Patlıcanda Kuraklık Stresi Konusunda Yapılan Çalışmalar

Transkript

1 Patlıcanda Kuraklık Stresi Konusunda Yapılan Çalışmalar Danışman: Prof. Dr. Şebnem ELLİALTIOĞLU Hazırlayan: Beste GÜLÇÜR

2 KÜRESEL ISINMA İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KURAK VE YARI KURAK BÖLGELERDE TARIMSAL KURAKLIK BİTKİDE BÜYÜME, GELİŞİM VE VERİMLİLİĞE OLUMSUZ ETKİ EKONOMİK KAYIPLAR, EKOLOJİK DENGENİN BOZULMASI, SOSYAL YAŞANTININ ETKİLENMESİ DAYANIKLI BİTKİ TÜR VE GENOTİPLERİNE ARTAN İHTİYAÇ

3 BİTKİDE STRES Bitkilerin yaşamlarının herhangi bir döneminde ortaya çıkan, bitkileri olumsuz olarak etkileyen çevresel etmenler bitkilerin strese girmesine neden olurlar. Strese giren bitkilerin büyüme ve gelişmesi azalmaktadır. Bu nedenle bitkilerden elde edilen verim düşmektedir. Optimum koşullarda çeşitli bitkilerden elde edilebilecek ürün miktarlarına göre; çeşitli stres etmenleri etkisiyle ortalama ürün azalması %65 ile %87 arasında değişmektedir.

4 STRES FAKTÖRLERİ ABİOTİK STRES FAKTÖRLERİ Sıcaklık Sıcak-Soğuk Su KURAKLIK Sel Radyasyon Işık-UV-İyonlaştırıcı radyasyon BİOTİK STRES FAKTÖRLERİ Hastalıklar Zararlılar Mücadele/Yarış Kimyasal Stres Mekanik Stres Diğer Stresler Mineral madde fazlalığı/eksikliği, Kirleticiler(ağır metaller, pestisitler) Toksik gazlar Rüzgarlar, toprak hareketi, su altında kalma Elektrik alanları ve Magnetik alanlar

5 KURAKLIK STRESİ Bitkilerde belirli bir süre içerisinde terlemeyle(transpirasyonla) yitirilen suyun, çevreden alınan su miktarından fazla olması durumunda ortaya çıkmaktadır. Dünya üzerindeki kullanılabilir alanlar stres faktörlerine göre sınıflandırıldığında kuraklık stresi %26 lık payı ile en büyük dilimi oluşturmaktadır. (Kalefatoğlu ve Ekmekçi 2005) Kuraklığa maruz kalan tarım alanlarında yaklaşık %50 oranında ürün kaybı olmaktadır. Kuraklık stresi bitkilerde birçok metabolik olayı olumsuz yönde etkileyen ve özellikle kültür bitkilerinde ÜRÜN KALİTESİ ve VERİMİ düşüren önemli faktördür.

6 KURAKLIK STRESİ - BİTKİ FİZYOLOJİSİNDEKİ DEĞİŞİMLER HÜCRE UZAMASI (-) HÜCRE DUVARI SENTEZİ (-) PROTEİN SENTEZİ (-) KLOROFİL SENTEZİ (-) ABA SENTEZİ (+) ÇİMLENME (-) STOMA AÇIKLIĞI (-) CO 2 ASİMİLASYONU (-) SOLUNUM (-) PROLİN BİRİKİMİ (+)

7 KURAKLIK STRESİ - BİTKİ FİZYOLOJİSİNDEKİ DEĞİŞİMLER Turgor basıncında azalma HÜCRE UZAMASINA ETKİSİ (-) Bitki dokuları arasında su dengesinin bozulması Hücre uzaması & büyümesinin engellenmesi Yaprak küçülmesi & daha az fotosentez Ksilem ve floemdeki madde iletiminin olumsuz etkilenmesi Meyvelerin küçük kalması/tahıl danelerinin olgunlaşamaması ÜRÜN KALİTESİNDE AZALMA

