T.C. TEKĠRDAĞ VALĠLĠĞĠ ĠL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ

Transkript

1 T.C. TEKĠRDAĞ VALĠLĠĞĠ ĠL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ Hazırlayanlar: Mehmet CEYHAN Ġl Çevre ve Orman Müdürü Fatih ARSLAN ÇED ve Planlama ġube Müd. V. Figen YALÇIN Ziraat Müh. Burcu UZUN Çevre Müh. Ö. Faruk ÖZCAN Melike TÜRE Çevre Müh. Yük. Kimyager TEKĠRDAĞ 1

2 TEKĠRDAĞ VALĠLĠĞĠ ĠL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE DURUM RAPORU Adres: 100.Yıl Mah. Ormancı Sok. No:4 Merkez/Tekirdağ e-posta: Tel: Faks:

3 YEġĠLĠ GÖRMEYEN GÖZLER RENK ZEVKĠNDEN MAHRUMDUR. 3

4 4 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE

5 5 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE

6 6 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE

7 ĠÇĠNDEKĠLER A.COĞRAFĠ KAPSAM A.1.GĠRĠġ A.2. ĠL VE ĠLÇE SINIRLARI A.2.1. Çerkezköy A.2.2. Çorlu A.2.3. Hayrabolu A.2.4. Malkara A.2.5. Marmara Ereğlisi A.2.6. Muratlı A.2.8. ġarköy A.3. ĠLĠN COĞRAFĠ DURUMU A.4. ĠLĠN TOPOGRAFYASI VE JEOMORFOLOJĠK DURUMU A.5. JEOMORFOLOJĠK YAPI VE STRATĠGRAFĠ A.5.1. Metamorfizma ve Magmatizma A.5.2. Tektonik ve Paleocoğrafya B.DOĞAL KAYNAKLAR B.1 ENERJĠ KAYNAKLARI B.1.1. Su Gücü B.1.2. Kömür B.1.3. Dogalgaz B.1.4. Rüzgar B.1.5. Biyokütle B.1.6. Petrol B.1.7. Jeotermal Sahalar B.2. BĠYOLOJĠK ÇEġĠTLĠLĠK B.2.1. Ormanlar B Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları B.2.2. Çayır ve Mera B.2.3. Sulak Alanlar: B.2.4. Flora: B.2.5. Fauna B.2.6. Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiatı Koruma Alanları ve Diğer Hassas Yöreler B.3. GENEL TOPRAK YAPISI B.4. SU KAYNAKLARI B.4.1. Ġçme Suyu Kaynakları ve Barajlar B.4.2 Yeraltı Su Kaynakları B.4.3. Akarsular B.4.4 Göller, Göletler ve Rezervuarlar B.5. MĠNERAL KAYNAKLAR B.5.1. Sanayi Madenleri B Kuvars Kumu TEKĠRDAĞ Saray Safaalan Sahası B.5.2. Metalik Madenler

8 B.5.3. Enerji Madenleri B.5.4. Maden Kanununa Tabi Olan Doğal Malzemeler : C.HAVA (ATMOSFER ve ĠKLĠM) C.1. ĠKLĠM VE HAVA C.1.1. Doğal DeğiĢkenler C Basınç : C Sıcaklık : C Rüzgar : C YağıĢlar C Yağmur : C Kar, Dolu, Sis ve Kırağı : C Seller : C Kuraklık : C Mikroklima : C.1.2. Yapay Etmenler C Plansız KentleĢme : C YeĢil Alanların Azalması : C Isınmada Kullanılan Yakıtlar : C Endüstriyel Emisyonlar : C.2. HAVAYI KĠRLETĠCĠ GAZLAR VE KAYNAKLAR C.2.1 Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman : C.2.2. Karbonmonoksit Emisyonları : C.2.3. Azot Oksit Emisyonları : C.2.4. Hidrokarbon ve KurĢun Emisyonları : C.3 ATMOSFERĠK KĠRLĠLĠK C.3.1. Ozon Tabakasının Ġncelmesinin Etkileri : C.3.2. Asit Yağmurlarının Etkileri : C.4. HAVA KĠRLETĠCĠLERĠNĠN ÇEVREYE OLAN ETKĠLERĠ C.4.1. Doğal Çevreye Etkisi C Su Üzerine Etkisi : C Toprak Üzerine Etkileri : C Flora ve Fauna Üzerinde Etkisi : C Ġnsan Sağlığı Üzerindeki Etkisi C.4.2. Yapay Çevreye Görüntü Kirliliği Üzerine Etkisi D.SU D.1 SU KAYNAKLARININ KULLANIMI D.1.1. Yeraltı Suları D.1.2. Akarsular D.1.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlar D.1.4. Denizler D.2. DOĞAL DRENAJ SĠSTEMLERĠ D.3. SU KAYNAKLARININ KĠRLĠLĠĞĠ VE ÇEVREYE ETKĠLERĠ D.3.1. Yeraltı Suları ve Kirlilik D.3.2. Akarsularda Kirlilik D.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik D.3.4. Denizlerde Kirlilik

9 9 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE D.4. SU VE KIYI YÖNETĠMĠ, STRATEJĠ VE POLĠTĠKALARI D.5. SU KAYNAKLARINDA KĠRLĠLĠK ETKENLERĠ D.5.1. Tuzluluk D.5.2. Zehirli Gazlar D.5.3. Azot ve Fosforun Yol Açtığı Kirlilik D.5.4. Ağır Metaller ve Ġz Elementler D.5.5. Zehirli Organik BileĢikler D Siyanürler D Petrol ve Türevleri D Polikloro Naftalinler ve Bifeniller D Pestisitler ve Su Kirliliği D Gübreler ve Su Kirliliği D Deterjanlar ve Su Kirliliği D.5.6. ÇözünmüĢ Organik Maddeler D.5.7. Patojenler D.5.8. Askıda Katı Maddeler D.5.9. Radyoaktif Kirleticiler ve Su Kirliliği E.TOPRAK VE ARAZĠ KULLANIMI E.1. GENEL TOPRAK YAPISI E.2. TOPRAK KĠRLĠLĠĞĠ E.2.1. Kimyasal Kirlenme E Atmosferik Kirlenme E Atıklardan Kirlenme E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme E.3. ARAZĠ E.3.1. Arazi Varlığı E Arazi Sınıfları E Kullanım Durumu E.3.2. Arazi Problemleri F. FLORA FAUNA VE HASSAS YÖRELER F.1.EKOSĠSTEM TĠPLERĠ F.1.1.Ormanlar F Ormanların Ekolojik Yapısı F Bölgenin Orman Envanteri F Orman Varlığının Yararları F Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları F.1.2. Çayır ve Meralar F.2. FLORA F.2.1.Sulak Alanlar F.2.2. Diğer Alanlar (Stepler vb.) F.2.3. Flora F Habitat ve Toplulukları F Türler ve Populasyonları F.3. FAUNA F.3.1. Habitat ve Toplulukları F.3.2. Türler ve Populasyonları F.3.3. Hayvan YaĢama Hakları

10 F Evcil Hayvanlar F Sahipli Hayvanlar F.4. HASSAS YÖRELER F.4.1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar F Sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2. Maddesinde Tanımlanan ve Bu Kanunun 3. Maddesi Uyarınca Belirlenen Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları ve Tabiat Koruma Alanları F Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı nca Belirlenen Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı YerleĢtirme Alanları F Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 2. Maddesinin a Tanımlar Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanı Olarak Tanımlanan ve Aynı Kanun Ġle 3386 Sayılı Kanunun (2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin DeğiĢtirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) Ġlgili Maddeleri Uyarınca Tespiti ve Tescili Yapılan Alanlar Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Koruma Alanları F /12/2004 Tarihli ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan Yönetmelikle DeğiĢik 18.,19. ve 20. Maddelerinde Tanımlanan Alanlar F /11/1986 Tarihli ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği nin 49. Maddesinde Tanımlanan Hassas Kirlenme Bölgeleri F Sayılı Çevre Kanunu nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu Tarafından Özel Çevre Koruma Bölgeleri Olarak Tespit ve Ġlan Edilen Alanlar F Sayılı Boğaziçi Kanunu na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar F Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler F Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar F Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin AĢılattırılması Hakkında Kanunda Belirtilen Alanlar F Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar F Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde Belirtilen Alanlar F.4.2. Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası SözleĢmeler Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar F /2/1984 Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Avrupa nın Yaban Hayatı ve YaĢama Ortamlarını Koruma SözleĢmesi (BERN SözleĢmesi) Uyarınca Koruma Altına AlınmıĢ Alanlardan Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları nda Belirtilen I. Ve II. Koruma Bölgeleri, Akdeniz Foku YaĢama ve Üreme Alanları

11 11 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE F /6/1981 Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Akdeniz in Kirlenmeye KarĢı Korunması SözleĢmesi (Barcelona SözleĢmesi) Uyarınca Korumaya Alınan Alanlar F /10/1988 Tarihli ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Akdeniz de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol Gereği Ülkemizde Özel Koruma Alanı Olarak BelirlenmiĢ Alanlar F /9/1985 Tarihli Cenova Bildirgesi Gereği SeçilmiĢ BirleĢmiĢ Milletler Çevre Programı Tarafından YayımlanmıĢ Olan Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit Listesinde Yer Alan Alanlar F Cenova Deklerasyonu nun 17. Maddesinde Yer Alan Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin YaĢama ve Beslenme Ortamı Olan Kıyısal Alanlar F /2/1983 Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması SözleĢmesi nin 1. ve 2. Maddeleri Gereğince Kültür ve Turizm Bakanlığı Tarafından Koruma Altına Alınan Kültürel Miras ve Doğal Miras Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Doğal Alanlar F /5/1994 Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Özellikle Su KuĢları YaĢama Ortamı Olarak Uluslar arası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması SözleĢmesi (RAMSAR SözleĢmesi) Uyarınca Koruma Altına AlınmıĢ Alanlar F.4.3. Korunması Gereken Alanlar F Tarım Alanları: Tarımsal F Sulak Alanlar F Göller, Akarsular, Yeraltısuyu ĠĢletme Sahaları F Bilimsel AraĢtırmalar Ġçin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye DüĢmüĢ veya DüĢebilir Türler ve Ülkemiz Ġçin Endemik Olan Türlerin YaĢama Ortamı Olan Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik OluĢumların Bulunduğu Alanlar F Mesire Yerleri; 6831 Sayılı Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halkın Rekrasyonel Kullanımını Düzenleyip, Kullanımının Doğal Yapının Tahribine Neden Olmadan Yönlendirilmesini Sağlamak Üzere Ayrılan Alanlar G. TURĠZM G.1. YÖRENĠN TURĠSTĠK DEĞERLERĠ G.1.1. Yörenin Doğal Değerleri G Konum G Fiziki Özellikleri G.1.2. Kültürel Değerler G.2. TURĠZM ÇEġĠTLERĠ G.3. TURĠSTĠK ALTYAPI G.4 ULAġIM G.5. TURĠZM EKONOMĠSĠ G.6. TURĠZM VE ÇEVRE ĠLĠġKĠSĠ H.TARIM VE HAYVANCILIK H.1. GENEL TARIMSAL YAPI H.2. TARIMSAL ÜRETĠM

12 12 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE H.2.1. Bitkisel Üretim H Tarla Bitkileri H Buğdaygiller H Baklagiller H Yem Bitkileri H Bahçe Bitkileri H Meyve Üretimi H Sebze Üretimi H Süs Bitkileri H.2.2. Hayvansal Üretim H BüyükbaĢ Hayvancılık H KüçükbaĢ Hayvancılık H Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretimi) H Su Ürünleri H Kürk Hayvancılığı H Arıcılık ve Ġpekböcekçiliği H.3. ORGANĠK TARIM H.4. TARIMSAL ĠġLETMELER H.4.1. Kamu ĠĢletmeleri H.4.2. Özel ĠĢletmeler H.5. TARIMSAL FAALĠYETLER H.5.2. Gübre Kullanımı H.5.3 Toprak Kullanımı H Arazi Varlığı I.MADENCĠLĠK I.1. MADEN KANUNU NA TABĠ OLAN MADENLER VE TAġ OCAKLARI NĠZAMNAMESĠNE TABĠ OLAN DOĞAL MALZEMELER I.1.1. Sanayi Madenleri I Kuvars Kumu I.1.2. Metalik Madenler I.1.3. Enerji Madenleri I Kömür I.2. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠNĠN YAPILDIĞI YERLERĠ ÖZELLĠKLERĠ I.3. CEVHER ZENGĠNLEġTĠRME I.4. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠNĠN ÇEVRE ÜZERĠNE ETKĠLERĠ I.5. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠ SONUCUNDA ARAZĠ KAZANIM AMACIYLA YAPILAN REHABĠLĠTASYON ÇALIġMALARI J.ENERJĠ J.1. BĠRĠNCĠL ENERJĠ KAYNAKLARI J.1.1. TaĢ Kömürü J.1.2. Linyit J.1.3. Asfaltit J.1.4 Bitümlü ġist J.1.5. Hampetrol J.1.6. Doğalgaz J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum)

13 13 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE J.1.8. Orman J.1.9. Hidrolik J Jeotermal J GüneĢ Enerjisi J Rüzgar Enerjisi J Biyokütle J.2. ĠKĠNCĠL ENERJĠ KAYNAKLARI J.2.1. Termik Enerji J.2.2. Hidrolik Enerji J.2.3. Nükleer Enerji J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi J.3. Enerji Tüketiminin Sektörlere Dağılımı J.4. ENERJĠ TASARRUFU ĠLE ĠLGĠLĠ YAPILAN ÇALIġMALAR K. SANAYĠ VE TEKNOLOJĠ K.1. ĠL SANAYĠNĠN GELĠġĠMĠ, YER SEÇĠMĠ SÜREÇLERĠ VE BUNU ETKĠLEYEN ETKENLER K.2. GENEL ANLAMDA SANAYĠNĠN GRUPLANDIRILMASI K.3. SANAYĠNĠN ĠLÇELERE GÖRE DAĞILIMI K.4. SANAYĠ GRUPLARINA GÖRE Ġġ YERĠ SAYILARI VE ĠSTĠHDAM DURUMU K.5. SANAYĠ GRUPLARINA GÖRE ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ VE ENERJĠ KULLANIMI K.6. SANAYĠDEN KAYNAKLANAN ÇEVRE SORUNLARI VE ALINAN ÖNLEMLER K.6.1. SANAYĠ TESĠSLERĠNDEN KAYNAKLANAN HAVA KĠRLĠLĠĞĠ K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği K.6.3. Sanayiden Kaynaklanan Toprak Kirliliği K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar K.7. SANAYĠ TESĠSLERĠNĠN ACĠL DURUM PLANI L.ALTYAPI, ULAġIM VE HABERLEġME L.1. ALTYAPI L.1.1. Temiz Su Sistemi L.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi L.1.3. YeĢil Alanlar L.1.4. Elektrik Ġletim Hatları L.1.5. Doğalgaz Boru Hatları L.2. ULAġIM L.2.1. Karayolları L Karayolları Genel L UlaĢım Planlaması L Toplu TaĢıma Sistemleri L Kent Ġçi Yollar L Araç Sayıları L Kullanılan Raylı Sistemler L TaĢımacılıkta Demiryolları L.2.3. Deniz, Göl ve Nehir TaĢımacılığı

14 14 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE L Limanlar L TaĢımacılık L.2.4. Havayolları L.3. HABERLEġME L.4. ĠLĠN PLAN DURUMU L.5. ĠLDEKĠ BAZ ĠSTASYONLARI SAYISI M. YERLEġĠM ALANLARI ve NÜFUS M.1. KENTSEL VE KIRSAL PLANLAMA M.1.1. Kentsel Alanlar M Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri M Kentsel Büyüme Deseni M Planlı Kentsel GeliĢme Alanları M Kentsel Alanlarda Yoğunluk M Kentsel Yenileme Alanları M Endüstri Alanları Yer Seçimi M Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar M.1.2. Kırsal Alanlar M Kırsal YerleĢme Deseni M Arazi Mülkiyeti M.2. ALTYAPI M.3. BĠNALAR VE YAPI ÇEġĠTLERĠ M.3.1. Kamu Binaları M.3.2. Okullar M.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler M.3.5. Endüstriyel Yapılar M.3.6. Göçer ve Hareketli Barınaklar M.3.7. Otel-Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar M.3.9. Kırsal Alanda YapılaĢma M Yerel Mimari Özellikler M Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller M.4.SOSYO-EKONOMĠK YAPI M.4.1. ĠĢ Alanları ve ĠĢsizlik M.4.2. Göçler M.4.3. Göçebe ĠĢçiler (Mevsimlik) M.4.4. Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı M.4.5. Konut Yapım Süreçleri M.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri M.5. YERLEġĠM YERLERĠNĠN ÇEVRESEL ETKĠLERĠ M M.5.2. BĠNALARDA SES ĠZOLASYONU M.5.3. HAVAALANLARI VE ÇEVRESĠNDE OLUġTURULAN GÜRÜLTÜ ZONLARI M.5.4. TĠCARĠ VE ENDÜSTRĠYEL GÜRÜLTÜ M.5.5. KENTSEL ATIKLAR M.5.6. BĠNALARDA ISI YALITIMI

15 15 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE M.6. NÜFUS M.6.1. NÜFUSUN YILLARA GÖRE DEĞĠġĠMĠ M.6.2. NÜFUSUN YAġ,CĠNSĠYET VE EĞĠTĠM GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI M.6.3. ĠL VE ĠLÇELERĠN NÜFUS YOĞUNLUKLARI M.6.4. NÜFUS DEĞĠġĠM ORANI M.6.5. YER DEĞĠġTĠRME OLAYLARI M.6.6. TURĠZM VE SEYAHAT N.ATIKLAR N.1. Evsel Katı Atıklar N.2. TEHLĠKELĠ ATIKLAR N.3. ÖZEL ATIKLAR N.3.1. Tıbbi Atıklar N.3.2. Atık Yağlar N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar N.3.4. Pil ve Aküler N.3.5. Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller N.3.6. Tarama Çamurları N.3.7. Elektrik ve Elektronik Atıklar N.3.8 Kullanım Ömrü BitmiĢ Araçlar N.4. DĠĞER ATIKLAR N.4.1. Ambalaj Atıklar N.4.2. Hayvan Kadavraları N.4.3. Mezbaha Atıkları N.5. ATIK YÖNETĠMĠ N.6. KATI ATIKLARIN MĠKTAR VE KOMPOZĠSYONU N.7. KATI ATIKLARIN BĠRĠKTĠRĠLMESĠ, TOPLANMASI, TAġINMASI VE AKTARMA MERKEZLERĠ N.8. ATIKLARIN BERTARAF YÖNTEMLERĠ N.8.1. Katı Atıkların Depolanması N.8.2. Atıkların Yakılması N.8.3. Kompost N.9. ATIKLARIN GERĠ KAZANIMI VE DEĞERLENDĠRMESĠ N.10. ATIKLARIN ÇEVRE ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ O.GÜRÜLTÜ O.1. GÜRÜLTÜ O.1.1. Gürültü Kaynakları O Trafik Gürültüsü O Endüstri Gürültüsü O ĠnĢaat Gürültüsü O YerleĢim Alanlarında OluĢan Gürültüler O Havaalanı Yakınında OluĢan Gürültü O.1.2.Gürültü ile Mücadele O.1.3.Gürültünün Çevreye Olan Etkileri O Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri O Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri O.1.4. Gürültünün Ġnsanlar Üzerine Olan Etkileri

16 16 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE O Fiziksel Etkileri O Fizyolojik Etkileri O Psikolojik Etkileri O Performans Etkileri O.2. TĠTREġĠM P.AFETLER P.1. DOĞAL AFETLER P.1.1. Depremler P.1.2. Heyelan ve Çığlar P.1.3. Seller P.1.4. Orman, Otlak ve Sazlık Yangınları P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri P.1.6. Fırtınalar P.2. DĠĞER AFETLER P.2.1. Radyoaktif Maddeler P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar P.2.3. Tehlikeli ve Zehirli Maddeler P.3. AFETLERĠN ETKĠLERĠ VE YARDIM TEDBĠRLERĠ P.3.1. Afet ve Acil Durum Birimleri P.3.2. Sivil Savunma Birimleri P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri P.3.3. Ġlk Yardım Servisleri P.3.5. Tehlikeli ve Zehirli Maddelerin Sınırlararası TaĢınımı Ġçin Alınan Tedbirler P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar R. SAĞLIK VE ÇEVRE R.1. TEMEL SAĞLIK HĠZMETLERĠ R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı R.1.2. BulaĢıcı Hastalıklar R Ġçme ve Kullanma Suları R Denizler R Zoonoz Hastalıklar R.1.3. Gıda Hijyeni R.1.4. AĢılama ÇalıĢmaları R.1.5. Bebek Ölümleri R.1.6. Ölümlerin Hastalık, YaĢ ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı R.1.7. Aile Planlaması ÇalıĢmaları R.2. ÇEVRE KĠRLĠLĠĞĠ VE ZARARLARINDAN OLUġAN SAĞLIK RĠSKLERĠ 412 R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri R.2.2. Su Kirliliğinin Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri R.2.3. Atıkların Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri R.2.4. Gürültünün Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri R.2.5. Pestisitlerin Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri R.2.6. Ġyonize Radyasyondan Korunma R.2.7. Baz Ġstasyonlarından Yayılan Radyasyonun Ġnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri S. ÇEVRE EĞĠTĠMĠ

17 S.1. KAMU KURULUġLARININ ÇEVRE EĞĠTĠMĠ ĠLE ĠLGĠLĠ FAALĠYETLERĠ S.2. ÇEVREYLE ĠLGĠLĠ GÖNÜLLÜ KURULUġLAR VE FAALĠYETLERĠ S.2.1. Çevre Vakıfları S.2.2. Çevre Dernekleri S.2.3. Çevreyle Ġlgili Federasyonlar T.ÇEVRE YÖNETĠMĠ VE PLANLAMA T.1. ÇEVRE KĠRLĠLĠĞĠNĠN VE ÇEVRESEL TAHRĠBATIN ÖNLENMESĠ T.2. DOĞAL KAYNAKLARIN EKOLOJĠK DENGELER ESAS ALINARAK VERĠMLĠ KULLANIMI, KORUNMASI VE GELĠġTĠRĠLMESĠ T.3. EKONOMĠK VE SOSYAL FAALĠYETLERĠN, ÇEVRENĠN TAġIMA KAPASĠTESĠNĠ AġMAYACAK BĠÇĠMDE PLANLANMASI T.4. ÇEVRENĠN ĠNSAN-PSĠKOSOSYAL ĠHTĠYAÇLARIYLA UYUMUNUN SAĞLANMASI T.5. ÇEVREYE DUYARLI ARAZĠ KULLANIM PLANLAMASI T.6. ÇEVRESEL ETKĠ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ KAYNAKLAR

18 TABLOLAR a.1 Tekirdağ Ġlindeki Akarsular... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.4 b.1 Tekirdağ Ġlindeki Akarsu Debileri... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ. b.2 Tekirdağ Ġlindeki Doğalgaz Çıkarılan Sahalar... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.72 b.3 Tekirdağ Ġli BaĢlıca Akarsuları... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ. b.4 Tekirdağ Ġli Sulama Göletleri b.5 Tekirdağ Ġli TaĢ Ocakları Listesi b.6 Kömür Ocakları b.7 Tekirdağ Merkez Kum-TaĢ Ocakları Listesi b.8 Çorlu Kum-TaĢ Ocakları Listesi... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.86 b.9 Hayrabolu Kum-TaĢ Ocakları Listesi b.10 Muratlı Kum-TaĢ Ocakları Listesi b.11 Saray Kum-TaĢ Ocakları Listesi b.12 Maden Kanununa Göre Verilen I(A) Grubu Ruhsatları b.13 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Tarafından Verilen Ruhsatlar d.1 Türkiye de ve Tekirdağ Ġlinde Arazi Varlığı ve Sulama Yapısı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.100 d.2 Tekirdağ ili Sulama Göletleri d.3 Köy Hizmetleri Sulama alanlarına Ait Bilgiler d.4 Devlet Su ĠĢleri Sulama Alanlarına Ait Bilgiler d.5 ĠĢletmede Olan YAS Kooperatifleri d.6 ĠnĢaat Halinde Olan YAS Kooperatifleri d.7 ĠĢletmeye Açılan Baraj... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.107 d.8 ĠĢletmeye Açılan Göletler ve Regülatör Sulaması d.9 Ġl Sağlık Müdürlüğünce Alınan Deniz Suyu Numune Sonuçları d.10 Ergene Nehri Su Analiz Sonuçları... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.5 e.1 Ġlçelere Göre Arazi Sınıflarının Dağılımı e.2 Arazi Sınıfına Göre Sulanan Tarım Arazisi Dağılımı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.123 e.3 Tarım Ġl MüdürlüğünceYapılan Amaç DıĢı Arazi Kullanım Müracaatları e.4 Tekirdağ Ġlinin Arazi Sorunları e.5 Tekirdağ Ġlinde Toprak Derinliğine Göre Arazi Dağılımı e.6 Tekirdağ Ġlinde Eğim Gruplarına Göre Arazi Dağılımı e.7 Tekirdağ Ġlinde Su Erozyon Dağılımı e.8 Tekirdağ Ġlinde TaĢlı Arazilerin Dağılımı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.130 e.9 Tekirdağ Ġlinde Drenaj Sorunu Dağılımı e.10 Arazi Kullanma Yetenek Sınıfları e.11 Tarım Arazilerinde Sorunlu Sorunsuz Arazi Dağılımları e.12 Tekirdağ Ġlindeki Ağaçlandırma Alanlarının Dağılımı f.1 Tekirdağ Ġli Orman Varlığı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.136 f.2 Tekirdağ Ġl sınırları Ġçersindeki Çayır ve Meraların Sorunları f.3 Tekirdağda Görülen KuĢ Türleri f.4 Tabiat Anıtı f.5 Arkeolojik, Doğal ve Kentsel Sit Alanlarının Listesi f.6 Anıt Ağaçlar ve Doğal Arkeolojik Sit Alanları f.7 Doğal Sit... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ

19 19 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE f.8 Mera Kanunu ÇalıĢmaları Genel Durumu f.9 Orman Ġçi Dinlenme Tesisleri g.1 Festivaller ve ġenlikler... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.80 g.2 Anma ve Kutlama Günleri g.3 Turizm ĠĢletme Belgeli Konaklama Tesisleri g.4 Turizm Yatırım Belgeli Konaklama Tesisleri (Oteller) g.5 Turizm ĠĢletme Belgeli Restorantlar g.6 Turizm ĠĢletme Belgeli Konaklama Tesisleri g.7 Turizm Yatırım Belgeli Konaklama Tesisleri... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.188 h.1 Yılı Tarla Bitkileri Üretimi... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.90 h.2 ĠĢlenen Tarım Alanlarının Dağılımı h.3 Ġlçelere Göre Mera Varlığı h.4 Yem Bitkileri Üretim Alanları h.5 Ġlimiz Hayvancılığının Yıllarına Göre KarĢılaĢtırılması h.6 BüyükbaĢ Hayvan Varlığı h.7 KüçükbaĢ Hayvan Varlığı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.198 h.8 Kanatlı Hayvan Varlığı h.9 Deniz Ürünleri Gayri Safi Üretim Değerleri h.10 Arazi Büyüklüklerine Göre ĠĢletme Sayısı ve Arazi Varlığı h.11 Zirai Mücadele Ġlaç Bayilerine Ait Bilgiler... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.205 h.12 Yılında Ġlimizde Kullanılan Zirai Ġlaç ÇeĢitleri ve Miktarı h.13 ĠĢlenen Tarım Alanlarının Dağılımı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.207 ı.1 Türkiye ve Tekirdağdaki Mağden ve TaĢocağı Sektörü Bilgileri ı.2 Tekirdağ Ġlindeki Ruhsatlı Sahalar ı.3 Tekirdağ Ġli Kum-Çakıl Ocakları Listesi ı.4 Tekirdağ Ġli TaĢocakları Listesi... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.218 j.1 Tekirdağ ili Sınırlarında Doğalgaz Çıkan Sahalar j.2 Sektörlere Göre Abone Sayıları j.3 Sektörlere Göre Elektrik Enerjisi Tüketimi k.1 Ġlimizdeki Mevcut Sanayi KuruluĢlarının Sektörel Dağılımı k.2 Sanayi KuruluĢlarının Ġlçelere Göre Sektörel Dağılımı k.3 Tekirdağ Ġli Sanayi KuruluĢlarının Emisyon Ġzin Durumları... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.334 k.4 Ġlimiz Sınırları Ġçerisindeki Münferit AAT Ġlçelere Göre Dağılımı k.5 Yıllık Atıksu Analiz Sonuçları k.6 Tekirdağ Ġli Sınırlarındaki Derelerin Numune Sonuçları k.7 YerleĢim Yerlerine Ait Maksimum Su Tüketim Miktarları k.8 Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetmeliği... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.342 k.9 Endüstri Kategorizasyonuna Göre Endüstriyel Gürültü Kirliliği k.10 Zafer Mahallesi No:91 de Çevresel Gürültü Seviyeleri k.11 Yavuz Mahallesi No:15 de Çevresel Gürültü Seviyeleri k.12 Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar l.1 Tekirdağın KomĢu Ġl ve Ġlçelere Olan Uzaklığı l.2 Ġlçeler Arası Mesafe Cetveli l.3 HaberleĢme Sayıları... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.349 l.4 Ġl Merkezi Araç Sayıları

20 l.5 Ġl Geneli Araç Sayıları l.6 Ġskele Boy ve Derinliği m.1 Tekirdağ Ġlinde Yapılan Mimari Restorasyon ÇalıĢmalrı m.2 Yıllara Göre Resmi ve Özel Okullar Sayısı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.360 m.3 Tekirdağ Ġl merkezi ve Ġlçeleri Nüfus Miktarları m.4 Ġç Göç, DıĢ Göç ve Net Göç n.1 Ġl, Ġlçe ve Beldelere Göre Katı Atık Mikatarları n.2 Endüstriyel Atık Üretim Değerlerinin KarĢılaĢtırılması n.3 Endüstri Kategorizasyonuna Göre Endüstriyel Atık Üretimi... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.371 n.4 Çorlu Ġlçesi Tehlikeli Atık Miktarı n.5 Hastahane Atıkları Mikatarı n.6 Hastahane Atıklarının Türleri n.7 Ġlimizdeki Lisanslı Bitkisel Atık Yağ Geri Kazanım Tesisleri n.8 Lisanslı TAT ve GeridönüĢüm Tesisleri o.1 Trafik Gürültüsü Değerleri... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.380 o.2 Endüstri Gürültüsü p.1 On Yılın Yangınlarının ġekil ve ÇıkıĢ Sebeplerine Göre Dağılımı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.389 p.2 Gözetleme Kuleleri p.3 Ġl Müdahale Hazır Kuvvet Ekipleri r.1 Sağlık KuruluĢları r.2 Personelin Kurumlara Göre Dağılımı r.3 Personelin Hizmet Sınıflarına Göre Dağılımı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.397 r.4 Personel BaĢına DüĢen Nüfus r.5 Sağlık ÇalıĢanları Listesi r.6 Ambulans Sayısı r.7 Görülen BulaĢıcı Hastalıklar r.8 yılı Ġçerisinde Alınan Deniz Suyu Numuneleri Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.403 r.9 Zoonoz Hastalıklar r.10 Çoçukluk Çağı AĢı Takvimi r.11 Kadınlarda AĢı Takvimi r.12 AĢı Sonuçları Çizelgesi r.13 Bebek Ölümlerine Sebep Olan Hastalıklar r.14 ORS Ġle Tedavi Edilen Ġshal Vakalarının Dağılımı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.415 r.15 Ölenlerin Yağ Grupları ve Cinsiyetlerine Göre Dağılımı r.16 Ölümlere Neden Olan Ġlk On Hastalık r.17 Aylara Göre Aile Planlaması ÇalıĢmaları r.18 Yıllara Göre Aile Planlama ÇalıĢmaları r.19 Yanmadan Kaynaklanan Kirleticiler ve Ġnsan Sağlığına Etkileri... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ

21 GRAFĠKLER F.1. Ġlimiz Toprak Kaynakları Potansiyeli H.1 Ġlçelere Göre Mera Dağılımı H.2 BüyükbaĢ ve KüçükbaĢ Hayvan Sayısı K.1 Sanayi Tesislerinin Ġlçelere Göre Dağılımı K.2 Sanayi Tesislerinin Sektörlere Göre Dağılımı K.3 AAT Proje Onay Sayısı ve DeĢarj Ġzin Belge Sayıları M.1 Öğrenci Sayıları Dağılımı R.1Bebek Ölüm Nedenleri R.2 Yıllara Göre Aile Planlaması Hizmetleri RESĠMLER R.1. Tekirdağ Uydu Görüntüsü... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.24 R.2 Çerkezköy... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.29 R.3 Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.29 R.4 Çorlu... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.31 R.5 Çorlu Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.32 R.6 Hayrabolu Meydanı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.34 R.7 Ayçicek... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.35 R.8 Güzelce Hasan Camii... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.35 R.9 Ömer Efendi Camii... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.36 R.10 Hacılar Köprüsü... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.36 R.11 Ömer Bey Camii... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.38 R.12 Ömer Bey Türbesi... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.39 R.13 Marmara Ereğlisi Sahili... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.42 R.14 Muratlı Deresi... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.45 R.15 Muratlı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.45 R.16 Saray Kastro... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.47 R.17 ġarköy... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.50 R. 18 Tekirdağ Uydu Görüntüsü 2... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.51 R.19 Eriklice... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.53 21

22 R.20 Uçmakdere... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.55 R.21 Ergene Nehri (eski hali)... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.79 R.22 Karaiğdemir Barajı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.80 R.23 Karaiğdemir Barajı-Gün Batımı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.81 R.24 Türkmenli Göleti... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.108 R.13 Marmara Ereğlisi Sahili... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.42 R.14 Muratlı Deresi Sahili... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.45 R.15 Muratlı... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.45 R.16 Saray Kastro... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.47 R.17 ġarköy... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.50 R.18 Tekirdağ ın Uydu Görüntüsü-2... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.51 R.19 Eriklice... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.53 R.20 Uçmakdere... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.55 R.21 Ergene Nehri (eski hali)... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.79 HARĠTALAR H.1. Tekirdağ ve Ġlçeleri... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.26 H.2. Çerkezköy YerleĢim Haritası... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.27 H.3. Çorlu YerleĢim Haritası... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.29 H.4. Hayrabolu YerleĢim Haritası... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.33 H.5. Malkara YerleĢim Haritası... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.37 H.6. Marmara Ereğlisi YerleĢim Haritası... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.39 H.7. Muratlı YerleĢim Haritası... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.43 H.8. Saray YerleĢim Haritası... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.46 H.9. ġarköy YerleĢim Haritası... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ.49 22

23 A.COĞRAFĠ KAPSAM A.1.GĠRĠġ Tekirdağ, Marmara Bölgesinin Ergene Bölümü ile Istırınca Bölümü üzerinde yayılan bir Ġlimizdir. Marmara kıyısında, Ördeklidere nin denize döküldüğü yerde kısmen vadi tabanında, kısmen de yamaçlar üzerinde kurulmuģtur. Çevresini, doğuda Ġstanbul Ġli, güneydoğuda Marmara Denizi, güneyde Çanakkale nin Gelibolu Ġlçesi, batıda Edirne Ġli, kuzeyde Kırklareli Ġlleri kuģatır. Yüzölçümü 6218 km² dir. Ġlin en önemli dağı Tekir Dağları olup, Kumbağ Beldesinden baģlayıp Gelibolu kıstağına kadar Marmara Denizi ne paralel olarak 60 km. boyunca uzanır. Kısmen orman ve çalılıktır. Çerkezköy Ġlçesinde kuzeye gittikçe yükselen Istıranca Dağları mevcuttur. 945 m. yüksekliğe eriģen Ganos Dağı, Tekirdağ Ġlinin en yüksek noktasını teģkil eder. Ganos Dağı, aynı zamanda Istırancalar dıģında, Trakyanın da en yüksek noktasıdır. Ġlin kuzeydoğusunda Istıranca Dağları nın doğu etekleri uzanır. Istırancalar ve Ganos Dağı dıģında Tekirdağ Ġli ovalıktır. 23

24 R-1.Tekirdağ ın Uydu Görüntüsü. Tekirdağ ın Tarihi GeliĢimi Ġlin bilinen en eski adı BĠSANTHE dir. Daha sonra Romalılar devrinde RODOSTO, Osmanlılar Tekirdağ ı fethettikleri zaman, önce RODOSTCUK, daha sonra TEKFURDAĞI olarak adlandırmıģlardır yılında Tekir Dağlarının rengine izafeten TEKĠRDAĞ olarak adını almıģtır. Tekirdağ coğrafi konumu sebebiyle yüzyıllar boyunca Anadolu ve Balkanlar, Ortadoğu ile Güney-Doğu Avrupa kültürleri arasında birleģtirici yada ayırıcı bir unsur olmuģtur. Asya ve Avrupa kavimlerinin boğazlardan geçiģleri ve Ġstanbul un sık sık saldırılara maruz kalması, Ġlimizde de etkisini göstermiģ. Bu dönemlerde süren akınlar sebebiyle mevcut tarihi ve kültürel varlıklarımızda yok olmuģ, ancak Osmanlılardan sonra bir takım eserler yapılabilmiģtir. Ġlin bilinen tarihçesi ilk olarak M.Ö yıllarında Kuzey Asya dan ve Güney Rusya dan gelen ve Trak ismini alan kavimlerin bölgeye yerleģmesiyle baģlar. M.Ö yıllarında Tuna yolu üzerinden gelenler bölgeye Maden Devri kültürünü getirmiģtir. M.Ö yıllarında bu kavimler Yunanlılarla karģılaģmıģ böylece Yunan kültüründen de etkilenmiģlerdir. M.Ö. 546 da Ġran da da kurulan Pers Devletinin egemenliğine giren bölge Büyük Ġskender zamanında yine Trak Beylerinin egemenliğine girmiģtir. 24

25 M.Ö. 168 de Makedonya Krallığı nın Romalılarca yıkılmasıyla Romalılar bölgeye sahip olmuģtur. Romalılar PERĠNTHOS u yani günümüz Marmara Ereğlisi Ġlçesini Ġl merkezi yapmıģlar, ancak daha sonra M.S. 322 yılında Gotların eline geçmiģtir. Ġl toprakları 962 yıl Bizans yönetiminde kalmıģtır yılında PadiĢah I.Murat Rumeliye geçerek Tekirdağ, Malkara ve Çorlu yu almıģ ve buralara Karasi, Sivas, Kayseri ve Ermenekten Türkleri getirerek yerleģtirmiģtir. Bundan sonra Tekirdağ bir Osmanlı Ģehri olarak geliģmiģtir. Uzunca bir süre Osmanlı himayesinde kalan Ġl, yılları arasında Rus akınlarına maruz kalmıģtır Ayestefanos anlaģmasıyla Ruslar Ġlimizden çekilmiģtir. Balkan SavaĢları zamanında Ġlimizi iģgal eden Bulgarlar, 13 Temmuz 1913 te gönüllü ve akıncı birliklerinin EĢref Bey komutasında baģarılı mücadelesi ile Ġlimizden çıkartılmıģlardır. Tekirdağ, Mustafa Kemal in Çanakkale SavaĢlarında büyük kahramanlıklar yaratan 19. Tümeni kurduğu Ģehir olarak tarihte Ģerefli bir yer almıģtır. Ġlimiz kurtuluģ yıllarında Rum ve Ermenilerin desteği ile Yunanlılarca iģgal edilmiģtir. SavaĢ sonunda Saray ve Çerkezköy 30 Ekim de, Çorlu 1 Kasım da, Tekirdağ 13 Kasım da, ġarköy de 17 Kasım da Türk yönetimine katılmıģtır. 25

26 A.2. ĠL VE ĠLÇE SINIRLARI Tekirdağ Ġli, 8 (sekiz) Ġlçe ile Trakya Bölgesinde yer almıģ olup, ad ve konumları itibariyle aģağıda sıralanmıģtır. H-1.Tekirdağ ve ilçeleri Tekirdağ Ġlçeleri: 1) Çerkezköy 2) Çorlu 3) Hayrabolu 4) Malkara 5) Marmara Ereğlisi 6) Muratlı 7) Saray 8) ġarköy 26

27 A.2.1. Çerkezköy H.-2. Çerkezköy YerleĢim Haritası Çerkezköy Ġlçesi, doğu ve güneyde Ġstanbul Ġlinin Çatalca ve Silivri Ġlçeleri ile güneybatıda Çorlu Ġlçesi, batıda Lüleburgaz ve kuzeyde Saray Ġlçeleri ile çevrilidir. Yüzölçümü 296 km² dir. Ġl Merkezine 56 km. Ġstanbul Ġline ise 110 km. uzaklıktadır. Çerkezköy, Osmanlı-Rus SavaĢından sonra kurulmuģ ve buraya Çerkezler yerleģtirilmiģtir. Çerkezler kısa süre sonra bölgeyi terketmiģler ve Bulgaristan dan gelen göçmenler buraya yerleģerek bugünkü yerli halkı oluģturmuģlardır. Yıldırım Beyazıd ın Ankara Meydan SavaĢı nda Timur a yenilip esir düģmesinden sonra Ģehzadeler arasında taht kavgası baģlamıģtır. Edirne de bulunan en büyük Ģehzade Süleyman Emir in kardeģi Musa Çelebi ye mağlup olması üzerine, Edirne den Ġstanbul a sığınmak üzere 15 kiģilik mahiyeti ile kaçarken, Çerkezköy de kardeģi Musa Çelebi nin adamları tarafından katledilmiģtir. ġimdiki Atatürk Ġlkokulu nun bulunduğu yere gömülmelerinden sonra yine kardeģi Mustafa Çelebi tarafından Süleyman Çelebi nin mezarının bulunduğu yere türbe yaptırdığı, bu nedenle Çerkezköy ün eski adının Türbedere olduğu bilinmektedir yılına kadar mevcut olan türbe ve civarındaki 15 kadar mezar, Balkan Harbi nde 9 ay Bulgarların iģgalinde kaldığı sırada, iģgalci Bulgar askerleri tarafından yıkılarak talan edilmiģtir. Çerkezköy Ġlçesi 29 Ekim 1922 de düģman iģgalinden kurtarılmıģ. 1 Nisan 1938 e kadar Saray Ġlçesine bağlı bucak merkeziyken bu tarihte Ġlçe olmuģtur. Ġlçe toprakları Ergene Havzası içinde kalır. Ġlçenin doğu ve batı kısımları Istıranca (Yıldız) Dağlarının uzantısı nedeniyle engebelidir. Bu kesimlerde yükselti batıya göre daha düģüktür. Yöre topografyası Büyükyoncalı-Bahçeağıl ve Çerkezköy-VelimeĢe doğrultusunda uzanan m., iki vadi tabanı dıģında ise ortalama m. ve yer yer daha fazla yükseltilerle belirlenmektedir. 27

28 Tüm yerleģiminin m. altındaki katlarda yer aldığı ve yüksekçe yerlerinde orman, tarım ve mera alanı olarak kullanıldığı görülmektedir. Çerkezköy yöresinde arazi eğilimleri %5 %20 oranında değiģmektedir. Çerkezköy de Ergene ırmağının baģlıca kollarından olan Çorlu deresi yer almaktadır. Çorlu deresi ve diğer dereler boyunca uzanan %5 ten daha düģük eğimli vadi tabanları yanı sıra demiryolunun güneyinde %20 eğim sınırını aģan yamaçlar da bulunmaktadır. Çerkezköy alanı genellikle kalkersiz kahverengi toprak türlerinden oluģmaktadır. Çorlu deresi vadisi boyunca uzanan topraklar alüvyal topraklardır. Kalkersiz kahverengi orman toprakları yörenin kuzey ve doğusunda ormanlarla kaplanmıģtır. Diğer kahverengi toprakların çoklukla kuru tarım ve yer yer mera olarak kullanıldığı görülmektedir. Çerkezköy Ġlçesinde, Çorlu Deresinin güneyinde yer alan Kızılpınar ve Veliköy yerleģmesinin toprakları alüvyal topraklar olup, bölgede her türlü bitkiyi yetiģtirmeye elveriģli, drenajı iyi olan kolay iģlenebilir niteliktedir. Çerkezköy e ulaģım karayolu ve demiryolu ile yapılmaktadır. Çerkezköy Ġlçesi Kınalı Ayrımı Çerkezköy-Çorlu yolu ile Çerkezköy-Saray-Vize- Kırklareli yollarının kavģak noktasında bulunmaktadır. Ayrıca Beyciler-Çerkezköy bağlantı yolu ile TEM e bağlanmaktadır. Çerkezköy için önem taģıyan TEM bağlantı yolu, Ġlçenin Ġstanbul metropolü ile iliģkisini kuvvetlendirmektedir. Ġlçenin, Tekirdağ Ġl merkezi ile bağlantısı Çerkezköy Çorlu Tekirdağ karayolu ile sağlanmaktadır. Çerkezköy Ġlçesinde demiryolu bağlantısı Ġstanbul Edirne Avrupa demiryolu ile sağlanmaktadır. Çerkezköy istasyonu önemli ihracat istasyonlarından biridir. Ayrıca Ġstanbul Çerkezköy elektrikli banliyö hattında 1996 dan beri yolcu taģınmaktadır. Ġlçedeki deniz yolu bağlantısı Tekirdağ limanı ile iliģkilidir. Burada kurulan Organize Sanayi Bölgesi, Ġlçeyi Türkiye nin en iyi sanayi merkezlerinden birisi durumuna getirmiģtir dönemlerinde Bakanlar Kurulu Kararıyla TeĢviki Öngörülen Sanayi Bölgesi kabul edilmiģtir hektarlık alan Organize Sanayi Bölgesi için kamulaģtırılmıģtır. Modern teknoloji araçları kullanılarak, asıl dıģ pazara yönelik üretim yapılmaktadır. Türkiye nin en büyük sanayi kuruluģları arasında yer alan bu tesisler; tekstil fabrikaları, beyaz eģya ile metal eģya ve makine imalat dallarında yoğunlaģmıģtır. Ġlçenin Organize Sanayi Bölgesi olması, Türkiye nin çeģitli yörelerinden gelen iģçilere iģ imkanı sağlaması bakımından da önemlidir. Ġlçenin geçimi tarım, hayvancılık ve sanayiye dayanır. Pancar ve balkabağı önemli tarım ürünlerindendir. Çorlu Deresi üzerinde kurulan ve önceleri küçük bir kasaba olan Çerkezköy Ġlçesi, sanayinin geliģmesiyle hızlı bir büyüme sürecine girmiģtir. 28

29 R-2. Çerkezköy. R-3. Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi. A.2.2. Çorlu 29

30 H-3.Çorlu YerleĢim Haritası. ElveriĢli doğal yapısı, güçlü ulaģım bağlantıları ve stratejik önemi ile Tekirdağ ın en geliģmiģ Ġlçesidir. Kuzeyden Kırklareli Ġli, Saray ve Çerkezköy Ġlçeleri, doğudan Ġstanbul Ġli, batıdan Tekirdağ Ġli ve Muratlı Ġlçesi, güneyden Marmara Ereğlisi Ġlçesi ve Marmara Denizi ile çevrilidir. Ġl Merkezine 38 km. uzaklıkta olan Ġlçenin yüzölçümü 949 km² dir. Antik kaynaklarda adı TZOLOUS'tur. Çorlu Ġlçesi, 1357 tarihinde I.Murat tarafından fethedilerek Osmanlı topraklarına katılmıģtır. Süleyman PaĢa ve Orhan Gazi nin ölümleri üzerine tekrar Bizans egemenliğine geçen Ġlçe, 1361 tarihinde kesin olarak Osmanlı hakimiyetine girmiģtir. I.Murat ın emriyle Trakya daki diğer Bizans Ģehirlerine ibret olması maksadıyla burayı savunan Bizanslılar ağır Ģekilde cezalandırılarak kale duvarları yıkılmıģtır. Böylece Tzirallum un askeri önemi de ortadan kaldırılmıģtır. Bu sert davranıģ hemen etkisini göstermiģ ve Trakya nın fethi kolayca tamamlanmıģtır de tahtını oğluna bırakan II.Beyazıt, Dimetoka Sarayına giderken Çorlu Konağında vefat etmiģtir. (21 Eylül 1520) Eylül 1676 da ise Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmet 30

31 PaĢa, Çorlu Ġlçesi ile KarıĢtıran arasındaki Karabiber Çiftliğinde vefat etmiģtir. Çorlu XVII. yüzyılda Kırım dan uzaklaģtırılan Hanzadelerin ve Girayların sürgün yerlerinden biri olmuģtur yılında Rumeli Beylerbeyliği kaldırılıp Edirne Vilayeti kurulunca, Çorlu, bu vilayetin Tekirdağ Sancağına bağlı bir kazası haline getirildi de Vilayetler örgütünün ıslahı sırasında durumunu olduğu gibi korudu da geçici olarak Rusların eline düģtü Balkan SavaĢlarının birinci devresinde Osmanlı Doğu Ordusu Kumandanlığı karargahı Çorlu Ġlçesindeydi. 5-6 Aralık 1912 SavaĢlarından sonra Bulgarların eline geçti. Balkan SavaĢlarının ikinci devresinde Edirne ye doğru ilerleyen Türk Ordusu tarafından 15 temmuz 1913 te kurtarıldı. R-4. Çorlu. KurtuluĢ SavaĢı yıllarında ise Çorlu Ġlçesi, 25 Temmuz 1920 tarihinde Yunan iģgaline uğradı yılından beri faaliyet gösteren ve Trakya nın kurtuluģ savaģını yöneten Trakya ve PaĢaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinin kurduğu çeteler, büyük zafere kadar faaliyetlerine devam ettiler. 15 Ekim 1922 de Türk Jandarma Kuvvetleri tarafından kesin olarak kurtarıldı. Çorlu Ġlçesi halen, II.Dünya Harbinden beri savunma bakımından önemli bir Garnizon olma özelliğini devam ettirmektedir. 31

32 R-5.Çorlu 1958 Tarihi Eserleri; Süleymaniye Camii: Çorlu daki en önemli tarihi eser Süleymaniye Camii dir. Kanuni Sultan Süleyman tarafından (H.928) 1521 yılında yaptırılmıģtır. Camiinin mimarı Acem Ġsa dır. Ana mekan tek kubbeli, cemaat mahfeli ise üç küçük kubbe ile örtülüdür. Camiinin silindirik gövdeli tek minaresi vardır ve bir Ģerefelidir. Fatih Camii: Fatih devri mimari eseri olduğu bilinmesine karģılık, yapılıģ tarihine ait kesin bilgiler yoktur. Tamir kitabesinden (H.1240) yıllarında duvarları ve minaresi dıģında esaslı bir tamir gördüğü anlaģılmaktadır. Camiinin hemen yanında fatih ÇeĢmesi diye adlandırılan ve Fatih devrinin mimari özelliklerini taģıyan bir çeģme vardır. Camiinin haziresi (mezarlık) mevcuttur. Çok eski mezarlar arasında Baht Giray Han-Zade nin oğlu Kırım giray Han ın Lahidi bulunmaktadır. Çorlu Kalesi: 32

33 Orta çağdan kalma bir kaledir. Bizanslar döneminde yapılmıģtır. Ġstanbul a giden yol üzerinde en büyük engeli teģkil ettiğinden sık sık kuģatmalara maruz kalmıģtır. I.Murat tarafından Osmanlı topraklarına katılan kale yıktırıldığından, askeri önemi ortadan kalkmıģtır. Çorlu nun kuzeyinde yer alan bu kaleden günümüzde sur kalıntıları kalmıģtır. Çorlu Ġlçesi, Trakya nın en verimli ve büyük havzalarından Ergene Havzası içinde yer alır. Ġlçenin yerleģim yeri bir sırt üzerinde hafif dalgalı düzlük niteliği taģır. Genellikle Ġlçenin doğu kesiminde yer alan sırtlar, Ergene Havzasının doğudaki doğal sınırını teģkil eder. Marmara Denizi boyunca uzanan kıyı ovaları vardır. Ġlçe topraklarını Ergene Nehri ile onun önemli kollarından biri olan Çorlu Deresi sular. A.2.3. Hayrabolu H-4.Hayrabolu YerleĢim Haritası. Bölgenin en verimli topraklarına sahip olan Hayrabolu Ġlçesi, Ġl Merkezinin kuzey batısında Ergene Havzasında, Hayrabolu Deresi vadisinde kurulmuģtur. Ġlçe, kuzeyden Kırklareli Ġli, batıdan Edirne Ġli, güneyden Tekirdağ Ġli ve doğudan Muratlı Ġlçesi ile çevrilidir. 33

34 Hayrabolu Ġlçesi, Alpullu demiryolu istasyonuna 19 km. Ġl Merkezine de 52 km. uzaklıkta olan Ġlçenin yüzölçümü 1035 km² dir. Hayrabolu, Trakya nın en eski kasabalarından biridir. Eski adı Chariupolis, bugünkü adının ise fetih sırasında ölen kale komutanı Hanripol dan yada fethin hayrı boldur deyiminden geldiği ileri sürülmektedir. Ġlçe, tarih çağları boyunca Makedonyalıların, Roma ve Bizans Ġmparatorluklarının idaresinde bulunmuģtur. Zaman zaman Hun, Avar, Peçenek gibi Türk boylarının istilasına uğramıģtır te Rumeli ye ayak basan Türk ler 1357 de buraları ellerine geçirdilerse de kesin hakimiyet I.Murat tarafından sağlanmıģtır. Kanuni Sultan Süleyman tarafından Osmanlı Ordularının batıya yaptığı seferler sırasında kıģla olarak hizmet gören Hayrabolu ve çevresi 1829 ve 1878 de Rus, 1912 de de Bulgar iģgaline uğramıģtır. R-6.Hayrabolu Meydanı Ġlçede Trakya geçit iklimi görülmektedir. Hayrabolu nun batı kesimleri, Ganos (IĢıklar) Dağının alçak olan kuzey batı uzantıları engebelidir. Bunun dıģındaki alanlar ise çok parçalanmamıģ ve yer yer dalgalı düzlüklerden oluģan bir plato niteliğindedir. Ġlçe topraklarının sularını Ergene Nehrinin önemli kollarından Hayrabolu Deresi toplar. 34

35 R-7.Ayçiçek. Ġlçe topraklarının verimi yüksek olduğundan yörenin en önemli tarımsal üretim merkezi durumundadır. ġekerpancarı, buğday ve ayçiçeği üretiminin yüksek olduğu Hayrabolu da hayvancılık ta yapılmaktadır. Sığır ve koyun besiciliği ile hayvansal ve bitkisel üretim oldukça iyidir. Ġlçenin yoğurdu, peyniri ve Hayrabolu tatlısı meģhurdur. Tarihi Eserleri; Ulu Camii (Güzelce Hasan Bey Camii): 1499 yılında II.Beyazıd ın damadı Güzelce Hasan Bey tarafından yaptırılmıģtır R-8.Güzelce Hasan Camii Ömer Efendi Camii: yıllarında yarı kargir olarak yaptırılan camii, 1872 de ahģap olarak tamir edilmiģtir. 35

36 R-9.Ömer Efendi Camii Sarban-ı Ahmet Dergahı : Kanuni Sultan Süleyman ın deve kolları komutanı ve çağının en büyük Ģairi Melami Pirlerinden Ahmed i Sarbanın türbesidir. Kanuni, 933 ( ) yıllarında türbenin yaptırılmasını ferman etmiģtir. Hacılar Köprüsü: Ataullah Bey in Tekirdağ Yolu ve Hayrabolu Deresi üzerinde yaptırdığı altı gözden oluģan köprüdür. Hayrabolu nun Kabahöyük, Delibedir ve Kadriye Köylerinde höyükler ve tümülüsler bulunmaktadır. Hacıllı Köyü, Tekhöyük tümülüsünde yapılan kazılarda Roma döneminde Trakyalı bir savaģçıya ait yakma mezar ortaya çıkarılmıģtır. R-10.Hacılar Köprüsü 36

37 A.2.4. Malkara H-5.Malkara YerleĢim Haritası Malkara Ġlçesi bir tepenin eteklerinde, yeģilliğe bürünmüģ Ģirin bir kasabadır. Malkara nın doğusunda Tekirdağ Ġli, güney doğusunda ġarköy Ġlçesi, güney ve güney batısında Çanakkale Ġli, kuzey ve kuzey doğusunda Hayrabolu Ġlçesi yer alır. Tekirdağ- Yunanistan karayolu üzerinde bulunan Ġlçe Merkezi, Tekirdağ a 57 km. uzaklıkta olan Ġlçenin yüzölçümü 1224 km² dir. Malkara Ġlçesinin arazisi, m. yüksekliğinde bir platodur. Malkara nın çevresinde yapılan arkeolojik araģtırmalarda Ġlçenin tarihinin Ġlk Tunç Çağına kadar indiği ortaya çıkmıģtır. Malkara Ġ.Ö. 180 yıllarında Romalıların eline geçmiģtir. Daha sonra Bizanslıların eline geçen Malkara nın adı bu dönemde Megalohora (Büyük Köy) olarak geçmektedir. Osmanlılar, Malkara yı 1357 yılında Süleyman PaĢa tarafından ele geçirmiģler, sonrada Malkara yı Gelibolu Sancağına bağlamıģlardır. 37

38 I.Murat tahta geçiģinin ilk yıllarında Ankara daki Ahi Ayaklanması ile meģgul iken, Malkara nın 1362 yılında Bizanslıların eline geçtiği ve 1363 yılında da Hacı Ġlbey tarafından ele geçirilip Osmanlı topraklarına katıldığı yazılı kaynaklarda geçmektedir. Malkara Ġlçesi, Osmanlı Ġmparatorluğu döneminde sayılı sürgün yerlerinden biri olmuģtur. Malkara ya sürülenlerden bazıları zamanla sürgünden kurtulmuģ, bazıları boğulmuģ, bazıları da ecelleriyle ölmüģtür. Malkara ya sürülenlerin en tanınmıģları Hadım Süleyman PaĢa, Koca Sinan PaĢa, Melek Ahmet PaĢa ve IV.Murat ın Sadrazamlarından olan Halil PaĢa dır. Malkara da bugün PaĢalar mezarlığı bulunmaktadır. Ġlçe bugün bir tepenin yamacında yayılmıģ olmakla birlikte, modern bir görünümdedir. Ġlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Modern tarımı benimseyip, modern tarım aletleri kullanmaları neticesinde tarım gün geçtikçe ilerlemektedir. Buğday, arpa ve ayçiçeği ekilir. Ayrıca peynir ve nebati yağ imalathaneleri de bulunmaktadır. Meyvecilik, arıcılık ve bağcılık da yapılmaktadır. Malkara nın yer altı zenginlikleri de önemlidir. Bunların baģında linyit yatakları gelmektedir. Linyit yatakları bugün iģletilmekte olup, Tekirdağ Merkez ve Ġlçelerinin de kömür ihtiyacının bir kısmını karģılamaktadır Ġlçede yazlar sıcak, kıģlar ise Balkanlardan gelen soğuk havanın tesiri ile sert geçer. Ġlçenin folkloru oldukça zengin olup, Trakya nın diğer Ġllerinde olduğu gibi Balkan özellikleri taģır. Tarihi Eserler; Turhanoğlu Ömer Bey Camii : Osmanlıların Rumeli de yaptığı camiler arasında en eskilerinden biridir te yaptırılmıģtır. Camii kesme taģtan dört köģeli olarak yapılmıģ ve sağlam durumdadır. 6 m. enindeki son cemaat yerinin üç kubbe örtmektedir. Camii, Ahmet ve Sinan PaĢalar tarafından tamir ettirilmiģtir. Dar geldiği için son cemaat yeri daha sonra geniģletilerek duvarla çevrilmiģ ve kiremit çatılıdır. Minarenin Ģerefeden yukarısı sonradan yapılmıģtır. Kubbenin içi nakıģlıdır. Eteklerinde çiçek ve selvi resimleri vardır. Mermer minberin cephesi oymalıdır. Her cephede beģer pencere bulunmaktadır. Kitabesi mevcuttur. R-11.Ömer Bey Camii Turhanoğlu Gazi Ömer Bey Türbesi : 38

39 Cami Atik Mahallesinde yer alır. Gazi Ömer Bey Mora ve Atina fatihi diye anılan akıncı beylerimizden olup, Fatih Sultan Mehmet in komutanlarındandır. Türbesi bakımlıdır. Türbe caminin yanındadır. Kesme taģtan yapılmıģtır. Sekiz köģelidir. Yüksek kubbesinin dilim dilim inen kurģunları mevcuttur. A.2.5. Marmara Ereğlisi R-12.Ömerbey Türbesi H-6.Marmara Ereğlisi YerleĢim Haritası 39

40 40 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Tekirdağ ın 39 km. doğusunda, Marmara Denizinin kuzeyinde, Çorlu Ġlçesinin güneyinde E-25 karayolu üzerinde yer almaktadır. Ġlçenin yüzölçümü 183 km² dir. Antik çağdaki ismi ile Perinthos adının kökeni ve tarihi hakkında çeģitli tartıģmalar vardır. Tarihçi Heredot, Perinthos un bir Trak kalesi olduğundan ve Perinthos luların saldırılarla özgürlüklerini yiğitçe savunduklarından bahseder. Xenophoh kendisinin de içinde bulunduğu Hellen paralı askerleri ordusunun baģlangıçtaki BaĢkomutanı Sparta lı Klearkhos un o sefere katılmadan (Ġ.Ö.401) önceki yaģantısı üzerine söz ederken Perinthos kentinde oturan Traklarla savaģmak için denizden yola çıktı demektedir. Gerek coğrafi konumu gerekse Perinthos adında bulunan -nt- çift sessiz harfi dolayısıyla burada koloni kurulmazdan öncede yerleģimlerin olabileceği ihtimali ortaya çıkmaktadır. Perinthos çok yakın tarih öncesi yerleģmesi Kamara Dere ve Toptepe Höyük te Kalkolitik çağa tarihlenen buluntular bu savı arkeolojik olarak belgelemektedir. Antik kaynaklar ve arkeolojik belgelerden edinilen bilgilere göre Perinthos Ġ.Ö.600 yılı civarında Samos lu Kolonistlerce kurulmuģtur. VII. Yy. Trakya nın ticarete atılmasından sonra kurulan kent, iki doğal limana sahip olmasından dolayı bütün çağlarda önem kazanmıģtır. Delos deniz birliğine girdiği muhtemelen Ġ.Ö. 411 yılında birlikten ayrıldığı, Ġ.Ö.403 yılında Spartalı Klearkhos un Traklara karģı yaptığı seferinde Perinthos u Attika-Delos deniz birliğinin üyesi olduğu, Ġ.Ö. IV. yüzyılın ilk yarısında Trakların saldırıları sırasında birlikten destek aldığı bilinmektedir. Ġ.Ö yıllarında Mekadonyalı II.Filip Trakya yı topraklarına katmıģ ancak Perinthos u kuģatması sabırsızlıkla sonuçlanmıģtır. Fakat Perinthos ta Ġskender in sikke darphanesinin varlığı kentin Büyük Ġskender in Ġmparatorluğuna dahil olduğunu gösterir. Ġ.Ö yıllarında Roma nın askeri müdahalesi sayesinde kent bağımsızlığını kazanır. Ġ.Ö. 72 yılında Ponthus Kralı Mithridates te Perinthos u ele geçirmeye uğraģır ancak baģarılı olamaz. Ġ.Ö. 19 yılında Roma Ġmparatoru Tiberus Trakya ya bir Vali göndermeyi baģarır. Böylece Trakya Krallığı Roma ya bağımlı bir devlet haline gelmiģ olur. Ġ.Ö. 46 yılında Ġmparator Cladius, Trakya Kraliyet sülalesini bertaraf ederek Roma Eyaletini kurar. Eyalet Valisinin ikametgahı Perinthos tadır. Kapsamlı bir ticaret ve geliģmiģ bir ekonomi için büyük sahil yolu üzerindeki konumu ve limanları ile Perinthos Marmara Denizinin kuzey kıyısındaki en önemli koloni kentidir. Askeri açıdan da çok önemlidir. Özellikle üzerinde bulunduğu antik yollar sayesinde önemi artmıģtır. Roma çağında Via Egnatia adı verilen ve Adriyatik kıyısındaki Dyrrachium dan baģlayıp Byzantion a ulaģan sahil yolu ile Perinthos ta birleģmekteydi. Ġ.Ö. 196 yılında Ġmparator Semtimius Severus Byzantion u köy statüsüne indirip arazisini Perinthos a bağıģlar ve kente Neokori hakkını vererek spor oyunları bağıģlar. Daha önce Byzantion a yakınlığı nedeniyle önemli bir rol oynayamayan Perinthos baģkent olduğu bu dönemde oldukça hızlı geliģmiģtir. Ġ.S. II. Yüzyıl sonlarında Ġmparator Aurelian ın ölümünden sonra kentin adı Heraklia olarak değiģtirilmiģtir. Ġ.S. VI. Ve V. Yüzyılda Heraklia halı dokuma yeri olarak ün salmıģtır. Ġmparatorluğun ikiye ayrılması ve yeni kurulan baģkent Konstantinopol kentin önemini giderek yitirmesine neden olmuģtur. Bizans Ġmparatoru Anastasius ( ) ve Justinian1 ( ) zamanlarında Heraklia büyük onarım ve yapılaģma olayı yaģamıģ ve bir kez daha önem kazanmaya baģlamıģtır. Ġ.S. 591 yılında Avarların, Ġ.S. 719 yılında Bulgarların eline geçen kent daha da tahrip edilmiģtir. Bizans Ġmparatoru VI. Leon ( ) zamanında Heraklia Metropolitik merkezi olmuģtur yılında Venediklilerin eline geçen Heraklia, 1453 yılı ġubatında Osmanlıların

41 41 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE yönetimine girmiģ ve Ereğli adını almıģtır. Osmanlılar zamanında bir kaza merkezi haline gelmiģ ve Rumeli Ġstanbul demiryolu yapıldıktan sonra ise önemini iyice yitirmiģtir. Trakya nın Roma çağında en önemli kenti olan Perinthos ta ilk bilimsel çalıģmalar 1980 yılında Dr. NuĢin Asgari tarafından baģlanmıģtır. Bugünkü yoğun yerleģmenin altında kalan Antik Ģehir çok büyüktür. Sadece Akropolün uzunluğu yaklaģık 1.5 km. geniģliği 500 m. yi aģmaktadır. Doğu Batı doğrultusunda uzanan yüksek bir yarımada olan bu Akropolün kuzeyinde Perinthos koyu ve limanı, kuzeybatı eteklerinde ise yaygın bir aģağı Ģehir kesimi ve bu Ģehri kuzeyden geniģ bir Nekropol alanı çevreler. Akropolün kuzeyi ve batısını, birde aģağı Ģehri çevreleyen surlar Perinthos un en belirgin kalıntısıdır. Akropolün 1/3 ü askeri bölge içinde yer almaktadır. Akropolün güneyinde Bizans kaya mezarlığı yer alır. Kuzey doğuda Mola burnu içinde yer alan limanın içi bugün dolmuģ ve sığlaģmıģtır. Burundan çıkan dirsekli mendireğe ise denizin içinden kıl kaya fenerine kadar inmek mümkündür. Akropolün üzerindeki antik yapıları doğudan batıya sıralayacak olursak Mola Burnunun kuzey yamacından Tonos geçitli bir tuğla yapı kalıntısı, Akropolün güney yamacında bir tiyatro yeri, ortalarında bir yapının çift tonoslu terası, batı ucunda büyük bir Bizans Kilisesinin kalıntısı, güney batı yamacında ise Bizans yapı kalıntısı görülür. Marmara Ereğlisi koyunu kuzeyden Kamara Dereden baģlayarak Ģehri bir yarım ay Ģeklinde Nekropol çevirmektedir. Bu Nekropol de arkaik çağdan itibaren Bizans çağı içlerine kadar uzun bir zaman süresince çeģitli tipte mezat sitelleri, lahitler, mezar sunakları ve mezar anıtları kullanılmıģtır. Bunlardan ortaya çıkarılanlar Tekirdağ Müze Müdürlüğü nde ve Marmara Ereğlisi içinde yer alan açık hava müzesi olarak ayrılan alanda koruma altına alınmıģlardır. ġehrin kuzey batısındaki düzlükte antik su yolu kalıntısı ve Osmanlı su terazisi ile Ģehrin Ġstanbul giriģindeki yolda toprağın yüzeyinde izlenebilen antik duvar kalıntıları da yer almaktadır. AĢağı Ģehir suları üstünde inģaa edilmiģ olan Konstantin in Evi olarak adlandırılan Rum Evi bulunmaktadır. Rum Evinin güneyinde Akropolün hemen altında yaklaģık 220 m. Uzaklıkta stadion yer almaktadır yılında yapılan Krypthoportikus denilen alt geçidin anıtsal giriģ kapısının yeri tespit edilmiģ ve 1987 yılında yapılan kurtarma kazısıyla da ortaya çıkarılmıģtır. Akropol tepesinin kuzey yamacında St. George Kilisesi bulunur. Marmara Ereğlisi ndeki taģınmaz kültür varlıkları Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınmıģtır. 1.derece Arkeolojik sit alanları yeni yapılanmaya kapalı olup, 2. ve 3.derece arkeolojik alan ilan edilen bölgelerde müze denetiminde inģaat yapılmaktadır. Temel kazısı kontrolleri sırasında son yıllarda yapılan çalıģmalarda VI. yy. ait tabanı mozaiklerle kaplı Bazilika, Bazilikanın güneyinde anıtsal bir yapı ile kaya mezarlarından oluģan büyük bir Nekropol alanı ortaya çıkarılmıģtır. Marmara Ereğlisi Trakya nın Efes i durumundadır. Toprak altındaki Ģehir ortaya çıkarıldığında turizme büyük hizmet edilmiģ olacaktır. Marmara Ereğli nin kuzeyindeki düzlük ve sırtların üzerinde sekiz tümülüs bulunur. Çoğunlukla sivri konik biçimli olan ve yığma tepelerin çevresinde krepis yoktur. Hiçbirinde mezar odası görülmemekle beraber, hemen hemen hepsinin üzerinde ellenmiģ olduklarını belirten büyük yada ufak göçmeler bulunmaktadır. Tümülüsler kuzeyden güneye, deniz kıyısına dikey üç sıra halinde dizilmiģlerdir. Batıdaki sıra, Kakunartepe,

42 Kalemistepe, ortadaki sıra, Çiçeklitepe, Yılmatepe, Miltepe, doğudaki sıra, Küçük Metristepe, Büyük Metristepe ve Bekçitepedir. Çorlu yolu üzerinde Omurca Çiftliğinde Rumlardan büyük bir Ģaraphane, kilise ve sarnıç yer almaktadır. Ayrıca Ģehirde Osmanlı çağında yapılmıģ en önemli ve tek eser olan Sadrazam Semiz Ali PaĢa Camii de bulunmaktadır. Marmara Ereğlisi koyundaki plajların suyu temiz ve kumsalı geniģtir. Kamaradere den batıya doğru kıyı boyunca denize girmek mümkündür. R-13.Marmara Ereğlisi Sahili Deniz sporları bakımından Marmara Ereğlisi Koyu, kuzey Marmara nın en uygun yeridir. Her türlü deniz sporunu burada yapmak mümkündür. Deniz avcılığı da geliģmiģ durumdadır. Marmara Ereğlisi Marmara Denizinin ortasına doğru sokulmuģ bir burunun ucunda ve balık göçlerinin yolu üzerinde olması nedeniyle balıkçılığa çok elveriģli olup, istakozu ve balığı ile tanınır. A.2.6. Muratlı 42

43 H-7.Muratlı YerleĢim haritası Muratlı Ġlçesi, Tekirdağ Ġlinin küçük Ġlçelerinden biridir. Ġlçenin yüzölçümü 407 km² dir. Verimli ve yeģil toprakların bulunduğu vadide kurulan Ġlçe, Ġl Merkezinin kuzeyindedir. Doğusunda Çorlu Ġlçesi, kuzeyinde Kırklareli Ġli, batısında Hayrabolu Ġlçesi bulunmaktadır. I.Sultan Murat bir sefer dönüģü sırasında otağ kurduğunda yöreyi beğenerek buranın Murateli olarak anılmasını istemiģtir. XIX. yüzyılın sonlarında Edirne Vilayeti Tekfurdağı (Tekirdağ) sancağının Çorlu kazasına bağlı bir nahiye olarak yönetiliyordu. Cumhuriyet döneminde Çorlu ya bağlı bir bucak olan Muratlı ya Atatürk gelerek incelemelerde bulunmuģ, ilk göçmenlerin yerleģim yeri olarak Muratlı Ġlçesi seçilmiģtir. Yarı nemli iklim tipine giren Muratlı da yetiģtirilen baģlıca bitkisel ürünler buğday, ayçiçeği, Ģekerpancarı ve üzümdür. Yörede son yıllarda hayvancılığın da bir hayli geliģtiğini çiftliklerin hızla çoğalmasıyla görmekteyiz yılında Ġstanbul-Edirne demiryolu ile E-25 ve E-5 karayollarını birleģtiren karayolunun Ġlçeden geçmesi, yörenin yurt içi ve yurt dıģı ulaģımını kolaylaģtırmaktadır.ġlçeye son yıllarda Rumeli den gelen göçmenler,yörenin toplumsal, kültürel yapısının oluģmasında etkili olmuģtur. Bu yüzden geleneksel oyunları Balkan özelliğini taģır. Ġlçenin kuzeyinde bulunan Ġnanlı ÇeĢmesi görülmeye değer tarihi yapılardan biridir. Kitabesinde çeģmenin 1330 (1914) tarihinde yapıldığı ve mesire yeri olarak kullanıldığı yazılıdır. 43

44 44 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE 1934 yılında tamir edilerek bugünkü durumuna getirilmiģtir. ÇeĢmenin çevresi piknik yapmaya elveriģlidir. Ayrıca her yıl Mayıs ayının ikinci Pazar günü Hıdrellez ġenlikleri düzenlenmekte, çeģitli sanat ve kültür faaliyetleri yapılmaktadır. Muratlı nın diğer bir tarihi eseri olarak Atatürk ün 1936 da göçmen evlerini görmek için geldiğinde, bir göçmen evinin konutu olması sonucunda o evin bahçesinde yaptırılan anıtı sayabiliriz. Ġnanlı Tarım ĠĢletmeleri Müdürlüğü, Muratlı Ġlçesinin 3 km. kuzeyinde Ġnanlı adıyla anılan çiftlik üzerine kurulmuģtur. Çiftlik II. Sultan Selim Vakıflarından olup, daha sonraları Yeniçeri Ağalarına intikal etmiģ ve 1303 (1887) tarihinde Sultan II. Abdülhamit in mabeyncisi Ragıp PaĢa tarafından satın alınmıģ, ölümü üzerine arazinin ¼ ü, 12 varise intikal etmiģtir. Atatürk ün isteği ile Cumhuriyet kurulduktan hemen sonra yıllarında Tarım Bakanlığı tarafından çiftliğin varislerinden biri olan ġakir Bey in hissesi satın alınarak, hazine adına tescili yapılarak Trakya da tarımın geliģtirilmesi amacıyla kurulmuģtur. Bu kurum, yörenin ve ülkenin hayvancılık alanında kalkınmasını desteklemek için hayvan yetiģtirme ve ıslahı konusunda araģtırmalar yapmaktadır. Tekirdağ Ġlinin küçük Ġlçelerinden biridir. Ġlçenin yüzölçümü 407 km² dir. Verimli ve yeģil toprakların bulunduğu vadide kurulan Ġlçe, Ġl Merkezinin kuzeyindedir. Doğusunda Çorlu Ġlçesi, kuzeyinde Kırklareli Ġli, batısında Hayrabolu Ġlçesi bulunmaktadır. I.Sultan Murat bir sefer dönüģü sırasında otağ kurduğunda yöreyi beğenerek buranın Murateli olarak anılmasını istemiģtir. XIX. yüzyılın sonlarında Edirne Vilayeti Tekfurdağı (Tekirdağ) sancağının Çorlu kazasına bağlı bir nahiye olarak yönetiliyordu. Cumhuriyet döneminde Çorlu ya bağlı bir bucak olan Muratlı ya Atatürk gelerek incelemelerde bulunmuģ, ilk göçmenlerin yerleģim yeri olarak Muratlı Ġlçesi seçilmiģtir. Yarı nemli iklim tipine giren Muratlı da yetiģtirilen baģlıca bitkisel ürünler buğday, ayçiçeği, Ģekerpancarı ve üzümdür. Yörede son yıllarda hayvancılığın da bir hayli geliģtiğini çiftliklerin hızla çoğalmasıyla görmekteyiz yılında Ġstanbul-Edirne demiryolu ile E-25 ve E-5 karayollarını birleģtiren karayolunun Ġlçeden geçmesi, yörenin yurt içi ve yurt dıģı ulaģımını kolaylaģtırmaktadır. Ġlçeye son yıllarda Rumeli den gelen göçmenler, yörenin toplumsal, kültürel yapısının oluģmasında etkili olmuģtur. Bu yüzden geleneksel oyunları Balkan özelliğini taģır. Ġlçenin kuzeyinde bulunan Ġnanlı ÇeĢmesi görülmeye değer tarihi yapılardan biridir. Kitabesinde çeģmenin 1330 (1914) tarihinde yapıldığı ve mesire yeri olarak kullanıldığı yazılıdır yılında tamir edilerek bugünkü durumuna getirilmiģtir. ÇeĢmenin çevresi piknik yapmaya elveriģlidir. Ayrıca her yıl Mayıs ayının ikinci Pazar günü Hıdrellez ġenlikleri düzenlenmekte, çeģitli sanat ve kültür faaliyetleri yapılmaktadır. Muratlı nın diğer bir tarihi eseri olarak Atatürk ün 1936 da göçmen evlerini görmek için geldiğinde, bir göçmen evinin konutu olması sonucunda o evin bahçesinde yaptırılan anıtı sayabiliriz. Ġnanlı Tarım ĠĢletmeleri Müdürlüğü, Muratlı Ġlçesinin 3 km. kuzeyinde Ġnanlı adıyla anılan çiftlik üzerine kurulmuģtur. Çiftlik II. Sultan Selim Vakıflarından olup, daha sonraları Yeniçeri Ağalarına intikal etmiģ ve 1303 (1887) tarihinde Sultan II. Abdülhamit in mabeyncisi Ragıp PaĢa tarafından satın alınmıģ, ölümü üzerine arazinin ¼ ü, 12 varise intikal etmiģtir. Atatürk ün isteği ile Cumhuriyet kurulduktan hemen sonra yıllarında Tarım Bakanlığı tarafından çiftliğin varislerinden biri olan ġakir Bey in hissesi satın alınarak, hazine adına tescili yapılarak Trakya da tarımın geliģtirilmesi amacıyla kurulmuģtur. Bu kurum, yörenin ve

45 ülkenin hayvancılık alanında kalkınmasını desteklemek için hayvan yetiģtirme ve ıslahı konusunda araģtırmalar yapmaktadır. R-14.Muratlı Deresi R-15. Muratlı A.2.7. Saray 45

46 H-8.Saray YerleĢim Haritası. Tekirdağ ın Karadeniz e açılan tek kapısı durumundaki Saray Ġlçesi, kuzeyde Karadeniz ve Kırklareli, doğuda Ġstanbul Ġli, güneyde Çerkezköy Ġlçesi, batıda Çorlu Ġlçesi ile çevrilidir. Yüzölçümü 610 km² olan Ġlçe, Ġl Merkezine 87 km. uzaklıktadır. Saray ın eski bir yerleģim merkezi olduğu 1940 yılından Uzunhacı Höyüğünde bulunan Trak Mezarı ve mezar buluntuları ile GüneĢkaya Mevkiindeki tarihi kalıntılardan anlaģılmaktadır. Bunların dıģında tarihi hakkında ayrıntılı ve yeterli bilgiye sahip olmadığımız Ġlçe, Bizans döneminde küçük bir yerleģme birimiydi. Osmanlıların döneminde ise, Istırancaların güney eteklerini izleyerek iki baģkenti Edirne yi Ġstanbul a bağlayan yol üzerinde yer almasından dolayı önem kazanmıģtır. Saray, Fatih döneminde XIX. Yüzyılın sonlarına kadar Edirne Vilayeti Kırkkilise (Kırklareli) Sancağının Vize kazasına bağlı bir nahiye olarak yönetilmiģ, 1916 yılında Kırkkilise Sancağına bağlı bir kaza merkezi olmuģtur. Milli mücadele sırasında bütün bölge ile birlikte Yunan iģgaline uğramıģtır yılında baģlayan bu iģgal Mudanya Mütarekesine kadar devam etmiģtir. Mudanya Mütarekesi ile 15 Ekim 1922 yılında Ġtalyanlara teslim edilen Saray, 30 Ekim 1922 yılında ise Yunan iģgalinden kurtulmuģtur. Cumhuriyet in ilanından sonra Ġlçe olarak Tekirdağ Ġline bağlanmıģtır. Düz bir alan üzerine kurulmuģ bulunan Ġlçe topraklarının büyük bölümü Ergene Havzasında yer alır. Arazi kuzeydoğuda Istıranca (Yıldız) Dağlarına doğru yükselerek uzanır. Burada arazinin yapısı kıvrımlıdır. Ġlçenin en yüksek noktası Istıranca Dağları üzerinde yer alan Karatepe dir. (473m.) Ergene Nehri bu tepedeki GüneĢkaya Mevkiinden doğar, Istırancalardan doğan Galata Deresi ile birlikte küçük vadilerde birbirine paralel olarak akan diğer derelerde Ergene Nehrine karıģırlar. 46

47 R-16.Saray Kastro Tarihi Yerler ve Eserler ; GüneĢkaya : Saray Ġlçesinin 2 km. batısındadır. Eski bir yerleģim merkezi olan bu alanda mağaralar ve tarihi kalıntılar vardır. Ayrıca Ergene Nehrinin kaynağı da buradadır. Ġlimizin en eski yerleģim yerlerinden biridir. Yapılan yüzey araģtırmalarında Ġ.Ö.( ) kalkolitik çağ buluntularına rastlanmıģtır. Güngörmez Mağaraları : Güngörmez karayolu üzerinde (3.km.) Saray ın güneyinden geçen Galata Deresinin dik yamaçlarında yer alır. Ġ.Ö.( ) kalkolitik çağ buluntularına rastlanmıģtır. Bizans Su Yolları : Vize den gelip, Ergene Deresi su kaynaklarından beslenerek, vadilerde kemerli su köprüleri inģaa edilerek Ġstanbul a kadar giden antik su yolları Saray çevresinden geçmektedir. Ayas PaĢa Camii : Sadrazam Ayas Mehmet PaĢa ( ) tarafından 1539 yılında yaptırılmıģtır. Kesme taģtan yapılmıģtır. Tek Ģerefeli ve silindirik gövdeli bir minaresi vardır. Yapı, tek kubbeli ana mekan ile son cemaat mahfelinden ibarettir. 47

48 Ayas PaĢa Hamamı : Sadrazam Ayas Mehmet PaĢa nın yaptırdığı külliyenin hamamıdır. Ayas PaĢa Camiinin yanında yer alır. Camii ve hamam Ġlçede bulunan tek Osmanlı devri mimari eseridir. Kırım Giray Mezarlığı : Cengiz Han ın soyundan gelen Kırım Hanları XVIII. Yüzyılda bu bölgede özelliklede Saray ve dolaylarına yerleģmiģlerdir. Saray ve civarında oturan Kırım Han ve Sultanlarından ; II. Devlet Giray Han-ölümü : 1725 II. Fetih Giray Han ölümü : 1746 Ġslam Giray Sultan ölümü : 1742 III. Selim Giray Han-ölümü : 1785 IV.Devlet Giray Han-ölümü : 1780 ġahbaz Giray Han ölümü : 1792 Yukarıda adı verilenler Ayas PaĢa Camisi avlusunda gömülüdür. Kastro (Çamlıköy) : Tekirdağ Ġlinin Karadenize tek bağlantısı olan bu kısım, Kırklareli ve Ġstanbul Ġllerini birbirinden ayırır. Bahçeköy Deresinin Karadenize döküldüğü bu küçük koy, doğal güzelliği, 2.5 km. lik kumsalıyla Ġlçenin önemli bir kamp ve turizm merkezidir. Kastro yöresinin en önemli özelliği, Trakya daki tek Karaçam Ormanının burada bulunmasıdır. Bu sebeple Kastro yöresindeki, 329 hektarlık Karaçam Ormanı, 18 Nisan 1988 tarihinde doğayı koruma alanı (Milli Park) olarak ayrılmıģtır. Orman ĠĢletmesi tarafından piknik ve dinlenme yeri olarak düzenlenen bu alanda, bazı hizmet tesisleri ile konaklama yerleri vardır. Aynı yerde dinlenmek, avlanmak, kayık gezintisi yapmak ve denize girmek mümkündür. Bu doğal plaj Ġlçeye 27 km. uzaklıktadır. Denizden 116 m. yükseklikte bulunan Ġlçede yazlar sıcak ve kurak, kıģlar soğuk ve az yağıģlı geçer. Rüzgarlı günleri fazladır. Ġlçenin dağlık kesimleri, özellikle Istıranca Dağları ormanlıktır. Bu ormanlarda geniģ yapraklı ağaçlardan meģe, iğne yapraklılardan ise karaçam hakimdir. Ġlçe halkı, geçimini tarım ve ormancılıktan sağlar. BaĢlıca ürünleri, buğday, ayçiçeği, Ģekerpancarı, arpa ve meyve çeģitleridir. Tarımın yanı sıra aile hayvancılığı da yapılır. Hayvan ürünleri daha çok yerinde kullanılır. Bir bölümü de Ġstanbul a satılır. Ġlçe topraklarında düģük nitelikli linyit yatakları vardır. Rezervinin 140 milyon tondan çok olduğu tahmin edilmektedir. Edirköy arazisinde bulunan bu linyit yatakları Türkiye Kömür ĠĢletmeleri tarafından iģletilmektedir. Manganez ve cam yapımında hammadde olarak kullanılan kuvarsit (silis kumu) diğer yeraltı zenginliğidir. Kuvarsit yatakları Türkiye ġiģe Cam Fabrikasınca iģletilmektedir. Sefaalan ve Küçükyoncalı Köylerindeki manganez alanları ümit vericidir. Ġstanbul-Kırklareli karayolu üzerinde bulunması, Sirkeci-Edirne demiryoluna (Çerkezköy istasyonu) 20 km. uzaklıkta yer alması iģlek bir ilçe olmasında etkili olmuģtur. Saray da hem sosyal hem de ekonomik bakımdan en hareketli günleri panayır zamanıdır. Ağustos ayı sonunda açılan Saray panayırı dört gün sürer. A.2.8. ġarköy 48

49 H.9.ġarköy YerleĢim Haritası Denizi, kumu, güneģi ve yetiģtirdiği ürünleri ile eģsiz güzelliklere sahip Ģirin bir Ġlçedir. Ġl merkezinin güney batısında yer alan ġarköy Ġlçesi, kuzeyinde Marmara Bölgesi, Batısında Gelibolu ve güneyinde Marmara Denizi ile çevrilidir. Denizden yüksekliği 5 m. olup, Ġl merkezine uzaklığı 83 km. olan Ġlçenin yüzölçümü 481 km² dir. Ġlçenin adı antik ve Bizans devri haritalarında Trislasis adı ile geçmektedir. Daha sonra Rumeliyi fetheden Süleyman PaĢa zamanında ġehir köy diye anılan adı, buraya Anadolu dan göç eden Yörükler tarafından Ģehirden ġar a dönüģtürülmüģ ve ġarköy olarak söylenmiģtir. Tekirdağ ın en eski yerleģim yerleri ġarköy, Kızılcaterzi Köyünde bulunmuģtur. Buruneren çiftliği neolitik ( ) çağ ait buluntular vermektedir. Sofuköy, Yertarla, Fener ve Karadutlar ilk tunç çağı yerleģmeleridir. Ġğdebağları (Araplı) Köyünde demir çağına ait (Ġ.Ö.1200) büyük bir maden gurubu bulunmuģtur. (Halen Ġstanbul Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir.) Ganos Dağlarının üzerinde Kartalkaya önemli bir Helenistik kaledir. Bizans dönemine kadar kullanılmıģtır. Makedonyalıların, Roma ve Bizans Ġmparatorluklarının hakimiyetinde kalan bölge toprakları, Gazi Süleyman PaĢa tarafından 1356 yılında fethedilmiģtir yılından itibaren 2.5 yıl Yunanlıların iģgalinde kalan ġarköy Ġlçesi, 17 Kasım 1922 tarihinde iģgalden kurtarılmıģtır. Akdeniz iklim tipiyle Karadeniz iklim tipi arasında geçiģ özelliği gösteren bir iklime sahiptir. Kuzeyden kıyıya paralel olarak uzanan Tekir Dağları Kumbağ Beldesinden baģlayarak Gelibolu Kıstağına kadar bir sıra halinde uzanır. Uzunluğu 60 km. dir. En yüksek yeri Ganos dağlarıdır. Yüksekliği 945 m. dir. Ġlçedeki en önemli tarihi eser 1400 yılında Gazi Süleyman PaĢa tarafından yaptırılan Cami-i Kebir bir Osmanlı eseri olup, caminin 49

50 bahçesindeki mezar taģları Ġslam Sanatının örnekleridir. TaĢların Ģekilleri ve tarihleri, o tarihteki ġarköy ün yapısı ve idare bölümü hakkında bilgi vermektedir. R-17. ġarköy Ġlçe Merkezi küçük sığ bir koyun kıyısında kendi adını taģıyan bir ova üzerine kurulmuģtur. Bağcılık, deniz ürünleri baģta olmak üzere zeytin, tütün, ipek böcekçiliği, ayçiçeği ve kiraz üretimi ile Türkiye ekonomisinde önemli bir yer almaktadır. Son yıllarda büyük bir geliģme göstermiģ olan ġarköy Ġlçesi, sahil Ģeridinde yer alan turistik konaklama yerlerindendir. A.3. ĠLĠN COĞRAFĠ DURUMU Tekirdağ Ġli, Türkiye nin kuzeybatısında, Marmara Denizi nin kuzeyinde, Trakya Bölgesinde, 40º36' ve 41º31' kuzey enlemleri ile 26º43' ve 28º08' doğu boylamları arasında yer almaktadır. Tekirdağ Ġli kuzeyinde Kırklareli Ġli, batısında Edirne ve Çanakkale Ġlleri ile komģudur. Ġlin en önemli dağı Tekir Dağları olup, Kumbağ Beldesinden baģlayıp Gelibolu kıstağına kadar uzanmaktadır. Ġlimiz topraklarının %75.2 si plato, %15.5 i ova ve %9.3 ü dağlarla kaplıdır. Ġlin en önemli dağı Tekir Dağları olup, Kumbağ Beldesinden baģlayıp Gelibolu kıstağına kadar Marmara Denizi ne paralel olarak 60 km. boyunca uzanır. 50

51 Kısmen orman ve çalılıktır. Ayrıca Çerkezköy Ġlçesinden kuzeye gittikçe yükselen Istıranca Dağları mevcuttur. Tekirdağ Ġlinin komģu Ġllere olan uzaklıkları; - Tekirdağ- Ġstanbul km. - Tekirdağ-Edirne km. - Tekirdağ-Kırklareli km. - Tekirdağ-Çanakkale km. dir. A.4. ĠLĠN TOPOGRAFYASI VE JEOMORFOLOJĠK DURUMU R-18.Tekirdağ ın Uydu Görüntüsü-2 Tekirdağ toprakları genel olarak pek engebeli değildir. Ġlin güney kesiminde Marmara Denizi boyunca akarsularca taģınmıģ alüvyonlarla kaplı kıyı ovaları vardır. Dar bir Ģerit biçiminde uzanan bu kıyı ovaların hemen kuzeyinde kıyıya koģut olarak Tekir Dağları yükseltisi az olmakla birlikte, kıyı kesimini Balkanlardan gelen soğuk hava kitlesinin etkilerinden korur. Tekirdağ Ġlinde, yeryüzünün bütün Ģekillerine rastlamak mümkündür. Ancak Ġl alanının %75.2 sini kaplayan platolar ağırlıktadır. Bunu %15.5 ile ovalar, %9.3 ile dağlar izlemektedir. Bölgede çeģitli araģtırmacılar tarafından yapılan çalıģmalar neticesinde Ģu belgeler hazırlanmıģtır. Istıranca Kesimi : 51

52 Çatalca Yarımadasından itibaren, Tekirdağ Ġlinin kuzeyinden geçerek Bulgaristan hududuna doğru gittikçe geniģleyen, Karadeniz ile Ergene Havzası arasında uzanan dağlık ve ormanlık bölge bu kesimi oluģturur. Karadeniz e doğru olan yamaçlar sarp, Ergene Havzası na doğru olan kısımlar az eğimlidir. Ergene Kesimi : Görünümü bir üçgeni andıran saha Meriç Nehri ne katılan Ergene Nehri havzasındadır. Kuzeydoğu kenarında Istıranca Dağları, güneyinde Tekirdağ, batısında Tunca, Meriç, Arda Nehirlerinin birleģme noktası ve Meriç Nehri vardır. Ergene kesimi denizden m. yükseklikte bir plato Ģeklindedir. Bu kesimi güneyden sınırlayan Koru Dağı, Tekirdağ, Ganos Dağ Silsilesi, Ege ve Marmara Denizleri arasındaki su bölümü hattını da oluģturur. Dağlar : Ġl topraklarının batı kesiminde Tekirdağ-Çanakkale ve Tekirdağ-Edirne sınırları boyunca Tekir Dağlarının uzantıları yer alır. Ġlin doğu kesiminde Çerkezköy ve Saray yöresinde ise Istıranca (Yıldız) Dağlarının uzantıları Ġl topraklarını engebelendirir. Bu kesimlerde yükseltiler batı bölümüne göre daha düģüktür. Ġlin batısını, güneyini ve doğusunu kaplayan bu dağlar arasında kalan geniģ bir alanı kaplayan orta ve kuzey bölümler geniģ düzlüklerden oluģur. Bu düzlükler genel olarak yükseltisi düģük az parçalanmıģ platolar görümündedir. Tekirdağ Ġlindeki baģlıca yükseltiler, Ganos Dağı (945 m.), Yerlisu Tepesi (725 m.), Karatepe (484 m.), Yassıtepe (352 m.), Eğrektepe dir. (234 m.) Plato ve Yaylalar : Tekirdağ topraklarının büyük bir bölümü geniģ düzlükler ve alçak tepelerden oluģmuģ bir plato görümündedir. Ġlin güney, doğu ve batı kesimlerini kaplayan dağlar arasında kalan orta kesimler geniģ platolardan oluģur. Bu platolar, güneyde kıyıya paralel olarak uzanan Tekir Dağlarına, batıda bu dağların uzantılarına ve doğuda Istıranca Dağlarına dek uzanır. Bir bölümü Ergene Nehri ile bu akarsuyun kolları olan Çorlu ve Hayrabolu Dereleri ile sulanan bu toprakların büyük bölümünde kuru tarım yapılır. Ġl topraklarının bir bölümü Trakya Kocaeli penepleriyle (yarıova) kaplıdır. Bu platolar bir aģınma yüzeyi özelliği taģır. 52

53 R-19. Eriklice Bu yarı ovaların ortalama yükseltisi m. seviyesindedir. Çorlu Ġlçesi sınırları içinde kalan kesimlerde, SeymenÇorlu ve Marmaracık-UlaĢ arasında topraklar önemli ölçüde aģınmıģtır. Ġl Merkezi yakınlarında Marmara ya dökülen akarsuların vadilerinin derinleģmesi neticesi olarak, platonun güney kesimleri kuzey kesimlere nazaran daha fazla parçalanmıģ durumdadır. Ġlin batı kesimlerinde de Malkara ve Hayrabolu yöreleri plato görümünde olup, ortalama yükseltisi m. seviyesinde olan Malkara eski bir yarı ova özelliği taģımaktadır. Vadi ve Ovalar : Ġl topraklarının %15.5 ini kaplayan ovalar genellikle kıyıda akarsu ağızların da oluģmuģtur. Ovalar : Sultanköy Marmara Ereğlisi arasında : Kınık Ovası Marmara Ereğlisi -Yeniçitlit arasında : Kumluca ovası Yeniçiftlit- Karaevli arasında : ġerefli Ovası Karaevli-Köseilyas arasında : Değirmenaltı Ovası Barbaros-Kumbağ arasında : Naip Ovası HoĢköy-Kızılcaterzi arasında : ġarköy Ovası Çerkezköy-Ergene boyunca uzanan : Ergene Ovası Hayrabolu-Çene arasında : Hayrabolu-Çene Ovası 53

54 Vadiler : Hayrabolu Vadisi, Kurtdere Vadisi, Çengelköy Vadisi, Çukurca Vadisi, Çorlu Vadisi, Gölcük Vadisi. Akarsular ve Denizler : Tekirdağ Ġlinin güney sınırında yer alan Marmara Denizinde 133 km. kıyısı bulunmaktadır. Ayrıca, Ġlin toprakları kuzeydoğusunda Karadeniz e kadar ulaģmakta ve burada Karadeniz e 2.5 km. uzunluğunda bir kıyısı bulunmaktadır. Tekirdağ Ġli aldığı yağıģ miktarı, sahip olduğu toprak özellikleri vb. gibi doğal koģullar nedeniyle büyük akarsulara sahip değildir. Ergen Nehri ve kolları en önemli olanlardır. Ergene Havzasında; Ergene Nehri, Çorlu ve Hayrabolu Dereleri bulunurken, Marmara Havzasında da; IĢıklar Deresi, OlukbaĢı Deresi ve Gölcük Deresi yer almaktadır. Ergene Nehri nin uzunluğu 264 km. dir. Tekirdağ Ġlinde doğal göl bulunmamaktadır. Baraj göllerinden sadece 15.5 km² yüzölçümlü Karaidemir Baraj Gölü vardır. ADI Uzunluğu (km.) Ġl Sınırları Ġçindeki Uzunluğu (km.) Toplam Uzunluğu % Oranı Debisi (m³/sn) Döküldüğü Akarsu Ergene Nehri Ergene BeĢiktepe Deresi Ergene Hayrabolu Deresi Ergene Çorlu Deresi Ergene Muratlı Deresi Meriç Tablo-a-1.Tekirdağ ilindeki akarsular. A.5. JEOMORFOLOJĠK YAPI VE STRATĠGRAFĠ Jeomorfolojik Yapı: Tekirdağ Ġlinde jeolojik yapı oldukça gençtir. I.zamanda Ġl alanı denizlerle kaplıydı. Bu zamanda aģınmalar nedeniyle denizlerin dibinde karasal kökenli tortular oluģarak, II.zamanda yükselme-alçalma hareketleri baģladığından Ġl alanı su altında kalmıģ, III.zamanın ilk yarısında Alp kıvrımlaģmasının etkisiyle, Kuzey Anadolu Dağları ile birlikte Tekir Dağları oluģmuģtur. Daha önceden kıvrılmıģ ve sertleģmiģ olan eski temel ve tortul tabakalar da yer yer kırılmıģ, kıvrılmıģtır. III.zamanın sonunda, Neojende Tekirdağ yeniden alçalmıģ ve düzleģmiģtir. Bu dönemde Ganos, Gölcük ve Koru Dağının kuzeyinde uzanan platoda Gre ve Marnlar birikmiģtir. Dirençsiz kesimler boyunca yüzeye çıkan lavlar, Muratlı Ġlçesinin Deregündüzlü Köyü çevresindeki Bazaltları ve Yağcı Köyü çevresindeki Trakeitleri oluģturmuģtur. En kısa jeolojik dönem olmasına karģın, Ġlin yapısının belirlenmesi açısından en önemli jeolojik dönem IV.zamandır. 54

55 Tekirdağ Ġli, günümüzdeki görüntüsünü IV.zamanda almıģtır. Anadolu ve Trakya yükselirken Ege, Marmara ve Karadeniz havzaları alçalmıģtır. Tekirdağ Ġlinde bu zamanda ortaya çıkan Marmara Çukuru ve Ganos Körfezi arasında, Muratlı ve Çorlu dan baģlayarak güneybatıya uzanan üç kırık çizgi oluģmuģtur. Bu nedenle Tekirdağ Türkiye nin depreme duyarlı bölgelerindendir. Tekirdağ Ġl sınırları içerisinde kuzeydoğuda Palezoyik yaģlı metamonfitler, güneydoğuda ise Üst Kretase yaģlı Yeniköy KarıĢığı yüzeylemektedir. Bu temel kayalar üzerine Orta Easenden günümüze değin benzer özellikler sunan çökel kayalar yüzeylenmektedir. R-20.Uçmakdere Stratigrafi: Trakya Havzası, Kuzey Anadolu kıvrımlarının batı uzantısı olan Istranca kıvrımları ile Ege kıvrımları arasında yer alır. En derin kısmında 5000 m. den kalın olan tersiyer dolgusu Eosen, Oligosen ve Miyosen yaģlı denizel ve lagüner serilerden oluģmuģtur. Trakya Havzasıgüneyi Gelibolu Yarımadasında Yeniköy KarıĢığı (oluģmuģ ve/veya) kıta üzerine yerleģmiģtir. Güney kenarda görülen Mesozoik Üst Kretase ve Paleosen çökelleri ile yeģil kayaçların havzaya doğru nereye kadar devam ettikleri belli değildir. OluĢan veya mevcut platform üzerine ise karbonatlı Lört Formasyonu çökelmiģtir. 55

56 Trakya Havzasına Eosen Transgressiyonu, Gelibolu Yarımadası yöresinden ve Alt Eosende baģlamıģ, Orta Eosende Trakya Havzası doğu bölümüne ulaģmıģ, Üst Eosende ise tüm havzayı kaplamıģtır. Havzanın güney kenarında da resifal eosen kireçtaģı geliģmiģtir. Ancak sakin kuzey kenarına nazaran havzanın güney kenarı tektonik yönden daha hareketli olduğundan, güneyde devamlı bir resif birikmemiģtir. Eosen kireçtaģları havzaya doğru önce fazla kumlu olan fliģe ve havzanın ortasına doğru monoton marn ve Ģeyllere geçer. Oligosen ve Miyosen serilerinde de kumlu bir kenar fasiyesi ve marnlı Ģeyli bir havzasal fasiyes ayrılabilir. ÇeĢitli yaģtaki fliģ, marn ve Ģeyl serileri arasında önemli litolojik farkların bulunmamasından, fakirleģmiģ tuzlumsu ve gölsel faunaların da birbirine benzemesinden dolayı klastik Tersiyer serilerinin sınıflanması güçtür. Yayönü havza özellikli Tersiyer havzası Eosende transgressif, Oligosen ve sonrası regressif özellikli çökellerle doldurulmuģtur. Bölgede bulunmuģ olan Paleojen kemirici topluluklarının hepsi Orta Oligosen yaģlıdır. Kemirici toplulukları Orta Oligosende nemli, ormanlık bir biyotopu gösterir. Oligosende havza dolmaya baģlamıģ ve havzanın güneyi ile kuzeyi hızla delta çökellerinden lagün-akarsu fasiyeslerine geçerken, Çatalca yükseliminin kuzey ve kuzeydoğusunda denizel Oligosen çökelimi sürmüģtür. Oligosen sonunda tüm bölge karasal fasiyesler altında kalmıģtır. Miyosende kısa bir denizel transgressiyondan (Saroz Yöresi) sonra Miyosen göl ve akarsu fasiyeslerinin egemen olduğu karasal çökellerle temsil edilmiģtir. Yeniköy KarıĢığı: Serpantinit, maviģist, diyorit, porfirik altere dasit, fillit, glokofan lavsonit Ģist, grafit Ģist, serisit aktinolit klorit Ģist, metadolerit, spilit, metaçört, rekristalize kireçtaģı bloklarından oluģmuģtur. Yeniköy KarıĢığını oluģturan bloklar, olasılıkla bir matriksten yoksun olarak yan yana bulunmaktadır. Bloklar birbirleri ile tektonik iliģkiler göstermektedir. Saroz Körfezi- Gaziköy Fayı güneyinde yer almaktadır. Yeniköy KarıĢığının tabanı gözlenmez. Metamorfitler genellikle yamaç molozu Ģeklindedir ve Lört Formasyonu altında yer almaktadır. Yeniköy KarıĢığı kesin olarak Lütesiyen ve olasılıkla Maestrihtiyen öncesi yaģta olmalıdır. Tekedere Formasyonu: Bölgenin temelini oluģturan formasyon, Saray kuzeydoğusunda yüzeylenmekte olup, biotitli Ģist, granatlı Ģist, kalk Ģist mercekleri, kuvars Ģist, amfibolit, biotitli gnays, alkali granit ile bu kayaları kesen aplit ve pegmatitten oluģmaktadır. Birim üzerine olasılı uyumsuzlukla Kızılağaç metagraniti gelmektedir. Permiyen yaģlı birim gnaysik özellikte olup yer yer kuvars ve aplit daykları ile kesilmiģtir. Ġslambeyli Formasyonu: ÇakıltaĢı ve KumtaĢı ile baģlayan birim üste doğru gastropod kavkılı kireç taģına dönüģmektedir. Birim Orta-Üst Eosen yaģlı olup Saray doğusunda yüzeylenmektedir. Gaziköy Formasyonu: 56

