50 Hz. GVF11-GVF12-GVF13 Serisi. e-sv SERÝSÝ ÇOK KADEMELÝ DÝKEY ELEKTRÝKLÝ POMPALAR ÝLE BÝRLÝKTE DEÐÝÞKEN HIZLI HÝDROFOR SETLERÝ

Transkript

1 Hz GVF11-GVF12-GVF13 Serisi e-sv SERÝSÝ ÇOK KADEMELÝ DÝKEY ELEKTRÝKLÝ POMPALAR ÝLE BÝRLÝKTE DEÐÝÞKEN HIZLI HÝDROFOR SETLERÝ Kod Rev.A Baský 11/211

2 ÝÇÝNDEKÝLER Giriþ... 3 Seçim ve tercih... 7 GVF.../SV Serisi...23 Modeller...2 Elektrikli pompalarýn özellikleri...26 Hidrolik performans tablolarý...31 Elektrik veri tablolarý...4 GVF11D - GVF11Y Serisi...43 GVF12D - GVF12Y Serisi...61 GVF13D - GVF13Y Serisi...79 Hz de çalýþma karakteristikleri...96 Hc pasýnç düþme eðrisi...11 Aksesuarlar Teknik Bilgiler

3 GV SERÝSÝ PAKET HÝDROFORLAR GÝRÝÞ - ÜRÜN TANIMI Lowara GV serisi paket hidroforlar aþaðýdaki alanlarda suyun taþýnmasý ve basýnçlandýrýlmasý amacýyla tasarlanmýþtýr: Hastaneler Okullar Kamu binalarý Sanayi Oteller Apartmanlar Spor tesisleri Þebeke suyu sistemleri GV serisi paket hidroforlar, e-sv serisine ait iki ila altý adet dikey çok kademeli pompadan oluþan pompa gruplarýdýr. Pompalar birbirleriyle emme ve basma borularýyla baðlýdýr ve tek bir kaideye sabitlenmiþlerdir. Pompalar manifoldlara vana ve çekvalf ile baðlýdýrlar. Kaide üzerine bir destek yardýmýyla elektrik korumasý ve kontrol paneli monte edilir. Özellikle büyük elektrik panellerinde, zemine monte edilir. GV serisi paket hidroforlar, farklý çalýþma seçeneklerine sahip olup aþaðýdaki modellere sahiptir: GV serisi F 2 ila 6 e-sv serisi pompalarýn ve elektrikli panelde sadece tek bir frekans dönüþtürücünün bulunduðu hidrofor gruplarý. Hidrofor grubundaki pompalar arasýnda farklý hýzlý çalýþma geçiþi mümkündür. GV serisi E 2 ila 6 e-sv serisi pompalarýn ve elektrikli panelde sadece tek bir frekans dönüþtürücünün bulunduðu hidrofor gruplarý. Deðiþken hýzlý çalýþma, ayný pompada sabit kalýr. GV serisi paket hidroforlar her sistemde farklý ihtiyaçlarý karþýlamak için geniþ bir pompa yelpazesine sahiptir. Ancak, Lowara belirli çalýþma gerekliliklerini karþýlamak için özelleþtirilebilen GV serisini de sunmaktadýr. GV serisi paket hidroforlarda olduðu gibi, elektrikli motor hýzlarýnýn düzenlendiði sistemler þu uygulamalarda kullanýlýr: Günlük tüketimin sýk sýk deðiþiklik gösterdiði çok fazla kullanýcýnýn olduðu sistemler. Sabit basýncýn gerekli olduðu sistemler. Pompa gruplarýnýn performansýnýn takibi ve kontrolünün mümkün olduðu denetlenebilen sistemler. Bu sistemler, pompalarýn kademeli olarak kapatýlmasý sayesinde gürültü emisyonlarýný azaltarak son kullanýcýnýn konforunu arttýrýr ve sistemdeki su darbesini büyük ölçüde azaltýr. 3

4 GV SERÝSÝ PAKET HÝDROFORLAR ÇALIÞMA TANIMI Tek elektrik pompalý Lowara GV serisi paket hidroforlar deðiþken hýzda çalýþýrken, diðerleri sabit hýzda çalýþýr. Pompa doðrudan elektrik panelindeki bir frekans dönüþtürücü vasýtasý ile; maksimum beþ adet olan diðer pompalar kontaktörlerle çalýþtýrýlýr. Tüm pompalar elektrik paneli kapýsýnýn ön tarafýndaki SD6 kontrol ünitesiyle kontrol edilir. Ýnvertör ile çalýþan pompa hýzýný sistemin ihtiyacýna göre deðiþtirirken, diðer pompalar maksimum hýzda çalýþýr. Ýlk çalýþan pompa daima frekans dönüþtürücüye baðlý olandýr, ilk çalýþmadan sonra diðer pompalar sýrayla çalýþýr. Eþit süreli çalýþma daðýlýmýný saðlamak üzere sabit hýzlý pompalarýn otomatik görev deðiþimi mümkündür. Pompalarýn çalýþmasý ve durmasý kontrol paneli menüsündeki basýnç ayar deðerine göre belirlenir. Basýnç deðeri SD6 kontrol ünitesine baðlý basýnç sensörü okunabilir. Üç pompadan oluþan bir GV serisi, F modelinin örnek çalýþmasý. Sadece GVF12 örneði...elektrik panelindeki invertör tarafýndan sadece tek bir pompa kontrol edilir. Pompalarý her yeni çalýþma çevriminde, frekans dönüþtürücü bir sonraki pompaya geçerek baðlý olan tüm pompalarda hýz ayarýnýn deðiþtirilmesini saðlar. Su ihtiyacý azaldýðýnda, pompalar kademeli olarak durur ve son olarak frekans dönüþtürücüye baðlý olan pompa durdurulur. Frekans dönüþtürücüye baðlý pompa motor devrini deðiþtirerek basýncý sabitler. Üç pompadan oluþan bir GV serisi, E modelinin örnek çalýþmasý. Sadece GVE12 örneði...elektrik panelindeki invertör tarafýndan sadece tek bir pompa kontrol edilir. Pompalarýn her yeni çalýþma çevriminde, frekans dönüþtürücü daima ayný pompayý kontrol eder. Su ihtiyacý azaldýðýnda, pompalar kademeli olarak durur ve son olarak frekans dönüþtürücüye baðlý olan pompa durdurulur. Frekans dönüþtürücüye baðlý pompa motor devrini deðiþtirerek basýncý sabitler. Lowara GV serisi paket hidroforlar aþaðýdaki örnekte görüleceði gibi sistemde sabit basýnç saðlarlar: H Q 4