8 KURAKLIK STRESİ - BİTKİ FİZYOLOJİSİNDEKİ DEĞİŞİMLER HÜCRE DUVARI SENTEZİNE ETKİSİ (-) Hücre büyümesinde azalma Hücre duvarı sentezinde gerileme Bitki dokularında protein içeriğinin azalması Hücre çeperinde mekanik bozulmalar

9 KURAKLIK STRESİ - BİTKİ FİZYOLOJİSİNDEKİ DEĞİŞİMLER PROTEİN SENTEZİNE ETKİSİ (-) Hidrofobik ve hidrofilik amino asitlerin suyla etkileşimlerinin bozulması Enzim inhibisyonunda azalma Protein sentezinde AZALMA

10 KURAKLIK STRESİ - BİTKİ FİZYOLOJİSİNDEKİ DEĞİŞİMLER Yaprak Büyümesi Yaprak Alanı KLOROFİL SENTEZİNE ETKİSİ (-) İyon Birikimi & Stomaların açılıp-kapanmasında düzensizlik Fotosentetik pigmetlerde hasar Toplam klorofil miktarında azalma BİTKİ GELİŞİMİNDE OLUMSUZ ETKİ

11 KURAKLIK STRESİ - BİTKİ FİZYOLOJİSİNDEKİ DEĞİŞİMLER ABSİZİK ASİT SENTEZİNE ETKİSİ (+) ABA miktarında ARTIŞ, Sitokinin & Gibberellik asit miktarında AZALIŞ Stomaların kapanması Terlemenin azalması Tepe organlarında gelişmenin azalması Kökün derinlere inmesi

12 KURAKLIK STRESİ - BİTKİ FİZYOLOJİSİNDEKİ DEĞİŞİMLER ÇİMLENMEYE ETKİSİ (-) ABA miktarındaki artış Çimlenmenin engellenmesi Erken üreme döneminde kuraklık stresine maruz kalan bitkilerde tohum sayısı, büyüklüğü ve kalitesi azalmaktadır. VERİM

13 KURAKLIK STRESİ - BİTKİ FİZYOLOJİSİNDEKİ DEĞİŞİMLER Stomalarda çevresel değişikliğe duyarlılık Stomaların açılması Fotosentezin gerilemesi

14 KURAKLIK STRESİ - BİTKİ FİZYOLOJİSİNDEKİ DEĞİŞİMLER CO 2 ASİMİLASYONUNA ETKİSİ (-) Stomaların daha az açılması/kapanması Fiksasyon için gerekli CO 2 in alınamaması Fotosentezin gerilemesi Birçok enzimin aktif olamaması, besin maddelerinin alınımının yavaşlaması

15 KURAKLIK STRESİ - BİTKİ FİZYOLOJİSİNDEKİ DEĞİŞİMLER SOLUNUMA ETKİSİ (-) Stomaların düzensiz açılıp kapanması Az açılması/ kapanması Solunumun olumsuz etkilenmesi Solunumun azalması

16 KURAKLIK STRESİ - BİTKİ FİZYOLOJİSİNDEKİ DEĞİŞİMLER Fotosentez gerilemesi PROLİN BİRİKİMİNE ETKİSİ (+) Bitkilerde şeker, a.a., prolin birikiminde ARTIŞ PROLİN: Hücresel yapıların korunması ile serbest radikallerin uzaklaştırılmasında rol oynayan ozmotik bir koruyucudur. Kuraklık stresi halinde prolin miktarı birkaç saniye içerisinde katına çıkarılarak su kaybı engellenmektedir.