57 ġeylin egemen olduğu, yer yer çok ince taneli kumtaģı ve tüf katkılı havza düzlüğü çökellerinden oluģur. Gaziköy Formasyonunun Güney Trakya bölgesinde alt dokanağı izlenememiģtir. Olasılıkla alt dokanağına yakın yerlerden yanal atılımlı büyük bir fayın geçmesi bu iliģkiyi ötelemiģ olabilir. Varsayım olarak Tersiyer öncesi birimler üzerine uyumsuz olarak gelmektedir. Gaziköy Formasyonunda 637 m. kalınlık ölçülmüģtür. Ortalama kalınlığı m. arasında değiģmektedir. Üst düzeylere doğru kumtaģı katkısı artar ve yanal olarak ise üstteki birim Korudağ Formasyonuna geçmektedir. Birimden derlenen örneklerde saptanan nannoplanktonlara göre formasyon Orta-Üst Eosen yaģtadır. KeĢan Formasyonu: KumtaĢı-kiltaĢı ardalanmasıyla, bunların arasında yer alan mercek Ģeklinde çakıltaģı ve volkanik katkıdan oluģan denizaltı orta yelpaze çökelidir. KeĢan Formasyonu alttaki Korudağ Formasyonu ile dereceli geçiģ gösterir. Birim m. arasında kalınlıklarda gözlenir. KeĢan Formasyonu gerek altındaki, gerek üstündeki birimlerle düģey yönde dereceli geçiģ gösterdiği gibi, yanal yönde özellikle uzak mesafeler boyunca geçiģ göstermektedir. Formasyon, Gelibolu Yarımadası, IĢıklar Dağı ve KeĢan çevresi yüzeylemelerinden derlenen örneklerinde saptanan nannoplanktonlara göre Üst Eosen yaģındadır. Volkanik Üye; KeĢan Formasyonunun çeģitli seviyelerinde farklı kalınlıklarda volkanik yüzeylemeler izlenmiģtir. Bu volkanik seviyeler KeĢan yöresinde yoğun olup, diğer bölgelerde azdır. Andezit, riyolit ve bunların piroklastiklerinden oluģur. Korudağ Formasyonu: KumtaĢı-kiltaĢı ardalanmasıyla, bunlar arsında yer alan çakıltaģlarından oluģan denizaltı dıģ yelpaze ürünüdür. Kayaçlar yanal olarak birbiri içerisinde kaybolurlar. Gelibolu Yarımadasında alt dokanağı Burgaz Formasyonu, ġarköy yöresinde Soğucak kireçtaģı, Saroz Fayının kuzeyinde ise Gaziköy Formasyonu ile uyumlu ve dereceli bir geçiģ gösterir. Korudağ Formasyonu m. arası kalınlıklarda gözlenir. Çengelli Üyesi; Eriklice kuzeyinde ve Balıkdere içinde Soğucak kireçtaģı üzerine gelen yeģil renkli kumtaģı ve çakıltaģından oluģmuģ, yerel geliģmiģ bir birimdir. Korudağ Formasyonu ile yanal ve düģey geçiģlidir. 350 m. kalınlığındadır. Stratigrafik olarak Üst Eosen yaģtadır. Yenimuhacır Formasyonu: KiltaĢı ve miltaģının egemen olduğu ve içerisinde yer yer kum taģının kümelendiği delta ilerisi, delta yamacı çökellerinden oluģur. Formasyon içerisinde yer yer kümelenen kumtaģları üye olarak ayırtlanmıģtır. Teslim Üyesi; Yeni Muhacır Formasyonu içinde kahverengimsi veya yeģilimsi gri, iri ve orta taneli, kalkerli, ince tabakalı ve laminalı kum taģıdır. Yer yer masif tabakalıdır. Çapraz tabakalar, ripılmarklar egemendir. Karbonlu materyal oldukça yaygındır. DaniĢmen Formasyonu: 57

58 Kuzey Trakya da koyu sarımsı turuncu, sarımsı gri, gri, kahvemsi gri mikalı kumtaģı ve onlarla ardalanmalı gri, masif kiltaģı-silttaģı, nadiren çakıltaģı ve linyit damarlarından oluģur. ÇakıltaĢları çoğu kanal dolgusudur. ÇakıltaĢları ve kumtaģları mercek Ģeklinde olup, kiltaģı-silttaģı içinde kamalanmaktadır. KumtaĢları orta tabakalı olup, m. ye kadar kalınlık verebilir. Kaba kum boyutunda ve bitki/yaprak izlidirler. Beyaz-kırmızılı alacalı killer ise laminalıdır. Formasyon yer yer konjeryalı ince seviyeler, gastropod, balık, bitki fosilleri içerir. Kömür ocaklarında ise omurgalı fosilleri olağandır. Mikalı kumtaģları büyük ölçekli teknemsi ve tablamsı çapraz katmanlıdır. KiltaĢı; YeĢil, koyu yeģil, nefti renkli, sıkı-çok sıkı tutturulmuģ, eklem sistemi geliģmemiģ, ince tabakalı, genellikle 8-10 derece ile kuzey, kuzeydoğu ve kuzeybatı eğimlidir. Yer yer kömür bantları içermekte olan kiltaģı, üste doğru düģey ve yanal dereceli olarak silttaģına geçmektedir. Oldukça kalın olan (100 m.) üzerinde cm. toprak örtüsü gelmiģtir. Sıkı tutturulmuģ, sert eklemsiz ve kırılgan olmayan birim yol yarması, temel kazısı ve benzeri bir nedenle herhangi bir Ģekilde yüzeylendiğinde, yağıģ sularını bünyesine alarak ĢiĢmekte, fiziki Ģartlardan çok çabuk etkilenmekte, çatlaklar oluģmakta, rengi açılmakta ve kırılgan kaya haline dönüģmektedir. SilttaĢı; Gri, koyu gri, boz renkli, ince tabakalı, sıkı-çok sıkı tutturulmuģ olup, eklem ve çatlak sistemi geliģmemiģtir. Çoğunlukla silttaģından oluģan birim, yer yer çok ince taneli kiltaģı ile temsil edilmektedir. Altta dereceli olarak kiltaģına, üstte dereceli olarak Ergene Formasyonuna geçmektedir. Çoğunlukla ince olan (1-5 m.) birim en fazla 30 m. kalınlığa ulaģmaktadır. Birim üzerinde cm. toprak örtüsü geliģmiģtir. SilttaĢının eğimide kiltaģında olduğu gibidir. SilttaĢıda herhangi bir Ģekilde yüzeylediğinde kiltaģı gibi fiziki Ģartlardan etkilenerek kolaylıkla aģınmakta, eklemler, çatlaklar oluģmakta ve ufalanmaktadır. Çakıl Üyesi; Genel olarak sarımsı gri, kahverenkli, muhtelif tane boyutunda kuvarsit, granit, gnays, kristalin Ģist, çört, bazalt, serpantin çakıllı, iyi yuvarlanmıģ, sert-sıkı tutturulmuģ çakıltaģından ve kısmen kumtaģından oluģur. Ferhadanlı Tüf Üyesi; Beyaz, kirli beyaz, açık gri renkte, tüf ve aglomeralardan oluģmuģtur. DaniĢmen Formasyonu içinde m. kalınlıktadır. Oligosen yaģlı tüm tüfler Ferhadanlı Tüf Üyesi olarak adlanmıģtır. Karansilli KireçtaĢı Üyesi; Kirli beyaz renkli, masif ve kalın katmanlı, bol kabuk parçaları içeren sert kireçtaģından oluģur. DaniĢmen Formasyonunun killi kumtaģlarıyla dereceli geçiģlidir. Ergene Formasyonu: Trakya Havzasında ve Gelibolu Yarımadasında ayrı ayrı geliģim gösterir. Beyaz, sarımsı beyaz, kirli sarı renkli, iyi gözenekli, orta-iyi boylanmalı, tane boyu alttan üste doğru incelen, aģınma tabanlı, çapraz katmanlı, gevģek tutturulmuģ çakıl-kum üzerine, asıltıdan durulma yeģil renkli kil, çakıl ve kil içerikli, renkli çamurtaģı ve az tutturulmuģ miltaģından oluģur. Trakya Formasyonu: 58

59 Kırmızı, kahve, açık kahvemsi sarı, yer kirli beyaz, yer yer tabakalı ve çapraz katmanlı, kötü boylanmalı, kırmızımsı kil-silt hamurlu, tutturulmamıģ, çoğunlukla kuvarskuvarsit, çakıl-kaba çakıllı, nadiren Ģist-gnays, metagranit ve volkanik çakıllı çakıltaģı ve çakıllı kaba kumtaģları ve kıt çamurtaģlarından oluģur. Birimin tabanında ve içinde yer yer killer bulunur. Genelde sırt ve tepelerde yaygın olarak gözlenir. Yer yer silisleģmiģ ağaç parçaları gözlenir. Lört Formasyonu: Kırmızımsı, Ģarabi, yeģil, yeģilimsi kül renkli, ince ve orta tabakalı, genellikle pelajik kireçtaģı özelliğindedir. Üst kesimleri yer yer glokonili ve kuvars kumlu kireçtaģı Ģeklindedir. Yer yerde pelajik kireçtaģları çok sert özellikle ve aralarında ince tabakalı baģkalaģmaya baģlamıģ yeģil Ģeyl bantları taģımaktadır. Mikroskobik tanımlara göre vaketaģı özelliğindedir. Lört Formasyonu en kalın 150 m. dolayındadır. Üst Senoniyen-Paleosen arasında fauna içerir. Genelde Üst Senoniyen (Maestrihtiyen) yaģ verilmiģtir. Birim sığ-derin deniz-fasiyes özelliği gösterir. Karaağaç Limanı Formasyonu: Birbirleriyle yanal ve düģey geçiģli miltaģı, kiltaģı, kumtaģı ardalanması ile bunların arasında yer alan çakıltaģı merceklerinden oluģmaktadır. Tabanında çok yersel geliģmiģ, kireçtaģı bulunur. Karaağaç Limanı Formasyonu gri-siyah renkli masif çamurtaģı, üste doğru kabalaģan ve kalınlaģan türbiditik kumtaģı dizileri ve kanal dolgusu çökellerinden oluģmaktadır. Birim üste doğru sığlaģan ve sonunda delta çökellerine geçen denizaltı yelpaze çökelleri olarak yorumlanmıģtır. Koyun Limanı Formasyonu: Yerel olarak geliģmiģ, dar yayılımlıdır. Formasyon tabanda gri, açık gri, üste doğru siyah, killi, siltli, masif çamurtaģı ile baģlar. Üste doğru ince-orta taneli, ripıllı kumtaģı ve çamurtaģına geçer. Formasyonun en üst düzeyi masif, çapraz tabakalı, orta-iri taneli kumtaģı, organik bakımından zengin çamurtaģları tarafından örtülür. Genel olarak yukarıya kabalaģan bir istif özelliği gösterir. Koyun Limanı Formasyonunda yaģ verebilecek fosil bulunamamıģtır. Alttaki Karaağaç Limanı Formasyonu ile yanal ve düģey geçiģli olması göz önünde bulundurulduğunda birimin yaģının Lütesiyen (Alt) olması büyük olasıdır. Fıçıtepe Formasyonu: Genel olarak üste doğru tane boyu küçülmesi gösteren, çakıltaģı-kumtaģı fasiyesi ile bunlarla ardalanmalı çamurtaģı (silttaģı, kiltaģı) ve çok ince taneli kumtaģı fasiyesinden oluģur. Birim kırmızı ve Ģarabi rengiyle ayırtmandır. Fıçıtepe Formasyonu alt dokanağı Koyun Limanı Formasyonu ile dereceli geçiģlidir. Formasyonun kalınlığı m. arasında değiģmektedir. Üstündeki birim, üzerine transgressif gelir. Menderesli akarsu kökenli birimde fosil bulunamamıģtır. Alttaki birimle geçiģli olduğundan Lütesiyen yaģta olduğu söylenebilir Soğucak KireçtaĢı: 59

60 Beyaz, grimsi beyaz, yer yer sarımsı beyaz, kumlu ve killi seviyeli, değiģme rengi griaçık gri, orta-kalın katmanlı, genelde hafif eğilimli, sert, kavkılı ve fosilli olduğu kesimler erime boģluklu ve kovuklu, alt kesimlerde killi-kumlu ve tekçe mercanlı, bol mercanlı ve mikro ile makrofosilli, yer yer yama resifli Soğucak KireçtaĢı, resif gerisi, resif ve resif ilerisi karbonatlarından oluģur. Soğucak KireçtaĢından derlenen fosiller Orta (Üst) Lütesiyen ve Priaboniyen yaģlarını vermiģtir. Birim kuzey Ģelfin doğusunda, Orta Lütesiyenle baģlamakta, Üst Lütesiyende doğudan batıya ilerlemiģ ve Üst Eosende tüm Ģelfte çökelmeye devam etmiģtir. Birimde doğudan batıya bir gençleģme olmakta ve birim Oligosene çıkmaktadır. Soğucak KireçtaĢı Lütesiyen (Üst) Priaboniyen yaģta kabul edilmiģtir. Soğucak KireçtaĢı sığ neritik bölge resifal karbonat platformu kayaçlarıdır. Resifler genelde yama resifi, bir görüģe göre de set resifleridir. Gelibolu Bölgesinde birim üzerinde yer alan marnlar kireçtaģı olistolitlidir. Çantaköy Tüfiti: Çok az gözlenebilen blok-iri çakıl boyutlu tüf çakılları, genelde çakıl-çakılcık-kum boyutlu tüf kırıntılarından oluģmuģtur. Birim genelde kirli beyaz-gri-bej renkli tüfit, tüflü killi silttaģı ile büyük ölçekli çapraz tabakalı, dereceli taneli kum-silt-tüfitlerden oluģur. Alt kesimlerde yer yer yeģilimsi kiltaģı merceklidir. Karatepe Bazaltları: Bazaltlar Trakya da iki farklı özellikte bulunurlar. Bunlardan yaygın olanı tepeler oluģturan koyu gri-siyah-kırmızımsı siyah renkli, sert, yer yer karbonat veya zeolit dolmuģ amigdoidal boģluklu, çatlaklı, bazalt ve bazalt aglomeralı volkan bacalarıdır. Diğer bir bazalt türüde koyu bej veya kahverengimsi, yer yer sütun yapıları veren ve diğer türdekinin aksine fazla yükseltiler oluģturmayan, fakat geniģ yayılma gösteren örtü bazaltlarıdır. Örtü (akıntı) bazaltları üzerine Üst Miyosen yaģlı Ergene Grubu sedimanları gelmektedir. Diğer tip bazaltlar ise Yenimuhacır ve DaniĢmen Formasyonlarını keser durumdadır. Karatepe bazaltlarından volkan bacaları Ģeklinde olanlarının yaģının Pleistosen veya daha genç olabileceği ancak akıntı bazaltlarının olasılıkla Üst Miyosen veya daha yaģlı olması gerektiği, eski çalıģmalarda belirtilmiģtir. Fakat son yıllarda yapılan radyoaktif yaģ ölçümleri sonucu Karatepe Bazaltları Geç Üst Miyosen ve Erken Pliyosen yaģlı iki grup üründen oluģtuğu kabul görmüģtür. Kuvaterner Çökelleri: Denizel ġekiller; Güney Trakya da Marmara Ereğlisi yöresinde rastlanılmaktadır. Gri renkli kireçtaģı, kumtaģı, sarı-beyaz renkli gevģek kumlardan oluģmuģtur. KireçtaĢları kavkı yığınağı Ģeklinde bol fosilli olup, yanal olarak kumtaģı ve gevģek kumlara geçer. Kumlarda bol lamelli ve gastropodludur. Birim, alttaki birim üzerine uyumsuz olarak oturur ve birkaç metre kalınlıktadır. Birime Marmara Ereğlisi Formasyonu adı verilmiģtir. Bulunan fosillere göre Pleistosen düzlükleri oluģturmuģtur. 60

61 Alüvyon; Kil boyundan çakıl boyuna kadar malzeme içerir. Kül renkli, yer yer sarımsı kül renklidir. Büzülme çatlaklı taģkın ovası çökelleri oldukça sık yüzeylemektedir. KeĢan ve Enez yöreleri göl ve akarsu kökenli alüvyonların birlikte depolandığı alanlardır. Trakya Havzası içinde Ergene Nehri ve kolları geniģ alüvyon düzlükleri oluģturmuģtur. Hisarlıdağ Volkanitleri: Enez-Tekirdağ arasında yer yer yüzeyleyen birim, riyodonitlik tüfler, andozit, andezitik tüf, kırmızımsı ve yeģilimsi tüflerle baģlayıp bazalt, bozaltik aglamera ve ignimbiritlere devam eder. A.5.1. Metamorfizma ve Magmatizma Metamorfitler Eurese köyünden baģlayıp, Bolayır a kadar Tersiyer birimleri altında kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan küçük eksen alçalmalarıyla üç ayrı yerde mastra verirler. Kristalin Ģistlerden ibaret olup, üzerine üst Kretase yaģlı kumtaģı ve marnlar gelir. Gölcük köyü bölgesinde, kuzeyden kalın bir Tersiyer yaģlı fliģ zonu ve güneyden de genç Tersiyer yaģlı ġarköy Zonu ile sınırlanan Doluca Zonu adı altında incelenmiģtir. Palaosen-Eosen YaĢlı Birimler: Eosen yaģlı birimler genellikle havzanın kenarlarında mastra verirler. Altta ipresiyen yaģlı fosiller bulunduran marn ve kumtaģları, üstte de tütesiyen yaģlı kireçtaģlarından oluģurlar. Oligosen YaĢlı Birimler: Trakya Ergene havzası boyunca görülür Bu fliģ, kumtaģı, marn, tüf, kanflomeradan oluģur, Birimin tabanında üst oligasen yaģını veren, Cinnamamum scheuchzeri Neer, Daphne Pratagea Etting, Leguminosites sp Fosilleri bulunmuģtur. Birimin en üstünde yer alan kırmızı kireçtaģlarından Akitaniyen yaģlı Helix sp.cf.phrygomysica Oppenheim, Helixasculum Thomae fosilleri bulunmuģtur. Kömürlü Denizel Oligosen Birimleri: Tekirdağ Ġlinin güneyinden uzanan denizel oligosen yaģlı birimin alt kısmında marn ve Ģeyller, üst kesiminde ise Linyitli kumtaģları görülür, Linyitli kumtaģlarında Sannorsiyen- Akitaniyen yaģlı fosiller bulunmuģtur. Polinolojik çalıģmalar sonucu 50 kadar yeni polen cinsi bulunarak Tekirdağ civarındaki denizel oligosen yaģlı birimlerin sannoisiyen katına ait olduğu belirtilmiģtir. Pliosen YaĢlı Birimler: Saray civarındaki birimler alttan üste doğru üç seviyeye ayırtlanmıģtır. Alt Congeria lı tabakalar, konglomera, kumtaģı, kireçtaģı, pizolitik mangan, kumlu kireçtaģı, Sarmasiyen 61

62 yaģlıdır. Balıklı tabakalar, kil, kumtaģı, marn, mangan. Üst Congeria lı tabakalar, kil, kum, kumtaģı, Pensiyen yaģlı fosiller bulunmuģtur. Denizel Miyoses : Tekirdağ dan Silivri ye kadar olan bölgede küçük mastralar halinde görülürler. Mürefte-ġarköy civarında denizel miyasen birimleri, Ilia Dağının güney doğusundan, Mürefte nin kuzey batısında derin vadilerde izlenir. Birimin yaģı üst miyosen dir. AyrılmamıĢ Karasal Miyosen: Ergene Havzasında yaygın olan ayrılmamıģ karasal miyosen çökelleri, bazı yerlerde denizel ve kömürlü oligasen, diğer yerlerde de denizel miyosen birimleri üzerine diskordom olarak gelirler. Bu çökeller üst miyosen yaģındadır. Karasal Pliyosen: Trakya Ergene Havzasında karasal pliyosen tepelerde, yamaçlarda 100 m. den fazla kalınlıkta çakıl, kum ve marnlardan oluģurlar. Marnlar içinde, Sivatherium giganteum fosili bulunmuģtur. A.5.2. Tektonik ve Paleocoğrafya Tektonik: Tekirdağ Ġl sınırları içerisinde depreme neden olabilecek faylar, Saroz-Gaziköy fayı ile Marmara Denizinde bulunan çukurların kenarlarında yer alan fay(segment) parçalarıdır km. uzunluğunda olan Kuzey Anadolu Fayının batı uzantısı Marmara Denizi boyunca Saroz Körfezine ulaģmaktadır.saroz-gaziköy Fayı, yaklaģık 50 km. boyunda, sağ yönlü doğrultu atımlı fay olup, Kavak, Yeniköy, Gölcük, Yayaköy, Güzelköy ve Gaziköy gibi yerleģim yerlerinden geçmektedir. Tarihi devirlerde pek çok depreme neden olan fay son olarakta tarihinde 7.3 büyüklüğünde (Magnitüd) depreme neden olmuģtur. Herhangi bir bölgenin depremselliği irdelenirken, depreme neden olabilecek olan fayın özellikleri (kaya, cinsi, niteliği, doğrultusu) fayın neden olduğu deprem periyotları, depremselliği araģtırılan bölgenin faya uzaklığı ve söz konusu bölgenin zemin özellikleri birlikte değerlendirilmektedir. Bir depremde yırtılan fay(segment) uzunluğu ile depremin büyüklüğü arasında doğru orantı vardır. Bu kuram Kuzey Anadolu Fayı gibi doğrultu atımlı faylar için geçerlidir. Bu bağlamda Saroz-Gaziköy fayı büyüklüğündeki (Magnitüd) depremlere neden olabilir. Alüviyal gibi tutturulmuģ veya gevģek tutturulmuģ birimlerin kalınlığı (20 m. veya daha kalın) Liteolojik yapısı, yeraltı suyunun yüzeye yakınlığı gibi özellikler gösteren zayıf zeminler büyük depremlerde Ģiddet arttırıcı rol oynarlar. ÇalıĢma alanında yukarıda adları geçen köylerin yanında, ġarköy Ġlçesi, Mürefte Beldesi ile Tekirdağ kentinin bir bölümü ve Marmara Ereğlisi zayıf zemin özelliği sunan birimler üzerinde kurulmuģtur. Paleo Tektonik Dönem: 62

63 63 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Havza önemli doğu batı yönlü faylar boyunca kuzey kesimden güneye doğru basamaklar Ģeklinde alçalmaktadır. Ayrıca burada birçok kuzey güney doğrultulu faylarda geliģmiģtir. Bütün bu arızalar havza tabanını ve Tersiyeri Oligosen serilerine kadar kesmekte fakat Miyosen serilerine dokunmamaktadır. Yani hareketler Miyosenden önce durmuģtur. Boyuna faylarla sınırlanmıģ olan bir sırt Havsa civarından Silivri ile Tekirdağ arasında Marmara Denizine kadar uzanmaktadır. Sırtın her iki tarafında önemli tektonik depresyonlar meydana gelmiģtir. Havzanın güneybatı bölümünde önemli bir KB-GD yönlü fay Ģeridi yaklaģık Tekirdağ-Uzunköprü hattı boyunca uzanmaktadır. Bu hattın güneyinde bulunan kesimde havzanın oldukça sığ olduğu tahmin edilmektedir. Trakya Havzasında saptanmıģ olan ve beklenebilen yapılar orojenik kökenli yapılardan ziyade, kısmen ters eğimli faylarla çevrilmiģ fay bloklarından ve gömülü (morfolojik) taban yükselimlerinden meydana gelmiģ olmalıdır. Neotektonik Dönem: Türkiye neotektoniğinin baģlangıcı olarak genellikle Kuzey Anadolu Fayı (KAF) ın oluģumu olarak kabul edilmektedir. Kuzey Anadolu Fayının oluģum yaģı ise çoğunlukla Orta Miyosen (portlandiyen) olarak kabul edilmektedir. Sismik veriler Ergene Havzasında temelin kuzey güneyde oluģan normal faylarla havza ortasına doğru alçalmıģ olduğunu göstermektedir.tektonik kökenli olan Marmara Denizi çukurluğu, Kuzey Anadolu Fayı ile bağlantılıdır. Kuzey Anadolu Fayının batı uzantılarından olan Saroz-Gaziköy fayı, Marmara Denizi çukurluğu ile çöküntü çukurluğu olan Saroz Körfezinin iliģkisini sağlamaktadır. Tekirdağ ın güney güneybatısında IĢıklar Dağının güneyi Saroz- Gaziköy fayı ile sınırlı olup, burada yer alan jeolojik birimler kuzeye eğimlidir. Faya yakın birimlerde eğimler 30º-40º olmalarına karģın faydan uzaklaģtıkça eğimlerde azalmaktadır. Paleocoğrafya : Tetis Denizinin, Anadolu da ana mesiflere ayrılmıģ Pontid ve Torit olmak üzere iki kolu vardır. Pontid çukurunun batı uzantısı aģağı Sakarya doğusunda iki kola ayrılarak, biri Boğaziçi ve Istıranca masiflerinin kuzeyinden ön balkan bölgesine doğru devam eder. Diğeri ise Ġznik ile Bilecik arasında devam ederek jeantiklinaller ile ayrılan birçok kollara bölünür. Tektonik bölümünde anlatılan çağın dip kıvrımlarının çekirdeği eski temeli meydana getirirler. Temeli oluģturan kayaçlar çoğunlukla bantlı gnayslardı. Kata ve mesozon gnaysları kendi egizonal örtü Ģistlerinden diskordeusla ayrılmıģlardır. Bunların kaledoniyen ve bazılarının da kaledaniyen ancesi kıvrıldıkları sanılmaktadır. Bölgedeki mevcut gnays çekirdeklerinin, eģ yaģlı kabul edildiğinde, rekrisdolizasyon ve tektonik deformasyolarının en geç Alt Orda Biyende yani erken Kaledoniyen oraöenezi ile meydana gelmiģ olmaları gerekir. Üst Paleozoik yaģlı batı-kuzeybatı yönlü bir seriklinaryumun Türkiye den Ukrayna, Balkanlar, Anadolu da geçtiği saptanmıģtır. Paleozoyik veya daha yaģlı birimler Trias devrinde aralıklı olarak transgresyona uğramıģ ve deniz giderek Litanal ve Lagüner ortamlı bir deniz haline dönüģmüģtür.

64 Bu deniz Orta ve Üst Triyasta da sığ deniz karakterini devam ettirmiģtir. Juna baģlarında, Istıranca larda öjensinklinal, Kocaeli ve Marmara nın güney ve doğusunda sığ deniz fasiyesinde, Trakya da karasal fasiyes halindedir. Üst Juna-Alt Kratase devri Menderes Masifi kuzeyinden Marmara denizine kadar karbonat fasiyesindedir. Üst kretase denizi önce kıyı fasiyesi ve sonra da derin deniz fasiyesi özellikleri gösterir. Ofiyolitlerle ilgili bazik ve ultrabazik kayaçlar radyolaritler, çamurtaģları, pelajik kireçtaģları çeģitli boyutlarda bloklar halinde üst kretase yaģlı melanjı oluģtururlar. Paleasende, Silivri-Edirne hattı ile Çanakkale Boğazı civarında sığ karakterde bir deniz kaplar. Orta Eosen de Marmara denizi güneyi kıyı dağları ve Edremit kuzeyi bölgelerinde çökme ve transgresyon olmuģtur. Trakya da Eosen denizi Ġstanbul un batısından itibaren Çatalca ve Istıranca masiflerini, Gelibolu yarımadası boyunca uzanan masifleri transgresif olarak örtmekte ve gittikçe derinleģen denizin izleri görülmektedir. Oligosende Çatalca yarımadasının doğu kısmı, ayrıca Çanakkale Boğazı, kara konumundaydı. Bu iki karanın arası, Trakya da denizel fasiyesler, Istırancalarda ise gel-git arası gölsel fasiyes özelliğindedir. Alt miyosen denizinin Trakya da yapılan sondajlar ile K.Çekmece, Çorlu, Tekirdağ kuzeyinde yayıldığı saptanmıģtır. Pliyasen devrinde Ergene Havzası ve Gelibolu yarımadasında göl ve akarsu rejimi hakim olmuģtur. Pliyasen devrinin sonunda baģlayan yeni tektonik hareketler ile Pliyosen yaģlı çökeller, Vallakiyen hareketleri ile kıvrılmıģ, nehirler de gençleģmiģtir. Bu zamanda, Trakya da belirli yerlerde omurgalıların yaģamına uygun Ģartlar oluģmuģtur. B.DOĞAL KAYNAKLAR B.1 ENERJĠ KAYNAKLARI B.1.1. Su Gücü Tekirdag ilinde mevcut bulunan akarsulardan enerji üretimi yapılmamakla birlikte, bu akarsuların belli bir kısmından tarımsal sulama amaçlı faydalanılmaktadır. Tekirdağ ilinde bulunan akarsuların debisi Tablo 3 de verilmiģtir. ADI Uzunluğu (km.) l Sınırları içindeki Uzunluğu (km.) 64 Toplam Uzunluğu % Oranı Debisi (m³/sn) Ergene Nehri Besiktepe Deresi Hayrabolu Deresi Çorlu Deresi Muratlı Deresi Tablo-b-1.Tekirdağ ilindeki Akarsuların debileri B.1.2. Kömür Tekirdağ, linyit yataklarının oluģumu açısından çok zengin yeraltı doğal kaynaklarına sahiptir. Özellikle Marmara ve Saray ilçeleri sınırları içerisinde bulunan zengin linyit yataklarının toplam rezervi yaklaģık 104 milyon ton dur. Malkara ilçesindeki linyit yatakları gremarn serisi içerisinde 13 damar halindedir. Damarların yayılma alanı 12 km² dir. Halihazırda da damarlardan 3 bölümü isletilmektedir. Saray içesi linyit yatakları ise, miyosen

65 yaslı olup, halihazırda tek damar halinde isletilmektedirler. Bölge dahilinde çıkarılan linyit kömürleri havada kuru numunede Kcal/kg. ısı değerine sahip olup, Tekirdağ ve çevre ilerinde ısınma amacıyla kullanılmaktadır. Bölge içerisinde zengin linyit kömür yatakları mevcut olup, bu yataklar ilin kuzey bölgesindeki Saray ilçesi ile ilin batısında bulunan Malkara ilçesinde bulunmaktadır. SARAY KÖMÜR HAVZASI: Tekirdağ-Saray kömür havzası, Trakya nın doğusunda ve Ġstanbul un 130 km. batısında yer alır. Bölgede Edirköy, Safaalan ve Küçükyoncalı sektörleri olmak üzere 3 ayrı kömür sahası mevcuttur. Havza Karadeniz kıyısından 35 km. içeride olup, doguda Sinekli, batıda ise Vize sahaları ile kömür açısından devamlılık gösterir. Jeolojik Bilgi: Saray kömür havzasının temelini Paleozoik yaslı metamorfik sistler ve magmatik kayaçlar oluģturur. Granit kökenli magmatiklerin ise sokulum yası Üst Kretase dir. Temel üzerine Eosen yaslı taban kırıntıları ile Congeria lı kireçtaģları ve marn lar yer alır. Bunların üzerine değiģik kalınlıkta kömür içeren Oligosen yaslı seriler oturur ve kumtaģı ile baģlayıp kil-kum-silt ardıģığı ile devam ederler. Tabaka eğilimleri 5º-10º civarındadır. Kömürlü birimer üzerine kumtaģı, çakıltaģı ve yeģil killerle temsil edilen Orta ve Üst Miyosen yaslı birimler mevcuttur. Bunlar karasal fasiyes özelliğindedirler. Pliosen ve Pleistosen birimleri kum ve çakıllardan oluģur ve sahanın tamamını kaplar. içerisinde blok boyutunda kireçtasları ve kil mercekleri bulunur. Tabakalar genelde NW-SE dogrultulu ve SE eğilimlidir. Hukuki Durum: Saha halen TKĠ Kurumu uhdesinde olup, ha. büyüklüğündedir. ĠĢletme ruhsatı tarihinde alınmıģtır ve 25 yıl sürelidir. Mevcut Kömür Arama Sondajları: Havzada 1974 tarihinde baģlanılarak MTA tarafından toplam 376 adet ve 33494,68 m. (1989 dahil) sondaj yapılmıģtır. Ayrıca DSĠ tarafından da 1980 yılında toplam 131 adet kömürlü sahanın tahkiki amacıyla sondaj yapılmıģtır. Sahanın Bugünkü Durumu: Saha halen TKĠ Kurumuna bağlı Trakya Linyitleri isletmesinde çalıģtırılmakta ve üretilen kömür civarda teshin ve sanayi amaçlı kullanılmaktadır. Sahada tek açık olan Edirköy sektöründen yılda ton civarında üretim yapılmaktadır. Havzada Safaalan sahasında 1960 lı yıllarda yeraltı isletmesi olarak deneme çalıģması yapılmıģtır. Tavan sulu ve akıcı kum niteliğinde olduğundan desandre açılması aģamasında zorlukla karģılaģılmıģ ve güvenlik nedeniyle ocak kapatılmıģtır. 65

66 Rezerv Miktarı: Saray kömür havzasındaki üç ayrı sektörde toplam 1995 baģı itibariyle ton üretilebilir açık ocak rezervi mevcuttur. Bunun dağılımı Ģöyledir; Edirköy ton, Safaalan ton, Küçükyoncalı ton olmak üzere toplam ton dur. Yeraltı isletmesine uygun rezerv miktarları ise ton olup, sektörlere göre dağılımı söyledir; Edirköy ton, Safaalan ton, Küçükyoncalı ton dur. Mevcut Rezervin Değerlendirilmesi: Saray linyit havzasında mevcut ton rezervin tonu yeraltı isletmesine elveriģlidir. Kömür kalitesi yeterli düzeyde olmadığından ve tavan genellikle gevsek kayaçlardan meydana geldiğinden bu rezervin yeraltı isletmesi ile çalıģılması mümkün koģullarda uygun görülmemektedir ton olarak açık isletme rezervinin çalıģma oranı ortalama 12.3 m³/ton olup, her üç sektörde de üretilmeye elveriģli durumda bulunmaktadır. Halen ton/yıl civarında olan üretim miktarının, mevcut rezerv miktarına göre asgari 10 katı arıtılması gerekmektedir. Saray kömürleri, fazla su içerdiğinden açık havada depolanmaya müsait olmayıp, kısa sürede tozlanmaktadır. Kükürt içeriği fazla olmamakla beraber, stoklama güçlüğü nedeniyle teshinde yaygın olarak kullanılmamaktadır. Kömürün briketlenmesi katkı maddesine gereksinim gösterdiğinden ve yıkanarak zenginleģtirilmesi ekonomik görülmediğinden, üretim miktarı mevcut rezerve uygun düzeye çıkarılmaktadır. Saray kömürlerinin en uygun tüketim seklinin termik santralde değerlendirilmesi olduğu bilinmektedir. Termik santral kazanlarının akıģkan yataklı olması ve gerekirse desülfürizasyon tesisi ile beraber korunması durumunda çevresel bir sorun meydana gelmeyeceği açıktır. Havzada mevcut akarsuların santral için yeterli olması durumunda santralın sadece 35 km. mesafede bulunan deniz kenarına kurulması olasıdır. MALKARA KÖMÜR HAVZASI: Tekirdağ-Malkara kömür havzası, Trakya nın batısında yer alır. Bölgede Ahmetpasa, Evrenbey, Karamurat, Hasköy ve ibrice sektörleri olmak üzere 5 ayrı kömür sahası mevcuttur. Ahmetpasa Sahası: Toplam 14 adet 2500 m. rezerv arama sondajı yapılmıģtır. 7 adet linyit damarı kesilmiģ ise de, ortalama kalınlıkları 1.55 m., 1 m. ve 0.80 m. olan üç damar yeraltı olarak çalıģılmaktadır. Toplam rezerv miktarı ton (görünür+muhtemel) toplam kükürt miktarı % ve alt ısıl değeri Kcal/kg. civarındadır. Evrenbey ve Karamurat Sahası: 66

67 67 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Toplam 14 adet 2150 m. rezerv arama sondajı yapılmıģtır. 7 adet linyit damarları kesilmiģtir. Ortalama 0.9 m. kalınlığında olan yalnız bir damar çalıģılmaktadır. Üst örtü kalınlığı ortalama 81 m. olup, toplam ton civarında rezervin tamamı yeraltı isletmesine elveriģli durumdadır. Toplam kükürt miktarı %1.4, Alt Isıl degeri ise 2360 Kcal/kg. civarındadır. Hasköy ve ibrice Sahası: Toplam 15 adet 6743 m. rezerv arama sondajı yapılmıģtır. 7 adet linyit damarından, ortalama kalınlıkları 1.30 m., 0.70 m. ve 0.87 m. olan üç damar açık ve yeraltı isletmesi olarak çalıģılmaktadır. Toplam rezerv miktarı ton, ortalama kükürt %1.5 ve Alt Isıl degeri 2500 Kcal/kg. civarındadır. Kömür damarı ince, dağınık ve derinde bulunduğundan ekonomik nedenlerle kurulacak bir termik santralı besleyecek özellikle görülmemektedir. Kaynak: Maden Mühendisleri Odası Hava Kirliligi ve Kömür Gerçegi. MTA Genel Müdürlügünce, Tekirdag ili sınırları içinde kömür amaçlı çok miktarda etüd ve sondaj çalısmaları yapılmıstır. Bu çalısmalar sonucunda belirlenen sahalar asagıda sunulmustur: TEKĠRDAĞ Saray/K.Yoncalı Sahası : 1) Genel Jeoloji : Sahada, Oligosen, Pliyosen ve Kuvaterner e ait çökeller bulunmaktadır. Oligosen in (kömürlü seri ) tabanında kumtasları ve Congerialı kireçtasları vardır. Bunların üzerinde uyumlu olarak Karton marnlar, daha üstte ise linyitli seri gelmektedir. Linyit, burada ince kumlu tüf ve marnlar veya kumtasları arasında yer almaktadır. Pliyosen, bölgede ince kum, kil, marn, tüfitli bir seviye ile temsil edilir. Oligosen serisi üzerine uyumsuz olarak gelir. Tabakalanma göstermez. Kısa mesafelerde yanal geçisli, yer yer fazlaca çimentolanmıs olarak gri, yesilimsi sarı renklerde görülür. Pleistosen, Pliyosen birimleri üzerine uyumsuz olarak gelir. Genellikle kırmızımsı renkli kil, çapraz tabakalı kum ve silis çakıllarından olusur. 2) Kömürün Özellikleri : Kömür Kalınlıkları: Kömür Derinlikleri: Minumum Kalınlık : 0.30 m. Minumum Derinlik : 17 m. Maksimum Kalınlık : 4.00 m. Maksimum Derinlik : 200 m. Ortalama Kalınlık : 2.50 m. Ortalama Derinlik : 90 m. Kömürün Yayılma alanı : 26.9 km² Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler : Açık isletme: Kapalı isletme: Su % % Kül % % Kükürt % 1.88 % 1.70 A_D Kcal/kg

68 Kömürün Yogunlugu: 1.39 ton/m3 Rezerv: ton Görünür Rezerv (Açık ĠĢletme) ton Görünür Rezerv (Kapalı ĠĢletme) ton Toplam Rezerv Ġsletme Yöntemi: Açık ve Kapalı yöntemle isletme yapılmaktadır. TEKĠRDAG Saray/Safaalan Sahası : 1) Genel Jeoloji : Sahada, Eosen, Oligosen, Pliyosen ve Kuvaterner e ait çökeller bulunmaktadır. Eosen, kireçtasları ve silisli kumlar ile temsil edilir. Fosil bakımından zengin gözüken kireçtasları içinde özellikle Nummulitler, Echinide ve Ostrealar bol miktarda bulunur. Oligosen in (kömürlü seri) tabanında kumtasları ve Congerialı kireçtasları vardır. Bunların üzerinde uyumlu olarak Karton marnlar, daha üstte ise linyitli seri gelir. Linyit, burada ince kumlu tüf, marnlar ve kumtasları arasında yer alır. Pliyosen, bölgede ince kum, kil, marn ve tüfitli bir seviye ile temsil edilir. Oligosen serisi üzerine uyumsuz olarak gelir. Tabakalanma göstermez. Kısa mesafelerde yanal geçisli, yer yer fazlaca çimentolanmıs alacalı gri, yesilimsi sarı renklerde görülür. Kuvaterner, Pleistosen ve Pliyosen yaslı birimler üzerine uyumsuz olarak gelir. Genellikle kırmızımsı renkli, çapraz tabakalı kum ve silis çakıllarından olusur. 2) Kömürün Özellikleri: Kömür Kalınlıkları: Kömür Derinlikler: Minumum Kalınlık : 0.20 m. Minumum Derinlik : 6 m. Maksimum Kalınlık : 4.08 m. Maksimum Derinlik : 170 m. Ortalama Kalınlık : 2.00 m. Ortalama Derinlik : 60 m. Kömürün Yayılma Alanı : 24.2 km² Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler : Açık isletme Kapalı isletme Su % % Kül % % Kükürt % 1.86 % 1.22 AID Kcal/kg Rezerv: ton Görünür Rezerv (Açık ĠĢletme) 68

69 ton Görünür Rezerv (Kapalı ĠĢletme) ton Toplam Rezerv ĠĢletme Yöntemi: Açık ve Kapalı isletme TEKĠRDAG Saray/Edirköy Sahası: 1) Genel Jeoloji : Havzanın temelini Paleozoyik yaslı (Gnays sist, kuvarsit, fillit ve granit) kayaçlar olusturur. Tersiyer olusumlarının en alt seviyesini Eosen kalkerleri temsil eder. Oligosen in (kömürlü seri) tabanında kumtasları ve Congerialı kireçtasları bulunur. Üzerine Karton marnlar gelir. Karton marnlar üzerinde kömürlü serinin kumtasları marnkil ve kumlar yer alır. Linyit damarlarının tavan ve tabanı kil, kumlu killer ve siltli kumtaslarından olusur. Linyit, ekonomik ve kalınlık gösteren iki damar halindedir ve limnik özellik tasır. 2) Kömürün Özellikleri : Kömür Kalınlıkları: Kömür Derinlikleri: Minumum Kalınlık : 0.30 m. Minumum Derinlik : 5 m. Maksimum Kalınlık : 4.00 m. Maksimum Derinlik : 120 m. Ortalama Kalınlık : 2.60 m. Ortalama Derinlik : 60 m. Kömürün Yayılım Alanı : 6.9 km Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler : Açık isletme Kapalı isletme Su % % Kül % % Kükürt % 2.44 % 2.07 AID Kcal/kg Kömürün Yogunlugu: 1.39 ton/m³ Rezerv: ton Görünür Rezerv ( Açık isletme ) ton Görünür Rezerv (Kapalı ĠĢletme) ton Toplam Rezerv ĠĢletme Yöntemi: Açık Ġsletme TEKĠRDAG Malkara/Ahmetpasa Sahası: 1) Genel Jeoloji : 69

70 Sahada sadece Oligosen ve Kuvaterner yaslı çökeller bulunur. Oligosen in (Kömürlü seri) tabanından kumtasları ve Congerialı kireçtasları vardır. Bunların üzerinde uyumlu olarak Karton marnlar, daha üstte ise linyitli seri gelmektedir. Linyit, burada ince kumlu tüf ve marnlar veya kumtasları arasında yer alır. 2) Kömürün Özellikleri: Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler : Su : % Kül : % Kükürt : % 1.56 AID Kcal/kg : 2266 Kömürün Yogunlugu : 1.3 ton/m³ Rezerv: ton muhtemel rezerv ton Toplam rezerv ĠĢletme Yöntemi: Kapalı yöntem TEKĠRDAĞ Malkara/Evrenbey/Karamurat Sahası: 1) Genel Jeoloji: Sahada Oligosen, Pliyosen ve Kuvaterner yaslı çökeller bulunur. Oligosen in (kömürlü seri) tabanında kumtasları ve Congerialı kireçtasları bulunur. Bunların üzerinde uyumlu olarak Karton marnlar, daha üstte de linyitli seri gelir.linyit, burada ince kum, tüf, marn veya kumtasları arasında yer alır. Pliyosen, bölgede ince kum, kil, marn ve tüfitli bir seviye ile temsil edilir. Tabakalanma göstermez. Kısa mesafelerde yanal geçisli yer yer fazlaca çimentolanmıs olarak gri, yesilimsi sarı renklerde görülür. 2) Kömürün Özellikleri: Kömür Kalınlıkları: Kömür Derinlikleri: Minumum Kalınlık : 0.10 m. Minumum Derinlik : m. Maksimum Kalınlık : 1.48 m. Maksimum Derinlik : m. Ortalama Kalınlık : 0.90 m. Ortalama Derinlik : m. Kömürün Yayılım Alanı : 10.5 km² Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler : Su : % Kül : % Kükürt : %

71 AID Kcal/kg : 2359 Kömür Yogunlugu : 1.3 ton/m³ ĠĢletme Yöntemi: Kapalı TEKĠRDAG Malkara/Hasköy/ Ġbrice Sahası : 1) Genel Jeoloji : Sahada Oligosen, Pliyosen ve Kuvaterner e ait çökeller bulunur. Oligosen, Hıdırçesme serisi ile baslar, üzerine tüfler, kireçtasları, kumtasları ve kömürün tabanını olusturan marnlar gelir. Kömürlü seride de marn bulunur, ancak bu marnlar daha az kum kapsarlar. Kömür kapsayan kumtası, kil, marn seviyesi içinde düsey ve yatay fasiyes degisimleri görülür. Ekonomik olabilecek linyit paralik özellik tasır. Pliyosen, Oligosen serilerinin üzerine uyumsuz olarak gelir. 2) Kömürün Özellikleri: Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler : Su : % Kül : % Kükürt : % 1.57 AID Kcal/kg : 2277 Kömürün Yogunlugu : ton/m³ Rezerv: ton muhtemel rezerv ton kaynak mevcut ĠĢletme Yöntemi: Açık ve Kapalı isletme yapılıyor. MTA Genel Müdürlügü Elemanlarınca yapılan çalısmalar neticesinde Tekirdag ili sınırları içerisinde toplam ton toplam kömür rezervi mevcuttur. B.1.3. Dogalgaz Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklıgı Genel Müdürlügüne baglı Tekidag ili sınırları içinde kalan faaliyet alanlarında muhtelif sahalarda üretilip boru hatları vasıtasıyla civarındaki sanayi kuruluslarına arz edilen dogalgaz sahalarının isimleri, mevkileri ve üretim miktarları Tablo 4 te verilmistir. SAHA ADI MEVKĠ ÇIKAN DOGALGAZ 71

72 72 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE MĠKTARI (m³/gün) VAKIFLAR Vakıflar Köyü Civarı SEVĠNDĠK Y.Sevindikli Köyü Civarı KARAÇALI Velimese-Önerler Köyü Civarı G.KARAÇALI Velimese-Önerler Köyü Civarı YULAFLI Yulaflı Köyü Civarı GÖÇERLER Beyazköy Civarı Tablo-b-2. Tekirdağ ilindeki Doğalgaz Çıkarılan Sahalar Amerikan Ģirketi THRACE Basın Natural Gas tarafından Tekirdag ili Hayrabolu ilçesinde dogalgaz çıkarılmakta olup, tesis kapasitesi m³/gün, rezerv alanı 100 km², miktarı m³/gündür. Dogalgazın nakledilmesi boru hatlarıyla yapılmaktadır. Sıvılastırılmıs Dogalgaz Tesisleri olarak, Marmara Ereglisi _lçesi BOTAS LNG Terminal ĠĢletme Müdürlügü mevcut olup; dogalgaz arz kaynaklarının çesitlendirilmesi ve dogalgaz arz güvenliginin saglanması için BOTAS tarafından LNG alım çalısmalarına 1984 yılında baslanılmıs olup, yapılan ön fizibilite çalısmalarının uygun çıktıgı görülmüs, yer seçimi ve tesisin projesinin hazırlanması amacıyla M.W.KELLOG firması ile tarihinde sözlesme imzalanmıstır tarihinde BOTASSonatrach(Cezayir) arasında 2 milyar Nm³/yıl dogalgaz esdeger LNG alım anlasması imzalanmıstır. Daha sonra bu miktar 4 milyar Nm3/yıl a çıkarılmıstır. Yine 1995 yılında yapılan bir anlasma ile Nigeria LNG Limited sirketinden 1.4 milyar Nm³/yıl dogalgaza esdeger LNG alım anlasması imzalanmıstır. Agustos 1994 yılında ilk LNG tankerinin bosaltılması gerçeklestirilmistir. Terminal yılda 6 milyar Nm³/yıl dogalgaza esit LNG gazlastırıp gönderecek sekilde dizayn edilmistir yılında yaklasık 4.5 milyar Nm³/yıl dogalgaza esit LNG ithal edilerek gazlastırarak gönderimi yapılmıstır. BOTAS Tesisinin ana birimleri sunlardır; m. uzunlugundaki ve m³ LNG tasıyabilecek LNG tankerinin yanasabilecegi iskele, - iskele üzerinde 3 adet 16 inç çapında ve gemiden LNG alımı saglayacak dolum kolları ve bosaltılan LNG nin yerini gazla doldurmak için 1 adet gemiye gaz verme kolu vardır. - 3 adet her biri m³ hacminde 168ºC deki LNG depolanacagı tank. Tankların her biri iç tankı %9 nikelli paslanmaz çelik ve dıs tankı karbon çeligi olan ve her iki tank arası ve altı izolasyonlu çift cidarlı tanklardır. Her LNG tankının çevresinde ayrıca beton koruma duvarı vardır. - Tanklardaki LNG nin gazlaģtırılması amacıyla; a) 3 adet deniz suyu kullanılan esanjör, b) 4 adet doğalgazla çalıģan ve su ısıtma sistemli esanjör. - Proseste kullanılan deniz suyunun ve yangın suyunun alınması için su alma ağzı, - Proses sırasında kullanılan muhtelif pompa ve kompresörler, - Gaz yakma kulesi (flare), - Gazlastırılan LNG nin ölçüm ve kukulandırılması birimleri,

73 - Ölçülen ve kukulandırılan gazın Türkiye Dogalgaz Boru Hattına sevkini saglayan 24 inç çapında ve 23 km. uzunlugundaki boru hattı ve pig istasyonu, - Prosesin emniyetli çalısabilmesi için kullanılan sıvı nitrojen tankı ve muhtelif pompaları, - Laboratuvar, atölye, yangın istasyonu, idari bina, gümrük binası, elektrik binası, kontrol binası ve telekomünikasyon sistemi, - BOTAS LNG Terminali görev evler, evsel atıksularını temizleyen 60 m³/gün kapasiteli atık giderme tesisi mevcuttur. B.1.4. Rüzgar Bölgede genel olarak Türkiye nin kuzeybatısının karakteristik akımı olan kuzey rüzgarları hakimdir. Dolayısıyla zamanın hemen hemen % 50 sinde rüzgarlar NW ile NE arasındaki sektörlerden esmektedir. Kuzeyden gelen hava akımı, özellikle diger sektörlerden esen rüzgarların tüm ölçümler içinde % 20 den daha az bir yer tuttugu kıs aylarında güçlüdür. Yaz aylarında ise SSE sektöründen gelen ek bir akım bileseni gözlenebilir. Deniz yönünden gelen bu akım bölgede göreceli olarak temiz deniz havası tasır. Bölge alanı içerisinde rüzgar enerjisine dönük herhangi bir isletme bulunmamaktadır. Tekirdag ili Meteoroloji istasyonunca yılına ait yapılan rüzgar ölçümleri Tablo B.4 de verilmistir. Çesitli arastırmacıların hesaplarına göre Türkiye nin teknik olarak kullanılabilir potansiyeli 120 milyar kw/h olup, bugünkü teknik ve ekonomik sartlara göre hesaplanan güvenilir ve kullanılabilir potansiyeli 12.4 milyar kw/h/yıl düzeyindedir. Potansiyel belirleme çalısmaları ve gelisen teknoloji neticesinde bu potansiyelin artması mümkündür. B.1.5. Biyokütle Ġl dahilinde Biyokütle enerji kullanılmamakta olup, kömür ihtiyacı ise Ġlimiz Malkara Ġlçesi ve diger Ġllerden gelen yüksek kalorili, düsük kükürtlü linyitlerle karsılanmaktadır. Yakıt olarak kullanılan kömürün bir kısmı Ġstanbul Ġli kömür ocaklarından getirilmektedir. Ġl sahasının % 17 sini kaplayan alanlarda % 61 i mese baltalıgı, % 39 u çam, kayın, koru ormanlarıdır. Mevcut ormanlardan elde edilen ster odun yakacak olarak kullanılmaktadır. Yakacak olarak kullanılan odun kesimleri, ilin güneybatı bölümündeki Merkez, Sarköy ve Malkara yöreleri ile, ilin kuzeydogu bölümünde yer alan Saray ve Çerkezköy bölgelerinden temin edilmektedir. B.1.6. Petrol Ġl rezervleri içinde petrol rezervi ve rafinesi yoktur. B.1.7. Jeotermal Sahalar Ġl dahilinde jeotermal saha bulunmamaktadır. B.2. BĠYOLOJĠK ÇEġĠTLĠLĠK B.2.1. Ormanlar 73

74 Konu F.1.1. bölümünde konu açıklanmıģtır. B Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları Konuyla ilgili bilgi bulunamamıģtır. B.2.2. Çayır ve Mera F Bölümünde konu açıklanmıģtır. B.2.3. Sulak Alanlar: F.1.3. Bölümünde yer almaktadır. B.2.4. Flora: Tekirdağ Ġli doğal bitki örtüsü açısından zengin bir potansiyele sahiptir. Bu zenginlik bölgenin konumundan, yani Mediterran (Akdeniz), Euro-Sibirian (Avrupa Sibiryası) ve Irona Turanien (Ġran-Turan) Floristik bölgelerin karģılaģtığı alanda bulunmasından kaynaklanmaktadır. Bunun sonucu olarak bölge oldukça geniģ bir flor koleksiyonuna sahiptir. Langos ormanlarından makilere, hatta gariglere dek her çeģit bitki örneğine rastlanabilmektedir. Bölgenin Marmara Denizi çevresinde ve dar bir Ģerit halinde Karadeniz kıyısı boyunca genel olarak Akdeniz tipi bitki topluluğu (maki) hakimdir. Makilerin dıģ görünümleri ve toprak üstü kısımları su kaybını azaltacak tarzdadır. Yaprak dökmeyen türlerin yanısıra yaprak döken türleri de kapsamaktadır. Garigler ise kıraç tepeleri, kültüre elveriģli olmayan alanları, taģlık ve kayalık yerleri örten ikinci bir formasyon Ģeklidir. Bu formasyonda bitkiler genel olarak yaprak döken alçak çalılar olup, çoğunlukla dikenli veya sık tüylüdür yada uçucu yağ taģırlar. Bu üç karakter bitkilere kurak ortamlara uyabilme olanağı sağlayan özelliklerdir. Ganos Dağı eteklerinde, iç kesimlerde gariglere rastlanmaktadır. Kuraklık, meyil, tuzlu rüzgarlar gibi ekstrem, yada normal koģullarda sürdürülecek Peyzaj Planlama çalıģmalarında, bölgenin doğal bitki örtüsündeki uygun örneklerin kullanılması, baģta fonksiyonel olmak üzere ekonomik ve estetik yararlar sağlamaktadır. Tekirdağ Ġli Peyzaj Planlama çalıģmalarında bitkisel materyal seçimini etkileyen en önemli faktörler; iklimsel koģulları, toprak, jeoloji, topografya ve bunların etkisiyle oluģan doğal bitki örtüsüdür. Bölgeyi doğrudan yada dolaylı olarak etkileyen üç ayrı iklim tipinde (Marmara, Ġç Geçit, Güneydoğu) yaz aylarında sıcaklık giderek yükselmekte, buna karģın yağıģ miktarı düģmektedir. Buna bağlı olarak, bitkisel geliģme yönünden oldukça etkili ve yağıģlarla doğrudan ilgili bulunan hava nispi nemi de azaltmaktadır. Bu durum, sulamanın büyük sorun olduğu Trakya Bölgesi Ġl ve Ġlçelerinde, peyzaj çalıģmaları için özellikle yaz aylarında sıcağa, kurağa ve düģük neme dayanıklı bitkilerin seçimini gerektirmektedir. Diğer taraftan, bölgede hakim rüzgar yönü her ay değiģiklik göstermekle birlikte, özellikle Tekirdağ ve çevresinde denizden esen kuvvetli ve tuzlu rüzgarlar dirençli bitki seçimini gerektirmektedir. Erozyon, kıģ 74

75 75 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE aylarında yağıģlarla birlikte topraklarda azot noksanlığına neden olan önemli bir faktördür. Erozyon sorunu olan ortamlarda etkin rol oynayabilecek bitkisel materyalin kullanımıyla bu sorun da halledilebilir. B.2.5. Fauna F.2.2, F.3, F.3.2 Bölümlerinde gerekli bilgiler verilmiģtir. B.2.6. Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiatı Koruma Alanları ve Diğer Hassas Yöreler F Bölümünde konu açıklanmıģtır. B.3. GENEL TOPRAK YAPISI Tekirdağ da çoğunlukla kireçli çökeller üzerinde yer alan miosen denizel (marin) ve özellikle sahil kesiminde deniz Ģekilleri üzerinde inceptisol ordosundan xerept alt ordosu yaklaģık ha. alanda, tipik kambik B horizonları ile yer almıģtır. Kireç içermeyen veya az kireç içerip dekalsifikasyona uğrayan pliosen ve özellikle kireçsiz miosen karasal çökeller üzerinde argillic horizonlarını içeren xeralf alt ordosuna giren topraklar yaklaģık ha. alanda yayılım göstermektedir. Yüksek oranda smektit killerince zengin killi tekstür sınıfında kireçli veya kireçsiz özellikle miosen denizel veya karasal çökellerin üzerlerinde oluģan ve çoğu kez oldukça derin A horizonlarından kurulu vertisol ordosundan, xerert alt ordosuna giren topraklar yaklaģık ha. alanda bulunmaktadır. Bu toprakları çoğu kez sığ profil geliģmesi gösteren ve B horizonlarını içermeyen; orthent alt ordosundaki araziler yaklaģık ha. ile izlemektedir. Ayrıca entisol ordosunda nehir yataklarında, eski nehir Ģekillerinde ve yan dere ağızlarında yer alan fluvent alt ordosundaki topraklar ile mollisol ordosuna giren xeroll alt ordosundaki topraklar sırasıyla yaklaģık ha. ve ha. arazide yer almaktadır. Bu toprakları 250 ha. altında izleyen aquent alt ordosundaki topraklar izlemektedir. Tuzluluk ve Alkalilik (Çoraklık); Çoraklık sorunu, iģlenen tarım arazilerinde kayıtlara geçmemiģtir. Ancak tuzlu ve tuzlu-alkali topraklar V-VI ve VII.sınıf topraklarda toplam 368 ha. alan kapsamaktadır. Türkiye jeoloji haritasına göre, Tekirdağ ın doğusunda ve batısında Oligosen denizel ve kuzeyinde de Miosen e ait marin (denizel) formasyonlar; gre, kumtaģı, marn ve killi tabakaları içerirler. Bu tabakalarda bulunan veya bu tabakalardan geçen yer altı suları tuzluluk özelliği taģıyabilirler. Özellikle sulama, yer altı suyu ile yapıldığında; toprakların tuzlulaģmasını önlemek amacıyla mutlaka su analizlerinin yapılması ve buna göre bilinçli sulama uygulanması gereklidir. Tekirdağ da yer alan Topraklar, Büyük Topraklar guruplarına göre ; 1 Grumusol (Vertisol) 2 Kahverengi Orman (Inceptisol) 3 Kireçsiz Kahverengi (Alfisol ve Inceptisol)

76 4 Alüviyal (Entisol) 5 Hidromorfik Alüviyal topraklardır. 1 Grumusol Büyük Toprak Gurubu (Vertisol) Trakya çiftçisi fiziksel Ģartlarının iyi olmaması nedeniyle bu topraklara Kepir veya Kara Kepir 1 ismini kullanmaktadır.bu topraklar, % 30 veya daha fazla kil içermesi nedeniyle çok ağır yapıya sahiptir.ġçerdiği fazla orandaki smektit tipi kil nedeniyle, suyu ve katyonları(bitki besin elementlerini) yüksek düzeyde tutar. Çoğu zaman, bütün profilde fazla kireç görülür. Bu konumda kireç zarları veya kireç konkresyonları ( toprak içinde düzenli veya düzensiz Ģekillerde birikmiģ, kireç toprakları ) bulunur. Toprak ph ( reaksiyonu ) sı nötr veya hafif alkalidir. Organik madde kapsamları, % 1 ile % 3,5 arasında değiģmektedir.yazın bir veya beģ parmak geniģliğinde ve yaklaģık 70 cm. derinliğe kadar ulaģan, derin çatlaklar oluģur. Bu olay sonucuna bitkilerin, özellikle ince kökleri kopar ve ürün de zarar görür.bu topraklarda ayçiçeği tarımı hakimdir ve buğday ile nöbetleģmeye girer. Bunların tava gelip, iģlenme periyodu oldukça kısadır.ġç Drenajlar sorundur.ayrıca Grumusol ler zemin Mühendisliği yönünden elveriģsiz özelliğe sahiptir. Özellikle bu topraklar üzerinde inģa edilen karayolu ve bina tesisinde özen göstermek ister. Topraklar orta-fazla derecede plastik inorganik kile sahiptir. 2 Kahverengi Orman Büyük Toprak Gurubu ( Inceptisol ) Zayıf geliģmiģ bir profile sahip olup genellikle orman örtüsü altında bulunur. Kireçli ana materyeller üzerinde oluģmuģlardır. Yer yer taģlılık sorunu ana materyelin karakterine bağlı kalarak ortaya çıkar. Bazılarına kalsifikasyon ( Profilin ) üstü katlarında bulunan kirecin yıkanarak, profilden uzaklaģması ve alt katlarda birikme olayı aktif olarak görülebilir. Organik madde içerikleri % 1-2 civarındadır.toprak ph ( reaksiyonu ) sı hafif asidik ile hafif alkali arasında değiģir. Bu toprakların drenajları iyidir. Ağır bünyeli topraklar ayçiçeği-buğday nöbetleģmesine uygundur. Hafif bünyeli topraklarda ise tahıl tarımı yapılmalıdır. Bu topraklar bazen kireçsiz ana materyeller üzerinde oluģması bazen de yeterli yağıģ ile kirecin alt katmanlara yıkanması nedeniyle profillerinde kireç içermezler. 3 Kireçsiz Kahverengi Büyük Toprak Gurubu(Alfisol ve Inceptisol) ÇeĢitli jeolojik formasyonlar üzerinde oluģabilir. Ana materyele kadar kirece rastlanmaz veya alt katmanlarda az düzeylerde bulunabilir. Derin bir profil geliģimi gösterebilir. Toprak ph sı nötr civarıdır.aģağı horizonlarda ve özellikle B horizonunda kil miktarında artıģ olabilir. Organik Madde miktarları % 1 2 arasındadır. Genellikle tahıl tarımı yapılmaktadır. 4 Alüviyal Büyük Toprak Gurubu (Entisol) Alüviyal çökeltiler üzerine oluģmuģ topraklardır. Genç toprak olup, taģkınlarla zarara uğramaz ise oldukça verimlidir. Alüviyal materyelin karakterine göre, üzerinde oluģan 76

77 alüviyal toprakların profil geliģmesi çok değiģkendir. Bu topraklar özellikle sebzeciliğe elveriģlidir. 5 Hidromorfik Alüviyal Büyük Toprak Grubu Yukarıda izah edilen alüviyal toprakların drenaj sorununa sahip olanlarıdır.yüksek taban suyu nedeniyle çoğu kez tarımsal değeri olmayan topraklardır. Yeni toprak sınıflama sistemine göre de Tekirdağ da Entisol, Inceptisol, Versitol, Mollisol ve Alfisol ordolarına ait topraklar bulunmaktadır. B.4. SU KAYNAKLARI B.4.1. Ġçme Suyu Kaynakları ve Barajlar Tekirdağ Ġl yerleģim alanı içerisinde içme suyu temini genel olarak yeraltı suyundan karģılanmakta olup, doğal yapıda göl olmamakla beraber, mevcut doğal akarsu kaynakları da sanayi bölgelerinden kaynaklanan kirlilik nedeniyle içme suyu olarak kullanımı mümkün kılmamaktadır. Bu durum itibari ile Ġl Merkezi ve Ġlçelerine içme suyu temini bölge dahilinde açılmıģ bulunan sondaj kuyularından temin edilmektedir. B.4.2 Yeraltı Su Kaynakları Ġl sınırları içerisinde yer altı suyu iģletmesinde elveriģli kesim, Çorlu-Muratlı- Hayrabolu ilçeleri güzergahı boyunca NW-SE uzanımlı yaklaģık 30 km enindeki bir zon içerisindeki Ergene formasyonudur. Bu alan dıģında kalan kuzey ve güneydeki sahalarda yer altı suyu zengin olmayıp düģük debili kuyulardan temin edilmektedir. Su kaynakları potansiyeli açısından değerlendirildiğinde yerüstü suyu 713 hm³/yıl, yeraltı suyu 170m³/yıl, toplam su potansiyeli 883 hm³/yıl ve yeraltı suyu fiili tahsis miktarı 167,80 hm³/yıldır Yer altı suyu bakımından zengin olduğunu belirten Ergene formasyonu gevģek tutturulmuģ kumlarda oluģturmakta olup, yer altı beslenmesi yağıģlardan süzülme ve Yıldız Dağlarından yüzey yanal akıģlardan beslenmektedir. Formasyon ahilerinde yeraltı suyu boģalımı izlenmektedir. Bazı derelerde küçük kaynaklar Ģeklinde izlenen boģalımlar gözardı edilebilecek durumdadır. YerleĢim birimlerinde, sanayi ve endüstri sulama amacıyla suni olarak açılan çok sayıda kuyu mevcuttur. Son yıllarda özellikle sanayileģmenin bölgedeki geliģim etkisi ile artan su ihtiyacının karģılanması için kontrolsüz olarak kuyu açılımları gözlenmektedir. Ancak bu durumun önlenmesi için DSĠ Bölge Müdürlüğü kuyu açılımlarını kısıtlama yoluna gitmiģtir li yıllarda 10-30mt olan yer altı suyu tablası seviyesi günümüzde metre seviyesine inmiģtir. Bölge genelinde yer altı suları, içme, kullanma ve tarım sulama amacı ile yararlanılmakta olup, su kalitesi açısından WILCOX değerlendirmesine göre çok iyi, iyi, Fransız Sertlik derecesine göre toplam sertlik 10 ila 40 aralığındadır. 77

78 B.4.3. Akarsular Tekirdağ Ġl sınırları içerisinde yeralan akarsular, içme ve kullanma suyu açısından olumsuz bir yapıya sahiptir. Bunun ön önemli nedeni yörede bulunan sanayi kuruluģları atık su deģarjları sonucu akarsuları doğal yapısının bozulmasıdır. Bunlara ek olarak, akarsu havzalarında bulunan yerleģim birimlerinin evsel nitelikli atık sularının da hiçbir iģleme tabi tutulmaksızın, direkt olarak bu akarsulara deģarj edilmesi ikinci bir etkendir. Bu nedenlere yöre içerisinde yeralan akarsuların, gerek tarım açısından kullanılmasında ve gerekse de toplumun rekreasyonel amaçlı olarak akarsu çevresinden istifade edebilmesi mümkün olmamaktadır. Tekirdağ Valiliği ve Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğünce Ergene Havzasında bulunan Ergene nehri ve kollarına atıksu deģarj eden sanayi kuruluģların etkin Ģekilde denetimleri yapılmaktadır. Ancak Ergene Nehri debisinin yaklaģık 3-4 katı debide atıksu desarjı yapılması sebebiyle mevcut mevzuatlar çerçevesinde yapılan etkin denetimler sonucunda kirlilik değerlerinde azalmalar olmasına rağmen IV. sınıf su kalitesinin üzerine çıkılamamıģtır. R-21.Ergene Nehri (eski hali) 78

79 Akarsuyun Adı Toplam Uzunluğu (km) Ġl Sınırları Ġçindeki Uzunluğu (km) Toplam Uzunluğu Oranı (%) Debisi (m3/sn) Ġl Sınırları Ġçinde BaĢlangıç ve BitiĢ Noktaları Kolu Olduğu Akarsu Özellikleri Ergene Nehri Çorlu Deresi Hayrabolu Deresi Çanakpınartepe- Saray-Kartaltepe- Muratlı Demiraltı Mevkii ÇerkezköyErgene Nehri Yılanlı-Malkara- Ergene Nehri Ergene Nehri Ergene Nehri Ergene Nehri BeĢiktepe Deresi GüveĢli-Ġnecik- K.Karakarlı- Hayrabolu Ergene Nehri - Muzalı Deresi Demircili-Malkara- Karasatı-KeĢan Meriç Nehri - Tablo-b-3. Tekirdağ Ġli BaĢlıca Akarsuları B.4.4 Göller, Göletler ve Rezervuarlar Tekirdağ Ġli topoğrafik yapısı içersinde tabii göllerden yoksun bir konumdadır. Bölge arazisinin düz ve engebeli olması, mevcut akarsu ve yağmur sularının dere yatakları ile direkt olarak akıģa geçmeleri nedeni ile doğal arazi üzerinde su birikiminin oluģması ancak gölet ve baraj yapımıyla mümkün olmaktadır. Bu itibarla bölge genelinde içme ve kullanma suyu temin etmek amacıyla baraj ve gölet yapımının önemi büyük ölçüde artmaktadır. Ġhmal edilmiģ bulunan baraj ve göletler genel olarak tarım arazisini sulama amacıyla yapılmıģ olup, yer yer çevre köy gruplarının da içme suyu ihtiyaçlarının karģılanmasına yönelik amaçları da taģımaktadır. Ġçme suyu ihtiyacını karģılayan baraj ve göletler yeraltı su seviyesinin düģük olduğu batı bölge içerisinde bulunan bazı köyleri kapsamaktadır. 79

80 R-22 Karaiğdemir Barajı R-23 Karaiğdemir Barajı-Günbatımı 80

81 Göletin Adı Yüksekliği (m) 81 Brüt Su Hacmindeki (Yüzey Alanı) TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Brüt Hacmi (m 3 ) Hayrabolu-Dambaslar Hayrabolu-Büyükkarakali Hayrabolu-Susuzmüsellim Hayrabolu-Merkez Çorlu-Merkez Hayrabolu-Soylu Malkara-Doluköy Hayrabolu-Örey Malkara-Karacagür Merkez-KaĢıkçı Malkara- Yenidibek Hayrabolu- Çerkezmüsellim Tekirdağ-Merkez- Karacakılavuz Hayrabolu-Karakavak Muratlı- Çerkezmüsellim Malkara Yaylıgöne Hayrabolu- Parmaksız Tekirdağ-Merkez-Osmanlı Çitmedere Malkara-Müstecep-Deliller Muratlı- Kırkkepenekli Muratlı-Hanoğlu Tekirdağ-Merkez- Yazır-Naip Tekirdağ- Merkez-Nusratlı Hayrabolu-Karababa Hayrabolu- Hedeyli Hayrabolu- Övenler Malkara- Küçükhıdır Malkara-Ortaca Malkara- Sırtbey Malkara- Çınaraltı Hayrabolu-KarayahĢi Tablo-b-4 Tekirdağ Ġli Sulama Göletleri Bölge arazisinin sulanması amacıyla yapılan baraj ve göletlerin sulama kanalları klasik ve kanalet tip olarak yapımları ile 1996 yılı itibariyla toplam 565,4 km uzunluğundadır. Bu kanalların 155 km lik bölümü ayaklı kanalet tipinde inģaa edilmiģtir. Ġl genelinde mevcut bulunan baraj ve göletlerde balık üretiminin yapılması da büyük ölçüde hızlandırılmıģ durumdadır. YaklaĢık 48 adet gölette aynalı sazan balık üretimi önemli ölçüde geliģtirilmiģ durumdadır. Balık üretimine yönelik çalıģmalar, mevcut durum itibarıyla çevre avlanmasına dönük olarak faaliyet göstermekle beraber, iç Pazar ekonomisine de gelir sağlamaktadır.

82 B.5. MĠNERAL KAYNAKLAR Tekirdağ Ġlinde yer alan Maden Kanununa tabi doğal kaynakların baģında kömür gelmektedir. Bunun dıģında TaĢ Ocakları Nizamnamesine tabi olan kum, çakıl ve taģ ocakları, kuvars, bentonit ve kiremit kili gibi endüstriyel madenler ve alüminyum gibi metalik madenlere ait ruhsatlı sahalar bulunmaktadır. B.5.1. Sanayi Madenleri Tekirdağ da 3 adet bentonit, 3 adet tras, 2 adet kiremit kili olmak üzere 8 adet ruhsatlı sanayi madeni bulunmaktadır. Kiremit kilinin toplam rezervinin ton olduğu tahmin edilmektedir. Tekirdağ Ġli, Saray Ġlçesi civarında kuvars ve kiremit-tuğla toprağı hammaddeleri bulunmaktadır. Ayrıca merkez Ġlçede tonluk rezervi ile manganez bulunmaktadır. Yine Tekirdağ Ġli, Çorlu ve Malkara Ġlçeleri civarında bentonit sahaları, Tekirdağ il merkezinde tras ve kiremit kili sahaları bulunmaktadır. Ayrıca Tekirdağ Ġli, Saray Ġlçesi Safaalan Sahasında kuvars kumu yer almaktadır. Bu saha ile ilgili geniģ bilgi I. MADENCĠLĠK baģlığı altında verilmiģtir. B Kuvars Kumu TEKĠRDAĞ Saray Safaalan Sahası Yatak Özellikleri ve Cevher Yüzeylemeleri : Safaalan Köyü kuzeyinde, GürgenkıĢlak mevkiinde gözlenen kumlar, doğuda Küçükkedi dere, batıda ise Yılanlı dere arasında yer alır. Sahadaki kuvars kumu yatağı D-B yönünde, 1.2 km. masiften güneye doğru yaklaģık 200 m. uzanım sunduğu ve m. ye kadar yaklaģan kalınlıkta olduğu ortaya çıkarılmıģtır. SiO2 : % Al2O3 : % 6.6 Rezerv : Sahada ton görünür muhtemel rezerv hesaplanmıģtır. Tekirdağ Ġli, Saray Ġlçesi civarında kuvars ve kiremit-tuğla toprağı hammaddeleri bulunmaktadır. Ayrıca merkez Ġlçede tonluk rezervi ile manganez bulunmaktadır. Yine Tekirdağ Ġli, Çorlu ve Malkara Ġlçeleri civarında bentonit sahaları, Tekirdağ il merkezinde tras ve kiremit kili sahaları bulunmaktadır. B.5.2. Metalik Madenler Tekirdağ Ġli, Saray Ġlçesi civarlarında da ĠĢletme Ruhsatlı 1 adet alüminyum sahası bulunmaktadır. B.5.3. Enerji Madenleri 82

83 Tekirdağ Ġlinde bulunan önemli enerji madenleri arasında linyit baģta gelmektedir. Tekirdağ linyit yataklarının oluģumu açısından çok zengin yeraltı doğal kaynaklara sahiptir. Özellikle Malkara ve Saray Ġlçe sınırları içerisinde zengin linyit yataklarının toplam rezervi yaklaģık tondur. Malkara Ġlçesindeki linyit yatakları gremarn serisi içesisinde 13 damar halindedir. Damarların yayılma alanı 12 km2 dir. Damarlardan 3 bölümü iģletilmektedir. Saray Ġlçesi Linyit yatakları ise miyosen yaģta olup, hali hazırda tek damar halinde iģletilmektedir. Bölge dahilinde çıkarılan linyit kömürleri havada kuru numunede Kcal/kg. ısı değerine sahiptir. Tekirdağ daki kömür konusunda geniģ bilgi I. MADENCĠLĠK baģlığında verilmiģtir. B.5.4. Maden Kanununa Tabi Olan Doğal Malzemeler : Tekirdağ ilinde bulunan kum, çakıl ve taģ ocakları; Kum Ocakları : Muratlı Ġlçesi Çorlu Deresi, A.Sevindikli Köyü, Y. Sevindikli Köyü,Ġnanlı Köyü Mevkilerinde; Saray Ġlçesi B.Yoncalı Deresi, Çiftligöl Çatağı, ÇeĢme Çatağı, Dumanca Mevkilerinde; Çerkezköy Ġlçesi Gazhane ve Demirhan Deresi Mevkilerinde; Çorlu Ġlçesi Ergene Deresi,BaĢkovaklar, Önerler Köyü, Çorlu Deresi, Esetçe ve Yulaflı Köyü Mevkilerinde kum ocakları ; Çakıl Ocakları : Marmara Ereğlisi Ġlçesi Poyraz Çatağı Mevkiinde çakıl ocağı; ocağı; Kum-Çakıl Ocakları : Marmara Ereğlisi Ġlçesi ÇeĢme Yolu Mevkiinde kum-çakıl TaĢ-Çakıl Ocakları : Muratlı Ġlçesi Kayalık Mevkiinde taģ-çakıl ocağı; TaĢ Ocakları : Tekirdağ ili Kocakoru Mevkiinde; Çorlu Ġlçesi Karatepe Mevkiinde; Muratlı Ġlçesi Karakaya Mevkiinde; ġarköy Ġlçesi Tekketepe, Sarıkayalar, Harmankaya Mevkilerinde TaĢ ocakları bulunmaktadır. ĠġLETME ADI TC TARIM VE KÖY ĠġLERĠ BAKANLIĞI TEKĠRDAĞ YOLAġ MADENCĠLĠK ĠNġ. TAAH. ĠġL. SAN. VE TĠC. A.ġ ÇELĠKLER TAAH. ĠNġ. VE SAN. A.ġ AKÇANSA ÇĠMENTO SAN. TĠC. A.ġ ERHAN ALAN GÜNEġ ĠNġ. SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ. FAHRETTĠN YILMAZ ĠġLETME ADRESĠ HACI KÖY MEVKĠĠ SĠVRĠTEPE/BIYIKALĠ HACIKÖY TAġOCAKLARI BIYIKALĠ KÖYÜ/MERKEZ KAVACIK KÖYÜ MEVKĠĠ/ SARAY KIZILCATERZĠ KÖYÜ/ġARKÖY BIYIKALĠ KÖYÜ/MERKEZ BIYIKALĠ KÖYÜ/MERKEZ 83

84 ÇALIġKANLAR MAD. NAK. SAN. TĠC. A.ġ KARATEPE MEVKĠĠ/ÇORLU RAÇE MAD. NAK. SAN. TĠC. LTD. ġtġ. KARATEPE MEVKĠĠ/ÇORLU MAK-YOL ĠNġ.TUR VE TĠC. A.ġ KARATEPE MEVKĠĠ/ÇORLU KUMYOL YAPI PLASTĠK SAN. TĠC. A.ġ KARATEPE MEVKĠĠ/ÇORLU Tablo-b-5. Tekirdağ Ġli TaĢ Ocakları Listesi TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE SIRA FĠRMA ADI KÖYÜ NO 1 Erdoğanlar ĠnĢ.Tur.San.ve Tic.Ltd. ġti. PirinççeĢme köyü 2 Erdoğanlar ĠnĢ.Tur.San.ve Tic.Ltd. ġti. PirinççeĢme köyü 3 Uysal Mad.Nak.San.ve.Tic.Ltd.ġti PirinççeĢme köyü 4 Ahmet Özcan Doğanköy 5 Ser End. Min.Müh.MüĢ.ĠnĢ.Taah.Çed Pro. Doğanköy Mad.Ġth.Ġhr.San.Tic.Ltd. 6 Malkara Lin.ĠĢlt.Kol.ġti. Doğanköy ve Dolu köyü Hüseyin Atasoy ve Ortakları 7 Volkar Enerji San. ve Tic. A.ġ. Kürtüllü köyü 8 Seyfettin Yılmaz Kürtüllü köyü 9 Yıldızer Mad. Pet. Üre. Nak. Hafr. San. ve Yaylagöne Tic. Ltd.ġti 10 Yıldızlar Mad. Hafr.Yol ĠnĢ. San. ve Tic. Yaylagöne Ltd.ġti 11 Ercan mad. ĠĢl. Ltd.ġti Davuteli köyü 12 Karnabatlıoğlu Maden Kömür ĠĢl. Ltd.ġti Davuteli köyü 13 Ġbrice Maden Köm. ĠĢlt. Akar. Davuteli köyü Oto.Tur.Hafr.Ulus.Nak.ĠĢl. Ltd ġti 14 ÇağdaĢ Mad.Nak.ve San. Tic.Ltd.ġti. Davuteli köyü 15 Cahit Sağlam Davuteli köyü-bayramtepe köyü 16 Ünal Peynircilik Ġth. Ġhr. Tic. Ltd.ġti Bağpınar köyü 17 Trakmaden Kömür ĠĢl.San.ve Tic.Ltd.ġti Evrenbey köyü 18 PaĢaköy Mad.San.Tic.Ltd.ġti AhmetpaĢa köyü 19 Pullukçu Kömür Üretim Paz.San.Tic. Ltd.ġti. Hasköy 20 Karma Mad.ĠnĢ. San.Tic.Ltd.ġti Hasköy 21 Erkdemir Mad. Ltd.ġti ġahin köyü 22 Atlas Enerji ve Mad. San.Tic.Ltd.ġti ġahin köyü 23 Ünal Pey. Ġth.Ġhr.Tic.Ltd.ġti Kozyörük köyü 84

85 24 Yelten Mad.ve Tic. A.ġ. Sarnıç köyü 25 Danyal Üstünel Yaylagöne 26 Sarıyar Madencilik San.Tic. ve A.ġ. Sarıyar köyü 27 Sarıyar Madencilik San.Tic. ve A.ġ Sarıyar köyü 28 Kar-deniz Mad.Ltd.ġti Malkara 29 Ramazan Ġldemir TaĢumurca köyü 30 Kemal Kale Tekkeköy 31 Ramazan Ġldemir ġahin köyü 32 Mümin Erat Kömür ĠĢletmeleri (devir Ġrfan Karamurat köyü Pullukçu) 33 Engin Dölen Mestanlar köyü 34 Hale Madencilik Tic.Ltd.ġti Doğanköy 35 Ekaytim EkĢioğlu Aydın TaĢ.ĠnĢ. Mad. Ltd.ġti Tablo-b-6-Kömür Ocakları Yaylaköy ASYAPORT LĠMAN II. Grup kumtaģı BARBAROS ĠġLETMELERĠ SEVCAN ĠNġ. LTD.ġTĠ. I-B Kil BIYIKALĠ BARBAROS BELEĠYE II. Grup KumtaĢı NAĠP BAġKANLIĞI AYDIN ERDOĞAN II. GRUP ( DOGALTAġ) KARANSILLI BOZTEPE MAD. LTD.ġTĠ IV.GRUP (KÖMÜR) MERKEZ RAMAZAN ĠLDEMĠR IV.GRUP (KÖMÜR) TAġUMURCA FAHRETTĠN YILMAZ 1-B KĠL BIYIKALĠ FERHAT TOPRAK SAN. 1-B KĠL NAĠP TĠC.A.ġ. GÜNEġ ĠNġAAT LTD ġtġ II.GRUP BAZALT BIYIKALĠ GÜNEġ ĠNġAAT LTD ġtġ II GRUP BAZALT BIYIKALĠ SET ÇĠMENTO SAN VE TĠC II GRUP TAġ OCAĞI SEYMENLĠ Aġ DERYA TOPRAK SAN VE 1-B KĠL NAĠP TĠC Aġ NURġAH MĠM.MÜH.LTD ġtġ II GRUP BAZALT OSMANLI CENGĠZ ÇEBĠ II GRUP BAZALT HACIKÖY 85

86 Tablo-b-7-Tekirdağ Merkez Kum-TaĢ Ocakları Listesi KARKUM MAD. LTD ġtġ IV GRUP KUM ÖNERLER KUMSAY MAD. LTD ġtġ IV GRUP KUM ÖNERLER KARTEN MAD. LTD ġtġ IV GRUP KUM ÖNERLER ÇALISKANLAR YAPI SAN II GRUP BAZALT KARATEPE TĠC Aġ KUMYOL YAPI SAN VE II GRUP BAZALT KARATEPE TĠC Aġ FARES ĠNġ. LTD ġtġ IV GRUP KUM YULAFLI Tablo-b-8-Çorlu Kum-TaĢ Ocakları Listesi KULYEN MAD. LTD ġtġ IV GRUP (LĠNYĠT) KABAHÖYÜK TONYA MAD LTD ġtġ IV GRUP (LĠNYĠT) UMURCA ġelale MAD LTD ġtġ IV GRUP (LĠNYĠT) SUBAġI Tablo-b-9-Hayrabolu Kum-TaĢ Ocakları Listesi RASĠM ÇALIġKAN II GRUP( BAZALT) SIRTKÖY MEHMET KILIÇ IV GRUP (KUM ) BALLI HOCA ARTĠM MADENCĠLĠKLTD II GRUP ( BAZALT) BALABANLI ġtġ Tablo-b-10-Muratlı Kum-TaĢ Ocakları Listesi CAMĠġ MAD. SAN TĠC IV GRUP KUM SAFAALAN A.ġ. GÜÇ MAD. SAN TĠC Aġ II GRUP ( TAġ OCAGI) SAFAALAN AKÇANSA ÇĠMENTO A.ġ. II GRUP ( KALKER) KAVACIK KARAYOLLARI 1. BÖLGE II GRUP ( BAZALT) SAFAALAN MÜDÜRLÜĞÜ KURT KĠMYA MAD. LTD. II GRUP ( BAZALT) SAFAALAN ġtġ TKĠ SARAY KONTROL IV. GRUP (LĠNYĠT) EDĠRKÖY MÜDÜRLÜĞÜ KARAYOLLARI 1. BÖLGE II GRUP ( KALKER) KIZILCATERZĠ MÜDÜRLÜĞÜ DSĠ 11. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ 1-B KĠL SOFUKÖY Tablo-b-11- Saray Kum-TaĢ Ocakları Listesi 86

87 S. RUHSAT SAHĠBĠNĠN ĠLÇESĠ KÖYÜ OCAĞIN MEVKĠĠ NO ADI SOYADI NEV Ġ 1 GÜMÜġKALE MD.LTD.ġT. SARAY BÜYÜKYONCALI KUM CERENLER BAYIRI 2 RECEP ÇELĠK ÇERKEZKÖY BAHÇEAĞIL KUM SÖGÜTALTI 3 B.YONCALI BEL.BAġK. SARAY BÜYÜKYONCALI KUM MANĠKA DERESĠ 4 AKGÜN YAPI LTD.ġTĠ ÇORLU HIDIRAĞA KUM SÜREK ÇAYIRI 5 HÜSNÜ ÇELEBĠ ÇERKEZKÖY KARLI KUM KELTEPE 6 ĠMPAZ A.ġ. ÇORLU HIDIRAĞA KUM ÇAKIL TOKATALTI 7 VĠZELER -1- MD.LTD.ġTĠ. ÇORLU A.MEġE-ESETÇE KUM STABLĠ. KANLIDERE 8 VĠZELER -2- MD.LTD.ġTĠ. ÇORLU ESETÇE KUM ÇĠFTLĠKALTI 9 ERZURUM ĠNġ.-2- A.ġ. MERKEZ BIYIKALĠ KUM AĞILÇATAĞI 10 TEKNOÇĠM LTD.ġTĠ MERKEZ BIYIKALĠ KUM-STABLĠ. KARATEPE 11 FARES ĠNġ.YAPI ÇORLU SARILAR KUM KONCUKDERE MLZ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 12 SEDAġ ĠNġ. A.ġ. ÇORLU YENĠCE BELDESĠ STABLĠZE DOLGU MALZ. ÇENĞELLĠ ÇĠFTLĠĞĠ 13 M-V TURĠZM ĠNġ.SAN.VE MARMARA ÇEġMELĠ KÖYÜ STABLĠZE KAYALIDERE TĠC.LTD.ġTĠ EREĞLĠSĠ DOLGU MALZ. 14 KUMYOL YAPI ÇORLU YENĠCE KÖYÜ KUM-ÇAKIL ÇEġMELĠ ÇĠFTLĠĞĠ PLAS.SAN.TĠC.A.ġ. 15 ÇEBĠLER YAPI SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ. MARMARA EREĞLĠSĠ ÇEġMELĠ STABLĠZE YOL DOLGU MALZ AKGÜN YAPI SAN. VE TĠC.LTD.ġTĠ. ÇORLU YULAFLI KUM HIDIRAĞA Tablo-b Sayılı Maden Kanunu nun 16.Maddesi Gereğince Verilen 1(A) Grubu Maden (Kum-Çakıl) Ruhsatları 1 TARIK KARAEVLĠ ÇORLU YENĠCE BELDESĠ KUM- ÇAKIL KAYGANYAR LAR Tablo-b-13- Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Tarafından Verilen I(A)Grubu Ruhsatlar C.HAVA (ATMOSFER ve ĠKLĠM) 87

88 C.1. ĠKLĠM VE HAVA Tekirdağ Ġli nemlilik indekslerine göre bulunan hidrografik bölgelerden yarı nemli iklim tipine girmektedir. YağıĢ rejimi bakımından Akdeniz yağıģ rejimi kategorisinde bulunmaktadır. Akdeniz ikliminin etkileri görülen Tekirdağ sahil Ģeridinde yazlar sıcak kıģlar ılıktır. Ergene havzasını içine alan kıyı Ģeridinde daha ziyade karasal iklim görülür. Tekirdağ da toprağa düģen yağıģ genellikle yağmurdur. Ġklimin ılıman oluģu tarımı kolaylaģtırır. ġarköy ün Gelibolu hududundan Marmara Ereğlisi ne kadar uzanan sahil Ģeridinde yetiģen bağ ve zeytin gibi bitkiler, iklimin burada daha ılıman olduğunu gösterir. Bu özelliği, kuzeyinin kıyıya paralel uzanan Tekir Dağlarıyla kaplı olmasındandır. KıĢın kuzey rüzgarlarına açık olan Tekirdağ-Marmara Ereğlisi-Sultanköy arasında daha soğuk olmaktadır. Ġçeriler ise kara iklimin özelliğini gösterir. KıĢın Kuzey Avrupa ülkelerinin iklimine benzer. Bu bakımdan kendisine ait özel bir iklim tipi yoktur. Yazlar genellikle kurak ve sıcak geçer. Yaz süresince görülen kuraklık arasıra gök gürültüsü ile yağan yağmurlarla ortadan kalkar. Sibirya antisiklonu Balkanlar üzerinden buralara geldiğinden kıģın kuru ve dondurucu soğuklar olur. Buralar Marmara nın yumuģatıcı etkisinden yoksundur. yılının en sıcak ayları Temmuz-Ağustos, en soğuk ayları Ocak-ġubat aylarıdır. Akarsular az ve yetersizdir. BaĢlıca akarsular Hayrabolu Deresi ve Ergene Nehri dir. Bölgede hakim nemli iklim tipi; sahil Ģeridinde ılıman, iç kısımlarda karasal iklime yaklaģarak hüküm sürer. Ġlin toprak yapısı ve yağıģ rejimi kültürel tarım için oldukça elveriģlidir. Tekirdağ Ġlinin denizden yüksekliği 10 m. ve denize olan uzaklığı merkezden 250 m. dir. Tekirdağ Ġlinde, Merkez, Çorlu, Çerkezköy ve Malkara Ġlçelerinde olmak üzere 4 istasyon bulunmaktadır. Bu istasyonlardan; sinoptik ve klima Merkez, meydan istasyon Çorlu, klima Malkara ve Çerkezköy de ise insansız otomatik meteoroloji istasyonları bulunmakta olup, radiosonde yoktur. C.1.1. Doğal DeğiĢkenler C Basınç : Tekirdağ Ġlinde ortalama basınç sonbahar ve kıģ mevsiminde yükselmekte, ilkbahar ve yaz mevsiminde alçalmaktadır.son 30 yıllık basınç verilerin ortalaması hpa dır. C Sıcaklık : Tekirdağ için sıcaklık normalleri; Sıcaklık ġubat ayından Temmuz ayına kadar düzenli olarak artmakta ve Ağustos ayından Aralık ayına kadar azalmaktadır. En soğuk aylar Aralık, Ocak, ġubat, aylarıdır. Temmuz ve Ağustos 27.8ºC ye varan max. sıcaklık ortalamalarıyla en sıcak aylardır. C Rüzgar : 88

89 Tekirdağ ilinde ortalama rüzgar hızı 2.7 m/s dir. ( Tekirdağ Meteoroloji Verileri) En düģük rüzgar hızı Mayıs ve Haziran aylarında görülür ve ortalama rüzgar hızı 2.2 m/s, en yüksek rüzgar hızı Aralık,Ocak ve ġubatta görülür. Bu aylarda meydana gelen rüzgarın ortalama hızı 3.1 m/s dir. Tekirdağ da yılı itibariye ölçülen en yüksek rüzgar hızı 31.3m/s dir. Hakim rüzgar yönü batı-kuzey batı, kuzey-kuzey doğu, kuzey-kuzey batı olmak üzere kuzeyli rüzgar yönleridir.muratlı-çorlu-çerkezköy bölgelerinde hakim rüzgar yönüne açık bölgelerdir. C YağıĢlar C Yağmur : Hidrografik bölgelerden de yarı nemli iklim tipine girmektedir. Ġlin kıyı kesimlerinde Akdeniz iklimi hakim olmakla beraber iç kesimlerde karasal iklim görülür. Toprağa düģen yağıģ türü genellikle yağmur olup kar yağıģı daha azdır. Tekirdağ Meteoroloji Ġstasyonundan alınan yılları arası yıllık yağıģ ortalaması 567,7 mm dir. Tekirdağ Ġlinin, yılı toplam yağıģ miktarı 803,9 mm., 2009 yılı toplam yağıģ miktarı 816,2 mm. dir. yılında en yüksek yağıģ değerleri ġubat, Ekim, ve Aralık aylarında gözlenirken, en düģük yağıģ değeri Ağustos ayında gözlenmiģtir.yıllık yağıģlı gün sayısı 95 gündür. Günlük olarak en çok yağıģ alan ay Ekim ayı olup, en az yağıģ alan ayı Ağustos ayıdır. C Kar, Dolu, Sis ve Kırağı : Tekirdağ Merkez meteorolojik verilerine göre yılları arasında yıllık ortalama kar yağıģlı gün sayısı 12,2, yıllık toplam karla örtülü gün sayısı 7.7,yıllık ortalama dolu yağıģlı gün sayısı 0.6, yıllık toplam sisli gün sayısı 7.0 ve yılık toplam kırağılı gün sayısı 18.5 gündür. yılında 13 gün kar yağıģlı, 27 gün donlu(sıcaklıkğın -0.1 ve aģağısı) gün olmuģtur. C Seller : Tekirdağ Ġlinde yılı içerisinde meydena gelen yağıģlar sel oluģmamıģtır. C Kuraklık : Tekirdağ, coğrafi konumu itibariyle deniz ve kara iklimlerinin bir ara hüküm sürdüğü iklim kuģağındadır. Ġl in Marmara Denizi kıyısı uzantısında bulunan bölgeleri genel olarak ılıman bir iklime sahip olmasına karģın, kuzeye doğru uzanan iç kesimlerde ise kara iklimine dönük iklim kuģağı görülmektedir. Bu itibarla, meteorolojik veriler içerisinde kuraklığa hassas bölgeler kara ikliminin yaģandığı kuzey kesimlerde az da olsa yıllara bağlı olarak değiģkenlik göstermektedir. Bölge içerisinde tabii göl ve yer üstü akarsuların olmaması, meteorolojik değiģkenlikler içerisindeki yağıģsız zamanlarda, büyük potansiyel taģıyan tarım arazilerinin olumsuz etkilenmesinde etkili olmaktadır. Bu olumsuz etkenler, meteorolojik verilere bağlı olarak Temmuz-Ağustos ayları içerisinde yağıģların en az, sıcaklığın da en fazla olduğu 89

90 zamanlarda görülmektedir. Bölgenin yer üstü doğal su kaynaklarının yok denecek kadar az oluģu, tarıma dayalı büyük potansiyele sahip arazilerin sulanmasında önemli hassasiyet göstermektedir. Bu amaçla, tarım arazilerinin sulanmasına dönük baraj ve göletlerin yapımları az da olsa son yıllar itibariyle ihtiyaca cevap verecek Ģekilde yapılaģma göstermektedir. C Mikroklima : Bir bölgedeki hava kirliliği potansiyeli, kirleticilerin birikmesine yol açabilecek meteorolojik parametrelere bağlıdır. Hava kirliliğini etkileyen baģlıca meteorolojik parametreler hafif rüzgarların süresi, atmosferik kararlılık ve karıģma yüksekliğidir. Bir bölgenin kirlenme eğilimi bu parametrelerin kombinasyonuyla belirlenebilir. En yüksek hava kirlilik oranları Kasım-Aralık ve Ocak aylarında metdana gelmiģtir. Yüksek rüzgar hızlarının görülme sıklığı ve yağıģlar da önemli değiģkenlerdir. Bunlardan ilki, atmosfere karıģacak toprak kaynaklı toz yükünü, ikinciyse kirleticilerin çökelmesini belirler. Rüzgarların hafif olduğu koģullarda kirleticilerin yatay düzlemde taģınım ve yayılımı sınırlıdır. Dolayısıyla belirli bir bölgede hafif rüzgarların (hızı 2.5m/sn den az olan rüzgarlar) ve durgun koģulların (rüzgar hızının 1.0m/sn nin altında olduğu koģullar) sık olması, yüksek bir kirlenme eğilimine iģarettir. Bölgede durgun koģullar zamana bağlı bir dağılım göstermemektedir ve gözlenme sıklıkları her ay için hemen hemen aynıdır. Bununla birlikte, hafif rüzgarların sıklığı mevsimlere göre değiģir; en sık yaz aylarında, özellikle de Mayıs ve Eylül ayları arasında gözlenirler. Hafif rüzgarlar ve durgun koģulların yanı sıra, atmosferik kararlılık ve karıģma yüksekliği gibi meteorolojik parametrelerin de bir bölgenin kirlenme eğiliminde belirleyici faktörler olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Atmosferin kararlılığı, hava kütlelerinin karıģma ve yer değiģtirmesine gösterdiği direnç olarak tanımlanır. Kararsız, nötr ve kararlı olmak üzere üç atmosferik kararlılık durumu ayırt edilebilir. Genel olarak, hava sıcaklığının atmosferde yükseldikçe azalmasının adiyabatik sıcaklık değiģiminden fazla olduğu kararsız atmosfer koģullarında kirleticilerin düģey yayılımı en kolaydır. Durumun bunun tersi olduğu kararlı atmosfer koģullarında ise düģey yayılım en az seviyede gerçekleģtirilir. Kararlı atmosfer koģulları genellikle yatay yayılım imkanını azaltan ve hava kirlenmesi eğilimini daha da arttıran hafif rüzgarlarla birlikte görülür. Hava sıcaklığının yükseklikle artması (enversiyon) durumunda ise tepede nötr ve kararlı bir hava tabakası oluģur ve bu tabaka, yayılımı engelleyen bir kapak vazifesi görür. Sıcaklık artıģının yüksek olduğu ve kirletici kütlesinin bu kapağın altında kaldığı durumlarda kirleticiler bu tabaka dahilinde birikebilirler. Yer yüzeyine yakın inversiyon oluģumu sabah saatlerinde ve açık gecelerde toprağın yer radyasyonu yoluyla soğumasını takiben sık sık gözlenir. Yüksek rüzgar hızları rüzgar erozyonuna bağlı kaçak toz oluģumuna yol açabilir. Genel olarak, rüzgar erozyonuna neden olabilecek rüzgar hızlarının alt sınırı 20 km/saat (5.6/sn) olarak belirlenmiģtir. Dolayısıyla kaçak toz oluģumu ihtimalinin belirlenmesi açısından yüksek rüzgar hızı sıklıklarının bilinmesi gerekir. Öte yandan, yüksek rüzgar hızları kirleticilerin yayılmasına yardımcı olur. C.1.2. Yapay Etmenler 90

91 C Plansız KentleĢme : Tekirdağ Ġli, gerek yurt içi ve gerekse de yurt dıģı göç olması nedeniyle nüfus yoğunluğu gün geçtikçe artan bir yerleģim kent görünümündedir. Ġlin göç almasının baģlıca nedeni, Ġl topraklarının tarıma uygunluğu ile, Ġlin Ġstanbul a yakınlığı nedeniyle sanayi kuruluģlarının yöre içerisinde faaliyet göstermeleridir. Bunlara ek olarak, kentin kıyı Ģeridinde bulunan yazlık yerleģim alanlarının oluģumu sonucu mevsimlik nüfus artıģının etkili bir Ģekilde yoğunlaģmasıdır. Yöredeki bu hızlı nüfus artıģı nedeniyle, çevrenin olumsuz yönde etkilenmesindeki ana sorunları da beraberinde getirmektedir. Ġnsan ihtiyaçlarının karģılanmasında mal ve hizmet üretiminin yoğunlaģması sonucunda, çevre içerisinde hava, su, toprak doğal dengesini etkileyerek bozmaktadır. Doğal dengenin bozulması ile çevre kirliliği kavramı kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Genel olarak, doğanın temizleme kapasitesinde fazla olan yüklerin çevrede oluģturduğu birikimler ve değiģiklikler, doğa tarafından kendiliğinden veya insan unsuru tarafından yok edilemiyorsa, çevre kirliliğinin önlenmesi planlarının yapılması kaçınılmaz olacaktır. Bu itibarla, yöredeki sanayi potansiyelinin yüksek oluģu ile Tekirdağ ve çevre Ġllerin doğal dengesi olumsuz yönde geliģme içerisindedir. Bu olumsuzlukların baģında, tarım alanlarının kaybolması ilk sırayı oluģturmakta olup, sanayi fabrikalarının sulu ve kirletici atıkları ile bölge flora ve faunasını olumsuz etkilemekle birlikte, Ergene Nehri havzasındaki evsel ve endüstriyel atıkların yarattığı çevre kirliliği artmaktadır. Tekirdağ Ġlinin kıyı Ģeridinde yer alması nedeniyle Marmara Denizi sahilinin doğal dengesi, plansız yerleģim sonucu olarak olumsuz yönde etkilemektedir. Bu olumsuz etkenlerin baģında kıyı Ģeridinin doğal güzelliğinin bozulmasıyla, çarpık yapılaģma görüntüsünün mevcut bulunmasıdır. Sahil Ģeridi boyunca tarım ve yapay orman sahaları yok edilmiģtir. Hızlı nüfus artıģına bağlı olarak plansız yapılaģma sonucunda evsel atıklar kıyı Ģeridinin kirlenmesine açık bulunmaktadır. C YeĢil Alanların Azalması : Ġl sınırları içerisinde, Tekirdağ Belediyesince hazırlanan toplam m² yeģil alan mevcut olup, bu alanda kent koģullarına uyum sağlamıģ bitki türlerinden; (iğneli türler)batı ladini, çam, sedir, selvi, (yaprak döken türler)çınar, akasya, ıhlamur, dıģbudak, (dıģ mekan süs bitkileri)ateģ dikeni, zakkum ve bazı çalı türleri bulunmaktadır. C Isınmada Kullanılan Yakıtlar : Tekirdağ Ġl alanı içerisinde bulunan konut, tesis ve iģyeri bunlarda genel olarak ısınma aracı olarak kalorifer ve soba kullanılmakta olup, kullanılan bu ısınma araçlarında linyit kömürü ve odun yakılmaktadır. 91

92 92 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Ġl merkezi ve merkeze yakın yerleģim alanlarının doğalgaz enerjisi ihtiyacının karģılanmasına ait çalıģmalar sürdürülmekte olup, Marmara Ereğlisi nde bulunan BOTAġ Doğalgaz Tesislerinden enerji alınması planlanmaktadır. Bütün konutlarda, yörede çıkarılan linyit kömürü ısı enerjisi ile ısıtılmaktadır. Bu nedenle Tekirdağ Ġl Merkezi, kıģ aylarında yoğun bir hava kirliliğine maruz kalmakta olup, bu olumsuzluğa karģın alınan tedbirler yeterli olmamaktadır. Ġleriki yıllarda yöreye getirilecek doğal gaz ısı enerjisi, hava kirliliğini önleyecek ve önemli temel esas olacaktır. Mevcut durumlarda hava kirliliğini önlemek için alınan, baca filtreleri, kaliteli kömür kullanımı, düzenli ve kontrollü yakım vb. tedbirlerin uygulanmasında istenilen seviyede hava kirliliğinin azaltılması sorununa çözümü olmamaktadır. C Endüstriyel Emisyonlar : Türkiye de, endüstri ve sanayi amaçlı üretim tesislerinin geliģmesi yanı sıra bu tür faaliyetlerin olumlu yanlarına paralel olarak olumsuz etkileri de beraberinde getirmiģ bulunmaktadır. Bu olumsuz etkilerin oluģumunu etkileyen en büyük faktör, bu iģletmelerin kuruluģ yerlerinin isabetli seçilmeyiģi nedeniyle, üretimden kaynaklanan olumsuz unsurlarla ekolojik dengenin bozularak insan ve çevrenin sağlıksız yaģam ortamına dönüģtürülmesidir. Bu dönüģüm içerisinde sağlıksız yaģam ortamını doğuran etkenlerden biri olan hava emisyonları en önemli faktörlerden birini teģkil etmekte olup, endüstriyel kuruluģların sağlıklı yer seçimi yapılmayıģı yanı sıra, üretime dönük kullanılan yakıtların da çağımız teknolojisine uygun standartlarda iģletilmemesi hava, su ve toprağın kirlenmesinde en büyük etken teģkil etmektedir. Bu bağlamda, Tekirdağ yerleģim alanı içerisinde yapılaģmıģ bulunan Tuğla, deri ve diğer sanayi kuruluģlarının yanlıģ yer seçimi nedeniyle yapılaģmaları ve bu yapılaģma içerisinde üretime dönük yakıttan kaynaklanan baca gazları içerisindeki, karbondioksitler, azotoksitler ve kükürtoksitler doğal hava, su ve toprakta kirlenmelere neden olmaktadır. Tekirdağ Ġli sınırları içerisinde merkez ve Ġlçeler ile sanayi bölgelerinin yoğun olduğu alanlarda linyit kömürü ve petrol ürünleri kullanılmaktadır. Buna bağlı olarak yerli kömürlerin özellikle Çorlu merkez, Tekirdağ merkez ve Ġlçelerine yoğun olarak kullanıldığı, kömürlerin özelliklerine bağlı olarak kirlilik unsuru oluģturduğu özellikle toplu konut ve sitelerin kıģ dönemi boyunca yoğun kömür ihtiyacı hava kirliliğine sebebiyet vermektedir.hava kirliliğinin sonucu olarak yılı DĠE verilerine göre Ġlimiz en kirli iller konumunda bulunmaktadır. Ġlimiz Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından rutin denetimler yapılmakta ve uygunsuz kömürlerin kullanımında yasal iģlemler yapılmakta olup, Çevre ve Orman Bakanlığı Referans Laboratuvarında gerekli kömür analizleri yapılmaktadır. Ayrıca sanayi bölgelerimizde çeģitli petrol ürünleri yanması sonucu SO 2 ve CO zehirli gazları açığa çıkmakta ayrıca CO 2 gazı ile atmosferdeki miktarının artıģı ile sera etkisi adı verilen dünya sıcaklığının artmasına yol açıcı rol oynamaktadır. Ayrıca SO 2 gazının havadaki nem ile birleģmesi sonucu oluģan SO 3 (kükürttrioksit) gazı da kuvvetli bir asit olan sülfürik asit buharına dönüģmekte ve asit yağmurlarına sebep olmaktadır. Ġlimiz Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından periyodik olarak baca gazı kontrolleri yapılmakta ve sonuçları değerlendirilerek gerekli yasal iģlemler uygulanmaktadır. Ġlimizde

