, hacm, enerj, yoğunluk) Br harf le sembolze edleblr. (örn: kütle: m) Şddet :

Detaylı

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ Giriş Isı değiştiricileri (eşanjör) değişik tiplerde olup farklı sıcaklıktaki iki akışkan arasında ısı alışverişini temin ederler. Isı değiştiricileri başlıca yüzeyli

Detaylı

Calculating the Index of Refraction of Air

Calculating the Index of Refraction of Air Ankara Unversty Faculty o Engneerng Optcs Lab IV Sprng 2009 Calculatng the Index o Reracton o Ar Lab Group: 1 Teoman Soygül Snan Tarakçı Seval Cbcel Muhammed Karakaya March 3, 2009 Havanın Kırılma Đndsnn

Detaylı

BÖLÜM II D. YENİ YIĞMA BİNALARIN TASARIM, DEĞERLENDİRME VE GÜÇLENDİRME ÖRNEKLERİ ÖRNEK 20 İKİ KATLI YIĞMA KONUT BİNASININ TASARIMI

BÖLÜM II D. YENİ YIĞMA BİNALARIN TASARIM, DEĞERLENDİRME VE GÜÇLENDİRME ÖRNEKLERİ ÖRNEK 20 İKİ KATLI YIĞMA KONUT BİNASININ TASARIMI BÖLÜM II D ÖRNEK 0 BÖLÜM II D. YENİ YIĞMA BİNALARIN TASARIM, DEĞERLENDİRME VE GÜÇLENDİRME ÖRNEKLERİ ÖRNEK 0 İKİ KATLI YIĞMA KONUT BİNASININ TASARIMI 0.1. BİNANIN GENEL ÖZELLİKLERİ...II.0/ 0.. TAŞIYICI

Detaylı

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Cilt:13 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Cilt:13 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Clt:3 Sayı: Celal Bayar Ünverstes İ.İ.B.F. MANİSA Bulanık Araç Rotalama Problemlerne Br Model Öners ve Br Uygulama Doç. Dr. İbrahm GÜNGÖR Süleyman Demrel Ünverstes, İ.İ.B.F.,

Detaylı

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR -I TAŞINIM VE IŞINIMLA BİRLEŞİK ISI TRANSFERİ DENEY FÖYÜ 1. Deney Amacı Farklı

Detaylı

Soğutucu Akışkan Karışımlarının Kullanıldığı Soğutma Sistemlerinin Termoekonomik Optimizasyonu

Soğutucu Akışkan Karışımlarının Kullanıldığı Soğutma Sistemlerinin Termoekonomik Optimizasyonu Soğutucu Akışkan arışımlarının ullanıldığı Soğutma Sstemlernn ermoekonomk Optmzasyonu * 1 Hüseyn aya, 2 ehmet Özkaymak ve 3 rol Arcaklıoğlu 1 Bartın Ünverstes akne ühendslğ Bölümü, Bartın, ürkye 2 arabük

Detaylı

Fizik 101: Ders 19 Gündem

Fizik 101: Ders 19 Gündem Fzk 101: Ders 19 Gündem Açısal Momentum: Tanım & Türetmeler Anlamı nedr? Sabt br eksen etrafında dönme L = I Örnek: 2 dsk Dönen skemlede br öğrenc Serbest hareket eden br csmn açısal momentumu Değneğe

Detaylı

ISI DEĞİŞTİRİCİLERİN TASARIMI [1-4]

ISI DEĞİŞTİRİCİLERİN TASARIMI [1-4] ISI DEĞİŞTİRİCİLERİN TASARIMI [1-4] KAYNAKLAR 1. J.M. Coulson, J.F. Richardson ve R.K. Sinnot, 1983. Chemical Engineering V: 6, Design, 1st Ed., Pergamon, Oxford. 2. M.S. Peters ve K.D. Timmerhaus, 1985.

Detaylı

TAŞINIMIN FİZİKSEL MEKANİZMASI

TAŞINIMIN FİZİKSEL MEKANİZMASI BÖLÜM 6 TAŞINIMIN FİZİKSEL MEKANİZMASI 2 or Taşınımla ısı transfer hızı sıcaklık farkıyla orantılı olduğu gözlenmiştir ve bu Newton un soğuma yasasıyla ifade edilir. Taşınımla ısı transferi dinamik viskosite

Detaylı

Manyetizma Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümü

Manyetizma Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümü 4 Manyetzma Testlernn Çözümler 1 Test 1 n Çözümü 5. Mıknatısların brbrne uyguladığı kuvvet uzaklığın kares le ters orantılıdır. Buna göre, her br mıknatısa uygulanan kuvvet şekl üzernde gösterelm. 1. G