17 KURAKLIK STRESİ - TÜRKİYE Türkiye iklim değişikliğine en duyarlı bölgelerden birinde yer almaktadır ve küresel ısınmanın potansiyel etkileri açısından risk grubu ülkeler arasında kabul edilmektedir (Anonim 2007, Ulukan 2011). İklim değişikliği ile ilgili yapılan projeksiyonların tümünde; iklim kuşaklarının kuzeye kayması sonucu Türkiye nin, daha sıcak ve kurak iklim koşullarının etkisinde kalmasının beklendiği ifade edilmektedir (Hekimoğlu ve Altındeğer 2008). Küresel ısınma ile birlikte tarımsal kuraklık yaşanması ve sadece bir coğrafik bölgemizin bu durumdan etkilenmesi söz konusu olabileceği gibi bütün bölgelerimizin de bundan etkilenmesi mümkün görünmektedir (Hekimoğlu vd. 2008). Özellikle İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Ege ve Akdeniz bölgelerinde sıcaklık artışı, yağış rejimi düzensizliklerinin oluşacağı tahmin edilmektedir. Türkiye de tarımsal ürün verimliliğinin %15 ile %25 arasında azalacağı beklenmektedir (Cline 2007).

18 PATLICAN- S. Melongena Çin ve Hindistan orijinlidir. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Hindistan dan Türkiye ye ve İran a, daha sonra Kuzey Afrika, İtalya ve İspanya ya yayılmıştır. Ülkemizde patlıcanın 16. yüzyıldan itibaren yetiştirilmekte olduğu sanılmaktadır. Türkiye şartlarında patlıcan üretimi hem açıkta hem örtüaltında yapılabilmekte, fakat iklim ve toprak isteği yanında bakım şartları ve ekim nöbeti tercihinden dolayı her bölgede yetiştirilememektedir.

19 PATLICAN- S. Melongena Ülkemizde Karadeniz, İç ve Doğu Anadolu Bölgelerimizin bazı yerleri dışında hemen her yerde yetiştirilebilmektedir. Üretiminde en önemli şehirler: İçel, Antalya, Şanlıurfa, Hatay, Aydın, Bursa, Adana ve Samsun. Patlıcan bitkisinin gelişmesi ve ürün vermesi için genelde o C sıcaklığa ihtiyaç duyulmaktadır. İyi bir yetiştiricilik için ortalama 6 aylık bir vegetasyon dönemi gerekmektedir. Diğer birçok sebzeye göre kuraklığa dayanıklıdır.

20 PATLICAN- S. melongena Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü 1. ÇİN 2. HİNDİSTAN 3. MISIR 4. İRAN 5. TÜRKİYE ton 2010(FAO) Ülkemizde en çok yetiştirilen ve tüketilen patlıcan çeşitleri: Kemer, Aydın Siyahı, Pala, Halkapınar patlıcanı, Bostan patlıcanı, Kirmastı patlıcanı, Yalova-49 patlıcanı, Gönen patlıcanı gibi açıkta yetiştirilen ve açık döllenen çeşitler ve yöresel çeşitler ile örtüaltında yetiştirilen Phaselis F1, Anamur F1 gibi hibrit çeşitlerdir. Örtüaltında yetiştirilen çeşitlerin tamamına yakını hibrit olup bunların büyük bir kısmı yurtdışından ithal edilen tohumlardır, ancak son yıllarda yerli ıslahçı firmaların geliştirdiği üstün nitelikli hibritlerin de piyasada yer edinmeye başlaması sevindiricidir.

21 BESİN DEĞERİ

22 KULLANIM ALANLARI TIP & ALTERNATİF TIP ALANLARI GIDA!

23 PATLICANIN FAYDALARI Steroidal ilaç yapımı Kolesterol(LDL) tedavisi Toksik demir birikiminin engellenmesi Cilt hastalıklarının tedavisi Kanser tedavisi(cilt ve bazal hücreli) Damar tıkanıklığı tedavisi Ödem tedavisi Gebelik önleme Hemoroid tedavisi Astım tedavisi Tip 2 Diyabet tedavisi Karaciğer & pankreasın çalışmasının düzenlenmesi Beyin hücre zarının korunması