93 doğalgaz yataklarının olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıģ ancak doğalgaz kullanımı ülkemiz Ģartlarında yetersiz kalmakta ve henüz alt yapı yatırımları yapılmadığından kullanılamamaktadır. NOx olarak bilinen NO ve NO 2 gazlarının karıģımından oluģan azot oksitleri özellikle motorlu taģıtların neden olduğu diğer bir kirlilik kaynağıdır. Ġlimiz Ġl Çevre Müdürlüğü tarafından egzoz muayeneleri kontrolleri düzenli olarak yapılmakta, emisyon pulları düzenlenmektedir. C.2. HAVAYI KĠRLETĠCĠ GAZLAR VE KAYNAKLAR C.2.1 Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman : Ġnsan sağlığını tehdit eden zararlı gazlardan olan havadaki kükürtdioksitler (SOx) ve bunların en önemlisi olan (SO 2 ) kükürtdioksit gazı, yanmayan renksiz bir maddedir, ağızda değiģik bir tat bırakmaktadır. Oksitlendiğinde kükürttrioksit (SO 3 ) ve sülfatlara dönüģür. SO 3 ise yağmur ve sis damlacıkları ile birleģerek sülfürik asidin oluģmasına neden olur. C.2.2. Karbonmonoksit Emisyonları : Renksiz, kokusuz ve havanın ortalama mol ağırlığında bir gaz karbonmonoksit, yerleģim civarlarında ve içlerinde en çok rastlanan kirletici gazdır. Oldukça stabil olup, atmosferde kalma süresi 2-4 aydır. Bu gaz, içten yanmalı motorların egzoz gazları ile tam yanmayan yakıtlardan bol miktarda üretilmektedir. Normal egzoz gazında %3-4, iyi yakılmayan yakıt gazında %7 düzeyinde bulunmaktadır. Yakıtlardan havaya karıģan karbonmonoksit miktarı yılda 2.6x102 ton olarak hesaplanmıģtır. Bu miktarın büyük bir kısmı, oksidasyon ile karbondioksite dönüģüp bitkiler tarafından asilmilasyonda kullanılmaktadır. Karbonmonoksitin insanlara toksit etkisi, kandaki hemoglobin ile oksijene göre 200 kat daha fazla birleģme kabiliyetinin olmasıdır. C.2.3. Azot Oksit Emisyonları : Atmosferde bulunan NO ve NO 2 gazlarının çoğunluğu fosil yakıtlardan kaynaklanan yanma ile, anaerobik toprak ortamlarından ve az bir kısmı ile yanma süreci esnasında atmosferik azottan kaynaklanmaktadır. Atmosferdeki nitrojen oksitler kararlı ve kararsız olmak üzere iki yapıda bulunmaktadır. Bu bileģikler atmosferdeki oksitleyici maddeler ile reaksiyonlara girerek fotokimyasal reaksiyonlar sonucu fotokimyasal sisi oluģtururlar. Bunun yanı sıra atmosferdeki su buharı ile reaksiyona girerek asit yağmurlarına sebebiyet verirler. Bu oksitlerden NO 2 ve NO en önemli kirletici gazlardandır. Her iki gazda yüksek konsantrasyonlarda (>50 ppm) toksit ve öldürücü etki gösterirler, ancak atmosferdeki konsantrasyonları bu seviyenin çok altında olduğundan esas olarak akciğer ve solunum sistemi üzerinde olumsuz etkiler söz konusudur. 93

94 C.2.4. Hidrokarbon ve KurĢun Emisyonları : Atmosferde bulunan hidrokarbon ve kurģun emisyonlarının bazı sanayi tesisleri ve motorlu taģıtlardan kaynaklanmaktadır. Özellikle ulaģım sektöründe yoğunluğa bağlı olarak giderek artıģ gösteren çevredeki ağır metal kontaminasyonu son yıllarda üzerinde durulan önemli bir konu olmuģtur. Ağır metallerle bitkilerin bir yandan büyüme durumlarında gerileme söz konusu olurken, diğer taraftan bitkisel kalite unsurları da olumsuz yönde etkilenmektedir. Motorlu taģıt trafiğinin yoğun olduğu oto yolları yakınlarında otlatılan hayvanlarda Pb ve Cd den ileri gelen kronik zehirlenmelerin olabileceği bildirilmektedir. Bu metallere karģı sığır ve koyunların hassas olduğu, Pb ve Cd un daha çok böbrek ve karaciğerde biriktiği tesbit edilmiģtir. BaĢta kurģun olmak üzere ağır metaller insanlarda uyku bozukluklarına, yorgunluk, baģ ağrısı, baģ dönmesi, iģtahsızlık, hafıza yetersizliği gibi belirtilere yol açan merkezi sinir sisteminde düzensizliklere neden olmaktadır. Aynı Ģekilde kalp ve damar hastalıklarının ortaya çıkmasında ve kan dolaģım sistemlerinin bozulmasında da ağır metallerin etkili olabileceği bildirilmiģtir. C.3 ATMOSFERĠK KĠRLĠLĠK C.3.1. Ozon Tabakasının Ġncelmesinin Etkileri : Atmosferde en önemli oksitleyici madde ozondur. Ozon kirletici kaynakların güneģ mor ötesi güneģin mor ötesi ıģınlarıyla reaksiyona girmesiyle oluģan bir üründür. Ozon tabakası ve çevre sağlığını tehdit eden N2O ve diğer ozot gazlarının oluģumuna yol açan üç temel olay; a) Atmosferde cereyan eden N 2 transformasyon olayları, son yıllarda CFCs gazlarının dıģında bazı gazlarında ozon tabakasının parçaladığı kanıtlanmıģ durumdadır. Bu gazların en önemlileri azotoksit gazlarıdır. Bu gazlar sırasıyla NO, NO 2 ve N 2 O dir. Söz konusu gazların bir kısmı endüstriyel iģlemlerden ve anaerobik koģullardaki tarım alanlarından bir kısmı da (NO) süpersonik uçakların stratosferdeki uçuģlardan ortaya çıkmaktadır. Çoğunlukla soğutucu ve spreylerde kullanılan kloro-floro hidrokarbonlar, ozon moleküllerinin azalmasına yol açarlar. b) Doğal azot döngüsü; Atmosferde salınan N 2 O düzeyinin artması ile birlikte atmosferik ozon tabakasının netredüksiyonunda arttığı tespit edilmiģtir. c) Toprağa ilave edilen organik ve inorganik azotlu gübrelerin maruz kaldıkları reaksiyonlar, azot gazlarının normal seviyelerde tutulması açısından doğal olaylara müdahale etmek pek mümkün değildir. Ancak özellikle gübre uygulamalarında dikkat etmemiz gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Örneğin havalanması zayıf olan ve PH sı yüksek olan topraklara yüksek düzeyde uygulanacak olan azotlu ve özellikle NO 3 ve NH 4 formundaki gübreler, N 2 O oluģumu ve NH 3 Ģeklindeki buharlaģmayı arttıracaktır. 94

95 95 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Dolayısıyla alınacak olan en önemli tedbir, gübre uygulamasında tarımsal verim artıģı ve çevrenin korunması açısından en uygun gübre çeģidi, gübre dozu, uygulama zamanı gibi kriterlere dikkat edilmesi ve ortam koģullarının dikkate alınmasıdır. d) Endüstriyel faaliyetler; Fabrika bacalarından atmosfere uçan azot gazlarının da belirli seviyelerde tutulması alınacak en önemli tedbirdir. Ozon tabakası ve çevre sağlığını tehdit eden faaliyetlerden en fazla görülenler, tarımsal faaliyetlerde bilinçsiz gübre kullanımı ve sanayiinin kontrolsüz geliģmesini ilde görmek mümkündür. C.3.2. Asit Yağmurlarının Etkileri : Gerek endüstriyel ve gerekse diğer kaynaklardan atmosfere salınan kükürt, azot, oksitler, hidrokarbonlar gibi kirleticiler, atmosferde çeģitli kompleks kimyasal ve fiziksel reaksiyonlara uğramak suretiyle yeni ürünlere dönüģerek kirletici emisyonların fazlalığı asit yağmurlarına neden olmaktadır. Söz konusu asit karakterli yeni ürünlerin yeryüzüne geri dönmeleri çoğunlukla yağmur ve kar içinde çözünmüģ halde taģınmak suretiyle gerçekleģmektedir. Çünkü atmosferde bulunan CO 2 gazı su ile tepkimeye girerek zayıf bir asit olan karbonik asidi vermektedir. Asit yağmurları etkisinde kalmıģ yerlerdeki yağmur suyunun ph derecesi genelde 4 ile 5 civarında seyretmektedir. Fosil yakıtlarda bulunan azot ve kükürt yanma sonucunda karbondioksite, kükürt ve azot oksit haline dönüģmekte ve daha sonra da oksidasyon ve su molekülünün hidroliz etkisi altında asit oluģturmaktadır. Karbondioksit ve Kükürtdioksit gazlarının her ikisi alev esnasında meydana gelmekte ve baca gazlarına karıģmaktadır. Bunlardan kükürtdioksit daha sonra kademeli olarak yeniden oksitlenerek SO 3 haline dönüģmektedir. Sonuçta oluģan sülfürik asit, yağmur suyu ortamında iyi çözünen bir asit olduğundan, yağmur suyuyla yeryüzüne ulaģmaktadır. C.4. HAVA KĠRLETĠCĠLERĠNĠN ÇEVREYE OLAN ETKĠLERĠ C.4.1. Doğal Çevreye Etkisi C Su Üzerine Etkisi : Ergene Nehri Tekirdağ Ġlinin Saray Ġlçesinin kuzeyini kaplayan Yıldız Dağlarındaki Karatepe den doğmakta olup, 47 m3/sn su taģımaktadır. KıĢın artan su seviyesi yazın düģmektedir. Ergene nehrinin kirlilik düzeyi yazın daha da artmaktadır. Bölgede hektar alanda fiili olarak sulama yapılmaktadır. SO 2 (Kükürtdioksit) suda çözünebildiğinden insanlar ve bitkiler için tehlike arzeder. Ġnsanlarda çeģitli hastalıklara sebep olmaktadır. Bu hastalıklardan baģlıcaları, faranjit, astım ve bronģit tir. Asit yağmurları sonucunda baģta sanayileģmenin yoğun olduğu Ġlçelerde bulunan (Çorlu, Çerkezköy, Muratlı gibi) göller ve yer altı suyunda ph sürekli olarak düģmektedir. Bu durum özellikle su ortamında yaģayan canlıların yaģamlarını olumsuz olarak etkilemekte veya

96 96 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE tamamen imkansız kılmaktadır. Ancak, bazı göl ve taban sularının asit yağmuru etkisine karģı koymaları su ortamının tampon kapasitesine bağlıdır. Doğal su ortamlarında asit etkiye karģı en önemli tampon etki ise daha çok bikarbonat (CaCO 3 ) iyonu ile ilgilidir. Kireç açısından zengin toprak özelliklerine sahip olan göllerdeki asit etki zamanla daha zayıf bir Ģekilde seyretmektedir. C Toprak Üzerine Etkileri : Hava kirletici parametrelerden azotlu ve sülfürlü bileģikler yağmur sayesinde asit yağmurları toprağa karıģmaktadır. Bölgede yoğun bir sanayileģme söz konusu olduğu ve tarımsal amaçlı arazilerin bu sanayi bölgelerine yakınlığı, bu etkinin bölgede görüldüğünü göstermektedir. Ancak bu konuda yapılmıģ bir araģtırmaya rastlanmadığı için kirlilik boyutu hakkında bilgi edinilmemiģtir. Atmosfer kirliliğinin bir sonucu olan asit yağmurlarının etkisiyle topraklar asitleģmekte ve bitki örtüsü tahrip olmaktadır. Ayrıca, emisyonlar içerisinde yer alan partikül maddeler içerisinde bulunan Cu, Zn, Fe, Cd gibi ağır metaller toprak ve bitki üzerinde yığılmaktadır. Asit yağmurların etkisiyle de toprak PH değerinin önemli ölçüde değiģmesine yol açmaktadır. Sanayinin yoğun olduğu yerlerde ve hakim rüzgar yönündeki tarlalarda, asit yağıģlar sonucu, toprak suyunun asitleģmesi bakterilerin faaliyetlerini yavaģlatmakta veya onları yok etmektedir. Böylece ayrıģma yavaģlamakta asit ürünler ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla besin maddeleri toprağa ulaģamamaktadır. Tozlarda toprak kirlenmesine neden olmaktadır. Bunlar kuru havalarda yağıģ suyu ile toprağın derinliklerine taģındığından toprağın derinlemesine kirlenmesine yol açarlar. Ayrıca toprak gözeneklerinin tıkanmasına, geçirgenliğin azalmasına neden olmaktadır. Termik santrallerin bacalarından çıkan tozda yüksek orada ağır metal ve radyoaktif madde yayılır. Bunlar üst toprakta ve humusta tutulurlar. Böylece toprak organizmaları üzerindeki toksit etkileri nedeniyle bunların ölümüne neden olurlar ve dolayısıyla toprak strüktürü bozulur. Toprakların ağır metal ve radyoaktif iyonlarla kirlenmesi ile özellikle tarım topraklarında yetiģtirilen bitkilerde ve bu bitkilerin yenmesi ile insanlarda ağır metal birikimi olabilmektedir. Bu saptamalara göre, geniģ tarım alanlarındaki kireçsiz toprakların ne kadar büyük bir tehlike altında olduğu anlaģılmaktadır. C Flora ve Fauna Üzerinde Etkisi : Hızlı sanayileģme ve nüfus artıģı beraberinde çevre sorunlarını da getirmektedir. Özellikle hava kirliliği sonucu tek tek veya toplu bitki, hatta insan ölümleri ile karģılaģılmaktadır. Tekirdağ/Saray-Sefaalan a kurulacak bir termik santral ile yenileri eklenebilecektir. Bilindiği gibi termik santraller ve sanayide gerekli önlem alınmadığı zaman, bacalarından çıkan SO 2, NO x, CO 2 ve toz benzeri atık maddelerle hava kirliliğine sebep olan en önemli tesislerdir. Desülfürizasyon ünitesi olmadan kurulacak bir termik santral da özellikle orman ve meyve ağaçlarının, tarım bitkilerinin ölümüne, toprakların asitleģerek verimsizleģmesine yol açabilecektir. Tekirdağ daki önemli kara ekosistemleri olarak tarım alanları, meyvelikler, bağlar, otlaklar, ormanlar, ağaçlandırma alanları ve kauçuklar sayılabilir. Bunlardan en

97 önemlisi tarım alanlarıdır. Tarım alanı olarak buğday, arpa, mısır, ayçiçeği, fiğ, Ģekerpancarı, soğan, kavun, karpuz gibi çok çeģitli ürünler yetiģtirilmektedir. Sefaalan Termik Santrali nin bacasından çıkan yüksek miktardaki SO 2 (kükürtdioksit) havanın nemine ve sıcaklığına göre 2-5 gün atmosferde kalabilir. Rüzgarın etkisiyle Çorlu ve Tekirdağ a kadar ulaģabilmektedir. Ancak hakim rüzgarların yöreye bağlı kalarak zaman zaman doğudan esmesi ve güney rüzgarlarının da azımsanmayacak derecede fazla olması nedeniyle SO2 (kükürtdioksit), düz bir yapıya sahip olan yörede gündüz sıcaklık farklarını artırmakta ve bunun sonucunda çiğli gün sayısı artmaktadır. SO 2 (kükürtdioksit) bitkiler üzerinde öldürücü etkiye sahiptir. Havadan CO 2 alıp, klorofilleri ile Ģeker sentezi yapan bitkiler havadan CO2 in yerine SO 2 ı alırsa H+-HSO 3 ve giderek H+-HSO 4 sentezi yaparlar Böylece klorofil Ģeker sentezi yapamamakta ve bunun sonucunda bitkiler ölmektedir. Hava kirliliği tarım bitkileri kadar orman ağaçları içinde öldürücü etkiler yapmakta ve odun kalitesini olumsuz yönde değiģtirebilmektedir. Özellikle ibreli türlerde özümlemenin yavaģlaması sonucu yıllık halkalar daralmakta ve odun üretimi azalmaktadır. Hava kirliliğinin flora ve fauna üzerine yaptığı bir diğer olumsuz kaynakta tozların genellikle yaprak yüzeylerinde birikirler ve güneģ ıģınlarını yansıttıkları için fotosentez olayını geriletirler. Bitkilerde yaprak yüzeyindeki solunum gözeneklerinin (stoma) kapakçıklarının çevresine yerleģerek çalıģmalarını önlerler. Hava kuruduğunda (öğle vakti) kapanamayan kapakçıklardan terleme devam eder ve aģırı su kaybından (kuraklık etkisi) zarar görür ve kurur. Nemli ve ıslak durumda (sis-çiğ-kırağı ile) yaprak yüzeyine biriken tozlar kimyasal özellikleri ile de (asit etkisi gibi) yaprak yüzeyine zarar verirler. Sis, çiğ ve kırağı buharlaģtıklarında içerdikleri asit yaprak yüzeyinde kalır ve sarı noktalar Ģeklinde asit yanıklarına sebep olur. Asit yağmurlardan yüksek rakımda bulunan ormanlık alanların, daha alçakta bulunanlara oranla çok daha fazla zarar gördüğünü belirlemiģtir. Bu durum, bu rakımlarda sis olgusunun çok daha fazla olmasına bağlanmaktadır. Bilindiği gibi sis, tam anlamı ile su molekülünün gaz hali değil, daha çok küçük damlacık topluluğudur. Asit yağmurların etkisini oluģturan nitrik ve sülfirik asit ise su ortamında çok çözündüğünden, bu seviyelerde daha fazla asit yağmuru düģmektedir. Asit yağmurlarının çam ağaçları üzerindeki etkisi, diğer orman florasına göre daha da olumsuzdur. Bu olumsuzluk asiditeyi oluģturan asitlerden biri olan nitrik asitten ileri gelmektedir. Çünkü düģük deriģimlerde bile nitrik asit besin etkisi görerek üst sürgünlerin geliģmesini sağlamakta ve absisyonu geciktirmek yoluyla ağacın kıģ koģullarına uyumunu azaltmaktadır. Sebzelerde, gerek SO 2 ve gerekse NO 2 den en fazla zarar gören kültür bitkileridir. Atmosfer kirliliği oluģturan SO 2 gazının çevredeki doğal flora üzerinde olumsuz etkiler yarattığını ve toprağın asitleģmesine yol açarak toprakta bulunan mikroorganizma aktivitesini düģürdüğünü belirtmektedirler. Bunun dıģında bütün bitkiler asit ve gaz haldeki hava kirliliği parametreleri ile parçacık halindeki kirlilik unsurları stomatları kapatarak özümlemeyi azaltmaktadır. Bu durum baģta narenciye bitkileri olmak üzer bir çok meyve bitkisinde ürünü düģürmektedir. Parçacık halindeki atıklar tanecik, duman, islilik, toz ve uçucu kül özelliklerine göre de farklılaģmaktadırlar. 97

98 C Ġnsan Sağlığı Üzerindeki Etkisi Havada kirletici maddelerden karbonmonoksit renksiz, kokusuz ve zehirli bir gazdır. Sülfürlü ve azotlu hava kirleticileri de insan sağlığını olumsuz yönde etkilemekte, farenjit, astım, bronģit gibi solunum yolları enfeksiyonlarına yol açabilmekte, maruz kalma süresine göre de insandaki etkileri artmaktadır. C.4.2. Yapay Çevreye Görüntü Kirliliği Üzerine Etkisi Bölgede hava kirletici kaynaklardan önemli bir görüntü kirliliği oluģmamakla birlikte, yerleģim bölgelerinde ısınma amaçlı kullanılan yakıtlardan, taģıtların egzoz gazlarından ve sanayi kuruluģların baca gazlarından çıkan emisyonlar kıģ sezonunda yoğunluk kazanması nedeniyle görüģ alanını zaman zaman etkilemektedir. Yaz döneminde kirletici gaz emisyonu yoğunluğunun azalmasıyla bu etki azalmaktadır. D.SU D.1. SU KAYNAKLARININ KULLANIMI Tekirdağ Ġlinin yıllık yağıģ ortalaması 611 mm. dolayındadır. Bu değer hacimsel olarak 3.82 km³ suya denktir. DüĢen yağıģın, çok büyük bir bölümü toprak-bitki-su yüzey sistemlerinden buharlaģarak atmosfere geri dönmekte, diğer bir önemli kısmı da yeraltı su depolarını beslemektedir. Sadece km³ ü (%17.9) ise akarsular-dereler aracılığıyla deniz ve kapalı havzalara boģalım için yüzey akıģa geçmektedir. Yani Tekirdağ Ġlinde sulama amaçlı olarak kullanılabilecek yerüstü su miktarı km³/yıl dır. (713 hm³) Türkiye genelindeki 26 büyük havzadan birisi olan Ergene Havzası içinde kalan Tekirdağ Ġlinin güvenli Ģekilde çekip kullanabileceği yıllık yer altı su miktarı da km³ tür. Tekirdağ Ġlinde her yıl kullanılabilir toplam su potansiyeli km³ tür. (883hm³) Yapılan çalıģmalar sonucunda Ġl tarım arazisinin topoğrafik yapısı ve toprak özellikleri bakımından yarıdan fazlasının sulamaya müsait olduğu belirlenmiģtir. Ancak sahip olunan su potansiyeli ile sulamaya uygun arazinin bir arada bulunması gerekliliği sulanabilecek arazi miktarını sınırlandırmaktadır. Ġlimizde yılı itibariyle toplam sulanan alan ha. dır. Bu alanın ( ha) Köy Hizmetleri Ġl Müdürlüğü, ( ha) Devlet Su ĠĢleri ve (4 000 ha) halk sulamasına ait alanlar oluģturmaktadır. Sürdürülebilir tarımsal üretim yapılabilmesi düzenli sulama yapmakla mümkündür. SULAMA YAPISI TEKĠRDAĞ ha Köy Hizmetleri Sulaması D.S.Ġ. Sulaması Halk Sulaması Toplam Sul.Alan

99 Top.Tarım Alanı Sul.Alanı/Tarım Alanı - Tablo.d-1. Türkiye de ve Tekirdağ Ġlinde Sulanan Arazi Varlığı ve Sulama Yapısı GÖLETĠN ADI Yüksekliği Bürüt Su Hacmindeki (Yüzey Alanı) Brüt Hacmi (m³) Hayrabolu-Dambaslar Hayrabolu-Büyükkarakali Hayrabolu-Susuzmüsellim Hayrabolu-Merkez Çorlu-Merkez Hayrabolu-Soylu Malkara-Doluköy Hayrabolu-Örey Malkara-Karacagür Merkez-KaĢıkçı Malkara- Yenidibek Hayrabolu- Çerkezmüsellim Tekirdağ-Merkez- Karacakılavuz Hayrabolu-Karakavak Muratlı- Çerkezmüsellim Malkara Yaylıgöne Hayrabolu- Parmaksız Tekirdağ-Merkez-Osmanlı Çitmedere Malkara-Müstecep-Deliller Muratlı- Kırkkepenekli Muratlı-Hanoğlu Tekirdağ-Merkez- Yazır-Naip Tekirdağ- Merkez-Nusratlı Hayrabolu-Karababa Hayrabolu- Hedeyli Hayrabolu- Övenler Malkara- Küçükhıdır Malkara-Ortaca Malkara- Sırtbey Malkara- Çınaraltı Hayrabolu-KarayahĢi Tablo.d-2. Tekirdağ Ġli Sulama Göletleri Bölge arazisinin sulanması amacıyla yapılan baraj ve göletlerin sulama kanalları klasik ve kanalet tip olarak yapımları ile toplam 565,4 km. uzunluğundadır. Bu kanalların 155 km lik bölümü ayaklı kanalet tipinde inģa edilmiģtir.dsġ tarafından inģaa edilen kanal ve Kanalet yapımları yılı itibariyle 268,4km. olup, Ġl Özel Ġdaresi Köy Hizmetleri Müdürlüğü 99

100 tarafından ise 297 km.lik bir kanal inģaa edilmiģtir. Ġl genelinde mevcut bulunan baraj ve göletlerde balık üretiminin yapılması da büyük ölçüde hızlandırılmıģ durumdadır. YaklaĢık 48 adet gölette aynalı sazan balık üretimi önemli ölçüde geliģtirilmiģ durumdadır. Balık üretimine yönelik çalıģmalar, mevcut durum itibariyle çevre avlanmasına dönük olarak faaliyet göstermekle beraber, iç pazar ekonomisine de gelir sağlamaktadır. yılı sonu itibariyle Ġlimizde sulama yapabilecek durumda olan sulama Ģebekesi varlığı ve kurumlara göre dağılımı aģağıdaki gibidir. Sulama Kaynağı Türü Yılı (ha) 30 Sulama Göleti Yer Üstü Suları Yer Altı Suları Toplam Tablo.d-3. Köy Hizmetleri Sulama Alanlarına Ait Bilgiler Toplam Ġlçe Adı MALKARA Karaidemir Barajı HAYRABOLU Temrezli Göleti HAYRABOLU BayramĢah Göleti ġarköy ġarköy Göleti MERKEZ Bıyıkali Göleti Kaynak Cinsi Poğaça Deresi Suluca deresi Sinekli deresi Karadeğ irmen deresi Değirme n ler deresi Su debisi (m3/sn) Kaynak Alanı (km2) Sulanan Alan (ha) Sulama Yeterli Değilse Gerekçeleri Sulanab. Halde Sulanm. Alan ( ha ) Sulanmayan Alanların Sulanamama Gerekçeleri 8, Yeterli 4333 Sulu tarıma geçilememesi 0,264 5, Yeterli 69 Sulu tarıma geçilememesi 0,28 18, Yeterli 82 Sulu tarıma geçilememesi 0,176 15, Ġçme Kullanma Suyu 0, Yeterli 113 Sulu tarıma geçilememesi ÇORLU UlaĢ Göleti MURATLI Ġnanlı Göleti M.EREĞLĠSĠ Türkmenli Ayıtepe deresi 0,290 3,66 19,8 - - Hayvan Sulama Göleti - 0,133 5, Kumder e 4,250 93,1 345 Yeterli 67 Sulu tarıma geçilememesi 100

101 Göleti SARAY GüneĢkaya Regülatörü MALKARA Karacahalil TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Ergene Ezberli dere 0,696 7, Yeterli 43 Sulu tarıma geçilememesi Göleti ÇORLU SARAY MURATLI HAYRABOLU TOPLAM 8639, Tablo.d-4.Devlet Su ĠĢleri Sulama Alanlarına Ait Bilgiler TOPLAM 8686,8 7254,5 Tablo d.4 te kaynak bazında sulanmama gerekçeleri kısaca belirtilmekle beraber, asıl nedenlerin baģında ürün planlaması, örgütlenme ve pazarlama organizasyonu olmamasıdır. D.1.1. Yeraltı Suları Tekirdağ Ġlinin yeraltı su potansiyeli fiili tahsis toplamı 170,0 hm³/yıl olup, bu su potansiyelinin 12,30 hm³ ü sulamaya, hm³ ü içme, kullanma ve sanayiye tahsis edilmiģtir. Kalan yeraltı suyu rezervi 2.20 hm³ olup, toplam yer altı su potansiyeli de 170 hm³/yıl dır. Sıra Kuyu ĠĢletmeye AçılıĢ Adı Fayda (ha) No (Adet) Tarihi 1 Çorlu-Ġğneler Köyü ha (brüt) Çorlu-PınarbaĢı Köyü ha (brüt) Çorlu-VelimeĢe Beldesi ha (brüt) Saray-Sofular Köyü ha (brüt) Hayrabolu-ġalgamlı Köyü ha (brüt) Muratlı-Ġnanlı Köyü ha (brüt) 1989 Tablo.d-5. ĠĢletmede Olan Yeraltı Su Kaynakları (YAS) Kooperatifleri Sıra No Adı Kuyu (Ad) Fayda (ha) 1 Muratlı- Arzulu ha (brüt) 2 Saray-Osmanlı ha (brüt) 3 Saray-Kadıköy ha (brüt) 4 Malkara-Kozyörük 1 30 ha (brüt) TOPLAM ha (brüt) Tablo d.6 ĠnĢaat Halinde Olan Yeraltı Su Kaynakları (YAS) Kooperatifleri Genel Bilgiler 101

102 Yıllık Ortalama YağıĢ : 611 mm. Ortalama AkıĢ Verimi : 3.68 lt/km²s Ortalama AkıĢ/YağıĢ Oranı : 0.19 DSĠ Tarafından GerçekleĢtirilen ÇalıĢmaların Sonucu Etüd Edilen Arazi : ha Sulamaya ElveriĢli Arazi : ha Ekonomik Olarak Sulanan Arazi : ha DSĠ Sulamaları : ha DSĠ Sulamaları (Açıklama) Sulama Alanları Cazibe : ha Pompaj : 1410 ha Toplam: : Ġlimizin Su Kaynakları Potansiyeli Yerüstü Suyu : 713 hm³/yıl Yeraltı Suyu : 170m³/yıl Toplam Su Potansiyeli : 883 hm³/yıl Yeraltı Suyu Fiili Tahsis Miktarı : 167,80 hm³/yıl Sulama Planlama Programında Olan : 191 ha Küçük Su Projeleri : 141 ha Malkara-Karacahalil Göleti ve Sulaması : 130 ha Saray-Ayvacık Göleti ve Sulaması : 50 ha Tekirdağ Ġli Ġçme Suyu Projesi Naip Barajı : 21 hm 3 Tekirdağ-Saray Yoncalı Barajı Ç.O.S.B. Su Temin : 40 hm 3 Planlaması Tamamlanan : 3181 ha Büyük Su Projeleri : 3181 ha Dedecik Barajı ve Sulaması : 2131 ha Ġnecik Barajı ve Sulaması : 1050 ha ĠnĢaat Halinde Olan : 680 ha Büyük Su Projeleri : - Küçük Su Projeleri : 680 ha Kooperatif (YAS) : 550 ha Muratlı-Arzulu Köyü : 150 ha 4 kuyu 102

103 Saray-Osmanlı Köyü : 120 ha 2 kuyu Saray-Kadıköy Köyü : 250 ha 6 kuyu Malkara-Kozyörük Köyü : 30 ha 1 kuyu Ġçme ve Kullanma Suyu Projeleri ĠĢletmede olan : : 2.05 hm 3 /yıl ġarköy Göleti : 0.75 hm³/yıl Türkmenli Göleti : 1.30 hm 3 /yıl Ön Ġncelemesi Tamamlanan : 5 hm 3 /yıl Saray-Ayvacık Göleti (Çerkezköy Ġçme Suyu) : 5 hm³/yıl Naipköy Göleti : 21 hm³/yıl Ġlimiz hudutları içerisinde sulama, taģkın koruma ve arazi ıslahı konularında meydana getirilen tesisler Ģöyle özetlenebilir. a) 1970 yılından itibaren muhtelif yıllarda iģletmeye açılmıģ olan Saray- Güneçkaya Regülatörü ve Sulaması, Hayrabolu-Karaidemir Barajı ve Sulaması, Muratlı-Ġnanlı Göleti ve Sulaması, Çorlu-UlaĢ Göleti ve Sulaması, Hayrabolu- BayramĢah Göleti ve Sulaması, Merkez-Bıyıkali Göleti ve Sulaması, Hayrabolu- Temrezli Göleti ve Sulaması sadece sulama amaçlıdır. Saray-Ayvacık Göleti, ġarköy Merkez Göleti ve Marmara Ereğlisi-Türkmenli Göleti Tesisleri ile Ġlçenin kısmi olarak içme suyu ihtiyacı temin edilmektedir. Malkara Balabancık Beldesi nde His göleti bulunmaktadır. b) Yeraltı sularının zengin olduğu Çorlu ve Saray Ġlçeleri sınırları içinde yapılan derinkuyu sondajları ile yeraltı suyu Toprak ve Su Kooperatifleri vasıtası ile (6 adet) hizmete sokulmuģ ve 34 adet kuyu ile toplam 1410 ha arazi sulu ziraat olanağına kavuģturulmuģtur. c) Toprak aģınma ve taģınmaları ile kısmi feyezanların önüne geçilmesi amacıyla meskün arazilerde toplu ve münferit olarak 70 adet taģkın koruma tesisi ile toplam ha arazi taģkınları korunmuģtur. d) Baraj ve göletlerin balıklandırılması tamamlanmıģ olup, faydalanılmak üzere mevcut yasalar çerçevesinde kiraya verilmektedir. D.1.2. Akarsular Tekirdağ Ġlinin yerüstü su potansiyeli hm³/yıl dır. Akarsular, içme ve kullanma açısından olumsuz bir yapıya sahiptir. Bunun en önemli nedeni yörede bulunan sanayi kuruluģları deģarjlarının kirliliği sonucu, akarsuların doğal yapısının bozulmasıdır. Bunlara ek olarak, akarsu havzalarında bulunan yerleģim birimlerinin evsel atık sularının da direkt deģarj edilmesi ikinci bir etkendir. Bu nedenle, yöre içerisinde yer alan akarsuların, gerek tarım açısından kullanılmasında ve gerekse de toplumun piknik yeri olarak akarsu çevresinden istifade edebilmesi mümkün olmamaktadır. Konunun önem cihetiyle, Tekirdağ Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ve Ġl Valiliklerince (gerekli tedbirlerin alınması 103

104 104 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE konulu) toplantılar sık sık yapılmakta olup, olumlu sonuçların alınması için çalıģmalar sürdürülmektedir. Ġlimiz sınırları içerisinde bulunan yüzeysel suların kirlilik durumlarının tespit edilebilmesi, bölgemizde bulunan sanayi kuruluģlarının yüzeysel suların kalitesine olan etkilerinin boyutlarının belirlenebilmesi ve bu konuda alınacak önlemlerin uygulanabilmesi amacıyla, kirlenme riski yüksek bölgelerdeki akarsularımızın kirlilik portresi çıkartılmıģtır. Ġlimiz sınırları içerisinde sanayi kuruluģlarının atık sularını deģarj ettikleri derelerden alınan numunelerin incelenmesi sonucunda; Çorlu Ġlçesi, Seymen Köyü Mevkiinden Sultanköy Beldesine gelerek Marmara Denizine dökülen Kınıklı Deresinin iki noktasından alınan numunenin sonuçları derenin en iç kesiminde (fabrika atık sularının henüz dereye karıģmadığı noktada) kirlilik yükünün sınır değerlere oldukça yakın değerlerde olduğu, aģağılara doğru inildikçe Değirmenköy Mevkiindeki fabrikaların ve Tekirdağ Ġl sınırları içerisinde kalan sanayi tesislerinin atık suları bu dereye karıģmakta ve suda gözle görülür derecede renk değiģimi ve fiziksel kirlilik gözlenmektedir. Ayrıca bugüne kadar alınan numuneler arasında yapılan karģılaģtırma sonucu KOI, TAKM ve KurĢun parametrelerinin iki katına ulaģtığı gözlenmiģ, diğer ağır metal ihtivalarının da eski analizlerde belirlenen değerlere yakın değerlerde bulunduğu görülmüģ olup, bu dereye deģarj edilen atık su miktarı derenin kendi debisine oranla oldukça fazla olması nedeniyle alınan numunelerin analiz sonuçları sınıf değerlerin oldukça üstünde olduğu tespit edilmiģtir. Ġlimiz Çerkezköy Ġlçesinden baģlayıp; Kızılpınar, Yulaflı üzerinden Çorlu ya ulaģan Çorlu Deresi ve kollarından alınan numuneler sonucunda; Veliköy, VelimeĢe, Yulaflı Mevkiinde kurulmuģ olan tekstil ağırlıklı bir çok fabrikanın atık sularının bu dereye karıģması nedeniyle dere suyunun özelliğinin bozularak sınır değerlerin çok üzerinde olduğu gözlenmiģtir. Numune sonuçları itibarı ile KOI ve toplam fosfor değerlerinin dere suyunda çok yüksek değerlere ulaģtığı tespit edilmiģtir. Çerkezköy bölgesinde bulunan iki adet sanayi bölgesinin atık suları da merkezi ve münferit arıtma tesislerinde arıtıldıktan sonra bu dereye deģarj edilmektedir. Ayrıca Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Arıtma Tesisinde de her ne kadar arıtılmıģta olsa kirlilik yükünü olumsuz yönde etkileyecek ve hedef değerlerin üzerinde kirlilik yükünü taģıyan yaklaģık m³/gün debili bir atık su bu dereye karıģmaktadır. Bunun yanında dereye sürekli atık su deģarjı olması nedeniyle ağır metal ihtivası göstermekte olup, dere suyunun kimyasal içeriğini olumsuz yönde etkilemekte ve boyutları giderek artmaktadır. Çorlu Ġlçesi Sağlık Mahallesi nden, Çorlu ya oradan da Balabanlı, Kepenekli Köyleri yakınından Muratlı Ġlçesine ulaģan Çorlu Deresi ve kollarından alınan numuneler sonucu; bölgedeki deri sanayicilerinin atık sularının dereye karıģtığı noktalarda kirlilik yükünün, (toplam fosfor, TAKM) bazı değerlerinin sınır değerlerinin üzerinde olduğu, (yağ, gres, KOI) bazı değerlerinin de sınır değerlere oldukça yaklaģtığı, ayrıca Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde giderilmesi istenmeyen renk parametresinin bu derelerde son derece kötü bir görüntü kirliliğine sebebiyet verdiği sonucuna varılmıģtır. Bunun yanında mevsim koģulları itibariyle havanın ısınması, son derece kötü kokuların oluģarak çevrede olumsuz etki yarattığı görülmektedir.

105 Ġlimiz Çorlu Ġlçesi, UlaĢ, Vakıflar, Kırkgöz ve Sevindikli Köyleri civarından geçerek Muratlı nın Ballıhoca Mevkiinde Çorlu Deresi ile birleģen Ergene Nehri ve kollarından alınan numuneler sonucunda; dere suyunun içeriği sınır değerlerin altında kalmaktadır. ÇeĢme Deresi adı ile anılan Ballıhoca Mevkiindeki dereden alınan numunede, BOI 5, KOI, TAKM, Toplam Fosfor ve ph değerlerinin yüksek olması, kirlilik yükünün sınır değerlerinin ne kadar üzerinde olduğunu göstermektedir. Muratlı Ġlçesi Ballıhoca Köyü Mevkiinde kirlilik taģıyan bir diğer unsur da, bölgedeki yerleģim merkezlerinin evsel nitelikteki atık suları ile Kırklareli Ġl sınırı içerisinde kalan çeģitli sektörlerdeki fabrikaların atık sularıdır. Ġlimiz Çorlu Ġlçesi, Saray Ġlçesi Beyazköy civarından Çorlu Deresi ile birleģen ana dereden iki ayrı noktadan alınan numuneler sonucu; dere suyunun içeriği sınır değerlerin altında kaldığı tespit edilmiģtir. Bu bölgede fabrika sayısının az olması çıkan sonuçların sınır değerlerin altında çıkmasının en büyük etmenidir. D.1.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlar Tekirdağ Ġli, topoğrafik yapısı içerisinde tabii göllerden yoksun bir konumdadır. Bölge arazisinin düz ve engebeli olması, mevcut akarsu ve yağmur sularının dere yatakları ile direkt olarak akıģa geçmeleri nedeniyle doğal arazi üzerinde su birikiminin oluģması ancak, gölet ve baraj yapımıyla mümkün olmaktadır. Bu itibarla, bölge genelinde içme ve kullanma suyu amacıyla baraj ve gölet yapımının önemi büyük ölçüde artmaktadır. Ġhmal edilmiģ bulunan baraj ve göletler, genel olarak tarım arazisini sulama amacıyla yapılmıģ olup, yer yer çevre köy gruplarının da içme suyu ihtiyaçlarının karģılanmasına dönük amaçları da taģımaktadır. Ġçme suyu ihtiyacını karģılayan baraj ve göletler, yeraltı su seviyesinin düģük olduğu batı bölgesi içerisinde bulunan köyleri kapsamaktadır. Bölge arazisinin sulanması amacıyla yapılan baraj ve göletlerin kanalları klasik ve kanalet tip olarak yapımlarıyla 1996 yılı itibariyle toplam 565,4 km. uzunluğundadır. Bu kanalların 100 km lik bölümü ayaklı kanalet tipinde inģaa edilmiģtir. Ġl genelinde mevcut baraj ve göletlerde balık üretiminin yapılması da büyük ölçüde hızlandırılmıģ durumdadır. Kadıköy ve Karaidemir barajlarına ek olarak 48 adet gölette de aynalı sazan üretimi önemli ölçüde geliģtirilmiģ durumdadır. Balık üretimine dönük çalıģmalar, mevcut durum itibarıyla çevre avlanmasına dönük olarak faaliyet göstermekle beraber, iç pazar ekonomisinde vasat bir gelir sağlamaktadır. DSĠ 113. ġube Müdürlüğünün Faaliyet Alanındaki Baraj, Gölet ve Yeraltı Sulamaları; YERĠ TĠPĠ YÜKSEKLĠK (m.) DEPOLAMA HACMĠ (m³) GÖL ALANI (ha.) SULAMA SAHASI (ha.net) KARAĠDEMĠR Homojen Toprak Dolgu Tablo.d-7. ĠĢletmeye Açılan Baraj 105

106 YERĠ TĠPĠ YÜKSEKLĠK (m.) ÇORLU-ULAġ HAYRABOLU- BAYRAMġAH Homojen Toprak Dolgu Homojen Toprak Dolgu DEPOLAMA HACMĠ (m³) SULAMA SAHASI (ha.net) MURATLI- ĠNANLI ġarköy- MERKEZ TEKĠRDAĞ- BIYIKALĠ Homojen Toprak Dolgu Homojen Toprak Dolgu Homojen Toprak Dolgu SARAY- GÜNEġKAYA REGÜLATÖRÜ Regulatör HAYRABOLU- TEMREZLĠ M.EREĞLĠSĠ- TÜRKMENLĠ MALKARA- BALABANCIK MALKARA- KARACAHALĠL Zonlu Toprak Dolgu Toprak Dolgu Homojen Toprak Dolgu Zonlu Toprak Dolgu , , Tablo.d-8.ĠĢletmeye Açılan Göletler ve Regülatör Sulaması 106

107 R.23.Türkmenli Göleti D.1.4. Denizler Tekirdağ Ġli, Karadeniz ile Akdeniz arasında bir iç deniz konumundaki Marmara Denizinin kuzey kıyısında doğuda Sultanköy Beldesi, batıda ġarköy Ġlçesi uç noktaları arasında, 135 km. kıyı Ģeridine sahip konumu ile bir deniz kentidir. Bu sebeple Marmara Denizinin bütün etkenleri ile içice bulunmaktadır. Bu itibarla Marmara Denizinin Ġl üzerindeki her türlü olumlu ve olumsuz etkilerinin ifade edilmesi yerinde olacaktır. Tekirdağ Ġli iki ayrı denize kıyısı bulunan ve kıyı uzunluğu en fazla olan nadir Ġllerimizden biridir. Bu özelliğinin yanında Ġstanbul gibi metropol ile olan komģuluğu nedeni ile turizm potansiyeli yüksek olan, ekonomik girdi sağlayabilecek kapasitesi olan bir ildir. Bu nedenle denizlerinin temiz tutulmasını hiçbir Ģeye feda edemez bir Ġl olmak zorundadır. Bu gerçekler ortada iken sahillerdeki plansız yapılaģmalara (ruhsatsız olarak) izin verilerek tercihini turizmden yana değil Ġstanbul un sayfiye merkezi olarak kullanılmıģtır. Plansız ve alt yapısız yapılaģmaya müsaade edilerek fiili durum oluģmasına göz yumulmuģtur. Bu fiili durum sonrası oluģan yoğunluk belediye ihtiyacını doğurmuģ ve sonunda fiili durum nedeni ile plan ve alt yapı yapamaz durumda belediyeler oluģmuģtur. Benzeri yanlıģlıklar oluģan belediyelerde de devam etmiģtir. Ġl genelinde M.Ereğlisi, Barbaros, Yenice, Yeniçiftlik Belediyelerinde atıksu arıtma tesisi, ġarköy Belediyesi nde ise Derin deniz deģarjı kolektörü bulunmakta olup, Kumbağ beldesinde de yapımı tamamlanmıģ olan atıksu arıtma tesisi ile Barbaros Belediyesi nde de ikinci arıtma tesisi inģaatı devam etmektedir. Ayrıca tarih ve sayılı (2004/12) Çevre ve Orman Bakanlığı Genelgesi gereği Ġlde bulunan tüm belde ve belediyelere yönelik evsel atıksu arıtma tesislerinin yapılmasına yönelik gerekli çalıģmalar baģlatılmıģtır. Ancak köylerde kurulan kanalizasyon Ģebekelerine arıtma yapılmaması ise bir baģka önden kirlilik etmeni olmuģtur. Ġl geneli nüfusun bütün evsel atıkları direk deģarj ya da dereler yolu ile yıllardır denize akıtılmıģ ancak bu durumun önlenmesi çalıģmaları son yıllarda yoğun çabalar ile hız kazanmıģtır. 107

108 Tekirdağ Ġl Sağlık Müdürlüğü tarafından yürütülmekte olan mavi bayrak projesi kapsamında, Marmara Denizi kıyısında plaj özelliğinde 41 nokta seçilmiģ ve bu noktalardan deniz suyu numuneleri alınarak analizleri yapılmaktadır. Sonuçlara bakıldığında mavi bayrak dikilebilmesi açısından ġarköy Ġlçesi nde çalıģmalar devam etmektedir. Ayrıca bu projenin ilin Marmara Denizine kıyısı olan diğer ilçeleri için de ilgili Belediyeler ile çalıģmalar yürütülmektedir. Bu konuda halkın duyarsız olması, kıyılarına sahip çıkmaması aģılması gereken en önemli problem olarak önümüzde durmaktadır. Deniz kirliliği ilin kıyısı olan bazı yerleģim yerlerinde deniz canlılarının azalmasına yol açmaktadır. Bunun sonucunda deniz ürünleri iģletmeleri kurulmamıģ, balıkçılık istenilen düzeyde geliģmemiģtir. Marmara Denizinin bir diğer kirlenme nedeni transit geçiģ yapan ya da liman ticareti nedeni ile kıyılarda seyreden gemilerin kaçak olarak boģalttıkları sintine sularıdır. Kimyasal kirlilik Marmara Denizinin ekolojik dengesini bozmaktadır. Deniz Suyunun Kalitesi : Marmara Denizinin en önemli özelliklerinden biri, m. derinlikte kesin ve sürekli bir tuzluluk tabakası (Haloklin) olmasıdır. Bunun sonucunda, Akdeniz kaynaklı tuzlu (% 38.5) dip sularının üzerinde yer alan az tuzlu (%18-20) Karadeniz suları belirgin bir yoğunluk tabakalaģmasına yol açmaktadır. Üst tabakadaki en düģük sıcaklık (ġubat-mart aylarında) 7 o C, en yüksek sıcaklık (Ağustos ayında) 26.1 o C civarında seyretmektedir. Marmara Denizinin üniform su sıcaklığı genelde 14.5 o C dir. Denizin Ġklime Etkisi : Tekirdağ Ġli, yerleģim alanı itibarıyla, kuzey bölgeleri karasal iklim etkisinde bulunmasına karģın, Güney bölgeleri Akdeniz iklimi etkisindedir. Bölgenin Marmara kıyı bandı içerisindeki mahallerinde bağcılık ve zeytin ekim alanlarının oluģumunda, Marmara Denizi nin güney rüzgarlarının büyük etkisi görülmektedir. Bunlara ek olarak sahil bandı yerleģim alanlarında yaz aylarının ılık ve rutubetli geçtiği, kıģ aylarında aģırı soğukların olmadığı gözlenmektedir. Balıkçılık : Marmara Denizi, dip ve göçmen balıkları açısından Karadeniz den daha zengin bulunmaktadır. Türkiye genelinde, toplam deniz ürünlerinin %11.7 sini Marmara Denizi nin karģılaması nedeniyle, Tekirdağ Ġli balıkçılık açısından önemli bir potansiyele sahip bulunmaktadır. Ġlimiz tarımsal gayri safi üretim değeri içinde %0,6 payı olan su ürünleri üretimi ağırlıklı olarak Merkez, M.Ereğlisi, ve ġarköy kıyı Ģeridinde yapılmaktadır. Deniz Balıklarının yanı sıra iç sularımızda Tarım Ġl Müdürlüğü tarafından yürütülen balıklandırma çalıģmalarıyla Aynalı Sazan üretimi yapılmaktadır. Yapılan balıklandırma çalıģmaları sonucunda ilde balıklı gölet sayısı 48 e ulaģmıģtır. Yapılan istatistiksel çalıģmalara göre 200 civarında balık çeģidinin olduğu görülmesine karģın, Marmara Denizinin kirlenmesi sonucunda bu çeģit sayısı gittikçe düģmektedir. Sonuç olarak, Tekirdağ Ġlinin Marmara Denizi 108

109 kıyısında yer alması ile balıkçılık açısından düzenli ve planlı olmasa bile olumlu avantaja sahiptir. Deniz UlaĢımı : Tekirdağ AKPORT limanı Çorlu ve Çerkezköyde hızla geliģen sanayinin ihtiyaç duyduğu hammaddelerin temini ve bölgede üretilen ürünlerin dıģ pazarlara taģındığı önemli limanlardan birisidir. Liman büyük gemilerin yanaģmasına uygun olup, haftanın her günü 24 saat süreyle yükleme ve boģaltma iģlemleri modern vinç ve diğer ekipmanlarla yapılmaktadır. MARTAġ Liman Tesisleri Aġ. Marmara Ereğlisi ne 1 km uzaklıkta olup 1995 yılında kurulmuģtur. Sermayesinin %20 si Marmara Ereğlisi Belediyesine ait olup Kaptan Demir Çelik ġirketler grubuna aittir. Limanın geniģletme çalıģmaları halen sürmekle birlikte halen m2 açık, 1150 m2 kapalı depoya sahiptir. BotaĢ LNG terminali 1989 yılında inģa edilmeye baģlanmıģ ve 1994 yılında tamamlanmıģtır. Bu iģletmenin ihtiyaç duyduğu LNG nin %85 i Cezayir ve %15 i Nijeryadan ithal edilmektedir. Bu ülkelerden yapılan sıvılaģtırılmıģ LNG BotaĢ terminalinin sahip olduğu iskeleye m3 LNG taģıyan gemiler yanaģabilmektedir.tekirdağ Ġli, deniz kıyısında kentleģmesine rağmen deniz yolu ile yolcu ulaģımı arzu edilen düzeyde bulunmamaktadır. Bunun en önemli etkenleri ilin Ġstanbul a yakın oluģu ile birlikte standartlara uygun limanın bulunmayıģıdır. Merkez kıyı Ģeridinde bulunan küçük liman ve iskelelerde daha ziyade yük taģımacılığı yapılmakta olup, yaz aylarında Marmara adalarına yapılan feribot seferlerinde yolcu taģımacılığı yapılmaktadır. Tekirdağ-Ġstanbul kara ve demiryolunun yapılmasına ek olarak, Tekirdağ sahilinde yapılacak mükemmel bir liman, ülke ekonomisi açısından Ġstanbul liman yükünü büyük ölçüde hafifleterek deniz yolu yük ve yolcu taģımacılığında büyük faydalar sağlayabileceği düģünülmektedir. (Kaynak:J.SEZEN Yük.Lisans Tezi 2008) D.2. DOĞAL DRENAJ SĠSTEMLERĠ Yeraltı suları için drenaj alanı 1415 km2 dir. D.3. SU KAYNAKLARININ KĠRLĠLĠĞĠ VE ÇEVREYE ETKĠLERĠ D.3.1. Yeraltı Suları ve Kirlilik Tekirdağ Ġli genelinde bugün 1180 adet sanayi kuruluģu mevcuttur. Havza boyunca yer altı suyu tüketimine dayalı tekstil, deri, kağıt ve kimya sektörlerine ait tesislerin artması ile birlikte yüzeysel sularımızda kalite bozulmaya baģlamıģtır. Çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanunu ile kirliliğin durdurulmasına yönelik tedbirler getirilmiģ, 31 Aralık 2004 tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ile de su kirliliğinin önlenmesine yönelik yapılacak arıtma tesislerinden deģarj edilecek arıtılmıģ suların özellikleri sektör bazında belirlenmiģtir. 109

110 21 Ağustos 1991 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 443 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan Çevre Bakanlığı nın Merkez ve Ġllerde teģkilatlaģmaya baģlaması ile birlikte çevre kanunu ve bu kanuna bağlı yönetmeliklerin Ġlimizde de uygulanmasında Müdürlüğümüz aktif rol almıģtır. Akarsu havzalarında bulunan yerleģim birimlerinin özellikle Çorlu, Çerkezköy, Muratlı ve Saray Ġlçesinin bir kısmı evsel nitelikli atıksuların tehdidi altındadır. Her ne kadar ilimiz sınırları içerisinde faaliyet gösteren ve atıksuyu olan bir çok iģletmenin arıtma tesisi mevcut ve faaliyette olsa bile Ergene Havzasında ki kirlilik devam etmektedir. Katı, sıvı ve gaz atıklar alıcı ortama verildikten sonra, iklim durumuna, toprağın yapısına, topoğrafya yapısına, atığın cinsine ve zamana bağlı olarak yer altı sularına taģınmaktadır. Ziraai mücadele ilaçlarının da ilimizde tarımsal alandaki faaliyetlerde aģırı ve yoğun bir Ģekilde kullanılması, yine kanalizasyon sistemi olmayan yerleģim birimlerinde fosseptik kullanılması ve deterjan tüketiminin bilinçsizce kanalizasyona ve arıtma iģlemi olmaksızın alıcı ortama deģarj edilmesi yer altı sularının kirlenmesinde baģrolü oynamaktadır.son yıllarda hızla devam eden katı atık bertaraf ünitelerinin kurulması ve Belediyelerce çöp sorunun önlenmesi çalıģmalarının artmasına karģılık yıllarca ilimizde çöp tabir edilen katı atıkların açık alanlarda depolanması ve geliģigüzel seyrine bırakılması sonucu yağmur suları ve çeģitli nedenlerle toprağa ve içme sularına karıģması yer altı sularında kirlilik yaratmaktadır. Havza üzerindeki ilçe ve belde belediyelerinde nihai arıtma ile sonuçlanan kanalizasyon sisteminin bulunmaması evsel atık suların da direkt olarak Ergene Nehri kollarına deģarj edilmesi su kalitesinin bozulmasını hızlandırmaktadır.(kaynak:j.sezen Yük.Lisans Tezi /2008) D.3.2. Akarsularda Kirlilik Ġlimizde Ergene Nehri kirliliğinin önlenmesi için çalıģmalar yapılmaktadır. ġerefli Deresi : Tekirdağ Ġline 20 km. uzaklıktadır. Dere havzası boyunca uzanan sazlıkların kuzeyindeki söğütlük alanlar, dere havzasında yaģayan yerli ve göçmen kuģların önemli yaģam ortamlarıdır. Sürüngenlerden su yılanlarının ve zehirsiz kara yılanların bu çevrede yaģadığı, ayrıca kertenkele ve Trakya tosbağası gibi hayvanların da mevcut olduğu bilinmektedir. Muhtemelen domuzlar henüz mevcut sazlıkların kuytu yerlerinde barınmaktadırlar. Kurt, tilki, çakal vb. hayvanların artık yok olduğu, ancak kır tavģanının zaman zaman görüldüğü köylülerce ifade edilmektedir. ġerefli deresi sulak alanı, korunması ve ekolojik dengesinin yeniden sağlanması gereken önemli bir ekosistemler grubunu kapsamaktadır. Çok yönlü koruma, çok yönlü yararlar sağlayacak ve faydalı kullanımları mümkün kılacaktır. Ergene Nehri : 110

111 Özellikle yerüstü su kaynakları açısından Ergene nehri ve kolları önemli bir yere sahiptir. Ergene nehrinin debisi 28,73 m3/sn olup toplam uzunluğu 264 km.dir. Ergene nehri ve kolları sanayi iģletmelerinin atık sularını deģarj ettikleri atıksu kanalı haline gelmiģtir. Bu nedenle yoğun bir kirlilik yükü taģımaktadır. Nehir fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri bakımından canlı yaģamı için uygun bir ortam olmaktan çıkmıģtır. Trakya da km² lik bir drenaj alanına sahip olan Ergene Havzasının sularını, doğudan-batıya doğru akan Ergene Nehri drene etmektedir. Özellikle yer altı suyu kullanımının arttığı, dolayısıyla YAS seviyesinin düģtüğü yaz aylarında nehirdeki kirlilik çok üst seviyelere çıkmaktadır. (Kaynak:J.SEZEN Yük.Lisans Tezi/2008 Sulama suyu olarak Mart-Nisan aylarında I-II. sınıf olan su kalitesi, Temmuz-Ağustos aylarında IV-V.sınıf su kalitesine çıkmaktadır. Bu kirlenmenin baģlıca nedeni tuzluluktur. Bu da kimyasal analizlerde RSC, %Na ve SAR değerlerinin kullanılabilir limitlerin çok üzerinde olmasıyla görülmektedir. Tuz kirliliğinin önemli iki kaynağı vardır; 1- Endüstriyel : ÇeĢitli endüstriyel prosesler sonucu nehir suyuna bırakılan atıklar, suyun tuz yoğunluğunu arttırmaktadır. 2- Kimyasal : Tarımsal faaliyetler, yağıģlar neticesinde yükselen yer altı suyunun buharlaģması sonucu toprakta tuz birikimlerine neden olmaktadır. Sulama suları yeraltına süzülerek bu tuzları çözüp tekrar nehir suyuna katılması (Hidrolojik çevrim) sonucu tuzluluk artmaktadır. Ergene nehrinde 6 ayrı istasyonda yılda iki kez (6 aylık) alınan su örneklerinde yapılan kimyasal analizler sonucu tuzlanma ve diğer kirlilikle ilgili parametreler sürekli izlenmektedir. Mevsim sonu analizlerde yağıģın da az olması sonucu, Çorlu suyu Çerkezköy giriģinde I-II.sınıf sulama suyu niteliğindeki nehir suyu, sürekli kirletilerek Uzunköprü de tuzluluğun kat artarak V.sınıf (kullanılamaz) sulama suyu niteliğine ulaģmaktadır. D.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik Tekirdağ Ġlinde bulunan göletlerde kirlilik tespiti ile ilgili bir çalıģma bulunmamaktadır. D.3.4. Denizlerde Kirlilik AYLAR ALINAN NUMUNE SAYISI UYGUN OLAN KLAVUZ DEĞERĠ GEÇEN ZORUNLU DEĞERĠ GEÇEN OCAK ġubat MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS

112 EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK Tablo.d-9. Ġl Sağlık Müdürlüğünce Alınan Deniz Suyu Numune Sonuçları D.4. SU VE KIYI YÖNETĠMĠ, STRATEJĠ VE POLĠTĠKALARI Ġl genelinde ikincil konutların hızlı artıģı nedeniyle alt yapı çalıģmaları yeterli olmamakta, evsel atık sular fosseptik çukurlarında toplanarak vidanjörlerle çektirilerek en yakın arıtma tesisine yönlendirilmektedir. ġehir merkezinde kanalizasyon çalıģmaları hızlı bir Ģekilde sürmektedir. Arıtma tesisi projesi Belediye tarafından Ġller Bankasına hazırlatılmıģ, yer belirleme aģamasındadır. Ġl genelinde M.Ereğlisi,Yeniçiftlik, Barbaros ve Yenice Belediyelerinde atıksu arıtma tesisi, ġarköy Belediyesi nde ise Derin deniz deģarjı kollektörü bulunmaktadır. Ġlçelerin bir çoğunda yine kanalizasyon çalıģmaları devam etmektedir. Müdürlüğümüzce sanayi kuruluģu denetimleri 24 saat devam etmekte olup, yeni kurulacak olan sanayi kuruluģlarının ÇED müracaatları sağlanmaktadır. Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile deģarj ve emisyon izinleri verilerek çevreye olabilecek etkileri kontrol altında tutulmaya çalıģılmaktadır. Ergene Nehrinden alınan su örneklerinde, kıta içi su kaynakları sınıflarına göre inorganik kirlenme parametreleri açısından Fe(demir), Mn(manganez), Cu(bakır), Ni(nikel) içeriği yönünden III.sınıf bir kaliteye sahiptir. Ergene Nehrinin IV.sınıf kirli nehir olması Tekirdağ ve Kırklareli Ġllerinde oluģan kirlilikten kaynaklanmaktadır. Yaz aylarında nehrin debisi azalmakta, dolayısıyla kirlilik oranı artmakta ve bu kirliliğin önlenmesi için Altınyazı ve Kayalı Barajlarından Ergene Nehrine temiz su verilerek, nehirdeki kirlilik konsantrasyonu azaltılmakta ve çeltik üretiminde kullanılmaktadır. Ergen Nehrinin en kirli noktası olarak belirlenen Muratlı Ġlçesi çıkıģından sağlanan suyun sulama amaçlı kullanılması, zaten tuzluluk ve alkalilik sınırlarında olan entisol toprağının tuz, klor, çözünebilir ve değiģebilir sodyum deriģimlerinin ve ESP değerlerinin yükselmesine neden olmaktadır. Kirli su ile sulama sonucunda denemenin birinci yılında henüz aģırı tuz, sodyum ve klor birikimi olmadığından, ayçiçeği bitkisinin vejetatif geliģmesi etkilenmektedir. Ancak, denemenin ikinci ve üçüncü yıllarında, düģük kaliteli sulama suları tatbik edilen bitkilerin çimlenmesi daha geç, boyları daha kısa, yaprak sayısı daha az, gövde ve tabla çapı değerleri daha düģük olmaktadır. PARAMETRE BĠRĠM ÖLÇÜLEN S.K.K.Y. IV. Sınıf Su DEĞER Sınır Değerleri ph 8, dıģında Sıcaklık ºC 28,5 >30 Elektriksel Ġletkenlik (µs/cm) Kalite

113 Tuzluluk %o 2,8 TDS (mg/l) 3450 ÇözünmüĢ oksijen (mg/l) 0,00 <3 DoymuĢ oksijen % 0,00 <40 Bulanıklık (NTU) 356,9 Kimyasal Oksijen 294 >70 Ġhtiyacı (mg/l) Biyokimyasal Oksijen 130 >20 Ġhtiyacı (mg/l) Askıda Katı Madde 1086 (AKM) (mg/l) Amonyum Azotu (NH 4-0,14 >2 N) (mg/l) Nitrit Azotu (NO 2 -N) (mg/l) 0,13 >0.05 Nitrat Azotu (NO 3 -N) (mg/l) 2,7 >20 Toplam Fosfor (mg/l) 3,5 >0.65 PO 4 -P (mg/l) 2,87 Klorür (Cl - ) (mg/l) 1150 >400 Serbest Klor (Cl 2 ) (mg/l) 0,80 >50 Fenol (mg/l) 2,38 >0.1 Sülfür (S -2 ) (mg/l) 0,26 >10 Sülfit (SO -2 3 ) (mg/l) 5,6 Sülfat (SO -2 4 ) (mg/l) 470 >400 PARAMETRE BĠRĠM ÖLÇÜLEN S.K.K.Y. IV. Sınıf Su DEĞER Sınır Değerleri Yüzey Aktif Madde 3,93 >1.5 (MBAS) (mg/l) Yağ ve gres (mg/l) 20,33 >0.5 Toplam kjeldahl-azotu (mg/l) 12,4544 >5 Toplam Koliform (EMS/100 ml) >50000 > Fekal Koliform (EMS/100 ml) >5000 >2000 Al (mg/l) 8,770 >1 As (mg/l) 0,009 >100 B (mg/l) 0,142 >1000 Cd (mg/l) 0,001 >10 Co (mg/l) 0,015 >200 Cu (mg/l) 0,049 >200 Cr (mg/l) 0,110 >200 Fe (mg/l) 14,50 >5000 Hg (mg/l) <0,001 >2 Na (mg/l) 188,6 >250 Ni (mg/l) 0,057 >200 Kalite 113

114 Pb (mg/l) 0,021 >50 Zn (mg/l) 0,197 >2000 Mg (mg/l) 13,32 >3000 Tablo.d-10. Ergene Nehri Su Analiz Sonuçları D.5. SU KAYNAKLARINDA KĠRLĠLĠK ETKENLERĠ Ergene Nehri ve kollarının su kalitesini, evsel ve endüstriyel atıklarla kirlenmesinin düzeyini belirlemek amacıyla yapılan araģtırmada, nehrin en kirli noktası olarak Muratlı Ġlçesi çıkıģının belirlendiği, kirlilik parametrelerinin baģında, tuz, klor, sodyum karbonat, sodyum absorbsiyon, kimyasal oksijen ihtiyacı gibi parametreler tespit edilmiģ olup, ağır metaller (Pb, Zn, Cu, Cd) Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğince belirlenen sınır değerleri içinde kaldığı, mangan ın yıl boyunca sınır değerlerinin üstüne çıktığı tespit edilmiģtir. D.5.1. Tuzluluk Tuzluluk; tüm karbonatlar oksitlerine çevrildiğinde, tüm bromür ve iyodürler klorürlerle yer değiģtirildiğinde ve tüm organik madde oksitlendiğinde sudaki toplam katı madde miktarı olarak tanımlanmaktadır. Tuzluluk, gram/ kilogram yada binde olarak ifade edilir. Tuzlulukla iliģkili olarak kullanılan terimler klorinite ve klorosite dir. Klorinite, klorür bromür ve iyodürlerin klorür olarak ifade edilmesi olup; klorosite ise klorinite x yoğunluk(20 0C ) olarak tanımlanmaktadır. (Dokuzeylül Üniversitesi Müh. Mimarlık Fakültesi Çevre Müh. Bölümü/ Su ve Atık su Analizleri Laboratuvar Notları) D.5.2. Zehirli Gazlar Global ölçekte karbondioksit artıģının yol açtığı sera etkisi, ozon tabakasının delinmesi gibi etkilerin atmosfer ve dolayısıyla yeryüzünde önemli ölçüde klimatolojik değiģmelere yol açacağı yapılan modelleme çalıģmaları ile ortaya konmuģtur. Bölgesel ölçekte, asit yağmurları göllerin asitlenmesi ve tatlı su balıkları olmak üzere su canlılarına, mahalli ölçekte ise SO 2, partikül madde, CO, Ozon, Nox gibi gazlar; insan sağlığı, bitkiler, yapı ve malzemeler üzerinde fazlasıyla olumsuz etkiler meydana getirmektedir. Kaynaklar: Ç.B. Türkiye Çevre Atlası-96 H.Hayri TOK Çevre Kirliliği D.5.3. Azot ve Fosforun Yol Açtığı Kirlilik Azot ve fosfor elementlerinin kara sularında neden olduğu kirlilik türü ötrafikasyon olarak bilinen bir süreç olup, bu süreç boyunca durgun dere, göl veya gölet ile barajlarda oksijen doygunluğu azalarak akuatik faunanın yaģaması ve ayrıca içme suyu olarak kullanılabilmesi tamamen olanaksız hale gelmektedir. Azot miktarı balıklar üzerinde toksit etki yapması nedeniyle suda aģırı oranda bulunduğunda kirletici etmen olmaktadır. Fosfor genel anlamda mikroorganizmaların büyümesi için temel elementlerden olup, ancak fosforun büyümesi kısıtlayıcı nutrient olması nedeniyle ham veya arıtılmıģ atıksuların deģarjı, bazı endüstriyel atıksuların su ortamlarına deģarjı makro ve mikro organizmaların 114

115 115 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE istenmeyen miktarlarda geliģmesine yol açar. Kaynaklar; H.Hayri TOK Çevre Kirliliği Uslu ve Türkman,1987 D.5.4. Ağır Metaller ve Ġz Elementler ÇeĢitli endüstriyel faaliyetlerden kaynaklanan atıksuların içerisinde bazen eser, bazen de yüksek konsantrasyon da ağır metaller bulunabilir. Özellikle Cd, Ag, Hg ve Cr gibi ağır metaller besin zinciri yoluyla girdikleri canlı bünyelerden doğal, fizyolojik mekanizmalardan atılamadıkları için birikime uğrayarak belirli sınırların aģılması halinde toksik etkisi yaparlar ve sonuç olarak sularda yaģayan balıkların ve diğer canlıların ölüm sebebi olabilirler. Anaerobik biyokimyasal reaksiyonlar sonucunda amonyak, metan ve H 2 S gibi gazlar ortaya çıkmaktadır. Anaerobik ortamda balık ve diğer canlıların yaģaması mümkün değildir. D.5.5. Zehirli Organik BileĢikler D Siyanürler Konuyla ilgili bilgi temin edilememiģtir. D Petrol ve Türevleri Çağımızın en gözde enerji kaynağı durumunda olan petrol, arama, taģıma, rafinasyon ve kullanma kademelerinde çevreyi kirletmektedir. Yeryüzünün birçok bölgesindeki zengin petrol yatakları, açık deniz alanlarının altında bulunmaktadır. Bu alanlarda bulunan petrolün sondajla alınabilmesi için, öncelikle sondaj çalıģması yapılan alanda sabit ve genellikle betonarme ve çelikten oluģan bir çakılı istasyonun bulunması gerekmektedir. Ancak bugüne kadar süregelen deniz sondajları göstermiģtir ki petrol arama çalıģmalarında en sıklıkla kazalar bu istasyonlarda meydana gelmektedir. Ve luģan kazalar sonucunda çevreye yayılan petrol, uzunca bir süre deniz yüzeyini kirletmektedir. Deniz yüzeyine yayılan petrol ve türevlerinin su yüzeyinde mineralize olabilme olasılığı çok düģüktür. Petrol kirlenmesi, birçok balık ve akuatik faunayı zehirleyerek uzun bir süre söz konusu alanlarda canlı yaģamın yeniden oluģumu aksatmaktadır. Denizde oluģan petrol atıkları nedeniyle özellikle Marmara denizi ve Karadenizde yoğun bir kirlilik gözlenmektedir.( H.H.TOK Çevre Kirliliği) D Polikloro Naftalinler ve Bifeniller Konuyla ilgili bilgi temin edilememiģtir. D Pestisitler ve Su Kirliliği Pestisit, tarımda makro ve mikro zararlıları ortadan kaldırmak amacı ile kullanılan kimyasal bileģiklerdir.tarımsal savaģta pestisit kullanımı en kolay ve en ucuz yöntem olarak tercih edilmektedir. Pestisitlerin su ekosistemine ulaģmaları değiģik yollarla olmaktadır. Pestisit kullanılmıģ alanlardaki ilaçların, yağmur suları ile toprak alt sularını veya ırmaklara karıģması yoluyla da çeģitli pestisitler akuatik bitki ve böceklere ulaģmaktadır. Ayrıca

116 havadaki ilaç zerrelerinin rüzgarla sulara taģınması veya pestisit üretimi yapan fabrika artıklarının durgun veya akarsulara boģaltılması sonunda, denizler pestisitlerle kirlenmektedir. Uygulama aletlerinin ve boģ ambalaj kaplarının yıkanıp temizlenmesi sırasında da ilaç artıkları sulara karıģmaktadır. Herbisit kalıntıları ile kirlenen suların, sulama suyu olarak kullanıldığı tarlalardaki bazı bitkilere fitotoksik olduğu, Acrolein (herbisit), rotenon (bitkisel insektisid) ve endosulfan (klorlu hidrokarbon) ın balıklara çok toksik etki yaptığı bilinmektedir. Sulara çeģitli yollarla karıģan birçok pestisit kalıntısından balıkların olumsuz Ģekilde etkilendikleri ve davranıģlarında farklılıklar meydana geldiği anlaģılmıģtır. Durgun sularda minimal düzeydeki bir pestisit kalıntısının bile, sudaki oksijeni hızla azalttığı ve balıkların beslenme ortamını bozduğu saptanmıģtır. ( Ç.B.Türkiye Çevre Atlası-96) D Gübreler ve Su Kirliliği Tarımsal alanlarda süregiden erozyonla azalan humustan gelen besin elementlerinin dengelenmesi, tarımsal verimlilik unsurunun (hem kalite ve hem de kantite olarak) arttırılması ve buna bağlı olarak da ekonomik verimliliğin sağlanması amacıyla kullanılan maddelerdir. Yapay gübre kullanımı ile çevreye yukarıda da belirtildiği gibi azot ve fosfor elementleri kara sularında kirliliğe yol açmaktadır. Toprak analizi yapılmadan uygulanan kimyasal gübreler yetersiz veya fazla uygulanmakta ve üreticiler her iki durumda da gelir kaybına uğramaktadırlar. (Jale SEZEN Yük.Lisans Tezi/ 2008) Ayrıca aģırı kimyasal gübre kullanımı toprak ve su kirliliğine de neden olmaktadır. Gereğinden fazla gübre kullanılması ile akarsulara, göllere ve rezervuarlara boģalan erozyon materyali, balıkların yaģamı ve yaban hayatı için uygun koģulları bozmaktadır. Su içinde asılı duran sedimentler çözülmüģ oksijen dengesini bozmakta ve su bitkilerinin ihtiyacı olan ıģığı azaltmaktadır. Her iki durumda balık yaģamı için çok tehlikelidir. Daha ağır sedimentler balık yuvalarını, yumurtalarını ve diğer besin kaynaklarını örtmek suretiyle zararlı olmaktadır. a) Yüksek düzeyde azotlu gübre kullanılması sonucu topraktan yıkamalarla, içme suları ve akarsularda nitrat miktarı artabilmektedir. b) Fosforlu gübrelerin yüzey akıģlarla taģınması sonucu, içme sularında ve diğer akarsularda bulunan fosfat miktarı yükselebilmektedir. (H.H.TOK Çevre Kirliliği /Ç.B.Türkiye Çevre Atlası-96) D Deterjanlar ve Su Kirliliği Sabun alkali bir bileģikle bitkisel ya da hayvansal yağların etkileģiminden oluģan doğal bir temizleyicidir. Sabun esasen uzun sürede de olsa biyolojik olarak parçalanabilir özelliktedir.ancak yapısında azot ve fosfor yoktur. Deterjan ise genellikle petrol kökenli olarak sentezlenen yapay bir üründür. Tarımsal alanlardan erozyon nedeniyle taģınan fosfor ile beraber sentetik deterjan fosforu arıtma iģlemlerinde kolaylıkla alınamadığından durgun veya doğal akarsu ortamlarına ulaģmakta ve ötrofikasyona neden olmaktadır. (H.H.TOK Çevre Kirliliği) 116

117 D.5.6. ÇözünmüĢ Organik Maddeler Organik maddeler karbonun öncelikle hidrojen ve oksijen, ikinci derecede de azot, fosfor, kükürt ve buna benzer elementlerle oluģturduğu bileģiklerdir. Yüzeysel sularda çözünmüģ durumda bulunan organik maddeler, bir yandan hayvansal veya bitkisel olmak üzere doğal kökenli, öte yandan da arıtılmamıģ kentsel ve endüstriyel atıksularla birlikte doğal olmayan bileģiklerden oluģur. Su ortamındaki organik maddeler mikroorganizmaların metabolik faaliyetleri sırasında parçalanırlar. Bunun sonunda da sularda önemli değiģiklikler ortaya çıkar. Su ortamlarına dıģarıdan biyolojik olarak ayrıģabilecek nitelikteki organik maddelerin veya azot ve fosfor bileģenlerinin çeģitli türdeki atıklarla verilmesi bu hassas dengeyi önemli ölçüde değiģtirmektedir.bu değiģim sonucunda ortamda belirli miktarda taģınmıģ oksijen kalırsa yeni bir denge oluģabilir. Oksijen tüketimini oksijen kazanımından daha fazla olduğu durumlarda ise, su ortamındaki biyolojik süreçler tamamen nitelik değiģtirir.(uslu ve Türkman, 1987) D.5.7. Patojenler Konuyla ilgili bilgi temin edilememiģtir. D.5.8. Askıda Katı Maddeler Atıksuların içerdiği askıdaki katı maddeler, bu suların deģarj edildiği alıcı ortamlarda birikintilere ve dip çamuru oluģumuna sebep olur. Dip çamuru oluģumu su ortamlarının tabanında geliģen (bentik) canlıların yaģamını engeller. Askıdaki katı maddelerin organik bileģenleri oluģan dip çamurunda zamanla anaerobik ayrıģmaya uğrar ve yukarıda çözünmüģ organik madde için belirtilen tüm sakıncalı durumlar, bu kez tabanda oluģur. AĢırı miktarda askıda katı madde içeren atıksuların alıcı ortamlara verildiği kanalizasyon çıkıģ ağızlarının çevresinde su yüzeyine kadar yükselen ve estetik olmayan görünümler oluģur. Askıdaki katı maddeler sulardaki bulanıklığı arttırırlar ve ıģık geçirgenliği azaltırlar. Bunun sonucunda sağlıklı bir ekosistem için gerekli olan fotosentezsolunum dengeleri bozulur. Alıcı su ortamlarına evsel ve endüstriyel atık suların getirdiği askıda katı maddelerin yanısıra, ormanların ve mer aların tahribi, yamaç alanlarında tarım yapılmak için orman ve mer a alanlarının açılması, yanlıģ hayvan otlatılması, sanayi ve yerleģim için yanlıģ yer seçimi gibi etkiler sonucunda, doğal toprak üst katmanları su ortamlarına taģınarak, bu ortamlarda yukarıda anlatılmaya çalıģılan tüm olumsuz etkilerle birlikte askıda katı madde yükü olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca bu Ģekilde oluģan erozyon ürünleri, taģınıp geldikleri baraj ve göllerinin dolmasına ve yapay ve doğal su kaynaklarının zamanla yok olmasına neden olmaktadır. 117

118 Müdürlüğümüz atıksu analiz laboratuarında da ilimizdeki mevcut iģletmelerden alınan atıksu numunelerine iliģkin Askıda Katı Madde parametresinin ölçümü yapılmaktadır. (Türkiye Çevre Vakfı Yayını 99 /Türkiye nin Çevre Sorunları) D.5.9. Radyoaktif Kirleticiler ve Su Kirliliği Radyasyon yaģayan organizmalarda hücrelerin biyokimyasal mekanizmalarını etkiler. Bunun sonucunda, hücrelerin ve dolayısıyla tüm organizmanın yaģamını kaybetmesi söz konusu olabilir. Sulama suyunda radyoaktivite bulunması durumunda, radyasyona karģı daha dayanıklı olduklarından bitkiler üzerinde zararlı bir etki görülmez. Ancak radyonüklidler bitki hücrelerinde birikerek, bu bitkileri yiyen hayvan ve insanlar için tehlike oluģturabilirler. Doğal sularda bulunan en önemli radyoaktif maddeler uranyum, toryum, radyum, radon, stronsiyum, potasyum karbon ve hidrojendir. Türkiye de çok miktarda kaplıca bulunmakta ve bu sular genellikle radyoaktif maddeler içermektedir. Kaplıca ve maden sularındaki radyoaktivite, formasyonların doğal dyoaktivitesinden gelebileceği gibi alfa partiküllerinin çözünmüģ maddeler üzerine bombardımanı sonucu da meydana gelebilir. (Türkiye Çevre Vakfı Yayını 99 /Türkiye nin Çevre Sorunları) E.TOPRAK VE ARAZĠ KULLANIMI E.1. GENEL TOPRAK YAPISI Tekirdağ da çoğunlukla kireçli çökeller üzerinde yer alan miosen denizel (marin) ve özellikle sahil kesiminde deniz Ģekilleri üzerinde inceptisol ordosundan xerept alt ordosu yaklaģık ha. alanda, tipik kambik B horizonları ile yer almıģtır. Kireç içermeyen veya az kireç içerip dekalsifikasyona uğrayan pliosen ve özellikle kireçsiz miosen karasal çökeller üzerinde argillic horizonlarını içeren xeralf alt ordosuna giren topraklar yaklaģık ha. alanda yayılım göstermektedir. Yüksek oranda smektit killerince zengin killi tekstür sınıfında kireçli veya kireçsiz özellikle miosen denizel veya karasal çökellerin üzerlerinde oluģan ve çoğu kez oldukça derin A horizonlarından kurulu vertisol ordosundan, xerert alt ordosuna giren topraklar yaklaģık ha. alanda bulunmaktadır. Bu toprakları çoğu kez sığ profil geliģmesi gösteren ve B horizonlarını içermeyen; orthent alt ordosundaki araziler yaklaģık ha. ile izlemektedir. Ayrıca entisol ordosunda nehir yataklarında, eski nehir Ģekillerinde ve yan dere ağızlarında yer alan fluvent alt ordosundaki topraklar ile mollisol ordosuna giren xeroll alt ordosundaki topraklar sırasıyla yaklaģık ha. ve ha. arazide yer almaktadır. Bu toprakları 250 ha. altında izleyen aquent alt ordosundaki topraklar izlemektedir. Tuzluluk ve Alkalilik (Çoraklık); Çoraklık sorunu, iģlenen tarım arazilerinde kayıtlara geçmemiģtir. Ancak tuzlu ve tuzlu-alkali topraklar V-VI ve VII.sınıf topraklarda toplam 368 ha. alan kapsamaktadır. 118

119 Türkiye jeoloji haritasına göre, Tekirdağ ın doğusunda ve batısında Oligosen denizel ve kuzeyinde de Miosen e ait marin (denizel) formasyonlar; gre, kumtaģı, marn ve killi tabakaları içerirler. Bu tabakalarda bulunan veya bu tabakalardan geçen yer altı suları tuzluluk özelliği taģıyabilirler. Özellikle sulama, yer altı suyu ile yapıldığında; toprakların tuzlulaģmasını önlemek amacıyla mutlaka su analizlerinin yapılması ve buna göre bilinçli sulama uygulanması gereklidir. E.2. TOPRAK KĠRLĠLĠĞĠ E.2.1. Kimyasal Kirlenme Konu ile ilgili bilgi edinilememiģtir. E Atmosferik Kirlenme Konu ile ilgili bilgi edinilememiģtir. E Atıklardan Kirlenme Konu ile ilgili bilgi edinilememiģtir. E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme Ġlimiz sınırları dahilindeki sanayi bölgelerinin yoğun olduğu Muratlı, Çorlu ve Çerkezköy ilçelerinde oluģan prosen atık suları sebebiyle Ergene ve Çorlu Deresi civarındaki opraklarda bakteri, virüs ve bazı protezoa türleri oluģarak arazi kullanımında olumsuz etkiler yaratmaktadır. E.3. ARAZĠ E.3.1. Arazi Varlığı E Arazi Sınıfları Tekirdağ Ġlindeki arazi varlığını, arazi kullanım yetenek sınıfları açısından değerlendirirsek; toplam ha. arazinin ha. amacı doğrultusunda kullanılan bölümü oluģtururken, ha. arazi, yanlıģ ve amaç dıģı kullanılan arazileri oluģturmaktadır. Ġl arazisinin yaklaģık %18 i tarım arazilerinde ve tarım dıģı arazilerde, sektörler arasında yanlıģ ve amaç dıģında kullanılmaktadır. Ġyi nitelikli ve yörenin en mahsuldar topraklarını I., II. ve III.arazi kullanım yetenek sınıfına giren araziler oluģturmaktadır. Bu arazilerin dikkatle ve özenle korunması gerekmektedir. Ancak I.arazi kullanım yetenek grubundaki arazilerin %2.6 sı, II.arazi kullanım yetenek grubundaki arazilerin %14.3 ve III.arazi kullanım yetenek grubundaki arazilerin %20 si yanlıģ değerlendirilmektedir. IV.arazi kullanım yetenek grubundaki araziler, 119

120 arazi kullanım planlama çalıģmaları sonunda tarım arazisi veya mera arazisi veya özel plantasyon sınıfında da %46.1 oranında yanlıģ kullanım mevcuttur. Bu değerlendirmelerin yanında VI. ve VII. Arazi kullanım yetenek sınıfına giren arazilerde iģlemeli tarım yapılmaması gerekmektedir. Buna karģın yaklaģık ha. arazi, VI.arazi kullanım yetenek sınıfında ve ha. arazide, VII.arazi kullanım yetenek sınıfına giren arazilerde yanlıģ değerlendirilmekte, üzerlerinde tarım yapılmaktadır. Topraklar, teknik sınıflandırmaya göre; ayrıcalıklı alanların farklı sorunlarına ve Ģartlarına bağlı kalarak, toprakların değiģik amaçlı kullanımlarına göre gruplandırılır. Bunların önemlileri: 1-Arazi kullanma yetenek grupları, 2-Sulanabilme grupları, 3-Drenaj grupları, 4-Farklı ürünlere uygunluk grupları ve 5-Erozyondan zarar görme ve korunum gruplarıdır. Bu gruplandırmalardan en önemlilerinden biri, tarımsal kullanmaya uygunluk derecelerine ve mahsuldarlığınn devamı için gerekli toprak idaresine göre yapılan Arazi Kullanma Yetenek sınıflamasıdır. Arazi Kullanma Yetenek Sınıflaması, üç esas bölüm içinde yapılar. Bunlar; 1- Yetenek Sınıfı, 2- Yetenek alt sınıfı, 3- Yetenek ünitesi dir. Sekiz tane yetenek sınıfı vardır. Bu sınıflardan ilk dördü, tarım arazileri olarak iģlemeye elveriģlidir. Özellikle I., II. ve III. yetenek sınıflarına giren araziler iģlemeli tarım dıģında, çok zorunlu olmadıkça diğer amaçlarla kesinlikle kullanılmamalıdır. I.sınıf araziler, toprak kullanımlarını engelleyen ve sınırlayan etken yoktur. Bu araziler normal tarım yöntemleriyle yüksek düzeyde ürün alınabilen, iyi nitelikli topraklardan kuruludur. Araziler güvenli olarak çok yoğun toprak iģleme ile kültür bitkileri, çayır-mera, orman veya yaban hayatı için kullanılabilir. Topraklar derin, orta bünyeli ve iyi drenajlıdır. Eğimleri düz veya düze yakındır. II.sınıf araziler, bitki seçimini daraltan veya orta derecede koruma uygulamalarını gerekli kılan bazı sınırlandırmalara sahiptir. Bu sınırlanmalar eğim, erozyon, yaģlığa (drenaj) bağlıdır. Gerekli tedbirler alınarak kültür bitkileri, çayır-mera, orman veya yaban için kullanılabilir. III.sınıf araziler, bitki seçimini daraltan veya eğim, erozyon, drenaj gibi toprak özellikleri nedeniyle özel koruma uygulamalarını gerektiren veya iyi ürün almak ve toprağı özellikle erozyondan korumak için yoğun önlemlerin alınması gerekli olan topraklardan kuruludur. YaĢlılık sorun olarak ortaya çıkarsa, drenaj gerekebilir. 120

121 MERKEZ ÇERKEZK ÖY ÇORLU HAYRABO LU MALKARA MURATLI SARAY ġarköy TOPLAM TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE IV.sınıf araziler, bitki seçimini çok daraltan ve ancak çok yoğun koruyucu önlemler altında iģlemeli tarımda kullanılabilen topraklardan dik eğim, Ģiddetli erozyon, sığ profil geliģimi, tuzluluk, alkalilik, düģük su tutma kapasitesi gibi sorunlardan birine veya birkaçına sahiptir. Bu araziler birkaç sene otlağa bırakılmadıktan sonra bir iki yıl için tahıllar ile ekim nöbetine alınabilir. Genellikle bu topraklar mer a arazisi olmaya uygundur ve uzun zaman iģlenmemelidir; bazı özel durumlarda iģlendiği zaman çok dikkatli olunması gerekir. Bu sınıfın bazı toprakları meyva ağaçları, çalı, ağaç veya süs bitkileri yetiģtirmeye elveriģli olabilir. Bu durum bile, bu arazilerin yetenek sınıflarının değiģmesine neden olamaz. V.sınıf araziler, eğimsiz yerlerde ve dolaylı olarak erozyon sorununa sahip olmayan; buna karģın drenaj sorununun yoğun olduğu, sık sık sel baskınına uğrayabilen, taģlı veya kayalık nedeniyle iģlemeli tarıma uygun olmayan topraklardan kuruludur. Nehir yataklarında görülen bu topraklar daha ziyade çayır arazisi olarak değerlendirilir. Bazı özel durumlarda ağaç yetiģebilir. VI.sınıf araziler,iģlemeli tarımda kullanılmayan ve dik eğim, Ģiddetli erozyon, sığlık, drenaj, taģlılık veya çoraklık gibi faktörlerin etkilediği toprakları içerir. Çayır, orman ve av hayvanlarının barındığı araziler olarak kullanılabilir. Orman yetiģtiriciliği, arazinin Ģartlarına ve iklimine bağlıdır. VII.sınıf araziler, çok Ģiddetli sınırlandırmalar nedeniyle toprak iģlemeye uygun değildir ve büyük ölçüde otlama, orman ve yaban hayatı için kullanılabilir. Çok dik ve sarp eğim, çok Ģiddetli, erozyon, sığ profil geliģimi, taģlılık, yaģlık, çoraklık, elveriģsiz iklim gibi faktörler bu toprakların sınıflandırılmasına etkendir. Bu sınıftaki bazı topraklarda koruma tedbiri almak için ağaç dikimi veya çayır otları ekimi yapılabilir. VIII.sınıf araziler, kültür bitkilerinin yetiģmesi ve ağaçlar için elveriģli değildir. Yaban hayatı ve eğlence alanı olarak değerlendirilir. Bu araziler Ģiddetli erozyona uğramı alanlar, çıplak kayalar, kumullar, kazılarak maden çıkarılan yerler, tuzla kaplı alanlar ve bataklık alanlarıdır. ARAZĠ SINIFLARI ĠLÇELER 1.SINIF SINIF SINIF SINIF SINIF SINIF SINIF SINIF

122 Su Yüzeyi TOPLAM Tablo e-1. Ġlçelere Göre Arazi Sınıflarının Dağılımı (hektar) TO2 Arazi Kullanma Yetenek Sınıfları Sulu Tarım (ha.) Yetersiz Sulu Tarım (ha.) I.Sınıf II.Sınıf III.Sınıf IV.Sınıf V.Sınıf VI.Sınıf - - VII.Sınıf Tablo.e-2. Arazi Kullanım Yetenek Sınıflarına Göre Sulanan Tarım Arazileri ile Yetersiz Sulu Tarım Arazilerinin Dağılımı Tekirdağ da Yer Alan Topraklara Göre; 1- Grumusol (Vertisol) 2- Kahverengi Orman (Inceptisol) 3- Kireçsiz Kahverengi (Alfisol ve Inceptisol) 4- Alüviyal (Entisol) 5- Hidromorfik Alüviyal topraklardır (Entisol). Bu büyük toprak gruplarına ait özet bilgiler aģağıda verilmiģtir. 1 Grumusol Büyük Toprak Grubu (Vertisol) Trakya çiftçisi fiziksel Ģartlarının iyi olmaması nedeniyle bu topraklara Kepir veya Kara Kepir 1 ismini kullanmaktadır.bu topraklar, % 30 veya daha fazla kil içermesi nedeniyle çok ağır yapıya sahiptir.ġçerdiği fazla orandaki smektit tipi kil nedeniyle, suyu ve katyonları(bitki besin elementlerini) yüksek düzeyde tutar. Çoğu zaman, bütün profilde fazla kireç görülür. Bu konumda kireç zarları veya kireç konkresyonları ( toprak içinde düzenli veya düzensiz Ģekillerde birikmiģ, kireç toprakları) bulunur. Toprak ph ( reaksiyonu ) sı nötr veya hafif alkalidir. Organik madde kapsamları, % 1 ile % 3,5 arasında değiģmektedir.yazın bir veya beģ parmak geniģliğinde ve yaklaģık 70 cm. derinliğe kadar ulaģan, derin çatlaklar oluģur. Bu olay sonucuna bitkilerin, özellikle ince kökleri kopar ve ürün de zarar görür.bu topraklarda ayçiçeği tarımı hakimdir ve buğday ile nöbetleģmeye girer. Bunların tava gelip, iģlenme periyodu oldukça kısadır. Ġç Drenajlar sorundur.ayrıca Grumusol ler zemin Mühendisliği yönünden elveriģsiz özelliğe sahiptir. Özellikle bu topraklar üzerinde inģa edilen karayolu ve bina tesisinde özen göstermek ister. Topraklar orta-fazla derecede plastik inorganik kile sahiptir. 122

123 Kahverengi Orman Büyük Toprak Grubu ( Inceptisol ) Zayıf geliģmiģ bir profile sahip olup genellikle orman örtüsü altında bulunur. Kireçli ana materyeller üzerinde oluģmuģlardır. Yer yer taģlılık sorunu ana materyelin karakterine bağlı kalarak ortaya çıkar. Bazılarına kalsifikasyon ( Profilin ) üstü katlarında bulunan kirecin yıkanarak, profilden uzaklaģması ve alt katlarda birikme olayı aktif olarak görülebilir. Organik madde içerikleri % 1 2 civarındadır.toprak ph ( reaksiyonu) sı hafif asidik ile hafif alkali arasında değiģir. Bu toprakların drenajları iyidir. Ağır bünyeli topraklar ayçiçeği-buğday nöbetleģmesine uygundur. Hafif bünyeli topraklarda ise tahıl tarımı yapılmalıdır. Bu topraklar bazen kireçsiz ana materyeller üzerinde oluģması bazen de yeterli yağıģ ile kirecin alt katmanlara yıkanması nedeniyle profillerinde kireç içermezler. Kireçsiz Kahverengi Büyük Toprak Grubu(Alfisol ve Inceptisol) ÇeĢitli jeolojik formasyonlar üzerinde oluģabilir. Ana materyele kadar kirece rastlanmaz veya alt katmanlarda az düzeylerde bulunabilir. Derin bir profil geliģimi gösterebilir. Toprak ph sı nötr civarıdır.aģağı horizonlarda ve özellikle B horizonunda kil miktarında artıģ olabilir. Organik Madde miktarları % 1 2 arasındadır. Genellikle tahıl tarımı yapılmaktadır. Alüviyal Büyük Toprak Grubu (Entisol) Alüviyal çökeltiler üzerine oluģmuģ topraklardır. Genç toprak olup, taģkınlarla zarara uğramaz ise oldukça verimlidir. Alüviyal materyelin karakterine göre, üzerinde oluģan alüviyal toprakların profil geliģmesi çok değiģkendir. Bu topraklar özellikle sebzeciliğe elveriģlidir. Hidromorfik Alüviyal Büyük Toprak Grubu Yukarıda izah edilen alüviyal toprakların drenaj sorununa sahip olanlarıdır.yüksek taban suyu nedeniyle çoğu kez tarımsal değeri olmayan topraklardır. Yeni toprak sınıflama sistemine göre de Tekirdağ da Entisol, Inceptisol, Versitol, Mollisol ve Alfisol ordolarına ait topraklar bulunmaktadır. E Kullanım Durumu Ülkemiz topraklarına genel olarak bakacak olursak, 78 milyon hektar yüzölçümünün 28 milyon hektarında (%35,6) tarım yapıldığı, yüzölçümü hektar olan Ġlimizin ise hektarında(%74) nadassız kuru tarım, sulu tarım, yetersiz sulu tarım, bağ ve bahçe 123

124 tarımı yapılmaktadır. Ülkemizde kalkınmaya paralel tarım toprakları, gittikçe artan Ģekilde konut, sanayi ve kamu sektörü yatırımları gibi amaçlarla kullanılmaya baģlanmıģtır. Bu nedenle Trakya ve Ġlimizde verimli tarım alanları yok olmuģtur. Bunun yanında ekonomik sebepler öne sürülerek karayollarının verimli alanlardan geçmesi ve buna bağlı yatırımların çevreye yapılması tarım alanlarına zarar vermektedir. Üreticilerimizin sadece %18 i (ülke genelinde) ĢehirleĢme ve sanayi alanı geniģlemesini tehdit unsuru olarak görmektedir. Bunun dıģında yapılan görüģmelerde çiftçilerimiz tarımsal gelirlerinin günden güne düģtüğünü belirterek, arazilerinin ĢehirleĢme ve sanayi alanı olarak değer kazanması ile elde edecekleri parayı, tarım dıģındaki alanlara yatırarak geleceklerini güvence altına almak istemektedirler. Fakat tarım dıģında mesleki deneyimi olmayan üreticilerimizin bunu baģaramadıkları ve büyük bunalımlar yaģadıkları görülmektedir. Bu nedenle tarım alanlarının korunması, amacına uygun olarak kullanılması ve hangi Ģartlarda amacı dıģında kullanılacağının belirlenmesine yönelik 10 Ağustos 2001 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tarım Arazilerinin Korunması ve Kullanılmasına dair Yönetmelik uyarınca tarım alanlarının tarım dıģı amaçla kullanılması konusunda izin verme yetkisi Köy Hizmetleri Bölge Müdürlüğünden alınıp Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı bünyesine verilmiģtir. Tarım Ġl Müdürlüğünce hazırlanan Tarımsal Etüd Raporu Köy Hizmetlerinin Toprak Etüd Raporu ile beraber Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığına ulaģtırılır ve Tarım Arazilerini GeliĢtirme Dairesi BaĢkanlığı tarafından değerlendirilir. Tarım Ġl Müdürlüğünce yapılan arazi ve büro çalıģmalarına hazırlanan Tarımsal Etüd Raporu nda arazinin, yeri, alanı, konumu, özellikleri, kullanım Ģekli, etüdün kim veya kimler tarafından ne amaçla yaptırıldığı ve sonuç olarak ilave değerlendirme konuları ve kriterleri ele alınmakta ve incelenmektedir. Tarım DıĢı Müracaat Yer Tetkiki Etüdü Bakanlığa Arazi Kullanım Sayısı Yapılanlar Gönderilen Sanayi Tesisi Konut Alanı Ġlave Ġmar Planı Toplam Tablo e.3. Tarım Ġl Müdürlüğüne Yapılan Amaç DıĢı Arazi Kullanımı Müracaatları Sonuç olarak Ülkemizde ve Ġlimizde amacı doğrultusunda kullanılmayan tarım topraklarımız son 15 sene içerisinde hızla azalmıģtır. Bu durumun önüne geçilmediği takdirde kendi insanını besleyemez ve sanayinin ihtiyaç duyduğu hammaddeleri sağlayamaz durumuna düģülecektir. Son yıllarda da artan tarım ürünleri dıģ alımları, kendine yeterliliğimizin ortadan kalkmakta olduğunu göstermektedir. Toprak sanayinin tarımsal kaynaklı olan etkileri; toz ve dumanın kültür bitkilerine olumsuz etkisi, hammadde alımı sırasında, derin çukurların açılmasıyla çevresindeki tarım topraklarının doğal drenaj sisteminin ve kapilarite yardımıyla hareket eden doğal taban suyu düzeyinin bozulması ve kaybolmasıyla, çevresindeki tarım arazilerinin de doğal su düzeyinin bozulması, iyi nitelikli ve verimli tarım arazilerinin çıkmasıdır. 124

125 E.3.2. Arazi Problemleri Arazi Sorunu ve Kullanımı Hektar % Erozyon Sorunu yok Hafif erozyon Orta erozyon ġiddetli erozyon Çok Ģiddetli erozyon Tpolam alan (su yüzeyi hariç) Sığ+Çok Sığ Profil TaĢlılık Çoraklılık YaĢlık Sorunlu Tarım Alanları Sorunsuz Tarım Alanları TOPLAM TARIM ALANLARI A B C (B-A) D E F(E-D) G Tablo.e-4. Tekirdağ Ġlinin Arazi Sorunları PLAM ALAN (Su Yüzeyi Hariç) A- Günümüzde I. II. ve III. AKK sınıflarında iģlenen tarım alanları B- I. II. ve III. AKK sınıfında mutlak tarım yapılması gereken tarım toprakları C- I. II. ve III. AKK sınıflarına göre plansızlık nedeniyle tarım yapılamayan alan D- Günümüzde I. IV. AKK sınıfları arasında iģlenen tarım alanları E- I.-IV. AKK sınıfları arasındaki toplam potansiyel tarım toprakları F- I.-IV. AKK sınıfları arasına göre plansızlık nedeniyle tarım yapılamayan alan G- V. VI. ve VII. AKK sınıflarında yanlıģ iģlenen tarım alanları Arazi kullanma yeteneği alt sınıfları, toprak ve iklim karakterleri sonucu ortaya çıkan ve tarımsal amaçla arazi kullanılmasını engelleyen faktörlerin bir araya gelmesinden oluģan, asıl sınıfların içindeki yetenek birimlerinin oluģturduğu gruplardır. Alt sınıfta dört tip engelleyici faktör kabul edilir. Bunlar ; 1- Erozyon (e) 2- YaĢlık, drenaj veya sel baskını (w) 3- Sığlık, taģlılık, düģük su tutma kapasitesi, çoraklık gibi kök bölgesi içindeki toprak sınırlandırmaları (s) 4- Rutubet ve sıcaklık noksanlığına bağlı olan iklimsel sınırlandırma (c) dır. 125

126 Yetenek üniteleri, bir çiftlik veya otlatma bölgesindeki tarlaların iģlenme ve idaresinde gerekli önlemleri almak için alt sınıflara göre daha geniģ ve özel bilgi verir. Bir yetenek ünitesi, bitki geliģmesine benzer toprakların idaresine hemen hemen aynı düzede cevap arayan toprakların birlikte gruplandırılmalarıdır. Bir yetenek ünitesi içine giren topraklardan elde edilen (veya tahmin edilen) verim, benzer idare sistemi altındaki topraklardan % 25 den farklı olmamalıdır. Yukarıda özetlenen bilgilerin ıģığı altında, tarımsal açıdan Arazi Kullanım Planlaması; Toprakların arazide ve laboratuvarda sistemli bir Ģekilde incelenmeleri sonucunda, toprakların önemli karakterleri bulunarak sınıflandırılmaları ve arazilerin sosyal ünitelerine ayrılması ile belirlenen her bir toprak sınıflama ünitesinin, doğal nitelik ve yeteneklerine uygun kullanılması için yapılan düzenleme çalıģmalarının tümüdür. Bir baģka ifade ile bu geniģ kapsamlı planın temel elementi; konut, ticari, sanayi, rekreasyon (Ģehir ve kırsal alanlarda dinlence, eğlence ve spor vb. gibi alanların düzenlenmesi) ve tarım gibi arazilerin özel ve resmi kullanımlarındaki önerilen bölgeleri ve geliģme yoğunluklarını açıklar. Örneğin bir Ģehrin çevresindeki yerleģim ve yeģil alanların seçimi, sanayinin hangi topraklar üzerinde inģa edilmesi gerektiği, turizm yatırım alanlarının tespiti ve düzenlenmesi, toprak sanayi için ham maddenin temin edileceği alanların seçimi, tarım topraklarının hangi ürünlere ayrılması gerektiği ve iģleme, sulama, gübreleme, ekim nöbeti gibi toprak idaresi tekniklerinin uygulanması, Arazi Kullanım Planlamasının önemli konuları arasındadır. Anayasamızın 44, 45 ve 166 maddeleri de, tarıma gerekli önemi vermektedir ve yukarıda açıklanan planlamaya yönelmemiz gerektiğini vurgulamaktadır. Toprakların mahsuldarlık kapasitelerini, çeģitli oranlarda azaltan faktörler; 1- Yetersiz toprak derinliği 2- Eğim 3- Erozyon 4- TaĢlılık 5- Drenaj 6- Tuzluluk ve alkalilik 7- Ağır toprak bünyesi dir. 1.Toprak Derinliği Tarım dıģı araziler değerlendirmeye tabi tutulmadan, çayırmera ve ormanlık arazilerde çok sığ ve orta derin topraklar, toplam alanın %29.73 ünü oluģturmaktadır. Derin topraklar, toplam tarım, çayır-mera ve orman alanlarının %70.27 siydi. Tekirdağ da jeolojik formasyonların daha ziyade yumuģak tortul depositlerden kurulu olması, toprak derinliğinin fazla olmasına da neden olmaktadır. 2.Eğim 126