5 GV SERÝSÝ PAKET HÝDROFORLAR ÇALIÞMA TANIMI Sistemde suya ihtiyaç duyulduðunda, dönüþtürücü tarafýndan kontrol edilen pompa çalýþmaya baþlar ve set basýnç deðeri için gereken hýza ulaþýr. Su ihtiyacý arttýðýnda, diðer pompalar maksimum hýzda çalýþmaya baþlarken, dönüþtürücüye baðlý ilk pompa basýncý sabit tutmak için hýzýný deðiþtirir. H Su ihtiyacý azaldýðýnda, pompalar basýnç deðerine göre kademeli olarak kapanýr. Birinci pompa (deðiþken hýzda çalýþan) devir hýzýný kapanmadan önce ayarlanan minimum devrine düþürür. Q Sabit basýnç deðerinin düzenlenmesi GV serisi paket hidroforlar, su tüketiminde yaþanan sýk deðiþiklikler esnasýnda bile sistemde sabit basýncý garanti ederler.hidrofor sisteme baðlandýðýnda, basýnç deðeri sistemin kollektörüne baðlý basýn sensörü tarafýndan okunur. Okunan deðer set deðeriyle karþýlaþtýrýlýr. Bulunan basýnç deðeri ve ayarlanan basýnç deðeri arasýndaki kontrol, iki deðer arasýndaki farký düzelterek frekans deðiþimi/motor devri oranýný etkileyen ve zamana göre pompa performansýný deðiþtiren PID regülatörüyle saðlanýr. PID regülatörü SD6 kontrol panelindedir. Frekans dönüþtürücünün bozulmasý durumunda, paket hidrofor fonksiyonlarýnýn kontrolü otomatik olarak SD6 paneli tarafýndan saðlanýr. Kontrol tipi GV serisi paket hidroforlar basýnç kontrolü için standart olarak bir sensör kullanýrlar. Her bir paket hidrofor için, birincisi bozulduðunda kontrolün otomatik olarak ikincisine geçtiði iki sensör (biri beklemede) vardýr. SD6 kontrol paneli sistemin ihtiyaçlarýna göre debi, sýcaklýk ya da seviye sensörleri gibi kontrol cihazlarýnýn kullanýlmasýný saðlar. Ölçü birimi doðrudan kontrol paneli menüsünden ayarlanabilir. Bu kontrol cihazlarý özel olarak talep edilmelidir, çünkü bunlar GV serisi paket hidroforlarda standart özellik olarak kullanýlmaz. Ayar Deðeri SD6 ile, farklý deðerlerde altý ayar deðeri ve orijinal ayar deðeri ayarlanabilir. Bu þekilde, hidrofor farklý boylarda ve seviyelerdeki sistemlerde kullanýlabilir. Örneðin, bir yamaçtaki sulama sistemi için farklý bir set deðerleri kullanýlabilir ya da bir set deðeri gündüz evsel su temini için kullanýlýrken ikinci bir set deðeri gece sulama için kullanýlabilir. Ayar noktasý bir zaman çizelgesiyle, SD6 kontrol panelindeki saatin ayarlanmasýyla ya da harici bir aygýtla (harici cihaz) deðiþtirilebilir.

6 GV SERÝSÝ PAKET HÝDROFORLAR ÇALIÞMA TANIMI Pompalarýn çalýþma ve durma zamaný Bu fonksiyon, saat baþýna çalýþma ve durma sayýsýný optimize ederken sistemin ihtiyaçlarýný karþýlamak için pompalarýn çalýþtýrýlmasý ya da durdurulmasý sýrasýnda reaksiyon süresinin iyileþtirilmesini saðlar.pompanýn her çalýþmasýnda ya da durmasýnda, sistem tipi için doðru gecikme süresi ayarlanýrsa, pompa ancak belirli bir süre sonra çalýþýr ya da durur. Bu, pompanýn ayarlanan basýnç deðerinde durmadan çalýþmaya devam etmesini saðlar. Bu özellik, su ihtiyacýndan dolayý ani basýnç düþmesinden kaynaklanan durma sonrasýnda, pompanýn aniden tekrar çalýþmasýný önler. Pompa çalýþma ve durma zamanlarýnýn iyi bir þekilde ayarlanmasý saat baþýna aþýrý çalýþma sayýsýný önler. Standby pompa GV serisi paket hidroforlarda, sadece paketteki pompalardan birinin arýzalanmasý durumunda devreye giren bir standby pompa kullanýlabilir. Standby pompa, normal bir pompa durumuna gelerek, diðer pompalarla ayný þekilde kontrol edilir. Pompalarýn periyodik görev deðiþimi etkinleþtirilirse, standby pompa otomatik olarak çalýþýr. Paket hidroforun performansý, pomplardan bir kullaným dýþý kalsa dahi standby pompayla garanti edilir. Pompalarýn periyodik görev deðiþimi Bu fonksiyon etkinken, çalýþma saatleri pompalar arasýnda eþit olarak paylaþtýrýlýr. Su ihtiyacýnýn ayarlanan hidrofor performansýnýn altýnda olmasýndan dolayý, hiç kullanýlmamalarý durumunda dahi, her yeniden çalýþtýrmada pompalar arasýnda görev deðiþimi yapýlýr. Pompalar uzun süre durmadan çalýþýrsa, periyodik görev deðiþimine zorlanabilir. Pompalarýn görev deðiþim zamaný otomatik yerine, SD6 kontrol paneli menüsünden doðrudan ayarlanabilir. Otomatik test GV serisi paket hidroforlarda, otomatik test fonksiyonu etkinleþtirilebilir; bu fonksiyon pompalar sýklýkla çalýþtýrýlmadýðýnda kullanýlýr.otomatik testin temel amacý, pompalanan sývý tarafýndan kalan kalýntýlardan dolayý mekanik salmastranýn sýkýþmasýný önlemek ve pompada sýkýþýp kalan hava ceplerini ortadan kaldýrmak için pompalarý çalýþtýrmaktýr. Otomatik test SD6 kontrol paneli menüsünden etkinleþtirilebilir ve günü ve süresi saat ile ayarlanabilir. GV serisi paket hidroforlar otomatik test ayarlanmýþ olarak sipariþ edilebilir; bu durumda su deþarj devresi basma kollektöründen gönderilir. Otomatik test sýrasýnda pompa gövdesinin içindeki suyun aþýrý ýsýnmasýný önlemek için bir solenoid valf bulunan deþarj devresinin bulunmasý gerektiði unutulmamalýdýr. Kuru çalýþmaya karþý koruma Kuru çalýþmaya karþý koruma iþlevi, hidroforun baðlý olduðu su rezervinin minimum emiþ seviyesinin altýna düþmesiyle devreye girer.gv serisi paket hidroforlarda su seviyesi þamandýra, seviye sensörleri veya minimum basýnç anahtarýyla kontrol edilebilir. Basýnç sensörlerinden sinyal alan SD6 kontrol paneli menüsüne doðrudan bir minimum basýnç deðeri girerek de bu iþlev gerçekleþtirilebilir. 6