24 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Patlıcanın Kuraklığa Tepkileri 1. Bitki Su dengesi-1977 Yazar: Behboudian, M. H. Amaç: Patlıcanın kuraklığa toleransının diğer sebzelere göre daha yüksek olduğunun fizyolojik tepkilerle açıklanıp açıklanamayacağının değerlendirilmesi Yöntem: Bitkiler su kısıtlamasına maruz bırakılmışlardır ve daha sonra özsuyu ozmotik potansiyeli, yaprak basınç potansiyeli, stomanın su buharı difüzyon direnci, yaprak oransal su içeriği, bütün bitki terlemesi, yaprak su potansiyeli ve toprak su potansiyeli ölçümleri yapılmıştır. Şiddetli strese maruz kalmış bitkiler tekrar sulanarak bir gün sonra aynı ölçümler yapılmıştır( kurtarma uygulaması ).

25 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Patlıcanın Kuraklığa Tepkileri 1. Bitki Su dengesi-1977 Yazar: Behboudian, M. H. Sonuç: Özsuyu ozmotik potansiyeli, yaprak basınç potansiyeli, stomanın su buharı difüzyon direnci, yaprak oransal su içeriği; yaprak su potansiyeli ile doğrusal değişim göstermiştir ve solunum artışı gözlemlenmiştir. Yaprak su potansiyeli ve toprak su potansiyeli arasında parabolik bir ilişki oluşmuştur. Kurtarma Uygulaması sonrası diğer bazı sebzelere nazaran kurak koşullarda patlıcanda yaprak basınç potansiyeli ve yaprak oransal su içeriği daha yüksek kalmıştır. Bu türler terlemede stoma kontrolünde de daha iyidir. Stomalar üzerine kuraklığın geç etkisi olmuştur. Kurtarma uygulamasında, yaprak basınç potansiyeli değerleri kontrol grubunun değerlerini aşmıştır. Stres sonrasında büyümenin yeniden başlaması için fonksiyonel öneme sahip olabilir.

26 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Patlıcanın Kuraklığa Tepkileri 2. Gaz Değişim Parametreleri:-1977 Yazar: Behboudian, M. H. Amaç: Patlıcanın kuraklığa toleransının diğer sebzelere göre daha yüksek olduğunun fizyolojik tepkilerle açıklanıp açıklanamayacağının değerlendirilmesi Yöntem: Claresse patlıcan çeşidinin düşük yaprak su potansiyeline sahipken terleme ve net fotosentezleri ölçülmüştür. Açık bir sistemde tek yapraklar bağlanmıştır ve 6 düzeyinde ışınım uygulanmıştır. Mezofilin CO2 difüzyonuna direnci ve stomaların su buharına direnci, gaz değişim oranlarından hesaplanmıştır.

27 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Patlıcanın Kuraklığa Tepkileri 2. Gaz Değişim Parametreleri:-1977 Yazar: Behboudian, M. H. Sonuç: Yaprak su potansiyeli azaldıkça; stomaların kapanmasına bağlı olarak terleme ve fotosentez azalmıştır ve fotosentez sırasında CO 2 miktarında artış gözlenmiştir. Aynı derecede su stresi için; patlıcanda diğer bazı sebzelere göre fotosentez daha iyi sağlanmıştır. Şiddetli strese maruz kalan bitkilerin tekrar sulanmasından 24 saat sonra, gaz değişim oranları tamamen düzelmemiştir. Bunun sebebi stresin stomalar üzerindeki geç etkisi ve kuraklığın fotosentez sistemi üzerine doğrudan ek etkileridir.

28 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Patlıcanların Kuraklığa Dayanımlarının Tarla Değerlendirmesi Sonuçları-1983 Yazar: Gati, G. K. Amaç: Patlıcanın kuraklığa toleransının diğer sebzelere göre daha yüksek olduğunun fizyolojik tepkilerle açıklanıp açıklanamayacağının değerlendirilmesi Yöntem: 1981 yılında Sovyetler Birliği/Maykop ta kuraklığa dayanıklılıkları bakımından 50 genotip test edilmiştir. Sonuç: 50 genotip arasından Gana dan Solanum macrocarpum K2591 çeşidi kuraklığa yüksek dayanım gösterirken, S. melongena çeşitlerinden Supremu ve Violette oldukça yüksek dayanım göstermişlerdir.