127 Eğim sınıfları özellikle toprak iģleme ve erozyon açısından önemlidir. Düz ve hafif eğimli arazilerin toplamı ha. olup, tarım, çayır-mera ve ormanlık arazilerine göre oranı %54.07 dir. %6 nın üzerindeki eğim sınıflarına sahip arazilerin toplamı ha. olup, toplam araziye göre oranı %45.93 dür. (Tablo E.2). %15.5 i ovalık ve % 75.5 i dalgalı arazilerden kuruludur. Bu duruma göre Ġl yüzeyinin ¾ ü dalgalı ve yaklaģık 1/10 u dağlık arazidir. %0-2 eğime sahip düz arazilerin, tarım, çayır-mera ve orman arazisine göre oranı %14.30 dur. Eğimli arazilerin Ġl de oldukça fazla olması erozyon sorununun oluģması için önemli bir nedendir. Fakat ilerde de açıklanacağı üzere, bilinçli toprak iģleme metodları ve alınacak tedbirler, bu sorunu ortadan kaldıracaktır veya asgari düzeye indirecektir. Profil derinliği (cm) Alan (ha) Dağılımı (%) Açıklama Çok sığ (0-20) Dağılım oranları; Sığ(20-50) Tarım, çayır-mera ve Orta der.(50-90) ormanlık Derin (90+) arazilere göre hesap edilmiģtir. TOPLAM Diğer arazi çeģitleri 310 Irmak yatağı, sahil YerleĢim yerleri kumulu, çıplak kaya ve moloz gibi tarım dıģı araziler GENEL TOPLAM Tablo.e-5. Tekirdağ Ġlinde, Toprak Derinliğine Göre Arazi Dağılımı GENEL TOP Erozyon: Tekirdağ da hafif-orta derecede, Ģiddetli ederecede ve çok Ģiddetli derecede su erozyonuna uğramıģ topraklar yer alır. Hiç veya hafif derecede erozyona uğramıģ topraklarda, üst horizon (A horizonu) un en fazla %25 i aģınmıģtır. Orta derecede erozyona uğrayan topraklarda, üst horizonun %25 ile %75 i arası aģınmıģtır. ġiddetli derecede erozyona uğrayan topraklarda, üst horizonun %75 den fazlası ile alt toprağın (B horizonu) %25 ile %75 i arası aģınmıģtır ve arazide yarıntılar ortaya çıkmıģtır. Tekirdağ-Muratlı ve Tekirdağ- Malkara arasında orta derecede erozyona uğramıģ alanlar; Muratlı-Hayrabolu hattı boyunca ve Tekirdağ Marmara Ereğlisi arasında hafif derecede erozyona uğramıģ alanlar; Barbaros-ġarköy hattı boyunca Ģiddetli ve çok Ģiddetli erozyona uğramıģ alanlar ağırlıklı olarak yer alır. Eğim sınıfları Alan (ha) Dağılımı (%) Düz (% 0-2) Hafif (% 2-6) Orta (%6-12) Dik (%12-0)

128 Çok dik (%20-30) TOPLAM Tablo.e-6.Tekirdağ Ġlinde, Eğim Gruplarına Göre Arazi Dağılımı Erozyon derecesi ĠĢlemeli tarıma uygun arazi (ha) Dağılım (%) ĠĢlemeli tarıma elveriģsiz arazi Orta derecede ġiddetli derecede Çok Ģiddetli der Tablo.e-7.Tekirdağ Ġlinde Su Erozyonu Dağılımı LAM ) II, III ve IV. Arazi kullanma yetenek sınıfındaki araziler 2) Değerlendirme, Tekirdağ daki tüm tarım arazileri ( ha.) ne göre yapılmıģtır. 3) V, VI ve VII arazi kullanma yetenek sınıfındaki araziler Toprak erozyonu özellikle eğimli yerlerde tekniğe uygun olmayan ekim dikim yapılması; arazi yeteneğine göre kullanılmaması; toprağın yanlıģ ve uygun olmayan aletlerle iģlenmesi, anızın ve bitki artıklarının yakılarak yok edilmesi ile daha da hızlanır. Tekirdağ da orta dik ve çok dik eğimli arazilerin oranı, tarım dıģı araziler hariç tutulursa, toplam alana göre % dür. II, III ve IV. Arazi yetenek sınıfına sahip, iģlemeli tarıma uygun arazilerde görülen hafif-orta ve Ģiddetli derecede erozyon alanlarının oranı, tüm tarım arazilerine göre % ir. Bu oran, iģlemeli tarım yapılan arazilerin yaklaģık yarısı kadardır ve oldukça yüksektir. Bu durum erozyonun, eğimle ve üzerinde uygulanan tarım teknikleri ile yakından iliģkili olduğunu göstermektedir. Tekirdağ da erozyonun bu derece yüksek olmasındaki iki temel ilke; 1- Her birim toprağın kendi yetenek sınıfının üstünde kullanmak, 2- Kullanma Ģeklinin gerektirdiği koruyucu ve verim artırıcı kültürel ve fiziksel tedbirleri almamaktır. Özellikle meyilli arazilerde, tesviye eğrilerine paralel veya eğime dik sürüm yapılmamakta ve bu arazilerde anız artıkları yakılmaktadır. Ayrıca teras yapılması gerekli olan arazilerde, teraslama yapılmamaktadır. Teraslar yapım Ģekillerine göre; 1- Kanal (önleyici ve saptırıcı) 2- Sırt (Sağrı-emdirici) 3- Seki (taģ ve toprak seki) teras olmak üzere üçe ayrılır. Bu teraslar toprak özellikleri ve uygulanan tarım teknikleri göz önünde tutularak, kanal teraslar %1-15 sırt teraslar %1-10 ve seki teraslar %20-60 eğimli yerlerde inģa edilirler. Yapılan araģtırmalar kanal terasların %10 ile %25 arasında ve sırt teraslarda %20 ile %60 arasında, verim artıģı sağladığını göstermektedir. 128

129 4.TaĢlılık TaĢların toprak yüzeyinde veya profil içerisinde dağılım göstererek, sürümü veya bitki geliģimini engellemesidir. Tekirdağ da kayalılık sınıfları, tarım arazilerinde görülmemektedir. ĠĢlemeli tarıma uygun arazi (ha)1) Dağılım (%)2) ĠĢlemeli tarıma uygun olmayan arazi (ha)3) Toplam alan (ha) Tablo.e-8. Tekirdağ Ġlinde TaĢlı Arazilerin Dağılımı 1) II, III ve IV. Arazi kullanma yetenek sınıfındaki araziler 2) Değerlendirme, Tekirdağ daki tüm tarım arazileri ( ha.) ne göre yapılmıģtır. 3) V, VI ve VII. Arazi kullanma yetenek sınıfındaki araziler. ĠĢlemeli tarıma uygun, II, III ve IV. Arazi kullanma yetenek sınıfındaki arazilerde taģlılık orunu 158 ha dır ve tüm tarım arazilerindeki oranı %0.03 kadardır. TaĢlılık sorunu yayılım gösterdiği alan olarak, il sınırları içinde büyük bir sorun yaratmamaktadır. 5.Drenaj Bir arazide drenaj koģulları pratikte, yağıģtan veya sulandıktan sonraki toprağın suyu tutma özelliği; yüzeyde suyun birikmesi; taban suyu yüksekliği; taban suyunun mevsimsel değiģikliği ve toprak katları içinde görünen kırmızımsı, sarımsı, mavi-gri veya pas rengi gibi farklı renk beneklerine bakılarak belirlenebilir. Drenaj Sınıfı ĠĢlemeli tarıma uygun arazi (ha) 1) Dağılım (%) 2) Yetersiz Tablo.e-9.Tekirdağ Ġlinde, YaĢlık (drenaj) Sorunu Dağılımı 1) II, III ve IV. Arazi kullanma yetenek sınıfındaki araziler 2) Değerlendirme, Tekirdağ daki tüm tarım arazileri ( ha) göre yapılmıģtır. Tekirdağ da yaģlılık sorunu yer yer lokal bölgelerin dıģında; Dambaslar ın batısı ile güney batısında bulunan arazilerde ince uzun bir Ģerit halinde, topluca yer almaktadır. Drenajın yetersiz olduğu topraklar, iģlemeli tarıma uygun arazilerde 4620 ha kaplamaktadır. Bu alan, tüm tarım arazilerinin % 0.98 idir. 6.Tuzluluk ve Alkalilik (Çoraklık) Çoraklık sorunu, iģlenen tarım arazilerinde kayıtlara geçmemiģtir. Ancak tuzlu ve tuzlu-alkali topraklar V-VI ve VII.sınıf topraklarda toplam 368 ha. alan kapsamaktadır. Türkiye jeoloji haritasına göre, Tekirdağ ın doğusunda ve batısında Oligosen denizel ve kuzeyinde de Miosen e ait marin (denizel) formasyonlar; gre, kumtaģı, marn ve killi tabakaları içerirler. Bu tabakalarda bulunan veya bu tabakalardan geçen yer altı suları tuzluluk özelliği taģıyabilirler. Özellikle sulama, yer altı suyu ile yapıldığında; toprakların tuzlulaģmasını 129

130 önlemek amacıyla mutlaka su analizlerinin yapılması ve buna göre bilinçli sulama uygulanması gereklidir. 7.Tekirdağ Topraklarının Arazi Kullanma Yetenek Sınıfları ĠĢlemeli tarıma uygun arazilerden I, II ve III.sınıf araziler, toplam olarak ha. Alanda yayılım göstererek, Ġl yüzölçümüne göre % ünü kapsamaktadır.bu oran Türkiye nin bir çok havzasına veya iline oranla yüksek bir değerdir. Bu arazilerin, tarım dıģı kullanılmamasına özen göstermemiz lazımdır. Özellikle son yıllarda Tekirdağ da sanayi, toprak sanayi ve turizm (yazlık ev veya ikinci konut) iģletmeleri plansız ve kontrolsüz olarak tarım topraklarında yayılım göstermektedir. Sanayi ve toprak sanayi için organize sanayi bölgelerinin ve turizm fiziksel planları ve imar planlarının yapımı sırasında da turizm iģletmelerinin yayılımı, tarıma elveriģsiz veya az elveriģli araziler üzerinde tercih edilmelidir. ĠĢlemeli Tarıma Uygun Arazi (ha) ĠĢlemeye Kısıtlı Uygun Arazi (ha) I II III IV Dağılım % Dağılım ĠĢlemeli Tarıma Uygun Olmayan Arazi (ha) V VI VII VIII Dağılım % Dağılım Tablo.e-10. Arazi Kullanma Yetenek Sınıfları %) (1) 1) Değerlendirme, Tekirdağ Ġlinin yüzölçümü ( ha) ne göre yapılmıģtır. Trakya da yerleģim yerlerinin ve ana karayollarının çevresinde yer alan iyi nitelikli ve verimli tarım topraklarının son beģ yıl içinde, amaç dıģı kullanımı veya yok olma hızı sırasıyla: Kamu yatırımlarında % 133; toprak sanayiinde % 213; kentleģmede % 236; turizm veya ikinci konut amaçlı inģaat sektöründe % 419 ve sanayi sektöründe % 755 oranlarındadır. Yörede ortalama % 336 artıģ oranında tarım toprakları, amacının dıģında kullanılmıģtır. Ayrıca bu yörelerde özellikle sanayi kuruluģları ile önlem alınmadığı için doğal olarak ortaya çıkan çevre kirliliği de konunun bir baģka boyutunu oluģturmaktadır. Kullanmayı sınırlandıran ve herhangi bir özürü olmayan, yüksek ürün alabildiğimiz I.sınıf tarım topraklarının dağılımı ha dır ve il yüzölçümünün % 9.57 sini oluģturur Ayrıca yoğun koruyucu önlemler altında iģlemeli tarımda kullanılan IV.sınıf tarım toprakları ha alan kaplamaktadır. 8. Ağır-Killi Toprakların Varlığı: Tekirdağ da kili yüksek oranlarda içeren Grumusol (Vertisol) toprakları, Ġl alanının yaklaģık % 20 sini oluģturmaktadır. Ayrıca yüksek kil içerdiği bazı Kahverengi Orman ve Kireçsiz Kahverengi (Inceptisol) topraklarında da mevcuttur. Bu 130

131 131 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE topraklar arzu edilmeyen fiziksel koģulları oluģturmaktadır ve toprak idaresine karģı güçlükler çıkarmaktadır. Bu ağır topraklar, tav durumuna geç gelmektedir ve iyi tohum yatağı koģullarını çabuk kaybetmektedir. Bunun içinde tavı kaybetmeden, çok kısa bir dönem içinde toprak iģleme iģlemlerinin bitmesi gerekmektedir. Yazın kurak dönemlerde derin çatlaklar oluģturan bu topraklar, profil derinliklerinin çabuk kurumasına ve bu derinliklerdeki ürün köklerinin koparılmasına neden olmaktadır. Geçirgen olmayan horizonlara sahip olduklarından sulama sorun yaratabilmektedir. Bu topraklara kapalı drenaj sistemi kesinlikle uygulanmaz. Ancak açık drenaj sistemleri inģa edilmelidir. Eğimli bölgelerde ise kendi kendine oluģan malç nedeniyle erozyona duyarlılıkları fazladır. Bu toprakların organik madde kapsamlarının düģük olması, tav sorununu da büyük oranda gündeme getirmektedir. Ġyi fiziksel koģulları oluģturmak amacıyla iģletme gübresi, ahır gübresi ve yeģil gübreleme uygulamaları yapılmalıdır. Kireçsiz Vertisol lere verilen az orandaki kireç uygulaması da zaman içinde olumlu sonuç verir. Yukarıda konu olarak iģlenen ve toprakların mahsuldarlık kapasitelerini çeģitli oranlarda azaltan; yetersiz toprak derinliği, eğim, erozyon, taģlılık, drenaj (yaģlılık), çoraklık ve fazla kil içeriği gibi faktörlerin etkilemesiyle ortaya çıkan sorunlu arazilerin dağılımı Tablo E.11 de gösterilmiģtir. Sorunsuz Arazi (ha) Sorunlu Arazi (ha) Toplam Arazi (ha) Tablo.e-11. Tekirdağ Ġlinde ĠĢlenen Tarım Arazilerinde Sorunsuz ve Sorunlu Arazi Dağılımı Arazi Kullanım Planlaması çalıģmaları bir ekip çalıģması niteliğindedir ve uzun zaman alabilir; ancak bölge ve havza düzeyinde yapılan bu tip bir çalıģmada, yoğun tarım yapılan araziler, öncelikli olarak ele alınmalıdır. Böylece sorunlu veya sorunsuz arazilerin tanımlanması daha sağlıklı yapılacağı gibi; toprakların idaresi ve mahsuldarlıkları için uygulamalar modern tarım tekniklerine yönelik olacaktır. Ġl de görülen toprakla ilgili sorunların önemlileri ve amenajman pratiklerine ait bazı bilgiler özetlenerek aģağıda verilmiģtir. Tekirdağ da erozyon sorunu büyük boyutlardadır. Tesviye eğrilerine paralel sürüm veya eğime dik sürüm alınacak en pratik önlemdir. Ayrıca arazinin konumuna göre teraslama çalıģmalarına özen gösterilmelidir. Anızın yakılması erozyonu artırıcı bir neden olmakla birlikte; toprak içine bırakılan anızın ve bunun sağladığı organik maddenin ayrıģmasıyla toprağa sağlanacak azot kaynakları yok olmaktadır. Ayrıca anızın ayrıģmasıyla toprağa sağlanacak azot kaynakları yok olmaktadır. Ayrıca anızın ayrıģmasıyla oluģan humusun toprakların fiziksel koģullarını iyileģtirildiği unutulmamalıdır. Toprakların verimliliklerinin sürdürülebilirliği monokültür sisteminden vazgeçilerek de sağlanmaktadır. Tekirdağ da hakim olarak buğday-ayçiçeği ekim nöbeti uygulanmaktadır. Son yıllarda bu durum sadece buğday ekimi lehinedir. ġimdiki ekim nöbeti sistemi değiģtirilerek;özellikle baklagiller, yem bitkileri ve çeģitli sanayi bitkileri gibi ürünlerin de ekim nöbetine girdiği polikültür sistemlerine geçilmelidir. Organik gübre (ahır

132 132 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE gübresi),gübreliklerde veya pratik usuller ile ihtimar ettirilmemekte ve bu gübreler tarlaya hemen serilerek, en kısa zamanda toprak altına karıģtırılmadığı için organik gübreden istenen sonuç elde edilmemektedir. Özellikle kireçli topraklara organik gübre verilecek olursa dikkatli olunmalı, bir defada fazla oranlarda verilmemelidir. Ticari gübrelerden özellikle azotlu gübreler 2 veya 3 eģit parçaya bölünerek verilmeli;fosforlu gübreler ise ekimle birlikte ve tamanı tohum altına verilmelidir. Yüksek kireç içeren Vertisol, Kahverengi Orman(Inceptisol) ve Aluviyal(Entisol) topraklara üre ve amonyumlu gübrelerin uygulanmamasına dikkat edilmelidir. Tarlalardan usulüne uygun toprak örnekleri alındıktan sonra,laboratuar analizleri yapılmalıdır. Bir tarlaya verilmesi gerekenden fazla azot veya fosforlu gübre tatbik edilmemelidir. Aksi takdirde gübreleme ile verilen fazla bitki besin maddeleri, baģka besin maddelerinin alımını engelleyici veya düzensiz alımını arttıracağı için bitkilerde sorun yaratacaktır. Örneğin fazla azot uygulaması özellikle ıspanak,marul gibi geniģ yapraklı bitkilerde nitrat-azotu olarak birikmekte; bu da çocuklarda methemoglobin veya siyanoz hastalığına neden olmakta ve hatta hayvanlardaki yon etkiler methemoglobin, vitamin A noksanlığı, sut üretiminde azalma, üreme güzlüğü veya düģüklüğü Ģeklinde görülmektedir. Ġl topraklarında yapılan analiz sonuçlarına göre yaklaģık % 56 sında yeterli yüzeyde yarayıģlı (faydalanılabilir) fosfor ve yaklaģık % 44 ünde düģük düzeylerde yaraģıģlı fosfor kapsamları belirlenmiģtir. Yapılan baģka bir çalıģmada ise, toprakta yüksek oranda fosfor saptanmıģ ve bu durumun Trakya çiftçisinin gereğinden fazla fosforlu gübre kullanmasından kaynaklandığı belirtilmiģtir. Bu nedenle, uygun gübre çeģidi ve dozlarının belirlenmesi amacıyla, uygulamadan önce mutlaka toprak analizleri yapılmalıdır. Tekirdağ da maliyet açısından daha ucuza tesis edilebilecek yer altı sulama sistemlerine önem verilmemiģtir. Ġl sınırları içinde iģlemeli tarıma uygun olan I-IV yetenek sınıfları arası toprakların eğim sınıfları ve yetenek grupları dikkate alındığında yaklaģık % 50 si sulamaya uygundur. Bu durumda sulamaya kademeli olarak geçebilecek toplam arazi varlığı ha. dır. Bu arazi varlığının öncelikli oluģturulacak developman planları ile yaklaģık ha ını, kısa bir dönem içinde sulamak olanaklıdır. Halihazırda sulu tarım alanları, Ġlin tarım alanlarının % 5 ini oluģturmaktadır. Sulama sistemleri doğal ürün paternini değiģtirecek, polikültür tarım sistemini oluģturacak ve daha fazla gelir getiren meyve, sebze ve sanayi ürünlerinin dikim ve ekim alanları arzu edilen düzeye gelecektir. Toprak amenajmanının en önemli konularından biri de topraklara uygun sürüm tekniklerinin oluģturulmasıdır. Üretici, toprağına uygun mekanizasyon sistemlerini uygulamamaktadır. Örneğin yörede yer alan kumludan ağır killi gibi geniģ sınırlarda değiģen farlı tekstür sınıfındaki toprakların çoğunda aynı ve tek tip aletleri kullanılmaktadır. Toprağın yapısına uyan ve toprağın fiziksel koģullarını iyileģtiren sürüm tekniklerine önem verilmelidir. Önemli bir diğer konu da, yörede makinalı tarımın yaygınlaģması ile ağır tarım alet ve makinalarının, özellikle toprağın çok nemli koģullarında aynı derinliklerinde sürekli iģlenmesiyle, sürüm derinliğinde veya altında; 3-5 yıl içinde ortaya çıkan sıkıģmıģ, geçirimsiz bir katın oluģmasıdır. Üreticinin kist adını verdiği, Pulluk tabanı katmanı :

133 Toprak porozitesinin azalmasına neden olarak su, hava ve bitki köklerinin geçirimliliğini azaltarak; havasız koģulların oluģumunu sağlar. Bu arazileri, ön etütten sonra 3-5 yılda bir; toprağın en kuru olduğu zamanda; sıkıģma katının altından ve oluģum derinliğinin yaklaģık iki kat geniģliği mesafesinden ; çizel, dipkazan (subsoiler) ve ripper ile Dip patlatma denilen iģlem ile sürerek ve pulluk katmanını kırarak, mahsüldar yapmak gereklidir. Sulama amacıyla kullanılan özellikle gölet ve yer altı sularının laboratuar analizleri düzenli olarak mutlaka yapılmalı ve toprakların zamanla çoraklaģmasına neden olunmalıdır. Saray ve civarında kuvarsit kumu ve çakıllarınca zengin materyaller üzerinde çokça yer alan kumlu tekstüre sahip Kireçsiz Kahverengi Büyük toprak Grubu (Alfisol ve Inceptisol) topraklarının çoğu asidik karakter göstermektedir. Bu topraklara, laboratuvarda yapılan kireç ihtiyacı testleri sonucunda belirlenen oranlarda kireç uygulaması yapılmalıdır. Tekirdağ daki çayır-me ralarda amenajman çalıģmaları yapılmalı ve çayırmeraların da gübrelenmesi gerektiği unutulmamalıdır. Tekirdağ Malkara Çerkezköy Çorlu ġarköy Orman içi Ağaçlandırma (ha) Toplam Ağaçlandırma (ha) Tablo.e-12. Tekirdağ Ġlindeki Ağaçlandırma Alanlarının Dağılımı. F. FLORA FAUNA VE HASSAS YÖRELER F.1.EKOSĠSTEM TĠPLERĠ F.1.1.Ormanlar F Ormanların Ekolojik Yapısı Tekirdağ Ġli dahilindeki arazi genellikle Fojen Devrine ait Eosen filiģlerinden oluģmaktadır. Üst Eosen, alt Oligosen filiģlerinden baģka Gre, Puding ve Marnlar mevcuttur. Ayrıca, Olivenbanalt, serpantin ve anfibolit bulunmaktadır. Arazinin önemli jeolojik temeli filiģlerdir. Bu formasyonda kalsiyum karbonatı itibariyle Ģistli kum taģları hakimdir. Bunların kolayca ayrıģmasından meydana gelen derin topraklar bilhassa dikkati çekmektedir. Bu da müsait su ekonomisi Ģartlarıyla besin maddelerince de zenginliği sağlamaktadır. Marmara Ġklimi etkisi altında olan Tekirdağ Ġlinde nispeten hafif yaz sıcaklığı, oldukça soğuk kıģlar, normal bir kar yağıģı, daha sık donlu günler görülmektedir. Tekirdağ Ġlinin iklim özellikleri ve toprak yapısının orman alanlarının azalması ve çoğalması yönündeki etkileri konusunda herhangi bir çalıģma elde edilememiģtir. Ancak, toprağın derin ve verimli oluģu il dahilindeki ormanların oranının da ülke genelinin altında 133

134 bulunması insan müdahaleleriyle tarımsal alan kazanma çalıģmalarının olduğu tahmin edilmektedir. Karaçam, kızılçam, kayın, meģe, gürgen, dıģbudak, akçaağaç, kocayemiģ, erika gibi ağaç ve ağaççıkların yaygın olarak bulunduğu ormanlarda yabani bitki ve hayvan çeģitliliklerinde de zenginlik söz konusudur. F Bölgenin Orman Envanteri Ormanın Özelliği Kapladığı alan Oran (%) Koru Ormanı ,46 Baltalık ,54 Toplam Orman Alanı ,85 Açık alan (Orman DıĢı) ,15 Toplam Tablo.f-1. Tekirdağ Ġlinin Orman Varlığı Ormanlık alanlar Tekirdağ daki toplam alanın %16,85 ini oluģturmaktadır. Bu oran, %20 olan Türkiye ortalamasının altındadır. Tekirdağ daki orman alanları güneybatı bölümündeki Merkez, ġarköy ve Malkara ile Kuzeydoğu bölümünde yer alan Saray, Çerkezköy bölgesinde yer almaktadır. Yöre ormanlarının %61 i meģe baltalığı olup, %39 u çam, kayın, koru ormanları ve ağaçlandırma sahalarıdır. Tekirdağ Ġli ormanlarında 10 yılda bir yenilenen amenajman plânlarına uygun olarak yıllık ortalama, koru ormanlarında m³ tomruk, direk, sanayi odunu, baltalıklarda ise ster yakacak odun ürünü alınarak iģletilmektedir. Ġl de yenilenen orman amenajman plânlarına göre ha. ağaçlandırma alanı bulunmaktadır. ġimdiye dek ha. alan ağaçlandırılmıģtır. Bunun dıģında Tekirdağ Valiliğinin önderliğinde Ġl Çevre Müdürlüğü ile birlikte köy koruları ve köy ağaçlandırmalarına da baģlanılmıģ ve yılda ortalama 80 bin fidan devlet vatandaģ iģbirliğiyle dikilmiģtir. Ağaçlandırmalarda yanan orman alanlarına halkın piknik yeri ihtiyacını karģılayacak alanlara öncelik verilmektedir. Tekirdağ Ġl ve Ġlçelerindeki tüm ormancılık faaliyetlerini Tekirdağ Orman ĠĢletme Müdürlüğü yürütmektedir. Tekirdağ Orman ĠĢletme Müdürlüğüne bağlı Bahçeköy, Malkara, Çerkezköy ve Saray ġefliklerinde 4 adet orman satıģ deposu, bulunmaktadır. ĠĢletme Müdürlüğü dahilinde ha. olan ibreli ağaçlandırma alanları olup 1.derecede yangına hassas bölgedir. Orman yangınları ile mücadele amacıyla ġarköy Helvatepe, Malkara Karacahalil ve Tekirdağ Merkez de 1 er yangın ilk müdahale ekip binası ve ġarköy Ģefliğinde 3, Malkara da 2 adet yangın gözetleme kulesi kurulmuģtur. 134

135 Tekirdağ Ġli nde Orman Genel Müdürlüğü tarafından iģletilmekte olan devlet ormanlarından üretilip kullanıma sunulan belli baģlı orman ürünleri; tomruk, maden direği, sanayi odunu, yakacak odun, kağıtlık odun,ıhlamurdur. F Orman Varlığının Yararları Ġnsanoğlu var olduğu günden bu yana çevresini kuģatan ormanlardan faydalanma yollarını aramıģtır. Önceleri bu faydalanma yalnızca barınmak, avlanmak, yapacak ve yakacak odun temin etmek biçiminde olmuģ, daha sonraları ormanların diğer kolektif faydalarını öğrenmiģ ve ormanlardan gittikçe çeģitlenen biçimde faydalanmaya baģlanmıģtır. Bu faydaları Ģöyle özetleyebiliriz: Ormanlar yaģantımızın her safhasında ihtiyaç duyduğumuz yapacak ve yakacak hammadde kaynağıdır. Bunun yanı sıra bitkisel nitelikli tohum, çiçek, kozalak vb. mineral nitelikli çakıl, kum vb. hammadde kaynaklarının bir kısmı da ormanlardan elde edilmektedir. Ormanlar, bitkiler ve hayvanlar için doğal bir su Ģebekesi gibidirler. Kar ve yağmur biçimindeki yağıģı yaprakları, dalları, gövdesi ve kökleri ile tutarak, sellerin ve taģkınların oluģmasını önler. Ayrıca yer altı sularının oluģmasına yardım eder. Ormanlar erozyonu önler, rüzgarın hızını azaltır, toprağı kökleri ile tutarak yağıģların ve akarsuların toprağı taģımasını önler. Ülkemiz topraklarının 4/5 inde var olan erozyonun düģmanı ormanlardır. Ormanlar, yaban hayatı ve av kaynaklarını korur. Nesli tükenmekte olan hayvanların üretimi, korunması ve barınmasında koruma alanları oluģturur. Bu sahalar milyonlarca canlının yuvasıdır. Ormanlar, bitki örtüsü ve toprak içerisinde büyük miktarda karbon depoladıklarından, iklim üzerinde olumlu etkiler yaparlar. AĢırı sıcakları düzenler, sıcağı soğuğu dengeler. Radyasyonun etkisini azaltır. Ormanlar eğlenme, dinlenme ve boģ zamanlarını değerlendirme imkanı sağlar. Havası, suyu, doğal görünümleri ve sakin ortamı ile özellikle Ģehirlerde yaģayan insanları kendisine çekerek rekreasyon imkanı sunar. YerleĢim alanları çevresindeki hava kirliliğini ve gürültüyü önlemesi insan sağlığı bakımından büyük önem taģır. Ormanlar, orman içinde ve dıģında yaģayan insanlara çeģitli iģ alanları sağlar, iģsizliği önlemede etkin bir rol oynar. Ormanlar, ulusal savunma ve güvenlik bakımından da çok önemlidir. Askeri birliklerin savaģ tesisleri ile araç ve gereçlerinin gizlenmesinde, savaģ ekonomisi bakımından değer taģıyan reçine, katran ve taneli maddelerin elde edilmesinde yarar sağlar. Ormanlar ayrıca barajların ekonomik ömrünü uzatır. Doğal afetleri önler, ülke turizmine katkıda bulunur. Ormanlar, doğal güzellikleri ve sayılamayacak kadar çok faydalarıyla, iyi baktığımız taktirde tükenmez doğal bir kaynaktır. F Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları Son durum itibariyle; yıl içerisinde orman kadastro çalıģmalarıyla ilgili programa 1 adet köy alınmıģ olup; gerçekleģme miktarı 3500 Ha dır. Ġlde kadastrosu tamamlanmıģ orman alanı miktarı Ha dır. Yıl içerisinde 2/B ile orman sınırı dıģına çıkarılan alan bulunmamaktadır. ġimdiye kadar 2/B ile orman sınırı dıģına çıkarılan alan 2085,145 Ha dır. 135

136 Tescili yapılmıģ ve tahsise alınan orman alanı miktarı Ha dır. Yıl içerisinde yapılan tapulu kesim miktarı 17 Ha alanda gerçekleģtirilmiģtir. Tekirdağ Ġli nde 5,5 Ha alanında özel orman mevcut olup; buralarda %6 lık yapılaģma bulunmamaktadır sayılı Orman Kanunu nun 16, 17 ve 18. maddelerine göre toplam 125 adet, 809,004 Ha orman alanına izin verilmiģtir. F.1.2. Çayır ve Meralar Ġlimizin çayır ve meraların asıl amacının otlak olarak kullanılmasıdır. Bunun haricinde dere yataklarında zamanla orman dıģına çıkarılan bölgelerde, yada hidromorfik, alüvyol, bataklık tuzlu ve sodili arazilerde arazilerle, taģlı, toprak derinliği az yada taģlı olan arazilerde zorunlu olarak (kültür arazileri olarak kullanılması olanaksız olduğu için) çayır ve mera varlığı olarak bırakılan arazi oranı azdır. Ġlimiz Toprak Kaynakları Potansiyeli: - Toplam yüzölçümü : ha. - Tarıma uygun arazi : ha % 76 - Çayır-Mera : ha % 5 - Orman-Fundalık : ha % 17 - Diğer araziler : ha % 2 - Toplam su yüzeyi : 2774 ha 17% 2% 5% 76% Tarıma Uygun Arazi Çayır-Mera Orman-Fundalık Diğer Araziler G.F-1 Ġlimiz Toprak Kaynakları Potansiyeli Tekirdağ Ġl sınırları içerisindeki çayır ve meraların 7189 ha. meyil, 3340 ha. toprak derinliği, 1185 ha. yaģlılık ve kuraklık, 2973 ha. su erozyonu ve 454 ha. taģlılık sorunu vardır. 136

137 Sorunların Cinsi Çayır ve Mera Varlığı (ha) Arazi kullanım kabiliyet sınıfları yönünden (V-VI-VII-VIII sınıflar) 3420 Meyil Yönünden (Dik ve çok dik sarp) 7189 Toprak Derinliği-meyil yönünden (sığ ve çok sığ) 3340 Toprak Derinliği-meyil yönünden (sığ,çok sığ,dik ve sarp) 7189 YaĢlılık ve çoraklık v.s. sorunlar yönünden 1185 Su erozyonu maruz çayır meralar (3 ve 4 sınıf erozyon) 2973 TaĢlılık sorunu olan çayır ve mera varlığı (3 taģlılık) 454 Tablo.f-2. Tekirdağ Ġl Sınırları Ġçerisindeki Çayır ve Meraların Sorunları Meraların bitki örtüsü, yöreden yöreye, toprak ve topoğrafik özelliklere, iklim koģullarına, meranın kullanım durumuna bağlı olarak, cins, nitelik ve nicelik yönünden değiģmektedir. Örnek Karadeniz havzasındaki meraların bitki örtüsü ile Meriç-Ergene havzasındaki meraların bitki örtüsü ve Marmara Havzasındaki meraların bitki örtüsü farklıdır. Yöre meraların otlatma durumları, toprak yapıları, meraların bitki örtülerini etkilemektedir. Ancak genelde, köpek diģi, koyun yumağı, kır kekliği, çayır sazı ve çok yıllık geniģ yapraklı çoğalıcı bitkilerin hakimiyeti vardır. Bunun yanında adi otlak ayrığı, tarla ayrığı, brom, az miktarda gazal boynuzu, üçgül vs. gibi çoğalıcı bitkiler vardır. Kullanım Amaçları ve Yararları Tüm meralarda birinci öncelik otlatma amacını taģımaktadır. Bazı meyil, taģlılık, toprak verimliliği gibi çeģitli sorunlar nedeniyle zorunlu olarak mera olarak bırakılan kısımlarda zaman zaman otlatma yapılmaktadır. Bu tür meralar daha çok Ganos Dağları yamaçları ile Istıranca Dağları yamaç ve eteklerinde yer almaktadır. Toprak korum amacıyla özel olarak tahsis edilen mera hemen hemen yoktur. Civarda mera ıslah projesi uygulanmıģ olan çok azdır. Sadece Mülga Topraksu TeĢkilatınca Tekirdağ- Merkez KaĢıkçı Köyü merasının ıslah edildiği, yine ġarköy baģta olmak üzere bazı bölgelerde meralık arazilerde toprak koruma çalıģmaları yaptığı belirlenebilmiģtir. Bunun yanında asıl amaç otlatma da olsa meraların erozyona karģı koruyucu etkileri, zeminin stabilitesini sağlaması yüksek intensiteli yağıģlarda pik debilerini geciktirmesi, yüzey akıģların hızlarını keserek taģkınları azaltma ve toprağın daha çok emmesine olanak sağlaması gibi doğal faydaları vardır. Tekirdağ daki meraların büyük çoğunluğu (28.291ha.) I. II. ve III.sınıf araziler üzerinde bulunmaktadır. Özellikle Meriç Ergene havzasındaki meralar bu özelliktedir. Bölge kültür ırkı sığırcılığa geçmiģtir. Meralarda otlatma oranı düģmüģtür. 137

138 Buna karģılık sözü edilen mera vasıflı arazilerin kültür arazilerine (ekili-dikili arazilerine) çevrilmesi amacı ile meralara yapılan zararlar artmıģtır. Meraların korunması yönünden de bir çaba gösterilmemektedir. Toprak iģlemeye müsait araziler, yeni ekim ve dikim yapılmaya elveriģli araziler I., II., III. ve IV.sınıf arazilerdir. Diğer sınıflarda toprak verimliliği elverdiği taktirde toprak koruma önlemleri alınarak (örneğin çeģitli tip Ģekilleme v.s.) ve özel ürün yetiģtirmek üzere (fındık, zeytin, bazı meyve cinsleri v.s.) ekim ve dikim yapılabilir. Tekirdağ bölgesinde zarara uğratılan meraların miktarı bilinmediği için tablolarda belirtilen mera miktarı tapu kayıtlarında devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve tapuda tescil harici bırakılan arazilerden ormanlık sahalarla su yüzeyi ve dere yatakları çıkarılarak tespit edilen miktardır. Halihazırda arazi kullanım durumuna göre meralık vasfını koruyan arazi miktarı ha. daha azdır. F.2. FLORA Tekirdağ Ġli doğal bitki örtüsü açısından zengin bir potansiyele sahiptir. Bu zenginlik bölgenin konumundan, yani Mediterran (Akdeniz), Euro-Sibirian (Avrupa Sibiryası) ve Irona Turanien (Ġran-Turan) Floristik bölgelerin karģılaģtığı alanda bulunmasından kaynaklanmaktadır. Bunun sonucu olarak bölge oldukça geniģ bir flor koleksiyonuna sahiptir. Langos ormanlarından makilere, hatta gariglere dek her çeģit bitki örneğine rastlanabilmektedir. Bölgenin Marmara Denizi çevresinde ve dar bir Ģerit halinde Karadeniz kıyısı boyunca genel olarak Akdeniz tipi bitki topluluğu (maki) hakimdir. Makilerin dıģ görünümleri ve toprak üstü kısımları su kaybını azaltacak tarzdadır. Yaprak dökmeyen türlerin yanısıra yaprak döken türleri de kapsamaktadır. Garigler ise kıraç tepeleri, kültüre elveriģli olmayan alanları, taģlık ve kayalık yerleri örten ikinci bir formasyon Ģeklidir. Bu formasyonda bitkiler genel olarak yaprak döken alçak çalılar olup, çoğunlukla dikenli veya sık tüylüdür yada uçucu yağ taģırlar. Bu üç karakter bitkilere kurak ortamlara uyabilme olanağı sağlayan özelliklerdir. Ganos Dağı eteklerinde, iç kesimlerde gariglere rastlanmaktadır. Kuraklık, meyil, tuzlu rüzgarlar gibi ekstrem, yada normal koģullarda sürdürülecek Peyzaj Planlama çalıģmalarında, bölgenin doğal bitki örtüsündeki uygun örneklerin kullanılması, baģta fonksiyonel olmak üzere ekonomik ve estetik yararlar sağlamaktadır. Tekirdağ Ġli Peyzaj Planlama çalıģmalarında bitkisel materyal seçimini etkileyen en önemli faktörler; iklimsel koģulları, toprak, jeoloji, topografya ve bunların etkisiyle oluģan doğal bitki örtüsüdür. Bölgeyi doğrudan yada dolaylı olarak etkileyen üç ayrı iklim tipinde (Marmara, Ġç Geçit, Güneydoğu) yaz aylarında sıcaklık giderek yükselmekte, buna karģın yağıģ miktarı düģmektedir. Buna bağlı olarak, bitkisel geliģme yönünden oldukça etkili ve yağıģlarla doğrudan ilgili bulunan hava nispi nemi de azaltmaktadır. Bu durum, sulamanın büyük sorun olduğu Trakya Bölgesi Ġl ve Ġlçelerinde, peyzaj çalıģmaları için özellikle yaz aylarında sıcağa, kurağa ve düģük neme dayanıklı bitkilerin seçimini gerektirmektedir. 138

139 139 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Diğer taraftan, bölgede hakim rüzgar yönü her ay değiģiklik göstermekle birlikte, özellikle Tekirdağ ve çevresinde denizden esen kuvvetli ve tuzlu rüzgarlar dirençli bitki seçimini gerektirmektedir. Erozyon, kıģ aylarında yağıģlarla birlikte topraklarda azot noksanlığına neden olan önemli bir faktördür. Erozyon sorunu olan ortamlarda etkin rol oynayabilecek bitkisel materyalin kullanımıyla bu sorun da halledilebilir. O halde, baģta Tekirdağ olmak üzere Ġl ve Ġlçelerinde bu gibi sorunlara karģı bilinçli olarak yapılacak peyzaj planlamalarına ihtiyaç vardır. F.2.1.Sulak Alanlar DüĢük yağıģ miktarı, toprak özellikleri vb. doğal koģullar nedeniyle Tekirdağ da pek büyük akarsu yoktur. Ġldeki küçük akarsuların yatakları mevsimlere göre değiģir. Yazın suları az olan, hatta tümüyle kuruyan bu akarsular kıģın kabarır, taģar. Ġlde, Ergene Nehri ve kollarından baģka önemli akarsu yoktur. Ġl sınırları içindeki dereler, yağmur ve kar sularını taģımaktadır. Ergene Nehri ve kolları Çorlu Deresi, Hayrabolu Deresi ildeki en önemli akarsulardır. Ergene Havzası (Ġnanlı-Muratlı) Tekirdağ Ġlinin Kuzey ve Kuzeydoğu kesimleri Ergene Havzasına girer.ergene Havzası dolgu alanıdır. Dolgunun kalınlığı 500 metre dolayındadır. Havza dolduktan sonra aģınmaya uğrayarak bir yarı ova görünümü almıģtır. Havzanın baģlıca akarsuları, Ergene Nehri ile bu ırmağın kolları olan Çorlu Deresi ve Hayrabolu Deresidir. Ergene Nehri Ergene Nehri, Istıranca Dağlarının doğusundan, Karatepe den doğar. Kuzeydoğugüneybatı yönünde akarak önce Saray, sonra Çorlu Ġlçe topraklarını sular. Ergene Nehrinin özellikle Ģekerpancarı ve çeltik tarlalarının sulanması açısından önemi büyüktür. Çorlu yöresinde yıl boyunca sulamadan yararlanılır. Ergene deresini alarak güney-kuzey doğrultusunda akmaya baģlar. Kırklareli topraklarına girer. Ergene Nehri daha sonra Hancağız yöresinde Meriç e dökülür. Çorlu Deresi Çerkezköy ün doğusunda Istıranca Dağlarından doğar. Kuzeydoğu-güneybatı yönünde akan Çorlu Deresi, Çorlu Ġlçe Merkezinin 5 km. kuzeyinden geçtikten sonra Marmaracık ve Kütüklü Derelerini alır. Bir süre güney-kuzey yönünde aktıktan sonra Muratlı Ġlçe merkezinin hemen kuzeyinde Ergene Nehrine karıģır. Çorlu Deresinin suyu kıģın yağıģlar nedeniyle artar. Yaz aylarında ise iyice azalır. Hayrabolu Deresi Hayrabolu Deresi, Ergene Nehrinin önemli kollarından birisidir. Güney-Kuzey yönünde akan Hayrabolu Ġlçe Merkezinden geçer ve kuzeyde Ergene Nehrine karıģır. Hayrabolu Deresi, kıģ aylarında bol yağıģ nedeniyle taģarak Ġbrice Ovasında geçici bir göl oluģturur.

140 Marmara Havzası Tekirdağ ın Marmara Kıyılarına yakın kesimleri Marmara Havzasına girer. Havzanın sularına çok sayıda küçük akarsuyla boģalmaktadır. Havzadaki akarsuların taģıdıkları su miktarları yaz ve kıģ mevsimlerinde çok farklıdır. Havzadaki akarsuların yukarı çığırları sarp, eğimli, sığ topraklı ve genellikle doğal bitki örtüsünden yoksundur. Bu akarsuların baģlıcaları IĢıklar, Bağlar, Kocan, Ova ve Gölcük Dereleridir. IĢıklar Deresi (Naip Köyü) Bir kolu IĢıklar Köyü, öteki kolu ise Muratlı Ġlçesi yakınlarından doğan IĢıklar Deresinin birinci kolu güney-kuzey, ikinci kolu kuzey-güney yönünde akar. Bu iki kol Naip Köyü yakınlarında birleģir. Akarsu birkaç km sonra Kumbağ ın kuzeyinde Marmara Denizi ne dökülür. OlukbaĢı Deresi Araplı tepelerinden doğar, güney-batı yönünde akar. Burada küçük bir kolla birleģtikten sonra, dik ve derin yataklar açarak kıyı düzlüğüne ulaģır. OlukbaĢı Deresi, ġarköy Ġlçe Merkezinden geçtikten sonra Marmara Denizini dökülür. Gölcük Deresi IĢıklar Dağından doğan Gölcük Deresi, Kuzeydoğu-güneybatı yönünde akar. Gölcük Köyünden geçerek batıya yönelir. Tekirdağ Ġl topraklarından çıktıktan sonra Kavak Deresi adını alan akarsu Saroz Körfezine dökülür. YağıĢlı aylarda kabarır ve çevresindeki görece alçak kesimleri sular altında bırakarak bataklıklar yaratır. Gölcük Deresi çok sayıda küçük koluyla yöreyi bir ağ gibi sarar. Böylece tüm yörede yaygın drenaj sorunları yaratır. F.2.2. Diğer Alanlar (Stepler vb.) Konu ile ilgili yeterli bilgi bulunamamıģtır. F.2.3. Flora F Habitat ve Toplulukları Konu ile ilgili sağlıklı bilgiler bulunamamıģtır. F Türler ve Populasyonları 1. Tachybaptus ruficollis Küçük Batağan 2. Podiceps cristatus Bahri 3. Podiceps grisegena Kızılboyunlu Batağan 4. Podicepsnigricollis Karaboyunlu Batağan 5. Phalacrocorax carbo Karabatak 6. Phalacrocora pygmeus Küçük Karabatak 7. Pelecanus onocrotalus Ak Kutan 140

141 8. Pelecanus crispus Tepeli Kutan 9. Botaurus stellaris Balaban 10.Ixobrychus nunutus Küçük Balaban 11.Nycticora nycticorax Gece Balıkçıl 12.Ardeola ralloides Alaca Balıkçıl 13.Egretta garzetta Küçük Ak Balıkçıl 14.Egretta alba Büyük Ak Balıkçıl 15.Ardea cinerea Boz Balıkçıl 16.Ardea purpurca Erguvani Balıkçıl 17.Ciconia nigra Kara Leylek 18.Ciconia ciconia Leylek 19.Plegadis falcinellus Çeltikçi 20.Platalea leucorodia KaĢıkçı 21.Phoenicopterus ruber Flamingo 22.Cygnus olor Kuğu 23.Cygnus cygnus Ötücü Kuğu 24.Anser albifrons Sakarca Kaz 25.Anser erythropus Küçük Sakarca Kaz 26.Anser anser Boz Kaz 27.Branta ruficollis Kızılboyunlu Kaz 28.Tadorna ferruginea Angıt 29.Tadorna tadorna Suna 30.Anas penelope Fiyu 31.Anas strepera Boz Ördek 32.Anas erecca Çamurcun 33.Anas plathyrhynchos YeĢilbaĢ 34.Anas acuta Kılkuyruk 35.Anas querquedula Çıkrıkçın 36.Anas clypeata Kepçel 37.Netta rufina Macar Ördeği 38.Aythya ferina ElmabaĢ 39.Aythya nyroca PasbaĢ 40.Aythya fuligula Tepeli Patka 41.Aythya marila KarabaĢ Patka 42.Mergus albellus Sütlabi 43.Mergus serrator TarakdiĢ 44.Pernis apivorus Arı ġahini 45.Milvus migrans Kara Çaylak 46.Milvus milvus Kızıl Çaylak 47.Circus aeruginosus Saz Delicesi 48.Circus eyaneus Gök Delicesi 141 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE

142 49.Circus macrourus 50.Circus pygargus 51.Accipiter gentilis 52.Accipiter nisus 53.Buteo buteo 54.Buteo rufinus 55.Aquila pomarina 56.Aquila heliaca 57.Pandion haliaetus 58.Falco tinnunculus 59.Falco columbarius 60.Falco subbuteo 61.Rallus aquaticus 62.Gallinula chloropus 63.Fulica atra 64.Haematopus ostralegus 65.Himantopus himantopus 66.Recurvirostra avosetta 67.Burhinus oedienemus 68.Glaerola pratincola 69.Charadrius dubius 70.Charadrius alexandrinus 71.Vanellus vanellus 72.Calidris minuta 73.Calidris alpina 74.Gallinago gallinago 75.Limosa limosa 76.Numenius rguata 77.Tringa totanus 78.Tringa stagnatilis 79.Tringa nebularia 80.Tringa ochropus 81.Larus melanocephalus 82.Larus minutus 83.Larus ridibundus 84.Larus argentatus 85.Sterna sandvichensis 86.Sterna hirunda 87.Chlidonias hybridus 88.Chlidonias niger 89.Chlidonias leucopterus 142 Bozkır Delicesi Çayır delicesi Büyük Atmaca Atmaca ġahin Kızıl ġahin Orman Kartalı ġah Kartalı Balık Kartalı Kerkenez Boz Doğan Delice Doğan Yelve Saz Tavuğu Sakarmeke Poyraz KuĢu Uzunbacak Kılıçgaga Kocagöz Batakkırlangıcı Küçük Halkalı Cılıbıt Küçük Cılıbıt KızkuĢu Küçük KumkuĢu KumkuĢu Su Çulluğu Batak Çulluğu Kervan Çulluğu Kızılbacak Batak Düdükçünü YeĢilbacak YeĢil Düdükçün Akdeniz Martısı Küçük Martı KarabaĢ Martı GümüĢi Martı Karagagalı Sumru Sumru Bıyıklı Sumru Kara Sumru Akkanatlı Sumru TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE

143 90.Streptopelia decaocto Gülen Kumru 91.Streptopelia turtur Üveyik 92.Cuculus canorus Guguk 93.Athena noctua Kukumav 94.Apus apus Ebabil 95.Apus melba Akkarınlı Ebabil 96.Alcedo atthis Yalı çapkını 97.Merops apiaster ArıkuĢu 98.Coracias garrulus Gökkarga 99.Upupa epops Ġbibik 100.Dendrocopos syriacus Alaca Ağaçkakan 101.Galerida cristata Tepeli Toygar 102.Alauda arvensis Toygar 103.Hirundo rustica Kırlangıç 104.Hirundo daurica Kızıl Kırlangıç 105.Delichon urbica Ev Kırlangıcı 106.Anthus pratensis Çayır ĠncirkuĢu 107.Motacilla flava Küçük Kuyruksallayan 108.Motacilla alba Ak Kuyruksallayn 109.Troglodytes troglodytes ÇıtkuĢu 110.Erithacus rubecula Nar Bülbülü 111.Luscinia megarhynchos Bülbül 112.Phoenicurus phoenicurus Kızılkuyruk 113.Saxicola torquata TaĢkuĢu 114.Oenanthe isabellina Bozca Kuyrukkakan 115.Oenanthe oenanthe Kuyrukkakan 116.Oenanthe hispanica Karakulak Kuyrukkakan 117.Turdus merula Karatavuk 118.Acrocephalus seirpaceus KamıĢçın 119.Acrocephalus arundinaceus Büyük KamıĢçın 120.Sylvia melanocephala Kızılgöz Ötleğen 121.Sylvia curruca Küçük Akgerdan 122 Sylvia communis Akgerdan 123.Phylloscopus collybita Söğüt Bülbülü 124.Muscicapa striata Benekli Sinekkapan 125.Parus caeruleus Gök BaĢtankara 126.Parus major BaĢtankara 127.Oriolus oriolus Sarıasma 128.Lanius collurio ÖrümcekkuĢu 129.Lanius minor Boz ÖrümcekkuĢu 130.Garrulus glandarius Alakarga 143 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE

144 131.Pica pica 132.Corvus monedula 133.Corvus frugilegus 134.Corvus corone cornix 135.Corvus corax 136.Starnus vulgaris 137.Passer domesticus 138.Passer hispaniolensis 139.Fringilla coelebs 140.Carduelis chloris 141.Carduelis carduelis 142.Carduelis cannabina 143.Emberiza cirlus 144.Emberiza hortulana 145.Emberiza melanocephale 146.Emberiza calandra Tablo.f-3. Tekirdağ da Görülen KuĢ Türleri Saksağan Küçük Karga Ekin Kargası LeĢ Kargası Kuzgun Sığırcık Serçe Söğüt Serçesi Ġspinoz Flurya Saka KetenkuĢu Boğmaklı Çinte Çinte KarabaĢ Çinte Tarla Çintesi F.3. FAUNA Bölge dahilindeki fauna türlerinin incelenmesi, yerli halkın gözlemleri içerisindeki deneyimleri ifadesine ve literatür bilgilere dayanılarak hazırlanmıģ olup, bu bilgiler ıģığında karada ve denizde yaģayan hayvan türleri olarak kuģlar, memeliler, sürüngenler ve balıklar olmak üzere 4 bölüm içerisinde ele alınmıģtır. Yapılan inceleme ve araģtırmalarda, bölgenin aģırı doğa tahribi ve tarımsal faaliyetlerin yoğunluğu içerisinde doğal biyotopların azalmakta olduğu nedenle, populasyon düzeyinde sayısal bilgiler vermek mümkün olmamakla beraber, çoğu hayvan türleri münferit olarak görülmektedir. Marmara Ereğlisi sahil kesiminde deniz tabanı flora (bitkisel hayat) ve faunası (Hayvansal hayat) ile su ortamındaki pelajik durum incelenmiģtir. Tespit edilen türlere yenilerinin ilave edilmesi gözlemler sonucu mümkündür. Bilimsel çalıģmaların üniversitelerimizce yürütülmesi bizleri çok daha iyi aydınlatacaktır. Doğal zenginliklerimize katılacak her yeni bulgu bizler için değiģik konularda yeni imkanlar demektir. F.3.1. Habitat ve Toplulukları Sulak alanlar, ormanlar ve fauna bölümlerinde konuyla ilgili bilgi verilmiģ olup; daha detaylı bilgiye ulaģılamamıģtır. F.3.2. Türler ve Populasyonları Yaban yaģama türleri, endemik hayvan türleri ve yılın çeģitli zamanlarında geleneksel olarak kullandıkları yaģam ortamlarındaki populasyonları ile ilgili envanter çalıģması yapılmamıģtır. Tekirdağ Ġli ülkemizden geçen 2 ana göç yolundan birinin üzerinde bulunması nedeniyle önem arzetmektedir. 144

145 Merkez Av Komisyonu Kararlarına göre ilimizin de içinde bulunduğu Marmara Bölgesi nde; bıldırcın, kaya güvercini, tahtalı, üveyik, sakarmeke, sakaca kazı, yeģilbaģ, boz ördek, fiyu, kirik (çamurcun), macar ördeği, tepeli patka, kılkuyruk ördek, karabaģ patka, elmabaģ patka, kara ördek, çıkrıkçın, altıngöz, karatavuk, çulluk, küçük su çulluğu, su çulluğu (bekasin), alakarga, küçük karga, ekin kargası, kara leģ kargası, leģ kargası, saksağan, yaban tavģanı, ada tavģanı, tilki, kaya sansarı, ağaç sansarı, kuyruksüren, yaban domuzu ve çakal av hayvanlarının avlandırılmasına izin verilmektedir. F.3.3. Hayvan YaĢama Hakları F Evcil Hayvanlar F Sahipli Hayvanlar 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu gereği Ġl Hayvanları Koruma Kurulu oluģturulmuģ olup; konu takip edilmektedir. Ancak; halihazırda yeterli envanter bilgi temin edilememiģtir. F Sahipsiz Hayvanlar Ġl, Ġlçe ve Belde Belediyeler ile gerekli yazıģmalar yapılarak, sahipsiz hayvan barınakları yapılması teģvik edilmiģ olup, barınağı olan belediyelere de Bakanlığımızca belirlenmiģ olan barınak kriterlerinin sağlanması konusunda gerekli uyarılar yapılmıģtır. Ġlimizde Tekirdağ Merkez, Çorlu, Çerkezköy, ġarköy, M. Ereğlisi, Saray Ġlçelerinde Belediyelere ait sahipsiz hayvan geçici bakımevi bulunmaktadır. Belediyelerce Sokak hayvanlarının kısırlaģtırma ve aģılama iģlemleri yapılmaktadır. Yine 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu gereği oluģturulmuģ olan Hayvanları Koruma Kurulu kararları doğrultusunda çalıģmalar sürdürülmektedir. F Nesli Tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Evcil ve Yaban Hayvanlar Ġl düzeyinde keklik türlerinin tamamının nesli tehlike altındadır. Bu nedenle de Merkez Av Komisyonu Kararlarında keklik avının yasaklanması yönünde kararlar alınmaktadır. Nesli tehlike altında olan evcil hayvan il genelinde tespit edilmemiģtir. Yaban hayvanları için Ġl Müdürlüğü ekiplerince koruma kontrol çalıģmaları yapılmakta olup; usulsüz avlanmaların önüne geçilmeye çalıģılmaktadır. Ayrıca; il bünyesindeki Halk Eğitim Merkezi Müdürlükleri ile; doğanın korunması, av hayvanlarının tanınması, güvenlik önlemleri, sağlık bilgileri gibi konularda avcıların daha bilinçli olmalarını sağlamak amacıyla kurslar düzenlenmektedir. F Hayvan Hakları Ġhlalleri Konu ile ilgili olarak 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ve buna bağlı Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliği çerçevesinde gerekli önlemler alınmaya çalıģılmakta olup, Ģikayetlere dair baģvurular değerlendirilmektedir. 145

146 F Valilikler,Belediyeler ve Gönüllü KuruluĢlarla ĠĢbirliği Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğünce hayvan hakları ihlallerinin en aza indirilmesi için Hayvanları Koruma Derneği ve avcılık ve atıcılık dernekleri ile iģbirliği içinde çalıģmalar sürdürülmektedir. F.4. HASSAS YÖRELER F.4.1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar F Sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2. Maddesinde Tanımlanan ve Bu Kanunun 3. Maddesi Uyarınca Belirlenen Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları ve Tabiat Koruma Alanları Milli Parklar: Yöremizde Milli Park Alanı olarak ilan edilmiģ saha bulunmamaktadır. Tabiat Parkları: Ġlimizde tabiat parkı yoktur. Ancak; Tekirdağ Merkeze bağlı Kumbağ Beldesi ile Uçmakdere Köyü arasında kalan arazinin denize bakan bölümünün tabiat parkı olması için ilgili gruplarca talepler yapılmaktadır. Tabiat Anıtları: Ġlçesi Beldesi Mevkii Cinsi YaĢı Merkez Gündoğdu Mah. Hacıilbey Ġlkokulu Bahçesi Merkez Kumbağ Sütlüce Boyu (m.) Çapı (cm.) Çınar Çınar Pafta No Bandırma G.19.al Bandırma G.18.b3 Tablo.f-4.Tabiat Anıtı Tabiatı Koruma Alanı: Yöremizde Tabiatı Koruma Alanı olarak ilan edilmiģ saha bulunmamaktadır. F Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı nca Belirlenen Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı YerleĢtirme Alanları Tekirdağ Ġli dahilinde 4915 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu çerçevesine belirlenen Yaban Hayatı Koruma Sahası bulunmamaktadır. 146

147 147 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Ancak; Edirne Ġli KeĢan Ġlçesi hudutlarında kalan Korudağı Yaban Hayatı Koruma Sahası, Tekirdağ Ġli Malkara Ġlçesi Yenidibek (PiĢman) Köyü civarı ile sınır oluģturmakta olduğundan ve koruma sahasının korunacak türü olan karacanın yoğun olarak bulunduğu bilinen habitatlardan sayılan bu yerlerin de koruma alanı kriterlerine sahip olduğu bilinmektedir. Tekirdağ Ġli, Çerkezköy Ġlçesi, Çerkezköy Barajı Mevkii, Çorlu Ġlçesi, Esetçe Mevkii, Merkez Ġlçe, Oğuzlu Mevkiilerine sırasıyla 2001 ve 2002 yıllarında doğaya hayvan salma programı çerçevesinde sülün salınmıģtır. F Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 2. Maddesinin a Tanımlar Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanı Olarak Tanımlanan ve Aynı Kanun Ġle 3386 Sayılı Kanunun (2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin DeğiĢtirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) Ġlgili Maddeleri Uyarınca Tespiti ve Tescili Yapılan Alanlar Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Koruma Alanları (Konu ile ilgili bilgiler bulunamamıģtır.) Sit Alanları Tekirdağ Ġl Merkezi, Kültür Bakanlığı Edirne Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Kararı ile kentsel sit ilan edilmiģ, Ġl Merkezi ve geliģme alanlarında arkeolojik sit kararı alınmıģ alanlar bulunmaktadır. Sit alanları dört bölümde incelenebilir. Bunlar Ģehir merkezinin tarihi çekirdeğini oluģturan Ertuğrul ve Turgut Mahalleleri, parçacıl olarak Hürriyet ve Değirmenaltı Mahallelerinde dağılmıģ arkeolojik sitler, Ġl alanının doğusunda II.konut alanlarının içindeki arkeolojik sit alanları ve tümülüslerdir. Kentsel Sit Tekirdağ Ġl Merkezinde, kentsel sit alanı içindeki sit alanı 15 ha. sit koruma alanı 25.9 ha. olarak belirlenmiģtir. Kentsel sit ilan edilmiģ olan merkezde, önceden yapılmıģ olan Koruma Amaçlı Ġmar Planı genel hükümlerine uyulmuģtur. Kentsel sit içindeki alanlarda tescilli binalara göre uygulama yapılmaya karar verilmiģ, hmax değerleri sit binalarına göre verilmiģtir. Tescilli binaların resmi kurum ve ilköğretim tesisi gibi kamu kuruluģlarına verilmesi öngörülmüģtür. Diğer arkeolojik sit alanları park ve ekili alan olarak oluģturulması sağlanmıģtır. Plan dahilinde yapılacak uygulamalar Edirne Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararları doğrultusunda yapılmaktadır. Sit alanlarında her türlü harfiyat ve kazı iģleri Tekirdağ Müze Müdürlüğü denetiminde yapılması kararı alınmıģtır. Sit alanında koruma altına alınan sivil mimarlık örnekleri geleneksel konut mimarisinin günümüze kadar uzanan kalıntıları büyük ölçüde Osmanlı Türk Kültürünün uzantısıdır. Ancak Batı Trakya ile olan etkileģimi izlerine de rastlanmaktadır. AhĢap Karkas konutlar iki yada üç katlıdır. Burada ahģap yapı düzeni Batı Karadeniz ile Kuzey Marmara da yaygın olan taģıyıcı duvarların ahģap tahtalarla yatay olarak toplanması Ģeklindedir.

148 AhĢap yapılarda çatı katları oldukça yaygındır. Evler genellikle iç sofalı plandadır. Geleneksel Türk evinin giriģ katı çoğunlukla taģlık, depo yada ahır olarak kullanılırken, Tekirdağ evlerinde yaģama birimi olarak düzenlenmiģtir. Mimari eserlerden bugün ayakta kalabilmiģ olanlar sit kapsamına alınarak korunmaları sağlanmaktadır. Ertuğrul Mahallesi, kısmen Turgut Mahallesi, Hürriyet Mahallesi, Gündoğdu Mahallesi, Aydoğdu Mahallesi, Yavuz Mahallesi, Zafer Mahallesi ve Ortacami Mahallesi de içinde olmakta olup, toplam 300 adet konut ve cami ile birlikte resmi binaları içine almaktadır. Tarihi Sit Dini Yapılar : Eski Camii: 1831 yılında Zahire Nazırı Ahmet Ağa tarafından yaptırılmıģtır. Minaresi kesme taģtan ve tek Ģerefelidir. Camiinin son cemaat yeri iki katlı olup yirmi penceresi mevcuttur. Orta Camii: 1855 yılında Kürkçü Sinan Bey in yaptırdığı camii yıkılınca hayırsever vatandaģlar tarafından yeniden inģaat edilmiģ olup Eski Camii ile RüstempaĢa Camii arasında olduğu için de bu ismi almıģtır. RüstempaĢa Camii: 1554 yılında Sadrazam Damat RüstempaĢa tarafından yaptırılmıģtır. Mimar Sinan ın eseridir. Kesme küfesi taģından yapılmıģtır. GiriĢ kapısı ceviz ağacı üzerine fildiģi kakmadır. Bahçesinde bulunan yuvarlak beģ sütunlu mermer Ģadırvan Abdülmecit zamanında yapılmıģtır. Doğusundaki kütüphane, hamam medrese yıkık olup batısında bulunan 8 kubbeli bedesten sağlamdır. Sohteoğlu Camii: 1777 tarihinde küçük avlusunda gömülü olan Sohte Zade Ahmet tarafından yaptırılmıģtır. Hasan Efendi Camii: 1627 tarihinde camiinin bahçesinde gömülü olan Hasan Efendi tarafından yaptırılmıģtır. 148

149 Ġlçelerdeki camiilerimizden en önemlisi de Çorlu daki Süleymaniye Camii olup Kanuni Sultan Süleyman tarafından Mimar Sinan a yaptırılmıģtır. Gazi Ömer Bey Türbesi: Malkara Ġlçesinde, Turhanoğlu Ömer Bey Camii bahçesindedir. Fatih zamanında yaģamıģtır ve sayısız kahramanlıklar göstermiģ bir komutan olarak 1485 te Osmanlı-Mısır savaģlarına katılmıģtır. Ahmet-i Sarhan Türbesi: Kanuni Sultan Süleyman zamanında yaģamıģtır. Çağının ünlü Ģairlerindendir. Namık Kemal Evi: 1840 yılında Tekirdağ da doğan Namık Kemal in doğduğu ev aslına uygun olarak Tekirdağ Namık Kemal derneği tarafından yaptırılmıģ ve 1994 yılında hizmete girmiģtir. Kaleler: Tekirdağ merkez ve Ġlçelerden Çorlu, Malkara, Marmara Ereğlisi kalelerinin sınırları ve büyüklükleri belli olmamakla beraber kalıntıları görülmektedir. Ayrıca Semetli- Dağyenicesi ile Çimendere Gözsüz Köyleri yakınlarında da kale kalıntıları görülmektedir. ÇeĢmeler: Ġldeki baģlıca çeģmeler Ģunlardır; Tavanlı çeģme, ġabanoğlu çeģmesi, Rakoczy çeģmesi, Soğukkuyu çeģmesi, Ġskele Ģadırvanı, Eski camii Ģadırvanı, Kuru Ģadırvan, Postane çeģmesi, Çiftlikönü meydan çeģmesi ve Kabançı çeģmesidir. Anıtlar : Hürriyet Abidesi: 1908 yılında Tekirdağ Mutasarrıfı Adanalı Ömer Ali Bey tarafından 2.MeĢrutiyetin ilanı sebebiyle bugünkü Halk Eğitim Merkezi ile Belediye binalarının arasında inģa edilmiģtir. ġehitler Anıt ÇeĢmesi: 1949 yılında belediye tarafından Ġlin fethi sırasında Ģehit düģen Türk askerleri anısına yaptırılmıģtır. Namık Kemal Anıtı: Kalbi, yaģadığı sürece Hürriyet ve Vatan aģkı ile yanan büyük vatan Ģairimizin doğduğu ev yıkıldığı için yerine MeĢrutiyet devrinde halkımızın minnettarlık duygularının 149

150 simgesi olarak dikilen dört köģeli uzun mermer sütundur. Eski Belediye binasının yanındaki bu anıtın bir cephesinde alt alta Hürriyet, Adalet, Müseva, uhuvvet sözleri yazılıdır. Atatürk Anıtı: 1936 yılında Muratlı Ġlçemizdeki göçmen evlerini görmek üzere gelen Atatürk ün anısına o evin bahçesinde bir anıt yapılmıģtır. Atatürk Heykeli: HeykeltıraĢ Kenan Ali tarafından yapılan mermer heykeldir. Hükümet Konağının önünde bulunan heykel Atatürk ün baģı açık redingotlu ve normal duruģlu göstermektedir. Namık Kemal Heykeli: Hükümet Konağı karģısındaki Namık Kemal parkı içinde yer alan heykel Belediye BaĢkanı ġevket Cicioğlu tarafından heykeltıraģ Nusret Suman a yaptırılmıģtır. Atatürk Bulvarındaki Anıt: 26 Ekim 1973 yılında Cumhuriyetin 50.yılını kutlama programı çerçevesinde BaĢöğretmen Atatürk ün harf devrimi ve Tekirdağ a bu amaçla geliģini sembolize etmektedir. Arkeolojik Sit SIR A NO ADI TANIMI MEVKĠĠ 1 Dereağzı 2 Değirmenaltı 3 MenekĢe Çatağı Arkeolojik sit alanı Arkeolojik sit alanı Arkeolojik sit alanı Dereağzı Değirmenaltı DERECES Ġ III. III. I. 150

151 4 Karaevli Altı 5 Karaevli Altı Sarı MeĢe Mevkii Arkeolojik sit alanı Arkeolojik sit alanı 151 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Karaevli I. Karaevli 6 Karaevli Tümülüsü Tümülüs Karaevli I. 7 Karaevli Tümülüsü Tümülüs Karaevli II. 8 Karaevli Tümülüsü Tümülüs Karaevli III. 9 Karaevli Tümülüsü Tümülüs Karaevli IV. 10 Harekat Tepe Tümülüsü Tümülüs 11 Naip Tümülüsü Tümülüs Naip Köyü 12 Yarapsanlı Tümülüsü Tümülüs Yarapsanlı 13 KaĢıkçı Tümülüsü Tümülüs KaĢıkçı Köyü 14 Kaletepe Tümülüsü Tümülüs Semetli Köyü 15 Vakifiğdemir Tümülüsü Tümülüs Malkara I. 16 Kermeyan Tümülüsü 1 Tümülüs Malkara I. 17 Kermeyan Tümülüsü 2 Tümülüs Malkara II. 18 Kırıkali Tümülüsü Tümülüs Malkara I. 19 Apri Ören yeri Ören Yeri Malkara II. 20 Yeridibek Kalesi Kale Malkara I. 21 Tekke Köyü Höyük-Kale Malkara 22 Topağaç-Barbaros Madenler Mevkii Arkeolojik Sit Topağaç- Barbaros 23 Roma Villi Kalıntıları Arkeolojik Sit Marmara Ereğlisi 24 Antik Perinthos M.Ereğlisi Arkeolojik Sit M.Ereğlisi I. 25 Antik Perinthos M.Ereğlisi Arkeolojik Sit M.Ereğlisi III. 26 Kalemis Tepe Arkeolojik Sit M.Ereğlisi 27 Kunkunar Tepe Arkeolojik Sit M.Ereğlisi 28 Nil Tepe Tümülüsü Tümülüs M.Ereğlisi 29 Bekçi Tepe Tümülüsü Tümülüs M.Ereğlisi 30 Yılma Tepe Tümülüsü Tümülüs M.Ereğlisi 31 B.Metris Tümülüsü Tümülüs M.Ereğlisi 32 K.Metris Tümülüsü Tümülüs M.Ereğlisi 33 Çiçeklitepe Tümülüsü Tümülüs M.Ereğlisi 34 ġerefli Tümülüsü Tümülüs Çorlu Yolu I. 35 Aytepe Tümülüsü Tümülüs 36 Büyükyoncalı Tümülüsü-1 Tümülüs Saray I. 37 Büyükyoncalı Tümülüsü-2 Tümülüs Saray I. 38 Perinthos Antik Su Çerkezköy II. III.

152 152 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Kaynakları 39 GüneĢkaya Mağarası 1 Arkeolojik Sit Saray II. 40 GüneĢkaya Mağarası 2 Arkeolojik Sit Saray II. 41 GüneĢkaya Mağarası 3 Arkeolojik Sit Saray II. 42 GüneĢkaya Mağarası 4 Arkeolojik Sit Saray II. 43 Güngörmez Mağarası Doğal Sit Saray I. 44 Su Kemeri-Ayvacık- Saray 45 Çorlu Kalesi Kale Çorlu I. 46 Bezirci Deresi Ören Yeri ġenköy-ġarköy 47 ÇınarçeĢme Ören Yeri Burunören Çiftliği 48 Fener Karadutlar Ören Yeri 49 Ġğdebağları Arkeolojik Sit 50 Gaziköy (Ganos) yerleģme alanı Kızılcaterzi ġarköy Kızılcaterzi ġarköy Araplı Köyü doğusu Arkeolojik Sit ġarköy/gaziköy III. 51 Paleor Antik Kenti HoĢköy II ġarap fabrikası yanındaki çınarlık alan Sütlüca Manastırı-Dut Limanı- Doğal Sit Doğal ve Arkeolojik Sit Uçmakdereġarköy Kumbağ 54 Hacıllı Köyü Tümülüsü 1 ve 2 Tümülüs Hayrabolu 55 Ġnanlı Tümülüsü Tümülüs Muratlı 56 Uçmakdere Köyünde kale Kale ġarköy/uçmakder e 57 Beyoğlu Kalesi Kale Beyoğlu Köyü 58 Seymen Tümülüsü Tümülüs M.Ereğlisi 59 Ortaca Tümülüsü Hayrabolu Tümülüs 60 Tatarlı Tümülüsü Tümülüs Tatarlı Köyü 61 Sarılar Köyü Tümülüsü 2 adet Tümülüs Çorlu 62 Maksutlu Köyü Tümülüsü 2 adet Tümülüs Çorlu 63 ÇeĢmeli Köyü Tümülüsü Tümülüs Çorlu 64 Türkmenli Köyü Tümülüsü 1 adet Tümülüs Çorlu 65 BayramĢah Tümülüsü Tümülüs Hayrabolu 66 Dambazlar Köyü Tümülüsü Tümülüs Hayrabolu II. II.

153 4 adet 67 Kabahöyük Köyü Tümülüsü 6 adet Tümülüs Hayrabolu 68 Kabahöyük Höyüğü 1 adet Hayrabolu 69 PirinççeĢme Köyü Tümülüsü 2 adet Tümülüs Malkara 70 KavakçeĢme Köyü Tümülüsü Tümülüs Malkara 71 Sırt Köyü Tümülüsü Tümülüs Muratlı TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE 72 Merkezde 1 Tümülüs Tümülüs Muratlı 73 Kartalkaya Arkeolojik Sit ġarköy I. 74 Çukuryurt Tümülüsü Tümülüs Saray Seymenli-Hacıköy arasında merkezinde Uçmakdere-IĢıklar köyü arasında tümülüs Tümülüs Tümülüs Seymenli- Hacıköy ġarköy 77 Nekropol Alanı-Sultanköy Sultanköy 78 Beylik çayır mevkii Arkeolojik Alan Ġnecik Merkez 79 Kocahöyük Tümülüsü Arkeolojik Sit ġarköy-beyoğlu I. 80 Fener Ören Yeri Arkeolojik Sit ġarköy-hoģköy I. 81 Bakacaktepe Kartal Kaya Kalesi 82 TaĢ Köprü 83 Kocatepe Tümülüsü (1 pafta, 13 parsel) Arkeolojik Sit ġarköy- Uçmakdere Saray-Karabürçak köyü-edirköy Arkeolojik Sit 84 Kocatepe Tümülüsü Arkeolojik Sit 85 Kanlıhöyül Tümülüsü Arkeolojik Sit Muhtarhöyük Tümülüsü(15 pafta,2166 parsel) Kabahöyük Tümülüsü (3 pafta, 96 parsel) Kocahöyük Tümülüsü (6370 parsel) Yertarla (105 ada, 5 parsel) Saray-Karabürçek köyü Malkara Kocatepe Mev. Çorlu-Sarılar Köyü Arkeolojik Sit Çorlu-Sarılar I. Arkeolojik Sit Anıt Eser Çorlu deregündüzlü Köyü Malkara- Kocahöyük köyü Arkeolojik Sit ġarköy-sofuköy I. I. Kültür Varlığı I. I. I. I. 153

154 90 Veliköy Değirmendere Antik Su Kaynakları Doğal ve Arkeolojik Sit 91 Tek Höyük (Yalnız Tepe) Anıt Eser 92 Generli Tümülüsü Anıt Eser Yahudi Mezarlığı (65 pafta,1497 ada,4 parsel) Perçemtepe Tümülüsü (1628 parsel de) 95 Alibey Tümülüsü Anıt Eser Çerkezköy- Veliköy Hayrabolu Hacıllı Köyü Merkez-Generli Köyü Mezarlık alanı olarak tecillendi Hürriyet Mah. Malkara-Kültürlü Anıt Eser köyü Saray-Osmanlı Köyü TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE 96 Dut Arpalığı Tümülüsü (3 pafta, 107 parsel) Anıt Eser Saray-Edirköy 97 Ġkiztepe Tümülüsü Anıt Eser Çerkezköy- Domuzdere Mev. 98 Yalnıztepe Tümülüsü Anıt Eser Merkez Karaevli TaĢköprü Mev. 99 M.Ereğlisi Körfezi Su altı araģtırması Arkeolojik Sit M.Ereğlisi I. 100 Ġsmail Yazıcı Mesire Yeri Doğal Sit Alanı Merkez, Çiftlikönü 101 Kızılcaterzi Kocaali Doğal Sit Alanı ġarköy-sofuköy I. 102 Kaynarca Tümülüsü Anıt Eser Malkara Kaynarcalar Mevkii 103 Tümülüs (Vakıfiğdere) parselde Anıt Eser Malkara- Vakıfiğdere Köyü Tablo.f-5. Tekirdağ Merkez ve Ġlçelerinde Bulunan Arkeolojik, Doğal ve Kentsel Sit Alanlarının Listesi 154

155 No Adı Bulunduğu Mevkii Sit Derecesi 1 Çınar Ağacı Merkez,Orta Cami Mah.Namık Kemal Cad.31 Pafta, 98 Anıt Eser Ada, 8 parselde çeģmenin önünde(1 adet) 2 Çınar Ağacı Merkez,Gündoğdu Mah.Hacıilbey Ġlkoku Bahçesi(1 adet) Anıt Eser 3 Çınar Ağacı Merkez,Naip Köyü(17 adet) Anıt Eser 4 Çınar Ağacı ġarköy-güzelköy köy kahvesi önünde (1 adet) Anıt Eser 5 Çınar Ağacı ġarköy,uçmakdere, köy giriģinde (1 adet) Anıt Eser 6 Çınar Ağacı ġarköy,uçmakdere ġarap Fab.Yanı Anıt Eser 7 Çınar Ağacı Kumbağ,Sütlüce Manastırı önünde (1 adet) Anıt Eser 8 Çınar Ağacı ġarköy,mürefte,hamam ve Sağlık Ocağı önünde (2 adet) Anıt Eser Sahil kesiminde ana cadde de bulunan diğer çınar ağaçları 9 Çınar Ağacı ġarköy,güzelköy,köy camii önünde (2 adet) Anıt Eser 10 Çınar Ağacı ġarköy, Merkez Anıt Eser Tablo.f-6. Tekirdağ Ġli, Anıt Ağaçlar ve Doğal Arkeolojik Sit Alanlarını Gösteren Liste Sıra Ören Yerinin Adı Bulunduğu Mevkii Sit Derecesi No 1 GüneĢkaya Mağaraları(1-2-3 Saray-GüneĢkaya II.derece doğal ve nolu) arkeo.sit al. 2 Güngörmez Mağaraları (4 Nolu) Saray-Güngörmez Köy II.derece doğal ve arkeo.sit.al. 3 Sütlüce Manastırı Kumbağ I.derece doğal ve arkeo.sit al 4 Dut Limanı Kumbağ I.derece doğal ve arkeo.sit al. 5 Ġsmail Yazıcı Mesire Yeri Merkez Gündoğdu I.derece doğal sit Mahallesi alanı 6 Kızılcaterzi,Kocaali ġarköy,ġenköy I.derece doğal sit 7 Çınarlık alan ġarköy,uçmakdere ġarap Fabrikası Yanı Tablo.f-7. Doğal Sit alanı I.derece doğal sit alanı F /12/2004 Tarihli ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan Yönetmelikle DeğiĢik 18.,19. ve 20. Maddelerinde Tanımlanan Alanlar ġarköy; ġarköy Göleti (145.6 da): Ġçme ve kullanma suyu Hayrabolu; Temrezli Göleti (189 da): Sulama suyu Hayrabolu; BayramĢah Göleti (340 da): Sulama suyu Merkez; Bıyıkali Göleti (626.9 da): Sulama ve Hayvan Sulama suyu Malkara; Balabancık Göleti (45 da): Hayvan sulama suyu Malkara; Karaidemir Barajı (12500 da) 155

156 Muratlı; Ġnanlı Gölet (124 da) Çorlu; UlaĢ Göleti (8.7 da): sulama ve hayvan sulama suyu Marmara Ereğlisi; Türkmenli Göleti (1940 da): Yeniçiftlik Beldesi içme ve kullanma suyu F /11/1986 Tarihli ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği nin 49. Maddesinde Tanımlanan Hassas Kirlenme Bölgeleri Yöredeki edilememiģtir. mevcut hassas kirlenme bölgelerine dair herhangi bir çalıģma tespit F Sayılı Çevre Kanunu nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu Tarafından Özel Çevre Koruma Bölgeleri Olarak Tespit ve Ġlan Edilen Alanlar Ġlimiz sınırları dahilinde ilan edilmiģ özel çevre koruma bölgesi bulunmamaktadır. F Sayılı Boğaziçi Kanunu na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar F Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler F.1.2. Bölümünde açıklanmıģtır. F Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar Konuyla ilgili bilgi bulunamamıģtır. F Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin AĢılattırılması Hakkında Kanunda Belirtilen Alanlar Konuyla ilgili bilgi tespit edilememiģtir. F Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar Kadastro çalıģmaları daha önceden tamamlanmıģ olan ilimizde Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığınca Ülke Genelinde 4342 ayılı yasa çerçevesinde yürütülen mera tespit, tahdit, tahsis ve ıslah çalıģmalarının ilk aģamasında köy köy mera varlıkları tespit edilmiģtir. ÇalıĢmanın baģlangıcından bu yana Ġl de bulunan 291 yerleģim ünitesinin tümünde duyuru ve tespit çalıģması tamamlanmıģ bulunmaktadır. Tespiti yapılan yerleģim ünitelerinde ise; toplam olarak hektar mera varlığı belirlenmiģtir. Tespiti yapılan ha. Mera alanlarının tümünde aplikasyon ihalesi yapılmıģtır. Yapılan dört ihale tamamlanmıģ olup, tamamlanan sahaların ise tahsis çalıģmaları devam etmektedir. 156

157 Tapu kayıtlarında mera varlığı olan Malkara Ġlçesi Ġbrice Köyü haricindeki meraların aplikasyonu yapılmıģtır. Çorlu Ġlçesi Karamehmet Köyü ndeki meraların aplikasyon iģleri, köyde arazi toplulaģtırma çalıģması yapıldığından, Edirne Tarım Reformu Bölge Müdürlüğü tarafından yapılmıģtır. Mera ıslah ve amenajman çalıģmalarında 2001 yılından beri proje uygulanan Hayrabolu Buzağcı ve Çerkezmüsellim köylerinde 2004 sonu itibariyle çalıģmalar bitmiģtir yılında baģlayıp yılında bitecek olan Tekirdağ Merkez KaĢıkçı Köyünde dekar ve Malkara Karamurat Köyü nde dekar alanda mera ıslah ve amenajman projeleri yürütülmektedir. Ġlçeler Ġlan Yapılan Tespiti Yapılan Köy Mera Köy Mera Sayıs Varlığ Sayıs Varlığ ı ı (Ha) ı ı (Ha) Aplikasyonu Ġhale Edilen Köy Mera Sayıs Varlığ ı ı (Ha) Aplikasyonu Tamamlanan Köy Mera Sayıs Varlığ ı ı (Ha) Tahsisi Yapılan Köy Sayıs ı Mera Varlığı (Ha) Tapu Koordin Alanı at Alanı Merkez Çerkezkö y Çorlu Hayrabol u Malkara M.Ereğli si Muratlı Saray ġarköy Toplam Tablo.f-8.Mera Kanunu ÇalıĢmaları Genel Durumu F Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde Belirtilen Alanlar F.1.3. Bölümünde Ġlimizde mevcut belli baģlı sulak alanlar verilmiģ olup, konuyla ilgili sağlıklı bir envanter çalıģması yapılmamıģtır. Ancak; Ergene Havzası Çevre Düzeni Planı çerçevesinde gerekli çalıģmalar yapılmaktadır. F.4.2. Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası SözleĢmeler Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar 157

158 F /2/1984 Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Avrupa nın Yaban Hayatı ve YaĢama Ortamlarını Koruma SözleĢmesi (BERN SözleĢmesi) Uyarınca Koruma Altına AlınmıĢ Alanlardan Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları nda Belirtilen I. Ve II. Koruma Bölgeleri, Akdeniz Foku YaĢama ve Üreme Alanları Söz konusu alanlar Ġlimiz için geçerli değildir. F /6/1981 Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Akdeniz in Kirlenmeye KarĢı Korunması SözleĢmesi (Barcelona SözleĢmesi) Uyarınca Korumaya Alınan Alanlar Söz konusu alanlar Ġlimiz için geçerli değildir. F /10/1988 Tarihli ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Akdeniz de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol Gereği Ülkemizde Özel Koruma Alanı Olarak BelirlenmiĢ Alanlar Ġlimiz sınırları dahilinde özel koruma alanı bulunmamaktadır. F /9/1985 Tarihli Cenova Bildirgesi Gereği SeçilmiĢ BirleĢmiĢ Milletler Çevre Programı Tarafından YayımlanmıĢ Olan Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit Listesinde Yer Alan Alanlar Söz konusu alanlar Ġlimiz için geçerli değildir. F Cenova Deklerasyonu nun 17. Maddesinde Yer Alan Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin YaĢama ve Beslenme Ortamı Olan Kıyısal Alanlar Söz konusu alanlar Ġlimiz sınırları dahilinde yer almamaktadır. F /2/1983 Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması SözleĢmesi nin 1. ve 2. Maddeleri Gereğince Kültür ve Turizm Bakanlığı Tarafından Koruma Altına Alınan Kültürel Miras ve Doğal Miras Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Doğal Alanlar Konu ile ilgili bilgiler bulunamamıģtır. F /5/1994 Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Özellikle Su KuĢları YaĢama Ortamı Olarak Uluslar arası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması SözleĢmesi (RAMSAR SözleĢmesi) Uyarınca Koruma Altına AlınmıĢ Alanlar 158

159 Ġlimiz sınırları dahilinde söz konusu alanlar bulunmamaktadır. F.4.3. Korunması Gereken Alanlar F Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan Olarak Tesbit Edilen ve YapılaĢma Yasağı Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri Korunacak Alan, Biogenetik Rezerv Alanları, Jeotermal Alanlar vb.) Biyogenetik Rezerv Alanları Yasal bir statü ile muhafazası teminat altına alınmıģ bir veya birden fazla tipik emsalsiz, nadir veya tehlike altında bulunan habitat, biyosonez ve ekosistem ile karakterize olunan alanlarımız bulunmamaktadır. Biyosfer Rezerv Alanları Trakya, Marmara bölgesi içinde coğrafi konumu bakımından stratejik önemi bulunan ve büyük bir kısmı denizlerle kuģatılmıģ olan Tekirdağ yöremizdir. Tekirdağ yer yüzü Ģekilleri bakımından, kuzey ve güneyde dağlık kesimler, ortada geniģ ovaları içine alır. Dağlık alanlar, kuzey ve kuzey doğudaki Istıranca Dağları, güney ve güney batıdaki Ganos ve Koru Dağlarıdır. Bu dağ toplulukları arasında geniģ Ergene Ovası yer alır. Tabii bitki örtüsü, kuzey ve güneyde orman alanları, ortada step alanı yer alır. Tekirdağ da turizme yönelik yukarıda belirtilen ekolojik kaynakları (doğal değerler), yoğun ve bilinçsizce kullanıldığı bazı yerleģimlerin incelenmesi bölgeye yönelik alınacak planlama kararlarına ıģık tutacaktır. Zira bu kaynakların turizm ve çevre koruma politikaları kapsamında, bütüncül bir planlama yaklaģımı ile değerlendirilip korunması, kullanılması ve geleceğe aktarılması bir gereklilik sayılmalıdır. Jeolojik ve Jeomorfolojik OluĢumların Bulunduğu Alanlar Tekirdağ Ġlinde jeolojik yapı oldukça gençtir. I.zamanda Ġl alanı denizlerle kaplıydı. Bu zamanda aģınmalar nedeniyle denizlerin dibinde karasal kökenli tortular oluģarak, II.zamanda yükselme-alçalma hareketleri baģladığından Ġl alanı su altında kalmıģ, III.zamanın ilk yarısında Alp kıvrımlaģmasının etkisiyle, Kuzey Anadolu Dağları ile birlikte Tekir Dağları oluģmuģtur. Tekirdağ Ġli, günümüzdeki görüntüsünü IV.zamanda almıģtır. Anadolu ve Trakya yükselirken Ege, Marmara ve Karadeniz havzaları alçalmıģtır. Tekirdağ Ġlinde bu zamanda ortaya çıkan Marmara Çukuru ve Ganos Körfezi arasında, Muratlı ve Çorlu dan baģlayarak güneybatıya uzanan üç kırık çizgi oluģmuģtur. Bu nedenle Tekirdağ Türkiye nin depreme duyarlı bölgelerindendir. F Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, Sulanması Mümkün ve Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları I, II, III ve IV Olan Alanlar, YağıĢa Bağlı Tarımda Kullanılan I. Ve II. Sınıf Ġle, Özel Mahsul Plantasyon Alanlarının Tamamı Tarım ile ilgili bölümde açıklanmıģtır. 159

160 F Sulak Alanlar Doğal veya Yapay, Devamlı veya Geçici, Suların Durgun veya Akıntılı, Tatlı, Acı veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin Çekilme Devresinde 6 Metreyi Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan, BaĢta Su KuĢları Olmak Üzere Canlıların YaĢama Ortamı Olarak Önem TaĢıyan Bütün Sular, Bataklık Sazlık ve Turbiyeler Ġle Bu Alanların Kıyı Kenar Çizgisinden Ġtibaren Kara Tarafına Doğru Ekolojik Açıdan Sulak Alan Kalan Yerler Konuyla ilgili yeterli bir envanter çalıģması bulunmamıģtır. F Göller, Akarsular, Yeraltısuyu ĠĢletme Sahaları F Bilimsel AraĢtırmalar Ġçin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye DüĢmüĢ veya DüĢebilir Türler ve Ülkemiz Ġçin Endemik Olan Türlerin YaĢama Ortamı Olan Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik OluĢumların Bulunduğu Alanlar Detaylı bir çalıģma bulunamamıģtır. F Mesire Yerleri; 6831 Sayılı Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halkın Rekrasyonel Kullanımını Düzenleyip, Kullanımının Doğal Yapının Tahribine Neden Olmadan Yönlendirilmesini Sağlamak Üzere Ayrılan Alanlar Ġlçesi Mevkii Adı Alanı Bitki Kullanım Örtüsü Durumu Konumu Merkez Kumbağ Kumbağ 64,52 Kızılçam Günübirlik Marmara Denizi ha. Kıyısında Merkez Değirmenaltı Atatürk Kızılçam Günübirlik Tekirdağ Ġstanbul Ormanı ha. Karayolu Üzerinde Saray Kastro Çamlıkoy 25.0 MeĢe Günübirlik+Çadırlı KaradenizKıyısında ha. Gürgen Kamp Tablo.f-9.Orman Ġçi Dinlenme Yerleri G. TURĠZM G.1. YÖRENĠN TURĠSTĠK DEĞERLERĠ Tekirdağ Ġli, konumu itibariyle coğrafi ve turistik değerlere sahip bir Ġl görünümündedir. Coğrafi yapısı nedeniyle Marmara Denizi kıyısındaki sahil bandında bulunan kumsalları ile deniz turizmi açısından büyük avantaja sahiptir. Yaz aylarında Ġstanbul 160

161 161 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE yanında çevre Ġl ve Ġlçelerden önemli oranda Tekirdağ kıyılarına doğru bir nüfus hareketi yaģanmaktadır. Tekirdağ Ġli, Saray Ġlçesinde Kastro yolu yakınında bulunan Güngörmez Mağarası, ġarköy Ġlçesine bağlı Uçmakdere Köyü ile sahil kesimindeki Çınarlık ve Merkez Ġlçeye bağlı Kumbağ Beldesindeki Sütlüce Manastırının bulunduğu Dut Limanı önemli koruma alanlarıdır. Tekirdağ Ġli genel olarak tarım ve sanayi Ģehri olmasına karģın, coğrafi konumu itibariyle gerek Marmara Denizi kıyısında oluģu ve gerekse de Ġstanbul Ġline yakın oluģu ile, TEM ve D-100 karayollarının Ġlden geçmesiyle Avrupa ve Asya arasında geçiģ bölgesi olma durumuyla da yabancı turistlerin konaklama ve mola merkezi avantajına sahip bulunmaktadır. Bu özellik, bölge içerisindeki turizm faaliyetlerinin niteliğini, deniz turizmi ile gezi ve seyahat içerikli turizme bağlı olarak oluģturmaktadır. G.1.1. Yörenin Doğal Değerleri Bölge dahilinde yer alan doğal turistik değerler içerisinde; Tabiatı Koruma Alanları : Saray Ġlçe merkezine 32 km. uzaklıkta bulunan Kastro (Çamlıkoy) Trakya nın tek kara çam örtüsüne sahip orman alanıdır. Nesli tükenmekte olan Akdeniz fokunun yaģamasına uygun bir habitat oluģturan yörede plaj, kamping ve orman içi dinlenme yeri bulunmaktadır. Doğal Sit Alanları : Bölge içerisinde üç adet doğal sit alanı bulunmaktadır. Bunlar Saray Ġlçesi Kastro yolu yakınında bulunan, Göngörmez Mağarası, ġarköy Ġlçesine bağlı Uçmakdere Köyü, sahil kesimindeki çınarlık, merkez ilçeye bağlı Kumbağ Sütlüce Manastırının bulunduğu Dut Limanıdır. Mesire Alanları : Tekirdağ Ġli içerisinde yer alan mesire yerleri, orman ve denizin iç içe bulunduğu mahallerde bulunması nedeniyle ayrı bir güzelliğe sahiptir. Bu güzel mahaller, sırasıyla Kumbağ, Barbaros, Değirmenaltı, Atatürk Korusu, Marmara Ereğlisi, Çamlıköy, ġarköy kıyılarında yer almakta olup, iç kesimlerde de UlaĢ Çamlığı, Malkara PiĢman, Saray Bozoba, Muratlı Ġnanlı Korusu gibi mesire alanları bulunmaktadır. Mağaralar : Tekirdağ yerleģim alanının coğrafik yapısı itibariyle ova ve plato yapısı içinde dağlık alana sahip olmaması nedeniyle mağara yapısına rastlamak mümkün değildir. Ancak, Saray Ġlçesinin kuzeydoğusunda bulunan Güngörmez köyü civarındaki Güngörmez Mağarası ile Ġlçenin 2 km. batısında yer alan GüneĢkaya Mağaraları arkeolojik sit olarak tescil edilmiģtir. ġifalı Sular :

162 Yöre içerisinde ciddi bir Ģifalı su tesisi olmamakla beraber Merkez Ġlçe, Barbaros Beldesinde AvĢar Ġçmesi diye adlandırılan doğal bir su kaynağı bulunmakta olup, 0.5 lt/sn debiye sahip olarak 22.5 C sıcaklıkta kaynak halindedir. Buna ek olarak Ġl merkezine 7 km. mesafede sazlık bir alan içerisinde Yarapsan Çamur yeri diye adlandırılan mahalde 24 C sıcaklıkta tabii olarak bulunan balçık alan yer almakta olup, romatizma tedavisinde yöre halkının rağbet ettiği bir yerdir. Plajlar : Tekirdağ Ġli yerleģim alanının, Marmara Denizine kıyısı oluģu nedeniyle sahil bandındaki kumsalların plaj sahası kullanım avantajını doğurtmaktadır. Bu nedenle yöre içerisinde Kumbağ, Dereağzı, Değirmenaltı, Topağaç, Yeniçiftlik, Uçmakdere, Karaevli, Alkaya, ġarköy, Mürefte, Eriklice, HoĢköy, Gaziköy, M.Ereğlisi ve Kastro plaj sahaları yaz turizminde önemli potansiyele sahip bulunmaktadır. Topağaç Kamping: Tekirdağ-Kumbağ karayolu üzerinde, Ġl merkezine 5 km. uzaklıkta olup, 40 çadır yeri kapasitelidir. Gülay Kamping: Tekirdağ-Ġstanbul karayolu üzerinde olup Yeniçiftlik Beldesi sahilindedir. Ġl merkezine 25 km. uzaklıkta olup, 25 çadır yeri kapasitelidir. Kastro Kamping : Saray Ġlçesine 32km. uzaklıkta, Karadeniz sahilinde Çamlı Köy mevkiinde olup 120 çadır yeri kapasitelidir. Uçmakdere Kamping : Ġlimiz ġarköy Ġlçesi HoĢköy Beldesi Uçmakdere Köyünde olup, 40 çadır yeri kapasitelidir. Alkaya Plajı : Tekirdağ-Ġstanbul karayolu üzerinde olup, Ġl merkezine 4 km. uzaklıktadır. Dereağzı mevkiinde, restaurant, büfe, wc, 50 çadır yeri ve 50 araçlık otoparka sahiptir. Dereağzı Plajı : Tekirdağ-Ġstanbul karayolu üzerinde, Ģehir merkezine 3 km. uzaklıktadır. GiriĢ ücretli olup kabin, büfe, restaurant ve wc bulunmaktadır. 162

163 Değirmenaltı Plajı : Tekirdağ-Ġstanbul karayolu üzerinde olup Ģehir merkezine 6 km. uzaklıktadır. Çorlu Belediye Plajı: Tekirdağ-Ġstanbul karayolu üzerinde olup, merkeze 20 km. uzaklıktadır. ġarköy Belediye Plajı: ġarköy Ġlçesinde olup, plaj yanında çok sayıda çay bahçesi, pansiyon ve motel bulunmaktadır. Av Alanları : Bölge içerisinde kara avcılık sahaları mücavir alan sınırları içinde yer alan orman, koru ve sazlık mahallerde bulunmakla beraber genellikle sonbahar ve kıģ aylarında amatör avcılık açısından kullanılmaktadır. Büyük öneme haiz kara avcılık sahasına dönük av alanı bulunmamakla beraber deniz avcılık sahası Marmara Denizi kuzey bölgesinde önemli bir yer tutmaktadır. Yılın her mevsiminde kıyı bandı içerisinde yer alan deniz sahasında deniz ürünleri avcılık sahası önemli yer tutmaktadır. G Konum Marmara Denizi nin kuzey batısında az engebeli, zengin alüvyonlarla kaplı kıyı Ģeridinde, Ġstanbul ve Çanakkale gibi iki önemli Ġlimizin ortasında yer alan Marmara nın Ġnci Gerdanlığındaki Elmas ı Tekirdağ, bir sahil Ģehri olup, Merkez Ġlçenin yüzölçümü 296 km2 dir. 40º36' ve 40º31' enlemleri ile 26º43' ve 28º08' doğu boylamları arasında Trakya nın güneyinde, çok verimli toprakların kapladığı, yeģille mavinin bütünleģtiği modern bir tarım kentidir. Marmara Denizi kıyılarında genel olarak Akdeniz iklimi egemendir. Ancak Akdeniz bölgesi kıyılarından farklı olarak, sahil kesiminde kıģın kar yağıģı görülmektedir. Zaman zaman esen kuzey rüzgarları ısının düģmesine neden olur. Ġlin iç kesimlerinde ise yazların sıcak, kıģların soğuk geçtiği karasal iklim egemendir. Bağları, bahçeleri, uzun kumsalları ve birçok tabiat güzelliğine sahip Kumbağ, Barbaros, Dereağzı, Değirmenaltı, Topağaç gibi mesire yeri ve plajlarının yanında, (M.Ö ) Kalkolotik Çağdan günümüze uzanan tarih çizgisi içinde yerleģmiģ Trak, Pers, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinin tarihi eser ve kalıntılarına sahip bir beldedir. GeliĢmiĢ bir ulaģım ağı içinde yer alan, üç önemli karayoluyla ayrıca önemli bir dıģ ticaret limanı iģlevi gören Tekirdağ, limanıyla ve Ġstanbul-Avrupa demiryoluyla, Ġstanbul metropolüne ve dıģa bağlanmıģ bir güzergah üzerindedir. G Fiziki Özellikleri Bölge içerisinde yer alan doğal turistik değerlerin fiziki özelliklerinin ifade edilmesine esas olacak büyük öneme haiz doğal değerler bulunmamakla beraber, kıyı bandı doğal yapısının 135 km. uzunluğu içerisinde Marmara Ereğlisi Ġlçesinden baģlayarak, Yeniçiftlik, Dereağzı, Değirmenaltı, Barbaros, Kumbağ, Uçmakdere, ġarköy ve Kastro merkezlerinde yer 163

164 alan tabii kumsallar ve doğa güzelliklerinin konumları itibariyle belli standartlar içerisinde araģtırma ve ölçümlerine dönük bir bilgi ve belge tanzim edilmemiģtir. G.1.2. Kültürel Değerler Avrupa ile Anadolu arasındaki konumuyla Tekirdağ, tarih boyunca çeģitli uygarlıkların geçiģ yeri olmuģtur. Ama bunların çoğu yöre kültüründe iz bırakmamıģtır. Ġlin tarih öncesi dönemlerine iliģkin bilgiler azdır. Ancak Trakya Bölgesiyle değerlendirildiğinde, Paleolitik dönemden bu yana yerleģme yeri olduğu söylenebilir. Tekirdağ ın bilinen halkı Traklar, siyasal bir güç oluģturamamıģ, ancak uzun süre bağımsız yaģamıģlardır. Ġ.Ö.750 lerde baģlayan kolonileģme ile birlikte, Kuzey Marmara kıyılarında kurulan kentlerle Trak-Helen etkileģimi baģlamıģtır. Daha sonra yöre, Pers egemenliğine girmiģtir. Makedon, Avar, Peçenek, Bulgar ve Latin lerin akın ve iģgalleri yörenin toplumsal ve kültürel geliģimini olumsuz yönde etkilemiģtir. XIV.yy ortalarında Osmanlının Trakya yı ele geçiriģi, Yörüklerin bölgeye yerleģtiriliģi ile Türk-Ġslam kültürü yayılmaya baģlamıģtır. Osmanlı Devletinin önemli bölgelerinden biri olan Tekirdağ, XIX.yy sonları ile XX.yy baģlarındaki savaģ ve iģgaller yüzünden geliģememiģtir. Cumhuriyetten sonra karģılıklı değiģimle gelen Rumelili göçmenler yörenin toplumsal kültürel yapısının oluģumunda etkili olmuģlardır. Tekirdağ ın tarih öncesi, Trakya Bölgesiyle ele alındığında bir ölçüde aydınlanmaktadır. Tekirdağ linyit ocaklarından, Maymun Deresinde çıkarılan linyit parçaları içindeki insan çenesine benzer kalıntıların, primat fosili olduğu sanılmaktadır. Bölgede yapılan çalıģmalarda 150 nin üzerinde tarih öncesi yerleģim bulunmuģtur. Bu yerleģimler bölgenin kültür tarihini Paleolitik dönemden baģlayarak aydınlatmaktadır. Marmara Ereğlisinin 5 km. batısında Toptepe de, Ġlk Tunç Çağ (Troya I) kemikleri bulunmuģtur. ġerefli Çiftlik (Çorlu), Merkez Ġlçe nin doğusunda MenekĢe Çatağı, Hayrabolu- Malkara arasındaki iki yerleģme de Ġlk Tunç Çağ a tarihlenmiģtir. ġarköy de bulunmuģ iki taģ baltanın ve Marmara Ereğlisi-Umurca Çiftliğinde bulunan orağın, Troya Ġl döneminden olduğu sanılmaktadır. Perinthos (Marmara Ereğlisi) da Tekirdağ Korusu diye bilinen genç erkek heykeli bulunmuģtur. En erken heykeltıraģlık örneği olması açısından önemlidir. Arkaik dönem (Ġ.Ö.550) tarihlenmektedir. Ġ.Ö.750 lerde Helen yayılmasıyla Kuzey Marmara kıyılarında da kentler oluģmaya baģladı. Bu kentler ticaret ve Balıkçılık merkezleri olarak geliģti. Perinthos (Marmara Ereğlisi) ve Bisanthe (Tekirdağ) bu dönemin en önemli kentleriydi. Perinthos Nekropolü nde de yapılan araģtırmalarda Roma döneminden lahitler, yazılı gömüt sunakları, Bizans gömüt yazıtları ve Kaya gömütleri saptanmıģtır. Yörede bulunan çok sayıda Trakya Süvarisi kabartmalı adak gömüt taģları Trak- Roma etkileģiminin belirgin örnekleridir. Yöre, Roma dönemindeki ticari ve askeri önemini Osmanlılar döneminde de korumuģtur. Ancak Osmanlılardan günümüze gelen yapılar sayıca azdır. Merkez Ġlçedeki Rüstem PaĢa Camii ve Bedesteni, dönemin en önemli yapısıdır. Bundan baģka, Çorlu Ġlçesindeki Sultan Süleyman Camisi, Saray Ġlçesindeki Ayaz PaĢa Camisi sayılabilir. 164

165 Merkez Ġlçe Tarihi Yapılar Külliyeler; Rüstem PaĢa Külliyesi: Rüstem PaĢa külliyesinin camii, hamamı, bedesteni, medresesi ve kitaplığı halen ayaktadır. Daha önce kervansarayı ve imareti de olduğu çeģitli kaynaklarda yer almaktadır. Bugün külliyenin camii, bedesteni ve kitaplığı kullanılır durumdadır. Rüstem PaĢa Camii: Ertuğrul Mahallesinde bulunan camii, 1553 yılında Kanuni Sultan Süleyman ın damadı Rüstem PaĢa tarafından denize hakim bir tepe üzerinde yaptırılmıģtır. Cami Mimar Sinan tarafından yapılmıģtır. Kesme küfeki taģından yapılmıģtır. Tek Ģerefeli minaresi camiinin sağındadır. GiriĢ kapısı ceviz ağacı fildiģi kakmadır. Kapı ve pencere kanatları geometrik motiflerle bezenmiģtir. Bahçedeki yuvarlak 5 sütunlu mermer ġadırvan Abdülmecit zamanında yapılmıģtır. Medrese: Rüstem PaĢa Camisi nin 30 m. doğusundadır de harap olmuģ, üzerine ahģap bir okul kurulmuģtur. RüĢtiye ve idadi olarak kullanılan bu yapı daha sonra Cumhuriyet Ġlkokulu olarak da hizmet vermiģtir. Kitaplık: Cami ile medrese arasında, kar planlı ve kubbeli bir yapıdır. Binaya sonradan ocak ve baca eklenerek aģhane olarak kullanılmıģtır. Söz konusu kitaplık onarılarak kullanıma elveriģli hale getirilmiģtir. Hamam: Medresenin yanında yer almaktadır. Orijinalinde, kadınlar ve erkekler kısmıyla bir çifte hamam Ģeklinde, üstü kubbeyle örtülü olarak yapılmıģtır. Bugünse sadece beden duvarları mevcuttur. Bedesten: Camiinin batısında olup, altı kubbeli, dikdörtgen planlı bir yapıdır. TaĢ ve tuğladan inģa edilmiģtir. Kubbeler sekizgen kasnaklara oturtulur. Dört tarafa da birer kapısı olan bedestenin kapı kemerleri dıģtan yuvarlar içten sivri kemerlidir yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü nce restore edilmiģtir. Ayrıca, Tekirdağ Valiliği, Ġl Özel Ġdaresi tarafından 1988 yılında Külliye içinde, dönemin mimarisine uygun 49 dükkanlık bir çarģı yaptırılmıģtır. 165

166 Camiler; Orta Camii: Kapısındaki kitabede eski caminin yerine yaptırıldığı yazmaktadır yıllarında Kürkçü Sinan Ağa tarafından yeniden yaptırılmıģtır. Hükümet Caddesindedir. Moloz taģtan yapılmıģ dikdörtgen planlı ana bölüm, ilave edilmiģ kare planlı bölüm ve son cemaat yerinden oluģan cami, ahģap çatı ile örtülüdür. Bahçesinde bir de Ģadırvanı bulunmaktadır. Eski Camii: 1830 da Tekirdağlı Zahire Nazırı Ahmet Ağa tarafından yaptırılmıģtır. Ertuğrul mahallesindedir. Uzun dikdörtgen planlı, iki katlıdır. Minaresi kesme taģları ve tek Ģerefelidir. Caminin batı tarafındaki bahçede sekizgen Ģadırvan vardır. Ġnecik Ġmaret Camisi: Ġnecik Köyünde XV. Yüzyılda Antalya Mirlivası Hüseyin Bey (PaĢa) tarafından yaptırılan cami, Tekirdağ daki en eski camilerden biridir. BeĢ kubbeli son cemaat yeri ve büyük bir kubbenin örttüğü mekandan oluģur. Ters T planlıdır. Caminin batısında Antalya Mirlivası Hüseyin Bey in türbesi bulunur. Vakıflar tarafından restorasyonu yapılmıģtır. Bu camilerden baģka, Hasan Efendi Camisi 1627 tarihinde inģa edilmiģtir. Hasan Efendinin mezarı caminin bahçesindedir. Ayrıca, ilk yapısı ahģap olan Yusuf Ağa Camisin de yeniden onarılarak ibadete açılmıģtır. Yukarıda belirtilenlerle beraber Tekirdağ Merkezde Ġl tescilli cami ile 1 adet sinagog bulunmaktadır. Türbeler; Hamami Mehmet PaĢa Türbesi: 1640 yılında Yeniçeri Ağası, bir yıl sonra Erzurum Beylerbeyi olan Hamami Mehmet PaĢa emekli olunca Tekirdağ a yerleģti yılında ölen Hamami Mehmet PaĢa nın türbesi Soğuk Kuyu Caddesindedir. Kırklar ve Saçlı Baba Türbesi: Rumeli ye salla geçen kırk kiģiden biri olan bu zat, Süleyman PaĢa ile beraber gelerek burada Ģehit olmuģtur. Mezarı Özgürler Cami nin bulunduğu yerde idi. Ayrıca Sarı Kız ve Muslu Baba yatırları da Tekirdağ ın manevi büyükleri arasındadır. 166

167 Hamamlar; Yalı Hamamı: Yaptıranı ve yapım tarihi bilinmeyen hamam, Çiftlikönü mahallesindedir yılında Tekirdağ Belediyesince satın alınarak tamir ettirilmiģ ve hizmete açılmıģtır. Ġl merkezinde kullanılan tek tarihi hamamdır. Kadın ve erkek kısımları bulunmaktadır. Ġki büyük kubbelidir. Ġnecik (Erenler) Hamamı: Tekirdağ-Malkara yolu üzerindeki Ġnecik Köyü ndedir. Tarihi hakkında kesin bilgi yoktur. Köy tüzel kiģiliğice çalıģtırılan hamam, yapılan onarımlarla bir çok tarihi özelliğini kaybetmekle birlikte halen kullanılır durumdadır. Kaleler; ġehir merkezinde mevcut Barbaros ve Ferhadanlı kalelerinin sadece sur kalıntılarına, genellikle yer altında, bazı yerlerde de yer üstünde rastlanmaktadır. Ferhadanlı Kalesi nin bulunduğu BeĢiktepe Mevkii bugün askeri alan içinde yer aldığından ziyareti mümkün değildir. ÇeĢmeler; Tekirdağ içinde tarihi çeģmeler oldukça fazladır. 26 adet tescilli çeģme bulunmaktadır. Bunlardan en önemlileri Tavanlı, ġabanoğlu, Rakoczy, Soğukkuyu, Postahane, Çiftlikönü, Meydan ve Kabakçı ÇeĢmeleri ile Ġskele, Eski Cami, Rüstem PaĢa, Orta Cami ve Kuru ġadırvanları olarak gösterilebilir. Müzeler; Tekirdağ Müzesi: Müze binası 1928 yılında Vali Konağı olarak inģa edilmiģtir yılında müze olarak kullanılmak üzere Kültür Bakanlığı na tahsis edilmiģtir. Bina, Neo-Klasik Osmanlı sivil mimarlık örneği olarak kagir bir yapıdır. Müzede Trak, Yunan, Roma, Bizans, Osmanlılar ve Cumhuriyet döneminden eserler teģhir edilmektedir. Bunlar arkeolojik, etnografik eser, ve sikkelerden oluģmaktadır. 28 Aralık 1992 de ziyarete açılmıģ olan müzenin 3 salonu ve ayrıca açık teģhir olanağı vardır. a) TaĢ Eserler Salonu: Bu salonda Perinthos (M.Ereğlisi) Heraion (Karaevlialtı), Byzante (Madenler Tepesi ve Barbaros), Apri (Kermeyan) ve diğer ören yerlerinde bulunmuģ olan steller, adak stelleri, 167

168 heykeller ve taģ eserler ile, Naip Tümülüsü Odası aynı boyutlarda hazırlanan cam bir oda içinde tüm buluntuları ile sergilenmektedir. b) Arkeolojik Küçük Eserler Salonu: Tarih öncesi çağlardan Bizans dönemine kadar olan süre içinde yapılmıģ olan eserlerden piģmiģ toprak Ana Tanrıça Kabı, günlük kullanım kapları, krater ve amphoralar, madeni heykelcikler, mızrak ve ok uçları, fibulalar, cam ve taģ takılar, koku çizeleri, süs eģyaları ve madeni paralar sergilenmektedir. Etnografya Salonu: Osmanlı ve yakın dönemlerde kullanılan piģmiģ toprak sırlı kaplar, ateģler ve kesici silahlar, gümüģ takılar, geleneksel giysiler, hamam takıları ve el iģlemeleri sergilenmektedir. Ayrıca müze bahçe lahitler, mezar taģları vb. arkeolojik eserler sergilenmektedir. Halka açık bir çay bahçesi bulunmaktadır. Rakoczi Müzesi: Macar Prensi II.Ferenc Rakoczi nin yaģadığı 17.yy ait bir Türk evidir yılında Macaristan Hükümetinin mülkiyetine aldığı bu evi, mimari özelliklerine uygun olarak restore ettirerek müze haline getirmiģtir. Müzede Macaristan ve Türkiye iliģkilerini, halk sanatlarındaki beraberliklerini vurgulayan eserler ile Rakoczi nin kiģisel ve ailesine ait eģyalar yer almaktadır. Namık Kemal Evi: Tekirdağ doğusunda Namık Kemalin yaģadığı ev yıkılmıģ bunun yerine Tekirdağ Namık Kemal Derneği tarafından yaptırılan ev 1994 yılında müze olarak düzenlenmiģtir. Namık Kemal evinde Tekirdağ mutfağı, baģ odası ve yatak odasını süsleyen etnoğrafik eģyalar ile Namık Kemal ve onun hakkında yazılmıģ eserler sergilenmektedir. Arkeolojik Değerler; Çorlu Kalesi: Bizanslılar döneminden, Orta Çağ dan kalma bir kaledir. Çorlu nun kuzeyinde yer alan bu kaleden bazı sur kalıntıları ayaktadır. Ġlçe de ayrıca Misinli Kalesi ile 4 adet Tümülüs tescil edilmiģtir. Sarılar ve Maksutlu köylerinde ikiģer Tümülüs bulunmaktadır. Hayrabolu Ġlçesi Tarihi Yapılar PaĢa Camisi (Çelebi Sultan Mehmet Camisi): 1409 yılında Çelebi Sultan Mehmet tarafından yaptırılmıģtır yılında da onarım görmüģtür. 168

169 Ulu Cami (Güzelce Hasan Bey Camisi): 1499 yılında II.Beyazıt ın damadı Güzelce Hasan Bey tarafından yapılmıģtır. Ömer Efendi Camisi: yıllarında yarı kagir olarak yaptırılmıģtır de ise ahģap olarak onarım görmüģtür. ÇarĢı Camisi (Hasip Bey Camisi): yıllarında Kethüdazade Çorumlu Mustafa Bey yaptırmaya baģlamıģ, Mehmet Hasip Bey tarafından yarı kagir olarak tamamlanmıģtır. Sarban-ı Ahmet Dergahı: Kanuni Sultan Süleyman ın deve kolları komutanı ve çağının en büyük Ģairlerinden, Melami pirlerinden Ahmed i Sarban ın türbesidir. Hacılar Köprüsü: Ataullah Bey in Tekirdağ-Hayrabolu yolundaki Hayrabolu Deresi üzerine yaptırdığı bir köprüdür. Arkeolojik Değerler; Hayrabolu nun Karahöyük, Delibedir ve Kadriye köylerinde höyükler (1 adet) ve Tümülüsler (13 adet) bulunmaktadır. Bunlar; BayramĢah, Dambaslar (4 adet), Kabahöyük (6 adet), Hacılı Köyü (2 adet) ve Kabahöyük Höyüğüdür. Malkara Ġlçesi Tarihi Yapılar Turhanoğlu Ömer Bey Camisi: 1494 te Osmanlılar ca yaptırılmıģtır. Cami kesme taģtan dört köģeli olarak inģa edilmiģtir. Sağlam durumdadır. 6 m. enindeki son cemaat yerini üç kubbe örtmektedir. Minarenin Ģerefeden yukarısı sonradan yapılmıģtır. Kubbenin içi nakıģlı, mermer minberin cephesi oymalıdır. Turhanoğlu Gazi Ömer Bey Türbesi: Cami-ı Ait Mahallesinde yer alır. Gazi Ömer Bey, Fatih Sultan Mehmet in komutanlarındandır. Türbesi caminin yanındadır. Kesme taģtan yapılmıģtır. Sekiz köģelidir. Yüksek kubbesinde dilim dilim inen kurģunlar mevcuttur. Arkeolojik Değerler; 169

170 Malkara nın çevresinde, Kermeyan da Pirinç ÇeĢme Köyü nde, Kavak ÇeĢme de ve ġahin bucağında toplam 6 adet tümülüs bulunmaktadır. Bunlar Vakıfiğdemir Tümülüsü, Kermeyan Tümülüsü-I, Kermeyan Tümülüsü-II, Kırıkali Tümülüsü, PirinççeĢme Köyü Tümülüsü, KavakçeĢme Köyü Tümülüsü dür. Ayrıca Ġlçede Apri Ören yeri, Tekke Köyü Höyük ve Kalesi, Yenidibek ve Elmalı Kaleleri tescilli arkeolojik değerlerdir. Bunlar dıģında tescilli 4 adet çeģme ile büyük kilise bulunmaktadır. Marmara Ereğlisi Ġlçesi Tarihi Yapılar Kentte, Osmanlı çağına ait tek eser olarak Sadrazam Semiz Ali PaĢa Camisi bulunmaktadır. Cami bugüne kadar çeģitli onarım ve değiģiklikler geçirdiğinden kimliğini büyük ölçüde kaybetmiģtir. Marmara Ereğlisi Ġlçesinde Kiremitlik mevkiinde Roma Villi kalıntıları, KakmıĢ Tepe, Kakunar Tepe ve Sultanköy Nekropol alanı dıģında Ġlçenin kuzeyindeki düzlük ve sırtların üzerinde 7 Tümülüs bulunur. Bunlar Miltepe, Bekçi Tepe, Yılma Tepe, B.Metris, Çiçeklitepe ve Seymen Tümülüsleridir. Ayrıca ÇeĢmeli ve Türkmenli köylerinde birer Tümülüs vardır. Çorlu yolu üzerindeki Omurca Çiftliğinde Rumlardan kalma büyük bir Ģaraphane, kilise ve sarnıç yer almaktadır. AĢağı Ģehir sularının üstünde Konstantin Evi olarak adlandırılan bir Rum Evi bulunmaktadır. Arkeolojik Değerler; Perinthos Arkeolojik Sitleri: Trakya nın Roma çağında en önemli kenti olan Marmara Ereğlisi, o dönemde Perinthos daha sonraki dönemlerde ise Heraklia olarak adlandırılmaktaydı. Akropol ün kuzeyi ile batısını ve aģağı Ģehri çevreleyen surlar, Perinthos un en belirgin kalıntısıdır. Akropol ün güneyinde Bizans Kaya mezarları yer almaktadır. Akropol ün üzerindeki antik yapılar doğudan batıya doğru, Mola Burnu nun kuzey yamacında tonoz geçitli bir tuğla yapı kalıntısı, Akropol ün güney yamacında bir tiyatro yeri, ortalarında bir yapının çift tonozlu terası, batı ucunda büyük bir Bizans Kilisesi nin kalıntısı, güneybatı yamacında ise Bizans yapı kalıntısı olarak sayılabilir. ġehri, yarım ay Ģeklinde bir Nekropol çevirmektedir. Nekropol de arkaik çağdan Bizans Çağı ortalarına kadar uzanan süreçte çeģitli tipte mezar stelleri, lahitler, mezar sunakları ve mezar anıtları kullanılmıģtır. Bunlardan ortaya çıkarılanlar Tekirdağ Müze Müdürlüğü nde ve Marmara Ereğlisi içindeki açık hava müzesi olarak ayrılan alanda korum altına alınmıģlardır. ġehrin kuzeybatısındaki düzlükte antik su yolu kalıntısı ve Osmanlı su terazisi ile Ģehrin Ġstanbul giriģindeki yolda, toprağın yüzeyinde izlenebilen antik duvar kalıntıları da yer almaktadır. Akropol ün altında, yaklaģık 220m. Uzunlukta stadion yer almaktadır. Akropol Tepesinin kuzey yamacında St.George Kilisesi kalıntıları bulunmaktadır. Muratlı Ġlçesi Tarihi Yapılar 170

171 171 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Ġlçe nin kuzeyinde bulunan Ġnanlı ÇeĢmesi, kentin tarihi varlıklarındandır. ÇeĢmenin kitabesinde 1330 yılında yaptırıldığı ve mesire olarak kullanıldığı yazılmaktadır yılında çeģme onarım görmüģtür. Muratlı nın bir diğer tarihi varlığı da Atatürk ün 1936 da göçmen evlerini görmek için geldiğinde konuk olduğu göçmen evinin bahçesinde yaptırılan anıttır. Arkeolojik Değerler Muratlı da arkeolojik değer olarak 3 adet Tümülüs vardır. Bunlar Sırt Köyü, Muratlı Merkez ve Ġnanlı Tümülüsleridir. Saray Ġlçesi Tarihi Yapılar Ayas PaĢa Camisi: 1536 da Sadrazam Ayas PaĢa tarafından yaptırılmıģtır. Kesme taģtan yapılmıģ olan caminin tek Ģerefeli ve silindirik gövdeli bir minaresi vardır. Kubbeli son cemaat yeri ile ana mekandan oluģan küçük bir yapıdır. Ana mekan da kubbelidir. Ayas PaĢa Hamamı: Sadrazam Ayas PaĢa nın yaptırdığı külliyenin hamamıdır. Hamam, caminin yanında yer almaktadır. Cami ve Hamam, Ġlçede bulunan tek Osmanlı dönemi mimari eseridir. Kırım Giray Mezarlığı: Cengiz Han ın soyundan gelen Kırım Hanları 18.yy da bu bölgede özellikle de Saray ve dolaylarında sürgün hayatı yaģamıģlardır. Bu civarda oturan Kırım Han ve Sultanlarından 6 sı Ayas PaĢa Camisi avlusunda gömülüdürler. Ayrıca Saray da tescilli bir ilkokul binası vardır. Arkeolojik Değerler; GüneĢli (GüneĢkaya) Mağarası: Saray Ġlçesi nin 2 km. batısındadır. Eski bir yerleģme merkezi olan bu alanda mağaralar ve tarihi kalıntılar bulunmaktadır. Ġdari Yapılar; Hükümet Konağı ve Belediye Binası. Tekirdağ Ġli Önemli Arkeolojik Sahaları Karaevli Köyü (Tekirdağ Ġl Merkezi): Eski bir Trak ġehri olan Karaevli Köyü, bugünkü Karaevli Plajının karģısındaki yamaçta bulunmaktadır. TekirdağĠstanbul karayolunun 17.km sindedir.

172 Ġnecik (Tekirdağ Ġl Merkezi): Ġnecik in eski bir trak Ģehri olduğu arkeolojik buluntulardan anlaģılmaktadır. ġehir, Roma ve Bizans devirlerinde önem kazanmıģtır. Tekirdağ-Malkara karayolunun 24.km. sinde yer almaktadır. Osmanlı Ġmparatorluğu ndan kalma bir cami, bir hamam ve bir köprü vardır. BeĢiktepe (Tekirdağ Ġl Merkezi): Merkeze bağlı Ahmedikli ve Hacıköy arasında beģiğe benzer bir tepe üzerinde bulunmaktadır. Bu yerleģim alanında kale kalıntıları bulunmuģtur. Barbaros Köyü (Tekirdağ Ġl Merkezi): M.Ö.VI.yy da Yunanlılar tarafından kurulmuģ bir kıyı Ģehridir. Bizanslılar zamanında yoğun bir yerleģmeye sahip olan Ģehir Byzante olarak adlandırılmıģtır. Eski Ģehrin sadece surları günümüze kadar gelebilmiģtir. Misinli Köyü (Çorlu): Çorlu Ġlçesine bağlı bir köydür. Kale kalıntıları ve burçlarından eski bir yerleģme alanı olduğu anlaģılmaktadır. Antik Perinthos Kendi (Marmara Ereğlisi): Marmara Ereğlisi Ġlçesi eskiden Perinthos olarak bilinirdi. M.Ö.601 yılına kadar Ġlçe sırasıyla Somosluların, Yunanlıların, Romalıların ve Bizanslıların himayesi altında kalmıģtır. Osmanlı Ġmparatorluğu nun bölgedeki egemenliği ise 15. Yüzyılda baģlamıģtır. Yapılan kazılarda bulunan kalıntılar genellikle Roma ve Bizans kültürlerine aittir. Kentin akropolü, doğu-batı doğrultusunda uzanan büyük ve yüksek bir yarımadadır. Akropolün üçte biri askeri saha içerisinde kalmıģtır. Bu bölüme Mola Burnu da denilmektedir. Mola Burnunun Ereğli koyuna bakan kuzey kıyısı boyunca Akropolün deniz surları uzanır. Antik Perinthos kenti, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1.sınıf Arkeolojik Sit alanı olarak belirlenmiģtir. Büyük Metris Tepesi (Marmara Ereğlisi): Büyük Metris Tümülüsü Seymen Köyü yolu üzerinde, Marmara Ereğlisi nin yaklaģık 5 km. kuzeyinde yer almaktadır. Bu anıt mezarın, kentin yöneticilerine ait olduğu tahmin edilmektedir. YaklaĢık 33 m. toprak dolgusu bulunan tümülüsün 200 m. kadar çapı bulunmaktadır. Tümülüsün üzerinde yer yer kaçak kazı çukurları bulunmaktadır. Toprak dolgu olduğu için görünmemektedir. Küçük Metris Tepesi (Marmara Ereğlisi): 172

173 Küçük Metris Tepesi, Marmara Ereğlisi-Çorlu yolunun batısında, Büyük Metris Tepesi nin kuzeyinde yer alır. YaklaĢık 30 m. toprak dolgusu bulunan tümülüsün 150 m. çapı vardır. Perinthos un çevresinde yer alan ve büyük bir olasılıkla kentin yöneticilerine ait olduğu tahmin edilen anıt mezarların en büyüklerindendir. Üzerinde yer yer küçük kaçak kazı çukurları bulunmaktadır. Yığılma tepe olması dolayısıyla yüzey buluntusu yoktur. Miltepe (Marmara Ereğlisi): Eski Marmara Ereğlisi-Çorlu yolunun batısında mil çatağı mevkiinde yer alır. Bu anıt mezar, kentin yöneticilerine ait olduğu tahmin edilen en büyük mezarlardan biridir. YaklaĢık 20 m. toprak dolgusu bulunmakta olup, 120 m. kadar çapı vardır. Yüzey buluntusu gözlenmemektedir. Defineciler tarafından açılmıģ küçük kazı çukurları vardır. Yılma Tepe (Marmara Ereğlisi): Eski Marmara Ereğlisi-Çorlu yolunun batı kenarında, Mil Tepe nin kuzeyinde doğal bir sırt üzerinde yer alır. Perinthos çevresindeki önemli tümülüslerden biri olan Yılma Tepe antik kentin yöneticilerinden birinin mezarı olmalıdır. YaklaĢık yüksekliği 25 m., çapı ise 90 m. kadardır. Tümülüs üzerinde yer yer kaçak kazı izleri vardır. Yüzey buluntusu mevcut değildir. Kalemis Tepe (Marmara Ereğlisi): Marmara Ereğlisi-Tekirdağ karayolunun 200 m. kuzeyinde doğal bir sırt üzerinde yeralır.marmara Ereğlisine 3 km. uzaklıktadır ve diğerlerinden farklı olarak Perinthos dan görülmemektedir. Yüksekliği yaklaģık 8 m. olan tümülüsün, 50 m. kadar çapı bulunmaktadır. Yüzey buluntusu yoktur. Sürülmeden dolayı üzerinde oldukça fazla tahribat vardır. Yamaçları tamamen yok edilmek üzeredir. Çiçekli Tepe (Marmara Ereğlisi): Eski Marmara Ereğlisi-Çorlu karayolunun doğu kenarında Yılma Tepe nin 2.5 km. kuzeyinde yer alan Çiçekli Tepe bir doğal yükseltinin üzerinde yerleģmiģtir. Bu tümülüs Perinthos un yöneticilerinden birinin mezarı olmalıdır. YaklaĢık 16 m. toprak dolgusu bulunan tümülüsün, 90 m. kadar çapı vardır. Anıt mezar üzerinde yer yer kaçak kazılar bulunmaktadır. Yüzey buluntusu yoktur. Kakunar Tepe (Marmara Ereğlisi): Marmara Ereğlisi-Yeniçiftlik köy yolunun 5 km. sinde yolun güneyinde Kalemis Tepesi nin kuzeyinde yer alır. Perinthos çevresinde yer alan ve büyük bir olasılıkla kentin yöneticilerine ait olduğu tahmin edilen anıt mezar, her yönden görülebilmesi itibariyle oldukça önemlidir. Tümülüs 25 m. toprak dolgusuna sahiptir ve yaklaģık 150 m. kadar çapı vardır. Yüzey buluntusu mevcut değildir. Kakunar Tepe nin yamaçları sürülerek tahrip edilmiģtir. Bekçi Tepesi (Marmara Ereğlisi): 173

174 Marmara Ereğlisi nin kuzeyinde, Ereğli-Çorlu karayolunun batısında yer alan anıt mezar doğal bir tepenin üzerine yerleģmiģtir. Marmara Ereğlisi çevresinde bulunan tümülüslerin en büyüklerindendir. Anıt mezarın kentin yöneticilerine ait olduğu tahmin edilmektedir. YaklaĢık 30 m. toprak dolgusu bulunan tümülüsün 175 m. kadar yarı çapı bulunmaktadır. Yığma tepe olması dolayısıyla yüzey buluntusu yoktur. Üzerine yer yer kaçak kazı çukurları bulunmaktadır. Giyim-KuĢam : Yörenin tülbent, yazma, tartma, kıvrak, Ģami, çember, krep gibi baģörtüleri yaygındır. Kare biçimindeki bu örtülerin çevresi oyalıdır. Ġçliğin üstüne giyilen mintan-gömlek türü giysilere fistan denir. Önü düğmelidir, basma, divitin vb. dikilir. Üstüne saten ya da ipekten yelek, cepken, hırka gibi önü açık giysiler giyilir. Bürümcek don da yöreye özgü giysilerdendir. Paçalar ve ağ dardır. Uçkurlu ve düğmeli türlerine rastlanır. ĠĢ yaparken bele hota ya da fıta denen önlük bağlanır. Kimi kesimde de fasinye, gabardin denen kuģaklar da kullanılmaktadır. Bindallı, peģli, kırmalı yörede rastlanan entari türleridir. Bele dek uzanan, kolları dar, yakasız ve önü düğmesiz Ģalta denen giysiye kadınlarda da erkeklerde de rastlanır. Çorap ve ayakkabı türlerinde de kimi ortaklıklar görülür. Yün yada yapağıdan ve çetik denen terlik biçimi ayakkabı, genellikle ev içinde kullanılır. Yine yünden örülen ĢaĢon çorap, diz altına dek uzanmaktadır. Çarık, urgani, nalın, vidala da denen galoģ kundura, yörede rastlanan ayakkabı çeģitleridir. Geleneksel Erkek Giyim : Balkan etkisi erkek baģlıklarında somut olarak görülür. Tata denen el örgüsü Ģapkalar, keçe külah yörenin yaygın baģlıkları arasındadır. Külahın üstüne genellikle, uçları püsküllü sarık dolanır. Bu baģlık türü XIX.yy sonlarında yerini fese, Cumhuriyet sonrasında da kasket ve fötr Ģapkaya bırakmıģtır. Tata kırsal kesimde yer yer kullanılmaktadır. Diril denen, çizgili kumaģtan dikilen gömlek, yakasız ve uzun kolludur. Bunun üzerine camadan (Kruvaze yelek) ve cepken giyilir. Cepkenin kolları, sırtı kaytan iģleme ve simle süslüdür. Etek içindeki ceplere para, köstekli saat, tütün konur. Bele yün ya da kürk türü kuģaklar sarılır. Potur, dar ağlı, cep ağızlarından parçalara dek kaytan iģlemelidir. Oldukça darlaģan paçaların çevresi de kaytan iģlidir. Poturla cepkenin aynı renk olmasına rağmen ya da uyum sağlamasına özen gösterilir. Diz kapağına dek uzanan yün çorapların yanı sıra tozluk da kullanılır. Çarık, katır gibi ayakkabılar kırsal kesimde, potin, vidala denen kunduralar kentte yaygındır. Beslenme Biçimleri : Ürün çeģitliliği, değiģik kültürel kökenden insanların bir arada bulunması, Ġl mutfağına belli bir zenginlik kazandırmıģtır. KeĢkek, kesme makarna, kuskus, tarhana gibi Anadolu ya özgü yemekler yanında Trakya nın tatlı türleri, sebze yemekleri ve meyveler beģlemeyi çeģitlendirmektedir. Mısır unu da beslenmede önemli bir yer tutar. Kaçamak, mısır unu ve 174

175 175 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE lahanayla yapılan Mısır unu dolması, pırasayla yapılan pireģe, ıspanakla yapılan zennik yörenin özgün yemekleri arasındadır. Beslenmede üzümden de yaygın olarak yararlanılır. Yemeklerde Ģıra ve bulama biçiminde kullanılır. Üzümden yapılan bulama tatlı olarak da kullanılır. ġıra mekiği de yörenin özgün tatlılarındandır. ġıra ile yapılan ve kıģa saklanan yiyeceklerden biri Ģıra tarhanasıdır. Özgün yemeklerden kalle, genellikle lahana ile yapılır. Ayva kallesi ve kurutulmuģ erikten yapılan erik aģı da aynı tür yemeklerdendir. Meyve çeģitlerinden ve kabaktan reçel yapımı da Ġl beslenmesinde önemli yer tutar. Hemen her yemekte bir tatlı türü bulunur. Zerde, niģasta helvası, irmik dolması, höģmerim, hakuk, cizleme, baba tatlısı baģlıca tatlı türlerindendir. Gülbarak böreği, burgulu börek, yufka böreği, katmer de börek çeģitlerindendir. Bilinen salatalar yanında, yabani bitkilerden de salata yapılır. Bunların dıģında geleneksel yemekler arasında çeneçarpan çorbası, cizleme, elbasan tava, kodrul mangır, papaz mancası (Köpoğlu salatası), ĢaraĢura, yoğurtlu borani sayılabilir. Her yıl Turizm Haftası nda geleneksel yemekleri yaģatmak amacıyla Ġl Turizm Tanıtma Derneği nce yemek yarıģması düzenlenmektedir. Geleneksel El Sanatları : Dokumacılık, sepet, çorap örücülüğüyle saraçlık ve çarık yapımı geçmiģte Ġldeki en yaygın el sanatlarıydı. Halı ve kilim baģlıca dokuma türleriydi. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Ġldeki kilim dokumacılığının XIV.yy da gelen Yörüklerle baģladığından söz eder. Günümüzde eski yaygınlığını yitirmiģ olan kilim dokumacılığı halen Karacakılavuz, Ferhadanlı ve SağlamtaĢ ta sürdürülmektedir. Bunların yaklaģık 20 adet dokuma tezgahı bulunmaktadır. Bu kilim dokumalar Tekirdağ Valiliği ve Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğünce desteklenmektedir. Dokuma bez ve cicim türünde karģımıza çıkan bu el sanatları daha çok çuval, minder yüzü, yastık yüzü, seccade, heybe ve kilim olarak yapılmaktadır. Kullanılan renkler; Turuncu, siyah, kırmızı, lacivert, sarı, yeģil, mavi ve mor' ur. Desenler oldukça zengin olup koç boynuzu, köpek ayağı, göz motifi, çeģitli çiçek ve yaprak motifleri bulunmaktadır. GeçmiĢte Ġl de ulaģım aracı olarak at arabası kullanılır ve bunların kasalarıyla koģum takımları özenle süslenirdi. Bu iģle uğraģan zanaatkarlar SaraçlarbaĢı Caddesinde toplanmıģtı. Motorlu araç kullanımının yaygınlaģmasıyla saraçlık da giderek yok olmuģtur. Ġl de öteden beri sürdürülen sepet ve çorap örücülüğü de, hazır mal kullanımının yaygınlaģmasıyla günümüzde önemini yitirmeye yüz tutmuģtur. Geleneksel Mimarlık Örnekleri : Tekirdağ yerleģmesi, Asya ve Avrupa yolu üzerinde, Marmara Bölgesi nin batısında Trakya alt bölgesindedir. Yüzyıllardan beri çeģitli uygarlıkların ve tarihsel dalgalanmaların izleri, ilin kültürünü etkileyen öğelerin baģında gelir. Buna bağlı olarak geleneksel mimarinin günümüzdeki kalıntıları, büyük ölçüde Osmanlı Türk kültürünün uzantısıdır, ancak Batı Trakya ile olan etkileģim bölgeye özgü özelliklerin ortaya çıkmasını sağlamıģtır. Yapı gereçlerine göre geleneksel mimari ahģap ve taģ yapılardan oluģmaktadır.

176 AhĢap yapılar, baģta konut olmak üzere, küçük mescit, dükkan, kahvehane vb. dört katlı örneklere de rastlanabilmektedir. Yöredeki ahģap yapı düzeni, Batı Karadeniz ve Marmara nın kuzey kesiminde yaygın olan taģıyıcı duvarların, ahģap tahtalarla yatay olarak kaplanması biçimindedir. Kapı ve pencere silmelerinde, kapı göbeklerinde profil verilmiģ çıtalar kullanılmıģtır. Özellikle pencere silmelerinin üstü ve altı birbirinden farklı biçimlendirilmiģtir. Balkon korkuluklarında, yerkatı pencere parmaklıklarında ve çıkmaların yapandalarında döküm ya da dövme demir kullanılmıģtır. Kiremit örtülü çatılar, iki, üç ya da dört eğimlidir. Tekirdağ' a çatı katları oldukça yaygındır. Orta kattaki cumbanın üstü, çatı katında balkon biçimindedir. Kimi örneklerde balkonun çatıyı tutan ahģap direklerinde de iģlemeler görülür. Konutlar genellikle iç sofalı plandadır. Geleneksel Türk evinin giriģ katı çoğunlukla taģlık, depo ya da ahır olarak kullanılırken, burada yaģama birimi olarak düzenlenmiģtir. Türk evinin özelliklerinden biri olan iç mekanların çıkmalarla dıģ yüzeye yansımasına da rastlanmaktadır, ancak bunlar cumba benzeri daha küçük çıkmalar biçimindedir. Kent merkezindeki konutların en önemlisi günümüzde Rakoczi Müzesi olan gerek iç, gerekse de dıģ mekan biçimleniģi ile XVII. Yy özellikleri gösteren yapıdır. Müzenin bulunduğu Rakoczi Caddesi nde Macar aile yaģadığı için Macar Evi diye anılan bahçeli iki ev daha vardır. Ġkisi de özgün Türk evidir. Cami, medrese, bedesten, han, çeģme vb. yapılar taģtandır. Bunların kimileri kubbeli, kimileri ise dört eğimli kiremit çatıdır. Tekirdağ, konumundan gelen özellikleri ve mimari kültür verileri ile Marmara Bölgesi nin korunmaya değer önemli merkezlerinden biridir. Bu nedenle Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu nca Ertuğrul Mahallesi, Hürriyet Mahallesi ve Aydoğdu Mahallesi nden oluģan üç bölge kentsel sit kapsamına alınarak, eski yapıtların yıkımı önlenmiģtir. Halk Müziği ve Geleneksel Oyunları : Hora ve karģılama bölgesinde yer alan Tekirdağ da Garip, kerem, Kalenderi ayağında ezgiler yaygındır. Halk Müziği : Tekirdağ halk müziği Trakya Bölgesi özellikleri taģır. KarĢılama havaları, gelin alma, kına havaları, ağıtlar, maniler, harman-hasat havaları, pastal (tütün yaprağı dizisi) türküleri, horalar, gelin çıkarma, kına vurma, gelin dolaģtırma ezgileri, güreģ havaları Balkanlar la ortak özellikler taģır. Yörede en ağırından en hızlısına kadar ezgi söylenir. Garip, Kerem, Kalenderi ayağında ezgilerle koģma ve maniler çoktur. Küçük notalarla süslü ezgiler inici düzendedir. Yörede ağıt yakma geleneği, kırsal kesimde canlılığın korumaktadır. Yörede bağlama ailesinden bulgari kavlı curası ve yelteme denilen sazlar çalınırdı. ÇeĢitli nedenler ve etkilerle bunlar unutulmuģtur. Son yıllarda radyo-tv nin etkisiyle, bağlama ailesinden divan sazı, bağlama, tanbura, cura vb. çalınmaya baģlanmıģtır. Üflemelilerde kaba zurna, değiģik boylarda dilli, dilsiz kavallar, tulum, zurna, klarnet, 176

177 177 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE yaylılardan keman, vurmalılardan baģta davul olmak üzere tef, darbuka, kaģık zil kullanılmaktadır. Geleneksel Oyunlar : Tekirdağ daki geleneksel oyunlar da Trakya nın diğer Ġllerinde olduğu gibi Balkan özellikleri taģır. Bu ilde oyuna kerin denir. Geleneksel Halk Oyunları : Tekirdağ karģılaması, Kampana, Sirto, Lenka (Güzel Kız) Hasancık, Gayda, Kara Yusuf, Ali PaĢa, Börülce, Rayle, Galamata, Afyon Horon, Çoban, Kaçamak, SubaĢı Horonu, çam, Duman da Bastı Dağlara, Fasulye, karaçalı, kasap, YeĢillim, Alabağcık, Reyhan, keklik, Tekirdağ Oyunu, Ġstemem Babacığım Ġstemem, Lamba da ġiģesiz Yanmaz mı, Zekiyem Horonu, Bulgur Gaydası yörede en çok oynanan oyunlardandır. Seyirlik Oyunları : Seyirlik oyunların çoğu kadınların kendi aralarında oynadıkları oyunlardır. Genellikle niģanlarda, düğünlerde ve diğer yöresel toplantılarda Ģu oyunlar oynanır. Ahret Ana, Oyna PatiĢ, Osman ın Naciyesi, Ġlk Kocam, Ahmedim, RaĢit RuĢit, Mercimek Satma, Topuz, Niyet Çekme, Yüzük Saklamaca, Kirpi, Aklın Fikrin Var mı, Ana Beni Eversene, Cumbur (CümbüĢ) ve Sedenka. Çocuk Oyunları : Tekirdağ da öbür yörelerde de görülen çocuk oyunlarından baģka Ģu oyunlar oynanır. Alaydan Bulaydan, Annem Beni Kaptırmaz, Bak Bak Ben Kimim?, Can Almaca, Çapar, Çıkıdık, Çorap Saklamaca, Diyojen, Kamacık, Kurdeleci Güzeli, Karadeniz Güzeli, Malmuç Kalkuç, Pitle, Zalika, Çangul, Kakure, Bükünce, tatarca, Evincik, Gözbağı, Kadifeci Dükkanı, Espes. Geleneksel ġenlikler-belirli Günler : KurtuluĢ ve anma günleri dıģında çeģitli zamanlarda düzenlenen bayram, festival ve panayırlar Ġl yaģamına belirgin bir canlılık kazandırmaktadır. Bunların en önemlileri Tekirdağ Kiraz Festivali ve ġarköy Kiraz Festivalidir. Tekirdağ Kiraz Festivali: Kiraz üreticiliği baģlıca kaynaklarından biridir. Kirazların olgunlaģması her yıl bağ ve bahçelerde düzenlenen eğlencelerle kutlanır. Daha çok geleneksel özellikteki bu eğlenceler, 1966 yılından bu yana Kiraz Bayramı adıyla düzenli bir biçimde yapılmaktadır. Çevre Ġllerden pek çok kiģinin katıldığı bayramda ilk gün en iyi kiraz yetiģtiricileri seçilip ödüllendirilir. Sonraki günlerde halk oyunları, müzik ve tiyatro gösterileri gibi çeģitli etkinlikler yer alır. ġarköy ġarap Festivali :

178 1973 yılından bu yana düzenlenen ġarköy ġarap Festivali, Ġlçe üzümlerinden yapılan Ģarabın tanıtımını amaçlamaktadır. 3 gün süren festivalde çeģitli gösterilerle ilin turistik yerlerine geziler düzenlenmektedir. Tekirdağ daki geleneksel Ģenlikler ve belirli günler, yapıldıkları yerler ve tarihlerine göre aģağıda gösterilmiģtir. ADI YAPILDIĞI YER TARĠHĠ Hıdrellez ve Kültür Bahar Bayramı Tekirdağ 7-8 Mayıs Kiraz Festivali Tekirdağ Haziran Hıdrellez ġenliği Muratlı Mayıs ayı içerisinde Ağustos ġenlikleri Hayrabolu 4-7 Ağustos Ġlçe Kutlama ġenlikleri M.Ereğlisi 4-5 Ağustos Harf Devrimi Kutlamaları Tekirdağ Ağustos Süt ve Süt Ürünleri Festivali Malkara Bağbozumu ġenlikleri ġarköy Eylül Vatan ġairi Namık Kemal in Doğum ve Tekirdağ 2-21 Aralık Ölüm Yıldönümü Kutlamaları Tablo.g-1. Festivaller ve ġenlikler ADI YAPILDIĞI YER TARĠHĠ Harf Ġnkılabı Kutlamaları Tekirdağ 23 Ağustos Çerkezköy ün KurtuluĢu Çerkezköy 29 Ekim M.Ereğlisi nin KurtuluĢu M.Ereğlisi 30 Ekim Çorlu nun KurtuluĢu Çorlu 1 Kasım Saray ın KurtuluĢu Saray 1 Kasım Muratlı nın KurtuluĢu Muratlı 2 Kasım Tekirdağ ın KurtuluĢu Tekirdağ 13 Kasım Malkara nın KurtuluĢu Malkara 14 Kasım Hayrabolu nun KurtuluĢu Hayrabolu 14 Kasım ġarköy ün KurtuluĢu ġarköy 17 Kasım Mürefte nin KurtuluĢu ġarköy 17 Kasım Tablo.g-2. Anma ve Kutlama Günleri Ġlimizin YetiĢtirdiği Ünlü KiĢiler Kaptan-I Derya Cezayirli Gazi Hasan PaĢa : Kaptan-ı Derya Cezayirli Gazi Hasan PaĢa nın çocukluğu ve ilk gençlik yılları Tekirdağ da geçmiģtir. Hasan PaĢa cesaret ve kuvvetiyle ün yapmıģ bir denizcidir yılında Kaptan-ı Deryalığa yükselen Gazi Hasan PaĢa XVIII. Yüzyılın en seçkin Türk Amiralidir yılında Vezir-i Azamlık makamına getirilmiģ büyük bir devlet adamıdır. Namık Kemal : 21 Aralık 1940 tarihinde ilimizde doğan, yazdığı eserler ve yaģadığı hayat mücadelesiyle Vatan ġairi unvanını alan nadide kiģilerden biridir. O, vatan ve hürriyet için 178

179 179 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE gönül vermiģ büyük bir idealist, aynı zamanda gerçek bir kahramandır. Namık Kemal in siyasal, sosyal, kültürel alandaki etkisi pek derin, geniģ ve sürekli olmuģtur. Vatan Ģiirleri her Türk münevrinin dilinden düģmeyen ölmez eserleridir. Yazılarında ve Ģiirlerinde daima Vatan sevgisini, hürriyet aģkını, mertliği, feragati, haksızlığa karģı koymayı gür bir ses, coģkun bir heyecan ile hayatının sonuna kadar haykırmıģtır. BaĢ Pehlivan Hüseyin Alkaya : Tekirdağlı Hüseyin Pehlivan olarak tanınan ünlü güreģçimiz, Kırkpınar BaĢpehlivanlığını 13 yıl muhafaza etmiģtir. Altın kemer sahibi bir yağlı güreģçimizdir. Atatürk ve Tekirdağ : Yeryüzünde her ülkede, yetiģtirdikleri ünlü kiģilerin adlarıyla anılan çok sayıda köy ve kent mevcuttur. Toplumlar, ülkelerine ve uluslarına tarihsel, sosyal ve kültürel yönden hizmet etmiģ kiģileri bir kadirģinaslık (değerbilirlik) örneği olarak, oturdukları kenti o kiģinin adıyla anmak, onların arlarını köy ve kentlerine ad olarak vermek suretiyle onları ölümsüzleģtirmiģlerdir. Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Atatürk ün adını taģımak hatta onunla özdeģ olmak, ülkemizde çok kente nasip olmamıģtır. Ne var ki bir çok kent tarih içinde Atatürk le olan iliģkilerini çeģitli vesilelerle anmıģ, kurumlarını onun adıyla yüceltmiģ, çeģitli kutlamalarla Atatürk le olan iliģkiler konusunda kentlerini Ģereflendirmek istemiģtir. ĠĢte Ġlimiz Tekirdağ Atatürk le yaģamak, Atatürk le beraber olmak bakımından bu Ģerefi taģıyan Ġllerin baģında yer almaktadır. Üç Kemaller Diyarı Tekirdağ : Tekirdağ ve topraklarını Üç Kemaller Diyarı olarak nitelemek yanlıģ olmaz. Atatürk ün Hürriyet aģkının ilk kıvılcımlarını aldığı vatan ve özgürlük Ģairi Namık Kemal Tekirdağlıdır. Ġkinci Kemal, Mustafa Kemal Atatürk tür. Topraklarını önemli tarihsel olaylarla ilgili olarak beģ kez Ģereflendirdiği Tekirdağ da; 23 Ağustos 1928 tarihinde harf devrimi ile ilgili olarak Tekirdağ ve Tekirdağlılardan memnunluğunu Ģu içten sözlerle ifade ediyordu... Az zaman sonra ve Türk harfleriyle, göz kamaģtırıcı Türk manevi inkiģafının vasıl olabileceği kudret ve itibarın beynelminel seviyesini gözlerimi kapayarak Ģimdiden o kadar parlak görüyorum ki, bu manzara beni gayģediyor (Kendimden geçiriyor). Ben yalnız bugün bütün Türk milleti bu meselede benim gördüğümü, benim hissettiğimi aynen görmekte ve hissetmektedir... Üç Kemaller Diyarı Tekirdağ derken, üçüncü Kemal, gene Balkanlar da (Üsküp) doğmuģ büyük Ģair Yahya Kemal Beyatlı dır. Kendisi, Atatürk döneminde 1 Mart 1935 te V. Dönem ve 3 Nisan 1939 da V1. Dönem Tekirdağ Milletvekilliğini yapmıģ, Tekirdağ a olan bağlılığı ve ilgisini Ģiirinde Fetihler ufku Tekirdağ sözleriyle ifade etmiģtir. ĠĢte bu nedenle; Tekirdağ dan Üç Kemaller Diyarı Tekirdağ diye söz etmek yanlıģ ve anlamsız sayılmamalıdır. Cumhuriyet öncesi ve Cumhuriyet tarihi dönemlerinde askeri, sosyal ve kültürel konularla ilgili olarak Atatürk ün ( yılları arasında) beģ kez Tekirdağ a ve Tekirdağ topraklarını onurlandırdığını görmekteyiz. Atatürk ilk kez, 1912 ikinci Balkan

180 180 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE SavaĢında Bulgar iģgaline karģı, BinbaĢı rütbesiyle ġarköy-bolayır cephesindeydi. Askeri görevle Tekirdağ topraklarındaydı. Görevi Akdeniz Boğazı Kuva-i Mürettebesi Komutanlığı Harekat ġubesi Müdürlüğü idi. (25. Kasım.1912) Bundan sonra Atatürk ü çok önemli bir görevle Tekirdağ da görmekteyiz. Birinci Dünya SavaĢı öncesi ve baģlangıcında Sofya da askeri ateģesiydi. Kendisio pasif sayılabilecek görevde kalamazdı. Görev istedi, kendisine henüz kuruluģ plan ve programı bile pek belli olmayan Tekirdağ daki 19.Fırka (Tümen) in teģekkülü görevi verildi. Atatürk 2 ġubat 1915 günü Tekirdağ a geldi. Çok özverili bir çalıģma ile 24 gün içinde 19.Fırka nın kuruluģu tamamlanmıģtı. 25 ġubat 1915 te 19.Fırka Gelibolu Yarım adasına intikal etti. Böylece Ģanlı Çanakkale savaģları tarihinde Atatürk ve Tekirdağ Ģerefli yerlerini almıģtı. (Atatürk ün 19.Fırka nın kuruluģ günlerinde çalıģtığı yer, bugünkü Göğüs Hastanesi binasıdır. AkĢamları kaldığı ahģap ev ne yazık ki bugün yıkılmıģ yerine beton binalar yapılmıģtır). Atatürk ün Tekirdağ a üçüncü geliģi 23 Ağustos 1928 tarihindedir. Bu tarih, Cumhuriyet Tarihi ve Türk Devrimi Tarihi içinde en Ģerefli günlerden biridir. En büyük devrim yazı devrimi için Atatürk ve arkadaģları 23 Ağustos 1928 günü Ertuğrul Yatı ile Tekirdağ a gelmiģ, yazı devrimiyle ilk kez halkının arasına katılmıģ ve Tekirdağ da, Tekirdağlılardan aldığı Ģevk, inanç ve güçle yazı devrimi konusunda kesin kararını vermiģ, daha sonra bu devrimle ilgili Anadolu da bir çok kent ve kasabayı dolaģmıģtır. (Tekirdağ, Atatürk Devrimleri içinde en önemlisi olan harf devrimi ile ilgili bir ülke olması nedeni ile Türk Devrim Tarihi içinde kendisini onurlandırmıģtır.) Atatürk her alanda olduğu gibi, sosyal alanda da ulusunun her noksanı ile ilgilenmiģ, her giriģimini baģarıyla sonuçlandırmıģtır. Balkanlar dan gelen Türk asıllı hemģehrilerinin konut sorunları ile ilgilenmiģ, Trakya da büyük bir konut seferberliği baģlamıģtır. Bu konuda; Atatürk ün emirleri ile o günün koģullarında, Türkiye nin en modern köyü olarak, bugünkü Muratlı Ġlçesinin inģası tamamlanmıģ ve 3 Haziran 1936 tarihinde trenle gelmiģ, kurulmakta olan köydeki yapım çalıģmalarını bizzat kontrol etmiģ ve halkın sorunlarıyla iç içe olmuģtur. Atatürk ün Tekirdağ topraklarını son kez Ģereflendirmesi 1937 yılında olmuģtur. Ġkinci Dünya SavaĢı nın olabileceği belirtilerini ufukta sezen Atatürk, Ağustos 1937 tarihleri arasında yapılan Büyük Trakya Manevralarını izlemek üzere 16 Ağustos 1937 günü trenle Çerkezköy e gelmiģtir. Hemen hemen tamamı Tekirdağ topraklarında (Saray Ġlçesi) cereyan eden büyük askeri manevraları Atatürk ün baģtan sona kadar izlemesi de Tekirdağ ın Atatürk ile ilgili Ģeref sayfalarından biridir. G.2. TURĠZM ÇEġĠTLERĠ Tekirdağ, genel olarak tarım ve sanayi Ģehri olmasın karģın, coğrafi konumu itibariyle gerek Marmara Denizi kıyısında oluģu ve gerekse Ġstanbul a yakın oluģu nedeniyle, TEM ve D-100 karayollarının Ġlden geçmesiyle Avrupa ile Asya arasında geçiģ bölgesi olma durumuyla da yabancı turistlerin konaklama ve mola merkezi avantajına sahip bulunmaktadır. Bu itibarla, bölge içerisindeki turizm faaliyetlerinin niteliği, deniz turizmi ile, gezi ve seyahatler içerikli turizme bağlı olarak görülmektedir. Deniz turizmine bağlı faaliyetler genel anlamda, yaz aylarındaki deniz sahillerinde görülen dinlenme ve tatil amaçlı turistik faaliyettir.

181 Gezi ve seyahatler içerikli turizm faaliyetleri ise daha çok, yabancı turistlerin gerek bölgeyi gezme ve görme, gerekse de Avrupa ve Asya ülkelerine geçiģ yapan yabancıların bölge içerisindeki kısa süreli mola ve konaklamaları ile oluģan turizm faaliyetleridir. Bunlara ek olarak Marmara Denizinde bulunan Marmara Adası, AvĢa Adası ve Erdek yörelerine düzenlenen gezilerin deniz yolu ulaģımının Tekirdağ bağlantılı yapılması Ġl üzerindeki turizm faaliyetini önemli ölçüde hareketlendirmektedir. Turistik YerleĢim Yerlerimiz ġarköy: Tekirdağ Ġline bağlı 481 km² yüzölçümlü bir Ġlçedir. Ġlçe topraklarının doğu ve güneydoğusunu Marmara Denizi sınırlar. Sahil kesimindeki yükseltiler 100 m. yi geçmez. Daha içerilere girildikçe yükseklik artar. Akdeniz iklimi hüküm sürer. Önemli bir akarsuyu yoktur. Hora, Ganos, Mürefte gibi bazı küçük derelerde yazın kurur. ġarköy toprakları, bitki örtüsü bakımından fakirdir. Ġlçenin ekonomisi Ģarapçılık, bağcılık, tahıl ve ayçiçeği tarımı ile zeytinciliğe dayanır. Ġlçe merkezi, ġarköy Ovasının denizle birleģtiği yerde sahilde kurulmuģtur. ġarap ve zeytinyağı imalathaneleri Ġlçenin ekonomisinde önemli bir yer tutar. Marmara Adası vapurlarının uğradığı birde iskelesi bulunmaktadır. Mürefte: ġarköy e 13 km. uzaklıktadır. Pırıl pırıl tertemiz kıyılara sahip olan bu kıyı kasabası denizi, Ģarabı, üzümü, balık ve Rumlardan kalma eski kalıntıları ile ünlüdür. Çok eski bir tarihi geçmiģi vardır. Tekel e ait bir Ģarap fabrikası bulunmaktadır. Tepeköydeki Doluca tepede Apollon Teichos a ait tapınak yer almaktadır. Eriklice: ġarköy e 6 km. uzaklıktadır. Denizi, üzümü, Ģarabı, balığı ve zeytini ile ünlü bir kıyı köyüdür. HoĢköy: ġarköy e 20 km. uzaklıktadır. Denizi, üzümü, balığı, karidesi ve Ģarabı ile ünlü olan bu kasabanın çok eski bir tarihi vardır. Bölgede görülmeye değer tarihi Hora Fenerinin Akdeniz Ülkelerinin sayılı fenerlerinden olduğu söylenmektedir. Antik çağlarda Ģarap üretimi yapan bölgede Amphora üretimi Ģarap ihracatı açısından önemli bir yer aldığından çevrede bol miktarda Amphora fırınları bulunmaktadır. Bu amphoralar batık gemilerde ele geçmektedir. Ganos amphorası adıyla anılan bu amphoralar Karadeniz ve Ege kıyılarında bulunmaktadır. Bundan Ģarap ihracatının bu bölgelere kadar yayıldığını göstermektedir. Gaziköy: 181

182 Ġl merkezine 110 km., ġarköy e 25 km. uzaklıktadır. Denizi, üzümü, balığı ile ünlü bu kıyı köyünün tarihi 2700 yıl evveline dayanır. Antik Ganos olan Gaziköy Bizans Ġmparatorluğu döneminde Piskoposluk merkezi olmuģtur. Doğal konumu nedeniyle ileride önemli bir toros gübresi olma özelliği taģımaktadır. Uçmakdere: ġarköy e 36 km. uzaklıktadır. Eriklice, Mürefte, HoĢköy, Gaziköy den gidilir. EĢsiz doğal güzelliklerine sahiptir. Deniz, üzüm, Ģarap, balık ve avlanma sahası açısından önemli bir yerleģim ünitesidir. G.3. TURĠSTĠK ALTYAPI Yatak Kapasitesi : Ġl genelinde yılı itibariyle yapılan araģtırmalar sonucunda 14 adet turizm iģletme belgeli tesis mevcuttur. Turizm iģletme belgeli tesislerde 1360 yatak bulunmaktadır. Mevcut otellerin 3 adedi Ġl Merkezinde, 5 adedi Çerkezköy Ġlçesinde, 4 adedi Çorlu ilçesinde ve 1 adedi de ġarköy Ġlçesinde bulunmaktadır. ĠLÇE Tesis Türü Tesis Sayısı Yatak Sayısı Merkez Ġki- Üç Yıldızlı Otel Çorlu Ġki-Üç Yıldızlı Otel Çerkezköy Ġki-Üç-Dört Yıldızlı Otel ġarköy Ġki Yıldızlı Otel TOPLAM Tablo.g-3. Turizm ĠĢletme Belgeli Konaklama Tesisleri ĠLÇE Tesis Türü Tesis Sayısı Yatak Sayısı Çorlu Üç-BeĢ Yıldızlı Otel Çerkezköy Dört Yıldızlı Otel Hayrabolu Üç Yıldızlı Otel

183 Toplam Tablo.g-4. Turizm Yatırım Belgeli Konaklama Tesisleri (Oteller) ĠLÇE SINIF ADET Merkez sınıf Lokanta 4 Çorlu 1.sınıf Lokanta 3 Saray 1. sınıf Lokanta 1 Toplam 8 Tablo.g-5. Turizm ĠĢletme Belgeli Restaurantlar Eğlence Yerleri : Bölge içerisinde turistik belgeli bir adet eğlence yeri olmakla birlikte, merkez Kumbağ Beldesinde hizmet veren Miltur ve Bilge tesislerinde yerli ve yabancı turizme cevap verecek eğlence yerleri bulunmamaktadır. Bunlara ek olarak, yöre içerisinde Belediye bölgeli yöre turizmine dönük Disco, Bar ve Bahçe eğlence yerleri hizmet vermektedir. YapılaĢma: Yöre içerisinde Marmara sahil bandında yer alan ikinci konut niteliğindeki yazlık binalar, konumları itibariyle plansız yapılaģmaları sonucunda turizmi olduğu kadar çevreyi de olumsuz yönden etkilemiģ durumdadır. Coğrafi konum itibariyle Ġstanbul dan Gelibolu yarımadasına kadar uzanan Marmara Denizinin kıyı gerdanlığı, Doğal yapısıyla mükemmel bir güzelliğe sahip olmasına karģın, sistemsiz ve plansız yapılaģmalar sonunda, doğal güzelliğini yitirerek karmaģık görünüme gömülmüģ bulunmaktadır. Eğer ki, baģlangıçtaki kıyı bandının bakir durumunda sistemli ve planlı bir yapılaģma uygulanabilseydi, bu gün Tekirdağ ve çevresi ülkemizin en önemli turizm bölgesi olma durumun sergilerdi. Ama ne var ki, toplumumuzun doğaya karģı sevgi ve saygı kavramındaki duyarsızlığı sonucunda Tekirdağ da olduğu kadar ülkemiz genelinde de çok güzelliklerin silinip kaybolmasına neden olmaktadır. Sektörde KarĢılaĢılan Sorunlar : Bölge içerisinde yerli ve yabancı turizme hizmet verecek bina, tesis ve sahaların amaca uygun olarak yapılanması ülkemiz genelinde olduğu gibi, Tekirdağ ilinde de belli bir plan ve prensipler içerisinde yapılaģmaktadır. Genel ifade ile, turizme dönük yapılaģmada kiģisel ticari menfaatler ön planda tutulması nedeniyle ülkemiz milli menfaatleri gereği Ģekilde ele alınamamaktadır. Bu konu kapsamında olarak, turizme hizmet verecek tesislerin, gerek yer seçim planlamasında ve gerekse de hizmete dönük iģletme planının evrensel nitelikte istenilen amaç 183

184 doğrultusunda uygulamaya sokulamaması doğayı olduğu kadar toplumumuzu da olumsuz yönden etkilemektedir. Bu itibarla, bölge içerisinde yer alan turizm amaçlı yapı ve tesisler, olması gereken konumlardan çok uzak bulunmaktadırlar. Konuyla ilgili söylenecek tek söz, doğaya ve insana çok gaddar davranıldığıdır. G.4 ULAġIM Tekirdağ Ġli ve Ġlçelerine ulaģım bağlantısı genelde karayolu ile yapılmakta olup, yalnız yaz mevsimine dönük olarak özel deniz taģıtları ile Ġstanbul-Tekirdağ ve Tekirdağ-ġarköy, Tekirdağ-Marmara Adalarına haftanın belirli günlerinde turizm amaçlı ulaģım hatları çalıģmaktadır. Deniz yolu ulaģım hatları, Tekirdağ sahilinde bulunan liman iskelesinden yapılmakla beraber, yaz aylarına dönük RO-RO seferleri, Tekirdağ limanı yanında bulunan yük ve malzeme iskelesinden gerçekleģtirilmektedir. Bunlara ek olarak Tekirdağ kıyı bandı üzerinde; 1- Tekirdağ iskelesi (Eski) 2- Tekirdağ Ġskelesi (Yeni) 3- Tekirdağ ġaraphane Ġskelesi 4- Tekirdağ TMO Ġskelesi 5- Marmara Ereğlisi Ġskelesi 6- BotaĢ Ġskelesi 7- Marmara Ereğlisi Balıkçı Barınağı 8- Tekirdağ Balıkçı Barınağı 9- Kumbağ Balıkçı Barınağı 10-HoĢköy Balıkçı Barınağı 11-ġarköy Balıkçı Barınağı, yer almakta olup, sahil bandı içerisinde Marina yeri bulunmamaktadır. Yörenin turizm amaçlı karayolu ulaģımı, E-80 (TEM), D-100, E-84 karayollarından yapılmakla birlikte, Ġl kuzeyinden geçen Ġstanbul-Sirkeci-Edirne hattı Devlet Demiryollarından da istifade edilmektedir. Tekirdağ Ġlinin Ġstanbul a yakın oluģu nedeniyle, bölge içerisinde hava yolu ulaģımı Ġstanbul YeĢilköy hava limanından karģılanmakta olup, yolcu rezervasyonu iģlemleri Ġl içerisindeki hava yolları acentesinden temin edilmektedir. Tesisin Adı Türü ve Sınıfı KARAEVLĠ 2 Yıldızlı OTELĠ Otel GOLDEN YAT 3 Yıldızlı OTEL Otel SEFA OTELĠ 3 Yıldızlı Otel Kapasitesi Adresi Oda Yatak Hükümet Cad. No:116 Tekirdağ Ertuğrul Mah. Yalı Sok. No:21 Tekirdağ Ġstanbul Asfaltı, Yenibağlar Çorlu/Tekirdağ 184

185 SEFA 2 OTELĠ 3 Yıldızlı Otel Kazimiye Mah. Omurtak Cad. No:44 Çorlu-Tekirdağ BURÇ-BEST OTEL GRAND EREN OTEL 2 Yıldızlı Otel 2 Yıldızlı Otel Kazimiye Mah. Karabayır Cad. Çorlu/Tekirdağ Sağlık Mah. 9. Sk. No:1 Çorlu/Tekirdağ GABRALI OTEL 3 Yıldızlı Otel GÜNEġLER 2 Yıldızlı OTEL Otel G.O.P. Mah.Atatürk Cad. No:45 Ç. Köy/Tekirdağ Atatürk Cad. No:51 Çerkezköy/Tekirdağ YAYOBA OTELĠ 3 Yıldızlı Otel CITY OTEL 3 Yıldızlı Otel ÇERKEZKÖY BUSĠNESS OTEL 4 Yıldızlı Otel COġKUN OTEL 2 Yıldızlı Otel BEYAZ BALĠNA OTEL 2 Yıldızlı Otel TOPLAM KAPASĠTE Tablo.g-6.Turizm ĠĢletme Belgeli Konaklama Tesisleri Tekirdağ-Malkara Karayolu Üzeri 4.Km Tekirdağ G.O.P. Mah. Atatürk Cad. Çerkezköy/Tekirdağ ĠsmetpaĢa Mah. Bülent Ecevit Cad. 39.Sok. No:3 Kapaklı- Çerkezköy/TEKĠRDAĞ Ġstiklal Mah. Doğan Sok: No:27 ġarköy/tekirdağ Cumhuriyet Mah. 17 Kasım Cad. ġarköy-tekirdağ Tesisin Adı Türü ve Sınıfı Kapasitesi Adresi Oda Yatak ÇETĠNLER OTEL TRAKYA HANEDAN OTEL KARDEġLER OTEL MY TUANNA OTEL 3 Yıldızlı Otel Malkara Yolu km Hayrabolu-Tekirdağ 4 Yıldızlı Otel Namık Kemal Mah. Çorlu Yolu Üzeri Ġncirlik Mevkii Çerkezköy-Tekirdağ 3 Yıldızlı Otel Ġstasyon KarĢısı VelimeĢe Çorlu-Tekirdağ 5 Yıldızlı Otel Namık Kemal Mah. Çorlu Yolu Üzeri Ġncirlik Mevkii Veliköy Sapağı 185

186 GRAND ALTINSARAY OTEL TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Çerkezköy-Tekirdağ 4 Yıldızlı Otel G.O.P. Mah. Atatürk Cad. Çerkezköy-Tekirdağ Tablo.g-7. Turizm Yatırım Belgeli Konaklama Tesisleri Ġçme ve Kullanma Suyu : Tekirdağ Ġli, topografik yapısı itibariyle dağlık bir yapıya sahip olmaması nedeniyle yer üstü suları açısından zengin bir görünüm sergilemektedir. Bu nedenle bölgenin batısında yer alan Ganos Dağları ile kuzey doğusunda yer alan Istranca Dağlarına yakın yerleģim alanlarında yer üstü memba sularından istifade edilmesine karģın, istenilen debilerde su kaynakları bulunmamaktadır. Bu yöreler dıģında yer alan yerleģim merkezlerinde genel olarak yer altı sondaj kuyularından istifade edilmektedir. Bu itibarla, Tekirdağ merkez yerleģim alanı da, Çorlu Ġlçesinde açılmıģ bulunan sondaj kuyularından çıkarılan yer altı suları 29 km. isale hattı ile Ģehir merkezi ana su deposuna bağlanarak Ġl içme suyu Ģebekesine dağıtılmaktadır. ġehrin içme ve kullanma su ihtiyacı bu sistemle karģılanmaktadır. Ġçme ve kullanma suyu amaçlı açılan Çorlu Ġlçesindeki sondaj kuyuları, ihtiyacı tam olarak karģılamadığından, Tekirdağ a 30 km. uzaklıktaki Muratlı Ġlçesinin AĢağı Sevindikli Köyünde 12 adet daha sondaj kuyusu açılmıģtır G.5. TURĠZM EKONOMĠSĠ Bölge içerisinde turizm faaliyetlerinin etken olduğu unsurların genel ifadesi olarak, konaklama tesisleri ile yaģamın idame etmesini sağlayan gıda alınmasına dönük hizmet veren lokanta vb. tesislerdir. Bu itibarla, yöreye intikal eden turistlerin bölge içerisinde dövize dönük harcamaların temelinde konaklama ve yemek ihtiyacını karģılamak üzere yaptıkları harcamaların esasını teģkil edecek istatistiksel bir araģtırmanın bugüne dek yapılmamasına karģın, Ġl Turizm Müdürlüğü verilerine dönük olarak yapılan tahmini hesaplar neticesinde bir yıl içerisinde yöreyi ziyaret eden turist sayısının kiģi dolayında olduğu görülmekte olup, tahmini düģünce hesaplarıyla yıllık döviz girdisinin dolar civarında olduğu tahmin edilmektedir. Bu turizm ekonomisi içerisinde, konaklama tesislerindeki hizmet alanlarına dönük iģçi çalıģtırılmasındaki hareketliliğin yanı sıra, yöre içerisindeki sebze ve meyve tüketimi sahasına dönük iģ yerlerinde de önemli ölçüde iģ hareketin görülmesi, yöre ekonomisine büyük ölçüde hareket sağlaması yanı sıra bu sektörlerle ilgili iģ sahalarında da etkili olduğu görülmektedir. G.6. TURĠZM VE ÇEVRE ĠLĠġKĠSĠ Turizmin direkt olarak çevre ile bağlantısı vardır. Her türlü doğal kaynağın kullanımındaki temel ilke koruma kullanma dengesinin sağlanmasıdır. Doğal kaynakların aģırı ve dengesiz kullanımı sonucu yaratılan çevre sorunlarının ve tahribatının insanda dahil 186

187 dünyadaki her türlü canlının yaģamını tehdit eden boyutlara ulaģtığı, bugün artık herkes tarafından bilinmekte ve bilimsel çalıģmalarla ortaya konulmaktadır. Turizm sektörü ile ilgili varlıkların sergilendiği güzellikler, dinlenme, sağlık, spor, bilim ve eğlence faaliyetlerine uygun ortamlardır. Turizm tarihi ve kültürel varlıklar içinde geliģir ve uygulanır. H.TARIM VE HAYVANCILIK H.1. GENEL TARIMSAL YAPI Ġlimizdeki en önemli tarla bitkisi buğdaydır. yılı buğday üretimimiz 430 kg/da. verim ile ton civarında olmuģtur. Türkiye nin buğday verim ortalaması 200 kg/da. dır. Ġlimizde uygulanan geliģmiģ üretim teknikleri, çiftçinin bilinçli olması, bölge koģullarına adaptasyonu yüksek çeģitler kullanılması buğday üretimindeki baģarıyı olumlu yönde etkileyen etmenler olmuģtur. Ġlimizde üretimi yapılan çeģitlerin tamamı yabancı menģeli olup ekmeklik çeģitlerdir, makarnalık buğday üretimi çok azdır. Tarla alanlarının yaklaģık %37,98 inde ayçiçeği üretimi yapılan Ġlimiz, Türkiye ayçiçeği üretiminin yaklaģık olarak %25 ini karģılamaktadır. Ġlin ayçiçeği üretimindeki bu baģarısında hibrit kullanılması ürünün destekleme alımları politikası kapsamında olması, bölgede yağ sanayiinin geliģmiģ olması pazar garantisinin olması ile yetiģtirici alıģkanlıkları sayılabilir. Ġlin bitkisel üretim konularından biride bağcılık olup daha ziyade ġarköy, Malkara ve Merkez ilçelerinde yaygındır. Meyveciliğin çoğu bu bağların içinde yapılmaktadır. Üretimi en fazla olan meyveler de erik, elma, armut, ayva, kiraz ve cevizdir. Meyvelerin tamamı iç tüketimde kullanılmakta olup, az bir kısmı pazarlarda değerlendirilmektedir. Zeytin üretimi ise sadece ġarköy ilçemizde yapılmaktadır. yılı itibariyle ġarköy Ġlçesinde 7287,70 ton zeytin elde edilmiģtir. Ġldeki çiftçi ailelerinin tarla ziraatı ile geçimlerine yetecek miktarda gelir elde etmelerinden dolayı sebze tarımı sınırlı kalmıģtır. Ġlde en fazla üretilen sebzeler: karpuz, domates, pırasa, biber, kavun, hıyar, lahanadır. H.2. TARIMSAL ÜRETĠM H.2.1. Bitkisel Üretim Ürün Grupları Ekim Alanı (da) Oranı (%) Tahıllar ,7 Yağlı Tohumlar ,0 Yumru Bitkileri ,6 Yem Bitkileri ,3 187

188 Endüstri Bitkileri ,2 Baklagiller ,2 Toplam ,0 Tablo.h-1. Yılı Tarla Bitkileri Üretimleri (ton) H Tarla Bitkileri Ġlde bitkisel ürün denilince ilk akla gelenler buğday ve ayçiçeğidir. Söz konusu bu ürünler tarla alanlarının takriben %88,16 sında ikili münavebe Ģeklinde üretilmektedir. Diğer önemli bitkisel ürünler arasında arpa, kuru soğan ve Ģeker pancarı sayılabilir. Ayrıca mısır, fiğ ve yonca gibi yem bitkileri de üretilmektedir. H Buğdaygiller ĠĢlenen tarım alanları beģ grupta incelenmiģtir. Bunlar; tarla arazisi, bağ arazisi, sebze arazisi, meyvelik ve zeytinlik arazidir. Grupların toplamdan aldıkları paylar aģağıda görülmektedir. Orman-Funda Tarım Alanı Çayır-Mera Ġlçeler ve Diğer (da) (da) Araziler (ha) Merkez , , Çerkezköy , ,0 Çorlu , , M.Ereğlisi , ,6 Hayrabolu , , Malkara , , Muratlı , , Saray , , ġarköy , , Tekirdağ , Tablo.h-2. ĠĢlenen Tarım Alanlarının Dağılımı Genel olarak tarım arazisinin % 96,34 ünde tarla bitkileri üretimi yapılmakta olup; bağ, sebzecilik, meyvelik ve zeytinlik arazi yeterli büyüklüğe ve öneme sahip değildir. 188

189 H Baklagiller Ġlimizde önemli bir baklagil üretimi yoktur H Yem Bitkileri Tarım Ġl Müdürlüğünden alınan bilgilere göre; yem bitkileri üretimini arttırmak ve hayvancılığın geliģtirilmesi amacıyla, 1995 yılında baģlayıp yılında sona eren Çayır Mera Yem Bitkileri ve Hayvancılığı GeliĢtirme Projesi nin gerekliliği düģünülerek - yılları arasında uygulanmak üzere 5 yıl süre ile uzatılmıģ, adı Çayır Mera ve Yem Bitkileri Üretimini GeliĢtirme Projesi olarak düzeltilmiģtir. Proje Hayrabolu ve Malkara Ġlçelerinde 5 köyde yürütülmüģtür. Proje kapsamında gerekli eğitim çalıģmaları yapılarak ;- üretim sezonunda öncelikle Macar Fiği üretiminde sorun olan ve çiftçilerin ihtiyacı olan Macar Fiği tohumluğunun çiftçilerin kendilerinin üretmesi amacıyla Kg Macar fiği tohumu alınarak,sözleģmeyle seçilen 75 çiftçiye dağıtılmıģtır. Kadastro çalıģmaları daha önceden tamamlanmıģ olan Ġlimizde Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığınca ülke genelinde 4342 sayılı yasa çerçevesinde yürütülen mera tespit tahdit, tahsis ve ıslah çalıģmalarının baģlangıcında köy mera varlıkları tespit edilmiģtir. Kadastro Müdürlüklerinden alınan belgelere göre Ġlin mera varlığı ,05 hektardır. ÇalıĢmanın baģlangıcından bu yana ilde mevcut (Ġlçe merkezleri dahil) 291 yerleģim ünitesinde ve tespit çalıģması tamamlanmıģ bulunmaktadır. Tespit yapılan yerleģim ünitelerinde ise ,05 hektar mera varlığı belirlenmiģtir. Bu sahanın tamamında aplikasyon ihalesi yapılmıģtır. Yapılan 4 ihale tamamlanmıģ olup, tamamlanan sahalarda tahsis çalıģmaları devam etmektedir. ĠLÇELER KÖY ve BELDE SAYISI MERA VARLIĞI (ha.) Merkez ,35 Çerkezköy ,15 Çorlu ,59 Muratlı 13% Saray 7% Şarköy 0% Merkez 10% Çerkezköy 10% Hayrabolu ,58 Malkara ,97 M.Ereğlisi 0% Çorlu 8% M.Ereğlisi 6 390,56 Muratlı ,88 Saray ,09 Malkara 21% Hayrabolu 189

190 ġarköy ,89 TOPLAM ,06 Tablo.h-3. Ġlçelere Göre Mera Varlığı Grafik; H-1. Ġlçelere Göre Mera Dağılımı Mevcut sulanabilir alanların tam değerlendirilmesi, üretimin artırılması, hayvancılıkta öngörülen kaliteli kaba yem açığının giderilmesi, yetiģtirme tekniklerinin yanında rotasyon tekniklerinin benimsetilmesi, sulama suyu kullanım randımanının yükseltilmesi ve kırsal alanda geliri arttırmak amacıyla 1995 yılında Ġlimizde uygulanmaya baģlanılan projeye yıllarında da devam edilmiģtir yılında 3250 dekar silajlık mısır, 9234 dekar macar fiği,1736 dekar yonca, ekimi gerçekleģtirilmiģtir. BĠTKĠ ADI Silajlık Mısır Macar Fiği Tablo.h-4. Yem Bitkileri Üretim Alanları (da) Destekleme kapsamında yer alan ve Ġlimizde ekiliģ oranı yüksek olan yem bitkilerinin son yıllardaki ekiliģ miktarlarına genel olarak bakılacak olursa destekleme çalıģmaları baģladıktan sonra ekim alanlarında bir artıģ olduğu gözlenmektedir. Ġlde yılı içinde hazırlanan ve ,419 dekarlık bir alanı kapsayan D.G.D çalıģmalarında ,00 YTLyi bulan hak ediģ belgesi düzenlenmiģtir. Yem bitkileri üretiminin desteklenmesi çalıģmaları kapsamında 6171 çiftçiye toplam ,206 YTL destekleme yapılmıģtır. H Bahçe Bitkileri H Meyve Üretimi Bitkisel üretimde önemli faaliyet kollarından birisi de bağcılıktır. Ġlin toplam bağ alanı yılı verilerine göre dekar (meyve veren ve vermeyen ) olup, bağlardan ton yaģ üzüm elde edilmiģtir. Bağcılık daha çok ġarköy ve Merkez Ġlçesinde yaygındır. Diğer Ġlçelerde ise daha ziyade aile ihtiyacına yönelik olacak Ģekildedir. Ġlimizde üretimi yapılan ton üzümün yaklaģık % 96,10 u (60.677,5 ton) Ģaraplık olup kalan kısmı ise sofralık olarak değerlendirilmektedir.eski plantasyon bağ alanlarımızda ağırlıklı olarak görülen altı adet sofralık (Cardinal,ÇavuĢ,Hamburg misketi,ġtalya,alfoslavalle,hafızali) yedi adet de Ģaraplık üzüm çeģidi bulunmaktadır. Yapıncak çeģidi üzüm ise sofralık ve Ģaraplık olarak da kullanılabilmektedir. Ġlimizde ticari amaçlı meyvecilik fazla geliģmemiģtir. Kapama meyve bahçesi yok denecek kadar az olup dağınık Ģekilde çoğunlukla da bağ içerisinde yer almaktadır. Üretimi en fazla olan meyveler erik, elma, armut, ayva, kiraz ve cevizdir yılında projesi hazırlanan kiraz üretimini geliģtirme projesi geliģtirme çalıģmaları çerçevesinde 480 dekar ve

191 191 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE yıllarında 250 dekar yeni kiraz bahçesi kurulmuģtur.projeye 2004 yılında da devam edilmiģ ve 427 dekar kiraz bahçesi kurulması çalıģmaları sürdürülmüģtür. yılında ise 481 dekar, yılında da Özel Ġdare,belediye baģkanlığı kaynağı ile toplam 2080 dekar alanda kapama kiraz bahçesi tesisi gerçekleģtirilmiģtir.meyvelerin tümü iç tüketimde kullanılmakta olup döküm zamanında üretimi daha fazla olanlar pazarlarda değerlendirilmektedir. Zeytin üretimi ise sadece ġarköy Ġlçesinde yapılmakta iken son yıllarda Merkez ilçede de kapama zeytin bahçeleri tesis edilmektedir. yılı itibariyle ġarköy Ġlçesinde ,5 dekarlık alandaki kapama zeytinlik ile dağınık durumdaki toplam meyve veren adet zeytin ağacından 5.322,7 tonu sofralık, 1.955,6 tonu da yağlık olmak üzere toplam 7.278,3 ton zeytin elde edilmiģtir. * Türkiye alkol ve alkollü içkiler endüstrisi için önemli meyvelerden üzüm, ağırlıklı olarak Tekirdağ Ġli Merkez ve ġarköy Ġlçesinde üretilmektedir. Sofralık Üzüm çeģitleri; Cardinal : Erken olgunlaģan bir üzüm türüdür. Temmuz ayı sonlarına doğru yetiģmektedir. Yapıncak : Halk dilinde Kınalı Yapıncak olarak anılır. Yerli ve sofralık bir üzüm türüdür. Hasat dönemi Eylül ve Ekim aylarıdır. Alphonse : Halk dilinde Alfonos olarak isimlendirilen siyah renkli bu üzüm türünün hasat dönemi Ağustos ayının 2. yarısı ve Eylül ayıdır. Kürt Üzümü : Yerli çeģit bir sofralık üzüm türüdür. ÇavuĢ Üzümü : Beyaz renkli olan bu üzüm türünün hasat dönemi Ağustos ayının birinci yarısıdır. Muscat : Beyaz renkli olan bu üzüm türünün hasat dönemi de Ağustos ayının ilk yarısıdır. ġaraplık Üzüm ÇeĢitleri; Gamay : Fransız menģeyli olan siyah renkli bu üzüm türü yüksek kalitede Ģarap elde edilmesinde değerlendirilir. Hasat dönemi Eylül ayı baģıdır. Semillon : Halk dilinde Simyon olarak geçen beyaz renkli olan bu üzüm türünün hasad dönemi Eylül ayının ilk yarısıdır. Cinsaut : Halk dilinde ġensu olarak adlandırılan Fransız menģeyli olan bu siyah renkli üzümün hasat dönemi Eylül ve Ekim ayıdır. Karalahna : Siyah renkli olan bu yerli üzüm türünün hasat dönemi Ekim ayıdır.

192 H Sebze Üretimi Ġlin Tarımsal Gayri Safi Üretim değeri içerisinde %5,44 lük paya sahip sebzelerin değer bakımından en önde geleni %38,37 ile karpuzdur. Bu ürünü sırasıyla,domates, kavun ve hıyar takip etmektedir. Tekirdağ da bu ürünlerin dıģında pazar için üretim yapılmamaktadır.yetiģtirilen sebzeler aile içi ve dahili pazara dönüktür. Pazarlama güçlüklerinin olması, fiyat ve pazar garantisinin olmayıģı, sebze gurubu ürünlerin üretiminin fazla iģgücü istemi, sulama tesislerinin yeter düzeyde olmayıģı yanında ilde üretilen diğer ürünlerden görece yüksek randıman alınmasına ilave olarak sebze iģleme sanayiinin olmayıģı da sebzeciliğin geliģmesini engellemektedir.kavun-karpuz üretimi Çorlu,Marmara Ereğlisi,Malkara,ġarköy ve Merkez ilçede yoğunluk kazanmaktadır. H Süs Bitkileri Bölgede üretimi yapılan süs bitkisi bulunmamaktadır. H.2.2. Hayvansal Üretim Tarımsal gayri safi üretim değerimizin % 25,74 ünü oluģturan hayvancılık alt sektörü ilimiz için önem taģıyan diğer bir tarımsal faaliyet koludur. Son yıllarda hayvancılığımız,özellikle de süt hayvancılığımız ekonomik konjüktürden olumsuz etkilenerek beklenilen geliģmeyi gösterememiģtir. yılı tarımsal gayri safi üretim değerleri dikkate alındığında hayvansal üretimin, tarımsal üretim içindeki %0,93 lük artma olmuģtur. yılına göre son yılda büyükbaģ hayvan sayısında %2,76 lik artıģ ile sayısına ulaģılmıģtır. Meraya dayalı hayvancılık kolu olan küçükbaģ hayvancılıkta ise uzun yıllardır görülen azalma bu yıl yerini yükseliģe bırakmıģtır. yılında olan küçükbaģ hayvan varlığı yılında %6,58 artarak baģ olarak tespit edilmiģtir. Bilindiği gibi hayvansal ürünlere gün geçtikçe artan talebin karģılanmasında hayvan sayısını artırmak ve birim baģına verimi yükseltmek gibi iki seçenek mevcuttur. Hayvan sayısının sürekli olarak artırılması mümkün ve ekonomik olmadığından hayvan baģına verimin yükseltilmesi gerekmektedir. Bu da ancak ırk ıslahı ve çevre Ģartlarının iyileģtirilmesi ile mümkündür. Irk ıslahı amacıyla Ġlimizde suni tohumlama çalıģmaları yoğun bir Ģekilde sürdürülmektedir. Yerli ırkların ıslahı ve mevcut popülasyonun üstün verim özelliklerinin muhafazası amacıyla yılında serbest çalıģan kuruluģlar ve veteriner hekimler tarafından 192

193 tohumlanan toplam hayvan sayısı bir önceki yıla göre %17,97 oranında artarak e ulaģmıģ bulunmaktadır. Konu Tarımsal Gayri Safi Üretim Değ. Payı (%) BüyükbaĢ Hayvan Sayısı e Göre DeğiĢim (%) 30 24,91 17,3 27,.57 28,7 26,89 27,82 25,74 24,2 21,5 24,65 14, ,4 Kültür Irkı ,9 Kültür Irkı Melezi ,6 Yerli ,3 Manda ,2 Suni Tohumlama ,2 (BüyükbaĢ) KüçükbaĢ Hayvan ,0 Sayısı Koyun (toplam) ,2 Merinos ,1 Yerli (Kıvırcıkdiğer) ,7 Kıl Keçisi ,3 Süt Üretimi (B.B + K.B) ,5 (Ton) Kırmızı Et Üretimi B.B ve K.B ,2 (Ton) Domuz Kümes Hayvanları ve Yumurta Sayısı Broiler (Etlik Piliç) Yumurtacı Tavuk Yumurta Üretimi ( bin adet ) Hindi , , , ,8 Ördek ,9 Kaz ,1 193

194 Arıcılık ve Ürünleri Bal Üretimi (Ton) Balmumu Üretimi ( Ton) Eski Usul Kovan Sayısı Yeni Usul Kovan Sayısı Arıcılık Yapan Köy Sayısı , ,2 3,6 12, , , ,8 Tablo.h-5. Ġlimiz Hayvancılığının Yıllarına Göre KarĢılaĢtırılması Grafik H-2. BüyükbaĢ ve KüçükbaĢ Hayvan Sayısı Büyükbaş Hayvan Sayısı Küçükbaş H BüyükbaĢ Hayvancılık Ġlçeler Sığır Varlığı Kültür Kültür Melezi Yerli Manda TOPLAM % Merkez ,35 Çerkezköy ,46 Çorlu ,42 Hayrabolu ,88 Malkara ,13 M.Ereğlisi ,75 Muratlı ,03 Saray ,35 ġarköy ,64 Toplam

195 Tablo.h-6 BüyükbaĢ Hayvan Varlığı. Ġl sığır varlığının %41 i Malkara Ġlçesinde bulunurken bunu Hayrabolu ve Merkez ilçeleri izlemektedir.ġlimizde hemen hemen yerli sığır bulunmamaktadır. H KüçükbaĢ Hayvancılık Ġlçeler Koyun Keçi Genel (Yerli-ve diğer) Merinos Kıl Keçisi Toplam Merkez Çerkezköy Çorlu Hayrabolu Malkara M. Ereğlisi Muratlı Saray ġarköy TOPLAM Tablo.h-7. KüçükbaĢ Hayvan Varlığı H Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretimi) Ġlçeler Tavuk Broiler Yumurtacı Hindi Ördek Kaz Merkez Çerkezköy Çorlu Hayrabolu Malkara M.Ereğlisi Muratlı Saray ġarköy Toplam Tablo.h-8. Kanatlı Hayvan Varlığı H Su Ürünleri Ġlimiz tarımsal gayrı safi üretim değeri içinde %1,07 payı olan su ürünleri üretimi ağırlıklı olarak Merkez, M.Ereğlisi ve ġarköy kıyı Ģeridinde yapılmaktadır. Deniz balıklarının yanı sıra iç sularımızda Tarım Ġl Müdürlüğünce yürütülen balıklandırma çalıģmalarıyla Aynalı Sazan üretimi yapılmaktadır. Yapılan balıklandırma çalıģmaları sonucunda balıklı gölet sayımız 74 e ulaģmıģtır. Balıklandırılan gölet sayısının fazlalığına rağmen kiralanmak suretiyle avlanmaya açılan gölet sayısı ise 1 dir. 195

196 Karaiğdemir Baraj Gölü tarihinden itibaren 5 yıllığına (ilk yıl kira bedeli TL) kiraya verilmiģtir. Ġlimizde su ürünleri konusunda faaliyet gösteren 5 adet fabrika mevcut olup bunlardan dördü Avrupa Birliği ülkeleri ile AB dıģı ülkelere su ürünlerini iģleyerek ihracat yapmaktadır.baģta Yunanistan olmak üzere Ġtalya, Ġspanya, Bulgaristan ve Hollanda ya ihracat gerçekleģtirilmiģtir. SU ÜRÜNLERĠ AVLANAN SATIġ DEĞERLERĠ (TL.) MĠKTAR(KG) AVCI BAKALORYA-BERLÂM DĠL FENER BALIĞI HAMSĠ ĠSPAROZ ĠSTAVRĠT(KRACA) ĠSTAVRĠT(KARAGÖZ) ĠZMARĠT KALKAN KARAGÖZ 2 30 KIRLANGIÇ (MAZAK) KOLYOZ KÖPEK LAHOZ LEVREK LÜFER MEZGĠT ÖKSÜZ PALAMUT-TORĠK PĠSĠ SARDALYA TEKĠR TĠRSĠ VATOZ PEMBE KARĠDES SAZAN TOPLAM

197 Tablo.h-9. Deniz Ürünleri Gayri Safi Üretim Değerleri H Kürk Hayvancılığı Konu ile ilgili bilgilere ulaģılamamıģtır. H Arıcılık ve Ġpekböcekçiliği Konu ile ilgili bilgilere ulaģılamamıģtır. H.3. ORGANĠK TARIM Tekirdağ Ġlinde tarımsal faaliyetler içerisinde organik tarım yapılmamaktadır. H.4. TARIMSAL ĠġLETMELER 2001 yılı Genel Tarım Sayımı sonuçlarına göre Ġlde çiftçi ailesinin % 8,8 i 5 dekar ve daha küçük toprağa sahip bulunmaktadır dekar arazisi olan küçük iģletmelerin oranı ise % 31,78 olup; toplam iģlenen arazi varlığındaki payı sadece % 8,10 dur dekar arazisi olan orta ölçekli tarımsal iģletmelerin oranı da % 55 olup, toplam arazi varlığında da % 53,54 dolaylarındadır. Büyük iģletmeler olarak nitelendirilebilecek 500 dekar ve fazlası araziye sahip iģletmelerin Ġl geneline oranı sadece %1,18 dır. Bu iģletmelerin sahip olduğu arazi varlığı ise dekar olup, Ġl içindeki oranı % 8,48 dır yılında gerçekleģtirilen Köy genel bilgi envanterine iliģkin veriler ilçe merkezlerini kapsamadığı sadece köylerdeki iģletmeleri ele aldığı için tarımsal iģletmeler konusundaki geliģmeleri izleyebilmek amacıyla burada kullanılmamıģtır. Sınıf Aralığı(da) ĠĢletme Adedi (%) Arazi Varlığı (da) (%) , , , , , , , , , , , , , , , , ,05 Toplam , ,00 Tablo.h-10.Arazi Büyüklükleri Göre ĠĢletme Sayısı ve Arazi Varlığı H.4.1. Kamu ĠĢletmeleri 197

198 Bağcılık AraĢtırma Enstitüsü: Eski Tekirdağ-Malkara yolu üzerinde Solak ÇeĢme Mevkiinde 1930 yılında kurulmuģtur. Amerikan Asma Fidanlık Müdürlüğü altında kurulan müessesinin yıllar içerisinde zaman zaman ismi de değiģikliğe uğramıģtır yılında Deneme Ġstasyonu, 1965 yılında Bağcılık Ġstasyonu, 1971 yılında Zirai AraĢtırma Ġstasyonu, 1974 yılında Bağcılık AraĢtırma Enstitüsü adını almıģtır. Enstitü 1900 lü yılların baģından itibaren Floksera zararlısının bölge bağlarını süratle tahribi sonucu yeni bağcılığa geçiģ için Cumhuriyetin ilk yıllarında Amerikan Asma Fidanı üretip yetiģtiricilere dağıtmak amacı ile kurulmuģtur yılında yürürlüğe giren Bağcılık AraĢtırmaları Ülkesel Projesi ile de Bağcılığın YetiĢtirme Tekniği, ıslahı ve fizyoloji, üzüm muhafaza, Ģarap kalitesi ve fidan üretimi konularında araģtırma ve çalıģmaları yapmak ve yapılan diğer çalıģmaları koordine etmekle de görevlendirilmiģtir. Tekirdağ Ġlinin en eski kuruluģlarından olan Bağcılık AraĢtırma Enstitüsünün kuruluģunda bugüne arazi varlığı 90 dekardan dekara çıkarılmıģtır. Tekirdağ Bağcılık AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğünün arazi kullanımı, araģtırma ve damızlık bağları 130 dekar, amerikan asma anaçlıkları 150 dekar, damızlık ve uygulama meyve bahçeleri 57 dekar, fidan üretim alanı dekar(4 lü münavabaye göre), YerleĢim sahası ve parklar 80 dekar, yollar ve drenaj kanalları 74 dekar olmak üzere toplam dekardır. Enstitüde halen 15 ziraat mühendisi, 8 ziraat teknisyeni, 5 idari ve yardımcı personel, 16 daimi iģçi ve 20 mevsimlik iģçi görev yapmaktadır. Müessese, hizmetin gerektirdiği bina ve tesislerin birçoğuna sahip olup, bunlar; Ġdare binası, toprak-teknoloji ve fizyoloji laboratuvarlarını kapsayan 3 laboratuvar, kütüphane, toplam 1720 m² lik alanı kapsayan 4 sera, 500 m³ lük hava deposu, asılı asma fidanı çimlendirme tesisi, çelik kesimi ve fidan tasnif hangarı, sosyal tesis ve misafirhane, atölye ve garaj binasıdır. Bağcılık AraĢtırma Enstitüsü, 1998 yılı sonuna kadar 42 araģtırma projesi sonuçlandırmıģtır. Ülkemizde yetiģen 1000 adet yerli üzüm çeģidinin Milli Koleksiyon Bağı adı altında koleksiyonu yapılmıģ ve genetik stok olarak muhafazaya alınmıģtır. Islah çalıģmaları ile 1 i çekirdekli, 4 ü çekirdeksiz 5 yeni sofralık üzüm çeģidini ülke bağcılığına kazandırılmıģtır. Enstitüde kuruluģundan bu yana 37 milyon asma fidanı, 400 bin adet muhtelif meyve fidanı üretilerek dağıtımı gerçekleģtirilmiģtir. Bununla dekar yeni bağ sahasının meydana getirildiği hesaplanmıģtır. Tüm Trakya ve Marmara Bölgesindeki bağların yanında diğer bölgelerinde asma fidanı ihtiyacı karģılanmaktadır. Bağcılık AraĢtırma Enstitüsünde, yılda adet aģılı, adet köklü Amerikan asma fidanı üretiminin yanında, 130 ton yaģ üzüm üretimi, 100 ton buğday, 50 ton ayçiçeği ve 30 ton muhtelif meyve üretimi gerçekleģtirmektedir. Enstitü bugüne kadar 154 adet seminer, araģtırma notu ve sonuç raporu ile pratik bağcılık adlı kitabı ve Türkiye standart üzüm çeģitlerini içeren renkli bir çeģit kataloğu yayınlamıģtır. Bölgede yetiģtirilen ve ekonomik değer taģıyan 14 sofralık ve Ģaraplık üzüm 198

199 çeģidinde ve anaçlarda uzun yıllarda yapılan Klon Seleksiyonu çalıģmaları ile ismine doğru ve sağlıklı elit materyalin üretimine kaynaklık edecek damızlıklar oluģturmuģtur Ġnanlı Tarım ĠĢletmesi Müdürlüğü: PadiĢah II.Selim in vakıflarından olan arazi üzerinde Ġnanlı Çiftliği adı altında kurulmuģtur. Çiftlik sonraları Yeniçeri ağalarından Çelebi Ağa ya intikal etmiģtir. Çelebi Ağa nın ölümünden sonra oğlu Abdi Bey aģar vergisini zamanında ödeyemediği için satılığa çıkartılmıģtır de Sultan Abdülhamit in ikinci mabeyincisi Rağıp PaĢa tarafından alınan çiftlik, Rağıp PaĢanın ölümü üzerine varislerinden ġakir Bey tarafından Ġktisat Vekaletine satılmıģtır yılında Ġktisat Vekaletine bağlı Ġnanlı Aygır Deposu ve Ġnekhane adıyla yeni bir müessese kurulmuģtur. Bölge çiftçisini eğitmek ve ülke hayvancılığını ıslah etmek maksadıyla yapılan kuruluģ çalıģmaları devam ederken, II.Dünya SavaĢı nedeniyle 1940 yılında Trakya nın tahliyesi ile birlikte 4 yıl çalıģmalara ara verilmiģtir. Bölge hayvancılığının ıslah edilmesi ve yetiģtiriciye damızlık hayvan tedariki faaliyetlerine Ġnanlı Aygır Deposu, Ġnanlı Ġnekhanesi, Ġnanlı Veteriner Zootekni AraĢtırma Enstitüsü adları altında Genel Bütçe ve Döner Sermaye olarak 1984 yılına kadar devam etmiģtir tarihinde çıkarılan 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Ġktisadi Devlet TeĢekkülü statüsüne kavuģturularak Ġnanlı Tarım ĠĢletmesi olarak faaliyetlerine devam etmiģ olup ;özelleģtirme kapsamında özel sektöre satılģmıģtır. ĠĢletmenin Arazi Varlığı : Tarla arazisi 5175 dekar, mera orman, yollar, dereler 4407 dekar, bahçe 300 dekar, gölet alanı 616 dekar, olmak üzere toplam dekardır. ĠĢletme bünyesinde 616 dekar alanı kapsayan bir gölet ve bunun çevresinde 500 dekar kadar ormanlık ve piknik alanı mevcuttur. Tabii olarak muhafaza edilmiģtir. Gelecekte doğal park olarak düzenlenmesi mümkündür. H.4.2. Özel ĠĢletmeler Tarımsal üretimle uğraģan çiftçilere doğrudan gelir desteği yapılması ve kayıt sisteminin oluģturulması amacıyla uygulamanın baģlatılmasına iliģkin tarih ve 2000/2172 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 5.maddesi gereğince 99/13759 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile oluģturulan Tarımda Yeniden Yapılandırma ve Destekleme Kurulu nun önerileri sonucu tespit edilen yönteme göre, tarımda mevcut destekleme politikalarının değiģtirilerek, çiftçi kayıt sisteminin oluģturulması ve tarımsal üretimle iģtigal eden çiftçilere doğrudan gelir desteği (DGD) yapılması kararlaģtırılmıģ bulunmaktadır. Ġlimizde 1990 yılı tarım sayımına göre adet tarımsal iģletme bulunmaktadır. Bu sayının doğrudan gelir desteği çalıģmaları ile olduğu tespit edilmiģtir. 199

200 Ġlki 1927 yılında yapılan Genel Tarım Sayımı çalıģmalarının yedincisi Tekirdağ Ġli kapsamında tamamlanmıģtır. Devlet Ġstatistik Enstitüsü (D.Ġ.E.) ile Tarım Ġl ve Ġlçe Müdürlükleri elemanlarının birlikteliğinde yürütülen çalıģmalar baģarılı bir Ģekilde tamamlanmıģtır. Genel Tarım Sayımı, Ġlimizde tarihinde baģlatılmıģ ve belirlenen takvim izlenerek tarihinde de tamamlanmıģtır. GerçekleĢtirilen Genel Tarım Sayımı ile, tarımsal iģletmelerin büyüklükleri, tipleri, arazi tasarruf Ģekli, arazi parça sayısı, kimyasal gübre ve zirai mücadele ilacı kullanımı, hanehalkı kompozisyonu gibi bilgilerin derlenmesi yanında; ara yıllarda yapılacak çalıģmalara temel oluģturması amaçlanmıģ, ayrıca Avrupa Birliği ne uyum çalıģmaları kapsamında ihtiyaç duyulan tarımsal istatistikler de derlenmiģtir. Yapılan çalıģma ile cari istatistikler yenilenmiģ, ekiliģ, üretim ve verim değerlerinde yeni bilgilere ulaģılmıģtır. Ayrıca çiftçilerin sahip oldukları alet-makine varlıkları da tespit edilmiģtir. Yapılan çalıģmanın en kısa sürede yayın haline getirilmesi beklenmektedir. H.5. TARIMSAL FAALĠYETLER Ġlimizde ağırlıklı olarak tarımı yapılmakta olan buğdayın tohumluk ihtiyacının önemli bir kısmı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Ziraat Odaları gibi ilgili kuruluģlarca karģılanmıģtır. Ġlimizde toplam tarla ürünleri üretim alanları yıllara göre değiģmekle birlikte % 60 ında tahıl ekilmektedir. Tekirdağ buğday ekiliģ sahasında yıllara göre fazlaca bir değiģiklik olmamasına karģın verimden kaynaklanan üretim farklılıkları gözlenmektedir. Ülkemiz buğday verim ortalamasının 200 kg/da civarında olduğu dikkate alınırsa Ġlimizde uygulanmakta olan üretim tekniğinin geliģmiģlik derecesi daha da belirginleģmektedir. Zira Ġlimizde güzlük olarak ekimi yapılmakta olan buğday için kullanılan tohumluklar çiftçilerimiz tarafından sık aralıklarla değiģtirilmekte ve bölge koģullarına adaptasyon derecesi yüksek, bol verimli tohumluluk arayıģı devam etmektedir. Dağıtımı yapılan buğday tohumlukları içerisinde en yüksek payı alan çeģitler, 1996 da Fatıma-2, 1997 de Pehlivan, 1998 te Golia, 1999 da Pehlivan ve yılında Flamura-85 tir. Dağıtılan tohumluk çeģitlerinde her sene büyük farklılıklar oluģmakta ve piyasaya yeni çeģitler girmektedir.ayrıca üretimi yapılan çeģitlerin tamamı yabancı menģeili olup ekmeklik çeģitlerdir. Ġlde makarnalık buğday üretimi yok denecek kadar azdır. Ġlimizde buğday üretiminin ülkemiz toplam buğday üretimi içindeki payının fazlalığı yukarıda da ifade edildiği gibi Türkiye ortalama veriminin üstünde bir verime sahip olunmasından kaynaklanmaktadır. Bunu sağlayan hususların baģında ise uygun girdi kullanımı yanında modern üretim teknolojisini kullanmak ve ekolojik koģulların uygunluğu gelmektedir. 200

201 Tarla alanlarının %37,78 ünde tarımı yapılan ayçiçeği üretimin de Ġlimiz, ülke üretiminde önemli bir paya sahip bulunmaktadır. Türkiye ayçiçeği üretiminin yaklaģık olarak 1/3 ü Tekirdağ da üretilmektedir. Ġlimizde ayçiçeği üretiminin yoğunlaģma nedenleri arasında, baģta üretimde tamamen hibrit tohum kullanılması, ürünün destekleme alımları politikası kapsamında olması yanında bölgede yağ sanayiinin geliģmesi, pazar garantisinin varlığı ve yetiģtirici alıģkanlıkları sayılabilir. Ġlimiz tarımında buğdaydan sonra en önemli yeri teģkil eden ayçiçeğinde ise yıllık tohumluk ihtiyacı 600 ton civarındadır. Bunun %100 e yakını hibrit geriye kalan çok küçük bir bölümü ise yerli çeģitlerden karģılanmaktadır. H.5.1.Pestisit Kullanımı Tekirdağ, ilimiz tarımsal potansiyeli açısından önemli bir yere sahiptir. Yörede en çok buğday ve ayçiçeği ekim alanları olarak, en yaygın ve yoğun olduğu alanlar sırası ile Çorlu ( ha), Tekirdağ Merkez ( ha), Hayrabolu ( ha) ve Malkara ( ha) çevresidir. Ġlde daha çok herbisit niteliğindeki pestisitler kullanılmaktadır. Tarımsal faaliyetlerde kullanıla ilaç miktarının bilançosu net bir Ģekilde ortada değildir. Ancak tarımsal savaģ ilacı satıcılarının sattığı ilaç miktarının tümünün kullanıldığı varsayılırsa ve süne savaģında kullanılan insektisit miktarı buna eklenirse bölgede kullanılan ilaç miktarı konusunda bir yaklaģım da bulunmak mümkündür. Ġlde en fazla kullanılan preparat grubu herbisitlerdir. Herbisitleri, insektisitler ve diğer bileģik grupları izlemektedir. Tekirdağ Ġlinde ayçiçeği ve buğday tarımında kullanılan herbisitler fenoxy bileģikler, karbamatlar vethiokarbamatlar, triazin grubu bileģikler, dinitroanilinler, chlorsulfron bileģikler ile üre türevleridir. 1987, 1988, 193, 1994 ve 1995 yıllarında uçakla süne mücadelesinde kullanılan insektisitler bulunmaktadır. Bölgede insektisit olarak kullanılan bileģikler daha çok sentetik pyrethroid cinsi deltametrin, eypermetrin, organoklorlu endosülfan dır. Bölgede sebze ve meyve bahçelerindeki zararlılara karģı malathion ve methyı parathion da kullanılmaktadır. Sadece 1994 yılı içerisinde Tekirdağ Ġl sınırları içerisinde kullanılan malathion ve methyparathron da kullanılmaktadır. Sadece 1994 yılı içerisinde Tekirda ğil sınırları içerisinde kullanılan malathion ve methyparathion miktarı sırası ile ile 2760 kg. dır. Toprakta çok çeģitli mikroorganizmalar yaģamaktadır ve bunlar toprağın fiziksel ve kimyasal yapısını düzeltirler. Toprak mikroorganizmaları birbiriyle iliģkili olarak yaģarlar. Pestisitler gerek bitkilerin topraküstü organlarında yapılan ilaçlamalarda yere damlayarak doğrudan gerekse toprak ilaçlamaları nedeniyle mikroorganizmaları hem doğrudan hem de aralarındaki iliģkinin bozulmasına neden olarak dolaylı yoldan olumsuz yönde etkilerler. Ġlaçlamaların usulüne uygun olarak yapılması ve bu konuda ilk alınacak önlemlerdir. 201

202 1961 yılında, Tütün Mildiyösü Tekirdağ da görülüp, 1962 yılında Marmara ve Ege Bölgesini sarmaya baģlamasından itibaren konu üzerinde önemli durulmuģ, mildiyöye karģı denenen ve iyi biyolojik etkinlik gösteren ilaçların tütünlerde kalıntı miktarları analizlerle tesbit edilmiģtir. Tarımda verimliliğin artırılması ve elde olunan ürünlerin muhafazasında bitki hastalık ve zararlıları ile mücadele etme zorunluluğu bulunmaktadır. Bitki hastalık ve zararlıları nedeniyle hasat öncesi ürün kaybının genel olarak %30-%50, hasat sonrası kaybının ise %5- %15 seviyelerinde olduğunu gösteren araģtırmalar bulunmaktadır. Bu kadar önemli boyutlara ulaģan bir kaybın önlenebilmesi için zirai mücadelenin mutlaka yapılması gerekmektedir. Hastalık ve zararlılarla savaģta bir çok yöntem uygulanmakta ise de, kimyasal yolla yapılan savaģ yaygın olanıdır. Zirai mücadele ilaçları; insektisitler, fungusitler, akarisitler, herbisitler, rodentisitler, fumigantlar, yazlık ve kıģlık yağlar olarak gruplandırılmaktadır. Tekirdağ Ġl genelinde sayıları yıl içerisinde değiģmekle birlikte 2001 yılı sonu itibariyle 113 adet tarımsal ilaç bayii bulunmaktadır. Bunların 65 i kamu kurum ve kuruluģlarına ait olup geriye kalan 46 sı ise özel Ģahıslara ait bulunmaktadır. Söz konusu ilaç bayilerinden faal olanların, Ġlçeler üzerinden dağılımı ise aģağıdaki gibidir. Ġlçeler Toplam Merkez 19 Çerkezköy 2 Çorlu 12 Hayrabolu 14 Malkara 13 M.Ereğlisi 3 Muratlı 6 Saray 4 ġarköy 4 Toplam 77 Tablo.h-11. Zirai Mücadele Ġlaç Bayilerine Ait Bilgiler 2001 yılı Tekirdağ Ġlinde zirai mücadele konusu 9 ana baģlık altında programlanan, 43 bitki hastalık ve zararlı iģ takvimine uygun olarak takibe alınarak sürvey ve mücadelesi yapılmıģtır. Program dıģı fidan satıģ, ilaç ve alet satıģ bayileri kontrolü ile günlük baģvuruya bağlı olarak karantina hizmetleri verilmektedir. Bu konulara ait özet bilgiler aģağıya çıkarılmıģtır. Süne mücadelesi programa 1, da olarak alınmıģ olup, yer aleti ile dekar hububat alanı ilaçlanmıģ ve bu ilaçlamada litre Alphacypermethrin 100 EC ilacı kullanılmıģtır.mücadele maliyeti: TL olmuģ, ,22 TL ürün kurtarılmıģ, net kazanç ise ,22 TL olmuģtur. Danelerde emgi oranı ortalama% 1,56 olmuģtur. YILI TEKĠRDAĞ ĠLĠ ĠLAÇ SATIġLARI ( lt/kg) 202

203 MERKEZ ÇERKEZKÖY ÇORLU HAYRABOLU M.EREĞLĠSĠ MALKARA MURATLI SARAY ġarköy TOPLAM TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE AKARĠSĠT DĠĞER FUMĠGANT FUNGUSĠT HERBĠSĠT ĠNSEKTĠSĠT RODENTĠSĠT- MOLLUSĠSĠT KIġLIK VE YAZLIK YAĞLAR , , , , , , , , , , , , TOPLAM , , , , , ,88 Tablo.h-12. Yılında Ġlimizde Kullanılan Zirai Ġlaç ÇeĢitleri ve Miktarı Yukarıda verilen değerler, devlet mücadelesi ve yönetimli çiftçi mücadelesinde kullanılan ilaçlardır. H.5.2. Gübre Kullanımı Bilindiği üzere bitkisel üretimde verimliliği en çok ve direkt olarak etkileyen girdilerin baģta gelenlerinden birisi de gübredir. Genel olarak kullanılan gübre miktar ve çeģidine bir yandan kendi fiyatı ve kullanıldığı ürün fiyatları etkili olurken bir yandan da iklim ve toprak özellikleri ile buna bağlı olarak oluģan üretim deseni etkili olmaktadır. Tüketilen gübrelerin ürün grupları itibariyle dağılımına bakıldığında ise yaklaģık %60 ının tahıl üretiminde tüketildiği görülür. Tekirdağ Ġli, birim alana en çok gübre kullanılan Ġllerdendir. Özellikle son yıllarda, bölgede yer yer bilinçsizce ve fazla miktarda gübre kullanıldığı dikkati çekmektedir. ġu anda pek önemli gibi gözükmemekle beraber, aģırı gübre kullanımının uzun vadede bazı sorunları da beraberinde getirmesi doğaldır. Özellikle azot kullanımı, yeraltı sularının kirlenmesine ve nitrat birikimi sebebiyle canlılarda çeģitli sorunların ortaya çıkmasına yol açar. Toprakta aģırı fosfor birikiminde, bitki büyümesini engellediği bilinen bir husustur. 203

204 Gübre kullanımındaki en objektif ölçü birim, alana uygulanan gübre miktarıdır. Görüldüğü gibi yörede yoğun bir gübre kullanımı söz konusudur. Bu kullanım yıldan yıla da artıģ eğilimi göstermektedir. Yıllardır uygulanan buğday-ayçiçeği münavebesi toprağı sürekli olarak sömürmektedir. Öte yandan yüksek düzeyde ürün elde etmek amacıyla, toprak her yıl normalin üstünde gübrelenmekte ve toprak zorlanmaktadır. Zira bir dekardan kg. buğday alınmaktadır. Ancak topraklarımız buna daha ne kadar dayanacaktır. Anızın yakılması zaten ağır olan bu sorunları daha da ağırlaģtırmakta ve düģük olan organik madde düzeyini daha da azalmaktadır. Aslında bu sorunların çözümü, bilinçli bir gübreleme programından geçmektedir. Bilinçli bir gübreleme programı içinde, toprak analizi yapılması ve analiz sonuçlarına göre önerilen miktarlara uyulması gerekir. Buğday-ayçiçeği münavebesinden vazgeçilmeli ve yem bitkilerine yer verilmelidir. H.5.3 Toprak Kullanımı H Arazi Varlığı Ġlin Toplam razi varlığı hekardır.busahanın %63,17 si iģlenen tarım arazisi( ,6 da ) ve % üde ( ,4 da) çayır,mera, orman ve tarım dıģı arazilerden oluģmaktadır. Orman- Ġlçeler Tarım Alanı Çayır-Mera Funda ve (da) (da) Diğer Araziler (ha) Merkez , , Çerkezköy , ,0 Çorlu , ,9 M.Ereğlisi , , Hayrabolu , , Malkara , , Muratlı , , Saray , , ġarköy , , Tekirdağ , Tablo:h-13. ĠĢlenen Tarım Alanlarının Dağılımı Not :Raporda yer alan liste,grafik ve bilgiler Tekirdağ Tarım Ġl Müdürlüğü ve eski yıllar Tarım Raporlarından veziraat Odası verilerinden düzenlenmiģtir. I.MADENCĠLĠK 204

205 Tekirdağ da madencilik sanayinin temel ürünü kömürdür. Kömür Malkara ve Saray ilçesi ve köylerinde açılan ocaklardan (açık ve yer altı) elde edilmektedir. Kömür ocaklarının yanında Tekirdağ da taģ ocağı sektörü de bulunmaktadır. TaĢocakları daha çok Çorlu ve Saray da faaliyet göstermektedir. ĠĢletme Tipi ĠĢletme Sayısı ÇalıĢan Sayısı Türkiye Tekirdağ Türkiye Tekirdağ Devlet Özel Toplam Tablo.ı-1. Türkiye ve Tekirdağ daki Maden ve TaĢocağı Sektörü Bilgileri Tablo I-1. den de anlaģılacağı gibi maden ve taģocağı sektöründe özel sektör Türkiye de olduğu gibi Tekirdağ da ağırlıklı bir konumdadır. I.1. MADEN KANUNU NA TABĠ OLAN MADENLER VE TAġ OCAKLARI NĠZAMNAMESĠNE TABĠ OLAN DOĞAL MALZEMELER ĠLĠ ĠLÇESĠ RUHSAT CĠNSĠ ADEDĠ SAFHASI Tekirdağ Çorlu ĠĢletme Bentonit 1 Tekirdağ Malkara ĠĢletme Bentonit 2 Tekirdağ Merkez ĠĢletme Tras 3 Tekirdağ Merkez ĠĢletme Tuğla kiremit kili 2 Tekirdağ Merkez ĠĢletme Maden kömürü 3 Tekirdağ Malkara ĠĢletme Maden kömürü 47 Tekirdağ Hayrabolu ĠĢletme Maden kömürü 1 Tekirdağ Saray ĠĢletme Maden kömürü 1 Tekirdağ Çorlu ĠĢletme Maden kömürü 1 Tekirdağ Merkez ĠĢletme Mermer 4 Tekirdağ Çorlu ĠĢletme Mermer 3 Tekirdağ Saray ĠĢletme Mermer 2 Tekirdağ Saray ĠĢletme Alüminyum 1 TOPLAM ĠġLETME RUHSATLI SAHALAR 77 Tekirdağ Ön iģletme Mermer 7 Tekirdağ Ön iģletme Maden 14 Tekirdağ Arama II.Grup 8 Tekirdağ Arama IV.Grup 25 Tekirdağ Arama Mermer 8 Tekirdağ Arama Maden 74 TOPLAM 136 Tablo.ı-2. Tekirdağ Ġlindeki Ruhsatlı Sahalar I.1.1. Sanayi Madenleri 205

206 Tekirdağ da 3 adet bentonit, 3 adet tras, 2 adet kiremit kili olmak üzere 8 adet ruhsatlı sanayi madeni bulunmaktadır. Kiremit kilinin toplam rezervinin ton olduğu tahmin edilmektedir. Ayrıca Tekirdağ Ġli, Saray Ġlçesi Safaalan Sahasında kuvars kumu yer almaktadır. Bu saha ile ilgili bilgiler aģağıda verilmiģtir. I Kuvars Kumu TEKĠRDAĞ Saray Safaalan Sahası : 1) Genel Jeolojisi : Sahada en eski birim, Paleozoyik yaģlı temel karmaģığıdır. Bunlar çeģitli irilikte, köģeli, kötü boylanmalı gnays, kuvarsit çakıllarından ibarettir. Üzerinde ise ince taneli kuvars kumları gelir. Arada yer yer iri taneli kum ve kil ihtiva eden bu seviye yaklaģık 50 m kalınlık sunar. Daha üstte ise yeģilimsi gri renkli, yer yer kumlu çakıllı kil-silt seviyesi görülür. Bu seviye içerisinde Eosen kireçtaģlarıda mostra vermektedir. 2) Cevher Mineral ve Parajenez : Kuvars kumu 1/16 2 mm. arasında tane boyutuna sahip silis taneciklerinden ibarettir. Doğada asitçe zengin kayaçların çeģitli nedenlerle alterasyonu sonucu oluģurlar. Sentetik olarak da kuvarsitin öğütülmesi ve karıģım halindeki pegmatit ile kaolinin flatasyonu ile elde edilebilir. Sahadaki kuvars kumlarının kökenini temeli oluģturan metamorfitler, granitik ve bazik kayalar ile kuvarsitler oluģturmaktadırlar. Çok az miktarda olmakla birlikte Fe2O3, Al2O3 ve K2O bulunur. Cevherin ortalama yoğunluğu 1.6 gr/cm³ olup, beyaz-sarımsı renkli taneli dokuludur. 3) Yatak Özellikleri ve Cevher Yüzeylemeleri : Safaalan Köyü kuzeyinde, GürgenkıĢlak mevkiinde gözlenen kumlar, doğuda Küçükkedi dere, batıda ise Yılanlı dere arasında yer alır. Sahadaki kuvars kumu yatağı D-B yönünde, 1.2 km. masiften güneye doğru yaklaģık 200 m. uzanım sunduğu ve m. ye kadar yaklaģan kalınlıkta olduğu ortaya çıkarılmıģtır. SiO2 : % Al2O3 : % 6.6 Rezerv : Sahada ton görünür+muhtemel rezerv hesaplanmıģtır. Tekirdağ Ġli, Saray Ġlçesi civarında kuvars ve kiremit-tuğla toprağı hammaddeleri bulunmaktadır. Ayrıca merkez Ġlçede tonluk rezervi ile manganez bulunmaktadır. Yine Tekirdağ Ġli, Çorlu ve Malkara Ġlçeleri civarında bentonit sahaları, Tekirdağ il merkezinde tras ve kiremit kili sahaları bulunmaktadır. I.1.2. Metalik Madenler 206

207 Tekirdağ Ġli, Saray Ġlçesi civarlarında da ĠĢletme Ruhsatlı 1 adet alüminyum sahası bulunmaktadır. I.1.3. Enerji Madenleri Tekirdağ Ġlinde bulunan önemli enerji madenleri arasında linyit baģta gelmektedir. Tekirdağ linyit yataklarının oluģumu açısından çok zengin yeraltı doğal kaynaklara sahiptir. Özellikle Malkara ve Saray Ġlçe sınırları içerisinde zengin linyit yataklarının toplam rezervi yaklaģık tondur. Malkara Ġlçesindeki linyit yatakları gremarn serisi içesisinde 13 damar halindedir. Damarların yayılma alanı 12 km 2 dir. Damarlardan 3 bölümü iģletilmektedir. Saray Ġlçesi Linyit yatakları ise miyosen yaģta olup, hali hazırda tek damar halinde iģletilmektedir. bölge dahilinde çıkarılan linyit kömürleri havada kuru numunede Kcal/kg. ısı değerine sahiptir. I Kömür Tekirdağ, linyit yataklarının oluģumu açısından çok zengin yeraltı doğal kaynaklarına sahiptir. Özellikle Marmara ve Saray Ġlçeleri sınırları içerisinde bulunan zengin linyit yataklarının toplam rezervi yaklaģık 104 milyon ton dur. Malkara Ġlçesindeki linyit yatakları gremarn serisi içerisinde 13 damar halindedir. Damarların yayılma alanı 12 km² dir. Halihazırda da damarlardan 3 bölümü iģletilmektedir. Saray Ġlçesi linyit yatakları ise, miyosen yaģlı olup, halihazırda tek damar halinde iģletilmektedirler. Bölge dahilinde çıkarılan linyit kömürleri havada kuru numunede Kcal/kg. ısı değerine sahip olup, Tekirdağ ve çevre Ġllerinde ısınma amacıyla kullanılmaktadır. Bölge içerisinde zengin linyit kömür yatakları mevcut olup, bu yataklar Ġlin kuzey bölgesindeki Saray Ġlçesi ile Ġlin batısında bulunan Malkara Ġlçesinde bulunmaktadır. SARAY KÖMÜR HAVZASI: Tekirdağ-Saray kömür havzası, Trakya nın doğusunda ve Ġstanbul un 130 km. batısında yer alır. Bölgede Edirköy, Safaalan ve Küçükyoncalı sektörleri olmak üzere 3 ayrı kömür sahası mevcuttur. Havza Karadeniz kıyısından 35 km. içeride olup, doğuda Sinekli, batıda ise Vize sahaları ile kömür açısından devamlılık gösterir. Jeolojik Bilgi: Saray kömür havzasının temelini Paleozoik yaģlı metamorfik Ģistler ve mağmatik kayaçlar oluģturur. Granit kökenli mağmatiklerin ise sokulum yaģı Üst Kretase dir. Temel üzerine Eosen yaģlı taban kırıntıları ile Congeria lı kireçtaģları ve marn lar yer alır. Bunların üzerine değiģik kalınlıkta kömür içeren Oligosen yaģlı seriler oturur ve kumtaģı ile baģlayıp kil-kum-silt ardıģığı ile devam ederler. Tabaka eğilimleri 5º-10º civarındadır. Kömürlü birimler üzerine kumtaģı, çakıltaģı ve yeģil killerle temsil edilen Orta ve Üst Miyosen yaģlı birimler mevcuttur. Bunlar karasal fasiyes özelliğindedirler. Pliosen ve 207

208 Pleistosen birimleri kum ve çakıllardan oluģur ve sahanın tamamını kaplar. Ġçerisinde blok boyutunda kireçtaģları ve kil mercekleri bulunur. Tabakalar genelde NW-SE doğrultulu ve SE eğilimlidir. Hukuki Durum: Saha halen TKĠ Kurumu uhdesinde olup, ha. büyüklüğündedir. ĠĢletme ruhsatı tarihinde alınmıģtır ve 25 yıl sürelidir. Mevcut Kömür Arama Sondajları: Havzada 1974 tarihinde baģlanılarak MTA tarafından toplam 376 adet ve 33494,68 m. (1989 dahil) sondaj yapılmıģtır. Ayrıca DSĠ tarafından da 1980 yılında toplam 131 adet kömürlü sahanın tahkiki amacıyla sondaj yapılmıģtır. Sahanın Bugünkü Durumu: Saha halen TKĠ Kurumuna bağlı Trakya Linyitleri ĠĢletmesinde çalıģtırılmakta ve üretilen kömür civarda teshin ve sanayi amaçlı kullanılmaktadır. Sahada tek açık olan Edirköy sektöründen yılda ton civarında üretim yapılmaktadır. Havzada Safaalan sahasında 1960 lı yıllarda yeraltı iģletmesi olarak deneme çalıģması yapılmıģtır. Tavan sulu ve akıcı kum niteliğinde olduğundan desandre açılması aģamasında zorlukla karģılaģılmıģ ve güvenlik nedeniyle ocak kapatılmıģtır. Rezerv Miktarı: Saray kömür havzasındaki üç ayrı sektörde toplam 1995 baģı itibariyle ton üretilebilir açık ocak rezervi mevcuttur. Bunun dağılımı Ģöyledir; Edirköy ton, Safaalan ton, Küçükyoncalı ton olmak üzere toplam ton dur. Yeraltı iģletmesine uygun rezerv miktarları ise ton olup, sektörlere göre dağılımı Ģöyledir; Edirköy ton, Safaalan ton, Küçükyoncalı ton dur. Mevcut Rezervin Değerlendirilmesi: Saray linyit havzasında mevcut ton rezervin tonu yeraltı iģletmesine elveriģlidir. Kömür kalitesi yeterli düzeyde olmadığından ve tavan genellikle gevģek kayaçlardan meydana geldiğinden bu rezervin yeraltı iģletmesi ile çalıģılması mümkün koģullarda uygun görülmemektedir ton olarak açık iģletme rezervinin çalıģma oranı ortalama 12.3 m³/ton olup, her üç sektörde de üretilmeye elveriģli durumda bulunmaktadır. Halen ton/yıl civarında olan üretim miktarının, mevcut rezerv miktarına göre asgari 10 katı arıtılması gerekmektedir. Saray kömürleri, fazla su içerdiğinden açık havada depolanmaya müsait olmayıp, kısa sürede tozlanmaktadır. Kükürt içeriği fazla olmamakla beraber, stoklama güçlüğü nedeniyle teshinde yaygın olarak kullanılmamaktadır. Kömürün briketlenmesi katkı maddesine 208

209 gereksinim gösterdiğinden ve yıkanarak zenginleģtirilmesi ekonomik görülmediğinden, üretim miktarı mevcut rezerve uygun düzeye çıkarılmaktadır. Saray kömürlerinin en uygun tüketim Ģeklinin termik santralde değerlendirilmesi olduğu bilinmektedir. Termik santral kazanlarının akıģkan yataklı olması ve gerekirse desülfürizasyon tesisi ile beraber korunması durumunda çevresel bir sorun meydana gelmeyeceği açıktır. Havzada mevcut akarsuların santral için yeterli olması durumunda santralın sadece 35 km. mesafede bulunan deniz kenarına kurulması olasıdır. MALKARA KÖMÜR HAVZASI: Tekirdağ-Malkara kömür havzası, Trakya nın batısında yer alır. Bölgede AhmetpaĢa, Evrenbey, Karamurat, Hasköy ve Ġbrice sektörleri olmak üzere 5 ayrı kömür sahası mevcuttur. AhmetpaĢa Sahası: Toplam 14 adet 2500 m. rezerv arama sondajı yapılmıģtır. 7 adet linyit damarı kesilmiģ ise de, ortalama kalınlıkları 1.55 m., 1 m. ve 0.80 m. olan üç damar yeraltı olarak çalıģılmaktadır. Toplam rezerv miktarı ton (görünür+muhtemel) toplam kükürt miktarı % ve alt ısıl değeri Kcal/kg. civarındadır. Evrenbey ve Karamurat Sahası: Toplam 14 adet 2150 m. rezerv arama sondajı yapılmıģtır. 7 adet linyit damarları kesilmiģtir. Ortalama 0.9 m. kalınlığında olan yalnız bir damar çalıģılmaktadır. Üst örtü kalınlığı ortalama 81 m. olup, toplam ton civarında rezervin tamamı yeraltı iģletmesine elveriģli durumdadır. Toplam kükürt miktarı %1.4, Alt Isıl değeri ise 2360 Kcal/kg. civarındadır. Hasköy ve Ġbrice Sahası: Toplam 15 adet 6743 m. rezerv arama sondajı yapılmıģtır. 7 adet linyit damarından, ortalama kalınlıkları 1.30 m., 0.70 m. ve 0.87 m. olan üç damar açık ve yeraltı iģletmesi olarak çalıģılmaktadır. Toplam rezerv miktarı ton, ortalama kükürt %1.5 ve Alt Isıl değeri 2500 Kcal/kg. civarındadır. Kömür damarı ince, dağınık ve derinde bulunduğundan ekonomik nedenlerle kurulacak bir termik santralı besleyecek özellikle görülmemektedir. Kaynak: Maden Mühendisleri Odası Hava Kirliliği ve Kömür Gerçeği. TEKĠRDAĞ Saray/K.Yoncalı Sahası : 1) Genel Jeoloji : Sahada, Oligosen, Pliyosen ve Kuvaterner e ait çökeller bulunmaktadır. Oligosen in (kömürlü seri ) tabanında kumtaģları ve Congerialı kireçtaģları vardır. Bunların üzerinde 209

210 210 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE uyumlu olarak Karton marnlar, daha üstte ise linyitli seri gelmektedir. Linyit, burada ince kumlu tüf ve marnlar veya kumtaģları arasında yer almaktadır. Pliyosen, bölgede ince kum, kil, marn, tüfitli bir seviye ile temsil edilir. Oligosen serisi üzerine uyumsuz olarak gelir. Tabakalanma göstermez. Kısa mesafelerde yanal geçiģli, yer yer fazlaca çimentolanmıģ olarak gri, yeģilimsi sarı renklerde görülür. Pleistosen, Pliyosen birimleri üzerine uyumsuz olarak gelir. Genellikle kırmızımsı renkli kil, çapraz tabakalı kum ve silis çakıllarından oluģur. Kömür Kalınlıkları: Kömür Derinlikleri: Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler Minumum Kalınlık : 0.30 Minumum Derinlik :. 17 Açık Kapalı iģletme m. m. iģletme Maksimum Kalınlık : Maksimum Derinlik : Su % % m 200 m Ortalama Kalınlık 2.50 m Ortalama Derinlik : 90 Kül % % m. Kömürün Yayılma alanı : 26.9 km² Kükürt % 1.88 % 1.70 Kömürün Yoğunluğu 1.39 ton/m3 AID Kcal/kg Görünür Rezerv ton ton Toplam Rezerv ton ĠĢletme Yöntemi : Açık ve Kapalı yöntemle iģletme yapılmaktadır. TEKĠRDAĞ Saray/Safaalan Sahası : 1) Genel Jeoloji : Sahada, Eosen, Oligosen, Pliyosen ve Kuvaterner e ait çökeller bulunmaktadır. Eosen, kireçtaģları ve silisli kumlar ile temsil edilir. Fosil bakımından zengin gözüken kireçtaģları içinde özellikle Nummulitler, Echinide ve Ostrealar bol miktarda bulunur. Oligosen in (kömürlü seri) tabanında kum/taģları ve Congerialı kireçtaģları vardır. Bunların üzerinde uyumlu olarak Karton marnlar, daha üstte ise linyitli seri gelir. Linyit, burada ince kumlu tüf, marnlar ve kumtaģları arasında yer alır. Pliyosen, bölgede ince kum, kil, marn ve tüfitli bir seviye ile temsil edilir. Oligosen serisi üzerine uyumsuz olarak gelir. Tabakalanma göstermez. Kısa mesafelerde yanal geçiģli, yer yer fazlaca çimentolanmıģ alacalı gri, yeģilimsi sarı renklerde görülür. Kuvaterner, Pleistosen ve Pliyosen yaģlı birimler üzerine uyumsuz olarak gelir. Genellikle kırmızımsı renkli, çapraz tabakalı kum ve silis çakıllarından oluģur. Kömür Kalınlıkları: Kömür Derinlikleri: Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler Minumum Kalınlık : 0.20 m Minumum Derinlik :. : 6 m. Açık iģletme Kapalı iģletme Maksimum Kalınlık : Maksimum Derinlik : Su % % m 170 m Ortalama Kalınlık : 2.00 Ortalama Derinlik : 60 Kül % % m m. Kömürün Yayılma alanı : 24.2 km² Kükürt % 1.86 % 1.22

211 211 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE AID Kcal/kg Görünür Rezerv ton ton Toplam Rezerv ton ĠĢletme Yöntemi : Açık ve Kapalı iģletme yöntemleriyle kömür üretilmektedir. TEKĠRDAĞ Saray/Edirköy Sahası: 1) Genel Jeoloji : Havzanın temelini Paleozoyik yaģlı (Gnays Ģist, kuvarsit, fillit ve granit) kayaçlar oluģturur. Tersiyer oluģumlarının en alt seviyesini Eosen kalkerleri temsil eder. Oligosen in (kömürlü seri) tabanında kumtaģları ve Congerialı kireçtaģları bulunur. Üzerine Karton marnlar gelir. Karton marnlar üzerinde kömürlü serinin kumtaģları marn-kil ve kumlar yer alır. Linyit damarlarının tavan ve tabanı kil, kumlu killer ve siltli kumtaģlarından oluģur. Linyit, ekonomik ve kalınlık gösteren iki damar halindedir ve limnik özellik taģır. Kömür Kalınlıkları: Kömür Derinlikleri: Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler Minumum Kalınlık : 0.30 m Minumum Derinlik :. 5 m Açık iģletme Kapalı iģletme Maksimum Kalınlık 4.00 Maksimum Derinlik : Su % % m 120 m. Ortalama Kalınlık : 2.60 Ortalama Derinlik : 60 Kül % % m m Kömürün Yayılma alanı : 6.9 km² Kükürt % 2.44 % 2.07 Kömürün Yoğunluğu: 1.39 ton/m³ AID Kcal/kg Görünür Rezerv ton ton Toplam Rezerv ton ĠĢletme Yöntemi : Açık ĠĢletme TEKĠRDAĞ Malkara/AhmetpaĢa Sahası: 1) Genel Jeoloji : Sahada sadece Oligosen ve Kuvaterner yaģlı çökeller bulunur. Oligosen in (Kömürlü seri) tabanından kumtaģları ve Congerialı kireçtaģları vardır. Bunların üzerinde uyumlu olarak Karton marnlar, daha üstte ise linyitli seri gelmektedir. Linyit, burada ince kumlu tüf ve marnlar veya kumtaģları arasında yer alır. Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler Su % muhtemel rezerv ton Kül % Toplam rezerv ton Kükürt % 1.56 ĠĢletme Yöntemi Kapalı yöntem

212 AID Kcal/kg 2266 Kömürün oğunluğu 1.3 ton/m³ TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE TEKĠRDAĞ Malkara/Evrenbey/Karamurat Sahası: 1) Genel Jeoloji: Sahada Oligosen, Pliyosen ve Kuvaterner yaģlı çökeller bulunur. Oligosen in (kömürlü seri) tabanında kumtaģları ve Congerialı kireçtaģları bulunur. Bunların üzerinde uyumlu olarak Karton marnlar, daha üstte de linyitli seri gelir.linyit, burada ince kum, tüf, marn veya kumtaģları arasında yer alır. Pliyosen, bölgede ince kum, kil, marn ve tüfitli bir seviye ile temsil edilir. Tabakalanma göstermez. Kısa mesafelerde yanal geçiģli yer yer fazlaca çimentolanmıģ olarak gri, yeģilimsi sarı renklerde görülür. Kömür Kalınlıkları: Kömür Derinlikleri: Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler Minumum Kalınlık : 0.10 Minumum Derinlik Açık Kapalı m :43.60 m. iģletme iģletme Maksimum Kalınlık : Maksimum Derinlik : Su % % m m. Ortalama Kalınlık : 0.90 Ortalama Derinlik : Kül % % m m Kömürün Yayılma alanı : 10.5 km² Kükürt % % 1.41 Kömür Yoğunluğu : 1.3 ton/m³ AID 2359 Kcal/kg Görünür Rezerv Toplam Rezerv ĠĢletme Yöntemi : Kapalı ĠĢletme TEKĠRDAĞ Malkara/Hasköy/Ġbrice Sahası : 1) Genel Jeoloji : Sahada Oligosen, Pliyosen ve Kuvaterner e ait çökeller bulunur. Oligosen, HıdırçeĢme serisi ile baģlar, üzerine tüfler, kireçtaģları, kumtaģları ve kömürün tabanını oluģturan marnlar gelir. Kömürlü seride de marn bulunur, ancak bu marnlar daha az kum kapsarlar. Kömür kapsayan kumtaģı, kil, marn seviyesi içinde düģey ve yatay fasiyes değiģimleri görülür. Ekonomik olabilecek linyit paralik özellik taģır. Pliyosen, Oligosen serilerinin üzerine uyumsuz olarak gelir. 2) Kömürün Özellikleri: Su % Kömürün Yoğunluğu ton/m³ Kül % muhtemel rezerv ton 212

213 Kükürt % 1.57 kaynak mevcut ton AID Kcal/kg 2277 ĠĢletme Yöntemi Açık ve Kapalı iģletme yapılıyor MTA Genel Müdürlüğü Elemanlarınca yapılan çalıģmalar neticesinde Tekirdağ Ġli sınırları içerisinde toplam ton toplam kömür rezervi mevcuttur. MTA Genel Müdürlüğünce, Tekirdağ Ġli sınırları içinde kömür amaçlı çok miktarda etüd ve sondaj çalıģmaları yapılmıģtır. Bu çalıģmalar sonucunda belirlenen sahalar aģağıda sunulmuģtur: MTA tarafından Trakya kömürleri üzerinde 30 kadar sahayı kapsayan ilk istatistiki yıkama çalıģması Tuncalı vd., tarafından yapılmıģtır. Havza ile ilgili kapsamlı ve sistematik ilk çalıģma ise Türkiye Tersiyer Kömürlerinin Teknolojik ve Kimyasal Özellikleri proje araģtırması ile gerçekleģtirilmiģ olup, yıkama çalıģması mm için yapılmıģtır. Trakya daki linyit sahaları birbirine oldukça yakın olup, çalıģma alanları Uzunköprü-KeĢan (Edirne) ve Malkara (Tekirdağ) yerleģim üçgenini kapsamaktadır. Adı geçen ilçeler dolayında faaliyette bulunan 24 ocaktan alınan yeni örneklerin ilçe bazındaki kompozit örneklerine ait değerlendirme çalıģması ayrı bir bildiri* konusu olmuģtur. Ġlçeler bazında hazırlanan kompozitlerin birleģtirilmesi elde edilen yeni kompozitin (karma örnek) mm ve ,5 mm boyutları üzerinde yapılan yıkama çalıģmaları ve değerlendirilmesi ise bu çalıģmanın amacını oluģturur. Aynı sahalarda daha önce yaptığımız çalıģma sonuçları da göz önüne alınarak yapılan çalıģmada seçilen her iki boyut için elde edilen sonuçlara göre yörede yıkama tesislerinin kurulabilirliği incelenmiģtir. Trakya Kömürleri ile ilgili yapılan yıkama denemesi çalıģmalarda külde mm ve 25+0,5 mm boyutlarında % 44,72, toplam kükürtte % 13,36 ya varan azalma ve yıkamaya bağlı olarak kaloride % 25,73 lük bir artıģ olduğunu göstermiģtir. ÇalıĢmanın amacı, Uzunköprü deki 10, KeĢan daki 7, Malkara daki 7 iģletmeden derlenen örneklerin eģit ağırlıkta karıģtırılarak elde edilecek kompozit örnek üzerinde, laboratuvar Ģartlarımıza uygun olarak, mm ve -25+0,5 mm boyutlarında ZnCl 2 sıvısında yıkama yapılarak sonuçların değerlendirilmesidir. Analiz sonucu elde edilen % kül ve % toplam S değerlerine göre grafikler hazırlanmıģ ve kompozitin jig ile zor yıkanabileceği ve yıkama yoğunluğunun 1,6 gr/cm 3 olduğu bulunmuģtur. Her iki boyut için giriģe göre külde % 33,01-% 44,72 lik ve toplam kükürtte ise % 11,44-13,36 lık azalma belirlenmiģtir. GiriĢe göre yıkanan kısımın ağırlık miktarı her iki boyut için % 82 olmuģtur. Kompozit içindeki -0,5 mm lik kısım oldukça az olduğundan (% 3 kadar), iģlem dıģı bırakılmıģtır. MTA tarafından Tekirdağ yöresinde 9 ayrı sahadan alınan numuneler üzerinde yapılan yıkama çalıģmalarından Malkara-Batkın, Malkara-Davuteli, Malkara-Kırıkali, Malkara Kürtüllü, Malkara-Ortadere, Saray-Edirköy ve Topçular mevkilerinde bulunan kömürlerin kolay yıkanabilir olduğu; Malkara-Bağlariçi kömürünün ise zor yıkanabilir olduğu tespit edilmiģtir. Yine aynı çalıģmalar sonucunda Malkara-Hasköy, Malkara-PirinççeĢme ve Malkara-Sarıyar kömürlerinin ise yıkanamaz olduğu tespit edilmiģtir. 213

214 Tersiyer kömürler termik santrallerde, sanayide ve ısınma amaçlı kullanılmaktadır. Tekirdağ Ġli Saray Ġlçesinde 2015 yılına kadar 210 MW kurulu gücünde ton/yıl tüketim kapasiteli bir termik santralinin kurulması planlanmaktadır. Kaynak: MTA Genel Müdürlüğü- Türkiye Tersiyer Kömürlerinin Kimyasal ve Teknolojik Özellikleri-2002 Ankara Ağır ortam veya jig in kullanıldığı bir tesisin, adı geçen ilçelerin uygun bir yerine kurulmasıyla; üreticiler arasında birlik sağlanabilecek ve termik santral, ısınma ve diğer amaçlara yönelik temiz kömür elde edilerek, yoğun olarak iģletmelerin olduğu bu yerleģim üçgenindeki kömür potansiyelinden en verimli Ģekilde yararlanılabilecektir. I.1.4. TaĢ Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler ĠLÇESĠ OCAĞIN CĠNSĠ MEVKĠĠ Muratlı Kum Çorlu Deresi Saray B.Yoncalı Deresi Çerkezköy Gazhane Deresi Çerkezköy Çerkezköy Demirhan Deresi Çorlu Ergene Deresi Çorlu BaĢkovaklar Mevkii Çorlu Önerler Köyü Muratlı A.Sevindikli Köyü Muratlı Y.Sevindikli Köyü Muratlı Ġnanlı Köyü Saray Çiftligöl Çatağı Saray ÇeĢme Yatağı Saray Dumanca Çorlu Çorlu Deresi Çorlu Esatça Çorlu Yulaflı Köyü M.Ereğlisi Çakıl Poyraz Çatağı M.Ereğlisi Kum-Çakıl ÇeĢme Yolu Tablo.ı-3. Tekirdağ Ġli Kum-Çakıl Ocakları Listesi ĠLÇESĠ OCAĞIN CĠNSĠ MEVKĠĠ 214

215 Muratlı TaĢ-Çakıl Kayalık Tekirdağ/Merkez TaĢ Kocakoru Çorlu Karatepe Hacıköy Karakaya Malkara Karatepe Muratlı Karakaya ġarköy Tekketepe ġarköy Sarıkayalar ġarköy Harmankaya Tablo.ı-4. Tekirdağ Ġli TaĢ Ocakları Listesi I.2. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠNĠN YAPILDIĞI YERLERĠ ÖZELLĠKLERĠ Tekirdağ Ġlinde iģletilen ruhsatlı sahalar Malkara, Saray ve Çorlu civarlarındadır. Malkara sahasında oligosen,pliyosen ve kuvaternere ait çökeller bulunur. Oligosen, HıdırçeĢme serisi ile baģlar, daha sonra tüfler kireçtaģları, kumtaģları ve kömürün tabanını oluģturan marnlar gelir. Kömürlü seride marn bulunur, ancak bu marnlar daha az kum kapsarlar. Kömür kapsayan kumtaģı, kil, marn seviyesi içinde düģey ve yatay fasiyes değiģimleri görülür. Ekonomik olarak linyit paralik özellik taģır. Tekirdağ ilinde jeolojik yapı oldukça gençtir. 1. zamanda Ġl alanı denizlerle kaplıydı. Bu zamanda aģınmalar nedeniyle denizlerin dibinde karasal kökenli tortular oluģarak, 2. zamanda yükselme-alçalma ile Ġl alanı su altında kalmıģ, 3. zamanda Ġl alanı yeniden alçalmıģ ve düzleģmiģtir. Bu dönemde gre ve marnlar birikmiģtir. En kısa jeolojik dönem olmasına rağmen Ġlin yapısını belireleyen dönem 4. dönemdir. Saray kuzeydoğusundaki formasyon bölgenin temelini oluģturur. Bu formasyon biotitli Ģist, granatlı Ģist, kalk Ģist mercekleri, kuvars Ģist, amfibolit, biotitli gnays, alkali granit ile bu kayaları kesen aplit ve pegmatitten oluģmaktadır. Saray ın doğusunda ise çakıltaģı ve kumtaģı ile baģlayan birim üste doğru kireç taģına dönüģmektedir. I.3. CEVHER ZENGĠNLEġTĠRME Tekirdağ Ġlinde Ģu ana kadar mevcut olmayan zenginleģtirme tesisi, hava kirliliği açısından 1. derece kirli iller arasında yer alması nedeniyle kömür kalitesini arttırmak, kükürt ve kül oranlarını azaltıp hava kirliliğini önlemek amacıyla Kömür Yıkama ve ZenginleĢtirme Tesislerinin kurulması için çalıģmalara baģlanmıģtır. Bu çalıģmalardan Ġbrice Maden ĠĢletmeleri tarafından kırma ünitesinin kapasitesi 50 ton/saat, iri ve ince devre yıkama ünitelerinin kapasiteleri 50 ton/saat, iri devre kurutma kapasitesi 12 ton/saat, ince devre kurutma ünitesinin kapasitesi 50 ton/saat, iri devre torbalama ünitesi kapasitesi 90 ton/saat, ince devre torbalama kapasitesi 22.5 ton/saat olan Kömür Yıkama ve ZenginleĢtirme Tesisi kurulmuģ ve kükürt ve kül oranları azaltılmıģ, kalorisi yüksek kaliteli ve temiz kömür üretimi yapılmaktadır. I.4. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠNĠN ÇEVRE ÜZERĠNE ETKĠLERĠ 215

216 Madencilik faaliyetleri sonucu hafriyat, katı atıklar, sıvı atıklar, toz ve gürültü gibi çevresel etkiler oluģmaktadır. OluĢacak olası çevresel etkilere karģı 2872 sayılı Çevre Kanunu ve ilgili yönetmeliklere uyularak tedbirler alınmaktadır. Madencilik faaliyetleri sonucunda açık ocak iģletmeciliği sırasında ortaya çıkan ve arazide depolanan üst tabaka bitkisel topraklar arazinin tarım alanı olarak kullanılabilmesi için iģletme sahasına serilmektedir. Tekirdağ ın Malkara ve Saray Ġlçelerinde bulunan kömürlerin Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği esaslarına ve aynı Yönetmeliğin 31. Maddesine dayanarak Ġlimiz Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile hava kalitesinin iyileģtirilmesine yönelik kömürlerden alınan numunelerden analizleri uygun çıkanlara Kömür Uygunluk Belgeleri verilmiģ olup Ġlimizde sadece bu kömürlerin satıģına izin verilerek hava kalitesinin istenen düzeyde kalması için çalıģılmaktadır. I.5. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠ SONUCUNDA ARAZĠ KAZANIM AMACIYLA YAPILAN REHABĠLĠTASYON ÇALIġMALARI Yapılan madencilik faaliyetleri sonucunda açık ocak iģletmeciliği sırasında ortaya çıkan ve arazide depolanan üst tabaka bitkisel topraklar arazinin tarım alanı olarak kullanılabilmesi için iģletme sahasına serilmekte, çalıģılan alan orman alanı ise yeniden ağaçlandırılması için gerekli önlemler alınmaktadır. Yer altı iģletmeciliğinin etkileri yoktur. açık ocak iģletmeciliğinde olduğu gibi çevreye olumsuz J.ENERJĠ J.1. BĠRĠNCĠL ENERJĠ KAYNAKLARI J.1.1. TaĢ Kömürü Ġl sınırlarımızda taģkömürü rezervi bulunmamaktadır. J.1.2. Linyit Bölge içerisinde zengin linyit kömür yatakları mevcut olup, bu yataklar Ġlin kuzey ölgesindeki Saray Ġlçesi ile Ġlin batısında bulunan Malkara Ġlçesinde bulunmaktadır. SARAY KÖMÜR HAVZASI Tekirdağ-Saray kömür havzası, Trakya nın doğusunda ve Ġstanbul un 130 km. batısında yer alır. Bölgede Edirköy, Safaalan ve Küçükyoncalı sektörleri olmak üzere 3 ayrı kömür sahası mevcuttur. Havza Karadeniz kıyısından 35 km. içeride olup, doğuda Sinekli, batıda ise Vize sahaları ile kömür açısından devamlılık gösterir. 216

217 Kısa Jeolojik Bilgi: Saray kömür havzasının temelini Paleozoik yaģlı metamorfik Ģistler ve mağmatik kayaçlar oluģturur. Granit kökenli mağmatiklerin ise sokulum yaģı Üst Kretase dir. Temel üzerine Eosen yaģlı taban kırıntıları ile Congeria lı kireçtaģları ve marn lar yer alır. Bunların üzerine değiģik kalınlıkta kömür içeren Oligosen yaģlı seriler oturur ve kumtaģı ile baģlayıp kil-kum-silt ardıģığı ile devam ederler. Tabaka eğilimleri 5º-10º civarındadır. Kömürlü birimler üzerine kumtaģı, çakıltaģı ve yeģil killerle temsil edilen Orta ve Üst Miyosen yaģlı birimler mevcuttur. Bunlar karasal fasiyes özelliğindedirler. Pliosen ve Pleistosen birimleri kum ve çakıllardan oluģur ve sahanın tamamını kaplar. Ġçerisinde blok boyutunda kireçtaģları ve kil mercekleri bulunur. Tabakalar genelde NW-SE doğrultulu ve SE eğilimlidir. Hukuki Durum: Saha halen TKĠ Kurumu uhdesinde olup, ha. büyüklüğündedir. ĠĢletme ruhsatı tarihinde alınmıģtır ve 25 yıl sürelidir. Mevcut Kömür Arama Sondajları: Havzada 1974 tarihinde baģlanılarak MTA tarafından toplam 376 adet ve 33494,68 m. (1989 dahil) sondaj yapılmıģtır. Ayrıca DSĠ tarafından da 1980 yılında toplam 131 adet kömürlü sahanın tahkiki amacıyla sondaj yapılmıģtır. Sahanın Bugünkü Durumu: Saha halen TKĠ Kurumuna bağlı Trakya Linyitleri ĠĢletmesinde çalıģtırılmakta ve üretilen kömür civarda teshin ve sanayi amaçlı kullanılmaktadır. Sahada tek açık olan Edirköy sektöründen yılda ton civarında üretim yapılmaktadır. Havzada Safaalan sahasında 1960 lı yıllarda yeraltı iģletmesi olarak deneme çalıģması yapılmıģtır. Tavan sulu ve akıcı kum niteliğinde olduğundan desandre açılması aģamasında zorlukla karģılaģılmıģ ve güvenlik nedeniyle ocak kapatılmıģtır. Rezerv Miktarı : Saray kömür havzasındaki üç ayrı sektörde toplam 1995 baģı itibariyle ton üretilebilir açık ocak rezervi mevcuttur. Bunun dağılımı Ģöyledir; Edirköy ton, Safaalan ton, Küçükyoncalı ton olmak üzere toplam ton dur. Yeraltı iģletmesine uygun rezerv miktarları ise ton olup, sektörlere göre dağılımı Ģöyledir; Edirköy ton, Safaalan ton, Küçükyoncalı ton dur. Mevcut Rezervin Değerlendirilmesi: 217

218 Saray linyit havzasında mevcut ton rezervin tonu yeraltı iģletmesine elveriģlidir. Kömür kalitesi yeterli düzeyde olmadığından ve tavan genellikle gevģek kayaçlardan meydana geldiğinden bu rezervin yeraltı iģletmesi ile çalıģılması mümkün koģullarda uygun görülmemektedir ton olarak açık iģletme rezervinin çalıģma oranı ortalama 12.3 m³/ton olup, her üç sektörde de üretilmeye elveriģli durumda bulunmaktadır. Halen ton/yıl civarında olan üretim miktarının, mevcut rezerv miktarına göre asgari 10 katı arıtılması gerekmektedir. Saray kömürleri, fazla su içerdiğinden açık havada depolanmaya müsait olmayıp, kısa sürede tozlanmaktadır. Kükürt içeriği fazla olmamakla beraber, stoklama güçlüğü nedeniyle teshinde yaygın olarak kullanılmamaktadır. Kömürün briketlenmesi katkı maddesine gereksinim gösterdiğinden ve yıkanarak zenginleģtirilmesi ekonomik görülmediğinden, üretim miktarı mevcut rezerve uygun düzeye çıkarılmaktadır. Saray kömürlerinin en uygun tüketim Ģeklinin termik santralde değerlendirilmesi olduğu bilinmektedir. Termik santral kazanlarının akıģkan yataklı olması ve gerekirse desülfürizasyon tesisi ile beraber korunması durumunda çevresel bir sorun meydana gelmeyeceği açıktır. Havzada mevcut akarsuların santral için yeterli olması durumunda santralın sadece 35 km. mesafede bulunan deniz kenarına kurulması olasıdır. MALKARA KÖMÜR HAVZASI Tekirdağ-Malkara kömür havzası, Trakya nın batısında yer alır. Bölgede AhmetpaĢa, Evrenbey, Karamurat, Hasköy ve Ġbrice sektörleri olmak üzere 5 ayrı kömür sahası mevcuttur. AhmetpaĢa Sahası: Toplam 14 adet 2500 m. rezerv arama sondajı yapılmıģtır. 7 adet linyit damarı kesilmiģ ise de, ortalama kalınlıkları 1.55 m., 1 m. ve 0.80 m. olan üç damar yeraltı olarak çalıģılmaktadır. Toplam rezerv miktarı ton (görünür+muhtemel) toplam kükürt miktarı % ve alt ısıl değeri Kcal/kg. civarındadır. Evrenbey ve Karamurat Sahası: Toplam 14 adet 2150 m. rezerv arama sondajı yapılmıģtır. 7 adet linyit damarları kesilmiģtir. Ortalama 0.9 m. kalınlığında olan yalnız bir damar çalıģılmaktadır. Üst örtü kalınlığı ortalama 81 m. olup, toplam ton civarında rezervin tamamı yeraltı iģletmesine elveriģli durumdadır. Toplam kükürt miktarı %1.4, Alt Isıl değeri ise 2360 Kcal/kg. civarındadır. Hasköy ve Ġbrice Sahası: Toplam 15 adet 6743 m. rezerv arama sondajı yapılmıģtır. 7 adet linyit damarından, ortalama kalınlıkları 1.30 m., 0.70 m. ve 0.87 m. olan üç damar açık ve yeraltı iģletmesi olarak çalıģılmaktadır. Toplam rezerv miktarı ton, ortalama kükürt %1.5 ve Alt Isıl değeri 218

219 219 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE 2500 Kcal/kg. civarındadır. Kömür damarı ince, dağınık ve derinde bulunduğundan ekonomik nedenlerle kurulacak bir termik santralı besleyecek özellikle görülmemektedir. Kaynak: Maden Mühendisleri Odası Hava Kirliliği ve Kömür Gerçeği. MTA Genel Müdürlüğünce, Tekirdağ Ġli sınırları içinde kömür amaçlı çok miktarda etüd ve sondaj çalıģmaları yapılmıģtır. Bu çalıģmalar sonucunda belirlenen sahalar aģağıda sunulmuģtur: TEKĠRDAĞ Saray/K.Yoncalı Sahası : 1) Genel Jeoloji: Sahada, Oligosen, Pliyosen ve Kuvaterner e ait çökeller bulunmaktadır. Oligosen in (kömürlü seri ) tabanında kumtaģları ve Congerialı kireçtaģları vardır. Bunların üzerinde uyumlu olarak Karton marnlar, daha üstte ise linyitli seri gelmektedir. Linyit, burada ince kumlu tüf ve marnlar veya kumtaģları arasında yer almaktadır. Pliyosen, bölgede ince kum, kil, marn, tüfitli bir seviye ile temsil edilir. Oligosen serisi üzerine uyumsuz olarak gelir. Tabakalanma göstermez. Kısa mesafelerde yanal geçiģli, yer yer fazlaca çimentolanmıģ olarak gri, yeģilimsi sarı renklerde görülür. Pleistosen, Pliyosen birimleri üzerine uyumsuz olarak gelir. Genellikle kırmızımsı renkli kil, çapraz tabakalı kum ve silis çakıllarından oluģur. 2) Kömürün Özellikleri : Kömür Kalınlıkları: Kömür Derinlikleri: Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler Minumum Kalınlık : Minumum Derinlik: Açık Kapalı 0.30 m m iģletme iģletme Maksimum Kalınlık 4.00 Maksimum Su % % m Derinlik: m. Ortalama Kalınlık 2.50 Ortalama Derinlik : Kül % % m m. Kömürün Yayılma alanı : 26.9 km² Kükürt % 1.88 % 1.70 Kömürün Yoğunluğu 1.39 ton/m³ AID Kcal/kg Görünür Rezerv ton ton Toplam Rezerv ton ĠĢletme Yöntemi: Açık ve Kapalı yöntemle iģletme yapılmaktadır. TEKĠRDAĞ Saray/Safaalan Sahası : 1) Genel Jeoloji : Sahada, Eosen, Oligosen, Pliyosen ve Kuvaterner e ait çökeller bulunmaktadır. Eosen, kireçtaģları ve silisli kumlar ile temsil edilir. Fosil bakımından zengin gözüken kireçtaģları içinde özellikle Nummulitler, Echinide ve Ostrealar bol miktarda bulunur. Oligosen in (kömürlü seri) tabanında kumtaģları ve Congerialı kireçtaģları vardır. Bunların üzerinde uyumlu olarak Karton marnlar, daha üstte ise linyitli seri gelir. Linyit, burada ince kumlu tüf,

220 220 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE marnlar ve kumtaģları arasında yer alır. Pliyosen, bölgede ince kum, kil, marn ve tüfitli bir seviye ile temsil edilir. Oligosen serisi üzerine uyumsuz olarak gelir. Tabakalanma göstermez. Kısa mesafelerde yanal geçiģli, yer yer fazlaca çimentolanmıģ alacalı gri, yeģilimsi sarı renklerde görülür. Kuvaterner, Pleistosen ve Pliyosen yaģlı birimler üzerine uyumsuz olarak gelir. Genellikle kırmızımsı renkli, çapraz tabakalı kum ve silis çakıllarından oluģur. 2) Kömürün Özellikleri : Kömür Kalınlıkları: Kömür Derinlikleri: Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler Minumum Kalınlık : 0.20 m Minumum Derinlik :. : 6 m. Açık iģletme Kapalı iģletme Maksimum Kalınlık : Maksimum Derinlik : Su % % m 170 m Ortalama Kalınlık : 2.00 Ortalama Derinlik : 60 Kül % % m m. Kömürün Yayılma alanı : 24.2 km² Kükürt % 1.86 % 1.22 AID Kcal/kg Görünür Rezerv ton ton Toplam Rezerv ton ĠĢletme Yöntemi: Açık ve Kapalı iģletme TEKĠRDAĞ Saray/Edirköy Sahası : 1)Genel Jeoloji : Havzanın temelini Paleozoyik yaģlı (Gnays Ģist, kuvarsit, fillit ve granit) kayaçlar oluģturur. Tersiyer oluģumlarının en alt seviyesini Eosen kalkerleri temsil eder. Oligosen in (kömürlü seri) tabanında kumtaģları ve Congerialı kireçtaģları bulunur. Üzerine Karton marnlar gelir. Karton marnlar üzerinde kömürlü serinin kumtaģları marn-kil ve kumlar yer alır. Linyit damarlarının tavan ve tabanı kil, kumlu killer ve siltli kumtaģlarından oluģur. Linyit, ekonomik ve kalınlık gösteren iki damar halindedir ve limnik özellik taģır. 2) Kömürün Özellikleri : Kömür Kalınlıkları: Kömür Derinlikleri: Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler Minumum Kalınlık : : 0.30 m Minumum Derinlik:.5.00 m.: Açık iģletme Kapalı iģletme Maksimum Kalınlık : Maksimum Derinlik : Su % % m m. Ortalama Kalınlık : 2.60 Ortalama Derinlik :. Kül % % m m. Kömürün Yayılma alanı : 6.9 km² Kükürt % 2.44 % 2.07

221 Kömürün Yoğunluğu : 1.39 ton/m³ AID Kcal/kg Görünür Rezerv ton ton Toplam Rezerv ton ĠĢletme Yöntemi: Açık ĠĢletme TEKĠRDAĞ Malkara/AhmetpaĢa Sahası : 1) Genel Jeoloji : Sahada sadece Oligosen ve Kuvaterner yaģlı çökeller bulunur. Oligosen in (Kömürlü seri) tabanından kumtaģları ve Congerialı kireçtaģları vardır. Bunların üzerinde uyumlu olarak Karton marnlar, daha üstte ise linyitli seri gelmektedir. Linyit, burada ince kumlu tüf ve marnlar veya kumtaģları arasında yer alır. 2) Kömürün Özellikleri : Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler Su % Kömürün Yoğunluğu 1.3 ton/m² Kül % Muhtemel rezerv ton Kükürt % 1.56 Toplam rezerv ton AID Kcal/kg 2266 ĠĢletme Yöntemi: Kapalı yöntem TEKĠRDAĞ Malkara/Evrenbey/Karamurat Sahası : 1) Genel Jeoloji : Sahada Oligosen, Pliyosen ve Kuvaterner yaģlı çökeller bulunur. Oligosen in (kömürlü seri) tabanında kumtaģları ve Congerialı kireçtaģları bulunur. Bunların üzerinde uyumlu olarak Karton marnlar, daha üstte de linyitli seri gelir.linyit, burada ince kum, tüf, marn veya kumtaģları arasında yer alır. Pliyosen, bölgede ince kum, kil, marn ve tüfitli bir seviye ile temsil edilir. Tabakalanma göstermez. Kısa mesafelerde yanal geçiģli yer yer fazlaca çimentolanmıģ olarak gri, yeģilimsi sarı renklerde görülür. 2) Kömürün Özellikleri : Kömür Kalınlıkları: Kömür Derinlikleri: Orjinal Kömürde Kimyasal Özellikler Minumum Kalınlık : 0.10 Minumum Derinlik : : Açık Kapalı 221

222 m m. iģletme iģletme Maksimum Kalınlık : Maksimum Derinlik : Su % % m m Ortalama Kalınlık : 0.90 Ortalama Derinlik : Kül % % m m. Kömürün Yayılma alanı : 10.5 km² Kükürt % % 1.41 Kömür Yoğunluğu : 1.3 ton/m³ AID 2359 Kcal/kg Görünür Rezerv Toplam Rezerv ĠĢletme Yöntemi: Kapalı TEKĠRDAĞ Malkara/Hasköy/Ġbrice Sahası : 1) Genel Jeoloji : Sahada Oligosen, Pliyosen ve Kuvaterner e ait çökeller bulunur. Oligosen, HıdırçeĢme serisi ile baģlar, üzerine tüfler, kireçtaģları, kumtaģları ve kömürün tabanını oluģturan marnlar gelir. Kömürlü seride de marn bulunur, ancak bu marnlar daha az kum kapsarlar. Kömür kapsayan kumtaģı, kil, marn seviyesi içinde düģey ve yatay fasiyes değiģimleri görülür. Ekonomik olabilecek linyit paralik özellik taģır. Pliyosen, Oligosen serilerinin üzerine uyumsuz olarak gelir. Kömürün Özellikleri : Su % AID Kcal/kg 2277 Kül % Kömürün Yoğunluğu ton/m³ Kükürt % 1.57 muhtemel rezerv ton ĠĢletme Açık ve Kapalı iģletme kaynak mevcut ton Yöntemi yapılıyor MTA Genel Müdürlüğü Elemanlarınca yapılan çalıģmalar neticesinde Tekirdağ Ġli sınırları içerisinde toplam ton toplam kömür rezervi mevcuttur. J.1.3. Asfaltit Ġlimiz sınırlarında asfaltit rezervi bulunmamaktadır. J.1.4 Bitümlü ġist Ġlimiz sınırlarında bitümlü Ģist rezervi bulunmamaktadır. J.1.5. Hampetrol Ġlimiz sınırlarında hampetrol rezervi bulunmamaktadır. J.1.6. Doğalgaz 222

223 Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğüne bağlı Tekirdağ Ġli sınırları içinde kalan faaliyet alanlarında muhtelif sahalarda üretilip boru hatları vasıtasıyla civarındaki sanayi kuruluģlarına arz edilen doğalgaz sahalarının isimleri, mevkileri ve üretim miktarları Tablo J.3 te verilmiģtir. SAHA ADI MEVKĠĠ ÇIKAN DOĞALGAZ MĠKTARI (m³/gün) VAKIFLAR Vakıflar Köyü Civarı SEVĠNDĠK Y.Sevindikli Köyü Civarı KARAÇALI VelimeĢe-Önerler Köyü Civarı G.KARAÇALI VelimeĢe-Önerler Köyü Civarı YULAFLI Yulaflı Köyü Civarı GÖÇERLER Beyazköy Civarı Tablo.j-1. Tekirdağ Ġli Sınırlarında Doğalgaz Çıkan Sahalar Amerikan Ģirketi THRACE Basın Natural Gas tarafından, Tekirdağ Ġli Hayrabolu Ġlçesinde doğalgaz çıkarılmakta olup, tesis kapasitesi m³/gün, rezerv alanı 100 km², miktarı m³/gündür. Doğalgazın nakledilmesi boru hatlarıyla yapılmaktadır. Avustralya ġirketi Amıty Oil International Pty. Ltd. (Göçerler Doğalgaz Üretim Sahası) tarafından, Tekirdağ Ġli, Saray Ġlçesi, Beyazköy Kasabası, Göçerler Köyü sınırları içerisinde, Köye 2 km. Bahçedere Köyüne de 1.5 km. mesafede doğalgaz çıkarılmakta olup, kesin olmamakla birlikte sahanın rezerv miktarı 1.7 milyar m³ olarak hesaplanmıģtır. Doğalgazın satıģ miktarına ve kalitesine bağlı olarak doğalgaz üretiminin en az 10 yıl sürmesi beklenmektedir. Sahanın (ispatlanmıģ+muhtemel) rezervi 5.3 hm², (ispatlanmıģ+muhtemel+mümkün) rezervi 7.3 hm² dir. Deneme üretiminde ~45 milyon m³/yıl (ortalama ~ m³/gün) gaz çıkartılmıģtır. En yüksek doğalgaz üretim kapasitesi m³/gün dür. SıvılaĢtırılmıĢ Doğalgaz Tesisleri olarak, Marmara Ereğlisi Ġlçesi BOTAġ LNG Terminal ĠĢletme Müdürlüğü mevcut olup; doğalgaz arz kaynaklarının çeģitlendirilmesi ve doğalgaz arz güvenliğinin sağlanması için BOTAġ tarafından LNG alım çalıģmalarına 1984 yılında baģlanılmıģ olup, yapılan ön fizibilite çalıģmalarının uygun çıktığı görülmüģ, yer seçimi ve tesisin projesinin hazırlanması amacıyla M.W.KELLOG firması ile tarihinde sözleģme imzalanmıģtır tarihinde BOTAġ-Sonatrach(Cezayir) arasında 2 milyar Nm³/yıl doğalgaz eģdeğer LNG alım anlaģması imzalanmıģtır. Daha sonra bu miktar 4 milyar Nm3/yıl a çıkarılmıģtır. Yine 1995 yılında yapılan bir anlaģma ile Nigeria LNG Limited Ģirketinden 1.4 milyar Nm³/yıl doğalgaza eģdeğer LNG alım anlaģması imzalanmıģtır. Ağustos 1994 yılında ilk LNG tankerinin boģaltılması gerçekleģtirilmiģtir. Terminal yılda 6 milyar Nm³/yıl doğalgaza eģit LNG gazlaģtırıp gönderecek Ģekilde dizayn edilmiģtir yılında yaklaģık 4.5 milyar Nm³/yıl doğalgaza eģit LNG ithal edilerek gazlaģtırarak gönderimi yapılmıģtır. BOTAġ Tesisinin ana birimleri Ģunlardır; 223

224 - 300 m. uzunluğundaki ve m³ LNG taģıyabilecek LNG tankerinin yanaģabileceği iskele, - Ġskele üzerinde 3 adet 16 inç çapında ve gemiden LNG alımı sağlayacak dolum kolları ve boģaltılan LNG nin yerini gazla doldurmak için 1 adet gemiye gaz verme kolu vardır. - 3 adet her biri m³ hacminde 168ºC deki LNG depolanacağı tank. Tankların her biri iç tankı %9 nikelli paslanmaz çelik ve dıģ tankı karbon çeliği olan ve her iki tank arası ve altı izolasyonlu çift cidarlı tanklardır. Her LNG tankının çevresinde ayrıca beton koruma duvarı vardır. - Tanklardaki LNG nin gazlaģtırılması amacıyla; a) 3 adet deniz suyu kullanılan eģanjör, b) 4 adet doğalgazla çalıģan ve su ısıtma sistemli eģanjör. - Proseste kullanılan deniz suyunun ve yangın suyunun alınması için su alma ağzı, - Proses sırasında kullanılan muhtelif pompa ve kompresörler, - Gaz yakma kulesi (flare), - GazlaĢtırılan LNG nin ölçüm ve kukulandırılması birimleri, - Ölçülen ve kukulandırılan gazın Türkiye Doğalgaz Boru Hattına sevkini sağlayan 24 inç çapında ve 23 km. uzunluğundaki boru hattı ve pig istasyonu, - Prosesin emniyetli çalıģabilmesi için kullanılan sıvı nitrojen tankı ve muhtelif pompaları, - Laboratuvar, atölye, yangın istasyonu, idari bina, gümrük binası, elektrik binası, kontrol binası ve telekomünikasyon sistemi, BOTAġ LNG Terminali görev evler, evsel atıksularını temizleyen 60 m³/gün kapasiteli atık giderme tesisi mevcuttur. J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) Ġlimiz sınırlarında uranyum ve toryum rezervi bulunmamaktadır. J.1.8. Orman Tekirdağ Ġli topoğrafik yapısı içerisinde tarım alanına dönük coğrafik platolar bulunmasına karģın, bölgenin batı ve kuzeydoğu bölgelerinde ormanlık alanlar yer almıģtır. Bölge içerisinde odundan elde edilen enerji ısınma amaçlı olarak tüketilmekte olup, yıllık odun tüketimi ton olarak görülmektedir. J.1.9. Hidrolik Bölgedeki akarsular üzerine kurulmuģ 14 adet baraj bulunmakla birlikte, bunların hiçbirinden enerji üretimi yapılmamaktadır. GeliĢmiĢ ve özellikle kuzey ülkelerinde açık deniz sahillerinde ve gel-git olayının olduğu denizlerde dalga (su) enerjisinden yararlanılmaktadır. Tekirdağ Ġlinde bu konuda çalıģma yoktur. Tekirdağ Ġlinin Marmara Denizine sahili olmasına rağmen su enerjisinden yararlanma olanağı pek yoktur. Bu nedenle su enerjisi konusunda araģtırma yapılmamıģtır. 224

225 J Jeotermal Jeotermal enerji, yer kabuğunun eriģilebilir derinliklerine olağan dıģı olarak birikmiģ ısının oluģturduğu bir enerji türüdür. Bu ısı yeryüzüne doğal olarak sıcak su kaynakları ve buhar Ģeklinde veya sondajlarla çıkarılan sıcaksu-buhar, buharsıcaksu Ģeklinde ulaģmaktadır. Tekirdağ bölgesi içerisinde yer altı su kaynağı olarak 22.5ºC ve 24ºC sıcaklıkları arasında kaynaklar olduğundan jeotermal enerjiye yönelik çalıģmalar yapılmamaktadır. J GüneĢ Enerjisi Bölgede güneģ enerjisi ile ilgili tesis bulunmamaktadır. Ġlimizde 2004 yılına ait aylara göre ortalama kalori miktarı ve güneģlenme potansiyeli Tablo J.1.1 te verilmiģtir. J Rüzgar Enerjisi Bölge alanı içerisinde rüzgar enerjisine dönük herhangi bir iģletme bulunmamaktadır. Tekirdağ Ġli Meteoroloji Ġstasyonunca 2003 yılına ait yapılan rüzgar ölçümleri Tablo J.2 de verilmiģtir. ÇeĢitli araģtırmacıların hesaplarına göre Türkiye nin teknik olarak kullanılabilir potansiyeli 120 milyar kw/h olup, bugünkü teknik ve ekonomik Ģartlara göre hesaplanan güvenilir ve kullanılabilir potansiyeli 12.4 milyar kw/h/yıl düzeyindedir. Potansiyel belirleme çalıģmaları ve geliģen teknoloji neticesinde bu potansiyelin artması mümkündür. J Biyokütle Ġlimiz sınırlarında biyokütle enerjisi üretimi ve tüketimine yönelik çalıģma yapılmamıģtır. J.2. ĠKĠNCĠL ENERJĠ KAYNAKLARI Doğada potansiyel halde bulunan birincil enerji kaynaklarının çeģitli teknolojik donanımlarla bir çevrim sonucu enerji üretiminin elde edildiği sistemlerdir. Bu sektörlerden; Trakya Elektrik Üretim ve Tic. A.ġ. Elektrik Santralı uluslararası finansman kullanılarak, yapiģlet-devret modeli ile gerçekleģtirilen ilk termik santraldir. Ġstanbul un 100 km. batısında Marmara Ereğlisi Ġlçesinde kurulmuģ olup, Tekirdağ Ġl sınırları içindedir. Santralin tipi, Kombine Çevrim Gaz Santrali, toplam gücü 478 MW dir. Ana yakıt olarak kullanılan gaz BOTAġ tan temin edilmektedir. Ġstenildiği zaman, sıvı yakıtla (diesel oil) en az 10 gün çalıģabilecek Ģekilde dizayn edilmiģtir. Üretim kapasitesi yıllık 3.6 milyar kwh dir. Yatırımın tamamı özel sermaye kaynaklarınca karģılanmıģtır. Yapımı, ÇEÇ Olumlu belgesi alındıktan sonra 30 ay içinde tamamlanarak, Haziran 1999 tarihinde ticari iģletmeye açılmıģtır. Tesis 20 yıl iģletildikten sonra Türkiye Cumhuriyeti ne devredilecektir. Santral baca emisyon değerleri ve atıksular 225

226 226 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE ilgili standartları sağlamaktadır. Unı-Mar Enerji Yatırımları A.ġ. uluslararası finansman kullanılarak, yapiģlet- devret modeli ile gerçekleģtirilen bir termik santraldir. Ġstanbul un 100 km. batısında Marmara Ereğlisi Ġlçesinde kurulmuģ olup, Tekirdağ Ġl sınırları içindedir. Santralin tipi, Kombine Çevrim Gaz Santrali, toplam gücü 480 MW dir. Ana yakıt olarak kullanılan doğalgaz BOTAġ tan temin edilmektedir m³/yıl istenildiğinde sıvı yakıtla (diesel oil) en az 10 gün çalıģabilecek Ģekilde dizayn edilmiģtir. Üretim kapasitesi yıllık 3.6 milyar kwh dir. Haziran 1999 tarihinde ticari iģletmeye açılmıģtır. Tesis 20 yıl iģletildikten sonra Türkiye Cumhuriyeti ne devredilecektir. Ak Enerji Çerkezköy Santrali, 2 gaz türbini, 1 buhar türbini ve 2 atıksu kazanı ile 98 MW kurulu güçte ve 133,5 T/h buhar üretimi kapasiteli kojenerasyon teknolojisi ile üretim yapan doğa dostu bir santraldir. Ana yakıt doğalgazdır. ĠĢletmede yılda yaklaģık kwh elektirik ve ton buhar üretilmektedir. Gaz Türbini 1,LM.2500 tip 21,5 MW güçte tarihinde, Gaz Türbini 2, frame 6 tip 43 MW güçte te buhar türbini 33 MW güçte olup da devreye alınmıģtır. Atık ısı kazanı 1 Alamsaj-Alarko yapımı 30/70 ton/4 (destekleme brülörlü) 60 bar kapasitelidir. Atık kazanı 2, desa imali 63,5 ton/h 60 bar kapasitelidir. Ayrıca 10 ton/h-10 bar üretimi de vardır. Ayrıca sistemde 800 ton/gün kapasiteli delyonize su ve 3000 ton/gün kapasiteli dealkanize ünitesi, 60,22,10 cm 4 bar buhar kollektörleri, basınçlı hava istasyonları 31,5 KV ve 04 KV dağıtım merkezleri, doğalgaz RMS istasyonu gibi yardımcı üniteler mevcuttur. Çerkezköy Organize Sanayi KuruluĢları Çerkezköy Santrali 31,5 borasından direkt beslenmektedir. Santral iģletme personeli sayısı 36 kiģidir. Santral çeģitli arıza ve bakım durumlarında Çerkezköy ve çevresinin elektrik ihtiyacını karģılayacak yöreye fayda sağlamaktadır. ġahinler Enerji Santrali, ġahinler Holdingin enerji ihtiyacını karģılamak üzere 1993 yılının Ġkinci yarısında Çorlu da bir kojenerasyon tesisi kurulmuģtur sonunda üretime geçen ġahinler Enerjinin kojenerasyon tesisi iki adet birleģik elektrik- ısı santralinden oluģmaktadır. ġahinler Enerji Üretim ve Dağıtım A.ġ, öncelikle ġahinler Mensucat A.ġ. ve Bilkont DıĢ Ticaret ve Tekstil San. A.ġ. Çorlu tesislerinin elektrik ve buhar enerjisini temin etmektedir. Toplam 12 MW elektrik ve 28 ton/saat buhar üreten iki üniteden oluģan tesis, çevre kuruluģlarının da elektrik ihtiyacına cevap verebilecek bir kapasiteye sahiptir. Yılda kwh elektrik enerjisi ve 200 bin ton buhar üreten ġahinler Enerji, önemli kuruluģlarımızdandır. J.2.1. Termik Enerji Bölgede termik enerji santrali bulunmamaktadır. Bazı özel firmalar doğalgaz çevrim santralleri ile doğalgazdan elektrik ve buhar elde ederek fazlasını çevre fabrikalara ücret karģılığı vermektedir. J.2.2. Hidrolik Enerji Bölgedeki akarsular üzerine kurulmuģ 14 adet baraj bulunmakla birlikte, bunların hiçbirinden enerji üretimi yapılmamaktadır.

227 Tekirdağ bölgesinde kullanılmakta olan elektrik enerjisi, Hamitabat ve Ambarlı doğal gaz çevrim santrallerinden elde edilmekle birlikte, Çerkezköy ve Çorlu Ġlçelerinde bulunan özel sektör kaynaklı enerji santrallerinden de istifade edilmektedir. Yörenin elektrik enerji sistemi Keban Enterkonnekte sistemine bağlı olup, büyük arızaların meydana geldiği anlarda bu sistem devreye girmektedir. Bölge içerisinde 2001 yılı sonu itibariyle abone sayısı karģılığında kw/h elektrik enerjisi kullanıldığı tespit edilmiģ olup, abone sayısı Tablo J.4 te, abone tiplerine göre enerji kullanımı Tablo J.5_1 ve J.5_2 de verilmiģtir. J.2.3. Nükleer Enerji Tekirdağ Ġli genelinde bulunan sanayi, kamu kurumu KĠT, Ticarethane ve konutlarda tüketilen enerji kaynağı, elektrik, kömür ve oduna dayalı olarak kullanılmakta olup, bu enerji kaynakları dıģında baģka bir enerji kaynağı bulunmamaktadır. Bölgemizde nükleer santral bulunmadığından enerji üretimi yapılmamaktadır. Ayrıca radyoaktif kaynak rezervleri de bölgemizde bulunmamaktadır. Elektrik elde edilmesinde nükleer enerji bir üretim hammaddesi olduğu için buradan kaynaklanan çevre sorunlarının incelenmesi, sadece üretim safhası için yapılabilir. KomĢu ülkelerdeki nükleer santrallerde meydana gelen arızalar, ülkemizde de çevre sorunlarına sebep olmaktadır. J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi Rüzgar, jeotermal, güneģ ve biyokütle enerji üretimleri hakkında bilgi J.1.10, J.1.11, J.1.12 ve J.1.13 bölümlerinde verilmiģtir. J.3. Enerji Tüketiminin Sektörlere Dağılımı Konu ile ilgili sağlıklı bilgiler bulunamamıģtır. J.4. ENERJĠ TASARRUFU ĠLE ĠLGĠLĠ YAPILAN ÇALIġMALAR Tekirdağ Ġlinde elektrik enerjisi, diğer enerji kaynaklarına göre önemli bir yere sahiptir. Zira Tekirdağ Ġli hem elektrik üreticisi hem de tüketicisi konumundadır. Diğer yandan elektrik enerjisi, toplam enerji kullanımı içersinde son derece önemli bir konuma sahiptir. ABONE GRUBU TEKĠRDAĞ ÇORLU ÇERKEZKÖY TOPLAM Resmi Daireler Belediyeler KĠT ler ĠĢtirakler Bağlı Ortaklık Sanayi Ticarethane

228 Meskenler ġantiyeler Hayır Kurumları Muhtelif ĠĢ ve Hiz Tarımsal Sulama TOPLAM Tablo.j-2. Sektörlere Göre Abone Sayıları Kaynak: Trakya Elektrik Dağıtım A.ġ. Gen.Müd. APK Müdürlüğü (TREDAġ) ABONE GRUBU AKTĠF REAKTĠF GÜÇ TOPLAM TÜKETĠMDEKĠ PAYI % Resmi Daireler ,0 2,2 Belediyeler ,0 4,4 KĠT ler ,0 4,3 Sanayi ,0 49,9 Ticarethane ,0 8,4 Yazıhane Meskenler ,0 22,9 ġantiyeler ,0 5,3 Hayır Kurumları ,0 0,2 Tarımsal Sulama ,0 0,2 Kaçak ,0 0,4 Ġbadethane ,0 0,1 Genel Aydınlatma ,0 0,1 GENEL TOPLAM Tablo.j-3. Sektörlere Göre Elektrik Enerjisi Tüketimi (kw/h) GKaynak: Trakya Elektrik Dağıtım A.ġ. Gen.Müd. APK Müdürlüğü (TREDAġ) K. SANAYĠ VE TEKNOLOJĠ K.1. ĠL SANAYĠNĠN GELĠġĠMĠ, YER SEÇĠMĠ SÜREÇLERĠ VE BUNU ETKĠLEYEN ETKENLER Tekirdağ, konumu itibariyle tarıma dayalı toprak yapısına sahip olmasına rağmen, bölgede geliģmekte olan tekstil sanayinin etkisi ile Ġl yerleģim alanının kuzeyinde yer alan Muratlı, Çorlu, Çerkezköy Ġlçelerine ait tarım alanları, sanayi alanı olarak kullanıma açılmıģtır. Bu bölgedeki sanayi oluģumundaki en büyük etken, çevrenin Ġstanbul a yakınlığı ile, Ġstanbul topraklarından taģan (desantrilize edilen) sanayi kuruluģlarının bölgede faaliyete geçmesi yanı sıra, ithalat ve ihracatta büyük avantaj sağlayan E-80, E-90 Avrupa Karayolunun 228

229 229 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE bölge içerisinden geçmesi ve sektörel anlamda bölgede yer seçen sanayiye önemli bir girdi sağlayan yer altı suyunun bolluğudur. Ġl çevresinde kurulmuģ ve kurulmakta olan sanayi tesislerinin iģgal ettikleri arazilerin, gerek tarım arazisi olması nedeniyleülke tarım ekonomisini olumsuz etkilemesi ve gerekse de sanayi tesislerinin üretimi sonucu oluģan her türlü kirliliğin etkisiyle ekolojik yapının her geçen gün bozulmasına neden olması açısından yer seçiminin isabetli olmayıģıdır. Ancak Bakanlığımızca onanmıģ olan Çevre Düzeni Planları ile birlikte gerek toprağın, gerek suyun, dolayısıyla tüm doğal kaynakların kullanımına limitler getirilmiģ, sürdürülebilir bir kalkınmanın ilk adımı atılmıģtır. Bölge içerisinde bulunan sanayi kuruluģları, ülke ekonomisine olduğu kadar, yöre ekonomisine de büyük avantaj sağlamakta olup, sanayi tesislerinin kuruluģ alanlarının ülkemizin geleceği açısından planlı bir Ģekilde yerleģtirilmesi sonucunda daha büyük faydaların sağlanacağı açıkça ortadır. K.2. GENEL ANLAMDA SANAYĠNĠN GRUPLANDIRILMASI Tekirdağ Ġlinin Ġstanbul a yakın oluģu ile ithalat ve ihracat kolaylığı sağlayan Avrupa karayolunun bölgenin kuzey kesiminden geçmesi sonucunda Ġl e bağlı Ġlçeler bazında Çerkezköy ve Çorlu Ġlçelerinde sanayi kuruluģlarının yoğun olduğu görülmektedir. Her iki ilçede de öncelikle oluģan sanayi bölgesi içerisinde tekstil, deri ve gıda sanayi sektörleri büyük yoğunluk göstermekte olup her yıl sayıları artmaktadır. Tekirdağ Cumhuriyet öncesinde ve 1930 lu yıllara kadar toprağa oldukça verimli bir tarım vilayetiydi. Bugünde topraklarının verimliliği ve zengin tarım alanlarıyla adını duyurmaktadır. Bu nedenle bölgedeki sanayinin ilk adımlarını yine tarıma bağlı Ģarap ve içki fabrikasıyla un ve yağ fabrikalarıyla sanayi sektöründeki ilk adımların atıldığı görüldü. Türkiye nin ilk demir yolları yapılırken Avrupa ile bağlantısı Ġlimiz Çorlu ve Muratlı ilçeleri üzerinde olmuģtur. Ġlimizde ilk sanayi sektörü Tekirdağ Ģehrinin güney batısında 100 ha. saha kurulmuģ bulunan Tekele ait Ģarap ve içki fabrikası 1931 yılında iģletmeye açılmıģtır. KuruluĢunda 2.5 Milyon litre kapasite ile hizmete giren fabrika üzüm rekoltesinin artıģına bağlı olarak tevzi edilmiģ 1973 lerdeki 7.5 Milyon üzüme tekamül eden 5 milyon litrelik Ģarap imal kapasitesi 1997 yılında 15.5 milyon tona çıkarılmıģtır. Türkiye Tekel ġarap üretiminin 1/3 ü bu fabrikada imal edilmektedir. Ġmal ettiği 6.5 Milyon litre Ģarabın 1.5 milyon litresini kanyak sumasını 2 milyon litresi Ġsveç, Almanya, Ġsviçre olmak üzere ihraçlığa geri kalan kısımda rakı ve Ģarap üretiminde değerlendirilmektedir. Son yıllarda gittikçe artan yaģ üzüm rekoltesine cevap verilmek amacıyla Ġlimizde mevcut Bağcılık AraĢtırma Enstitüsünce yörede üzüm ıslahı ile ilgili çalıģmalar sürdürülmekte, mahsulün yerinde değerlendirilmesi amacıyla konuya bağlı Tekel ĠĢletmesince ġarköy Ġlçesinde 7 milyon litre, Uçmakdere köyünde litre kapasite ile 2 adet imalathane mevcuttur. Yine ġarköy Ġlçemizde 1933 yılında özel sektörce baģlatılan Ģarap yatırımı yıllar itibariyle artmaya baģlamıģtır.ġlçede 39 adet Ģarap imalathanesi bulunmaktadır. Bunlardan devamlı üretim yapan Doluca ve Topkapı ĠĢletmeleri ile sezonluk olarak faaliyet gösteren 10 tane küçük kapasiteli iģletmeler mevcuttur. Yörede üretilen Ģaraplar yarıģmalara katılarak her seferinde altın ve gümüģ madalyalar kazanmak suretiyle Türk Ģarapları itibarını korumuģtur. Doluca kırmızı ve beyaz, Villa Doluca, Moskoda etiketleri adı altında satıģ yapılmaktadır.

230 Ġlimizdeki tarım ve gıdaya dayalı özel sektöre ait ilk 10 fabrikası yine aynı tarihler içerisinde 1930 larda un değirmenleridir. Ġstanbul a yakınlığı ile önemli derecede avantajlara sahip olan ilimiz 1960 lara kadar kendi içerisinde bir tüketim toplumu olarak faaliyetini sürdürmüģ, 1960 lı yıllardan sonra baģlayan sahil bağlantı yolunun kurulmasıyla öncelikle tarıma dayalı sanayi yani un, yağ vs. ve diğer sanayilerdeki yatırımların fazlalaģtığı göze çarpmaktadır li yıllarda tarıma bağlı olarak yapılan hayvancılıkla ilgili olarak Çorlu yöremizde deri sektöründe ufak iģletmelerin açıldığı görülmekte, 1973 yılında Çerkezköy Ġlçesinde 4500 dönümlük arazide kurulan Organize Sanayi Bölgesi ile Tekirdağ Ġlinde esas sanayi yoğunlaģması baģlamıģtır. Üretim ve kalitedeki yüksek kapasite gücüne dayalı büyük sanayi iģletmelerinin mevcut olduğu Organize Sanayi Bölgesi 143 sanayi parselin ayrılmıģ alt yapısı tamamlanarak 188 firmaya satılmıģtır lardan 1980 lere kadar deri fabrikaları, Gabralı Gıda, Trakya Ġplik Sanayi, Narin Tekstil, Akip Tekstil, GümüĢsuyu Halı Sanayi, Dinarsu Ġmalat A.ġ., Hema Hidrolik Makine Sanayi, Ak-Kimya Sanayi, PEG Profilo Elektrikli Gereçler, Aksu Ġplik Fabrikaları, Yünsa A.ġ. gibi farklı alanlarda faaliyet gösteren sanayi kuruluģları üretimleriyle öne çıkmıģtır. Çerkezköy de faaliyet gösteren PEG Elektrikli Gereçler Sanayi Ticaret A.ġ. üretimdeki yıllar itibariyle kapasite artıģını sürdürmüģ 1997 yılında Bosch firması ile birleģerek Avrupa ya önemli ihraç yapan sanayi kuruluģu haline gelmiģtir. Firma soğutucu da ülke üretiminin % 40 ını çamaģır makinasında üretiminin %20 sini, fırında ülke üretimine % 20 sini, bulaģık makinasında ülke üretiminin %15 ini karģılamaktadır. Çerkezköy de 1973 yılında Organize Sanayi Bölgesi içerisinde yer alan Hema San. ve Tic. A.ġ. kuruluģunda otomotiv parçası üretimi olarak planlaģmıģ zaman içerisinde kalitedeki üstünlüğünü ispatlayarak geliģimini sürdürerek maden direği üretimi, otomotiv hidrolik üniteleri, direksiyon ve otomotiv yedek parçasındaki, hidrolik parçasındaki, hidrolik kaldırıcı valf, hidrolik pompa, krank, fren ve savunma sanayi gereçleri üretim grupları dikkate alındığında ithal edilenler haricinde yerli üretimde Türkiye nin %100 ü firma tarafından üretilmektedir. Ġlimizde en büyük teknolojik geliģim 1980 sonrası Ġstanbul un metropol kenti ilan edilerek sanayiden arındırılması projesi ile baģlamıģtır. Trakya ve buna bağlı olarak Ġlimizin E-25 ve E-5 güzergahları üzerinde olması, denizli demir yolu ulaģımının bulunması ve yörede geniģ istihdam ve eğitim potansiyelinin bulunması, yörenin teģvike açık olması nedeniyle ayrıca Ġstanbul a yakınlığı nedeniyle müteģebbisçilerce aranır hale gelmiģtir. Bu çerçevede öncelikli Çorlu ve Çerkezköy ağırlıklı olmak üzere ilimizin her yanına bir akın baģlamıģtır sonrası Türkiye nin ihracatının hızlı geliģmesi ve dünyaya açılması nedeniyle öncelikle tekstil grubunda büyük yatırımlar baģlamıģtır yılında yatırımların takip ve kontrollerinin Ġlimiz Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü ne verilmesiyle yöredeki mevcut sayısının izlenmesi daha net Ģekilde sağlanmıģ ve bu yılda Devlet Planlama TeĢkilatınca Ġlimizdeki 163 adet teģvikli yatırımın olduğu tespit edilmiģtir. Bu teģvikler daha ziyade Çorlu ve Çerkezköy de yatırım yapacak, %90 tekstil grubu, %5 makine imalat grubu, %2 elektronik, %3 gıda sektörlerine verilmiģtir. Ayrıca; Ġstanbul daki sanayinin taģınması amacıyla alternatif seçim alanı olarak Çorlu ve Çerkezköy de yoğunlaģmanın arttığı görülmektedir. 230

231 Yatırımların yoğunluğu Çorlu E-5 yolunun her iki yanındaki 25 km. lik bir alanı kapsayarak Kırklareli hududuna kadar devam etmekte, Çerkezköy Ġlçemizde Organize Sanayi Bölgesi içerisinde yoğunlaģmakta bunların dağılımına; Mevcut sanayinin dağılımı 1994 yılı itibariyle Tekirdağ-Çorlu hattı 9, Marmara Ereğli sinde 2, Çorlu-Türkgücü Köyü 9, Çorlu- Muratlı-KarıĢtıran hattında 63, Muratlı-KarıĢtıran hattında da 7 tanedir. Ġlimizde 1950 yılı itibarıyla 2, 1965 te 7, 1980 yılında 53 sanayi tesisi mevcut olmasına karģın 1994 yılında 284, 1994 te 338, 1997 de 446 ve 1998 sonu itibariyle 544 adet muhtelif iģ kollarına ait sanayi kuruluģu mevcuttur. Bölgemizdeki iģ kolları kalifiye eleman gerektirmesi nedeniyle eğitim durumunun %98 lerde olması nedeniyle geliģen dönem içerisinde hızla eleman geliģimi sağlanmıģ ve istihdamdaki artıģ 1987 deki Bulgaristan dan Türkiye ye göç eden ve kısa sürede yöreye ve çalıģma ortamına uyum sağlayan soydaģlarımız ile yöredeki iģçi sayısındaki ihtiyaç giderilmiģtir. Buna rağmen mevcut sanayideki artıģın hızla sürmesi ve her geçen gün kapasite artırımındaki ihtiyaç büyümesi nedeniyle mevcut firmalar birbirinden iģçi temin etmekte veya daha uzak yerleģim yerlerinden taģıma yapmaktadırlar. Ġlimizdeki iģçi sayısı 1997 de 41979, 1998 de olup tekstilde yaģanan kriz tekstilin 1998 yılında krizi ve Rusya nın ekonomik yönden büyük krize girmesi ilimizdeki tekstil ve deri firmalarını önemli ölçülerde etkilemiģtir. Zira bölgemizde üretimi yapılan deri ve tekstil sektörlerinin %90 nı ham ve yarı mamül Ģekilde olup konfeksiyon üretimi daha ziyade Ġstanbul ilinde olmaktadır yılında tekstil sanayinde 12 adet, ilaç sanayinde 1 adet, deri sektöründe 1 adet, elektrik sanayinde 1 adet, ayakkabı sanayinde 1 adet, ambalaj sanayinde 1 adet, toprak sanayinde 1 adet, gıda sanayinde 1 adet, yem sanayinde 1 adet, elektronik sanayinde 1 adet; 1993 yılında tekstil sanayinde 13 adet, deri sanayinde 5 adet, metal sanayinde 3 adet, 1994 yılında tekstil sanayinde 12 adet, kimya sanayinde 2 adet, deri sanayinde 10 adet olmak üzere 82 adet sanayi kuruluģu yeni faaliyete geçmiģtir. Ġl genelinde 1994 yılı itibariyle bu sayı toplam 284 tür yılında 338, 1996 yılında 396, 1997 yılında 446, 1998 yılı itibariyle gıda da 93, tekstilde 167, deride 113, metal ve otomobilde 40, toprakta 20, ambalaj kağıtta 14, kimya 57, ağaç 7, elektrik-elektronik 7 ve diğer sektörlerde 17 adet sanayi kuruluģu olmak üzere Ġl genelinde toplam sayı 544 e sanayi kuruluģu faaliyetini sürdürmekte olup halen yapımı sürmekte olan değiģik sektörlere ait sanayi kuruluģlarında faaliyete geçmesiyle birlikte Aralık 1998 ayı itibariyle Tekirdağ Ġlindeki bu sayı 650 civarındadır. Tekirdağ Ġlimizdeki mevcut sanayinin yeni teknoloji ve yüksek kapasiteleri nedeniyle yeni üründe kaliteye önem verilmiģ ve ihracatlarda önemli ölçüde kalite artırımı yapılmıģtır. Bu çevrede her gün artan seviyede ISO 9000 kalite belgeli firmaların sayısı hızla artmaktadır. Bunun yanında mevcut sanayide yüksek sanayide çevre bilinci geliģerek arıtmaları tamamlanmıģtır. Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi: Ġstanbul metropolitan planı Çerkezköy ün bir alternatif olarak benimsenmesi ve Çerkezköy ün coğrafik, jeolojik, hidrografik, iklim, toprak, bitki örtüsü, ziraat, ticari, 231

232 ekonomik durumları etüt edildikten sonra Bakanlar Kurulunun tarih ve sayılı kararnamesi ile Çerkezköy de Organize Sanayi Bölgesi kurulması kabul edilmiģtir. Organize Sanayi Bölgesi 4500 dönümlük arsa üzerine kurulmuģ olup, 143 sanayi parseli üretilmiģ ve alt yapısı tamamlanarak 118 firmaya satılmıģtır. Halen bölgede 159 fabrika üretim yapmaktadır. Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi nin bölgede yatırım yapmak isteyen yatırımların taleplerini karģılamaması üzerine bölge dıģında sanayi tesisleri kurulmaya baģlamıģtır. Bunun üzerine Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi Tevsii alanı olarak adlandırılan yaklaģık 800 ha. alan Devlet Planlama MüsteĢarlığı nın tarih ve sayılı yazı ile Organize Sanayi Bölgesi Tevsii alanları tescil edilmiģtir. Bu bölgede halen 34 sanayi tesisi üretimde olup, bu tesislerde iģçi çalıģmaktadır. Organize Sanayi Bölgesi Tevsii alanında küçüklü büyüklü 275 adet sanayi parseli mevcuttur. Birinci Organize Sanayi Bölgesinin merkezi arıtması kurulmuģ olup toplam debisinin % 93 ü endüstriye, % 7 si evsel nitelikli atık suları arıtmaktadır. Bu arıtmanın tarihinde kesin kabulü yapılmıģtır. Malkara Organize Sanayi Bölgesi: Malkara Organize Sanayi Bölgesi tarihinde kurulmuģ olup 100 ha. oluģmaktadır. Organize Sanayi Bölgesinin imar planları hazırlanmıģ olup, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı na gönderilmiģ planlar Bakanlıktan geldikten sonra alt yapı çalıģmaları yapılacaktır. Hayrabolu Organize Sanayi Bölgesi: tarihinde kurulmuģ olup 100 hektardır bunun 610 dekar sanayi arsasını oluģmaktadır. Toplam 100 sanayii parselin 47 sinin yer tahsisi yapıldı, faal olan 4 iģletme mevcut. Alt yapı uygulama planları müteģebbis heyetten geçmiģ, arıtma dıģında tamamlanmıģ olup, arıtma tesisinin de yılında ihalesi yapılacaktır. Çorlu Deri Organize Sanayi Bölgesi: tarihinde kurulmuģ 132 ha. oluģmaktadır. Deri Organize Sanayi Bölgesinde 150 parsel mevcuttur. Bu parseller üzerinde halen 102 fabrika faaliyet göstermektedir. Deri Organize Sanayi Bölgesinde 3 tane arıtma mevcuttur. Tekirdağ Sanayi Sitesi: 1973 tarihinde Sanayi Sitesi Kooperatifi kurulmuģtur yılında arsası alınmıģ ve 1990 yılında inģaatına baģlanmıģtır m² arsa üzerine kurulmuģtur. 146 iģyeri bulunmakta olup, doluluk sayısı 125 e ulaģmıģtır. Çorlu Koordine Küçük Sanayi Sitesi: 1972 yılında kurulmuģtur. YaklaĢık 1000 ha. üzerinde kurulmuģ olup 486 adet iģ yeri, 72 adet acente blokları, 22 adet çarģı blokları, 1 adet çıraklık okulu, 1 adet camii, 1 adet 232

233 lokanta, toplantı salonu, PTT, karakol, ilk yardım, 1 er adet olup, Tekirdağ ın güzide sitelerinden biridir. Sitemiz amacına uygun olarak faaliyetlerine devam etmektedir. II. Etap iģyeri inģaatları devam etmektedir. S.S. Saray Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi: yılında kurulmuģ 1989 tarihinde faaliyete geçmiģtir m² alana kurulmuģ olan kooperatif, 147 iģ yerine sahiptir. S.S.100. Yıl Tekirdağ 2.Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi: 1982 tarihinde kurulmuģ, 1985 yılında inģaatına baģlanmıģtır tarihinde inģaatı bitmiģtir m² alana kurulmuģ olan iģ yerinin %80-90 oranında çalıģmaktadır. Alt yapısı T.E.K. tarafından yapılmıģ ve düzenli olarak çalıģmaktadır. Kooperatifin su ihtiyacı Belediye tarafından sağlanmakta, kanalizasyon durumu düzenli olarak çalıģmaktadır. S.S.Muratlı Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi: 1973 yılında kurulmuģ olan kooperatif 1980 yılında arsası alınmıģtır m2 ye inģa edilen kooperatif 130 adet iģ yerine sahiptir. 90adet iģyeri Ģu anda faal durumdadır. S.S.Hayrabolu Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi: yılında kurulmuģ olan Hayrabolu Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi 1981 yılında faaliyete geçmiģtir. 232 iģyeri mevcut olup, doluluk 219 iģyerine ulaģmıģtır. Bunların dıģında, ġarköy, Malkara Madeni, Çerkezköy ve Çorlu BirleĢik Sanat Dalları küçük sanayi siteleri yapı kooperatifleri arsa alım safhasındadır. Tekirdağ Ġli Sanayi KuruluĢu YerleĢim Alanları Organize Sanayi Bölgesi YerleĢim Alanı; TEKĠRDAĞ - ÇORLU 120 ha TEKĠRDAĞ - ÇERKEZKÖY I. ve II. Kısım 1330 ha TEKĠRDAĞ - HAYRABOLU 100 ha TEKĠRDAĞ - MALKARA 100 ha Sanayi Bölgesi YerleĢim Alanı; TEKĠRDAĞ - ÇORLU/Bölge 110 ha TEKĠRDAĞ ÇORLU/Karamehmet 264 ha TEKĠRDAĞ - ÇORLU/VelimeĢe 500 ha TEKĠRDAĞ ÇORLU/Serbest Bölge 200 ha TEKĠRDAĞ - MURATLI/Bölge 1000 ha 233

234 TEKĠRDAĞ - ÇERKEZKÖY/Veliköy 190 ha K.3. SANAYĠNĠN ĠLÇELERE GÖRE DAĞILIMI Tekirdağ Ġlinin Ġstanbul a yakın oluģu ile, ithalat ve ihracat kolaylığı sağlayan Avrupa karayolunun bölgenin kuzey kesiminden geçmesi sonucunda Ġl de mevcut sanayi sektörünün bu bölge dahilinde yerleģmesi nedeniyle, Ġle bağlı Ġlçeler bazında Çorlu ve Çerkezköy Ġlçelerinde sanayi kuruluģlarının yoğun olduğu görülmektedir. Her iki Ġlçede de öncelikle oluģan sanayi bölgesi içerisinde tekstil, deri ve gıda sanayi sektörleri büyük yoğunluk göstermekte olup her yıl sayıları artmaktadır. K.4. SANAYĠ GRUPLARINA GÖRE Ġġ YERĠ SAYILARI VE ĠSTĠHDAM DURUMU Bölge dahilinde yer alan sanayi gruplarının Ġl ve Ġlçelere göre dağılımı ve istihdam durumlarına iliģkin, Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü nden alınan veriler doğrultusunda Tablo K.I oluģturulmuģ ve grafiksel olarak da altta ifade edilmiģtir. Buradan gidilecek hesaplamada il genelinde toplam olarak 1313 sanayi kuruluģunun olduğu görülmektedir Grafik K.1. Sanayi Tesislerinin Ġlçelere Göre Dağılımı 234 AĞAÇ SANAYİİ AMBALAJ CAM DERİ ENERJİ EV ALETLERİ GIDA İÇKİ İNŞAAT KABLO MERKEZ 81, ÇERKEZKÖY 306, ÇORLU 627, HAYRABOLU 35, M.EREĞLĠSĠ 29 MALKARA 75, MURATLI 49, SARAY 25, ġarköy 50

235 Grafik K.2. Sanayi Tesislerinin Sektörlere Göre Dağılımı. YIL-AY Bitkis el Yağ,u n ve Yem sanay i Tekst il ve Hazır Giyi m Deri ve Konfeksiy on Plasti k, Orman Kimya Ürünle ri ve Mobily a, Boya ve Cam Sanay i Ener ji Makine, Techiza t, Otomoti v Yan Sanayii Tarım Makinala rı Beyaz EĢya, Elektrik, Elektron ik Sanayii Sağlı k, Ġlaç Kağıt ve Ambal aj Bağcılı k, Ġçki ve Ġçecek Sanayi Su Ürünleri ve hayvans al Gıda TaĢ Topra k, Made n Diğer TOP LAM MERKEZ Ç.KÖY ÇORLU H.BOLU MLKARA M.EREĞLĠ SĠ MURATLI SARAY ġarköy TOPLAM Tablo:k-1 Ġlimizdeki Mevcut Sanayi KuruluĢlarının Sektörel Dağılımı ( Yılı Sonu) 235

236 Tablo:k-2 Sanayi KuruluĢlarının Ġlçelere göre Sektorel Dağılımı FİRMA İLÇE YATIRIM KONUSU SEKTÖR 3T BOYA SAN VE TĠC LTD ġtġ ÇORLU BOYAMA DOKUMA AB SCHOMBURG YAPI KĠM SAN. A.ġ. ÇORLU HARÇ TAġ-TOPRAK ABANT APRE BOYA SAN TĠC LTD ABC SCHOMOURG YAPI KĠMYA SAN Aġ ÇORLU KUMAġ BOYAMA DOKUMA ÇORLU YAPI KĠMYASAL KĠMYA ADESAN DERĠ SAN TĠC LTD. ġtġ ÇORLU VĠDELA DERĠ DOKUMA 6 7 ADVANTA TOHUM SAN ÇORLU TOHUM PAKETL DĠĞER AHMET NĠHAT ÖZSAN ĠNġ SAN A.ġ. ÇORLU BETON TAġ-TOPRAK 8 AHSEN TEKSTĠL ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA 9 AKALIN UN GIDA SAN VE TĠC LTD. ġtġ. ÇORLU UN GIDA 10 AK ENERJĠ ELEKT ÜR SAN. ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER 11 AKATEKS TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA AKBEN TEKSTĠL SAN VE TĠC. A.ġ. ÇORLU KUMAġ DOKUMA AKBOYA TEKSTĠL KĠMYA SAN TĠC A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA AKÇANSA ÇĠMENTO S. A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU HAZIR BETON TAġ-TOPRAK AKDER DERĠCĠLĠK SAN LTD. ÇORLU DERĠ DERĠ 236

237 16 17 AKDERĠ SAN VE TĠC. LTD. ġtġ. ÇORLU KÜRK-SÜET DOKUMA AKERLER TEKSTĠL TĠC VE SAN LTD ġtġ. ÇORLU BOYAMA DOKUMA AKFEL PAZL ĠTH. ĠHR. A.ġ. ÇORLU KLĠMA METAL EġYA AK ENERJĠ ELEKTRĠK ÜR. SAN. A.ġ. ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER AK-GÖL DERĠ SAN LTD.ġTĠ ÇORLU VĠDALA DERĠ DOKUMA AKGÜN YAPI SAN VE TĠC LTD. LġTĠ ÇORLU KUM TAġ TOPRAK AKKARTON KAĞIT SAN A.ġ. ÇORLU KUTU MUK KAĞIT AKINLAR TEKSTĠL SAN ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA AKMAN TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU DOKUMA TÜL DOKUMA AKMEN TEKSTĠL SAN ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA AKREN ĠPLĠK SAN VE TĠC A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK BOYAMA DOKUMA AKTĠN TEKSTĠL ĠTH. ĠHR. SAN A.ġ. ÇORLU BOYAMA DOKUMA AKTON YAPIL MALZ ĠNġ A.ġ. ÇORLU PARKE TAġI TAġ-TOPRAK AKTUNA AHġAP SAN. TĠC LTD ġtġ ÇORLU MOBĠLYA ORMAN ÜR. ALCAN ALÜMĠNYUM TĠC. A.ġ ÇRL ġb ÇORLU ALÜMĠNYUM METAL AL-DA DAĞITIM VE TĠC LTD ġtġ ÇORLU ġoklama GIDA 237

238 ALDER KÜRK VE DERĠ SAN ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ ALKEMĠ KĠMYA TEKSTĠL SAN. ÇORLU DETERJAN KĠMYA ALOHA TEKSTĠL KUMAġ SAN A.ġ. ÇORLU BOYAMA DOKUMA ALPER TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK BOYAMA DOKUMA ALTOTEKS TEKSTĠL GĠYĠM KUMAġ SAN A.ġ ÇORLU BOYAMA DOKUMA ANTĠK DANTEL SAN. TĠC. Aġ. ÇORLU DANTEL DOKUMA ARBUL BOYA VE TEKSTĠL SAN. ÇORLU ÖRME KUMAġ DOKUMA ARDO ALÜMĠNYUM SAN VE TĠC A.ġ. ÇORLU AL. PROFĠL METAL ARITEKS BOYACILIK TĠC S.A.ġ ÇRL ġb ÇORLU BOYAMA DOKUMA ARMADA TEKSTĠL SAN ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA ARPEL DERĠ GĠYĠM SAN LTD. ġtġ ÇRL ġb ÇORLU DERĠ DERĠ ARSUN ENERJĠ SĠST SAN LTD. MAKĠNA ġtġ ÇORLU ĠMALATI MAKĠNA AR-YILDIZ MAD. EġYA SAN TĠC A.ġ. ÇORLU ÇELĠK EV EġYASI METAL EġYA AS BETON VE ELS AN. LTD ġtġ ÇORLU PARKE TAġ-TOPRAK AS DERĠ SAN TĠC. KOL. ġtġ ÇORLU KES HAZIR DERĠ DERĠ ASDERSAN DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ 238

239 ASLAN DERĠ SAN LTD ġtġ ÇORLU KÜRK DOKUMA ASOS MEKATRONĠK OTOMASYON SAN. TĠC. LTD. ġtġ ÇORLU MAKĠNA METAL ASSAN KARDEġLER LTD ġtġ ÇORLU KÜRK DOKUMA ASTAġ ALÜNÜMYUM SAN A.ġ ÇRL ġb ÇORLU AL. PRIFĠL METAL ASTEL DEMĠR ÇELĠK SAN A.ġ. ÇORLU BALYA TELĠ METAL EġYA ASTIM TEKSTĠL KUMAġ SAN VE TĠC A.ġ. ÇORLU BOYAMA DOKUMA ATALAY MADENĠ EġYA SAN A.ġ. ÇORLU ÇELĠK EġYA METAL-EġYA ATILIM ÖRME SAN A. ÇRL ġb ÇORLU KUMAġ ÖRME DOKUMA ATATEKS TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA ATLAS HALICILIK ĠġL SAN A.ġ. ÇORLU MAKĠNE HALISI DOKUMA ATLAS TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇRL ġb KUMAġ ÇORLU BOYAMA DOKUMA A.Y.D. DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU DERĠ DERĠ AYCAN TEKSTĠL SAN A.ġ. KUMAġ ÇORLU BOYAMA DOKUMA AYDIN PLASTĠK AMB SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU POLĠETĠLEN KĠMYA 62 AYKA TEKSTĠL SAN TĠZ A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU KUMAġ BOYAMA DOKUMA 239

240 AYKAN METAL MAK KALIP SAN LTD ÇORLU ÇELĠK ĠMALATI METAL AYMAR YAĞ VE GIDA SAN TĠC A.ġ. ÇORLU SIVI YAĞ GIDA AY-PAR METAL SAN LTD ÇRL ġb ÇORLU AVĠZE PARÇ KĠMYA AYPET AMBALAJ PLAST MAK SAN. ÇORLU PLASTĠK ġġġe KĠMYA AZCA SONDAJ VE METAL SAN LTD BADESA DERĠ ÇORLU SONDAJ BORUSU METAL EġYA SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU DERĠ DERĠ BAHAR ARITMA SĠST SAN LTD ġtġ ÇORLU ARITMA SĠST METAL EġYA BAHARĠYE MENS. SAN.TĠC.A.ġ.- ÇRL ġb ÇORLU DOKUMA MAK.HALISI DOKUMA BAK-AY TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU TÜL PERDE DOKUMA BALTAġ ĠÇ VE DIġ TĠC A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA BARLA TEKS.KUMAġ KONF.LTD.ġTĠ. ÇORLU ÖRGÜ-KUMAġ TEKSTĠL BARIġ TĠCARET ġefġka KURT ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA BARġAN BETON ĠNġ SAN ÇRL ġb ÇORLU HAZIR BETON TAġ-TOPRAK BAġAK GIDA SAN. TĠC A.ġ. ÇORLU UN GIDA 77 BAY-ER KĠMYA SAN A.ġ. ÇORLU DERĠ KĠMYASALI DERĠ 240

241 BAYKALLAR TEKSTĠL DERĠ S A.ġ. ÇORLU KÜRK DERĠ DERĠ BAYKALLAR DERĠ KONF SAN TĠC A.ġ. ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA BAYRAM KONF.SAN TĠC LTD. ġtġ ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA BAYRAMLAR DOKUMA SAN KUMAġ TĠC A.ġ. ÇORLU BOYAMA DOKUMA BEB DERĠ KĠMYA SAN LTD ġtġ ÇORLU DERĠ DERĠ BEK-ĠL TEKSTĠL KONF SAN LTD ġtġ ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA BEL KARPER GIDA SAN A.ġ. ÇORLU PEYNĠR GIDA BEMTAT GIDA VE YAT END. A.ġ. ÇORLU UN GIDA BEONDĠ DERĠ SAN LTD ÇRL ġb ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ BEONĠ VE KUYUMCULUK SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ BERK DERĠ SAN TĠC LTD. ġtġ ÇORLU VĠDELA DERĠ DERĠ BERZEG TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU ÖRME KASAR DOKUMA BEġEL BASIM SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU AL ÜZ. BASKI METAL BETA DERĠ ÜRÜNL. SAN TĠC LTD. ġtġ ÇORLU VĠDELA DERĠ DERĠ BEYBO BOYA SAN VE TĠC A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU BOYAMA DOKUMA 93 BEYDER DERĠ SAN TĠC A.ġ. ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ 241

242 94 95 BEYENERJĠ ELEKT ÜRT. GRUB A.ġ. ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER BEYSA DERĠ SAN LTD ġtġ ÇORLU KÜRK DERĠ DERĠ 96 BEYSAN TRĠKO SAN LTD ġtġ ÇORLU TRĠKO DOKUMA 97 BEYTEKS TEKSTĠL TĠCX A.ġ. ÇORLU PENYE DOKUMA 98 BĠLKONT DIġ TĠC VE TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU KUMAġ BOYAMA DOKUMA BĠNAY ÇĠK. GIDA SAN LTD ġtġ ÇORLU ÇĠKOLATA GIDA BĠRCAN AMBALAJ SAN A.ġ. ÇORLU CAM PAKETL KAĞIT BĠRDALLAR DERĠ SAN LTD ġtġ ÇORLU VĠDELA DERĠ DERĠ 102 BĠRLĠK KAPĠTONE SAN ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA BĠRSĠNLER DERĠ SAN ÇORLU HAM DERĠ DERĠ BOĞAZĠÇĠ ET VE GIDA SAN Aġ ÇRL ġb ÇORLU ET ÜRÜNLERĠ GIDA BOSTAN TEKSTĠL SAN VE TĠC A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA 106 BOYNER SAN MENS. FAB A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA 242

243 107 BOYTEKS BOYA TEKSTĠL S ÇRL ġb ÇORLU KUMAġ BOYAMA DOKUMA BOZ DERĠ TEKSTĠL S. LTD ÇRL ġb BMC YETK.SERVĠSĠ- ZEKĠ ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ DOKUMA DOBRUCALI ÇORLU KAPORTA-BOYA METAL BUHARĠ OTOMOTĠV MAM. PAZL A.ġ. ÇORLU KAPORTA MAKĠNA 111 BÜRO TEKNĠK SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU TALAġLI ĠMALAT KĠMYA C.G.B. DERĠ SAN TĠC LTD.ġTĠ ÇORLU SIĞIR DERĠSĠ DERĠ C.F. MAĠER POLĠMER LTD ġtġ ÇORLU YEDEK PARÇA METAL EġYA CAAN TEKSTĠL TURZM SAN A.ġ. ÇORLU BOYA BASKI DOKUMA CAN ENERJĠ ENT ELEKT ÜRT A.ġ. ÇORLU ELEKT-BUHAR DĠĞER CAN TEKSTĠL ENTEGRE TES. DOKUMA A.ġ. ÇORLU KUMAġ DOKUMA CANLAR MAKĠNA SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU BOYAMA MAK METAL EġYA CANLAR TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU BOYAMA DOKUMA CANOĞLU TEKSTĠL SAN ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA CAVĠT ÇĠÇEK TEKSTĠL SAN LTD ÇRL ġb ÇORLU MENSUCAT DOKUMA 243

244 121 CEM MATBAA MALZ SAN. LTD ÇRL ġb ÇORLU MATBA BASKI ĠġL DĠĞER 122 CEMBOY TEKSTĠL BOYA SAN TĠC LTD ÇORLU KUMAġ BOYAMA DOKUMA CEMER MAKĠNA KALIP SAN LTD ġtġ ÇORLU MAKĠNA PARÇ METAL EġYA CEYLANLAR DERĠ MAM SAN. LTD ġtġ ÇORLU GĠYSĠLĠK DERĠ DERĠ CGB DIġ TĠC VE DERĠ TEKSTĠL SAN ÇORLU ZĠG DERĠ DERĠ COCA COLA ĠÇECEK A.ġ. ÇORLU ġb ÇORLU GAZLI ĠÇECEK GIDA CONSTAP MĠDDLE ĠST POL SAN ÇORLU POLĠMER KĠMYA KĠMYA COġKUN OTOMAT SAN AQ.ġ. ÇRL ġb ÇORLU AMORTĠSÖR METAL ÇAĞDAġ TEKSTĠL SAN KUMAġ LTD. ġtġ ÇORLU BOYAMA DOKUMA 130 ÇAĞDA PLASTĠK KĠMYA SAN TĠC LTD ÇORLU PLASTĠK BĠDON KĠMYA ÇAĞTEKS TEKSTĠL BOYA SAN LTD ÇORAP BOYAMA ÇORLU DOKUMA ÇALIġKAN MAD. NAKL. TĠC. LTD ġtġ ÇORLU TAġ TOZU TAġ-TOPRAK ÇALIġKAN OTOMOTĠV ĠNġ SAN TĠC A.ġ. ÇALIġKAN TEKSTĠL SAN TĠC ÇORLU OTO YED PARÇ METAL EġYA KUMAġ ÇORLU BOYAMA DOKUMA 244

245 A.ġ. 135 ÇAP ĠNġAAT SAN A.ġ. ÇORLU PREF BETON ELM TAġ-TOPRAK ÇAPKINOĞLU TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU TÜL DOKUMA ÇEĠLER YAPI SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU PARKE TAġI TAġ-TOPRAK ÇELEBĠOĞLU CAM SAN. LTD ġtġ ÇORLU PVC METAL ÇELĠKOĞLU DERĠCĠLĠK LTD ÇRL ġb ÇORLU KÜRK DERĠ DERĠ ÇORLU HAVA MEYDAN DEMĠR KOMUTANLIĞI ÇORLU DOĞRAMA METAL ÇORLU BAġARAN GRANĠT MERMER GRANĠT MERMER ÇORLU TAġ-TOPRAK ÇORLU K.TEPE HAZIR BETON ÇORLU HAZIR BETON TAġ TOPRAK ÇORLU MERMER SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU MERMER TAġ-TOPRAK ÇORLU OTOMOTĠV SAN ÇORLU ÇRLĠK PARÇA METAL EġYA ÇORLU PLASTĠK KALIP SAN LTD ÇORLU EV EġYALARI METAL EġYA ÇORLU DERĠ SAN ÇORLU NAPA DERĠ DERĠ ÇUHA DÖKÜM METAL SAN ÇORLU DÖKÜM KĠMYA ÇUHADAROĞLU ĠNġAAT SAN ÇORLU MICIR TAġ TOPRAK DAMLACAN DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU NAPA DERĠ DERĠ 245

246 DATA BOYA APRE SAN A.ġ. ÇORLU BOYALI KUMAġ DOKUMA DELNORTH-MAT DIġ TĠC SAN LTD ġtġ ÇORLU ÇELĠK METAL DENGE KĠMYA TEKSTĠL SAN TĠC LTD ÇORLU YAĞ SÖKÜCÜ DĠĞER DENTAġ AMB KAĞIT SAN A.ġ ÇRL ġb ÇORLU OLUKLU KUTU KAĞIT DERBO KĠMYA SAN LTD. ġtġ ÇORLU DERĠ KĠMYASALI KĠMYA DERĠMER DERĠ SAN TĠC LTD. ġtġ ÇORLU DERĠ DERĠ DERĠMLAND DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU DERĠ DERĠ DERSA DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU DERĠ DERĠ DERĠMOD DERĠ SAN VE TĠC LTD ġtġ. ÇORLU DERĠ DERĠ DESA DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ ÇRL YENĠ TABAKHANELER ġubesġ ÇORLU VĠDELA DERĠ DERĠ D.S. SMĠTH TRAKYA OLK. MUK SS. T. A.ġ. ÇORLU OLK. MUK KUTU KAĞIT DEVRĠM PETROL VE AMB SAN LTD ġtġ ÇORLU ÇAY AMB KAĞ KAĞIT DĠKTAġ YAĞ SABUN SAN A.ġ. ÇORLU BĠTKĠSEL YAĞ GIDA DĠNATEKS DĠNAMĠK ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA 246

247 TEKSTĠL SAN A.ġ. 164 DĠSA OTO ÜR SAN TĠC LTD. ġtġ ÇORLU OTOM Y. PARÇ METAL EġYA DĠZAYN TEKNĠK SAN ÇORLU PLASTĠK BORU KĠMYA DMS DĠLMENLER MAK SAN A.ġ. ÇRL ġ ÇORLU TEKSTĠL MAK METAL EġYA 167 DOĞUġ TEKSTĠL ĠġLT SAN A.ġ. ÇORLU KUMAġ BOYAMA DOKUMA DOKU DENĠZCĠLĠK PET ÜR SAN ÇRL ġb ÇORLU MADENĠ YAĞ KĠMYA DOKUTEKS DOKUMA SAN TĠC LTD ÇORLU KUMAġ DOKUMA DOST TEKSTĠL MAK SAN LTD ġtġ ÇORLU BANT METAL EġYA DÖKTAġ DÖK MAK. KALIP SAN TĠC Aġ ÇORLU PĠK DÖKÜM KĠMYA DÖKÜM METAL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU PĠK DÖKÜM KĠMYA DURSUNLAR METAL PLAST. LTD ÇRL ġ ÇORLU KAPI PENC AKS METAL DYSTAR KĠMYA SAN. TĠC LTD. YUMUġATICILA ġtġ ÇORLU R KĠMYA EASĠM ÇALIġKAN TAġ NAKL ĠġL ÇORLU HAM TAġ TAġ-TOPRAK ECESOY TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ. ÇORLU KOYA KASAR DOKUMA 247

248 177 ECOPOL KĠMYA SAN TĠC A.ġ. ÇORLU DETERJAN KĠMYA 178 EFOR DERĠ SAN ÇORLU HAM DERĠ DERĠ 179 EGEBOYA TEKSTĠL VE DIġ TĠC LTD ÇORLU KUMAġ BOYAMA DOKUMA 180 EBĠÇ TEKSTĠL SAN TĠC LTD. ġtġ ÇORLU DOKUMA KUMAġ DOKUAM EGO ELEKT ALETL SAN A.ġ. ÇORLU ELEKT ALETL METAL EġYA EKER DERĠ VE MAK. SAN. MUSTAFA EKER ÇORLU DERĠ DERĠ EKOL DERĠ VE TEKSTĠL SAN LTD ġtġ ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ EKOLOR BOYA VE KĠMYA SAN ÇORLU TEKSTĠL B. MAD DOKUMA ELKOTEKS ELASTĠK ĠPLĠK SAN A.ġ. ÇORLU GĠGE ĠPLĠK DOKUMA ELSE TESKTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK BOYAMA DOKUMA EMBOSSAN EMP BOYA SAN A.ġ. ÇORLU BOYA BASKI DOKUMA EME DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ. ÇORLU HAM DERĠ DERĠ EMEKÇĠOĞLU GIDA TUZ KĠMYA SAN A.ġ. ÇORLU SANAYĠ TUZU KĠMYA EMELDA DERĠ VE TEKSTĠL SAN LTD. ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ EMĠN TEKSTĠL KUMAġ SAN VE TĠC A.ġ. ÇORLU BOYAMA DOKUMA 248

249 192 EMĠRPAK AMBALAJ SAN VE TĠC LTD ÇORLU BASKILI ALÜMĠNY METAL ENKA PLASTĠK VE KALIP SAN ÇRL ġb ÇORLU MUH PLAST P. KĠMYA ENSARĠ DERĠ KÜRK SAN TĠC A.ġ. ÇORLU KÜRK NAPA DERĠ ERÇĠV TEKNĠK ÇĠĠVĠ SAN TĠC A.ġ. ÇORLU ÇĠVĠ METAL EġYA 196 ER-DEMSAN TURĠZM TĠC A.ġ. ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA EREN TEKSTĠL TĠC VE SAN A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK BOYAMA DOKUMA ERENKO TEKSTĠL ĠHR SAN A.ġ. ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA ERLÜKS DERĠ SAN TĠC A.ġ. ÇORLU GĠYSĠLĠK DERĠ DERĠ ERMĠġ DANIġMANLIK VE KAĞIT SAN.DIġ TĠC. LTD.ġTĠ ÇORLU KARTON KESĠMĠ KAĞIT EROĞLU GĠYĠM SAN LTD ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA ERSÖZLER YAĞ SAN TĠC A.ġ. ÇORLU YAĞ GIDA ERTAN TEKSTĠL ÖRME SAN LTD ġtġ ÇORLU BOBĠN KASAR DOKUMA ERTAN UN VE GIDA SAN A.ġ. ÇORLU UN KEPEK GIDA ERZĠNCAN DERĠ SAN VE TĠC LTD ġtġ ÇORLU VĠDELA DERĠ DERĠ 249

250 ESKAR TEKSTĠL SAN TĠC. LTD ġtġ ÇORLU TÜL DOKUMA ESMER TEKNĠK ĠNġAAT V EYAPI SAN ÇORLU KUMLAMA TAġ-TOPRAK 208 ESTON BETON ÇORLU BETON TAġ TOPRAK EUROTEC MÜHEND. SAN TĠC A.ġ. ÇORLU AKRĠL DĠĞER EVREKA TEKNE KALIP SAN ÇRL ġb ÇORLU TEKNE METAL EġYA FARUK DĠRĠK DĠRĠK TORNA ÇORLU YEDEK PARÇA METAL EġYA FATEKS GĠYĠM SAN. TĠC.ġ. ÇORLU KOT DOKUMA FERMAN DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU HAM DERĠ DERĠ FERMAġ FERMUAR TEKSTĠL SAN A.ġ ÇORLU FERMUAR DOKUMA FĠBERFLON TEKNĠK SAN A.ġ. ÇORLU TEFLONLAMA DĠĞER FĠLMER ĠPLĠK TEKSTĠL SAN ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA FĠMAKS PLAST A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU PET LEVHA DĠĞER FĠNAL BRODE TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU BRODE ĠġLEME DOKUMA FLÜMEN DOKUTEKS A.ġ. ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA FOKS AMATBAACILIK SAN ÇORLU KAĞIT KAĞIT 250

251 221 FOMPAK AMBVE POLĠÜR. SAN A.ġ. ÇORLU BLOK SÜNGER KĠMYA 222 FON BOYA TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU ÖRME BOYAMA DOKUMA FRESH TEKS TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA FRUKO MEġRUBAT SAN. ÇORLU GAZLI ĠÇECEK GIDA FURNOVA KÜRK SAN VE TĠC LTD ġtġ ÇORLU KÜRK SÜET DOKUMA GARANTĠ ĠPLĠK SAN TĠC A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA GARANTĠ PLASTĠK SAN TĠC A.ġ. ÇORLU PVC LEVHA KĠMYA GARANTĠ TĠFDRUK AMB SAN A.ġ. ÇORLU KAĞIT KAĞIT 229 GAYA ĠNT HAKI SAN TĠC A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA GAYE DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ. ÇORLU DERĠ DERĠ GAZ TEKNĠK ISI SAN ÇORLU MAKĠNA METAL EġYA GENEL TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU TÜL DOKUMA GĠZA DIġ TĠC. SAN KOL ġtġ ÇORLU ETĠL KĠMYA GLOBAL ENERJĠ ELEKT ÜR A.ġ. ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER GÖKAY DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU KÜRK DERĠ 251

252 GÖKHAN PEKTAġ NADĠR DERĠ SAN ÇORLU SIĞIR DERĠSĠ DERĠ GÖNERġAH EKMEKÇ GIDA SAN LTD ÇORLU EKMEK GIDA GÖREN OTOM. ĠNġ NAKL TĠC LTD ġtġ ÇORLU MEKANĠK TAM DĠĞER GÖRENLER TEKSTĠL ÜR SAN LTD ġtġ ÇORLU TÜL PERDE DOKUMA GRAPOL YAPI TEKNOLOJĠLERĠ A.ġ ÇORLU GRANÜL TAġ-TOPRAK GRUP SUNĠ DERĠ TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU SUNĠ DERĠ DERĠ 242 GRUP TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU BOYA APRE DOKUMA GÜDE TEKSTĠL BOY SAN LTD ÇORLU ĠPLĠK BOYAMA DOKUMA GÜLLE ENTEGRE TEKST SAN ULAġ ġb ÇORLU ĠPLĠK-KUMAġ DOKUMA GÜN-DER DERĠ VE DERĠ MAM SAN ÇORLU DERĠ DERĠ 246 GÜNDOĞDU TEKSTĠL SAN ÇORLU KUMAġ BOYAMA DOKUMA GÜNDÜZ KÜRK SANAYĠ VE TĠC A.ġ. ÇORLU KÜRK DERĠ DERĠ GÜNERCA KĠMYA SAN TĠC A.ġ. ÇORLU BASKI YIKAMA DOKUMA GÜNEY KAPĠTONE KONF SAN A.ġ. ÇORLU VATKA KUMAġ DOKUMA 252

253 GÜNEY KONFEKSĠYON TĠC LTD ġtġ ÇORLU MENSUCAT DOKUMA GÜNÖZ TEKSTĠL VE KĠMYA SAN LTD ÇORLU BOYAMA DOKUMA GÜNPA DOKUMA BRODE SAN A.ġ. ÇORLU PERDE KUMAġ DOKUMA GÜPÜR TEKSTĠL SAN VE TĠC LTD ġtġ ÇORLU KUMAġ DOKUMA GÜR MĠMARLIK ĠNġAAT SAN A.ġ. ÇORLU HAZIR BETON TAġ TOPRAK GÜRCAN DERĠ TEKSTĠL VE ĠNġ M. LTD ÇORLU KÜRK DERĠ DERĠ GÜRLE SUNĠ DERĠ TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU DERĠ DERĠ 257 GÜVEN MAKĠNA SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU MAK PARÇ METAL EġYA 258 HACIOĞLU GALVANO METAL SAN ÇORLU GALVANĠZ KAPL METAL EġYA HAK-TĠM TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU ÖRME KUMAġ DOKUMA HALE MAK SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU MAKĠNA METAL EġYA HALĠS TEKSTĠL BOYA APRE SN ÇORLU KUMAġ KASAR DOKUMA 262 HAMBOYA BOYACILIK TEKST S. ÇRL ġ ÇORLU KUMAġ BOYAMA DOKUMA HAMLE TEKSTĠL SAN. ÇORLU BOYAMA BASKI DOKUMA HAMZAOĞLU DERĠ SAN ÇORLU KÜRK DERĠ DERĠ 253

254 HAS ÖRME SAN TĠC A.ġ. ÇORLU ÖRME KUMAġ DOKUMA HGD YAĞ VE GIDA SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU YAĞ GIDA 267 HĠT TEKSTĠL SN TĠC A.ġ. ÇORLU TÜL PERDE DOKUMA 268 HĠTĠT TEKSTĠL SAN ÇORLU BOYAMA DOKUMA HMS TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU TÜL DOKUMA HOBĠM BĠLGĠ ĠġLEM HĠZM A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU OFSET BASIM KAĞIT 271 HS TEKSTĠL SAN ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA IRMAK MAK ĠML. 272 SAN ÇORLU KAUÇUK KALIBI KĠMYA IġIL TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. KUMAġ ÇORLU BOYAMA DOKUMA ĠDOL YATAK BAZA MOB SAN LTD ġtġ ÇORLU ORMAN ÜRÜNL DĠĞER ĠLERĠ DERĠ SAN TĠC A.ġ. ÇORLU BÜYÜKBAġ DERĠ ĠLKA TEKSTĠL KONF SAN ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA ĠLMEN ĠPLĠK VE BOYA SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU ĠPLĠK BOYAMA DOKUMA ĠMKA ĠPLĠK TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU PAMUK ĠPLĠĞĠ DOKUMA ĠMPAZ ĠNġ MLAZ SAN TĠC A.ġ. ÇORLU YIKANMIġ KUM TAġ-TOPRAK 280 ĠNAN SAĞLIK VE TURĠZM LTD ġtġ ÇORLU KAPORTA BOYA METAL EġYA 254

255 ĠNDĠGO DERĠ KONF MAK SAN LTD ÇORLU DERĠ FĠNĠSAJI DERĠ ĠNDORAMA ĠPLĠK SAN TĠC A.ġ. ÇORLU TÜL DOKUMA ĠPEK DERSAN DERĠ SAN ÇORLU NAPA DERĠ DERĠ ĠPEK HURDA PLAST ĠM SAN LTD.ġTĠ ÇORLU HURDA NAYLON KĠMYA ĠSKO DOKUMA SAN LTD PAMUKLU ÇORLU KUMAġ DOKUMA ISTAMPA TEKSTĠL SAN ÇORLU BOYA BASKI DOKUMA KAFKAS METAL MADEN SAN Aġ. ÇRL ġ ÇORLU PĠRĠNÇ KABUK METAL KAHRAMAN HURDA METAL SAN LTD ÇORLU GRANÜL KĠMYA KALKAN TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU TÜL PERDE DOKUMA KAPTAN DEMĠR ÇELĠK END A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU ĠNġAAT DEMĠRĠ METAL KARADENĠZ UN SAN TĠC LTD ÇORLU UN GIDA KARAEVLĠ DERĠ ĠTH. LTD ġtġ ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ KARĠN GIDA SAN VE TĠC Aġ. ÇRL ġb ÇORLU ġekerleme GIDA KART DERĠ GIDA VE ĠNġ SAN LTD.ġTĠ ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ 295 KARTEKS KĠMYEVĠ MAD. SAN LTD ÇORLU LEKE SÖKÜCÜLER KĠMYA 255

256 KARTEN MAD. ĠNġ. SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU ELENMĠġ KUM TAġ-TOPRAK KASAR VE DUAL TESKTĠL SAN A.ġ.-ÇRL ġubesġ ÇORLU KASARL-BYMA DOKUMA KAYA TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU TRĠKO ĠPLĠK DOKUMA KAYALAR BAKIR ALAġIMLARI SAN.TĠC A.ġ.- ÇRL ġubesġ ÇORLU BAKIR PĠRĠNÇ METAL KENT DAY TÜK MAL. SAN TĠC LTD ÇORLU EV ALETLR METAL EġYA KEY TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU BOYALI KUMAġ DOKUMA KILIÇ DERĠ H. GÜRHAN KILIÇ KOY. KUZU ÇORLU DERĠ DERĠ KILINÇ SERAMĠK SAN. ÇORLU SERAMĠK TAġ TOPRAK KIRIMMAN DERĠ SAN. ÇORLU KÜRK DERĠ KISMET TEKSTĠL ÜR. LTD ġtġ ÇORLU TÜL-JAKAR DOKUMA 306 KĠBELE BOYA KĠMYA SAN ÇORLU TEKTĠL KĠMYASAL KĠMYA KOÇ PLASTĠK AMB SAN ÇORLU AMBALAJ KAĞIT KOÇAKLAR TEKSTĠL ÜR A.ġ. MUHTELĠF ÇRL ġb ÇORLU KUMAġ DOKUMA 309 KOÇKAYA MOT ARAÇL ÇORLU MAKĠNE AKSAMI METAL EġYA 256

257 KOLORMETAL METAL TEKST SAN LTD ÇORLU SAC BOYAMA METAL KOLOT TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU TÜL DOKUMA KONTĠNENTAL DERĠ SAN TĠC KÜÇÜKBAġ LTD ġtġ ÇORLU KÜRK DERĠ KORUMA TARIM SAN ÇORLU ASĠT BAZ KĠMYA KOVEKA TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU KUMAġ DOKUMA KOZA KÜRK DERĠ SAN VE TĠC LTD KÖSEOĞLU TEKSTĠL SAN LTD ÇORLU ÇORLU ĠġL KUZU DERĠSĠ PERDELĠK KUMAġ DERĠ DOKUMA KRĠSTAL UN VE GIDA SAN LTD ÇORLU EKMEK GIDA KUMAġ DIġ TĠC BOYANMIġ A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA KUMYOL YAPI VE BETON SAN LTD ġt ÇORLU MICIR TAġ TAġ-TOPRAK KURFALILAR AS UN SAN LTD ġtġ ÇORLU UN KEPEK GIDA KUROĞLU TEKSTĠL BOYA APRE SANA.ġ. ÇORLU ĠPLĠK BOYAMA DOKUMA KURTOĞLU BAKIR KURġUN SAN A.ġ. ÇORLU AL. PROFĠL METAL KUTES MADENCĠLĠK VE TĠC A.ġ. PĠKTEN YAN SAN ÇORLU KĠMYA LAFARGE BETON SAN A.ġ. ÇORLU HAZIR BETON TAġ TOPRAK 257

258 325 LAFERGE BETON A.ġ. ÇORLU HAZIR BETON TAġ-TOPRAK 326 LAFERTÜRK MAKĠNA ÇORLU MAKĠNA TEKSTĠL METAL EġYA LEVENT OFSET BASIM SAN ÇORLU DEFTER BASKI KAĞIT LEVĠ STRAUSS ĠST KONF SAN A.ġ. ÇORLU KOT PANTOLON DOKUMA LEYME DERĠ ÜRETĠM TĠC LTD ÇORLU DERĠ DERĠ M.R. DERĠ VE TEKSTĠL SAN LTD ÇORLU DERĠ DERĠ M.T. MEKANĠK TEKNL SAN TĠC DEMĠR ÇELĠK A.ġ. ÇORLU MLZ METAL MA-BA TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU KUMAġ DOKUMA MAES MADENĠ VE AĞAÇ SAN A.ġ. ÇORLU TEL RAF METAL EġYA MAK-YOL ĠNġ SAN TUR TĠC A.ġ. ÇRL ġ ÇORLU MICIR TAġ-TOPRAK MAN-DER DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ MARMARA CAM SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU CAM AMBALAJI KĠMYA MARMARA DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU ZĠG DERĠ DERĠ MARMARA ELEKTRĠK ÜRETĠM A.ġ. ÇORLU ELEKT-BUHAR DĠĞER MARMARA PAMUKLU MENS S. A.ġ. ÇORLU TEMĠZLĠK KAĞ KAĞIT MARMARA UN SAN A.ġ. ÇORLU ġb ÇORLU UN GIDA 258

259 MAYA ĠPLĠK SAN TĠC A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA MEG KĠMYA VE TEKST ÜR. SAN LTD ÇORLU KĠMYASAL KĠMYA MEGA DERĠ SAN VE TĠC LTD ġtġ ÇORLU KÜRK NDERĠ DERĠ MEGA MATBAA MAK SAN. TĠC LTD ġtġ ÇORLU MATBAA MAK METAL EġYA 345 MEKA CAM VE ĠġL SAN ÇORLU KUTU MUKAVVA KAĞIT MENGERLER TĠC A.ġ. TRKY ġb ÇORLU MEKANĠK METAL MERBOY MERS KUMAġ BOYA SAN A.ġ. ÇORLU BOYAMA DOKUMA MERĠDYEN DERĠ SAN LTD. ÇORLU DERĠ DERĠ MERTLER END MALZ SAN LTD YAĞ ġtġ ÇORLU SÖKÜCÜLER KĠMYA MERTLER TEKSTĠL SAN LTD ULAġ ġb ÇORLU MUHTELĠF ELYAF DOKUMA MERTÜL TEKSTĠL S. A.ġ. 2. ġb ÇORLU TÜL PERDE DOKUMA MERTÜL TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU TÜL PERDE DOKUMA METEM OTOMOTĠV SAN LTD ġtġ ÇORLU MAFSEL MĠL KĠMYA METEMTEKS TEKSTĠL A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA METROPOL TÜL TEKSTĠL SAN LTYD ÇORLU TÜL PERDE DOKUMA 259

260 METSA MAK VE METAL SAN LTD ġtġ PASLANMZ BACA ÇORLU METAL MĠGĠBOY TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU ÖRME KUMAġ DOKUMA MĠNA DERĠ KONF SAN LTD ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ MĠS DERĠ SAN VE TĠC LTD ÇRL DERĠ MAMUL ġb ÇORLU ĠġL DERĠ MĠTO TEKSTĠL SAN VE TĠC LTD ġtġ ÇORLU MASA ÖRTÜSÜ KĠMYA MNM MÜSLÜM YILDIZ ORT SAN ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA 362 MOBĠL SĠSTEM MAK LTD ġtġ ÇORLU SIHHI TES MALZ METAL EġYA MODAVĠZYON TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU KPNFEKSĠYON DOKUMA MODERN ENERJĠ ELEK ÜR. A.ġ. ÇORLU ELEKT-BUHAR DĠĞER MODERN KARTON SAN TĠC A.ġ. ÇORLU KARTON KAĞIT MODERN TEKSTĠL VE ÖRME SAN A.ġ. ÇORLU TÜL KUMAġ DOKUMA MODKAR AMBALAJ SAN TĠC A.ġ. ÇORLU MUKAVVA KAĞIT MT MEKANĠK TEKNĠK SAN ÇORLU DEMĠR BAKIR METAL EġYA MTURAL MAKĠNA SAN MAKĠNA PARÇ ÇORLU ĠM METAL EġYA MULTĠTEKS TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU DOKUMA TÜL DOKUMA 260

261 NADĠR DERĠ SAN LTD ġtġ ÇORLU DERĠ DERĠ NARĠN ÖRME BOYA TEKSTĠL KUMAġ SAN LTD ÇORLU BOYAMA NATÜREL ORMAN ÜRÜNLERĠ SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. ÇORLU ġb. DOKUMA ORMAN ÜRÜNLERĠ ÇORLU MDF KAPLAMA NAZAR ĠNġAAT TURĠZM SAN LTD ġtġ ÇORLU KUM TAġ TOPRAK NETÜL TEKSTĠL SAN. ÇORLU BOYAMA DOKUMA 376 NĠL ÖRME SAN VE TĠC A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK BOYAMA DOKUMA 377 NĠL2 ÖRME SAN VE TĠC A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA 378 NĠPAR TEKSTĠL PLASTĠK SAN LTD. ÇORLU DELĠKLĠ MASURA DOKUMA NOZBART MAK VE MAK KALIP SAN LTD NUPA DERĠ SAN ÇORLU REKOR KELEPÇE METAL EġYA LTD ġtġ ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ NUR ALÜMĠNYUM TĠC VE PAZL A.ġ. ÇORLU ALÜM PROFĠL METAL EġYA NUR YILDIZ TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU BOYAMA DOKUMA NURSAN OTO SĠST. A.ġ. ÇORLU OTOM KABLO DĠĞER NURTEK ÖRME TEKSTĠL SAN ÇORLU ÖRME KUMAġ DOKUMA NURTEKS HALI SAN TĠC A.ġ. ÇORLU HALI DOKUMA 261

262 386 ODE YALITIM SAN TĠC A.ġ. ÇORLU ĠZOLASYON MLZ KĠMYA 387 ODE-K-FLEX YALITIM SAN ÇORLU KAUÇUK LEVHA KĠMYA OLCAY DERĠ SAN LTD ġtġ ÇORLU KUZU POSTU DERĠ OLKUSAN OLUKLU KUTU SAN A.ġ. ÇORLU OLUKLU MUK KAĞIT OMO TEKSTĠL CENTER ÇORLU FATNAZĠ TÜL DOKUMA ONUR ENTEGRE TEKSTĠL A.ġ. ÇORLU PAMUK ĠPLĠĞĠ DOKUMA ONUR KÜRK MURAT KÖFTERCĠ ÇORLU ZĠG DERĠ DERĠ ORJĠNAL DERĠ KĠMYA SAN LTD ÇRL ġb ÇORLU VĠDELA DERĠ DERĠ ORSAN TĠCARĠ FREN DĠĞER ARAÇ SĠST LTD ÇORLU PARÇ METAL ORTAġ GRUP ĠZOLASYON SAN A.ġ. ÇORLU EPS LEVHA KĠMYA 396 ÖĞRETMEN ÇORAP FAB. A.ġ. ÇORLU MUHTELĠF ÇORAP DOKUMA ÖR-AK TEKSTĠL SAN ÇORLU KUMAġ ÖRME DOKUMA ÖRKUM TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. KUMAġ ÇRL ġb ÇORLU BOYAMA DOKUMA ÖRMAK TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU BRODE DOKUMA ÖRMETEKS TEKSTĠL SAN LTD ġtġ ÇORLU KUMAġ DOKUMA ÖRSAN BRODE TEKSTĠL SAN TĠC ÇORLU TÜL PERDE DOKUMA 262

263 A.ġ ÖZ-AKTEKS TEKSTĠL SAN LTD ÇRL ġb KUMAġ BOYAMA ÇORLU DOKUMA ÖZ-EL LASTĠK KAYTAN SAN A.ġ. ÇORLU KURDELA DOKUMA ÖZEN MAKĠNA AĞAÇ ĠġL MAK SAN LTD ÇORLU AHġAP PROFĠL METAL ÖZEN SÜT VE SÜT ÜRNL SAN LTD ÇORLU SÜT MAMULLERĠ GIDA ÖZER TEKSTĠL SAN VE TĠC A.ġ. ÇORLU KUMAġ DOKUMA ÖZGÜL YAPI MALZ SAN LTD ġtġ ÇORLU PARKE TAġI TAġ-TOPRAK ÖZGÜR CAM KOLL ġtġ ÇORLU ISICAM KĠMYA ÖZKAYMAK TEKSTĠL SAN TĠC LTD ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA ÖZNALBANT TEKSTĠL SAN LTD ÇORLU FASON BOYA DOKUMA ÖZ-SAÇ METAL SAN TĠC LTD.ġTĠ ÇORLU SAÇ LEVHA METAL ÖZġAH ÖRME SAN SAN Aġ. ÇRL ġb ÇORLU ÖRMER KUMAġ DOKUMA ÖZġEN DERĠ SAN VE TĠC LTD ġtġ ÇORLU VĠDELA DERĠ DOKUMA ÖZġĠFA SÜT ÜR MST KAYA VE ORT ÇORLU SÜT ÜRÜNLERĠ GIDA ÖZTEK TEKSTĠL TERBĠYE SAN TĠC A.ġ. ÇORLU TEKSTĠL DOKUMA 263

264 ÖZYURT TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU KUMAġ DOKUMA PAMTEKS PAMUKKALE TEKSTĠL S. A.ġ. ÇORLU PAMUK ĠPLĠK DOKUMA PARK BRODE TEKSTĠL SAN A.ġ: ÇORLU BRODE TERGAL DOKUMA PAġA TEKSTĠL SANAYĠ TĠCARET A.ġ. ÇORLU BRODE PERDE DOKUMA PEKTAġ TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU KUMAġ DOKUMA PERA DERĠCĠLĠK SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU SIĞIR DERĠSĠ DERĠ PERK DERĠ DIġ TĠC LTD.ġTĠ ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ PERMAK MAK SAN TĠC A.ġ. ÇORLU KURU TEM METAL EġYA 424 PETEK KAĞIT VE MAM SAN. A.ġ. ÇORLU TUVALET KAĞD. KAĞIT PĠL- LARSE SAN A.ġ. ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA PĠNTOS DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU ÇRL-THANELER DERĠ POLYPLEX POLY FĠLM SAN A.ġ. ÇORLU POLYS FĠLM KĠMYA PROCHIMICA TEKSTĠL KĠMY. TEKTĠL YARD SAN A.ġ. ÇORLU KĠM KĠMYA PROMAR TARIM VE TEKSTĠL ÜR. S. A.ġ. ÇORLU ÖRME-GÖMLEK DOKUMA PRO-PAC PLASTĠK AMB SAN. ÇORLU AMB KAĞIDI KĠMYA R. ÇALIġKAN ĠNġAAT ĠġLERĠ ÇORLU MICIR TAġ TOPRAK RAN TEKSTĠL SAN ÇORLU BOYAMA DOKUMA 264

265 RAYON TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU BOYAMA DOKUMA REDSAM TEKSTĠL BOYA KUMAġ APRE S LTD ÇORLU BOYAMA DOKUMA REĠSLER DERĠ SAN VE TĠC LTD ġtġ ÇORLU KUZU SÜET DERĠ REN GIDA SAN VE TĠC A.ġ. ÇORLU BĠSKÜVĠ GIDA RENK DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ RENK DERĠ SAN TĠC LTD ġtġ.çorlu ġb. ÇORLU VĠDELA DERĠ DERĠ RG DERĠ ĠMALATI KONDF SAN LTD ÇORLU NAPA DERĠ DERĠ RĠT EV TEKSTĠL ÜRNL PAZL SAN A.ġ. ÇORLU ĠĞLĠK DOKUMA ROTA DERĠ VE TEKSTĠL SAN ĠTH K.BAġ LTD ÇORLU SEPĠLEME DERĠ ROTTA KĠMYA SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU TEKSTĠL KĠMY0 KĠMYA ROYAL SERVĠS EKĠPM. SAN TĠC LTD. ÇORLU SERVĠS EKĠPMN METAL EġYA ROZA TEKSTĠL FERMUAR SAN A.ġ. ÇORLU FERMUAR DOKUMA SABAH YATAK SAN TĠC A.ġ. ÇORLU YATAK METAL EġYA SADA TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU KUMAġ DOKUMA SAFĠR ÖRME TEKSTĠL SAN ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA SAKARYA SÜT VE GIDA SAN ÇORLU YOĞURT GIDA 265

266 449 SALVĠN TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU FĠLTRE KĠMYA 450 SAMA TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA 451 SANCAK BOYA EMP SAN A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU YUV ÖRGÜ KUMAġ DOKUMA SANĠMED SÜNGER SAN A.ġ. ÇORLU SÜNGER KĠMYA SANKO TEKSTĠL ĠġL. A.ġ. ÇRL ġb KUMAġ ÇORLU BOYAMA DOKUMA SANTEKS ĠPLĠK VE BRODE SAN A.ġ. ÇORLU BRODE DOKUMA SAN-TURTURĠZM A.ġ.ÇRL ġb ÇORLU T-SHĠRT DOKUMA SARTEKS ĠPLĠK SAN TĠC A.ġ. ÇORLU AKRĠLĠK-ĠPLĠK DOKUMA SARTEN AMBALAJ SAN A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU TENEKE KUTU METAL SARUHAN KĠMYA VE TEM ÜRN. A.ġ. ÇORLU ASĠT-SĠLĠKAT KĠMYA SARUHAN MAK VE EL EV ALT ELEKT SAN LTD ÇORLU EġYALAR DĠĞER 460 SAS TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU BRODE PERDE DOKUMA SEB DERĠ KONFEKSĠYON SAN ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ SEHER BOYA GIDA SAN ÇORLU BOYAMA DOKUMA 266

267 463 SEHERBOY TEKSTĠL BOYM SAN LTD ÇORLU KUMAġ BOYAMA DOKUMA SEMRAM TEKSTĠL OTOM. LTD ÇRL ġb SEPA MENSUCAT SAN ÇORLU KUMAġ BOYAMA DOKUMA TĠC A.ġ. ÇORLU HĠDR PAMUK KĠMYA SEP DERĠ TEKSTĠL VE KONF SAN LTD ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ SERENAY AMBALAJ SAN LTD ġtġ ASB ġb. ÇORLU POĠSTREN KAP DĠĞER SERENAY AMBALAJ SAN LTD ġtġ. ÇORLU POĠSTREN KAP PLASTĠK SERHAS TEKSTĠL TURĠZM SAN TĠC A.ġ. ÇORLU KUMAġ ÖRME DOKUMA SERPĠCĠOĞLU DERĠ ĠMALAT K.S. DERĠ SAN LTD ÇORLU MAMUL DERĠ SET BETON MADENC SAN TĠC A.ġ. ÇORLU HAZIR BETON TAġ-TOPRAK SEV-CAN CAM MOZAĠK ĠNġ SAN LTD ÇORLU CAM MOZAĠK TAġ TOPRAK SEVGĠ SAĞLIK EĞĠTĠM SAN LTD ġtġ PROTEZ ĠMALATI ÇORLU KĠMYA SIO OTOM. TAġ YED PARÇ A.ġ ÇRL ġb ÇORLU OT. YED.PARÇ METAL EġYA 475 SĠDER TEKSTĠL SAN ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA 267

268 SĠMA TEKSTĠL BOYA SAN LTD SAN ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA SOYDAN DERĠ SAN VE TĠC A.ġ. ÇORLU NAPA DERĠ DERĠ 478 SULTAN ENTEGRE TEKSTĠL SAN ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA 479 SUN TEKSTĠL BOYA SAN LTD ÇORLU KUMAġ BOYAMA DOKUMA 480 SÜMER TEKSTĠL BOYA SAN LTD. ÇORLU ÇORAP BOYAMA DOKUMA 481 SÜPER HOME TEKSTĠL SAN ÇORLU BOYA KASAR DOKUMA SÜPER TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU TÜL DOKUMA SÜRPAK BOYA VE HAQZIR SIVA LTD ÇORLU SIVA-BOYA TAġ-TOPRAK 484 ġah METAL ENJ SAN ÇORLU AL DÖKÜM KĠMYA 485 ġahbaz ÇAPKIN ÇORLU DERĠ KONF DERĠ ġahġnler ENERJĠ ÜRT GRUBU A.ġ. ÇORLU ELEKT- BUHAR DĠĞER ġahġnler MENSUCAT SAN TĠC A.ġ. ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA ġahöz TEKS.TAġ.ĠNġ.S AN.TĠC.LTD. ġtġ. ÇORLU TEKSTĠL KOT ZIMPARL. ġahsoy METAL ENJK KALIP SAN A.ġ. ÇORLU 268 ALÜMĠNY DÖKÜM P KĠMYA

269 ġalteks TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU EMPĠRME BASKI DOKUMA ġanli YAPI MALZ SAN TĠC A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU PLASTĠK PVC KĠMYA ġampiġyon YEM SAN A.ġ. ÇORLU H.YEMĠ GIDA ġen DERĠ VE KONF SAN TĠC A.ġ. ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA 494 ġenhamzaoğl U DERĠ TEKSTĠL SAN LTD ÇORLU HAM DERĠ DERĠ ġik MAKAS GĠYĠM SAN ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA TAÇ MAKĠNA SAN A.ġ. ÇORLU MAKĠNA METAL EġYA TADIMSAN YEMEK ÜR SAN TĠC A.ġ. ÇORLU HAZIR YEMEK GIDA TAMSE MODERN TAMBUR SAN LTD ÇORLU KUMAġ ĠÇĠN TAMBUR DĠĞER TAMTEKS TEKSTĠL KONF SAN A.ġ. ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA 500 TANATAR KONF SAN A.ġ. ÇORLU KÜRK DERĠ 501 TANER TRĠKO SAN TĠC A.ġ. ÇORLU PAMUKLU ĠPL BYA DOKUMA 502 TANIP FANTAZĠ ĠPLĠK SAN. ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA 269

270 503 TANRIVERDĠ KUMAġÇILIK SAN ÇORLU TÜL DOKUMA DOKUAM 504 TANRIVERDĠ MENSUCAT SAN A.ġ. ÇORLU DOKUMA DOKUMA TANSOY YED PARÇA SAN. ÇRL ġb ÇORLU YEDEK PARÇA METAL EġYA TAYFURLAR TEKSTĠL SAN LTD ÇORLU DOKUMA DOKUMA TEDÖKSAN DÖKÜM SAN LTD ġtġ ÇORLU DÖKÜM KĠMYA 508 TEK MENS. VE TĠC A.ġ. ÇORLU SENTETĠK ÇUVAL KĠMYA TEKBAU YAPIL MALZ MAD SAN A.ġ. ÇORLU BETON ALÇI TAġ-TOPRAK TEKDERSAN DERĠ SAN TĠC A.ġ. ÇORLU VĠDELA DERĠ TEKNĠK ALÜMĠNYUM SAN.A.ġ.-ÇRL FABRĠKASI ÇORLU ALÜM.DÖK. METAL TEKNOTAN BASKI MERKZ LTD ÇRL ġb ÇORLU MAKĠNA MONTAJI DĠĞER TEKO ALÜMĠNYUM SAN A.ġ. ÇORLU FOLYO-KAPAK KĠMYA TEKSMOBĠLĠ TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇORLU DÖġEMELĠK KMġ DOKUMA 270

271 TEKġEM TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU BASKI ĠġÇĠLĠĞĠ DOKUMA TEMBO TEKSTĠL SAN LTD ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA TEMBOYA TESKTĠL SAN VE KUMAġ TĠC LTD ġtġ ÇORLU BOYAMA DOKUMA TEMER DERĠ SAN LTD ġtġ ÇORLU KÜRK GĠYĠM DERĠ 519 TERMO ISI SĠST TĠC SAN A.ġ. ÇORLU ELEKT EV AL DĠĞER 520 TERMO MARKET SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU THERMO HTERM DĠĞER 521 TERMO TEKNĠK TĠC SAN A.ġ. ÇORLU PANEL RADY. METAL EġYA 522 TEZCANLAR SÜT ÜRÜNL SAN A.ġ. ÇORLU SÜT ÜRÜNLERĠ GIDA TĠRE KUTSAN OLUKLU MUK SAN. A.ġ. ÇORLU OLUKLU MUKV KAĞIT TOPKAPI MENSUCAT SAN A.ġ. ÇORLU BOYAMA DOKUMA TOPRAK KÜRK TEKSTĠL SAN LTD ÇRL ġ ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ TPAO VAKIFLAR ÇORLU DOĞAL GAZ TESĠSLERĠ ÇORLU ÜRT DĠĞER 271

272 527 TRAKYA KAĞIT SAN A.ġ. ÇORLU GRĠ KARTON KAĞIT TRAKYA TABLDOT GIDA SAN LTD ÇORLU HAZIR YEMEK GIDA TRAKYA YAĞLI TOH. TAR SAT KOOP BRL ÇORLU AYÇĠÇEK YAĞI GIDA TSK TEST SĠST KABLO TEST LTD ġtġ ÇORLU ÜN. DĠĞER TTM TEKNĠK TEKSTĠL MAK SAN A.ġ ÇRL ÇORLU TEKSTĠL MAK METAL TUFANLAR OTOMOTĠV SAN. TĠC. LTD.ġTĠ. KAPORTA - BOYA ÇORLU METAL TURAN TEKSTĠL ĠHT SAN LTD ÇORLU KONFEKSĠYON DOKUMA TURBO TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. KUMAġ ÇORLU BOYAMA DOKUMA TÜLMEN TÜL MENSUCAT SAN A.ġ. ÇORLU TÜL ĠPLĠK DOKUMA TÜLÜMENLER TÜL MENS SAN A.ġ. ÇORLU TÜL DOKUMA TÜM PLASTĠK VE MAK SAN ÇORLU HAVUZ POMP DĠĞER UGS-UĞUR GERĠ DÖNġ TĠC LTD ÇORLU ELYAF DOKUMA UĞUR BETON METAL PLAST SAN. ÇORLU BETON AĞIRLIK TAġ TOPRAK UĞUR TEKSTĠL PAMUKLU SAN. ÇORLU DOKM DOKUMA 272

273 ULAġ KĠMYEVĠ MADDE SAN ÇORLU BOYA VERNĠK KĠMYA ULUSOY UN SAN TĠC A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU BUĞDAY UNU GIDA UNDO DERĠ VE TEKSTĠL SN. TĠC A.ġ. ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ UNĠLEVER SAN TĠC A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU DONDURMA GIDA USLUER DERĠCĠLĠK SAN TĠC LTD ġtġ ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ USTA VĠTRĠFĠYE ĠNġ SAN TĠC A.ġ. ÇORLU SERAMĠK GRÇL TAġ-TOPRAK UYGUN TEKSTĠL DERĠ SAN TĠC A.ġ. ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ ÜÇT BOYA SANA VE TĠC A.ġ. ÇORLU ĠPLĠK DOKUMA ÜÇYILDIZ KAĞIT MASURA SAN. ÇORLU KAĞIT KAĞIT ÜMĠT TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU BOYAMA DOKUMA ÜNĠLEVER SAN ÜRK A.ġ. ÇORLU KAHVALT. MRG GIDA ÜNĠVERSAL TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇORLU BOYAMA ÖRME DOKUMA VARDARLI ENTEGRE TEKST,ĠL SAN ÇORLU BOYA BASKI DOKUMA 554 VARĠN ÖRME BOYA SAN. ÇORLU ÖRME BOYAMA DOKUMA 555 VAROL BETON VE YAPI END LTD ÇRL ġ ÇORLU HAZIR BETON TAġ TOPRAK 273

274 VATAN KABLO METAL END SAN A.ġ. ENERJĠ KABLOSU ÇORLU DĠĞER VEFA BOZACI GIDA MAD SAN TĠC A.ġ. ÇORLU SĠRKE BOZA GIDA VERDĠ DOK TEKSTĠL SAN. LTD ġtġ ÇORLU TÜL DOKUMA VESKĠM KĠMYEVĠ MAD. SAN TĠC A.ġ. ÇORLU ANTĠBAKTR. M. KĠMYA VESKĠM KĠMYEVĠ MADDELER SAN A.ġ. ÇORLU ANTĠBAKT. M. KĠMYA VESTA TEKSTĠL SAN LTD. ÇORLU ÖRME KUMAġ DOKUMA VĠNAKS PLASTĠK SAN ÇORLU ÇĠFT CAM SĠST KĠMYA VĠRA COLOR SAN VE TĠC A.ġ. ÇORLU MASTB. BOYA KĠMYA VOLKAN LEADHER DERĠ SAN ÇORLU KÜRK DERĠ YAKUT MAKĠNA VE ZĠNCĠR SDAN KONVEYÖR LTD ÇORLU ZĠNC METAL EġYA YALÇIN TES MALZ. SAN TĠC A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU PLAST AMB SAN KĠMYA YAġAM TEKSTĠL SAN VE TĠC A.ġ. ÇORLU TÜL DOKUMA YEĞENLER UN GIDA SAN ÇORLU UN GIDA YENĠYURT GERĠ DÖN.TUR TĠC LTD ÇORLU GRANÜL KĠĠMYA 274

275 570 YEġĠL KUNDURA SAN A.ġ. ÇORLU AYAKKABI DERĠ YEġĠLLER DERĠ SAN LTD ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ YEġĠLLER DERĠ SAN TĠC LTD ÇRL ġb ÇORLU KÜRK SÜET DOKUMA YILBAY DERĠ SAN VE TĠC LTD ġtġ ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ 574 YILDIZ KAZAN SAN A.ġ. ÇORLU BUHAR KAZANI DĠĞER YILDIZ MAK SAN. TĠC A.ġ. ÇORLU Kġ.BOYM MAK METAL EġYA YILKA ĠPLĠK TEKSTĠL SAN KUMAġ A.ġ. ÇORLU BOYAMA DOKUMA 577 YILTEKS YIKAMA SAN A.ġ. ÇRL ġb ÇORLU PARÇA YIKAMA DOKUMA YĠĞĠTLER DERĠ SAN A.ġ. ÇORLU VĠDELA DERĠ DERĠ YUSUF ÇANTA VE DERĠ SAN ÇORLU HAM DERĠ DERĠ YÜKSEL HĠDROLĠK MAK SAN TĠC ÇORLU MAKĠNE PARÇ METAL EġYA YÜKSELLER DERĠ SAN VE TĠC A.ġ. ÇORLU DERĠ DERĠ YÜPAK BOYAMA SAN A.ġ. ÇORLU PAMUKLU B. DOKUMA ZEYNEL YELOĞLU ÖZ SAÇ MET S LTD ÇORLU SAÇ METAL ĠġL METAL EġYA 275

276 ZEYNEP GĠYĠM SAN TĠC A.ġ. ÇRL ġb KUMAġ ÇORLU BOYAMA DOKUMA AKINLAR TEKSTĠL SAN KUMAġ LTD.ÇOR.ġB. ÇORLU BOYAMA TEKSTĠL FERSAN TEKSTĠL SAN.LTD.ÇRL.ġB. ÇORLU ÖRME KUMAġ TEKSTĠL KUTAY ÖRME KUMAġ TEK.A.ġ. ÇRL.ġB ÇORLU ÖRME KUMAġ TEKSTĠL ATLAS HALICILIK ĠġLT.A.Aġ- ENERJĠ ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER GÜLLE ENTG.VE TEKS.ĠġLT.SAN.T ĠC.A.ġ.ENERJĠ ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER GÜNÖZ TEKSTĠL VE KĠMYA SAN LTD-ENERJĠ ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER AKATEKS TEKSTĠL SAN A.ġ.-ENERJĠ ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER TANRIVERDĠ DOK.APRE VE BOYA SAN.TĠC.A.ġ.- ENERJĠ ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER ZEYNEP GĠYĠM SAN TĠC A.ġ. ÇRL ġb-enerjġ ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER ERAK GĠYĠM SAN.TĠC.A.ġ.- ENERJĠ ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER AKMAN TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇRL ġb-enerjġ ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER EROĞLU GĠYĠM SAN LTD-ENERJĠ ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER NUR YILDIZ TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ.-ENERJĠ ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER 276

277 ELSE TESKTĠL SAN TĠC A.ġ.- ENERJĠ ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER ġik MAKAS GĠYĠM SAN- ENERJĠ ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER NURPAK BOYA APRE SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ.- YIKAMA- ÇORLU ġb ÇORLU BOYAMA TEKSTĠL UYGUN TUHAFĠYE TEKS.TĠC.SAN.LT SATEN D.ġTĠ-ÇRL ġb ÇORLU KURDALE TEKSTĠL SK-ST BETON ĠNġ.TAAH.LTD.ġ TĠ. ÇORLU PARKE TAġI TAġ TOPRAK META-FOR MAK.VE KAL.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. ÇORLU DÖKÜM METAL METAL YÜKSEL OTO. YEDEK PRÇ.LTD.ġTĠ.- ÇORLU FAB. LAVA TEKS.SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ. ÇORLU ÇORLU TRAKTÖR YDK.PARÇA KOT ZIMPARALAMA METAL TEKSTĠL GLOBAL ENERJĠ ELEK.ÜRT.YULA FLI ġubesġ ÇORLU ELEKTRĠK DĠĞER FORM MODEL DÖKÜM PLS.MAK.SAN.TĠ C.LTD.ġTĠ. ÇORLU ALÜM. DÖKÜM METAL KAZANCI ALÜ.KABLO SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. ÇORLU ALÜ.TEL METAL PET-MAK PET ġġġ MAK.ĠMALAT VE OTOMASYON SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. PET ġġġġrme MAK. ÇORLU METAL ERKAN OTOMO.SAN.TĠC. LTD.ġTĠ. ÇORLU OTO SERVĠS METAL 277

278 BĠLDER DERĠ SAN.TĠC.LTD.ġTĠ- ÇRL ġb ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ TEKNĠK FLAMENT TEKS.SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ.- ÇRLġB ÇORLU LĠKRALI ĠPLĠK TEKSTĠL GÜVEN BRODE SAN.VE TĠC. A.ġ. BRODE ÇORLU APLKLEME TEKSTĠL BARKIN PLASTĠK SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. -ÇRL ġb ÇORLU GRANÜL PLASTĠK NAZ ÖRME KUMAġ TEKS. KUMAġ A.ġ.-ÇRL ġb ÇORLU BOYAMA TEKSTĠL ALFA GRUP TEKST.GIDA.KUY.ĠNġ.SAN.TĠC.LT D.ġTĠ.-ÇRL ġb ÇORLU TÜL TEKSTĠL TPAO VAKIFLAR 03 ÇORLU HAM PETROL ÜRETĠM SAHASI ÇORLU VE DOĞALGAZ KĠMYA DAMA ÇAMAġIRLARI TEKS.VE GIDA ÜTR.PAZ.ĠNġ.SA N.TĠC.LTD.ġTĠ. ÇORLU HAZIR YEMEK GIDA ÖĞRETMEN ÇORAP FAB. A.ġ.DEPO VE LOJĠSTĠK MRK ÇORLU BAYAN ÇORAP TEKSTĠL YD KÜRK DERĠ SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ VOLDER DERĠ SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ. ÇORLU KÜRK SÜET DERĠ ÜÇLER TEKSTĠL SAN.TĠC.A.ġ.- KUMAġ ÇRL ġb ÇORLU BOYAMA TEKSTĠL EKO MODÜLER YAPI MALZ.ĠNġ SAN.VE TĠC A.ġ.- ÇRL ġb ÇORLU PARKE TAġI TAġ TOPRAK 278

279 ĠSTANBUL TARIM ÜR.VE GIDA SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. -ÇRL ġb ÇORLU ÇÖĞEN SUYU GIDA TRAKYA GAZ SAN.TĠC.A.ġ. ÇORLU SIVI GAZ KĠMYA KARELĠ ĠNġ.TUR.PET.GIDA SAN.TĠC.A.ġ.- ÇRL.ġB. ÇORLU UN GIDA 3M SAN VE TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY TEM MALZ KĠMYA ABK YATIRIM TEKSTĠL DIġ TĠC Aġ. ÇERKEZKÖY PERDE DOKUMA ACAR AHġAP VE PALET SAN TĠC LTD ġtġ ÇERKEZKÖY KERESTE ORMAN ÜR. AK ENERJĠ ELEKT ÜR ÇKZKÖY ġb ÇERKEZKÖY BUHAR DĠĞER AK KABLO ĠMALAT SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY KABLO DĠĞER AKBAġ OTOMOTĠV SAN TĠC A.ġ. AKFĠBER POLYESTER ÇERKEZKÖY KUMAġ BOYAMA DOKUMA SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY ELYAF DOKUMA AKHAN TEKSTĠL SAN TĠC. LTD. ġtġ ÇERKEZKÖY KUMAġ DOKUMA AK-KĠM KĠMYA SAN VE TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY SODYUM KĠMYA 637 AKKON ÇELĠK YAPI SĠST SAN ÇKZ ġb ÇERKEZKÖY ÇELĠK YAPI SĠST METAL 279

280 AKSU ĠPLĠK DOKUMA FAB TÜRK A.ġ. ÇERKEZKÖY ĠPLĠK DOKUMA AKġAN ETÜD MÜÇAV SAN. A.ġ. ÇERKEZKÖY ÇELĠK YAPI SĠST DĠĞER ALKAN MAKĠNA SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY MAKĠNA MAKĠNA ALMĠNA TEKNĠK TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY TELA DOKUMA 642 ALPER TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY ÇĠLE BOYAMA DOKUMA ALMODO ALTUNLAR TEKSTĠL SAN ÇERKEZKÖY KUMAġ DOKUMA ALSA KĠMYA ÜR. ĠNġ ĠTH S. LTD ġtġ ÇERKEZKÖY OTOM YAĞ KĠMYA ALTIN ĠPLĠK VE ÇORAP SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY NAYLON DOKUMA ALYILDIZ METAL VE NAKL SAN ÇERKEZKÖY GRANÜL KĠMYA ANADOLU ĠPLĠK TEKS FAB SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY ĠPLĠK DOKUMA ANGORA TEKSTĠL-KĠSOTO ÇERKEZKÖY TEKSTĠL APRE TEKSTĠL SAN VE TĠC LTD KUMAġ ġtġ. ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA ARÇELĠK A.ġ.- Ç.KÖY ġubesġ 2 ÇERKEZKÖY ÇAM.KUR.MAK METAL EġYA ARDIÇ ELEKTRĠK SAN TĠC LTD. ġtġ ÇERKEZKÖY KABLO TAġ SĠS MAKĠNA 280

281 ARI TEKSTĠL TĠC SAN A.ġ. KUMAġ ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA ARKOMAT MOD. TEKNĠK SAN. ÇERKEZKÖY OTO YAN SAN METAL EġYA ARTA TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA AS EMPRĠME SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY EġARP DOKUMA ASALTEKS TEKSTĠL SAN TĠZ KUMAġ A.ġ. ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA ATAK FARMA KOZMETĠK SAN ÇERKEZKÖY MĠNĠ TESTER KĠMYA ATAOĞLU ORMAN ÜRNL. SAN TĠC LTD ÇERKEZKÖY BOYALI MDF DĠĞER ATLAS TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇRL ġb ÇERKEZKÖY RĠNG ĠPLĠK DOKUMA ATASOY GERĠ DÖN. MET. PAK S. A.ġ. ÇERKEZKÖY DĠĞER ATILIM ĠNġAAT VE TKSTĠL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY HAZIR BETON TAġ-TOPRAK ATOMĠK TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY ÖRME TEKSTĠL DOKUMA ATSAġ TEKSTĠL TURĠZM A.ġ. ÇERKEZKÖY PENYE DOKUMA ATT TEKSTĠL SAN VE TĠC A.ġ. ÇKZ ÇERKEZKÖY TEKSTĠL DOKUMA AVA PLASTĠK SAN VE TĠC LTD ġtġ ÇERKEZKÖY TERMOS METAL EġYA AZAMAT TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA 281

282 667 BALKAN ÇELĠK DÖVME SAN LTD ÇERKEZKÖY OTOM YED PARÇ METAL EġYA 668 BALTAġ ĠÇ VE DIġ TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY DOKUMA KUMAġ DOKUMA 669 BAK-AY TEKSTĠL SAN ÇERKEZKÖY TÜL PERDE DOKUMA BASAġ AMB VE YAL SAN ÇKZ ġb ÇERKEZKÖY POLĠSTREN KĠMYA BEKS ÇORAP VE ĠÇGĠYĠM SAN ÇERKEZKÖY ÇORAP DOKUMA BES REKLAM SAN TĠC LTD. ġtġ ÇERKEZKÖY FOLYO KĠMYA BEST ORMAN ÜRÜNL SAN LTD ġtġ. ÇERKEZKÖY KAPI ORMAN ÜR. BĠLĠM ĠLAÇ SAN TĠC A.ġ. ÇKZ ġb. ÇERKEZKÖY ĠLAÇ KĠMYA BĠMAK KABLO VE MAK SAN ÇERKEZKÖY KABLO DĠĞER BĠRLĠK ÖRME SAN TĠC A.ġ. KUMAġ ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA BOEN ALÜMĠNYUM METAL SAN LTD ÇERKEZKÖY PROFĠL METAL BONDĠ TESKTĠL SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY PERDE DOKUMA BONY TEKSTĠL ĠġL SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY ÇORAP DOKUMA BOR BĠLLET AL. SAN. TĠC LTD ALÜMĠNYUM ġrġ ÇERKEZKÖY BĠLLET METAL BORKĠM BORU PROFĠL S. LTD ġtġ. ÇERKEZKÖY KAYNEK TELĠ METAL EġYA 282

283 BOTAġ NEHĠR TEKSTĠL SAN A.ġ KUMAġ ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA BOYTEK REÇĠNE BOYA KĠMYA SAN. ÇERKEZKÖY PETROL ÜT KĠMYA 684 BOYTEKS BOYA SAN LTD. ġtġ ÇERKEZKÖY ÇORAP BOYAMA DOKUMA 685 BROSS TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY ÇORAP DOKUMA BSH EV ALETLERĠ SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY EV ALETLERĠ METAL EġYA BUYRUK TEKSTĠL TĠC LTD ġtġ ÇKZ ġb ÇERKEZKÖY HAM KUMAġ DOKUMA BUYRUK TESKTĠL TĠC LTD ÇKZ 2. ġb ÇERKEZKÖY KUMAġ BOYAMA DOKUMA CAN OTOMOTĠV ĠNġ SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY JEEP TAMPON METAL EġYA 690 CEMPA TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ ÇERKEZKÖY KUMAġ BOYAMA DOKUMA 691 CONS TEKSTĠL SAN TĠC LTD. ġtġ ÇERKEZKÖY JEANS DOKUMA 692 CSY TEKSTĠL APRE SAN. ÇERKEZKÖY PAMUK BOYAMA DOKUMA 693 ÇAĞLAYAN TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY TEKSTĠL DOKUMA 694 CUMALĠ ĠNAL ĠNALLAR HURDA TĠC ÇERKEZKÖY HURD. PLAST KRM DĠĞER 283

284 ÇAĞDAġ TEKSTĠL MAK SAN LTD. ġtġ ÇERKEZKÖY KUMAġ DOKUMA ÇIĞIR KĠMYA SAN TĠC A.ġ. ÇRL. ġbn ÇERKEZKÖY PLST ENJ KĠMYA ÇERKEZKÖY ENERJĠ ELEKTRĠK ÜRETĠM A.ġ. ÇERKEZKÖY ELEKTRĠK DĠĞER DANĠġMENT MAK SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY BEYAZ EġYA P METAL EġYA DE-ÇESAN OTOMOTĠV SAN OTOMOTĠV A.ġ. ÇERKEZKÖY PRÇS METAL EġYA DEKOR BOYA SAN TĠC LTD ġtġ ÇERKEZKÖY BOYA ĠMALATI KĠMYA DERBY KONVEYÖR KONVEYÖR BANT SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY BANT DĠĞER DESA TEKSTĠL VE PLAST SAN LTD ÇERKEZKÖY KUMAġ DOKUMA DEPA AKTĠF ĠLAÇ MAM. SAN. VE PAZL A.ġ. ÇERKEZKÖY ĠLAÇ KĠMYA DĠNEX EGZOZ EM TEKN SAN A.ġ ÇERKEZKÖY EGZOS METAL EġYA 705 DĠZAYN PLASTĠK SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY POLĠELĠTEN KĠMYA DOĞUSAN TEKSTĠL ÇERKEZKÖY TEKSTĠL DOKAFLEX KAUÇUK OTOM YAKIT SAN ÇERKEZKÖY HORTUMU DĠĞER 284

285 ECZACIBAġI - ZENTĠVAKĠMY ÜR SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY ĠLAÇ KĠMYA EDA TEKSTĠL ÖRME SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY KUMAġ ÖRME DOKUMA EGELĠ ZIMPARA SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY ZIMPARA KĠMYA EGESAN AġINDIRICI TAġLAR SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY AġINDIRICI TAġ KĠMYA EKĠP TEKNĠK TEKSTĠL SAN POLYESTER ÇERKEZKÖY KUM DOKUMA EKMEKÇĠLER GIDA SAN TĠC LTD ġtġ ÇERKEZKÖY EKMEK GIDA EKOL TEKSTĠL SAN VE TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY BATTANĠYE DOKUMA ELĠT TEKSTĠL BOYA APRE SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA ELTEKS TEKSTĠL SAN. KUMAġ ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA ELKON ELEVATÖR MAK SAN A.ġ.2 ÇERKEZKÖY MAKĠNA METAL EġYA 718 ELPA ELASTĠKĠ ĠPLĠK SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY LASTĠK ĠPLĠĞĠ DOKUMA ELVAN TEKSTĠL BOYA APRE SAN A.ġ. 285 KUMAġ BOYAMA ÇERKEZKÖY DOKUMA EMEK BAKIR DÖKÜM SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY BAKIR ÇĠNKO METAL

286 721 EMEK ĠNġAAT TAAH VE TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY PREFAB YAPI EL KĠMYA EMRE TEKSTĠL KĠMYA SAN LTD ġtġ ENERJĠ ELEKTRONĠK ÇERKEZKÖY KUMAġ BOYAMA DOKUMA SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY TV DĠĞER ENESLER ÖRME TEKSTĠL SAN VE TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA ENVAR TEKSTĠL BOYA KĠMYA SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY BOYA DOKUMA ENKO TEKSTĠL SAN TĠC DIġ TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY KONF DĠKĠMĠ DOKUMA ERYĠĞĠT EMRĠME TEKSTĠL SAN ÇERKEZKÖY TEKSTĠL DOKUMA 728 ERSAN AMBALAJ VE YALITIM SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY AMBALAJ ELEMANL KĠMYA 729 EREN KAĞIT SAN VE TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY KAĞIT KAĞIT 730 EST PANEL SĠST LERĠ SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY PANEL KĠMYA ESSELTE LEĠTZ BÜRO MALZ SAN A.ġ ÇERKEZKÖY KIRT MALZ KAĞIT ETSAġ TEKSTĠL TUR. SAN. TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY HAM ĠPLĠK DOKUMA FAREL PLASTĠK ELEKT SAN. ÇERKEZKÖY ELEKT HATLAR DĠĞER 286

287 FĠL MAN MADE TEKNĠK SAN A.ġ. ÇKZ ġ ÇERKEZKÖY RĠNG ĠPLĠK DOKUMA FĠLPAK PAK. VE DOL TES SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY FĠLE ÇUVAL DOKUMA FĠTAġ KĠMYA BOYA PĠGMENT SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY REÇĠNE KĠMYA FLAMESTEK TEKN MONT SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY MONTAJ ĠġL DĠĞER GABRALI TUR GIDA SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY UN KEPEK GIDA 739 GAMMA PAK STERĠL MALZ SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY STERĠLĠZASYON DĠĞER GAZĠOĞLU ALÜMNYUM SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY UN KEPEK GIDA GENCO LOJĠSTĠK VE DIġ TĠC LTD ġtġ ÇERKEZKÖY LOJĠSTĠK DĠĞER GENKA TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY ASTAR TELA DOKUMA GĠRĠġĠM PAZL TÜK. ÜRT. TĠZ A.ġ. ÇERKEZKÖY DETERJAN KĠMYA GÖKÇAĞ KUMAġÇILIK KUMAġ SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA GÖKKUġAĞI BOYA SAN TĠC LTD ġtġ ÇERKEZKÖY PAMUKLU DOKUMA GRAND BETON SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY BETON TAġ TOPRAK GRAPOL YAPI TEKNOLOJĠLERĠ A.ġ ÇERKEZKÖY GRANÜL TAġ-TOPRAK GÜLCAN METAL SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY ALÜMĠNYUM METAL 287

288 749 GÜLÇEK TEKSTĠL BOYA APREC SAN ÇERKEZKÖY BOYA APRE DOKUMA 750 HAKAN Ç.OĞLU PAY PLASTĠK ÇERKEZKÖY HURDA KOVA KĠMYA 751 HAKAN PLASTĠK BORU SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY PVC BORU METAL EġYA HALLAÇ ÇELĠK DÖVME SAN. ÇERKEZKÖY ROT-BALANS METAL EġYA HATEKS ÖRME TEKSTĠL SAN KUMAġ ĠNġ SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA HEDEF APRE BOYAMA TEKSTĠL SAN. LTD ġtġ ÇERKEZKÖY TEKSTĠL DOKUMA HATTAT TARIM MAK SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY YEDEK PARÇA METAL EġYA HEMA ENDÜSTRĠ OTOM YED A.ġ. ÇERKEZKÖY PARÇ METAL EġYA HEMA OTOMOTĠV SĠST A.ġ. ÇERKEZKÖY FREN MAFSAL METAL EġYA HEMA TRW OTOM DĠREKS SĠST A.ġ. ÇERKEZKÖY HĠDROLĠK MEK METAL EġYA HENATEKS BOYA APRE SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY PP BOYA BASKI DOKUMA HUNCA KOZMETĠK SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY DETERJAN KĠMYA 761 HÜPPE ĠNġ MALZ SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY DUġAKABĠN DĠĞER 762 HYSOUNG ĠST TEKSTĠL LTD ġtġ ÇERKEZKÖY SENTETĠK ĠPLĠK DOKUMA 288

289 ĠBRAHĠM ETEM KĠMYA SAN TÜRK A.ġ. ÇERKEZKÖY ĠLAÇ KĠMYA ĠLHAN ÖNEL ÖNALLAR TEKSTĠL S ÇERKEZKÖY ĠPLĠK DOKUMA ĠNTEKS ULUSL AR TEKSTĠL SAN. ÇERKEZKÖY TEKSTĠL DOKUMA ĠNCĠ MERMER GRANĠT SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY MERMER TAġI TAġ-TOPRAK 767 ĠREKS GIDA SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY EKMEK KARIġIM M GIDA ĠSTANBUL MENSUCAT SAN A.ġ. KUMAġ ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA ĠZMAK ĠZOLASYON END POLĠELĠTEN SAN ÇERKEZKÖY LVHA KĠMYA ĠZOMAKS YALITIM END A.ġ. ÇERKEZKÖY PVC KĠMYA JOTUN TOZ BOYA SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY TOZ BOYA KĠMYA JOTUN BOYA SAN TĠC A.ġ. KARE MUTFAK NAK MOB ĠNġ TUR SAN ÇERKEZKÖY ÇERKEZKÖY DENĠZ SANAYĠ BOY MUTFAK DOLABI KĠMYA ORMAN ÜR KEMĠRA KĠMYA SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY SACOCEL KĠMYA KENT DIġ TĠCARET LTD ÇKZ ġb ÇERKEZKÖY MUTFAK SĠST METAL EġYA KIVANÇ TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ.ÇKZ ġb ÇERKEZKÖY PAMUK ĠPLĠĞĠ DOKUMA 289

290 KĠSOTO KĠMYEVĠ ÜRÜNLR SA. LTD AERESOL ÇERKEZKÖY DOLUMU KĠMYA KLAS KALIP VE MOBĠLYA SAN LTD ÇERKEZKÖY EV MOBĠLYA ORMAN ÜR KLÜBER LUBRĠCATĠON YAĞL ÜRÜNL A.ġ ÇERKEZKÖY GRES YAĞI KĠMYA KOÇAK FARMA ĠLAÇ VE KĠMYA SAN ÇERKEZKÖY ĠLAÇ KĠMYA KONTAġ KONTRAPLAK SN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY KONTRAPLAK ORMAN ÜR KOPAġ KOZMETĠK PAZL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY KOZMETĠK KĠMYA KOR AHġAP AMB ORMAN ÜR SAN LTD ÇERKEZKÖY PALET ORMAN ÜR KORAT TEKSTĠL SAN TĠC PAZL A.ġ. ÇERKEZKÖY HAM KUMAġ DOKUMA KOZA SĠNAĠ YAĞLAR TĠC LTD ÇERKEZKÖY YAĞ KĠMYA KULAKLI DOKUMA SAN TĠC A.ġ. KURT KĠMYA ĠZOLASYON SAN LTD ÇERKEZKÖY ÇERKEZKÖY DOKUMA KUMAġ ĠZOLASYON MALZ DOKUMA KĠMYA LANG-YÜZER OTOM SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY CONTA METAL EġYA MABAġ TEKSTĠL GĠYĠMM SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY KONFEKSĠYON DOKUMA MAGNEZYUM VE METAL TOZL A.ġ. ÇERKEZKÖY MAGNEZYUM KĠMYA 290

291 MATSAN MATBACILIK SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY DUVAR KAĞIDI KAĞIT ERAK GĠYĠM SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ- Ç.KÖY ġubesġ ÇERKEZKÖY PANTOLON DOKUMA MEGA ĠÇ GĠYĠM TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY ĠÇ GĠYĠM DOKUMA MEGATEK ELEKT SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY TV DĠĞER MERĠNOS HALĠ SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY HALI DOKUMA MERT KĠM KĠMYA SAN ÇERKEZKÖY KĠMYEVĠ TUZ KĠMYA MESEK METAL SAN VE TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY METAL EġYA MET ĠPLĠK SAN VE TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY ĠPLĠK BÜKÜMÜ DOKUMA MĠLKAY TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY VATKA KEÇE DOKUMA MODAKON KONF. ĠHR PAZL SAN A.ġ ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA MODERN HALI SAN TĠC A.ġ. ÇKZ ġb ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA MOMENT TEKSTĠL VE KĠMYA SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY KUMAġ APRESĠ DOKUMA MUSSAN ĠPLĠK SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY ĠPLĠK YIKAMA DOKUMA 804 NARĠN HOLDĠNG A.ġ. ÇERKEZKÖY DENĠM-KADĠFE DOKUMA 291

292 805 NEVZAT TRĠKO KONF ENT. TES SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY KUMAġ BOYAMA DOKUMA NĠHAT TURAN TURAN TEKSTĠL ÇERKEZKÖY ĠPLĠK DOKUMA NĠMET FANTAZĠ ĠPLĠK SAN TĠC DÜZ ĠPLĠK LTD ÇERKEZKÖY ÜRETĠMĠ DOKUMA NUMAN METĠN ALTINOKLAR SUNTA KAP LTD KAPLAMALI MDF ÇERKEZKÖY DĠĞER NURSAN MAK SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY DĠġLĠ ĠMALATI METAL 810 OLGUN APRE BOYAMA SAN LTD ÇERKEZKÖY PAMUKLU BOYAMA DOKUMA ORHAN ÖZKAN (ÖZKARTAY) ÇERKEZKÖY YANGIN EKĠMP DĠĞER ORDU TEKSTĠL BOYA SAN A.ġ. KUMAġ ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA OSSAN KUMAġÇILIK TEKSTĠL LTD ġtġ ÇERKEZKÖY KADĠFE DOKUMA OTOTEK METAL ĠġL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY ARAÇ PARÇ METAL OTTOMAN HALI SAN TĠC LTD ġtġ ÇERKEZKÖY MAKĠNA HALISI DOKUMA 816 ÖRNEK TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY KUMAġ DOKUMA 817 ÖZCANLAR ĠPLĠK TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY ĠPLĠK DOKUMA 818 ÖZCANLAR TEKSTĠL SAN VE TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY KUMAġ ÜRETĠMĠ DOKUMA 292

293 ÖZEN MENSUCAT BOYA TERB ĠġL A.ġ. ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA ÖZEL ELEKTROLĠT BAKIR MAM SAN ÇERKEZKÖY BAKIR PĠRĠNÇ METAL EġYA ÖZER METAL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY TEL METAL EġYA ÖZĠTEKS DERĠ TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY SUNĠ DRĠ DERĠ PAK BOYA SAN VE TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY BOYA KĠMYA ÖZNUR KABLOSAN TĠC. ÇKZ ġb ÇERKEZKÖY KABLO DĠĞER PAKSA PLASTĠK AMB SAN TĠC LTD ÇERKEZKÖY POLĠELĠTEN KĠMYA PAKSEL KĠMYA SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY ÇOCUK BEZĠ KĠMYA PALBEN TUR- MAK TEKS SAN KUMAġ LTD ġtġ ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA PAPĠRUS KAĞIT SAN TĠC A.ġ. ÇKZ ġb ÇERKEZKÖY TEM KAĞIDI KAĞIT PARK GIDA VE MEġRUBAT SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY BĠRA GIDA PĠLKAPEN PLASTĠK KAĞI VE PENC SAN ÇERKEZKÖY KAPI PENC SĠST KĠMYA 831 PEHLĠVANOĞLU KAĞIT AMB SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY FLUTĠNG KAĞIT KAĞIT 293

294 POLĠJÜT AMB SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY PP ĠPLĠK DOKUMA POLĠMER KAUÇUK SAN MUHTELĠF A.ġ. ÇERKEZKÖY KAUÇUK KĠMYA POLĠNET AMB SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY FĠLE ÇUVAL KĠMYA POLĠYA POLĠESTER SAN TĠC LTD ġtġ ÇERKEZKÖY REÇĠNE KĠMYA POġETSAN AMBALAJ SAN. A.ġ. ÇERKEZKÖY KAĞIT POġET KAĞIT RAHĠM YAMANLAR ORMAN ÜR SAN TĠC LTD. ġtġ ÇERKEZKÖY MDF KAPLAMA DĠĞER REDBOY TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ ÇERKEZKÖY ĠPLĠK DOKUMA RKM RULĠK KAĞIT MASURA NAK SAN TĠC LTD ÇERKEZKÖY KAĞIT HAMURU KĠMYA RĠBATEK TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY TEKSTĠL DOKUMA PROMER POLĠMER MADDE SAN A.ġ. PUTZMEĠSTER MAK SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY ÇERKEZKÖY YAPIġTIRICI ĠMALĠ BETON POMPASI KĠMYA METAL REPKA KAUÇUK SAN TĠC A.ġ. ROTER TEKSTĠL BOYACILIK SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY YAKIT HORTUMU KĠMYA ÇERKEZKÖY BOYAMA-BASKI DOKUMA 294

295 845 SA-HA TEKSTĠL BOYA APRE SAN LTD ÇERKEZKÖY ÖRME KUMAġ DOKUMA 846 SAHĠ TEKSTĠL SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY DÖġMLĠK KUMAġ DOKUMA 847 SAMET KALIP VE MAD SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY MOB AKS DĠĞER SANĠFOAM SÜNGER SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY SÜNGER KĠMYA SANĠTEKS SÜNGER SAN ÇERKEZKÖY SÜNGER KĠMYA 850 SARAY DÖKÜM SAN ÇERKEZKÖY ALÜMĠNYUM PORFĠL METAL SARBAK METAL SAN A.ġ. ÇKZ ġb ÇERKEZKÖY PĠRĠNÇ ÇUBUK METAL SARIBAġLAR SERM SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY LAVABO KĠMYA SARICI METAL SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY METAL METAL EġYA SAROS TEKSTĠL ÖRME SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY ÇORAP DOKUMA 855 SATEKS TEKSTĠL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY KUMAġ BOYAMA DOKUMA SCHNEE METAL PLAST SAN LTD ÇERKEZKÖY BUL MAK SEPET KĠMYA SCHOTT ORĠM CAM SAN TĠC A.ġ. ÇKZ ġ ÇERKEZKÖY CAM ĠġLEME KĠMYA SCOTT ORĠM CAM SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY SEKURĠT CAM KĠMYA 295

296 SE OTOMOTĠV TEKN SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY KABLO DĠĞER SEN-TEK KAUÇUK SAN YAKIT A.ġ. ÇERKEZKÖY HORTUMU KĠMYA SERFĠL ĠPLĠK VE DOKUMA SAN A.ġ. KUMAġ ĠPL BOYM ÇERKEZKÖY DOKUMA SES TEKSTĠL SAN ÇERKEZKÖY DIġ GĠYSĠ DOKUMA 863 SEĠKON ENERJĠ ELKTRĠK SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY DĠĞER 864 SETAġ KĠMYA SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY T.BOYA MADDE KĠMYA 865 SĠNAN SĠFĠL ÇERKEZKÖY DEMĠR ÇELĠK METAL EġYA 866 SĠMGE TEKSTĠL SAN LTD ġtġ- Ç.KÖY ġubesġ ÇERKEZKÖY ÇORAP DOKUMA SĠNTAġ BOYA VE KĠMYA SAN LTD ÇERKEZKÖY BOYA KĠMYA SĠRKECĠ TEKSTĠL SAN VE TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY ÇEġĠTLĠ KUMAġ DOKUMA 869 SĠTEKS TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ ÇERKEZKÖY DÖġEMELĠK KMġ DOKUMA SOLE TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ ÇERKEZKÖY BOYAM APRE DOKUMA SSM STERĠL SAĞLIK MALZ A.ġ. ÇERKEZKÖY SAĞLIK MALZ DĠĞER 296

297 ġafak TÜL SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY HAM TÜL DOKUMA ġevkat BOYA EMPRĠME BASKI SAN ÇERKEZKÖY BOYA EMPRĠME DOKUMA ġark MENSUCAT FAB TEKSTĠL BOYA A.ġ. ÇERKEZKÖY APRE DOKUMA ġevġkler TEKST. ĠHR. ĠTH SAN. LTD ġtġ TANTEKS BOYA APRE SAN LTD ġtġ ÇERKEZKÖY ÇERKEZKÖY KUMAġ BOYAMA KUMAġ BOYAMA DOKUMA DOKUMA TANVER TEKSTĠL SAN ÇERKEZKÖY ĠPLĠK BÜKÜM DOKUMA TEKA TEKNĠK MUTFAK AL. SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY ÇELĠK EVYE METAL EġYA TEKNĠK KAUÇUK SAN ÇERKEZKÖY HORTUM KĠMYA TEMTAġ TEKSTĠL SAN REAKTĠF A.ġ. ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA TEVER MDF LEVHA SAN A.ġ. V.KÖY ġ ÇERKEZKÖY MDF LEVHA ORMAN ÜR. TEVERPAN AĞAÇ SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY YONGA LEVHA ORMAN ÜR. TOPTAL PLASTĠK VE KALIP SAN ÇKZ ġb ÇERKEZKÖY PLASTĠK PARÇ DĠĞER TELESET ELEKTRO MEKANIOĠK SAN. ÇERKEZKÖY TEKNĠK MALZEME DĠĞER TRELLEBORG OTOM SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY OTO YAN SANY DĠĞER TREXTA TR DERĠ MAM SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY CEP TEL KILIFI KĠMYA TUNA ALÜMĠNYUM METAL SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY ALÜMĠNYUM METAL 297

298 TURANLAR BOYA TEKSTĠL SAN KUMAġ BOYAMA ÇERKEZKÖY DOKUMA TURNALAR TEKSTĠL BOYA SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY KUMAġ-ĠNDĠGO DOKUMA TÜBAġ TEKSTĠL ÜRÜNL. SAN A.ġ. REAKTĠF ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA UĞUR TEKSTĠL ÜRÜNL SAN TĠC KUMAġ A.ġ. ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA UĞURTEKS TEKSTĠL ÜRN SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY BOYAMA DOKUMA ULKAR KĠMYA SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY ĠLAÇ AKTĠF MAD KĠMYA UNĠTEKS TEKSTĠL VE TĠCARET A.ġ. ÇERKEZKÖY TEKSTĠL DOKUMA 895 UZAY KALIP VE PLASTĠK SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY PLASTĠK KALIP KĠMYA 896 UNOTEK SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY RULO TEM KAĞIDI KAĞIT URGANNCILAR TES. MALZ SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY TESĠSAT MALZ METAL EġYA ÜNĠKA ÜNĠVERSAL KABLO SAN ÇKZ ġ ÇERKEZKÖY ĠZOLASYON KABLO KĠMYA VAROL BETON SAN LTD ġtġ ÇKZ ġb. ÇERKEZKÖY HAZIR BETON TAġ TOPRAK VASTAġ VALF ARMATÜR SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY ÇEK VALFLER METAL EġYA VATAN GIDA SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY AYÇĠÇEK YAĞI GIDA 298

299 VE-TEKS TEKSTĠL SAN DIġ TĠC A.ġ. KUMAġ BOYAMA ÇERKEZKÖY DOKUMA YALÇIN TEKS.BOYA APRE SAN.A.ġ. ÇERKEZKÖY BOYA TERBĠYE DOKUMA 904 VĠRA TĠCARET VE KĠMYA SAN LTD. ġtġ ÇERKEZKÖY MASTERBATCH BY KĠMYA 905 YMS YURTTAġ MAKĠNA SAN.TĠC LTD ġtġ. ÇERKEZKÖY D.D. METAL METAL YAMANLAR ORMAN ÜRÜNLERĠ SAN YASĠN ARALAR Y.K. TRĠKO SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY ÇERKEZKÖY MDF FOLYO KAP PLAST MASURA ĠM KĠMYA KĠMYA YILDIZ ÇORAP SAN VE TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY ÇORAP DOKUMA YKK METAL PLASTĠK SAN A.ġ. ÇERKEZKÖY FERMUAR DOKUMA 910 YÜNSA YÜNLÜ SAN TĠC A.ġ. ÇERKEZKÖY KUMAġ BOYAMA DOKUMA 911 AYDIN KĠMYA SAN.TĠC.A.ġ. Ç.KÖY ġubesġ ÇERKEZKÖY TARIM ĠLAÇLARI KĠMYA 912 MESEK MRTAL SAN TĠC.A.ġ. Ç.KÖY ġb. ÇERKEZKÖY KÜLÇE ALÜMĠNYUM METAL 913 ZEKĠ PLASTĠK ĠMALAT LTD. Ç.KÖY ġb. ÇERKEZKÖY PLAST.KAPġĠġE PLASTĠK 914 TÜBAġ TEKSTĠL ÜRÜNL. SAN A.ġ.-ENERJĠ ÇERKEZKÖY ELEKTRĠK DĠĞER 299

300 DOĞUSAN TEKSTĠL ÇADIR BRANDA TUR.ĠNġ.OTO SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. SAĠNT KOBAĠN WEBER YAPI KĠM.ĠNġ.A.ġ.- Ç.KÖY ġubesġ TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE ÇERKEZKÖY TENTE-BRANDA DOKUMA ÇERKEZKÖY YAPI KĠMYASALI KĠMYA 917 ALTEK METAL SAN.A.ġ. ÇERKEZKÖY ALÜMĠNYUM LEVHA METAL SENTEK KAUÇUK SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. ÇERKEZKÖY PLASTĠK KĠMYA GÜLÇEK TEKSTĠL BOYA APRE ÖRME ĠNġ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ.-Ç.KÖY ġubesġ RABĠATEK TEKSTĠL SAN.VE ĠHRC.SAN.A.ġ.- Ç.KÖY ġubesġ ÇERKEZKÖY ÇERKEZKÖY KUMAġ BOYAMA POLY-VĠZKON ELYF.MAMUL DOKUMA DOKUMA ARÇELĠK A.ġ.- Ç.KÖY ġubesġ 1 MOTOR-MAK.- ÇERKEZKÖY POMPA MAKĠNA ELÇĠN AĞAÇ MAM.GAY.MENK. DANġ.SAN.TĠC.A. ġ.-ç.köy ġubesġ ÇERKEZKÖY PALET ORMAN ÜR. ENVAR TEK.BOYA KĠMYA SAN. A.ġ. ÇERKEZKÖY BASKI ĠġÇĠLĠĞĠ DOKUMA ĠNTEKS ULUSLAR ARASI TEKS.SAN.VE ĠHR.A.ġ.-Ç.KÖY ġubesġ ÇERKEZKÖY KUMAġ BOYAMA DOKUMA SALĠH KÖSENLĠ- EMRE METAL PLST.GERĠ DÖN. ÇERKEZKÖY HURDA ĠġLEME DĠĞER 300

301 ATAÇ ELEK.VE MAK.SAN.TĠC.LT D.ġTĠ.-Ç.KÖY ġubesġ ÇERKEZKÖY ELK-PANOSU METAL EKBER MUTF.GERÇ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ- Ç.KÖY ġubesġ ALĠM BOYA APR.TEKS.SAN.T ĠC.LTD.ġTĠ ÇERKEZKÖY ELEK.EV ALETLERĠ KUMAġ BOYAMA METAL ÇERKEZKÖY DOKUMA YAVUZLAR PLAS.TEKS.GIDA TUR.MAT.SAN.V E DIġ LTD.ġTĠ. ÇERKEZKÖY PVC DOĞRAMA PLASTĠK ATILIM ĠNġ.TEKS.VE TĠC.A.ġ. ÇERKEZKÖY HAZIR BETON KĠMYA ÇERKEZKÖY ALÜMĠN.ELOKSA L ĠNġ.PAZ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. ÇERKEZKÖY ALÜ.KAPLAMA METAL DT METAL GERĠ KAZANIM TEK.SAN.VE TĠC.A.ġ.-Ç.KÖY ġubesġ ÇERKEZKÖY ALÜM.KÜLÇE METAL KORAN TEKS.TUR.ĠNġ.T AAH.SAN.TĠC.LT D.ġTĠ ÇERKEZKÖY BATTANĠYE DOKUMA 934 ĠZMAK ĠZOLASYON END ÜR.SAN.TĠC.LTD. ÇERKEZKÖY YAPI KĠMYASALI KĠMYA ALTAYOĞLU TAR MAK SAN LTD ġtġ HAYRABOLU TARIM MAK. METAL EġYA ATLI KARDEġLER TAR. MAK SAN HAYRABOLU TARIM MAK. METAL EġYA BÜLENT KARD MAK SAN. LTD ġtġ. HAYRABOLU TARIM MAK. METAL EġYA 301

302 938 C.P. STANDART GIDA SAN A.ġ.HYB ġb HAYRABOLU ET GIDA ÇAKMAZ GIDA SAN TĠC LTD ġtġ HAYRABOLU SÜT ÜRÜNL GIDA ÇĠFTÇĠOĞLU TĠCARET HAYRABOLU HAM YAĞ GIDA DEĞĠRMENCĠOĞ LU SÜNE GIDA S. LTD HAYRABOLU UN GIDA DĠZTAġ ĠNġ MALZ LTD ġtġ HYB ġb HAYRABOLU BĠODĠZEL DĠĞER DORUK UNA DEĞER GIDA SAN A.ġ. HAYRABOLU UN GIDA EREN UN VE GIDA SAN TĠC LTD HAYRABOLU UN KEPEK GIDA ESMAK ZĠRAAT ALETLERĠ SAN HAYRABOLU TARIM MAK METAL EġYA GÜLAY TĠCARET ĠBRAHĠM GÜLAY HAYRABOLU TARIM MAK METAL EġYA GÜNAY YAĞ SAN LT D ġtġ HAYRABOLU HAM YAĞ GIDA GÜRSAN YAĞ VE GIDA SAN LTD ġtġ HAYRABOLU AYÇĠÇEK YAĞI GIDA GÜRYAĞ YAĞ VE GIDA SAN LTD ġtġ HAYRABOLU AYÇĠÇEK YAĞI GIDA HUNTAġ HAYB UN SAN TĠC A.ġ. HAYRABOLU KEPEKLĠ UN GIDA ĠL KUTLU TARIM MAK. SAN HAYRABOLU TARIM MAK METAL EġYA 302

303 ĠRTEM TARIM MAK SAN TĠC LTD ġtġ HAYRABOLU TARIM MAK METAL EġYA ĠġGÖRLER GIDA SANAYĠ A.ġ. HAYRABOLU UN GIDA KURT MÜHENDĠSLĠK MAK SAN LTD ġtġ HAYRABOLU TARIM MAK METAL EġYA MAHĠROĞLU ET GIDA SAN A.ġ. HAYRABOLU HAYVAN YEMĠ GIDA ÖZGÜL TARIM MAKĠNALARI HAYRABOLU TARIM MAK METAL EġYA SEÇKĠN PEYNĠRCĠLĠK GIDA ĠTH. MAD LTD HAYRABOLU PEYNĠR GIDA SOYYĠĞĠT YAĞLI TOH. YAĞ SAN LTD HAYRABOLU RAFĠNE YAĞ GIDA ġah ĠNSAN TARIM MAK. SAN TĠC LTD. ġtġ HAYRABOLU TARIM MAK. METAL EġYA ġalgamlilar TARI. MAK. SAN. HAYRABOLU TARIM MAK. METAL EġYA TARAR UN VE GIDA SAN TĠC LTD ġtġ HAYRABOLU UN GIDA 962 TONYA MADENCĠLĠK SAN A.ġ. HAYRABOLU LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA YENĠ GIDA SAN VE TĠC LTD HAYRABOLU AYÇĠÇEK YAĞI GIDA YILDIRIM TARIM MAK SAN HAYRABOLU TARIM MAK. METAL EġYA ZEELANDĠA DORuK GIDA SAN Aġ HYB ġ HAYRABOLU KATKI MADDESĠ GIDA 303

304 DUPY TEKS.KONF.ĠM.S AN.DIġ TĠC.LTD.ġTĠ- H.BOLU ġubesġ HAYRABOLU KONFEKSĠYON DOKUMA H.BOLU ORTKA TARIM MAK.SAN.TĠC.LT D.ġTĠ. HAYRABOLU TARIM MAK. METAL EġYA SELVĠ TARIM MAKĠNELERĠ HAYRABOLU TARIM MAK. METAL EġYA TPAO H.BOLU FĠDANLIK DOĞAL GAZ SAHASI HAYRABOLU ÜRT KĠMYA 970 ADNAN ARGAN MALKARA KÖMÜR KĠMYA 971 AHMET ÖZCAN MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA 972 AHMET PAġA MADEN NAK. TĠC A.ġ. MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA AKIġIK ZAHĠRE ĠÇ DIġ TĠC LTD ġtġ MALKARA UN GIDA ALATAġ GLOBAL TARIM SAN A.ġ. MALKARA YOĞURT GIDA ALBA MAKĠNA SAN TĠC. LTD.ġTĠ MALKARA ġubesġ MALKARA MAK PAR. MAKĠNA ALDEMĠR MAD. AL. SAT. SAN TĠC MADEN LTD MALKARA KÖMÜRÜ KĠMYA ALTENLER UN SAN. VE TĠC LTD. ġtġ MALKARA UN GIDA 978 ARDA UFUK MALKARA ġekerleme GIDA 979 ASLIHAN GĠYĠM SAN VE TĠC LTD ġtġ MALKARA TEKSTĠL DOKUMA 980 BATKIN DEĞĠRM. GIDA VE UN S LTD MALKARA UN GIDA 304

305 BAYKAL KOLONYALARI MALKARA KOLONYA KĠMYA BAY-TĠM MADENCĠLĠK TEKSTĠL SAN LTD MALKARA KÖMÜR KĠMYA BEġERLER TARIM ÜR. SAN TĠC LTD ġtġ MALKARA A.ÇĠÇEK YAĞI GIDA 984 BĠLGĠN MAD. NAK. HAF. PET. SAN LTD MALKARA 985 COġKUN ERAT MALKARA MADEN KÖMÜRÜ MADEN KÖMÜRÜ KĠMYA KĠMYA 986 ÇAĞDAġ MAD. NAK. SAN TĠC LTD ġtġ MALKARA MADEN KÖMÜRÜ KĠMYA 987 ÇÖLGEÇEN GIDA SAN A.ġ. MLK ġb MALKARA UN GIDA DANYAL ÜSTÜNEL DAVUTELĠ LĠNYĠTLERĠ LTD. ġtġ DERYA MADEN NAKL. PETR. ÜR. SAN TĠC MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA MALKARA MADEN KÖMÜRÜ KĠMYA MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA 991 ELĠF MADENCĠLĠK NAK SAN LTD.ġTĠ. MALKARA KÖMÜR KĠMYA 992 EREN MADENCĠLĠK SAN TĠC LTD ġtġ MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA 305

306 993 ERDOĞANLAR ĠNġ TUR SAN LTD ġtġ MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA 994 EZZ SAN TAR. MAK TĠC LTD ġtġ MALKARA TARIM MAK METAL-EġYA GENÇ MADENC. PETR ÜR TĠC LTD ġtġ MALKARA KÖMÜR KĠMYA GÖNÜL TEKSTĠL (Y.ZARCI) MALKARA DOKUMA GÜNAY PANO ELEKT MÜH LTD ġtġ MALKARA ELEKT TRAFO DĠĞER GÜNGÖR TARIM MAK SAN TĠC MALKARA TARIM MAK METAL EġYA GÜNGÖR TARIM SULAMA MAK. A.ġ. MALKARA SULAMA MAK METAL EġYA GÜRġAH RÖMORK SAN MALKARA RÖMORK METAL EġYA GÜZEL MADENCĠLĠK TĠC LTD MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA ĠBRAHĠM KAYA EFES KONFEKSĠYON MALKARA KONFEKSĠYON DOKUMA ĠBRĠCE MADEN ĠġLETM LTD ġtġ MALKARA KÖMÜR KĠMYA KAANLAR GIDA SAN TĠC A.ġ. MALKARA SÜT ÜRÜNLERĠ GIDA KARAġAHĠN KONF SAN TĠC LTD ġtġ MALKARA KONFEKSĠYON DOKUMA 1006 KARLA TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ MALKARA T-SHĠRT DOKUMA 306

307 KARYEM GIDA SAN TĠC LTD. ġtġ MALKARA YEM GIDA KESKĠN MADENCĠLĠK MALKARA KÖMÜR KĠMYA KĠREMĠTÇĠLER MAD. NAKL. GIDA ÜR. LTD MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA KMY MUTLU SÜT ÜRÜNLERĠ MALKARA GIDA GIDA KOZYÖRÜK LĠNYĠTLERĠ LTD MADEN ġtġ MALKARA KÖMÜRÜ KĠMYA KÖKTEN MADENCĠLĠK SAN TĠC LTD ġtġ. MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA MAHMUT KAYRAK MADEN MALKARA KÖMÜRÜ KĠMYA MALKARA BĠRL SÜT MAM A.ġ. MLK ġb MALKARA SÜT ÜRÜNLERĠ GIDA MARATON BĠTKĠSEL YAĞ SAN A.ġ. MALKARA HAM AYÇ YAĞI GIDA 1016 MEHMET YAMAN MALKARA PEYNĠR GIDA MLK LĠNYĠTLERĠ KOLL ġtġ MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA MLK. ĠLÇ. KÖYL. HĠZM BĠRL YEM FAB MALKARA SÜT YEMĠ GIDA NALOĞLU MANDIRACILIK SAN LTD MALKARA PEYNĠR GIDA NURDAN GIDA PAZL SAN LTD ġtġ MALKARA KURUYEMĠġ GIDA PAġA MADENCĠLĠK SAN TĠC MALKARA KÖMÜR KĠMYA 1022 PAġAKÖY MADENCĠLĠK LTD ġtġ MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA 307

308 1023 PULLUKÇU KÖMÜR ÜRT PAZL LTD ġtġ MALKARA KÖMÜR KĠMYA 1024 PULLUKÇU HASKÖY MAD. SAN TĠC LTD MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA 1025 RAFET ÇEVĠK MALKARA B.PEYNĠR GIDA 1026 RASĠM GÜLKAN MALKARA PEYNĠR GIDA 1027 SERKAN ÖZZADE ÖZZADE TARIM ÜR. MALKARA UN KEPEK GIDA 1028 SEYFETTĠN YILMAZ TEMATEK MAD. MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA 1029 SUNA KONFEKSĠYON (M.DURGUT) MALKARA KONFEKSĠYON DOKUMA 1030 SÜHA KIZILAY MALKARA KÖMÜR KĠMYA 1031 ġenol TEK DEĞĠRMENCĠOĞ LU UN MALKARA BUĞDAY UNU GIDA 1032 TRAKMADEN KÖMÜR ĠġLETM. LTD ġtġ MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA 1033 TRAKYA YAMAN SÜT ÜRÜNL SAN MALKARA PEYNĠR GIDA 308

309 ÜNAL PEYN.RCĠLĠK LTD KZYÖRÜK ġb MALKARA PARÇA KÖMÜR KĠMYA ÜNAL PEYNĠRCĠLĠK LTD. MALKARA ġb MALKARA YAĞ-PEYNĠR GIDA 1036 UYSAL MAD. NAK. SAN TĠC LTD MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA 1037 VOLKAR ENERJĠ SAN TĠC A.ġ. MLK ġb MALKARA KÖMÜR ÜRETĠMĠ KĠMYA 1038 YAĞSAN YAĞ SAN. VE TĠC LTD ġtġ MALKARA AYÇĠÇEK YAĞI GIDA 1039 YELTEN MAD. SAN LTD ġtġ. MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA 1040 YILDIZER MADENC. PETRL ÜRT. LTD MALKARA LĠNYĠT KÖMÜRÜ KĠMYA 1041 BALKIRLAR GIDA SAN LTD. MALKARA EKMEK GIDA 1042 BUĞRA SÜT ÜRÜNLERĠ SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ. MALKARA YOĞURT- AYRAN GIDA 1043 ALĠ ĠHSAN AKALIN-AKALIN CAM MALKARA CAM-ALÜM. KĠMYA 309

310 ĠBRAKĠM KAYA- EFES KONFEKSĠYON MALKARA KONFEKSĠYON DOKUMA ADOÇĠM ÇĠMENTO BETON SAN SKY ġb M.EREĞLĠSĠ ÇĠMENTO TAġ-TOPRAK ARGAZ LPG DOLUM ĠNġ SAN A.ġ. M.EREĞLĠSĠ ASET MADENCĠLĠK SAN TĠC A.ġ M.EREĞLĠSĠ ATAY MADENCĠLĠK PETROL ÜR SAN LTD M.EREĞLĠSĠ BRĠKET TAġ-TOPRAK BATI UN VE YEM SAN LTD ġtġ M.EREĞLĠSĠ YEM GIDA BAYERSAN TEMĠL ÜR TĠC LTD. ġtġ M.EREĞLĠSĠ METAL METAL EġYA BOTAġ PETR TAġ LNG ĠġLT MÜDL M.EREĞLĠSĠ LNG DĠĞER 1052 BÜTANGAZ A.ġ. M.EREĞLĠSĠ GAZ DĠĞER ÇEBĠ ENERJĠ ELEKT ÜRETĠM 1053 A.ġ. M.EREĞLĠSĠ ELEKTRĠK DĠĞER 1054 DERĠM ER DERĠ SAN M.EREĞLĠSĠ ASTARLIK DERĠ DOKUMA 1055 DERKON DERĠ SAN VE TĠC A.ġ. M ER ġb M.EREĞLĠSĠ DERĠ KONFEKS DERĠ 1056 FIRAT ELYAF SAN TĠC A.ġ. M.EREĞLĠSĠ PENYE DOKUMA 1057 FĠBERTEKS TEKSTĠL SAN DIĠ TĠC A.ġ. M.EREĞLĠSĠ VATKA KUMAġ DOKUMA 1058 GÖKSEL TEKSTĠL ÜRÜNL SAN TĠC LTD M.EREĞLĠSĠ HAM GÜPÜR DOKUMA 310

311 GÜNEġ GROUP SAN TĠC M.EREĞLĠSĠ SANAYĠ TUZU KĠMYA HABAġ SĠNAĠ VE TIBBĠ GAZLAR A.ġ. M.EREĞLĠSĠ KALE ĠPLĠK SAN VE DIġ TĠC A.ġ. M.EREĞLĠSĠ ĠPLĠK DOKUMA KAPTAN DEMĠR ÇELĠK END. A.ġ. M.EREĞLĠSĠ PĠK DEMĠR METAL EġYA ÖZEN ÇĠFTLĠK UN SAN M.EREĞLĠSĠ UN GIDA PAKSAN MAD EġYA SAN A.ġ. M.EREĞLĠSĠ MUTFAK EġY METAL EġYA PAMTEKS ĠPLĠK ÖRME HA SAN TĠC A.ġ. M.EREĞLĠSĠ SKUMAġ DOKUMA PET-LĠNE PETROL ÜRNL. A.ġ. M.EREĞLĠSĠ TAÇ MUTFAK EġY AMB SAN LTD MERG M.EREĞLĠSĠ TENCERE TAVA METAL EġYA TPAO TRAKYA HAM PETROL BÖLGE MÜDL M.EREĞLĠSĠ DEP. DĠĞER TRABZONGAZ LPG SAN A.ġ. M.EREĞLĠSĠ TRAKYA ELEKTRĠK ÜRETĠM A.ġ. M.EREĞLĠSĠ ELEKTRĠK DĠĞER UNĠ-MAR ENERJĠ YATIRIM A.ġ. M.EREĞLĠSĠ ELEKTRĠK DĠĞER OPET PETROLCÜLÜK A.ġ.-M.EREĞLĠSĠ PETROL ġubesġ M.EREĞLĠSĠ DEPOLAMA KĠMYA ARĠF VE ET ÜR.ĠMLT.PAZ.GID A ĠNġ.NAK.SAN.TĠC.LTD. M.EREĞLĠSĠ ET MAMULLERĠ GIDA 311