7 GV SERÝSÝ PAKET HÝDROFORLAR SEÇÝM VE TERCÝH Paket hidrofor seçiminde þu koþullar göz önünde bulundurulmalýdýr: Sistemin debi ve basýnç ihtiyacý karþýlanmalýdýr. Gereksiz montaj ve iþletme maliyetinden kaçýnmak için paket hidroforun boyutu fazla büyük seçilmemelidir. Evler ya da hastane ve otel gibi binalarýn su daðýtým sistemleri genellikle deðiþken bir su tüketim profiline sahiptir. 24 saatlik süre içinde tüketimde öngörülmesi güç ani deðiþiklikler yaþanabilir. 24 saat içinde bir tüketim modeli ortaya çýkabilir ancak paket hidroforun günlük çalýþmasý farklý debilerde de gerçekleþebilir. Bu tip sistemlerin debisi karmaþýk bir sistem olan bir olasýlýk hesabýna veya sistemlerin boyutlandýrýlmasý böylece maksimum anlýk debinin hesaplanmasýna yardýmcý ulusal standartlara ait tablo veya þemalarla bulunmaktadýr. Q (m³/s) saat 24 saatte tüketim 24 saat üzerinden hesaplanan paket hidroforun çalýþma süresi, farklý debilerde günlük çalýþma oraný hakkýnda bize bir fikir verir. Kýsa zaman aralýklarýnda maksimum debinin oluþtuðu günlük maksimum pikler yaþanabilir. Aþaðýda verilen örnekte çalýþma süresinin %2 sinde 4 m³/s lik bir tüketim varken, sürenin %1'ünde 4 m³/s lik bir tüketim görülebilir. Q (m³/s) % 7

8 GV SERÝSÝ PAKET HÝDROFORLAR SEÇÝM VE TERCÝH Paket hidroforu seçerken genellikle sistemi tasarlayan kiþi tarafýndan verilen sistemin tüketim deðeri göz önünde bulundurulmalýdýr. Tüketimin sürekli ve ani deðiþiklik gösterdiði sistemlerde deðiþken pompa hýzý regülasyonuna sahip GV serisi paket hidroforlarýn kullanýlmasý tavsiye edilir. Paket hidroforun boyut hesabý (performans ve pompa sayýsý) çalýþma deðerine ve buna baðlý olarak aþaðýdaki etkenler göz önünde bulundurularak bulunan tüketim deðerine baðlýdýr: Pik tüketim deðeri Randýman Net Pozitif Emme Yüksekliði Yedek pompalar Pilot pompalar Diyafram tanklarý Deðiþken hýzlý paket hidroforlarýn çalýþmalarýný zamana göre ayarlayarak son kullanýcýya saðladýðý enerji tasarrufu, elektrik panosuna takýlan bir ölçüm modülüyle kontrol panelinde doðrudan hesaplanabilir. Böylece çok fazla kullanýcýnýn ve tüketim aralýklarýnýn bulunduðu karmaþýk sistemlerde sistem randýmaný kontrol edilebilir. Pompa istasyonunda ilave bir güvenlik tedbiri gerekliyse yedek bir pompa monte edilebilir. Bu durum, hastaneler, fabrikalar veya sulama gibi belirli öneme sahip sistemler için genel bir uygulamadýr. Ayný sistemde küçük çaplý kullaným gerekiyorsa, pilot pompa kurulumu yapýlmasý tavsiye edilir. Daha güçlü ana pompayý çalýþtýrmak yerine daha küçük bir pompayla ve daha düþük enerji tüketimiyle ayný hizmet saðlanabilir. GV serisi paket hidroforlarýn diyafram tanklarýnýn olmasý gerekir (tankýn boyutu için bu katalogdaki ilgili bölüme bakýn). Paket hidroforun basma tarafýna tek bir tank ya da toplam hacmi koruyarak birkaç küçük tank monte edilebilir. Diyafram tanklarý, sistem ve pompalara zarar veren su darbesi riskini azaltýr. Tüketimde sýk ve ani deðiþikliklerin yaþandýðý sistemlerde genellikle sabit basýncý saðlamak için GV serisi gibi deðiþken pompa hýzýna sahip paket hidroforlar seçilmelidir. POMPA SEÇÝMÝ Hangi tipte pompa seçilmeli? Pompa seçiminde genellikle mümkün olan en yüksek deðerin seçildiði sistemin çalýþma noktasý baz alýnýr. Maksimum talep deðeri genellikle kýsa periyotlar için geçerlidir, bu yüzden pompanýn hizmet ömrü boyunca farklý isteklere cevap verebilmesi gerekmektedir. 8

9 GV SERÝSÝ PAKET HÝDROFORLAR POMPA SEÇÝMÝ Pompa seçiminde genellikle perrformans eðrisi baz alýnýr ve en iyi verim noktasýna yakýn olmalýdýr. Pompa nominal performans aralýðýnda çalýþmalýdýr. Paket hidrofor boyutu olasý maksimum tüketime göre seçildiðinden pompa çalýþma noktasý performans eðrisinin sað tarafýnda olmalýdýr. Böylece tüketimde azalma olduðunda randýmanda azalma olmaz. Q Pompa karakteristik eðrisi üzerinde bir tercih yapýldýðýnda ideal konum aþaðýdaki grafikte gösterilmektedir: H Q Pompa seçiminde göz önünde bulundurulmasý gereken bir baþka faktör de npsh (net pozitif emme yükü) deðeridir. Çalýþma noktasý npsh eðrisinin sað tarafýndan uzakta yer alan bir pompa kesinlikle seçilmemelidir. Pompa emiþinin yeterli olmamasý yanlýþ montaj tipiyle (negatif emiþ) daha da ciddi bir boyuta ulaþabilir. Bu tip durumlarda kavitasyon tehlikesi vardýr. Pompanýn talep edilen maksimum debideki net pozitif emme yükü daima kontrol edilmelidir. npsh (net pozitif emme Q 9

10 GV SERÝSÝ PAKET HÝDROFORLAR POMPA SEÇÝMÝ Bu yüzden pompa tercihi debiye baðlý olarak pompanýn karakteristik eðrisine ve sistemin için gerekli basýnca baðlýdýr. Debi ihtiyacýndan aþaðýya yatay basýnç çizgisiyle birleþene kadar dik bir çizgi çizilir. Çizgilerin kesiþim noktasý sistem için gerekli pompa tipi ve sayýsýný verir. 22SV1 ~ 28 [dev/dak] ISO Ek A Q [Imp gpm] Q [US gpm] Yandaki örnekte 6 m³/s debi ihtiyacý ve 11 metre su sütunu gösterilmektedir Seçimden görüldüðü üzere sisteme üç adet tablonun sol üst köþesinde belirtilen 22SV1 tipi pompa gerekmektedir. Ayrýca çalýþma noktasý düþük kavitasyon riskine sahip en soldaki npsh bölgesine düþüyor. 1 P 2 P 3 P NPS NPS Q [m1 3 /s] Q [l/dak] 76842_A_CH Elde edilen deðerler pompa performans deðerleridir. Paket hidroforun kendi yük kaybý ve montaj koþullarý nedeniyle net basýnç deðerinin kontrolü doðru yapýlmalýdýr. Bu nedenle bu katalogda yer alan konuyla ilgili bölümün okunmasý tavsiye edilir. 1