29 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: İki Patlıcan Çeşidinin (Solanum melongena L.) Su Stresine Karşı Fotosentez Tepkileri-1990 Yazar: Srinivasa Rao, N. K ve Bhatt, R. M. Amaç: 2 farklı patlıcan çeşidinin(arka Shirish ve Pusa Kranti) su stresine karşı fotosentez tepkilerinin değerlendirilmesi Yöntem: Kontrollü ortam odalarında yetiştirilen Arka Shirish ve Pusa Kranti patlıcan çeşitleri vejetatif dönemde 4 gün, çiçeklenme döneminde 7 gün ve meyve verme döneminde ise 9 gün su stresine maruz bırakılmışlardır.

30 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: İki Patlıcan Çeşidinin (Solanum melongena L.) Su Stresine Karşı Fotosentez Tepkileri-1990 Yazar: Srinivasa Rao, N. K ve Bhatt, R. M. Sonuç: Artan su stresi ile birlikte yaprak alanı, net fotosentez oranı, oransal su içeriği ve yaprak su potansiyeli azalırken stoma direnci artmıştır. Meyve döneminde 9 gün strese maruz kalan bitkilerde net fotosentez oranında maksimum düşüş ve stoma direncinde maksimum direnç gözlemlenmiştir. Meyve döneminde 9 gün su stresinde kalan Pusa Kranti çeşidinde kurtulma olmamıştır. Net fotosentezin düşmesindeki asıl etmenin su stresine bağlı stoma direncindeki artış olabileceği düşünülmüştür. Ancak; azalan su potansiyeli ile net fotosentezdeki azalış bazı sebzelerdekinden daha fazla olmuştur ve Arka Shirish in, kuraklığa Pusa Kranti den daha dayanıklı olduğu bildirilmiştir.

31 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Solanum melongena Yapraklarının Basınç-Hacim Analizi-1990 Yazar: Behboudian, M. H. Amaç: Su stresi sonrasında, su stresine karşı stoma iletkenliği tepkilerini etkileyen hücresel su ilişkilerindeki değişimin rolünü belirlemek Yöntem: Patlıcan yapraklarında basınç-hacim analizi yapılmıştır. Yaprakların rehidrasyonunda iki farklı yöntemin(suda yüzen yaprak parçalarının rehidrasyonu veya %100 bağıl neme sahip odaya yerleştirilen tam bitkilerin rehidrasyonu) karşılaştırması da yapılmıştır. Sonuç: Su stresini takiben, yaprak parçalarının rehidrasyonununda osmoregülasyon meydana gelmez iken, tam bitkilerin rehidrasyonunda osmoregülasyon gerçekleşmiştir. Su stresine yanıt olarak hacimsel elastisite modülünde ve bağlı su fraksiyonunda artış olmuştur. Bu sonuçlar basınç-hacim tekniği ve strese karşı stoma iletkenliği yanıtları ile ilişkili olarak tartışılmıştır.

32 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Patlıcan Çeşitlerinin (Solanum melongena L.) Kuraklığa Morfolojik ve Fizyolojik Tepkileri-1995 Yazar: Byari, S. H. ve Al-Rabighi, S.M.S. Amaç: yılları ilkbahar ve yaz mevsimlerinde tarla koşullarında kuraklığın morfolojik ve fizyolojik özellikler üzerine etkisini test etmek Yöntem: Black Beauty(BB), Long Purple(LP), Florida Market(FM), Egyptian White(EW) patlıcan çeşitleri kullanılarak saksı denemesi kurulmuştur. Bitkilerde stres periyodu olarak; günlük, iki günde bir, üç günde bir ve dört günde bir olmak üzere 4 farklı sulama aralığı uygulanmıştır.