Detaylı

KAPASİTANS VE ENDÜKTANS EBE-215, Ö.F.BAY 1

KAPASİTANS VE ENDÜKTANS EBE-215, Ö.F.BAY 1 KAPASİTANS VE ENDÜKTANS EBE-5, Ö.F.BAY KAPASİTANS VE ENDÜKTANS Bu bölümde enerj depolayan pasf elemanlardan Kapasörler e Endükörler anıılmakadır ÖĞRENME HEDEFLERİ KAPASİTÖRLER Elekrk alanında enerj depolarlar

Detaylı

BOYUT ÖLÇÜMÜ VE ANALİZİ

BOYUT ÖLÇÜMÜ VE ANALİZİ BOYUT ÖLÇÜMÜ VE ANALİZİ.AMAÇ Br csmn uzunluğu, sıcaklığı, ağırlığı veya reng gb çeştl fzksel özellklernn belrlenme şlemler ancak ölçme teknğ le mümkündür. Br ürünün stenlen özellklere sahp olup olmadığı

Detaylı

ISI DEĞİŞTİRİCİLERLE İLGİLİ ÖRNEK SORU VE ÇÖZÜMLERİ

ISI DEĞİŞTİRİCİLERLE İLGİLİ ÖRNEK SORU VE ÇÖZÜMLERİ ISI DEĞİŞTİRİCİLERLE İLGİLİ ÖRNEK SORU VE ÇÖZÜMLERİ.) Çift borulu paralel akışlı bir ısı değiştirici soğuk musluk suyunun sıcak su ile ısıtılmasında kullanılmaktadır. Sıcak su (cc pp 4.5 kj/kg. ) boruya

Detaylı

SOĞUK DEPO SİSTEMLERİ

SOĞUK DEPO SİSTEMLERİ ARAŞTIRMA / İNCELEME ISITMA HAVA KOŞULLANDIRMA HAVALANDIRMA SU ŞARTLANDIRMA SU ARITIMI ENERJİ OTOMATİK KONTROL BİNA OTOMASYON Ömer ÜÇÜNCÜ İŞ YÖNETİMİ VE ORGANİZASYON MALİYE / FİNANS MÜHENDİSLİK GELİŞTİRME

Detaylı

BİNA HAKKINDA GENEL BİLGİLER

BİNA HAKKINDA GENEL BİLGİLER Sayfa : 1 Bina Bilgileri BİNA HAKKINDA GENEL BİLGİLER Projenin Adı : ISORAST DEFNE Binanın Adı : DEFNE Ada/Parsel : Sokak-No : Semt : İlçe : İl : ISTANBUL Dizayn Bilgileri: Brüt Hacim : 593 Net Kullanım

Detaylı

YOĞUŞMA DENEYİ. Arş. Gör. Emre MANDEV

YOĞUŞMA DENEYİ. Arş. Gör. Emre MANDEV YOĞUŞMA DENEYİ Arş. Gör. Emre MANDEV 1. Giriş Yoğuşma katı-buhar ara yüzünde gerçekleşen faz değişimi işlemi olup işlem sırasında gizli ısı etkisi önemli rol oynamaktadır. Yoğuşma yoluyla buharın sıvıya

Detaylı

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 4

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 4 BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 0 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY İÇİNDE SABİT SICAKLIKTA SİLİNDİRİK ISITICI BULUNAN DİKDÖRTGEN PRİZMATİK SAC KUTU YÜZEYLERİNDEN ZORLANMIŞ TAŞINIM

Detaylı

ISI DEĞĠġTĠRGEÇLERĠ DENEYĠ

ISI DEĞĠġTĠRGEÇLERĠ DENEYĠ ISI DEĞĠġTĠRGEÇLERĠ DENEYĠ 1. Teorik Esaslar: Isı değiştirgeçleri, iki akışın karışmadan ısı alışverişinde bulundukları mekanik düzeneklerdir. Isı değiştirgeçleri endüstride yaygın olarak kullanılırlar

Detaylı

Merkezi Eğilim (Yer) Ölçüleri

Merkezi Eğilim (Yer) Ölçüleri Merkez Eğlm (Yer) Ölçüler Ver setn tanımlamak üzere kullanılan ve genellkle tüm elemanları dkkate alarak ver setn özetlemek çn kullanılan ölçülerdr. Ver setndek tüm elemanları temsl edeblecek merkez noktasına

Detaylı

Isı Kütle Transferi. Zorlanmış Dış Taşınım

Isı Kütle Transferi. Zorlanmış Dış Taşınım Isı Kütle Transferi Zorlanmış Dış Taşınım 1 İç ve dış akışı ayır etmek, AMAÇLAR Sürtünme direncini, basınç direncini, ortalama direnc değerlendirmesini ve dış akışta taşınım katsayısını, hesaplayabilmek

Detaylı

12.04.2010. Aşağıdaki tipleri vardır: 1- Kondenser Tipine Göre: - Hava Soğutmalı Tip -Su Soğutmalı Tip - Kondensersiz Tip (Remote Condenser Chiller)

12.04.2010. Aşağıdaki tipleri vardır: 1- Kondenser Tipine Göre: - Hava Soğutmalı Tip -Su Soğutmalı Tip - Kondensersiz Tip (Remote Condenser Chiller) SOĞUTMA GRUPLARI Binalarda kullanılacak soğutma suyunu hazırlayıp kullanıcılarına (klima, FCU, vs.) gönderen sistemlere soğutma sistemleri denilmektedir. Soğutma sistemleri en genel anlamda mahaldeki ısınan

Detaylı

ŞEKİL P4. Tavanarası boşluğu. Tavanarası boşluğu. 60 o C. Hava 80 o C 0.15 m 3 /s. Hava 85 o C 0.1 m 3 /s. 70 o C

ŞEKİL P4. Tavanarası boşluğu. Tavanarası boşluğu. 60 o C. Hava 80 o C 0.15 m 3 /s. Hava 85 o C 0.1 m 3 /s. 70 o C 8. BÖLÜMLE İLGİLİ ÖRNEK SORULAR 1) 15 o C de su (ρρ = 999.1 kg m 3 ve μμ = 1.138 10 3 kg m. s) 4 cm çaplı 25 m uzunluğında paslanmaz çelikten yapılmış yatay bir borudan 7 L/s debisiyle sürekli olarak akmaktadır.

Detaylı

Dr. Fatih AY. Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr

Dr. Fatih AY. Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr Dr. Fatih AY Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr Düzlemsel Güneş Toplayıcıları Vakumlu Güneş Toplayıcıları Yoğunlaştırıcı Sistemler Düz Toplayıcının Isıl Analizi 2 Yapı olarak havası boşaltılmış

Detaylı

ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ

ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ MAK 421 MAKİNE LABORATUVARI II ÇOKLU ISI DEĞİŞTİRİCİSİ EĞİTİM SETİ DENEY FÖYÜ 2018 İÇİNDEKİLER TEORİK BİLGİLER... 3 Isı Değiştiriciler...

Detaylı

TERMODİNAMİK SINAV HAZIRLIK SORULARI BÖLÜM 4

TERMODİNAMİK SINAV HAZIRLIK SORULARI BÖLÜM 4 Kapalı Sistem Enerji Analizi TERMODİNAMİK SINAV HAZIRLIK SORULARI BÖLÜM 4 4-27 0.5 m 3 hacmindeki bir tank başlangıçta 160 kpa basınç ve %40 kuruluk derecesinde soğutucu akışkan-134a içermektedir. Daha

Detaylı

Kullanım Alanları. Doğrama sistemlerinin camsız bölümleri İzotermal taşıma sistemleri. Depolama Koşulları

Kullanım Alanları. Doğrama sistemlerinin camsız bölümleri İzotermal taşıma sistemleri. Depolama Koşulları Bonus Pan XPS, iç ve dış cephe ısı yalıtım sistemlerinde ve yüksek basma dayanımı gerektiren alanlarda (uçak hangarları, otoparklar, demiryolları gibi) kullanılan yalıtım malzemesidir. Kullanım Alanları

Detaylı

YAYILI YÜK İLE YÜKLENMİŞ YAPI KİRİŞLERİNDE GÖÇME YÜKÜ HESABI. Perihan (Karakulak) EFE

YAYILI YÜK İLE YÜKLENMİŞ YAPI KİRİŞLERİNDE GÖÇME YÜKÜ HESABI. Perihan (Karakulak) EFE BAÜ Fen Bl. Enst. Dergs (6).8. YAYII YÜK İE YÜKENİŞ YAPI KİRİŞERİNDE GÖÇE YÜKÜ HESABI Perhan (Karakulak) EFE Balıkesr Ünverstes ühendslk marlık Fakültes İnşaat üh. Bölümü Balıkesr, TÜRKİYE ÖZET Yapılar

Detaylı

AHMET KOLTUK. Sahibi. Kullanma Amacı. Konutlar. Kat Adedi. İli ANKARA. İlçesi MERKEZ. Mahallesi AKINCILAR. Sokağı YENGEÇ. Pafta. Ada.