312 A.C. ELEKTRĠK SAN TĠC LTD ġtġ MURATLI ELEKT MALZ METAL EġYA ADALI MAKĠNA SAN. VE TĠC LTD ġtġ MURATLI HELEZON MAKĠNA AKPA KĠMYA AMBALAJ SAN TĠC LTD MURATLI KĠMYASAL MAD KĠMYA AKUN SAN VE TĠC A.ġ. MURATLI UN GIDA ALACALI ĠNġ SAN. VE TĠC A.ġ. BETON MURATLI ELEMANL TAġ-TOPRAK ALEM TEZYĠNAT ĠNġ.YAPI MLZ.TAAH.SAN.T ĠC.LTD.ġTĠ. MURATLI BARDAK KĠMYA ANTALYA GIDA SAN TĠC A.ġ. MRTL ġ MURATLI YAĞ GIDA CAM KÜ TEZYĠNAT TĠC LTD ġtġ MURATLI BARDAK KĠMYA 1082 CAM-TEZ MURATLI CAM SÜSLEME KĠMYA 1083 CANLAR MAKĠNA SAN TĠC LTD ġtġ MURATLI TARIM ALETLERĠ METAL EġYA DENĠMART TEKSTĠL LTD ġtġ MURATLI YIKAM DOKUMA DENĠZ OTOMOTĠV TEKSTĠL SAN PAMUK LTD ġtġ MURATLI KIRPINTI DĠĞER ENGĠN TEZY TEKS SAN TĠC LTD ġtġ MURATLI CAM SÜSLEME KĠMYA EKSUN GIDA TARIM SAN A.ġ. MURATLI UN GIDA 312

313 FLOKART TEKSTĠL SAN MURATLI SUNĠ DERĠ DERĠ GLAS TEC TEZY. TĠC LTD ġtġ MURATLI CAM BARDAK KĠMYA 1090 GÜLSAġ MURATLI PROFĠL METAL AġYA ĠNANÇ OTOM. PET ÜR SAN LTD 1091 ġtġ MURATLI NAYLON POġET KĠMYA ĠNCĠROĞLU VANT KLĠMA SAN MRTL ġb MURATLI VANTĠLATÖR METAL EġYA KAHRAMAN AĞAÇ ÜRÜNL MURATLI 1094 KALYONCU AMBALAJ SAN TĠC LTD MURATLI KERESTE ORMAN ÜR 1095 KARADENĠZ TEZYN. SAN LTD MURATLI CAM BOYAMA KĠMYA KUMSAN MADEN ĠġLETM. LTD ġtġ MURATLI KUM TAġ TOPRAK MODERN TEKSTĠL HAZ GĠY SAN A.ġ. MURATLI ÖRME DOKUMA MURATLI KARTON SAN TĠC A.ġ. MURATLI KARTON KAĞIT MURATLI UN VE GIDA SAN TĠC LTD MURATLI UN KEPEK GIDA OKYANUS TEKNĠK KĠL ÜR LTD ġtġ MURATLI KEDĠ KUMU KĠMYA 313

314 ÖZBĠL UN SAN VE TĠC A.ġ. MURATLI BUGDAY UN GIDA ÖZDENLER AKARY TAġ MAK. LTD ġtġ MURATLI YEM GIDA PRECAST BETON SAN TĠC A.ġ. MURATLI PRFAB YAPI EL TAġ-TOPRAK PROMETA YEM END YAĞ SAN A.ġ. MURATLI HAM YAĞ KĠMYA SERTLER ÖRME TĠC SAN A.ġ. KUMAġ- MURATLI BOYAMA DOKUMA SEVĠNÇLER ĠNġ. NAKL. SAN TĠC A.ġ. MURATLI UN KEPEK GIDA SEZGĠNLER TEKSTĠL BOYA SAN A.ġ. MURATLI BOYAMA DOKUMA TEKNĠK ĠPLĠK TEKSTĠL SAN MRTL ġb MURATLI ĠPLĠK BOYAMA DOKUMA TUNA DENĠM VE TEKSTĠL SAN A.ġ. MURATLI PANTOLON DOKUMA TÜRKOĞLU TEKSTĠL KONF SAN LTD ġtġ MURATLI ÖRME KUMAġ DOKUMA ULUCAM CAM SAN. TĠC A.ġ. MURATLI CAM KÜRECĠĞĠ KĠMYA ÜÇEL TEZYĠNAT YUSUF B.ĠġCAN MURATLI BARDAK KĠMYA YETEKS BOYA VE ÖREM SAN A.ġ. MURATLI BOYAMA DOKUMA ZĠRVE TEZYĠNAT SAN VE TĠC LTD MURATLI CAM MAMUL KĠMYA ZÜMRE METALURJĠ SAN LTD ġtġ MURATLI CAM EġYA KĠMYA MURATLI KARTON KAĞIT SAN TĠC A.ġ.- MURATLI ELEKTRĠK DĠĞER 314

315 ENERJĠ 1117 FATMA EKĠCĠ- MURATLI YEMEK MURATLI YEMEK GIDA CSC TEK.DANġ.ĠNġ.S AN.TĠC.LTD.ġTĠ. MURATLI PANTOLON DOKUMA ĠSKENDER ALÜM.LEVHA SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. -MURATLI ġubesġ MURATLI TENCERE TAVA METAL EġYA MERCAN BAL.MLZ.SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ. SĠNANGĠL GIDA SAN.TĠC.PAZ.A.ġ.-MURATLI MURATLI MĠSĠNA- PLS.MAKARA KĠMYA ġubesġ 1 MURATLI UN GIDA SĠNANGĠL GIDA SAN.TĠC.PAZ.A.ġ.-MURATLI GIDA KATKI ġubesġ 2 MURATLI MAD GIDA ARICI TEKSTĠL SAN LTD ġtġ SARAY TEKSTĠL DOKUMA ATAK MADENCĠLĠK TĠC LTD ġtġ SARAY AGREGA TAġ-TOPRAK ATILIM ÖRME SAN DIġ TĠC. A.ġ. SARAY KUMAġ DOKUMA BERKOSAN YALITIM MAD SAN A.ġ. SARAY POLĠELĠTEN KĠMYA BORNEMAN ETĠKET SAN SARAY ÖRME ETĠKET DOKUMA ÇAĞLAYAN KAYNAK SULARI A.ġ. SARAY SU GIDA DANFĠELD MEKĠK ĠPL SAN TĠC LTD ġtġ SARAY DĠKĠġ ĠPLĠĞĠ DOKUMA 315

316 HASYAT TEKSTĠL SAN A.ġ. SARAY YAYLI YATAK DOKUMA ISTRANCA DOĞAL KAYNAK SUYU S. SARAY SU GIDA ĠNTERSOURCE TEKSTĠL SAN A.ġ. SARAY KONFEKSĠYON DOKUMA ĠSDAġ ĠÇME SUYU DAĞ. SAN TĠC A.ġ. SARAY DAMACANA SU GIDA MARMARA SÜT SAN TĠC LTD. ġtġ SARAY YOĞURT GIDA NUR ZAHĠRE VE UN SAN TĠC LTD ġtġ SARAY AYÇĠÇEK YAĞ GIDA PAXAR TESLO TEKSTĠL SAN DOKUMA A.ġ. SARAY ETĠKET DOKUMA SANE ĠÇECEK SAN TĠC A.ġ. SARAY SU GIDA SARAY GIDA SAN VE TĠC LTD ġtġ SARAY UN GIDA SARAY KAYNAK SULARI SAN SARAY ĠÇME SUYU GIDA SAYDA TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ SARAY ĠÇ ÇAMAġIR DOKUMA TÜRK YTONG SAN. A.ġ. SARAY DONATISIZ ġb SARAY YTONG TAġ-TOPRAK YUMAK ĠPLĠK TEKSTĠL SAN A.ġ. SARAY VĠSKON ĠPLĠK DOKUMA AKYA MANTAR TAġ.GIDA MANTAR TUR.ĠNġ.TAHH.E PAKE.ġOKLAMA GIDA SARAY 316

317 1144 ML.OTO SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. ESAY HAF.MAD.ĠNġ.TA AH.SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ.-B YONCALI ġubesġ SARAY KUM ÇAKIL TAġ-TOPRAK BELLA KUYUMCULUK LTD.ġTĠ. SARAY MÜCEVHERAT KĠMYA ATILIM ĠNġ.TEKS.VE TĠC.Aġ.-SARAY ġubesġ SARAY HAZIR BETON TAġ-TOPRAK SĠTEKS ġġmanlar TEKS.TĠC.A.ġ.- SARAY ġubesġ SARAY KEÇE DOKUMA AHMET ADNAN KUTMAN ġarköy ġarap GIDA AKER ġarapçilik (MESUT AKER) ġarköy ġarap GIDA 1150 ALĠ DEMĠRCAN ġarköy SIZMA Z-YAĞI GIDA ALTARSAN 1151 TARIM AL. SAN. ġarköy ġarap GIDA ARSLAN GIDA 1152 PAZARLAMA ġarköy BEYAZ-KAġAR P GIDA ARSLAN GIDA PAZARLAMA 1153 SAN ġarköy ġarap GIDA 1154 ASKURT ġarapçilik SAN ġarköy ġarap GIDA 1155 BAĞCI KOLL ġtġ ġarköy ġarap GIDA 1156 BAHADIR KERESTECĠ ġarköy ġarap GIDA 317

318 1157 BAġER A.ġ. ġarköy ġarap GIDA 1158 BEDRĠ ġekercġ ġarköy ġarap GIDA COġKUN GÜNER (SEVĠLEN ġrpl) ġarköy ÇINARLI TARIM GIDA TURĠZM SAN ġarköy ġarap GIDA 1161 DAVUT SATIK ġarköy ġarap GIDA DEMĠRCAN YAĞ VE ZEYTĠN SAN ġarköy YAĞ-SABUN GIDA DOLUCA BAĞCILIK SAN ġarköy ġarap GIDA EFEK METAL ĠNġ SAN. ġarköy YAĞ PEKMEZ GIDA 1165 ENGĠN KARACA ġarköy ġarap GIDA 1166 EVRĠM MELĠSA KONF SAN. ġarköy KONFEKSĠYON DOKUMA 1167 GAME GIDA SAN ġarköy ġarap GIDA GÜLOR TARIM ÜRÜNL MEġR 1168 SAN LTD ġarköy ġarap GIDA 1169 GÜRKAN KOÇER ġarköy ġarap GIDA HASTÜRK BAĞCILIK ġarp 1170 SAN. ġarköy ġarap GIDA 1171 HAZAL ġarapçilik (ALĠ ġeker) ġarköy ġarap GIDA 1172 HORA GIDA SAN tic ltd Ģti ġarköy ġoklama GIDA 318

319 HÜSEYĠN ÇETĠNTAġ ġarköy ġarap GIDA Ġ.ORAL ġarapçilik SAN. ġarköy ġarap GIDA KARAF BAĞCILIK VE ġarapçilik ġarköy ġarap GIDA MARĠNE ġarapçilik SAN. ġarköy ġarap GIDA MELEN ġarapçilik H. ÇETĠNTAġ ġarköy ġarap GIDA MERĠH ġarapçilik SAN ġarköy ġarap-zeytġn GIDA MERT HASTÜRK (HASTÜRK ġrpçilik) ġarköy MEY ALKOLLÜ ĠÇKĠLER SAN ġarköy ġarap GIDA MRFT ZEY.TAR SAT KOOP (987 SAYILI) ġarköy ZEYTĠN GIDA 1182 NAFĠZ HASTÜRK ġarköy ġarap GIDA 1183 NAZĠF TUNA ġarköy ġarap GIDA O.LATĠF ARAL 1184 BAĞCILIK SAN. ġarköy ġarap GIDA 1185 ORAL ġarapçilik SAN. ġarköy ġarap GIDA 1186 ORVESA GIDA SAN Aġ ġarköy DENĠZ ÜR GIDA 1187 ÖZGÜR TĠCARET ġarköy ġarap GIDA ÖZĠġ ÇAPA 1188 BIÇAĞI ĠMALATI ġarköy ÇAPA BIÇAĞI METAL EġYA 1189 ÖZKAYNAK MADEN SUYU LTD ġarköy MADEN SUYU GIDA 1190 PERÇĠN ġarapçilik ġarköy ġarap GIDA 1191 SEVĠLEN ġarap SAN A.ġ. ġarköy ġarap GIDA 1192 SĠLĠS GIDA VE ġarköy KIRM-BEYAZ GIDA 319

320 ġarapçilik C. KUTMAN ġrp 1193 SUZAN GÜRKAN ġarköy ġarap GIDA ġarköy ÇĠFTLĠK 1194 GIDA SAN ġarköy SÜT ÜRÜNLERĠ GIDA 1195 ġekercġ BAĞCILIK VE ġarap SAN ġarköy ġarap GIDA 1196 TEVFĠK PERÇĠN ġarköy ġarap GIDA UYGUR 1197 ġarapçilik SAN ġarköy ġarap GIDA 1198 ZĠYA KERESTECĠ ġarköy ġarap GIDA BERKCEM YAPI SAN.VE BETON MICIIR-PARKE 1199 TĠC. ġarköy TAġI TAġ-TOPRAK AĞAOĞLU Ġġ NAKL TAH. S. LT TEKĠRDAĞ TUĞLA TAġ-TOPRAK AKCAN ARMATÖRLÜK SAN TĠC A.ġ. TEKĠRDAĞ MOZAĠK TAġ-TOPRAK AKTAġ KAYNAK MAK SAN LTD TEKĠRDAĞ MAKĠNA METAL EġYA AKIġIK ZAHĠRE BETON SAN. LTD ġtġ TEKĠRDAĞ BETON TAġ-TOPRAK AKSOY DĠġLĠ MAK SAN TĠC. LTD ġtġ. TEKĠRDAĞ YEDEK PARÇA MAKĠNA ALĠ CAN CAN METAL DOĞR METAL SAN TEKĠRDAĞ DOĞRAMA METAL ALLFLEX AVRSYA HAY.KĠM SĠ. SAN TEKĠRDAĞ ET GIDA 1207 ALPEREN TEKSTĠL TAH TUR SAN LTD TEKĠRDAĞ TRĠKO DOKUMA 320

321 BAĞLAR ġarapçilik HAYRĠ TOPUZ TEKĠRDAĞ ġarap GIDA BEġER TUĞLA SAN. TĠC A.ġ. TEKĠRDAĞ TUĞLA TAġ-TOPRAK BEYKA BETON ELM SAN LTD ġtġ TEKĠRDAĞ PARKE TAġI TAġ-TOPRAK BĠLGE TOPRAK SAN A.ġ. TEKĠRDAĞ TUĞLA TAġ-TOPRAK BĠLGE TUĞLA SAN VE TĠC A.ġ. TEKĠRDAĞ TUĞLA TAġ-TOPRAK BUHARĠ OTOMOTĠV PAZL TKD ġb TEKĠRDAĞ KAPORTA MAKĠNA CANBAKIġ ĠNġAAT SAN TĠC LTD ġtġ TEKĠRDAĞ TUĞLA TAġ-TOPRAK 1215 DENĠZ TOPRAK SAN TĠC A.ġ. TEKĠRDAĞ TUĞLA TAġ-TOPRAK DERYA TOPRAK SAN A.ġ. TEKĠRDAĞ TUĞLA TAġ-TOPRAK EGEMEN TUĞLA SAN VE TĠC LTD TEKĠRDAĞ TUĞLA TAġ-TOPRAK ELMAS KÖMÜR ĠġL SAN TĠC LTD ġtġ TEKĠRDAĞ KÖMÜR KĠMYA EMEK MADENCĠLĠK ĠNġ SAN LTD ġrt TEKĠRDAĞ KÖMÜR KĠMYA ERSAN BOYA ĠNġ SAN LTD ġtġ TEKĠRDAĞ TĠNER KĠMYA EVAR KESĠCĠ KESĠCĠ TAK SAN A.ġ. TEKĠRDAĞ TAKIMLAR METAL 321

322 FENER BALIKÇILIK TEKĠRDAĞ PUL BUZ GIDA FERHAT TOPRAK SAN TĠC A.ġ. TEKĠRDAĞ TUĞLA TAġ-TOPRAK GENEÇLER OTOMOTĠV SAN TĠC LTD. TEKĠRDAĞ OTOM PARÇ METAL GÜLSAġ PROFĠL ĠNġ SAN LTD TEKĠRDAĞ PROFĠL METAL GÜMÜġ MAKĠNA SAN VE TĠC LTD ġtġ TEKĠRDAĞ DEPO RAFI METAL GÜNEġ ĠNġAAT VE TĠC LTD ġtġ TEKĠRDAĞ MICIR TAġ-TOPRAK GÜZEL MADENCĠLĠK TĠC LTD TKD ġb TEKĠRDAĞ KÖMÜR KĠMYA HASMAR GIDA SU ÜR S. LTD ġtġ TEKĠRDAĞ BALIK ġklm GIDA HASTUĞ TOPRAK SAN A.ġ. TEKĠRDAĞ TUĞLA TAġ-TOPRAK ĠBRAHĠM KARAÇĠVĠ TEKĠRDAĞ ZEYTĠN GIDA ĠLKBA ĠNġ MALZ. TURĠZ SAN LTD ġtġ TEKĠRDAĞ DEMĠR TEL METAL ĠġKON KONF SAN TĠC LTD ġrġ TEKĠRDAĞ T-SHĠRT DOKUMA 1234 KAYHAN MAKĠNA ĠMALAT SAN LTD TEKĠRDAĞ EZĠCĠ VALS METAL EġYA 1235 KEMAL BALIKÇILIK ĠHR LTD TKD ġb TEKĠRDAĞ PUL BUZ GIDA 322

323 KILINÇTEKS MOB SAN LTD ġtġ TEKĠRDAĞ MUTFAK TAKIMI ORMAN ÜR KLAS YAĞ VE GIDA SAN A.ġ. TEKĠRDAĞ AYÇĠÇEK YAĞI GIDA KOCAELĠ DEĞĠRMENCĠLĠK SAN LTD TEKĠRDAĞ UN KEPEK GIDA KOLEKSĠYON TAS. MOB. A.ġ. TEKĠRDAĞ BÜRO MALZ ORMAN ÜR KORHAN PLASTĠK S. LTD TKD ġb TEKĠRDAĞ GRANÜR TAġ-TOPRAK KOZA TEKSTĠL SAN TĠC LTD ġtġ TEKĠRDAĞ KONFEKSĠYON DOKUMA KUYUCUK YOĞURDUYILMA Z GIDA TEKĠRDAĞ YOĞURT GIDA LALE UN GIDA SAN TĠC LTD ġtġ TEKĠRDAĞ UN KEPEK GIDA MARMARA UN SAN A.ġ. TEKĠRDAĞ UN KEPEK GIDA MEY ALKOLLÜ ĠÇKĠ FAB TEKĠRDAĞ RAKI GIDA MĠRAY AMBALAJ ĠNġ SAN LTD. TEKĠRDAĞ TENEKE KUTU METAL MĠSDOS ĠNġ MALZ SAN TEKĠRDAĞ Ġġ ELDĠVENĠ KĠMYA 1248 MURAT ÖKTEM TEKĠRDAĞ KONFEKSĠYON DOKUMA NEDĠMLER TARIM MAK SAN TEKĠRDAĞ TARIM MAK METAL EġYA ÖZCAN TOPRAK SAN A.ġ. TEKĠRDAĞ TUĞLA TAġ TOPRAK ÖZCANLAR RESTAURANT H. LTD TEKĠRDAĞ KÖFTA GIDA 323

324 ÖZGE ĠNġAAT VE TĠC LTD ġtġ TEKĠRDAĞ CAM MOZAĠK KĠMYA ÖZSOY UNLU MAMUL. GIDA S. LTD TEKĠRDAĞ MANTI GIDA PLATĠN SAN MAK ĠNġ PAZL LTD AĞIR SAN MAK ġtġ TEKĠRDAĞ ĠM METAL EġYA SENTER GIDA TURĠZM VE ĠNġ LTD ġtġ TEKĠRDAĞ KONFEKSĠYON DOKUMA SEVCAN ĠNġAAT NAKL HARF. LTD ġtġ TEKĠRDAĞ TUĞLA TAġ-TOPRAK SÖNMEZ KARD. ET ÜR LTD TKD ġ TEKĠRDAĞ KÖFTE ET ÜR GIDA SÖNMEZ MAK TUR. PET ÜR S. LTD TEKĠRDAĞ MAKĠNA PARÇ METAL EġYA ġükrü ÖZCAN YOĞURDU TEKĠRDAĞ YOĞURT GIDA TAMSÜT GIDA SÜT SAN TEKĠRDAĞ MAMULLERĠ GIDA TEK AĞAÇ SAN TĠC A.ġ. TEKĠRDAĞ KERESTE ORMAN ÜR 1262 TEKĠRDAĞ MERMER SAN A.ġ. TEKĠRDAĞ BLOK MERMER LV TAġ-TOPRAK TEKĠRDAĞ UN SAN LTD ġtġ TEKĠRDAĞ UN GIDA TEKĠRDAĞ ET SÜT YEM HAYV. SAN TEKĠRDAĞ ET ÜRÜNLERĠ GIDA TEKĠRDAĞ YAĞ GIDA SAN A.ġ. TEKĠRDAĞ HAM YAĞ GIDA TEKMETAL OFS. VE AMB S. LTD TEKĠRDAĞ TENEKE KUTU METAL TEPSAN TKD PLASTĠK SAN A.ġ. TEKĠRDAĞ PP TORBA KĠMYA 324

325 1268 TOROS ĠÇ VE DIġ TĠC LTD ġtġ TEKĠRDAĞ ASĠT YAĞ GIDA 1269 TRAKLAR ALKOLLÜ ĠÇECEKL LTD TEKĠRDAĞ ġarap GIDA 1270 TRAKYA DOĞUġ MERMER SAN A.ġ. TEKĠRDAĞ MERMER PLAKA TAġ-TOPRAK ÜNYELĠLER EKMEK FAB TEKĠRDAĞ EKMEK GIDA VOLKAN TĠCARET DĠLEK DEMĠRKOL TEKĠRDAĞ GRANÜL TAġ TOPRAK YOLAġ MAD. ĠNġ TAAH SAN TĠC A.ġ. TEKĠRDAĞ MICIR TAġ TOPRAK YURDANUR OF VE SAN TĠC LTD ġtġ TEKĠRDAĞ TENEKE KUTU METAL EġYA ZOFUNLAR ĠNġAAT MALZ SAN LTD ÇAKIROĞLU GRANĠT MERMER ĠNġ.TAAH.TĠC.LT D.ġTĠ. TEKĠRDAĞ BETON ĠMALATI TAġ TOPRAK TEKĠRDAĞ MERMER PLAKA TAġ TOPRAK DORUK MARMARA UN SAN A.ġ. T.DAĞ ġubesġ TEKĠRDAĞ UN GIDA MARĠN ĠNġAAT TAAH.SAN.VE DIġ TĠC.LTD.ġTĠ- T.DAĞ ġubesġ TEKĠRDAĞ TUĞLA TAġ TOPRAK HALĠÇ OTO TĠC.SAN.A.ġ.- T.DAĞ ġubesġ TEKĠRDAĞ OTO SERVĠS MAKĠNA 325

326 1280 AGROTÜRK TARIM ÜRÜNLERĠ SAN.TĠC.A.ġ.- T.DAĞ ġubesġ TEKĠRDAĞ UN GIDA Tablo:k-2 Sanayi KuruluĢlarının Ġlçelere göre Sektorel Dağılımı. K.5. SANAYĠ GRUPLARINA GÖRE ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ VE ENERJĠ KULLANIMI Tekirdağ bölgesi kuzey kesiminde yer alan Çerkezköy ve Çorlu Ġlçelerinde kurulmuģ bulunan sanayi tesislerinden kaynaklanan atık sular Çerkezköy ve Çorlu Derelerinin kirlenmesini büyük ölçüde etkilemesi sonucunda, her iki derenin kavuģtuğu Ergene Nehri ve havzası alarm sinyalleri vermeye baģlamıģ durumdadır. Bu nedenlerle Ergene Havzası kirliliğinin önlenmesi açısından Tekirdağ, Kırklareli ve Edirne Valiliklerince çalıģmalar yapılmıģtır. ilimiz kapsamında ilk etapta alınan tedbirlerin baģında yöre içerisinde kurulması planlanan sanayi tesislerinin yer seçiminin planlı ve olumlu sonuç verebilecek nitelikte yapılaģmasının sağlanması ana hedef olarak ele alınması ile mevcut durum itibariyle faaliyette bulunan atıksu deģarjlı sanayi tesislerinin atıksu arıtma tesislerinin denetim ve kontrolleri yönetmelik esasları içerisinde mevcut imkanlar ölçüsünde daha sık takibe alınmıģtır. Diğer taraftan Bakanlığımızca tarihinde onanan ve üç ili de kapsayan Trakya Alt Bölgesi Ergene Havzası Çevre Düzeni Planı ile, su kullanımı ve arıtılması çalıģmalarını yürütmek üzere bir birlik modelinin oluģturulması benimsenmiģ olup, halihazırda valiliklerimiz ve ilgili belediyelerden yetki alarak kurulmuģ olan Trakya Kalkınma Birliği bu doğrultuda çalıģmalarını sürdürmektedir. Ayrıca Trakya bölgesinde bulunan 3 ili kapsayan ve Ġstanbul ile koordineli bir plan çalıģması yürütülmektedir. Bakanlığımız 3 il Özel Ġdaresi ve Ġstanbul Ġli ile beraber bir alt ölçekli plan yapılması için çalıģmalar son safhaya gelmektedir. K.6. SANAYĠDEN KAYNAKLANAN ÇEVRE SORUNLARI VE ALINAN ÖNLEMLER 326

327 Ülkemiz genelinde geliģmekte olan sanayi sektöründe, bu geliģmenin yanı sıra bir çok çevre kirliliği sorunları da beraberinde üremektedir. Bu sorunların doğmasındaki en büyük etken, sanayi yapılaģmasında yer seçiminin isabetli yapılmayıģı ile, sanayi sektörünce üretilen zararlı atıkların yok edilmesi veya en aza indirilmesine dönük çağdaģ teknolojik ünitelerin yeterli düzeyde devreye sokulmamasıdır. Bu itibarla, gerek yer seçiminin yanlıģlığı ve gerekse de üretim sonucunda meydana gelen hava, su, toprak ve gürültü kirliliklerinin oluģmasının karģılığında alınması gereken tedbirlerin, kurulumuzun bugünkü imkanları içerisinde yeterli olmadığını ifade etmek yanlıģ olmayacaktır. Yöre içerisinde yapılaģmıģ bulunan ve faaliyetlerini sürdüren sanayi tesislerinin, bölge içerisinde havaya, suya ve toprağa dönük olumsuz etkilerinin yok edilmesi veya en aza indirilmesine ait yapılan çalıģmalarımızda yönetmelik ilkeleri uygulanmasına karģın sanayi kuruluģlarının yer seçim planlamasındaki olumsuzlukları nedeniyle arzu edilen amaçlara ulaģılmamakla beraber, sanayi kuruluģlarının denetimine dönük uygulamalarda, eleman araç ve gereç yetersizlikleri ile gerekli çalıģmaların yürütülmesi mümkün olmamaktadır. Ülkemiz genelinde kurulmuģ veya kurulacak sanayi kuruluģlarının, milli menfaatler ıģığı altında her türlü siyasi ve politik baskılardan uzak olarak, gerek kuruluģ aģamalarında ve gerekse de kuruluģ sonrası faaliyetlerinin ciddi politikalarla amaca uygun olarak belirli bir plan ve program içerisinde hizmet vermelerinin temennisi ile, bakanlığımız taģra teģkilatlarının hizmet yoğunluğunun fazla olduğu iller kapsamında ihtiyaç duyulan tesis, eleman, araç ve gereçlerinin ihtiyaca cevap verecek ölçüde karģılanması sonucunda sorunların ortadan kalkacağı bir gerçektir. K.6.1. SANAYĠ TESĠSLERĠNDEN KAYNAKLANAN HAVA KĠRLĠLĠĞĠ Tekirdağ da mevcut sanayi kuruluģlarının çok az bir bölümü Ġl merkezinde yer almakta, çoğunluğu ise ilçelere dağılmıģ olarak bulunmaktadır. Bu nedenle Ġl merkezi hava kirliliğinden etkilenmemektedir. Sanayi kuruluģları için ayrılmıģ sanayi bölgesinin yetersizliği çarpık sanayileģmeyi beraberinde getirmiģ ve tesis sayısı hızla artmaya baģlamıģtır. Bu nedenle hava kirliliği ortaya çıkmıģtır. Sanayi kuruluģlarından kaynaklanan hava kirliliğinin denetimi için rutin denetimler yapılmaktadır. Ġlimizde, yetki verilen 17 adet firma tarafından Egzoz Emisyon Ölçümleri yapılmaktadır. ĠLÇELER EMĠSYON ĠZNĠ ALAN EMĠSYON ĠZNĠ ALMASINA GEREK OLMAYAN TOPLAM MERKEZ ÇERKEZKÖY ÇORLU ÇORLU DERĠ OSB

328 328 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE HAYRABOLU MALKARA M.EREĞLĠSĠ MURATLI SARAY 3-25 ġarköy TOPLAM Tablo.k-3. Tekirdağ Ġli Sanayi KuruluĢlarının Emisyon Ġzin Durumları 8 K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği Tekirdağ Ġlinin kuzey kesiminde yer alan Çerkezköy ve Çorlu Ġlçelerinde kurulmuģ bulunan sanayi tesislerinden kaynaklanan atıksuların, Çerkezköy ve Çorlu Derelerinin kirlenmesini büyük ölçüde etkilemesi sonucunda, her iki derenin kavuģtuğu Ergene Nehri ve havzası alarm vermeye baģlamıģ durumdadır. Bu nedenlerle Ergene Havzası kirliliğinin önlenmesi açısından Tekirdağ, Kırklareli ve Edirne Valiliklerince çalıģmalar baģlatılmıģtır. Ġlimiz kapsamında ilk etapta alınan tedbirlerin baģında, yöre içerisinde kurulması planlanan sanayi tesislerinin, yer seçiminin planlı ve olumlu sonuç verebilecek nitelikte yapılaģmasının sağlanması yer almaktadır. Arıtma tesislerinin denetim ve kontrolleri yönetmelik esasları içerisinde mevcut imkanlar mevcut durum itibariyle faaliyette bulunan atıksu deģarjlı sanayi tesislerinin atıksu ölçüsünde daha sık takibe alınmıģtır. Yapılan çalıģmalar sonucunda mevcut imkanlarla alınan önlemlerin yeterli olduğunu söylemek doğru olmamakla beraber, kirliliğin önlenmesinde en etkili çözüm, kapalı Ģebeke sistemli merkezi arıtma tesislerinin planlı olarak devreye sokulmasının temin edilmesidir. Tekirdağ Ġlinde bulunan sanayi iģletmeleri artezyen ve kuyulardan çektikleri yeraltı suyunu endüstriyel amaçlarla üretimde kullanmaktadır. Bölgede endüstriyel su kullanan sanayi iģletmelerinin yoğunlaģtığı bölgeler, Çorlu, Çerkezköy, Saray ve Muratlı Ġlçeleridir. Ergene Nehri yaģanan yoğun kirlenme nedeniyle, ölü bir akarsu haline gelmiģtir. Geçtiği bazı yerleģim yerlerinde kimyasal ve biyolojik kirlenmenin yapabileceği olumsuz etkiler nedeniyle nehrin 50 m. Çevresi koruma alanı olarak ilan edilmiģtir. Nehirden yayılan rahatsız edici koku, yaz aylarında 2-3 km. çevreden hissedilmektedir. Ergene Nehrinin rengi, yağıģın az olduğu dönemlerde ve yaz aylarında, koyu siyah olmaktadır. Çerkezköy Ġlçesinde bulunan Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Arıtma Tesisi bölgenin en büyük arıtma tesisi olup, yaklaģık 120 adet sanayi iģletmesine hizmet vermektedir. Ayrıca Çorlu Organize Deri Sanayi bölgesinde bulunan 1 adet ortak arıtma tesisi ile m³ miktarında 140 adet deri sanayi iģletmesinin atıksuları arıtmaktadır. Ancak bölgede yaģanan çevre sorunlarının en önemli nedeni bu iģletmelerin büyük bir bölümünün arıtma tesisi olmasına rağmen bu tesislerin iģletilmemesinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca evsel kaynaklı atıksuların arıtılması konusunda belediyelere ait yeterli sayıda arıtma tesisi bulunmamaktadır. SanayileĢmeden kaynaklanan yerüstü su kirlenmesi bölgede yapılan sulu tarımı olumsuz etkilemektedir. Buna bağlı olarak kirli sularda sulama yapılan bitkisel

329 ürünlerde verim ve kalite kayıpları görülmektedir. Bu ürünlerde ortaya çıkan sorunlar gün geçtikçe artmakta ve toplumun sağlığını tehdit edecek boyutlara ulaģmaktadır. Çorlu Ġlçesi, UlaĢ Beldesi, Vakıflar, Kırkgöz ve Sevindikli Köyleri civarından geçerek Muratlı Ġlçesinin Ballıhoca Köyü mevkiinde Çorlu Deresi ile birleģen Ergene Nehri ve kollarından alınan su örnekleri de göstermiģtir ki, Ergene Nehri bu yöredeki sanayi bölgelerinden geçerken oldukça önemli boyutta kirlenmektedir. Ergene Nehri ve Çorlu Derelerine kirlilik yükü taģıyan ve ÇeĢme Deresi adıyla anılan Ballıhoca Köyü mevkiindeki dereden alınan numunede tespit edilen, kimyasal oksijen ihtiyacı değeri ve ağır metal içeriği, kirlilik yükünün sınır değerlerin üzerinde olduğunu göstermektedir. Tekirdağ Ġlinde yaģanan su kirliliğinin tarımsal üretim yanında çeģitli sağlık sorunlarına da yol açtığı, üreticiler tarafından belirtilmektedir. Bölgede sulama yapan üreticilerin suyla temas eden el ve ayak bölgelerinde tüy dökmesi, yara ve alerji vb. benzeri sağlık sorunlarıyla karģılaģılmaktadır. Yerüstü su kaynaklarının neredeyse tamamı endüstriyel ve evsel atıksularla kirlenmiģ ve tarımsal üretimde dahi kullanılamaz hale gelmiģtir. Ayrıca yeraltı su kaynakları genellikle tarımsal üretim yerine bölgede bulunan sanayi iģletmelerinin endüstri amaçlı su ihtiyacını karģılamada kullanılmaktadır. Bu konuda yeraltı su rezervleri dikkate alınmadan su çekildiğinden, statik ve dinamik su seviyelerinde düģme görülmektedir. Ayrıca tarımsal, endüstriyel ve evsel atıklarla yeraltı su kaynakları da kirlenmeye baģlamıģtır. Ġlde sulu tarım yapan üreticiler, su kirliliği nedeniyle tarım ürünlerinde verim ve kalite kayıplarına uğramaktadırlar. Üreticiler yerüstü su kirliliği nedeniyle Ergene Nehri ve kollarından yararlanamadığı için kuyu suyundan sulama yapmak zorunda kalmaktadırlar. Bu durumda yeraltından suyun çekilmesi için ilave yatırım, enerji ve iģçilik masrafı gerekeceğinden üretici zarara uğramaktadır. Sorunların çözümünde de mevcut uygulamaların yeterli olmadığı artık görülmüģtür. Bu nedenle bölgede yaģanan çevre sorunlarının çözümünde ortak arıtma tesislerinin kurulması ve sanayi iģletmelerinin atık sularının bu tesislerde arıtılmasıyla mümkün olabilir. Ortak arıtma tesisleri arıtma maliyetlerini düģüreceği gibi arıtmanın etkinliğini de artıracaktır. Bölgede sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması Türkiye ekonomisi için de oldukça önemlidir. Ġlde sanayileģme sosyo-ekonomik geliģmeyi sağlarken, bu geliģme ile birlikte toprak, hava ve su kirliliği gibi çevre sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmuģtur. Bu çevre sorunları özellikle Ergene nehrinden yapılan sulama Edirne ili Uzunköprü ilçesinde yapılan sulu tarımı olumsuz etkilemektedir. Ergene Nehri ve kollarına yakın yerlerde geçmiģ yıllarda sulu tarım yapılırken, halen yaklaģık da. arazi, su kirliliği nedeniyle sulu tarım yerine kuru tarıma tahsis edilmiģtir. Üreticiler yerüstü su kirliliği nedeniyle, daha fazla gelir getiren çeltik ve Ģeker pancarı vb. ürünler yerine daha az gelir getiren buğday ve ayçiçeği yetiģtirmek zorunda kalmaktadır. Ergene Nehrinden sulanan tarımsal alanların, bu nehrin taģımıģ olduğu kirlilik yükünden etkilendiği görülmektedir. Yapılan çalıģmalarda bu sularla sulanan arazilerde tuzlanma ve asitliğin yükseldiği belirtilerek çoraklaģma riskiyle karģı karģıya olduğu belirtilmektedir. ĠLÇE ADI ENDÜSTRĠYEL NĠTELĠKLĠ EVSEL NĠTELĠKLĠ 329 ĠġLETMESĠ FAAL OSB YE BAĞLANAN

330 OLMAYAN TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE MERKEZ ÇORLU ÇERKEZKÖY MALKARA MURATLI HAYRABOLU MARMARA EREĞLĠSĠ ġarköy SARAY TOPLAM Tablo.k-4. Ġlimiz Sınırları Ġçerisindeki Münferit Atıksu Arıtma Tesisi Sayılarının Ġlçelere Göre Dağılımı. A.A.T. PROJE ONAY SAYISI VE DEŞARJ İZİN BELGE SAYISI GRAFİĞİ ADET YILLAR Atıksu Arıtma Tesisi Proje Onay Sayısı Deşarj İzin Belge Sayısı Grafik.k-3. A.A.T. Proje Onay ve DeĢarj Ġzin Belge Sayıları KuruluĢu Çorlu Deri Organize Sanayi Bölgesinde, atıksu arıtma tesisi olup, günde toplam m³ atıksuyu Çorlu Deresine deģarj etmektedir. Tarım topraklarında kullanılan gübre ve ilaçlar nedeniyle yüzeysel suların kirlenmesi, erozyon sonucu toprak veriminin azalması, bölgede görülen; yüzeysel su kaynaklarının bazı ağır metaller açısından kirlenmesine evsel ve 330

331 331 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE endüstriyel atıkların rolü büyüktür. Bu atıkların direkt olarak tarım arazilerine veya yüzeysel su kaynaklarına boģaltılması hem toprakta hem de yüzeysel sularda ağır metal kirlenmesine sebebiyet vermektedir. Ergene Havzasının sularını, doğudan batıya doğru akan Ergene Nehri drene etmektedir. Özellikle yeraltı suyu kullanımının arttığı yaz aylarında nehirdeki kirlilik en üst seviyeye çıkmaktadır. Ergene Nehri nin en önemli kollarından biri olan Çorlu Deresi, Çerkezköy, Kızılpınar, Veliköy, VelimeĢe, Çorlu ve Muratlı Belediyelerinin evsel atıksuları ile Çerkezköy, Çorlu, Muratlı Ġlçeleri sınırları dahilindeki değiģik sektörlere ait sanayi kuruluģlarının evsel ve endüstriyel arıtılmıģ ve arıtılmamıģ atık sularını toplamaktadır. Ayrıca amaç dıģı arazi kullanımı ile iyi nitelikli ve verimli topraklarımız üzerinde veya bu arazilerin yakınında plansız kurulan sanayi ve toprak sanayi kuruluģlarının her türlü atıkları, çevresindeki tarım topraklarında ve ürünlerinde kirlilik sorunu yaratarak çevre sorunun oluģturmaktadır. Kirliliği belirleyen analiz sonuçlarına bakıldığında çözülmüģ oksijen oranı çok az olan Çorlu Deresinde ve Ergene Nehrinde doğal hayat bitmiģtir. Ergene Nehri ve kollarında yaģanmakta olan kirlilik temelde tekstil sanayinden kaynaklanmaktadır. Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi ikinci sırada yer alır. Tekstil sanayini, kağıt, deri, gıda ve kimya(boya) sanayileri takip etmektedir. Ergene ye evsel atıksularını boģaltan yerleģimler içinde Tekirdağ Ġl sınırları içerisinde yer alan Ġlçeler (%56) öncülük yapmaktadır. Ergene Nehri kirliliğinin oluģmasında, spesifik kirleticilerden dolayı baģta endüstriyel atıksuların yanında hiçbir arıtma iģlemine tabi tutulmayan evsel nitelikli atıksuların önemli bir neden olduğu görülmektedir. Buna karģın zehirliliğe neden olabilecek yükün ağırlıklı bir kısmının sadece tarım alanlarında bilinçsizce kullanılan pestisitlerden kaynaklandığı, ancak bunun yanında belirlenmeyen endüstriyel atıkların bazılarında söz konusu kirletici parametreler açısından dikkate alınması gereklidir. Ergene Havzasında Su Kalite Gözlem Noktaları Ġstasyon No Ġstasyon Adı ve Yeri Çorlu Suyu-Çerkezköy GiriĢi Çorlu Suyu-Çerkezköy ÇıkıĢı Ergene Nehri-Çorlu Köprüsü Ergene Nehri-Ġnanlı Ergene Nehri-Lüleburgaz Ergene Nehri-Alpullu Ergene Nehri-Uzunköprü Ġlimiz sınırları içerisinde Ergene Nehri ve kolları olan derelere atıksularını deģarj eden sanayi kuruluģlarının sayısı 230 olup (Listesi ektedir.ek-ii), söz konusu sanayi tesislerinin tümünde atıksu arıtma tesisi mevcuttur. Müdürlüğümüz teknik personellerince ilgili faaliyetlere ait atıksu arıtma tesislerine rutin olarak denetimlerde bulunulmakta ve atıksu numuneleri alınarak, 2872 sayılı Çevre Kanunu na bağlı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen sektörü ile ilgili tablolara göre kontrolleri yapılmaktadır. Denetimler ve alınan atıksu numuneleri sonucunda 2872 sayılı Çevre Kanunu na bağlı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen sektörü ile ilgili sınır değerleri sağlamadığı tespit edilen faaliyetler hakkında yasal iģlem uygulanmaktadır. Ergene Nehri ve kolları olan

332 derelerin belirli noktalarından (Ġlimiz sınırlarına giriģ, Ġlimiz sınırları içerisi ve Ġlimiz sınırları çıkıģ) dere numuneleri alınmaktadır. Yıllar Uygun Aykırı Toplam % Uygun Yıllar Uygun Aykırı Toplam % Uygun Bakılan Parametreler Karamehmet Köyü Tablo.k-5. Yıllık Atıksu Analiz Sonuçları Veliköy OSB GiriĢi VelimeĢe Köprüsü Yulaflı Köyü Köprüsü Fakülte Önü Sinandede Köprüsü Deri OSB ÇıkıĢ Sonrası Ballı Hoca Köyü Ergene Deresi Ġnanlı Çiftlik Yanı Ġnanlı Köyü I.Sınıf Su Kalitesi II.Sınıf Su Kalitesi III.Sınıf Su Kalitesi ph KOĠ(mg/L) >70 AKM(mg/L) Amonyum >2 Azotu(Mg/L) Sülfür(Mg/L) < >10 Tablo.k-6. Tekirdağ Ġli Sınırlarından Geçen Derelerden Alınan Numune Sonuçları K.6.3. Sanayiden Kaynaklanan Toprak Kirliliği Ergene Havzası içerisinde idari bölünmeye göre dört ilimizin toprakları bulunmaktadır. Bunun içerisinde Tekirdağ Ġlini payı %37.3 ile ( hektar) en fazladır. Havzada yer alan Ġlçelerin nüfus yoğunluğu dağılımına bakıldığında ise Tekirdağ Ġlinin sekiz Ġlçesinden beģi ve Merkez Ġlçe (Saray, Çorlu, Çerkezköy, Muratlı, Marmara Ereğlisi) havzada yer almaktadır sayımına göre havzada yaģayan toplam kiģinin si (%42.5) ise Tekirdağ nüfusuna kayıtlı bulunmaktadır. Ergene Nehrinin bölgede geliģen sanayileģme sonrası kirliliğinin gündeme gelmesinden bu yana geçen süreçte farklı kurum ve kuruluģlarca(çevre Müdürlüğü, Sağlık Müdürlüğü, D.S.Ġ.) kirlilik ölçümleri yapılmaktadır. Bunlardan edinilen bilgilere göre ise Ergene Nehrini besleyen en büyük kol olan Çorlu Deresi ve yan kolları Çerkezköy ve Çorlu daki yoğun sanayileģme sonrası kirlenmeye maruz kalmaktadır. IV.Sınıf Su Kalitesi 332

333 Bu derenin suyu Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nde verilen kalite sınıfları ile kıyaslandığında (fiziksel ve inorganik kimyasal parametreler) ve (organik parametreler) grubu parametreler açısından su kalitesinin 4. sınıf olduğu saptanmıģ bulunmaktadır ve su kalitesindeki bozulma artarak devam etmektedir. Tekirdağ da hektar arazi, tüm arazi varlığının %18 i yanlıģ ve amaç dıģı kullanılmakta ve planlanmayı beklemektedir. Trakya da özellikle Tekirdağ Ġlinde amaç dıģı arazi kullanımı ile ilgili olarak yıllar itibariyle sanayi %675.4 gibi çok yüksek bir artıģ oranında olup, ikinci sorun yazlık ev veya turizm amaçlı yapılanmalardır. (%806.4 artıģ) Bu sektörü toprak sanayi, kentleģme, kamu yatırımları izlemektedir. Trakya da yitirilen, verimli ve iyi nitelikli tarım topraklarının toplam alanı hektardır. Trakya da en önemli çevre sorunlarının baģında gelen, erozyon varlığıdır. Tekirdağ Ġlinde hafif derecede ve orta derecede erozyon sorunu vardır. Toplam erozyon alanı hektar yayılma göstermektedir ve il arazisi içindeki oranı %90.3 tür. Tekirdağ Ġli özellikle; Çorlu-Çerkezköy-Muratlı civarındaki süzek (geçirgen) tarım topraklarının gübrelenmesine itina gösterilmelidir. Bu alanlarda verilen kolay çözünebilir azotlu gübre uygulaması yerine yavaģ yavaģ çözünebilir kimyevi gübre formlarının ikame edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde taban suyu kirlenmesi görülecektir. Bölgedeki taban suların önemli bir kısmının nitrat ve amonyum açısından kirlidir. Ülkemizde hektar baģına ilaç tüketimi 1512 gr./ha., aktif madde kullanımı ise 598 gr/ha.(bu değer Avrupa ortalamasının yaklaģık onda biridir.) Örneğin bu miktar Fransa ve Almanya da 4.70 kg/ha., Ġtalya da 7.6 kg/ha., Hollanda da 17.7 kg/ha.dır. Ġlimizde ise yılı verilerine göre dekara ilaç tüketimi poli-kültür tarımının yapıldığı yılda 2-3 ürünün alındığı Ege ve Akdeniz Bölgelerinin çok altında bulunmaktadır. Tekirdağ Ġlinde toplam tarım alanlarında kullanılan pestisit miktarı litre/ kg. dır.tekirdağ Ġli sınırları dahilinde yapılan örnekleme ile 4.5 ten daha düģük ph değeri belirlenememiģtir.(normal ph arası) Çerkezköy yöresinde orta derecede asit bulunmaktadır. Ergene Nehri kirliliğine paralel olarak, Tekirdağ ili Çorlu Ġlçesi, Çorlu Deresinin Çerkezköy den Ergene Nehri ile birleģme bölgesine kadar ve Ergene Nehrinin büyük bir bölümünde canlı bulunmamakta ya da bazı bölgelerde kirliliğe karģı toleranslı olan canlı grupları yaģayabilmektedir. ĠLÇELER Yıllık Su Tüketim Miktarı (ton/yıl) Tekirdağ Çerkezköy Çorlu Hayrabolu Malkara 3060 M. Ereğlisi 300 Muratlı Saray ġarköy Tablo. k.7. Tekirdağ ili YerleĢim Yerlerine ait Maksimum Su Tüketim Miktarı 333

334 Tekirdağ Ġlinde özellikle Çorlu-Çerkezköy Ġlçelerinde kurulmakta olan Sanayi Tesislerini yarattığı istihdamında etkisi ile nüfusta oransal bir artıģ görülmektedir.bu durum su ihtiyacını da artan oranda etkilemektedir. Trakya da 1970 li yıllara kadar tarıma dayalı sanayi kolları faaliyet göstermekte iken, özellikle Tekirdağ, Çerkezköy Bölgelerindeki kalkınmada öncelikli yöre statüsüne alınması ve bu bölgelerde kurulacak sanayi sağlanan teģviklerin etkisi ile sanayi üretiminde çeģitlenme görülmeye baģlamıģtır. Hazine Düzenleme Kalan m2 oluģacak tarım adası, Özellikle bu bölgelerde sanayinin büyük bir ivme kazanmasının; Ġstanbul ticaret merkezlerine yakınlığı, karayolu ve otoyolları bölge içerisinden geçmesi, Tekirdağ Limanının bölgeye yakınlığı, organize sanayi bölgelerine ve serbest bölgelere tanınan imtiyazlar, uygun ve yeterli büyüklükte arazi temininin kolaylığı, Devletin tarım politikalarındaki değiģiklikleri, tarım topraklarının miraslar nedeni ile aģırı oranda bölünmesi ve verimliliğin azalması, pazara yakınlık, hammadde temini kolaylığı v.b. Bölgede halen çalıģır durumda Çerkezköy ve Çorlu Deri O.S.B. baģta olmak üzere 4 adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Muratlı Organize Sanayi Bölgesi planlama aģamasındadır. Tekirdağ da (Merkez, Hayrabolu, Muratlı, Malkara, Çorlu) 5 adet bitmiģ, 2 adet inģaat halinde küçük sanayi sitesi mevcuttur. Sanayi tesislerinin Tekirdağ Ġl sınırları içerisinde bölgenin kaynaklarını kullanmak üzere oluģan en yoğun alanlar Ģunlardır; -VelimeĢe-Veliköy-Çerkezköy -Marmaracık-UlaĢ-Vakıflar-Misinli-BüyükkarıĢtıran -Türkgücü Köyü Yolu -Tekirdağ Yolu -BüyükkarıĢtıran arası Çorlu Ġlçesinde, Türkiye deki 17(onyedi) Serbest Bölgeden bir tanesi olan Avrupa Serbest Bölgesi bulunmaktadır. Bu bölge genellikle tekstil ağırlıklı üretim yapmaktadır. Tekirdağ da sanayi alanlarında hazine parsellerinde yapılacak bir çizelgeye göre tarımsal iģletme oluģturmak için Trakya Alt Bölgesinde bulunan Ġl ve Ġlçelerde yeterli miktarda hazine arazisinin (ada olarak) mevcuttur. 334

335 Parselleri Toplam Alanı Ortaklık Payı Alan blok sayısı TEKĠRDAĞ MALKARA MURATLI K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği Bilindiği üzere tarihli ve sayılı Resimi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültü nün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğ nin ĠĢletme, Tesis ve ĠĢyerleri için Çevresel Gürültü Kriterleri baģlıklı 22. Maddenin a bendinde her bir iģletme ve tesisten çevreye yayılan gürültü seviyesi Ek-VII de yer alan Tablo-4 de verilen sınır değerleri aģamaz ve b bendinde gürültüye hassas kullanımları etkileyebilecek Ģekilde yakınında, bitiģiğinde, altında veya üstünde faaliyetini sürdüren; her bir iģyeri, atölye, imalathane ve benzeri iģletmelerden havayolu ile çevreye yayılan veya ortak bölme elemanları, ara döģemeler, tavan veya bitiģik duvarlar aracılığı ile hassas kullanımlara iletilen Çevresel Gürültü Seviyesi Leq gürültü göstrergesi cinsinden arka plan gürültü seviyesini 5dBA dan fazla aģamaz hükümleri bulunmaktadır. ALANLAR Lgündüz (dba) LakĢam (dba) Lgece (dba) Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim ve kültür sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğuı alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan iģyerlerinin Endüstriyel Alanlar Tablo.k-8. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetmeliği Gürültü Seviyesi Sınır Değerler Bugün dünyamızdaki en önemli sorunların baģında doğal dengenin bozulmaya baģlaması ile ortaya çıkan çevre sorunları gelmektedir. Endüstri ve teknolojinin ulaģtığı boyutta tabiat kaynaklarının tek yönlü Bilinçsizce kullanımı hava, toprak ve suyun dengesinin bozulmasının yanı sıra ses kirliliği yada gürültü olarak adlandırdığımız bir çevre sorununun da ortaya çıkmasına neden olmuģtur. Sanayi tesisleri ve özellikle küçük sanayi iģ yerleri ile ilgili gürültü ölçüm değerleri tablo k.8 de verilmiģtir. 335

336 ÖLÇÜM YERĠ ÖLÇÜLEN DEĞERLER (dba) 1.DEĞER 2.DEĞER TEKĠRDAĞ-ÇORLU KAVġAĞI TEKĠRDAĞ MAXĠ MARKET ÖNÜ TEKĠRDAĞ MERKEZ SAHĠL YOLU TEKĠRDAĞ-MURATLI YOLU TEKĠRDAĞ ESKĠ SANAYĠ SĠTESĠ TEKĠRDAĞ YENĠ SANAYĠ SĠTESĠ TEKĠRDAĞ HÜKÜMET CADDESĠ ÇORLU VELĠMEġE SANAYĠ BÖLGESĠ ÇERKEZKÖY ORGANĠZE SANAYĠ BÖLGESĠ KONUT ALANI I KONUT ALANI II TĠCARETHANE I TĠCARETHANE II Tablo.k-9. Endüstri Kategorizasyonuna Göre Endüstriyel Gürültü Kirliliği yılı içerisinde yapılan çalıģmalar sonucunda tespit edilen Dumansız Sanayi Bölgesi(Zafer Mahallesi, GümüĢhane Sokak, No:91) içerisinde bulunan ve eski sanayi bölgesi(yavuz Mahallesi, ġaraphane Fabrikası Yolu, No:15) içerisinde bulunan Doruk Marmara Un Fabrikalarına ait Çevresel Gürültü Seviyeleri ölçüm değerleri aģağıda verilmiģtir. ÖLÇÜM NOKTASI Lgündüz(dBA) LakĢam(dBA) Lgece(dBA) Doruk Marmara Un 59,8 57,5 62,6 Fabrikası parsel sınırı En yakın fabrika 54,2 49,2 51,8 sınırı En yakın konut alanı 43,5 41,2 38,4 Tablo.k-10. Zafer Mahallesi, GümüĢhane Sokak, No:91 de Çevresel Gürültü Seviyeleri ÖLÇÜM NOKTASI Lgündüz(dBA) LakĢam(dBA) Lgece(dBA) En yakın Fabrika 58,6 59,4 58,2 Alanı En yakın Konut 60,2 61,0 59,9 Alanı Tablo.k-11. Yavuz Mahallesi, ġaraphane Fabrikası Yolu, No:15 de Çevresel Gürültü Seviyeleri Doruk Marmara Un Fabrikasına(Zafer Mahallesi, GümüĢhane Sokak, No:91) liste-b Gürültü Kontrol Ġzin Belgesi düzenlenmiģtir. K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar 336

337 Bu konu ile ilgili atık yönetim planı formatı sonuçlarına göre edinilen verilerden yararlanılarak Atık Yönetim Planı formatı oluģturulumuģtur. ATIK YÖNETĠM PLANI FORMATI 2009 Yılı Yılı (Tahmini) Atık Geri Geri Bertar Atık Adı Atık Geri Geri Bertaraf Atık Geri Bertaraf Kodu Kazanım Bertaraf Bertaraf Kazanım af Miktarı Kazanım Kazanım Miktarı Miktarı Kazanım Miktarı Mik. % si Yöntemi Mik. Yönte (Kg) % si Yöntemi (Kg) (Kg) Yöntemi (Kg) (Kg) (Kg) mi Kontamine Absorbanslar R1 19 D10Yakma R Kimyasal R R Makine yağı R R Tiner Çamur D10-R D10-R ArıtmaÇamur R1-R12- R Kont. bidon R13-D D10 Elektronik Hurda R R Civa içe. atık R R Madeni Yağ R R Plastik Varil R13-R R13 R Filtreler R R1 D Teh. Katı At R R DıĢ Aporak R Klorlu olmayan yağ yakmad yakma Akü R8-D R8-D R Tıbbi Atık R13-D D Lamba,Floresan 1680 D D Ni-Cd Pil 262 D5 260 Boya mad pigment 6075 R ATIK YÖNETĠM PLANI FORMATI 2009 Yılı 2009 Yılı (Tahmini) Atık Geri Geri Bertar Atık Adı Atık Geri Geri Bertaraf Atık Geri Bertaraf Kodu Kazanım Bertaraf Bertaraf Kazanım af Miktarı Kazanım Kazanım Miktarı Miktarı Kazanım Miktarı Mik. % si Yöntemi Mik. Yönte (Kg) % si Yöntemi (Kg) (Kg) Yöntemi (Kg) (Kg) (Kg) mi Toner KartuĢ- Kontamine Atıkları R R S/B YapıĢtırıcı R R1 337

338 Atıklar Atık Yağ R R Yağ Filtreleri D10-R D10-R KurĢun Piller R1-R12- R13-D R13- D Kontamine Atık Etiket bant Atığı yakma yakma Gıda Atığı Atık su R R Bit.atık yağ 100 R13-R8 R13 R8 Tffffffb Tablo.k-12. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar Sanayiciler bağlı bulundukları belediye çöplüklerine atıklarını vermektedir. Üretimden kaynaklanan atıklarını ise ait olduğu sektörlere geri dönüģüm tesislerine vermektedirler. K.7. SANAYĠ TESĠSLERĠNĠN ACĠL DURUM PLANI Sanayi tesislerinin inģaat ve iģletme aģamalarında meydana gelebilecek her türlü kaza, yangın, sel felaketi, deprem vb. erken müdahale edilerek iģletme personelinin eğitilmesi amacıyla iģletmeler tarafından oluģturulan plandır. Acil durum planında uygulanacak baģlıca yöntemler Ģunlardır; -Müdahale için gerekli insan gücü ve ekipmanlar hazır bulundurulacaktır. -Kaza anında etkilenebilecek tesis çalıģanları ve çevre halkının uyarılması için uyarı sistemleri kurulacak ve zaman zaman test edilecektir. -Tesis sorumlusu kaza anında tehlikenin niteliğini tanımlayacak ve müdahaleden sorumlu kiģi ve ilgili kuruluģlara derhal bildirecektir. -Tesis sorumlusu müdahaleden sorumlu kiģilerin eğitimlerini sağlayacaktır. -Tesis sorumlusu müdahaleden sorumlu kiģilere koruyucu malzemeleri temin edecek ve hazır bulunduracaktır. -Tesiste her türlü ilk yardım ve tıbbi malzeme eksiksiz bulundurulacaktır. -Müdahale için gerekli her türlü ekipman ve malzeme eksiksiz tamamlanacaktır L.ALTYAPI, ULAġIM VE HABERLEġME L.1. ALTYAPI L.1.1. Temiz Su Sistemi Tekirdağ Ġli mevcut coğrafi yapısı itibariyle yerüstü göl ve akarsulardan yoksun konumdadır. Bu itibarla bölgesel içme ve kullanma su ihtiyacı, Ġlin kuzeyinde yer alan Çorlu Ġlçesi Sağlık Mahallesinde bulunan 15 adet derin kuyudan, günlük ton/gün kapasite ile 4 adet terfi pompasından 600 mm lik çelik isale hattı ile 30 km. mesafeden 2500 m3 lük 338

339 ġehitlik su deposuna iletilmektedir. Ġkinci kaynak olarak Muratlı Ġlçesi AĢağı Sevindikli Köyündeki 320m derinlikte bulunan 13 adet derin kuyudan, günlük ton/gün olarak 5 adet terfi pompası ile 800 mm lik CTP isale hattından 30 km mesafeden Göçmen Konutlarının karģısında bulunan 2500 tonluk ana depoya iletilir. Tepe değirmenler Mevkiinde bulunan servis deposu ve çevre yolu giriģinde bulunan 1000 m3 lük ara depo ile Ģebeke dağıtımı sağlanmaktadır. Klorlama 2500m3 lük ana depoda otomatik olarak yapılmaktadır. Bu ana depolarda toplanan sular, kent merkezinin günlük su ihtiyacının karģılanmasına yetmemesi nedeniyle münavebeli olarak Ģehir su Ģebekesine 150 km. uzunluğundaki PĠK, ACB ve PVC boru tertibatı ile dağıtılmaktadır. L.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi Tekirdağ Ġli kanalizasyon Ģebekesi, 1986 yılında yeni proje tatbikatı ile eski kanalizasyon sistemine ilave olarak ele alınmıģ ve m. boru döģemesine ek olarak, 4593 adet yan parsel, 178 m. tünel geçiģi ile kent merkezin batısı ve Altınova semtinde atıksu deģarj tesisleri ile denize deģarj edilmektedir. Bu tesisler 900 lt/sn kapasitesinde olup Q700 mm. çapında Ç.T. borularla 1750 m. açığa 40 m. derinliğe arıtmasız olarak deģarj edilmektedir. Kent içerisinde, yağmur suyu kanalı olarak; soğuk kuyu, direkler altı ve Tintinpınar mevkilerinde denize uzanan menfezlere bağlı olarak yüzey suların deģarjı çalıģmakta olup, kentin doğu ucunda yapılaģmakta olan hürriyet mahallesi ve Dereağzı yerleģim alanlarının kanalizasyon yapım projeleri hazırlıkları sürdürülmektedir. Tekirdağ Ġlinde evsel atıksular Ģehir kanalizasyon sistemine verilmektedir. Evsel atıksular 200 lük ve 300 lük çapındaki borular ile kollektöre verilmekte, 400 lük, 600 lük, 1000 lik ve 1200 lük çapta ve muhtelif uzunluktaki kolektör boruları vasıtasıyla Altınova Mahallesindeki deniz deģarj pompa istasyonuna bağlanmaktadır. L.1.3. YeĢil Alanlar Tekirdağ Ġli Ġmar Planında; Park alanları :519 hektar Mesire Alanları :30 hektar Spor Alanı :75 hektar Ağaçlandırılacak alan :26 hektar olarak yer almaktadır. Ancak bu alanların yaklaģık % 20 si aktif durumdadır. L.1.4. Elektrik Ġletim Hatları Tekirdağ Ġlinde mevcut bulunan 154 Kv lik ve 380 Kv lik hatların güzergahı aģağıda belirtilmiģtir. 154 Kv lik hatların güzergahı; 339

340 Tekirdağ Trafo Merkezi-Malkara Trafo Merkezi Malkara Trafo Merkezi-Uzunköprü Trafo Merkezi Malkara Trafo Merkezi-Çanakkale Trafo Merkezi Malkara Trafo Merkezi-KeĢan Trafo Merkezi Tekirdağ Trafo Merkezi-Tepesan Trafo Merkezi M.Ereğlisi Trafo Merkezi-Tepesan Trafo Merkezi Tepesan Trafo Merkezi-Çorlu Trafo Merkezi Çorlu Trafo Merkezi-B.KarıĢtıran Trafo Merkezi Çorlu Trafo Merkezi-UlaĢ Trafo Merkezi Çorlu Trafo Merkezi-Çerkezköy Trafo Merkezi Çerkezköy Trafo Merkezi-Kıyıköy Trafo Merkezi M.Ereğlisi Trafo Merkezi-Çerkezköy Trafo Merkezi Muratlı Trafo Merkezi-Büyük KarıĢtıran Trafo Merkezi 380 Kv lik hatların güzergahı; M.Ereğlisi Trafo Merkezi-Saray (Güngörmez Köyü civarı) Trafo Merkezi Ġlde mevcut bulunan 380 Kv lik hatlar yeraltından geçmemekte olup, uzunlukları hakkında bilgi bulunmamaktadır. L.1.5. Doğalgaz Boru Hatları Ġlimizde doğal gaz boru hattı mevcut olmamakla birlikte, Doğal gaz dağıtım iģi ihalesi son teklif aģamasına gelmiģtir. Ġhalenin sonuçlanmasını müteakip 24 ay içerisinde iģin bitirilmesi planlanmaktadır. Ayrıca Saray Ġlçesi Göçerler Köyü mevkiinde çıkartılan doğalgaz Çorlu ve Çerkezköy Ġlçesinde bulunan muhtelif sanayi tesislerine iletilmektedir. Ġlimiz Çorlu Ġlçesinde ise doğalgaz ihalesi bitmiģ ve ġehir içi Doğalgaz hattı döģenme iģlemleri devam etmektedir. L.2. ULAġIM Tekirdağ Ġlinde önemli ulaģım yolları denizyolu ve karayoludur. Kentteki önemli karayolları doğuda Ġstanbul-Tekirdağ, kuzeyde Muratlı-Tekirdağ, kuzeybatıda Hayrabolu- Tekirdağ, güneybatıda Çanakkale-Tekirdağ karayollarıdır. Sahil yolu olarak kullanılan Ġstanbul-Çanakkale karayolu Ģehirlerarası ana ulaģım aksını oluģturmakta olup, iki gidiģ iki dönüģ olmak üzere dört Ģeritten oluģmaktadır. Ġlimiz yük taģımacılığının yoğun olduğu bir bölgedir. Deniz yoluyla gelen yükler limandan alınıp, baģta Trakya ve Marmara Bölgesi olmak üzere ülkenin çeģitli bölgelerine yayılmaktadır. L.2.1. Karayolları Tekirdağ, Trakya Bölgesindeki yeri itibariyle Avrupa ile önemli bir bağlantı noktasında bulunması nedeniyle E-80, D-100, E-84 karayolları Ġl bünyesinden geçmekte olup, bu yolların toplam uzunluğu 430 km. dir. Ġl içerisinde, 387 km. devlet yolu, 282 km. Ġl 340

341 341 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE yolunun oluģturduğu toplam 669 km. karayolu yer almıģtır. Bu yolların 269 km. lik kısmı asfalt, 400 km. si sathi kaplamadır. Ġl yerleģim alanı içerisinde yer alan 285 köy yerleģim alanının karayolu ulaģım ağı toplamı 1943 km. dir. Mevcut yol ağının, 646 km. si asfalt, 736 km. si stabilize, 213 km. si tesviye, 348 km. si ham yol olarak ulaģım imkanı sağlamaktadır km² lik alan üzerine yerleģen Tekirdağ Türkiye topraklarının %0.8 ini kaplamaktadır. L Karayolları Genel ĠLLER UZAKLIK (km.) ĠLÇELER UZAKLIK (km.) Kırklareli 118 Muratlı 24 Ġstanbul 132 Çorlu 37 Edirne 137 M.Ereğlisi 44 Çanakkale 375 Hayrabolu 52 Malkara 58 Çerkezköy 61 Saray 81 ġarköy 86 Tablo.l-1. Tekirdağ ın KomĢu Ġl ve Ġlçelerine Olan Uzaklığı TEKĠRDAĞ 24 km. MURATLI 37 km. 39 km. ÇORLU 52 km. 78 km. 91 km. HAYRABOLU 58 km. 81 km. 94 km. 42 km. MALKARA 61 km. 63 km. 24 km. 115 km. 118 km. ÇERKEZKÖY 86 km. 110 km. 123 km. 89 km. 47 km. 147 km. ġarköy 81 km. 64 km. 44 km. 130 km. 145 km. 20 km. 174 km. SARAY 44 km. 63 km. 30 km. 93 km. 96 km. 54 km. 125 km. 72 km. M.EREĞLĠSĠ Tablo.l-2. Ġlçeler Arası Mesafe Cetveli Mevcut Altyapı Yollar : Tekirdağ ulaģım kolaylığı açısından ülkemizin Ģanslı Ġllerinden birisidir. Özellikle karayolu bakımından Ġlçelere ve diğer Ġllere ulaģım kolaylıkla yapılmaktadır. Karayolları : Tekirdağ ın yol durumu oldukça geliģmiģtir. Yüzyıllardan beri kıyılardan geçit vermemiģ Tekir Dağları Ganos yarları 3 yıl oyularak açılmıģ Ġlin tüm köyleri yollara kavuģmuģtur.tekirdağ il sınırları içerisinde Karayolları sorumluluk ağında toplam 639 km yol bulunmaktadır. Bu yollardan 383 km. si devlet yoludur ve 293 km si asfalt kaplıdır. Tekirdağ Ġli hudutları içerisinde 256 km. il yolu vardır. yılı içerisinde Kınalı-Ġpsala arasındaki Karayolu Duble yol olarak hizmete açılmıģ olup bu yollarda üst yapı çalıģmaları devam

342 342 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE etmektedir. Muratlı Tekirdağ Merkez arasındaki Duble yol çalıģması tamamlanmıģ olup söz konusu kesimde Muratlı yerleģimini dıģtan geçecek Ģekilde Muratlı Çevre Yolu yeni güzergahı ile imalatı tamamlanan mevcut yolda üst yapı iyileģtirme proje çalıģmaları ihaleli olarak devam etmektedir. Ayrıca Çorlu ile ġerefli arasında bölünmüģ yol proje çalıģmaları ve aynı zamanda yapım çalıģmaları da devam etmektedir. Demiryolları : Ġstanbul, Edirne Avrupa demiryolu Ġl sınırları içinden geçer. Uzunluğu Çerkezköy Ġlçe sınırlarında 20 km. Muratlı Ġlçe sınırlarında 21 km. olmak üzere 62 km. dir. Yılda bir milyondan fazla yolcu bu demir yolundan yararlanır. Çorlu, Muratlı ve Çerkezköy Ġlçelerinde birer istasyon Ģefliği bulunmaktadır. Çorlu istasyonu Ġlçenin 3 km. kuzey batısındadır. Ġstanbul a uzaklığı 154 km. 5 yılda yapılmıģtır. Birinci yol yükleme boģaltma ikinci ve üçüncü yollar buluģma dördüncü yol kör yol Toprak Mahsulleri Ofisinin yükleme, boģaltma yoludur. Çerkezköy istasyonu 10 yoldan meydana gelmiģtir yılından beri sanayi bölgesinin kurulması Çerkezköy istasyonunun önemini bir kat daha arttırmıģtır. Muratlı istasyonu 5 yoldan meydana gelmiģtir. Ġstasyonun birinci yolunda 300 km. uzunluğunda 7 m. eninde yükleme ve boģaltma rampası vardır. Denizyolu : Tekirdağ Ġlinin Marmara denizi sahili yaklaģık 133 km. dir. Bu sahilde belli baģlı ihracat ve ithalat iskelesi Tekirdağ Ġskelesi, ġarköy Ġskelesi ve Mürefte Ġskelesidir. Marmara Ereğlisinde ise mahalli ve özel iskele bulunmaktadır. Sadece akaryakıt depolarının yükleme ve boģaltmaları yapılmaktadır. Ayrıca Tekirdağ ġarap Fabrikasında özel iskelesi mevcuttur. Tekirdağ limanı 205 m. boyunda gemi yanaģması yeri 140 m. Olan (iki büyük iki küçük gemi alabilecek) bir iskeleye sahiptir. Tekirdağ içinde ikinci iskele 399 m. uzunluğundadır. Bunun 212m. si 8m. geniģliğinde giriģ yolu mahiyetindedir. 187 m. (L) Ģeklinde olup 18 m. geniģliğindedir. Buraya iki taraflı vapurlar yanaģarak yük alma ve boģaltma iģlemi yaparlar. Tekirdağ iskelesine memleket içinden çimento, hububat, soda dıģ ülkelerden ise suni gübre gelmektedir. Tekirdağ iskelesinden memleket içlerine buğday, maden direği gönderilmekte dıģ ülkelerden ise baģta ayçiçeği tohumu, gıda katı maddeleri zirai ilaç hammaddesi, ekmeklik buğday, silis kum, kütük sistemi oluģmamıģtır. Ġlde toplu taģımacılık yapan minibüs sayısı 250 olup, yolcu taģıma kapasiteleri 15 dir. Ayrıca 10 adet Belediye otobüsü de toplu taģımacılıkta kullanılmakta olup, belediye otobüsleri ile ilgili bilgiler aģağıda verilmiģtir.tekirdağ Belediye BaĢkanlığı 2009 yılında Toplu TaĢıma sisteminin bir bölümünde özel sektörden de yararlanmaktadır. HaberleĢme : HaberleĢme hizmetleri Tekirdağ PTT Müdürlüğü ve Türk Telekomünikasyon A.ġ. tarafından yürütülmekte olup, konu ile ilgili veriler aģağıda verilmiģtir. Santral Sayısı 139 Faks Abone Sayısı - Santral Kapasitesi Araç Telefon Abone Sayısı 259 (Toplam) Bağlı Abone Sayısı Turpak Abone Sayısı 380

343 343 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Beklenen Talep Sayısı 1000 Teleks Abone Sayısı 15 Telefon Yoğunluğu 0.36 Prensibal ġebeke Kapasitesi (çift) Ankesörlü Telefon Sayısı 1024 Lokal ġebeke Kapasitesi (çift) Kablo Tv Abone Sayısı Fiber Optik Kablo Uzunluğu 1820 (km.) Tablo:l-3 HaberleĢme sayıları Kullanılan Raylı Sistemler Ġlimizde Raylı Sistem bulunmamaktadır. TaĢımacılıkta Demiryolları Ġlimiz sınırlarında Çerkezköy, Çorlu, Muratlı dan Ġstanbul Sirkeci garı ile yurtdıģı arasında sefer yapan yük ve yolcu trenleri geçmektedir. Ayrıca Ġlimiz Merkez ilçe ile Muratlı Ġlçesi arasında Yük taģımacılığını hedefleyen Demiryolu trenlerinin kurulması planlanmaktadır. Göl ve Nehir TaĢımacılığı Nehir ve göl taģımacılığı yapılmamaktadır. L UlaĢım Planlaması Tekirdağ Ġli konumu itibariyle Trakya bölgesinin güney kesiminde yer almaktadır. Marmara Denizi kıyı bandına sahip olan Ġlimiz Ġstanbul a yakın oluģu ile kara, deniz ve hava ulaģımı avantajlarını bünyesinde bulundurmasına karģın, deniz ve demiryolu ulaģım sistemlerini istenilen düzeyde elde edememiģ bir bölge durumundadır. Yolcu ve yük taģıma potansiyellerinin yüksek olması yanı sıra, deniz ve demiryolu ulaģım yollarının kifayetsizliği nedeniyle ulaģım yükünü mevcut karayolu üzerinden sürdürülmesi, gerek sosyal ve gerekse de ekonomik açıdan sıhhatli olmamaktadır. Bu itibarla, Ġlin mevcut ulaģım yapısı içerisinde karayoluna dayalı ulaģım uygulanmakta olup, Ġl dahilinde yolcu ve yük taģımacılığı otobüs,kamyon ve minibüs araçları ile sürdürülmektedir. Deniz yolu ulaģım sistemi içerisinde ise, yaz mevsimine dönük olarak küçük çaplı deniz motorları ile Marmara Adası ve AvĢa Adasına kısıtlı ulaģım sistemi uygulanmaktadır. Bölgenin yolcu ve yük potansiyeli ele alındığında, Ġstanbul bağlantılı deniz ve demiryolu ulaģım sistemlerinin devreye sokulmasında büyük yararların olacağı muhakkak olup, bu ulaģım sistemlerinin planlanmasına dönük bir çalıģmanın olmadığı bu günkü durumla ortadadır. L Toplu TaĢıma Sistemleri Tekirdağ Ġli yerleģim alanı itibariyle 6218 km² lik bir alanı kaplamakta olup, Ġlin sosyoekonomik yapısı içerisinde Ġlçe ve Köylere ulaģım yoğunluğu toplu taģıma sistemini gerektirecek ölçüye sahip bulunmamaktadır. Bu itibarla Ġl merkezine bağlı Köy ve Ġlçe yerleģim alanlarına yapılan yük ve yolcu taģımacılığı karayolu üzerinden günlük olarak

344 otobüs,minibüs ve kamyon araçları ile sürdürülmekte olup, Ģehir içi ulaģımında, merkezi yerleģimin dar alanı kaplaması nedeniyle Belediye, özel firma otobüs ve minibüslerince toplu taģıma sistemi uygulanmaktadır. Sahil bandı üzerinde yer alan yerleģim merkezlerine yolcu ve yük taģıma potansiyeli mevcut olmasına rağmen bugüne dek yolu deniz yolu toplu taģıma sistemi oluģmamıģtır. Ġlde toplu taģımacılık yapan minibüs sayısı 238 olup, yolcu taģıma kapasiteleri 14+1 kiģiliktir. Tekirdağ Belediyesi tarafından ihalesi yapılarak 10 hat üzerinden 35+2 araç ile Belediye Halk Otobüsü toplu taģımacılık yapılmaktadır. Yolcu taģıma kapasiteleri oturma, ayakta olarak devam etmektedir. L Kent Ġçi Yollar Tekirdağ kent merkezinin, konum itibariyle sahilden içlere doğru yükselen meyilli bir arazi yapısı içermesi nedeniyle kent içi yolları, sahil bandına paralel sahil yolu ile bu yola paralel olarak kent merkezi ortasından geçen yola dik inen ve dik çıkan iç yollardan müteģekkildir. Sahile paralel olarak Ġstanbul istikametinden gelen Devlet Karayolu, kent baģlangıcı Dereağzı mevkiinden baģlayarak orta refüjlü çift istikametli olarak ilin batı istikametindeki uzantısı ile kent sonu Tümen altına kadar inmektedir. Bu karayolunun Çanakkale ve Ġpsala hudut kapısına bağlantılı olması nedeniyle araç trafik yoğunluğunun fazla oluģu, yol boyunca uzanan konut alanlarında gürültü olumsuzluğu yaratması yanı sıra, yerleģim alanlarının yol uzantısındaki durumu itibariyle de can güvenliği olumsuz yönde etkilenmektedir. Tekirdağ il merkezini dıģından geçen Tekirdağ Çevre Yolu hizmete açılmıģ olup üst yapı çalıģmaları devam etmektedir. Kent merkezi içinde yer alan iç yollar, merkezi yerleģimin dar olması nedeniyle normal trafik seyrini karģılamamaktadır. Kent içi yollarının geniģletilmesine dönük bir planın olmaması yanı sıra, trafiğe giren araç sayısının yoğun artıģ göstermesi sonucunda kent içi gürültü kirliliğine paralel olarak araç ve egzoz gazlarının merkezi yerleģim noktalarında olumsuz etkileri büyük ölçülere varma temayülündedir. Tekirdağ Merkezi ĠĢ Alanı (MĠA) ve çevresinde geliģen konut alanları oldukça sıkıģık durumda süreç içinde geliģmiģ olduğundan yine hava kirliliği ve gürültü açısından olumsuz nitelik taģımaktadır.bu nedenle alternatif kent merkeziyle mevcut yolların rahatlatılması (desentralizasyonu) gerekmektedir. Bu durum; Tekirdağ Ġmar Planında mevcut olup henüz uygulamaya geçilememiģtir. Kısa vadede uygulamaya geçiģ planlanmaktadır. L Araç Sayıları Tekirdağ Ġli, coğrafik yapısı itibariyle çok çeģitli motorlu aracı bünyesinde bulunduran bir Ġl hüviyetindedir. Bu oluģum içerisinde etken olan unsurların baģında nüfus yoğunluğunun sosyoekonomik yapısının yüksek oluģu ile,tarıma dayalı faaliyetler içerisinde tarım amaçlı motorlu araçların zorunlu olarak kullanılması gelmektedir. Bu itibarla, kent halkının büyük çoğunluğu binek oto sahibi olması yanı sıra, tarıma dayalı uğraģları sebebiyle kamyon, traktör araç sayısı yoğun durumdadır ĠL MERKEZĠ 344

345 345 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE CĠNSĠ SAYISI MOTOSĠKLET 5466 OTOMOBĠL MĠNĠBÜS 1181 OTOBÜS 669 KAMYONET 6912 KAMYON 2019 TRAKTÖR ÇEKĠCĠ 208 ÖZEL AMAÇLI 141 TANKER 111 ARAZĠ TAġITI 328 TOPLAM Tablo.l-4. Ġl Merkezi Araç Sayıları ĠL GENELĠ CĠNSĠ SAYISI MOTOSĠKLET OTOMOBĠL MĠNĠBÜS 3900 OTOBÜS 3575 KAMYONET KAMYON 5949 TRAKTÖR ÇEKĠCĠ 570 ÖZEL AMAÇLI 297 TANKER 324 ARAZĠ TAġITI 1119 TOPLAM Tablo.l-5. Ġl Geneli Araç Sayıları L.2.2.Demiryolları Tekirdağ Ġli, konumu itibariyle Ġstanbul a yakın olmasına ve Ġstanbul ile ticari faaliyetlerinin yoğunluğuna rağmen, iki Ġl arasındaki demiryolu ulaģım sistemi büyük potansiyel göstermekle beraber bugüne dek demiryolu ulaģım planlaması yapılmamıģ durumdadır. Oysa ki, son yıllarda Tekirdağ-Ġstanbul arasında yoğunlaģan yapılaģma sonucu olarak, Tekirdağ Ġli Ġstanbul un banliyö durumuna gelmiģ bulunmaktadır. Bu nedenlerle, Ġl merkezi içerisinde demiryolu ulaģım sistemi olmamasına karģın, Ġstanbul-Sirkeci bağlantılı demiryolu ulaģım hattı Tekirdağ Ġlinin kuzey kesiminden geçerek Edirne Ġline ulaģmaktadır. Bu hat içerisinde, Ġlimizin Çorlu, Çerkezköy ve Muratlı Ġlçeleri yolcu ve yük taģımacılığından büyük ölçüde istifade etmektedir. L Kullanılan Raylı Sistemler

346 Tekirdağ Ġlinde raylı sistem bulunmamaktadır. L TaĢımacılıkta Demiryolları Ġstanbul Sirkeci Garı ile YurtdıĢı arasında bulunan Demiryolu ilimizde özellikle Çerkezköy Ġlçesinde TaĢımacılıkta kullanılmaktadır. Ġhracat ve Ġthalat yapan firmalar için demiryolu hattı büyük kolaylık sağlamaktadır. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgiler bulunamamıģtır. L.2.3. Deniz, Göl ve Nehir TaĢımacılığı L Limanlar Tekirdağ Ġli yerleģim alanının Marmara Denizi kıyısının güney sahilinde oluģu sebebiyle sahil bandı üzerinde 135 km. uzunluğunda kıyı Ģeridine sahip bulunmaktadır. Ġlin konumu itibariyle Ġstanbul a yakın olmasının sağladığı avantajlar içinde, gerek Ġstanbul a deniz ulaģım sisteminin oluģmasında ve gerekse de Ġstanbul dan kaydırılacak deniz yolu ticaret hacminin bölge ekonomisine sağlayacağı faydalar sebebiyle bugüne dek Ġl sahilinde istenilen düzeyde bir liman yapılmamıģ bulunmaktadır. Mevcut durum itibariyle Tekirdağ sahilinde iskele hüviyetli 8 adet küçük tonajlı gemi iskelesi mevcuttur. ĠSKELE ADI BOY (m.) DERĠNLĠK (m.) Eski Ġskele Yeni Ġskele TMO Ġskelesi ġarköy Ġskelesi Mürefte Ġskelesi M.Ereğlisi Ġskelesi M.Ereğlisi Askeri Ġskelesi MartaĢ Ġskelesi Tablo.l-6.Ġskele boy ve derinliği. Tekirdağ kıyı Ģeridinde yer alan bu iskeleler, küçük tonajlı gemilerle yurt içi ve yurt dıģı her türlü yük taģımacılığına hizmet vermekte olup, Ġstanbul ve Anadolu karayolu ulaģım trafiğini de büyük ölçüde hafifletmektedir. Bölge içerisinde yapılması istenilen amaca uygun bir limanın Ġstanbul deniz yolu ticaret hacmini hafifletebileceği gibi, ülke ekonomisine de büyük faydalar sağlayacağı muhakkaktır. L TaĢımacılık Tekirdağ Ġli, gerek bünyesindeki tarım ve sanayi potansiyeli ile gerekse de Ġstanbul a yakın oluģu itibariyle Ġstanbul dan taģan yurt dıģı ticaretin Tekirdağ Ġlinden nakledilmesine dönük deniz yolu taģımacılığı avantajına sahip olmasına karģın, Ġlin Ġstanbul bağlantılı 346

347 karayolunun taģıma standartlarının düģük oluģu ve mevcut iskelelerin liman hüviyetinde olmayıģı nedenleri ile yurt içi ve yurt dıģı deniz yolu taģımacılığı avantajını iyi kullanamamaktadır. Bölge dahilinde yapılan deniz yolu taģımacılık sistemi içerisinde deniz kirlenmesi büyük boyutlarda olmamasına karģın, deniz suyu analiz rapor sonuçlarında küçük çaplı su kirliliklerinin oluģumunun gemi motor sularından kaynaklandığı görülmekte olup, Ġl bazındaki imkanlar ölçüsünde gerekli denetim ve kontroller ihbarlara bağlı olarak sürdürülmektedir. *Gemilerin taģıdığı yüklerin cins ve miktarıyla ilgili yılı istatistiki verilere ulaģılamamıģtır. L.2.4. Havayolları Tekirdağ Ġl Merkezinde hava alanı bulunmamakla birlikte, Çorlu Ġlçesinde havaalanı mevcuttur.havaalanının Ġlçe Merkezine uzaklığı 15 Km. dir yılında uçak trafiği 945, yolcu sayısı dir.2004 yılında ise uçak trafiği 1072, yolcu sayısı tür. L.3. HABERLEġME Tekirdağ kent merkezi içerisinde yer alan yapılaģmada gerek çağın gereği olarak büyük ihtiyaç gösteren ve gerekse de Ġlin sosyoekonomik yapısı içerisinde imkana elveriģlilik arz eden telefon iletiģiminin talep yoğunluğu nedenleriyle telefon hat çekim sistemi olumsuz görüntü sergilemektedir. Bu nedenle, %90 oranında yer üstü hat çekimi görülmekte olup, son yıllardaki yer altı hat çekim çalıģmaları bölgesel olarak sürdürülmektedir. L.4. ĠLĠN PLAN DURUMU L.5. ĠLDEKĠ BAZ ĠSTASYONLARI SAYISI Ġlimizdeki toplam GSM baz istasyonu sayısı 2004 yılı sonu itibariyle 297 adetir. M. YERLEġĠM ALANLARI ve NÜFUS M.1. KENTSEL VE KIRSAL PLANLAMA M.1.1. Kentsel Alanlar M Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri Planlanan bu hedefler içerisinde, bölgenin Anadolu dan göç alması ile birlikte, Ġlin kuzey kesiminde yoğunlaģan sanayi yapılaģması sonucunda Ġl merkezinin sahil bandı boyunda yeni yapılaģmalara açılması ile birlikte Çorlu ve Çerkezköy Ġlçelerinde sanayi yapılaģmasındaki etki ile konut alanlarının çoğalması, kentsel ve kırsal yerleģim alanları planlamasında büyük farklılıklar göstermektedir. Bölgenin, Ġl merkezi ile Çorlu ve Çerkezköy yerleģim alanlarında plansız kentleģmesinin hızlı boyutlara varması sonucunda, alt yapı (yol, su, kanalizasyon, elektrik, telefon) hizmetlerinin uygun Ģartlarda oluģturulmaması nedeniyle, 347

348 348 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE mevcut çevre üzerinde olumsuz etkiler her geçen artmakta olup, gerekli önlemlerin alınması zorlaģmaktadır. Bölgede Akdeniz ve Karadeniz iklimi karıģımı bir iklim hüküm sürmektedir. Yazlar sıcak ve kurak, kıģlar soğuk ve yağıģlıdır. Tekirdağ Meteoroloji Ġstasyonu ndan alınan 50 yıllık ( ) verilere göre, yıllık ortalama yağıģ mm. dir. Yıllık ortalama sıcaklık ortalamasının aylık dağılımı 13.8ºC dir. En soğuk ay 4.5ºC ile Ocak ayı, en sıcak ay 23.8ºC ile Temmuz ayıdır. Tekirdağ da hakim rüzgar 1.derecede batı-kuzeybatı, 2.derecede kuzeybatı, 3.derecede kuzeydoğu yönlü esmektedir. Tekirdağ Ġlinin Toprak Yapısı Toprak Grupları ; - Grumusol (Vertisol) - Kahverengi Orman (Inceptisol) - Kireçsiz Kahverengi (Alfisol ve Inceptisol) - Alüviyal (Entisol) - Hidromorfik Alüviyal (Entisol) topraklardır. Eğim ; Eğim sınıfları özellikle toprak iģleme ve erozyon açısından önemlidir. Düz ve hafif eğimli arazilerin toplamı ha. olup; tarım, çayır-mer a ve ormanlık arazilerine göre oranı %54.07 dir. %6 nın üzerindeki eğim sınıflarına sahip arazilerin toplamı ha. olup, toplam araziye göre oranı %45.93 dür. %15.5 i ovalık ve %75.5 i dalgalı arazilerden kuruludur. Bu duruma göre Ġl yüzeyinin ¾ ü dalgalı ve yaklaģık 1/10 u dağlık arazidir. %0-2 eğime sahip düz arazilerin, tarım, çayır-mer a ve orman arazisine göre oranı %14.30 dur. Eğimli arazilerin Ġl de oldukça fazla olması erozyon sorununun oluģması için önemli bir nedendir. Fakat ilerde de açıklanacağı üzere, bilinçli toprak iģleme metodları ve alınacak tedbirler, bu sorunu ortadan kaldıracaktır veya asgari düzeye indirecektir. Deprem; Tekirdağ Ġli, Karlıova dan baģlayan Erzincan, Koyunluhisar, Niksar, Erbaa, Ladik, Tosya, ÇerkeĢ, Gerede, Bolu, Akyazı, Sakarya, Marmara Denizi ni, takiben Saroz Körfezi ne ulaģan yaklaģık 1200km. boyunda m. geniģliğinde pek çok sayıda faydan (seğment) oluģan Kuzey Anadolu Fay (KAF) zonu yakınında yer almaktadır. (15-25 km.) GeçmiĢte çok sayıda büyük depremlere neden olan Kuzey Anadolu Fay zonu gelecekte de pek çok depreme neden olacaktır. Tekirdağ Ġl sınırları içerisinde depreme neden olabilecek faylar, Saroz-Gaziköy fayı ile Marmara Denizi nde bulunan çukurlukların kenarlarında yer alan fay parçalarıdır. Saroz-Gaziköy fayı yaklaģık 50km. boyunda sağ yönlü, doğrultu atımlı fay olup, Kavak, Yeniköy, Gölcük, Yayaköy, Güzelköy ve Gaziköy yerleģim yerlerinden geçmektedir. Tarihi devirlerde pek çok depreme neden olan fay son olarak tarihinde 7.3 büyüklüğünde (magnitüd) depreme neden olmuģ, 216 can kaybı, 5540 binada hasar meydana gelmiģtir. Alüvyon gibi tutturulmamıģ veya gevģek tutturulmuģ birimlerin kalınlığı (20m. veya

349 349 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE daha kalın) litolojik yapısı, yeraltı suyunun yüzeye yakınlığı gibi özellikler gösteren zayıf zeminler büyük depremlerde Ģiddet artırıcı rol oynarlar. M Kentsel Büyüme Deseni Tekirdağ 6218 km² lik yüzölçümü ile Türkiye topraklarının %0.8 ini kaplar. Tekirdağ Ġli, konumu itibariyle ülkemizin güzel ve Ģirin yörelerinden biri olma hüviyetini taģımakla beraber bölgenin gerek Ġstanbul Ġline yakın oluģu ve gerekse de deniz, tarım, sanayi potansiyeline sahipliğiyle gün geçtikçe büyüme özelliği gösteren bir bölge konumundadır. Tekirdağ genelde tarıma dayalı toprak yapısına sahip olmasına rağmen, geliģmekte olan tekstil sanayinin etkisiyle tarım alanlarının büyük bir kısmı, sanayi alanı olarak kullanılmaktadır. Bölge içerisindeki sanayi kuruluģlarının ülke ekonomisine olduğu kadar, yöre ekonomisine de büyük faydası olmaktadır. Yöre içerisinde sanayi yerleģim planının istenildiği gibi uygulanmaması çevrenin olumsuz etkilenmesine en önemlisi de tarım arazilerinin yok olmasına sebebiyet vermektedir. Ġl de 1960 yılından bu yana uygulanan yerleģimlerin (konut, yazlık) belli bir plan dahilinde olmadığı, imar ve iskanın düzenli yapılmadığı gözlenmiģtir. ĠĢte bu geçmiģten geleceğe kaynaklanan plansızlıklar nedeniyle Tekirdağ Ġlinde kentsel büyüme deseni, karmaģık görünüm içerisinde yürümektedir. M Planlı Kentsel GeliĢme Alanları Tekirdağ merkez yerleģim alnının Marmara Denizi kıyısında yer alması nedeni ile, kent büyümesi sahil boylarında oldukça yoğun yer tutmaktadır. Bu itibarla; kentsel geliģme alanları deniz manzaralı sahaların seçilmesinde önem taģımakla beraber, bu oluģum içerisinde, Tekirdağ Ġstanbul karayolunun alt ve üst arazi boģlukları ile, kentin doğu ve batı ucunda yer alan deniz görüntülü araziler üzerinde yeni geliģme alanları oluģturulma çabaları yapılmıģ ve yapılmakta olup mevcut durum itibari ile kent merkezinin doğu ve batı uç bölgelerinde 300 Ha lık sahalar üzerinde ve ayrıca alternatif kent merkezi iģlevini de karģılayacak biçimde Gündoğdu Mahallesi nde 670 Ha lık yeni geliģme alanları planlanmıģtır. M Kentsel Alanlarda Yoğunluk Tekirdağ Ġli, coğrafi konumu itibariyle tarımsal, iklimsel ve Ġstanbul a yakın oluģuyla, bölge içerisindeki sanayinin iģ imkanı sağlama avantajlarının etkisi altında kent yerleģiminin her geçen gün arttığı bir Ġl durumundadır. Bu nedenlerle, kent merkezi yerleģim alanlarındaki hızlı yapılaģmaya bağlı olarak nüfus da gün geçtikçe büyük artıģ görülmektedir. Ġl Merkezinin temel yapılaģmasını teģkil eden yerli halka ait yerli konutlar, Ģehir merkezinde oluģmasına karģın, sosyoekonomik koģullarla bölgeye göç eden Anadolu halkı, yeni yapılaģma bölgesinde inģa edilen konutlarda yerleģim imkanı bulmaktadır. Bu itibarla, kent yerleģimindeki yoğunluk ilk bakıģta merkezi bölgelerde görülmekle birlikte, Ġlin doğu ve batı bölgelerindeki yeni konut alanlarının iskana açılması Ġl merkezi nüfus yoğunluğu büyük bir artıģla bu bölgelere kaymaktadır yılından bu yana yeni oluģmaya baģlayan 100.Yıl Mahallesi ile Dereağzı ve Değirmenaltı yerleģim alanları, kentsel büyümenin en yoğun olduğu bölgeler olarak görülmektedir.

350 PAFTA ADA PARSEL TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE M Kentsel Yenileme Alanları Tekirdağ Ġli merkezi yerleģim yapılanması, Osmanlı Türk kültürü mimarisi içerisinde yarım daire biçimli bir koyda, üç kademe üzerinde oluģumla günümüze kadar uzanmakla beraber, eski kent dokusu, yeni yapılaģmalar içerisinde kaybolmuģ görünümündedir. GeçmiĢten zamanımıza ulaģan süreç içerisinde eski kent dokusu çeģitli etkenlerle hasara uğramıģ olup, kent merkezinde yer alan Ertuğrul, Yavuz, Ortacami, Eskicami, Hürriyet, Aydoğdu, Turgut ve Zafer Mahallelerinde eski yapı örnekleri yer yer görülmektedir. Merkezi yerleģim içerisinde eski kent dokusunun yenilenmesine dönük yenileme imar planları bulunmamakla beraber, planların uygulanmasını içeren eski konutlar, mal sahiplerince betonarme tarzında yeniden inģa edilmektedir. ĠL ĠLÇE RESTORASYON ÇALIġMASI YAPILAN YERĠN ADI RESTORASYON YAPAN KURUM/KURULU ġ TEKĠRDAĞ MERKEZ MÜZE(Eski Vali Konağı) KAMU ĠL KÜLTÜR MÜDÜRLÜĞÜ ĠTALYAN KONAĞI RAKOCZĠ MÜZESĠ RAKOCZĠ ÇEġMESĠ NAMIK KEMAL ĠLKÖĞRETĠM OKULU ESKĠ TĠCARET LĠSESĠ RÜSTEMPAġA KÜLLĠYESĠ TEKKE ÇEġMESĠ LĠMAN ÇEġMESĠ ġabanoğlu ÇEġMESĠ ĠNECĠK CAMĠĠ(ADALYA MĠRLĠVASI CAMĠĠ) EKMEKÇĠOĞLU HOTEL ÖZEL RODOSTO HOTEL BĠLTEK BĠNASI

351 PEġTEMALCI CADDESĠNDE MÜSTAKĠL EV PEġTEMALCI CADDESĠNDE MÜSTAKĠL EV KARAEVLĠ EVĠ TARĠHĠ KONAK Tablo.m-1. Tekirdağ Ġlinde Yapılan Mimari Restorasyon ÇalıĢmaları M Endüstri Alanları Yer Seçimi Tekirdağ Ġlindeki Endüstri Alanları geliģimi Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesinin kurulmasıyla ivme kazanmıģtır. Çerkezköy OSB nin faaliyete geçmesinden sonra Çorlu- BüyükkarıĢtıran E-5 Aksında sanayi tesisleri kurulmaya baģlanmıģtır. Bunun yanı sıra Çorlu- Yulaflı ve Çorlu-Türkgücü aksında, Muratlı, Saray, VelimeĢe, Veliköy, Karaağaç ve Beyazköy de endüstri alanları oluģturulmuģtur. Ayrıca Ġlimizde Avrupa Serbest Bölgesi, Çorlu Deri OSB, Hayrabolu OSB ve Malkara OSB olarak kurulan endüstri alanları mevcuttur. M Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar Tekirdağ Ġli, ġarköy Ġlçesi, Uçmakdere Köyü, Ayvasıl Mevkiinde yamaç paraģütü etkinlikleri gerçekleģtirilmektedir. Bu bölgenin doğal güzelliklerinin, gezinti ve doğa sporları potansiyelinin değerlendirilmesi amacıyla Ayvasıl Mevkiinde Turistik Tesis yapımına yönelik çalıģmalar devam etmektedir. M.1.2. Kırsal Alanlar M Kırsal YerleĢme Deseni Tekirdağ Ġli yerleģim alanı içerisinde mevcut durum itibariyle 8 Ġlçe ve bu Ġlçelere bağlı 285 köy, yerleģim deseni temel yapısını oluģturmaktadır. Kırsal alanlardaki yerleģim yoğunluğu, yörenin tarıma dayalı toprak yapısı ile, yörede yer alan sanayi kuruluģlarının etkisi altında farklı yoğunluklar göstermektedir. Bu itibarla, bölge içersindeki kırsal yerleģim alanlarında tarım topraklarının büyüklüğü içerisinde sırasıyla yer alan Malkara, Hayrabolu, Saray Ġlçeleri büyük yoğunluk göstermekte olup, ġarköy, Muratlı ve Marmara Ereğlisi Ġlçeleri sıralamayı takip etmektedir. Bölge içerisinde sanayinin en etkili olduğu Çorlu ve Çerkezköy Ġlçeleri gerek tarıma dönük konumda olma ve gerekse de sanayinin yüksek oluģumu içersinde artı değerlerle ilçe büyüklüğünü aģarak kent deseni sergilemektedir. Bölge içerisinde yer alan köy yerleģiminde halkın büyük çoğunluğu iki katlı bahçe nizamlı (kagir, ahģap, betonarme) tip konutlarda ikamet etmekle birlikte, yaz aylarını köylerinde kıģ aylarını Ġlçe ve kent merkezindeki konutlarında geçirmektedir. ĠĢ avantajının yoğun olduğu sanayi bölgesi durumundaki Çorlu ve Çerkezköy Ġlçeleri, büyük göç almaları nedenlerine bağlı olarak Ġlçe merkezi yerleģimine ek olarak kırsal yerleģim alanlarında da modern yapılaģma içerisinde bulunmaktadır. M Arazi Mülkiyeti 351

352 Konu ile ilgili bilgi bulunamamıģtır. M.2. ALTYAPI M.3. BĠNALAR VE YAPI ÇEġĠTLERĠ M.3.1. Kamu Binaları Ġl alanı içindeki resmi kurum alanları %1.52 lik paya sahip olup, toplam ha. lık alan üzerinde düzenlenmiģtir. Ġl Merkezinde ulaģılabilirliğin en kolay olduğu alanda, tüm alana hizmet edecek resmi kuruluģlar düzenlenmiģtir., alt merkezlerde de bölgesel ihtiyaçlar için birimler oluģturulmuģtur. Resmi kurumlara ulaģılabilirliğin kolay olması bakımından yaya aksları ile birbirine bağlanan yollar üzerinde planlanmıģtır. Kent merkezi içerisinde yer alan kamu kurum ve kuruluģlarına ait binalar, kent merkezi imar planının, mevcut eski yapı planı içerisinde toplu olmayıp merkezi yerleģimin değiģik muhitlerine dağılmıģ durumdadır. Merkezi Hükümet Konağı iki katlı kagir inģaat konumu, iç ve dıģ yerleģim tarzı ile Osmanlı Türk Kültürü Mimari örneği görüntüsünü sergileyerek; Valilik, Bayındırlık ve Ġskan Müdürlüğü, Milli Eğitim Müdürlüğü ve Nüfus Müdürlüğü kurumlarını bünyesinde içermektedir. Kentin ikinci önemli yapısı Belediye BaĢkanlığı binası olup, betonarme yapı tarzı ile bütün birimlerini bünyesinde bulundurup merkezi yerleģimde yer almaktadır. Köy Hizmetleri Ġl Müdürlüğü, D.S.Ġ.113.ġube Müdürlüğü, Tarım Ġl Müdürlüğü, Gümrük Müdürlüğü, P.T.T. Müdürlüğü, Tekel BaĢ Müdürlüğü, D.M.O. ve Adliye binaları betonarme tipi yapılar olup, idare bina projeleri, ilgili kurumlarınca standart tip projelerle inģa edilmiģ konumdadır. Kent içi kurum ve kuruluģ binaları mevcut yapılaģma içerisinde betonarme kargas yapı sınıflarında yerel uyum konumundadır. M.3.2. Okullar Tekirdağ Ġli Genelinde 192 Resmi, 7 Özel olmak üzere toplam 199 Ġlköğretim Okulu, 61 Resmi, 5 Özel olmak üzere toplam 66 Ortaöğretim Okulu, 6 Fakülte, 3 Enstitü, 2 Yüksekokul ve 11 Meslek Yüksekokulu olmak üzere toplam 287 okul bulunmaktadır. Resmi Ortaöğretim Kurumları bünyesinde 11 Pansiyon, ayrıca Ortaöğretim Yurtlar ve Burslar Daire BaĢkanlığı na bağlı Özel 29 Ortaöğretim, 5 Yükseköğretim Yurdu bulunmaktadır. 352

353 Tablo m.2 Yıllara göre resmi ve özel okullar öğrenci sayıları YILLARA GÖRE RESMĠ+ÖZEL OKULLAR ÖĞRENCĠ SAYILARI TARİH Resmi Okul Öğrenci Sayısı Özel Okul Öğrenci Sayısı TOPLAM Öğrenci Sayısı Özel Okul Öğrenci Sayısı Oranı , , , , , , , , ,42 Resmi Okul Öğrenci Sayısı Oranı 353

354 TEKĠRDAĞ ĠL ÇEVRE Resmi Okul Öğrenci Sayısı Özel Okul Öğrenci Sayısı Grafik.M-1. Öğrenci Sayıları Dağılımı Kaynak : ĠLSĠS (MEĠS) M.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri Tekirdağ kent merkezi içerisinde 4 hastane, 13 sağlık ocağı, 57 sağlık evi, 1 verem savaģ dispanseri, 1 ana çocuk sağlığı, 1 halk sağlığı laboratuvarı yer almakta olup, mevcut betonarme yapı projeleri ile kent içerisinde semt ve mahallelere ayrı ayrı konumlarda yerleģmiģ durumdadır. Ġl alanı içerisinde sağlık tesisleri 23.7 ha. lık bir alan kaplamaktadır. Toplam alan içindeki payı 0.60 tır. Sağlık tesisleri geliģme alanı, merkezde farklı nitelik ve büyüklüklerde hizmet vermek üzere düzenlenmiģtir. Hastanelerin taģıt trafiği bakımından rahat ulaģılabilir alanlarda olması kararlaģtırılmıģ ve ayrıca yaya aksları ile desteklenerek ulaģılabilirliğinin artması sağlanmıģtır. Hastanelerin ve sağlık tesislerinin etrafı yeģil alan ve park alanları olarak düzenlenmiģtir. M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler Tekirdağ kent merkezi yerleģiminin sosyoekonomik yapısı içerisinde yer alan sosyal ve kültürel tesisler büyük ölçülerde bulunmayıp, küçük kent görünümü içerisinde ihtiyaca cevap verecek tarzda tesislere sahip bulunmaktadır. Kent içerisinde sosyal amaçlı olarak, (2) kapalı sinema, (1)kapalı spor salonu, (1) stadyum, (1)Belediye Tiyatro ve Sinema salonu ile kent sahilindeki Lunapark sayılabilecek tesislerdir. Kentin kültür yönüyle sahip olduğu tesisler içerisinde, Ġl Halk Kütüphanesi, Ġl Halk Eğitim Merkezi, Tekirdağ Kültür Merkezi, Namık Kemal Evi gibi kültür kaynaklı tesislerin yanı sıra, eğitim ve öğretim dalında hizmet veren Namık Kemal Üniversitesine bağlı (6) 354