33 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Patlıcan Çeşitlerinin (Solanum melongena L.) Kuraklığa Morfolojik ve Fizyolojik Tepkileri-1995 Yazar: Byari, S. H. ve Al-Rabighi, S.M.S. Sonuç: Kuraklık stresi; her iki mevsimde de bitki boyunda, yaprak alanında, yaprak sayısında, dal sayısında, gövde çapında, yaprak kuru ağırlığında ve kök kuru ağırlığında azalmaya neden olmuştur. Farklı patlıcan çeşitlerinin bitki büyümesi üzerinde önemli etkiye sahip mevsimsel değişime gösterdikleri tepkilerde çeşitler arası belirgin farklılıklar gözlenmiştir. Yaz mevsiminde kuraklığa bağlı yüksek sıcaklık bitkilerde bahar mevsimindekinden daha fazla hasara sebep olmaktadır. Florida Market (FM) çeşidi, bir çok morfolojik ve fizyolojik özellik bakımından diğer çeşitlere nazaran strese daha fazla tolerans göstermiştir. Sonuçlardan, ıslah programlarıyla patlıcan çeşitlerinde ilerleme sağlanabileceği gözlenmiştir.

34 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Su Yetersizliğine Patlıcan Çeşitlerinin Verim ve Büyüme Tepkileri-1996 Yazar: Byari, S. H. ve Al-Rabighi, S. M. S. Amaç: Kısıtlı su uygulamasında patlıcan çeşitlerinin verim ve büyüme tepkilerinin değerlendirilmesi Yöntem: 4 farklı çeşide (Black Beauty, Long Purple, Florida Market ve Egyptian White) ait patlıcan bitkileri 1 litre/saksı günlük, dört günde bir, sekiz günde bir ve 12 günde bir sulanmışlardır. Sonuç: Günlük sulamaya göre kısıtlı sulama uygulamaları (birçok durumda önemli ölçüde); bitki boyunu, yaprak alanını, yaprak sayısını, dal sayısını, yaprak, gövde ve köklerin taze ve kuru ağırlığını azaltmıştır. Kısıtlı su uygulaması çiçek sayısını, meyve tutumunu ve bitki başına verimin yanı sıra meyve çözünebilir kuru maddesi (TSS) ve Vitamin C (askorbik asit) içeriğini azaltmıştır. Dört çeşidin de su stresine toleransları farklılık göstermiştir.

35 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Patlıcanlarda Su Yetersizliğinin Vejetatif Gelişim, Fizyoloji, Meyve Verimi ve Kaliteye Etkisi-2001 Yazar: Kırnak, H., Kaya, C., Taş, İ, Higgs, D. Amaç: Saksıda yetiştirilen patlıcanlarda (Solanum melongena L. cv. Teorem F1) su yetersizliğinin bitki gelişimi, fizyolojisi ve kuru madde birikimine etkisi açık hava koşullarında incelenmesi Yöntem: Bitkilerin toprakta saksı kapasitesine ulaşabilmesi için gereken su miktarının %80, %60 ve %40 oranlarında sulama uygulanmıştır. Kontrol bitkileri saksı kapasitesi düzeyinde (%100) sulanmıştır. Sonuç: Su yetersizlikleri, yaprak sıcaklığını kontrol grubuna göre 3-4 o C arttırmıştır. Su stresi klorofil içeriği, elektrolit kaybı, yaprak nispi su içeriği ve vejetatif büyümede önemli düşüşlere yol açmıştır.