AHMET KOLTUK. Sahibi. Kullanma Amacı. Konutlar. Kat Adedi. İli ANKARA. İlçesi MERKEZ. Mahallesi AKINCILAR. Sokağı YENGEÇ. Pafta. Ada. BİNNIN Sahb Kullana acı Kat ded HMET KOLTUK Konutlar RSNIN İl NKR İlçes MERKEZ Mahalles KINCILR Sokağı YENGEÇ Pafta 1 da 13 Parsel 5 Isı Yalıtı Projesn Yapanın ONY dı Soyadı HMET KOLTUK Ünvanı MKİNE MÜHENDİSİ

Detaylı

ELM201 ELEKTRONİK-I DERSİ LABORATUAR FÖYÜ

ELM201 ELEKTRONİK-I DERSİ LABORATUAR FÖYÜ T SAKAYA ÜNİESİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ELEKTİK-ELEKTONİK MÜHENDİSLİĞİ ELM201 ELEKTONİK- DESİ LAOATUA FÖYÜ DENEYİ YAPTAN: DENEYİN AD: DENEY NO: DENEYİ YAPANN AD ve SOYAD: SNF: OKUL NO: DENEY GUP NO: DENEY

Detaylı

Şekil-1 Yeryüzünde bir düzleme gelen güneş ışınım çeşitleri

Şekil-1 Yeryüzünde bir düzleme gelen güneş ışınım çeşitleri VAKUM TÜPLÜ GÜNEŞ KOLLEKTÖR DENEYİ 1. DENEYİN AMACI: Yenilenebilir enerji kaynaklarından güneş enerjisinde kullanılan vakum tüplü kollektör tiplerinin tanıtılması, boyler tankına sahip olan vakum tüplü

Detaylı

Ercan Kahya. Hidrolik. B.M. Sümer, İ.Ünsal, M. Bayazıt, Birsen Yayınevi, 2007, İstanbul

Ercan Kahya. Hidrolik. B.M. Sümer, İ.Ünsal, M. Bayazıt, Birsen Yayınevi, 2007, İstanbul Ercan Kahya 1 Hdrolk. B.M. Sümer, İ.Ünsal, M. Bayazıt, Brsen Yayınev, 007, İstanbul se se da Brm kanal küçük gen kestl br kanalda, 1.14. KANAL EGIMI TANIMLARI Brm kanal genşlğnden geçen deb q se, bu q

Detaylı

ANADOLU ÜNivERSiTESi BiliM VE TEKNOLOJi DERGiSi ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY CiltNol.:2 - Sayı/No: 2 : 413-417 (2001)

ANADOLU ÜNivERSiTESi BiliM VE TEKNOLOJi DERGiSi ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY CiltNol.:2 - Sayı/No: 2 : 413-417 (2001) ANADOLU ÜNvERSTES BlM VE TEKNOLOJ DERGS ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY CltNol.:2 - Sayı/No: 2 : 413-417 (1) TEKNK NOTrrECHNICAL NOTE ELEKTRK ARK FıRıNıNDA TERMODNAMGN KNC YASASıNıN

Detaylı

---- >0.01. b0.05 >0.1 >0.1 >0.25 >0.25 70 Î 5 0.1 0.5 1 5 10 0.1

---- >0.01. b0.05 >0.1 >0.1 >0.25 >0.25 70 Î 5 0.1 0.5 1 5 10 0.1 Bna Kabuğunda Isı Ger Kazanımı Heat Recovery n Buldng Envelopes Max Howard SHERMAN, lan S. WALKER, Çevren: Devrm GÜRSEL ---- 1 >.1 25 >.1 b.5 Tpk Ev Pe Sayısı 9 f=.5 >.1 >.1 >.25 8 2 \ >.25 7 Tp» Ev Pesayısı

Detaylı

Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü 12 Ocak 2012 Perşembe, 17:30

Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü 12 Ocak 2012 Perşembe, 17:30 Zonguldak Karaelmas Üniversitesi 2011-2012 Güz Dönemi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü 12 Ocak 2012 Perşembe, 17:30 NOT: Kullandığınız formül ve tabloların no.ları ile sayfa numaralarını

Detaylı

Asimetri ve Basıklık Ölçüleri Ortalamalara dayanan (Pearson) Kartillere dayanan (Bowley) Momentlere dayanan asimetri ve basıklık ölçüleri

Asimetri ve Basıklık Ölçüleri Ortalamalara dayanan (Pearson) Kartillere dayanan (Bowley) Momentlere dayanan asimetri ve basıklık ölçüleri Asmetr ve Basıklık Ölçüler Ortalamalara dayanan (Pearson) Kartllere dayanan (Bowley) omentlere dayanan asmetr ve basıklık ölçüler Yrd. Doç. Dr. Tjen ÖVER ÖZÇELİK tover@sakarya.edu.tr III. Asmetr ve Basıklık

Detaylı

Isı transferi (taşınımı)

Isı transferi (taşınımı) Isı transferi (taşınımı) Isı: Sıcaklık farkı nedeniyle bir maddeden diğerine transfer olan bir enerji formudur. Isı transferi, sıcaklık farkı nedeniyle maddeler arasında meydana gelen enerji taşınımını

Detaylı

GIDALARIN SOĞUTULMALARINDA SOĞUTMA YÜKÜ VE HESAPLANMASI

GIDALARIN SOĞUTULMALARINDA SOĞUTMA YÜKÜ VE HESAPLANMASI GIDALARIN SOĞUTULMALARINDA SOĞUTMA YÜKÜ VE HESAPLANMASI Bir soğuk deponun soğutma yükü (soğutma kapasitesi), depolanacak ürünün ön soğutmaya tabi tutulup tutulmadığına göre hesaplanır. Soğutma yükü; "bir

Detaylı

MUTFAKLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ. İbrahim KOLANCI Enerji Yöneticisi

MUTFAKLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ. İbrahim KOLANCI Enerji Yöneticisi BİNALARDA ELEKTRİK TÜKETİMİ 35 30 25 20 15 10 5 0 YÜZDE % STANDBY KURUTUCULAR ISITICILAR TELEVİZYON AYDINLATMA BULAŞIK MAKİNASI ÇAMAŞIR MAKİNASI KLİMA BUZDOLABI DİĞER Soğutucu ve Dondurucular Bir soğutucu

Detaylı

3. AKIŞKANLARDA FAZ DEĞİŞİKLİĞİ OLMADAN ISI TRANSFERİ

3. AKIŞKANLARDA FAZ DEĞİŞİKLİĞİ OLMADAN ISI TRANSFERİ 1 3. AKIŞKANLARDA FAZ DEĞİŞİKLİĞİ OLMADAN ISI TRANSFERİ (Ref. e_makaleleri) Isı değiştiricilerin büyük bir kısmında ısı transferi, akışkanlarda faz değişikliği olmadan gerçekleşir. Örneğin, sıcak bir petrol

Detaylı

Sürekli Rejimde İletim Çok Boyutlu 77. Giriş 1. Sürekli Rejimde İletim Bir Boyutlu 27. Geçici Rejim Isı İletimi 139

Sürekli Rejimde İletim Çok Boyutlu 77. Giriş 1. Sürekli Rejimde İletim Bir Boyutlu 27. Geçici Rejim Isı İletimi 139 İçindekiler BÖLÜM 1 Giriş 1 Çalışılmış Örnekler İçin Rehber xi Ön Söz xv Türkçe Baskı Ön Sözü Yazar Hakkında xxi Sembol Listesi xxiii xix 1-1 İletimle Isı Transferi 1 1-2 Isıl İletkenlik 5 1-3 Taşınım

Detaylı

SICAK SU HAZIRLAYICISI (BOYLER)

SICAK SU HAZIRLAYICISI (BOYLER) SICAK SU HAZIRLAYICISI (BOYLER) Sıcak su hazırlayıcısı ; sıcak su, kaynar su veya buhardan faydalanarak sıcak su hazırlayan cihazdır.bu cihazlar soğuk ve sıcak ortamların akış yönlerine, cidar sayısına

Detaylı

6. Kütlesi 600 g ve öz ısısı c=0,3 cal/g.c olan cismin sıcaklığı 45 C den 75 C ye çıkarmak için gerekli ısı nedir?

6. Kütlesi 600 g ve öz ısısı c=0,3 cal/g.c olan cismin sıcaklığı 45 C den 75 C ye çıkarmak için gerekli ısı nedir? ADI: SOYADI: No: Sınıfı: A) Grubu Tarih.../.../... ALDIĞI NOT:... ( ) a) Termometreler genleşme ilkesine göre çalışır. ( ) b) Isı ve sıcaklık eş anlamlı kavramlardır. ( ) c) Fahrenheit ve Celsius termometrelerinin

Detaylı