11 GV SERÝSÝ PAKET HÝDROFORLAR NET BASINCI HESAPLAMA GV serisi hidrofor ünitelerini seçerken pompa performansýna bakýlmalýdýr. Performans, pompalarýn karakteristik eðrilerinden hesaplanýr ve hidrofor ünitelerindeki gibi boru ve valflerin oluþturduðu basýnç düþüþlerini dikkate almaz. Doðru hidroforu seçmeye ve basma manifoldundaki doðru basýncý hesaplamaya yardýmcý olmasý için aþaðýda bir örnek gösterilmektedir: Kesiþim noktasý Q = 42 m 3 /s H = 1 mca ve iki pompa çalýþýyorsa, en uygun karakteristik eðriye sahip pompa, yani gerekli debi ve basma yüksekliði deðerlerini saðlayan eðriye sahip pompa seçilir. 22SV1 ~ 29 [dev/dk] ISO Ek A Q [Imp gpm] Q [US gpm] Örnekte, sistem performansýný karþýlayan 22SV1 serisi pompayý seçtik. Pompa eðrisi biraz büyüktür ancak bu, hidrofor ünitesi borularýndaki basýnç düþüþlerine karþý koymak için bir güvenlik payý saðlamaktadýr. Basma manifoldundaki etkin basýncý öðrenmek için her bir pompanýn emme ve basma hatlarýndaki basýnç düþüþleri hesaplanýr. 1 3 Hesaplamalarý basitleþtirmek için bu katalogun 11. sayfasýndaki pompa basýnç düþüþ eðrileri kullanýlýr. 8 NPS P 2 P 3 P 2 1 NPS Emme hattýndaki çekvalfli bir hidroforun seçildiðini varsayarsak (Hc basýnç düþüþlerinin B eðrisi), bu aþaðýdaki þekilde devam eder: Q [m1 3 /s] /h] Q [l/min] [l/dk] 76842_A_CH Pompa emiþ hattýndaki Hc basýnç düþüþleri B eðrisinde deðerlendirilecektir. 21 m 3 /h debide Hc = 2,8 m dir. Benzer þekilde pompanýn basma hattýndaki Hc basýnç düþüþleri B eðrisinde deðerlendirildiði gibi analiz edilir. 21 m 3 /s debide Hc =,3 m dir. Bu nedenle basma ve emme hatlarýndaki toplam basýnç düþüþü 2,84 m dir. Emme ve basma manifoldlarýndaki basýnç düþüþü, pompa emme ve basmasýndaki basýnç düþüþüne göre % olarak düþünülebilir. Bu durumda bu deðer,,142 m dir. Toplam basýnç düþüþü yaklaþýk: 3 m. 42 m 3 /h akýþ hýzýndaki ünite performansý analiz edildiðinde, basma yüksekliði H 11 m dir. Basma manifoldundaki net basýnç 11 3 = 112 m dir. Bu deðer nominal deðerle karþýlaþtýrýldýðýnda, 112 m > 1 m dir. Bu nedenle ünite, sistemin talebini karþýlayabilir. 11

12 GV SERÝSÝ PAKET HÝDROFORLAR EMÝÞ KOÞULLARI Yukarýdaki örnekte, hidrofor ünitesinin son performansý benzer þekilde etkileyen emme koþullarý dikkate alýnmamýþtýr. Bu nedenle emiþ hattýnýn her zaman, özellikle de pozitif basma yüksekliði olan montajlar söz konusu olduðunda, kontrol edilmesi iyidir. Yukarýda durumla ilgili olarak pozitif basma yüksekliðine sahip bir montaja örnek aþaðýda gösterilmektedir: Pozitif basma yüksekliðine sahip bir montajda tasarýmcý, kavitasyonu ve böylece pompanýn havasýnýn alýnmasýný önlemek için güvenlik koþullarýndaki pompanýn minimum montaj yüksekliðini (Hg) hesaplamalýdýr. Kontrol edilmesi gereken ve bu ölçümle ilgili olan baðýntý aþaðýda verilmiþtir: Eþitliðin sýnýr koþul olduðu yerde NPSH mevcut NPSH istenen. NPSH mevcut = Patm + Hg - basýnç düþüþü. Burada: Patm 1,33 m ye eþit olan atmosferik basýnçtýr HG, jeodezik seviye farkýdýr Basýnç düþüþleri emme borularýna ve ilgili valflere (taban ve kesme valfi) baðlýdýr NPSHistenen pompanýn performans eðrisinden alýnan bir pompa parametresidir, bizim durumumuzda bu, 21 m 3 /s debide 2, m ye karþýlýk gelir. NPSH mevcut deðerini hesaplamadan önce, çelik gibi bir malzeme düþünülerek bu katalogun sayfalarýndaki tablolar kullanýlarak emme basýncý düþüþleri hesaplanýr. Emme borusunun seçilen çapý DN8 dir. 9 eðri DN8 = 2,11 m Sönümleyici DN8 =,28 m Tahliye valfi DN8 =,3 m (tedarikçinin verilerinden hesaplanýr) Borular DN8 =,61 m (2, m uzunluðunda olduðu varsayýlýr) Borular DN8, emme manifoldu =,4 m (manifoldun uzunluðu,61 m) Pompa emme tarafýndaki basýnç düþüþü (eðri B) = 2,8 m basýnç düþüþleri = 6,1 m Not: NPSH mevcut = 1,33 + Hg - 6,1 Deðiþtirme: 1,33 + Hg - 6,1 2, Hg = 2, + 6,1 1,33 = - 1,73 m sýnýrý gösterir, bu nedenle: NPSH mevcut = NPSH istenen Bu nedenle genel anlamda, kavitasyon riski söz konusu olduðunda doðru çalýþma koþullarýný saðlamak için pompanýn, emme yüksekliðinin 1,73 m sýnýr deðerinden daha düþük olmasý amacýyla tank seviyesinin üzerine yerleþtirilmesi gerekir. Hidrofor gruplarýnda emiþ yapýlmasý gereken durumlarda ortak emiþ kollektörü yerine her pompayý ayrý ayrý emiþ yaptýrýlmasý tavsiye edilir. 12

13 GV SERÝSÝ PAKET HÝDROFORLAR KURULUM GV serisi paket hidroforlarýn kurulumu donmaya karþý korunaklý ve motoru soðutacak yeterli havalandýrmaya sahip ortamlara yapýlmalýdýr. Sistemdeki titreþim ve baskýlarý sýnýrlamak için emiþ ve basma hatlarýnýn baðlantýlarýný titreþim düþürücü parçalarla yapmak doðru bir uygulamadýr. Basma titreþim önleyici baðlantý Emiþ GV serisi paket hidroforlar sistem için yeterli kapasiteye sahip basýnçlý tanklara baðlanmalýdýr. Bu tanklar sabit hýzda çalýþan pompanýn aniden durmasýyla ortaya çýkan su darbesinin neden olacaðý tüm sorunlardan korunabilir. Bu tür bir sistem için normal basýnçlý sistemlerdeki gibi su depolama gereði olmadýðýndan basýnç sönümleme iþlevi gören 24 litre hacimli diyafram tanklarý kullanýlabilir. Tasarýmlarý nedeniyle deðiþken hýzlý paket hidroforlar pompa hýzýný deðiþtirerek kullanýcý ihtiyaçlarýný karþýlayabilirler. Her zaman kurulacak sistemin türünü kontrol etmeniz ve buna uygun doðru diyafram tankýný seçmeniz tavsiye edilir. Diyafram tanký boyut seçimi için bu katalogdaki ilgili bölüme bakýn. Deðiþken hýzlý pompalarýn sistemdeki basýnç deðiþimlerine karþý yüksek hassasiyeti de göz önünde bulundurulduðunda, su talebinin olmadýðý veya çok düþük olduðu zamanlarda diyafram tanklarý basýncýn sabit kalmasýný saðlayarak pompanýn çalýþmasýný kesmeyerek minimum hýzda çalýþmaya devam etmesini engeller. Basýnç deðeri hidrofora uygun bir tank seçmek için maksimum pompa basýnç deðerini kontrol etmeniz önerilir. Emiþ Basma 13

14 PAKET KÝMLÝK KODU GV F 1 2 J D D RA / 46SV3G11T + 3SV11F11T / DW / PA SEÇENEKLER (TALEP ÜZERINE) BAP CM KV MA PA RE SA SC SCA VA WM PP Ana pompanýn kodu Modeller: _ = Standart model DW = Ýçme suyu modeli A316 = Özel model AISI 316 A34 = Özel model AISI 34 Pilot pompanýn (varsa) kodu _ = basma tarafýndaki çekvalf ile RA = emme tarafýndaki çekvalf ile Mevcutsa, pilot pompanýn çalýþtýrýlmasý (bkz. *) D = doðrudan 22 kw ye (dahil) kadar Y = yýldýz/delta, 22 kw F = invertör R = talep üzerine yumþak yol verici = mevcut deðil Sabit hýzlý pompanýn çalýþtýrýlmasý D = doðrudan 22 kw ye (dahil) kadar Y = yýldýz/delta, 22 kw R = talep üzerine statik yol verici 1 ila 6 arasýnda invertör sayýsý= invertör beslemeli n. pumpa (mevcutsa, pilot pompa invertörü hariç) Mevcut modeller F = eksiksiz standart model E = talep üzerine ekonomik M = talep üzerine karýþýk S = talep üzerine seri Seriye referans GV = deðiþken hýz ayarý Basma manifolduna monte edilmiþ yüksek basýnç þalteri Standart boyuttan daha büyük emme veya basma manifoldu Faz anahtarlý voltmetre kiti Emme manifolduna takýlan basýnç göstergesi Kuru çalýma korumasý için emme manifolduna takýlan minimum basýnç göstergesi Termostatla kontrol edilen yoðuþma önleyici ýsýtýcý içeren panel Giriþ yok: Emiþ valfi ve emiþ manifoldu yok Basýnç þalteri ya da transmiter gibi kontrol cihazlarý olmayan grup; manometre vardýr Emiþ manifoldu yok (emiþ valfleri var) Analog voltmetre ve ampermetre takýlý elektrik kontrol paneli Sabitleme týrnaklarý olan duvara monte edilen elektrik paneli. Kablolar L= m Basýnç anahtarlarýyla kontrol; sensörlerin arýzalanmasý durumunda paket sabit hýzda çalýþýr (etkinleþtirilmiþse) MODELLER J = pilot pompa ile = pilot pompa olmadan ila sabit hýzlý pompa sayýsý (mevcutsa, pilot pompa hariç) Seçenekler GVF 2 ila 6 elektrikli pompa ve sadece bir invertörden oluþan sistem. Elektrikli pompalarda otomatik invertör deðiþimi. Elektriksel olarak kilitli kontaktörlerin sýralanmasýyla deðiþim. GVE 2 ila 6 elektrikli pompa ve daima ayný pompaya baðlý sadece bir invertörden oluþan sistem. GVM 2 ila 6 elektrikli pompadan ve birden fazla invertörden oluþan sistem. GVS 2 ila 6 elektrikli pompadan oluþan sistem. Her pompa bir invertör ile beslenir. * GVF, GVE GVM modellerinde, pilot pompa sadece sabit hýzlýdýr. GVS modellerinde, pilot pompa sabit ya da deðiþken hýzlý olabilir. 14

15 GVS-GVM SERÝLERÝ ÇOKLU ÝNVERTÖR ÇALIÞMALI ÖZEL MODELLER (TALEP ÜZERÝNE) SD6 kontrol panelinden çok sayýda frekans dönüþtürücü bulunan deðiþken hýzlý paket hidroforlar çalýþtýrýlabilir. Bu sistemler tipine ve kurulum tipine göre seçilmelidir. 24 saat su beslemesi gereken yerlerde kurulum için, daha dengeli sistemler gerektiðinden çok sayýda invertör kullanýlýr. Taleplerin daha deðiþken olduðu yerlerde, zamanýn çok kýsýtlý ve sürekli çalýþma durumlarýnda, deðiþken hýzlý pompalarýn bulunduðu sistemler tercih edilir. Baðlanan pompa gücünün oldukça yüksek olduðu þebeke suyu gibi su beslemesi kurulumlarýnda, çoklu invertör süstemi ile enerji tasarrufu saðlanabilir. NOT: talep üzerine aþaðýdaki modeller tedarik edilebilir. Kontrol deðiþiklikleri aþaðýda listelenmiþtir: Deðiþken hýzlý pompalarýn bulunduðu sistemler Deðiþken hýzlý ve sabit hýzlý pomplarýn bulunduðu sistemler GVS Serisi (Seri) GVM Serisi (Karma) Her pompa bir frekans dönüþtürücüyle kontrol edilir. Sadece GVS3 için örnek... Ýki pompa bir frekans dönüþtürücüyle kontrol edilir; üçüncü pompa sabit hýzda çalýþýr. Deðiþken hýzda çalýþma sadece invertörle kontrol edilen pompalarla saðlanýr. Sadece GVM21 için örnek... Pompa hýzýnýn sürekli olarak ayarlanmasýyla sabit basýnç. Çalýþan pompalar ayný hýzda dönebilir (Synchro) ya da programlama menüsüyle, pompalarýn kademeli olarak hýzlarýný deðiþtirdiði seri kontrol seçilerek bir öncekinin maksimum hýzda ( Hz) dönmesi saðlanabilir. Frekans dönüþtürücülerle kontrol edilen pompa hýzýnýn sürekli ayarlanmasýyla sabit basýnç. Bu çözüm için, Synchro ya da Cascade Serisi modu seçilebilir. 1

16 ELEKTRÝKLÝ KONTROL PANELÝ VE SD6 KONTROL ÜNÝTESÝ Elektrikli panel ya da besleme, en fazla altý adet üç fazlý elektrikli pompa, çelik sac kasalý (þek. 1) ve IP koruma sýnýflý. þekil 1 Ana özellikler: - Ana kapý blokaj anahtarý, sigorta taþýyýcý ve sigortalar, çalýþtýrma kontaktörleri ve termal koruma. - Standart besleme gerilim: 3x4Vac %+/-1, /6Hz. Talep üzerine standart olmayan gerilimler, 1x23Vac +/- %1, 3x23Vca +/-%1, /6Hz. - Yardýmcý düþük gerilim devresi için transformatör; yardýmcý gerilim 24Vac. - Ýç kýsýmda, kontrol deðiþim tipine baðlý olarak bir ya da daha fazla frekans dönüþtürücü. Mikro iþlemci, grafik ekran ve programlama tuþlarýnýn bulunduðu Lowara SD6 dijital kontrol ünitesi (bkz. þek. 2). SD6, deðiþken hýzlý paket hidroforlarýn düzenlenmesi ve izlenmesi için yüksek baðlanýrlýk ve esnekliðe sahip bir programlanabilir elektronik denetleyicidir. Bu ünite, pazardaki talepleri karþýlayabilecek donaným ve STRATON geliþtirme ortamý sayesinde PLC gibi standart programlama dilleri ile uygulamalarýn geliþtirilmesine olanak saðlayan yazýlým içeren bir güçlü platforma dayanmaktadýr. Denetleyici aþaðýdaki özellikleri ve fonksiyonlarý sunar: Grafik ekran tipi o-led 2,7". Grafik ekran sistemin, her bir pompanýndurumun, alarm kayýtlarýný, devam eden bir ya da daha fazla alarmý, dijital giriþ ya da çýkýþlarýn durumunu, analog giriþ ya da çýkýþlarýn deðerini, baðlý olan her bir pompanýn çalýþma saatini ya da menüye baðlý olarak diðer öðeleri gösterebilir. Böylece sistem bakým teknisyeni istediði zaman birkaç basit menü hareketiyle bakým gerekliliðine karar vermek üzere uygulamalarýn genel durumuna ulaþabilir. Çoklu dil. Gösterge led leri: otomatik/manuel çalýþma modu (ref. 1), hat mevcudiyeti (ref. 2), genel arýza (ref. 3), emme tarafýnda su eksikliði için alarm düzeyi (ref. 4), pompanýn þekil 2 çalýþmasý (ref. ). Programlama ve menü geinti dokunmatik tuþlarý, yazma tuþlarý duyarlý arka ýþýk. Her bir invertör için motorda çýkýþ frekansýnýn manuel ayarý (yavaþ mod). Her bir sabit hýzlý pompayý manuel olarak çalýþtýrma. Pilot pompa ve bekleme pompasýnýn yönetimi. Altý çalýþma ayar noktasýna kadar yönetme. Frekans dönüþtürücü çalýþmasýný yönetme. Baðlý olan her pompanýn çalýþtýrma ve durdurma zamanýný ayarlama. Baðlý olan tüm pompalarda eþit miktarda aþýnma saðlamak için, deðiþken hýzlý pompa ve sabit hýzlý pompalarýn periyodik görev deðiþimi. Elektronik sensör baðlantýsý (basýnç, debi, seviye, sýcaklýk,..) için (4)-2mA akýmda dört (4) analog giriþ. (4)-2mA akýmda bir (1) analog giriþ ve (2)-1Vdc gerilimde bir (1) çýkýþ. Analog çýkýþlarýn fonksiyonlarý programlanabilir. Düþük seviye kontrol cihazý ve pompa grubunun emme tarafýnda düþük basýnç baðlantýsý için özel giriþler. Cihaz aþaðýdakilerden biri olabilir: minimum basýnç anahtarý, þamandýra, üç elektrikli elektrot. Pompa kontrolü için dijital röle çýkýþlarý. Ýki deðiþtirme kontaklý, programlanabilir tip bir (1) özel dijital röle çýkýþý. Baðlanan cihazlara baðlý olarak, aþaðýdaki alarm sinyalleri görülebilir: emme tarafýnda düþük seviye, motor aþýrý yükü, arýzalý sensör, arýzalý invertör, pompa grubu çýkýþ tarafýnda maksimum ve minimum basýnç, genel harici cihazdan kaynaklanan arýza (güç besleme hattýnda aþýrý gerilim, yetersiz gerilim,...). 16

17 ELEKTRÝKLÝ KONTROL PANELÝ VE SD6 KONTROL ÜNÝTESÝ Ýki deðiþtirme kontaklý, programlanabilir bir (1) özel dijital röle çýkýþý. Baðlanan cihazlara baðlý olarak, aþaðýdaki sinyalleri görülebilir: grup çalýþýyor, invertör çalýþýyor, otomatik test devam ediyor. Çalýþan pompa kontaklarý baðlantýsý için optik olarak izole edlimiþ özel dijital giriþler, termal koruma. Optik olarak izole edilmiþ dijital giriþler, baðlanan koruma ve kontrol cihazlarýnýn tipine göre programlanabilir (PTC, maksimum basýnç anahtarý, harici alarm, arýzalý invertör, uzaktan onay, ayar noktasý deðiþikliði,...). Flash belleði yüksek kapasitesi ve RCT yükleme bataryasýndaki saat sayesinde, oluþan tüm alarmlarý, düzenlenen temel fiziksel karakteristik deðerlerini (basýnç, debi, ) ve baðlanan pompalarýn durumunu hatýrlamak kolaydýr. Veriler USB baðlantý noktalarý ya da ETHERNET aracýlýðýyla USB belleðe ya da bir bilgisayara aktarýlabilir. Ýki adet yüksek performanslý 16 bit mikro iþlemci programýn yüksek hýzda yürütülmesini ve etkili arayüz yönetimi saðlar. Önemli parametrelerin tümü parola korumalýdýr. Denetim ve kontrol sistemleriyle uyumluluk çok daha önemli hale gelmektedir. Bu nedenle, SD6 ünitesi, en yaygýn kullanýlan BMS denetim ve kontrol sistemleri ya da üçüncü taraflarca geliþtirilen uygulamalarýn baðlanmasý için standart olarak iki (2) adet optik olarak izole edilmiþ seri arayüzle donatýlýr. Standart iletiþim protokolleri ModBus RTU protokolleridir. Talebe göre tedarik edilen isteðe baðlý harici modüller yardýmýyla diðer iletiþim protokollerinin (BacNet, Johnson Metasys, TCP/IP, LonWorks, Trend..) kullanýldýðý baþka denetim sistemlerine sahip arayüzler de mümkündür. Web sunucusu ve P_LAN að geçidi sayesinde, intranet/internet aðlý arayüzler mümkündür. Mikro SD kart, Maks. 2 Giga, bellek kartý yuvasý. Secure Digital (kýsaca SD) en yaygýn kullanýlan bellek kartýdýr, büyük miktarda bilgileri dijital formatta flash belleklerde saklamak için kullanýlan elektronik cihazlardýr. Böylece kullanýcý olay günlüðü verilerini SD6 ünitesnin flash ram belleði yerine bellek kartýna (ürünle birlikte verilmez) kaydedebilir. USB bellek gibi (USB flash sürücüsü, USB çubuk, çubuk sürücü... olarak da bilinir) cihazlarý baðlamak için bir (1) adet Sunucu tip USB baðlantý noktasý: SD6 ünitesinin yapýlandýrma dosyalarý, olay günlükleri ( csv formatý) gibi veriler dýþa ya da yazýlým güncellemeleri gibi dosyalar içe aktarýlabilir. Yapýlandýrma dosyalarýný ve olay günlüklerini dýþa, yapýlandýrma dosyalarýný ve yazýlým güncellemlerini içe (bilgisayara kaydetme) aktarma ve görüntüleme içi bir (1) adet USB OTG baðlantý noktasý. Hidrofor sistemleri için daha fazla güvenlik ve daha kolay bakým saðlamak üzere, SD6 ünitesinde elektronik þebeke analiz modülüne seri baðlantý saðlanabilir. Bu modül pompa grubu elektrik besleme hattýnýn enerji tüketimi dahil tüm tüm elektrik deðerlerinin izlenmesine olanak saðlar. Veriler bir dosyaya aktarýlabilir. Her biri programlanabilir, nihai elektrik kontaðý NO normalde açýk (talebe göre, NC tip elektrik kontaðý bulunan modül tedarik edilir) tip olan, dijital çýkýþlý isteðe baðlý modüle sahip baðlantý hazýrlýðý. Mevcut sinyaller: Otomatik/ Manuel sistem modu, çalýþan pompa no., Termal korumasý aktif olan pompa no., grubun emme tarafýnda düþük seviye/minimum basýnç alarmý, grubun basma tarafýnda maksimum ve minimum basýnç alarmý, harici alarm, otomarik test baþarýsýz, basma hattý durumu, invetör çalýþýyor. REFERANS STANDARTLAR Lowara paket hidroforlar aþaðýdaki direktiflere uygun CE iþaretine sahiptirler: - Makine Direktifi: 26/42/EC. - Düþük Voltaj Direktifi 26/9/EC. - Elektromanyetik Uyumluluk Direktifi 24/18/EC. Elektrikli pompa performansý aþaðýdaki standart ile uyumludur: ISO 996-A Rotodinamik pompalar hidrolik performans kabul testleri. 17

18 SD6 KONTROL ÜNÝTESÝ BAÐLANTILARI E) ModBus Slave D) ModBus MASTER VFD analizörü A) ETHERNET B) USB Ho C) USB OTG yerel / uzak bilgisayar Anahtar: A) LAN baðlantý noktasý, panele entegre Ethernet 1 1, RJ4 konektörü. Eriþim etkinleþtirilmiþse, yerel nir Intranet aðýnda ve hatta Internet üzerinden pompa grubunun çalýþma durumu bir bilgisayardan yapýlandýrýlabilir, görüntülenebilir ve kontrol edilebilir. SD6 ünitesi, bir bilgisayarýn Ethernet aracýlýðýyla SD6 ünitesine baðlanmasýna olanak saðlayan standart bir özelliðe (Web sunucusu uygulamasý) sahiptir. Bu nedenle, ünitenin ve sonuçta sistemin harici olarak izlenmesini kontrol edilmesini saðlamak için SD6 ünitesinden kullanýcý arayüzü bir bilgisayara aktarýlabilir. B) USB baðlantý noktasý, Sunucu tip. Bu baðlantý noktasýna sadece USB bellek (USB flash sürücüsü, USB ÇUBUK, çubuk sürücü olarak da adlandýrýlýr) gibi cihazlar baðlanabilir. Bu cihazla, SD6 ünitesinin yapýlandýrma dosyasý, olay günlükleri ( csv formatý) gibi dosyalar dýþa ya da yazýlým güncellemeleri gibi dosyalar içe aktarýlabilir. C) bilgisayar baðlantýsý için USB OTG baðlantý noktasý. Bu cihazla, SD6 ünitesinin yapýlandýrma dosyasý, olay günlükleri ( csv formatý) gibi dosyalar (bilgisayarda kayýtlý) dýþa aktarýlabilir, görüntülenebilir ya da yazýlým güncellemeleri gibi dosyalar içe aktarýlabilir. D) ModBus Seri baðlantý noktasý, RS48 donanýmý üzerinde Ana tip. Seri arayüz SD6 denetleyicisi ve pompa grubu invertörleri, þebeke analizörleri, mevcutsa hidrofor kuru dijital kontaklarý için olan modül gibi geniþletme modülleri arasýnda iletiþim saðlamak içindir. Yazýlým ile aþaðýdaki parametreleri ayarlama olanaðý saðlayan standart iletiþim protokolü tip ModBus RTU: ÝLETÝÞÝM HIZI, PARÝTE KONTROLÜ, DURDURMA BÝTÝ. E) ModBus Seri baðlantý noktasý, RS48 donanýmý üzerinde Yardýmcý tip. Seri arayüz SD6 denetleyicisi ve denetleme sistemleri arasýnda iletiþim kurmak içindir. Yazýlým ile aþaðýdaki parametreleri ayarlama olanaðý saðlayan standart iletiþim protokolü tip ModBus RTU: ADRES, ÝLETÝÞÝM HIZI, PARÝTE KONTROLÜ, DURDURMA BÝTÝ. F) SD6 ünitesi donaným olarak Mikro SD kart Maks. 2 GB bellek kartý yuvasýyla donatýlmýþtýr. Secure Digital (kýsaca SD) en yaygýn kullanýlan bellek kartýdýr, büyük miktarda bilgileri dijital formatta flash belleklerde saklamak için kullanýlan elektronik cihazlardýr. Böylece kullanýcý olay günlüðü verilerini SD6 ünitesnin flash ram belleði yerine bellek kartýna (ürünle birlikte verilmez) kaydedebilir. G) Standart özellikler, dört adet yapýlandýrýlabilir analog giriþ. Standart, basýnç sensörleri baðlantýsý için özel iki adet giriþ, biri aktif diðeri ana sensörün arýzalanmasý durumunda devreye girecek olan beklemedeki sensör. Kalan diðer giriþlere debimetre, sýcaklýk kontrolü için termal sensörler, ilave bir basýnç sensörü baðlanabilir. 18

19 ENERJÝ TASARRUFU Dünya çapýnda enerji talebi sürekli büyümekte ve talep artarken üreticiler, çevre ve hammaddeyle ilgili sorunlarla karþýlaþmaktadýr. Baþka bir ifadeyle, enerji, özellikle çevreci bakýþ açýsýyla, tüketimi optimize etme seçenekleri sunarak, günden güne daha deðerli hale gelen bir varlýktýr. En iyi teknik performansýn yaný sýra, çevrenin koruma ve enerji tasarrufu parametrelerine sahip yeni teknolojiler, bu konuda çok önemli bir rol oynar. Elektrikli motor hareket mekanizmalarý bu kategori altýndadýr. Enerji tüketimine ve bunun sonucu olarak çevrenin korunmasýna katkýsýnýn yaný sýra, bir çok uygulamalada, kurulumlarýn iþletme maliyetlerinde de belirgin bir düþüþ saðlarlar. Elektrikli Motor Hareket Mekanizmalarý Asenkron alternatif akým motorlarýna (genel olarak üç fazlý indüksiyon motoru) ait elektronik hareket mekanizmalarý, sistem ve kurulumlarýn kalitesinin geliþimiyle en fazla iliþkili elektronik hareket mekanizmalarýdýr. Ýki ana kategori altýnda toplanabilirler: Deðiþken voltajlý hareket Deðiþken frekanslý hareket Yol vericiler ya da yumuþak yol vericiler olarak adlandýrýlan ilki, sýnýrlý akýma sahip, voltajýn dozunu ayarlayan ve sabit frekansla çalýþan (ana þebekenin) cihazlardýr. Yumuþak yol vericinin normal çalýþmasý aþaðýdaki þekilde gösterilmektedir: V (volt) þekil 1 Ýnvertörler ya da frekans dönüþtürücüler adý verilen ikincisi, enerji tasarrufu açýsýndan en önemli olanlardýr ve motora sabit akýþ (tork) ya da güçle, pratikte Hz lik bir deðerden, nominal bir frekans deðerine veya daha fazlasýna kadar olan bir sinüsoidal akým (PMW) saðlayabilirler. Tipik örnek için þekil 2: Bu iki hareket kategorisinin kullaným avantajlarý aþaðýda belirtilmektedir. Vmax t (sn) Yumuþak yol verici Asenkron motora doðrudan yolverilmesi, baþlangýç aþamasýdaki pik akýmdan ötürü önemli güçlüklere yol açar. Genel olarak, baþlangýç akým deðeri, motorun nominal akým deðerinden 7-8 kat fazladýr. Doðrudan yol verme sistemleri bu nedenle; daha çok güç kaynaðý þebekelerinin (anahtarlar, sigortalar, vb.) büyüklüðünü artýrma ihtiyacýndan ve baþlangýç aþamasýndaki aþýrý akýmdan kaynaklanan ve orta/uzun vadede zararlý olabilecek mekanik sorunlar yüzünden, genelde uygun deðildir (düþük güç hariç). Elektrik sanayii, sorunlara çeþitli pratik çözümler bulmuþ durumdadýr. Bunlarýn en önemlileri aþaðýda belirtilmiþtir: Çift sarýmlý özel motorlar Oto trafo ile yolverme Yýldýz/üçgen yol verme V (volt) Vnom Vboost Sabit tork þekil 2 f nom Sabit güç Bu yol verme sistemleri, doðrudan yol verme için kesinlikle bir geliþmedir ancak sorunu çözmezler. Elektronik yol vericilerin ( yumuþak yol vericiler ) geliþi, sorunu çözmeye belirleyici bir katký yapmýþtýr. f (Hz) 19

20 ENERJÝ TASARRUFU Bu hareket türü, þu performans avantajlarýný saðlar: Geniþ zaman sýnýrlarý içinde düzenlenebilir süreli voltaj rampasýyla kademeli yol verme. Nominal deðerin % 1'ü ila % 'ü olarak ayarlanabilecek bir deðeri olan sýnýrlý akým baþlangýcý. Geniþ zaman sýnýrlarý içinde düzenlenebilir süreli azalan voltaj rampasý. Yol verme ve durdurma esnasýndaki voltaj rampalarý belirli ayarlara uyabilir. Belirli uygulamalar için, ters çevrilebilir çalýþma yönlü, düþük hýzlý iþlem. Uzun süren düþük kapasiteli yük durumunda voltajýn/akýmýn otomatik düþürülmesi özelliðine sahip Enerji Tasarrufu iþlevi. Motorun aþýrý ýsýnmasýný, çok fazla/çok düþük akýmý, çok fazla/çok düþük voltajý engelleyebilecek þekilde ayarlanabilen güvenlik cihazlarý. Uzun süren ya da çok sýk yolvermeleri engelleyebilecek þekilde ayarlanabilen güvenlik cihazlarý. Yol vermeden sonra, tüm güvenlik cihazlarýný etkin tutacak baypas iþlemi olasýlýðý. Tüm bu özellikler, elektronik yol vericiyi, belirtmiþ olduðumuz sorunlarý çözmek için uygun bir araç haline getirmektedir. Son dönemde tasarlanan hem analog hem dijital kontrollü yol vericilerle, baþka bir elektromekanik sistemin yapabileceðinden çok daha yumuþak ve etkili yol vermeler elde etmek mümkündür. Ayrýca, yol vericinin kendi kontrol ve koruma sistemleri sayesinde, sistemde gerekli olacak diðer koruma ekipmanlarýnýn kullanýmýna gerek kalmaz. Sonuç olarak, birçok uygulamada, aþaðýdaki noktalarda tasarruf saðlanabilir: Güç besleme sisteminin yapýsý ve yardýmcý ekipmaný. Mekanik sistemin aþýrý yüke karþý korunmasý. Hýz Ayarý Hýz ayar sistemleri, kullanýcý talebine göre sistem kullanýmýyla orantýlý enerji tüketimi saðlar. Günlük çalýþan sistemlerde (24 saat) önemli ölçüde tasarruf saðlanýr. Elektrikli motorlarýn sabit hýzda, sabit voltajla ve frekansla çalýþmasýný gerektiren uygulamalarýn yaný sýra, elektrikli motorun dönüþ hýzýný (frekans) deðiþtirmesi gereken uygulamalar da vardýr. Ayrýca, birçok uygulamada,hýzý deðiþtirerek elde edilen iþlem kontrolü (debinin, basýncýn, vb. ayarlanmasý), diðer ayarlama yöntemlerinden çok daha kullanýþlýdýr. Bu uygulamalar için en uygun hareket mekanizmalarý, kesinlikle, aþaðýda Ýnvertörler olarak belirtilen, motora birkaç dev/dk dan nominal hýza istenen torku saðlayabilen (bu deðerlerin yukarýsýnda da sabit güçte ve azalan tork deðeriyle çalýþabilirler) frekans dönüþtürücülerdir, Elektromekanik kontrollere kýyasla invertör çok daha verimli bir performansa sahiptir. Yol vermesi aðýr (pompa) ve zamanla deðiþken (debi) bir yük için yumuþak yol verme elde etmek, frekans dönüþtürücülerin faydalý bir uygulamasý olabilir. Yumuþak yol verme her durumda, tüm invertör kontrollü sistemlerde, hýz ayarýnýn gerekmediði durumlarda bile motora yol vermek için avantajlýdýr. Ýnvertör, nominal torku sýfýr frekanstan saðlayabilir (nominal akýma göre % 1 aþýrý yük olasýlýðýyla). Motor için invertör tarafýndan üretilen voltaj, yolvermeden (motor çalýþmýyorsa) itibaren devir hýzýyla ayný evrede olduðu için bu mümkündür. Bu þekilde, motordaki kayýplar önemli ölçüde azaltýlýr. Ýnvertör kullanýlarak elde edilebilecek baþlangýç torku, yumuþak yol vericiyle elde edilenden daha büyüktür ve baþlangýç aþamasýnýn tamanýndaki akým talebi çok daha düþüktür. 4 Kwh lýk güç kaybý için, elektromekanik yol vermeyle 2 avroya kadar yýllýk tasarruf elde edilebilir. Pompa hýz kontrol sistemlerin güvenilirliði ve etkinliði, tüketim, iþlem ve tasarruf optimizasyonu anlamýna gelir. Pompalama sistemlerinde, pompalarýn daha esnek çalýþabilmesi, çok daha yüksek ve uygun performans eðrileri sayesinde bu sistemlerin kullanýmýndan anýnda sonuç elde edilebilir. En büyük avantaj ise, farklý kurulumlardan baðýmsýz olarak, pompanýn optimum koþullarda daha az yýpranma ve daha az arýzayla birlikte sürekli çalýþýr durumda olan bir pompanýn varlýðýdýr. Yani, arýza süresinden kaynaklý daha az sorun ve daha az sýklýkta bakým. Ayrýca, pompalarýn invertörle kontrol edildiði bir kurulum daha verimlidir ve daha az strese maruz kalýr: su darbesi yok (geleneksel yöntemle çalýþan pompalarý kapatýrken gerçekleþir); basýnçlý ya da piezometrik tanklý sistemlere göre daha düþük çalýþma basýnçlarý; basýnç ve debi koþullarý daima talepleri karþýlar, çünkü invertör, pompayý gerçek zamanda, kurulumdaki basýnç eðilimine göre kademeli olarak ayarlayabilir. 2