36 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Patlıcanlarda Su Yetersizliğinin Vejetatif Gelişim, Fizyoloji, Meyve Verimi ve Kaliteye Etkisi-2001 Yazar: Kırnak, H., Kaya, C., Taş, İ, Higgs, D. Sonuç: Şiddetli su stresi (Saksı kapasitesine ulaşabilmesi için gereken su miktarının %40 ı ile sulanan); bitki boyunu %46 oranında, gövde çapını %51, toplam kuru ağırlığı %43 ve bağıl yaprak genişleme oranını (RLER) %75 e kadar azaltmıştır. Kök sürgün oranı su stresine maruz kalan bitkilerde 2.1 kat daha fazladır, bu da patlıcanlardaki su stresinin kuru madde dağılımını kök yönünde arttırdığını göstermektedir. Yüksek su stresi altında yetiştirilen bitkiler kontrol grubuna göre daha düşük meyve verimi ve kalitesine sahip olmuşlardır. Su yetersizliği aynı zamanda bitkinin azot, fosfor ve vitamin alımını da inhibe etmiştir. Su yetersizliğinin sebep olduğu meyve verimi, kalite ve bitki gelişimindeki azalma RLER ve transpirasyondaki azalmaların sonucudur.

37 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Doğal ABA nın artan kuraklık direncine etkisi ve patlıcan fidesindeki mekanizması-2006 Yazar: RiSheng, T., XianHong, T., Yu, Z., DaDong, Z., YongZhu, Y., HongYu, T. Amaç: Patlıcan fidelerinin kuraklık direnci indüksiyonunda dışsal ABA nın rolünü belirlemek Yöntem: Dışsal ABA uygulaması Sonuç: Sonuçlar; kuraklık stresinde ABA nın etkin bir şekilde patlıcan fidelerinin yaprak oransal su içeriğini geciktirebileceğini ve patlıcan fidelerinin kuraklığa dayanımlarını etkin bir şekilde artırdığını göstermiştir. Bu arada kuraklık stresi sırasında ABA, süperoksit dismutaz aktivitesinin azalmasını ve patlıcan fidesinin yapraklarında MDA içeriğinin artmasını etkin bir şekilde geciktirebilmektedir. Kontrol gurubuna kıyasla ABA uygulanan fide yapraklarında prolin, askorbik asit, glutatiyon ve çözünür şeker içeriği önemli ölçüde artmıştır.

38 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Patlıcanda Prolin Birkimine Su Stresinin Etkisi-2009 Yazar: Sobha, S. ve James, J. E. Amaç: Tarla koşullarında Solanum melongena da prolin birikimine su stresinin etkisini belirlemek Yöntem: Kontrol bitkilerine uygulanan sulamanın %80, %60, %40, %20 si bitkilere uygulanmıştır. Sonuç: Su stresindeki artış ve stres süresinin prolin miktarını artırdığı saptanmıştır.

39 PATLICANDA KURAKLIK STRESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR Makale Adı & Yılı: Yükseltilmiş CO 2 ve Su Stresinin Patlıcanda (Solanum melongena L.) Stoma Adaptasyonu ve Yapraklarda Gaz Değişimi Üzerine Etkileri-2011 Yazar: Sobha, S. ve James, J. E. Amaç: Yükseltilmiş CO 2 in ve su stresinin patlıcan (Solanum melongena L. cv. Senryo No.2) yapraklarında stoma morfolojisine ve gaz değişimine etkileri ve olası etkileşimi incelenmiştir. Yöntem: Fideler olgunluğa ulaşıncaya kadar kontrollü iklim odasında ortam CO 2 (365~370 ppm) si ve yükseltilmiş CO 2 (700 ppm) kullanılarak, kontrol grubunda sık sulama uygulanarak ve periyodik stres ile stresten kurtulmayı simüle etmek için 21 günde bir sulanarak yetiştirilmiştir. Sonuç: Yükseltilmiş CO 2 ortamında yetiştirilen, su stresine maruz kalmış patlıcan bitkilerinde fotosentez tamamlayıcı iklimlendirme belirgin olmuştur. Yükseltilmiş CO 2 koşullarında azalan stoma iletkenliğine ve transpirasyon oranına/hızına rağmen, artan net yaprak fotosentez oranı/hızı gözlenmiştir. Su stresi ve artan CO 2 koşullarında stoma uzunluğu ve genişliği azalma göstermiştir.

40 İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER!