KEMOTERAPİYE BAĞLI GELİŞEN STOMATİTTE HEMŞİRELİK BAKIMI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KEMOTERAPİYE BAĞLI GELİŞEN STOMATİTTE HEMŞİRELİK BAKIMI"

Transkript

1 C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1998, 2 (2) KEMOTERAPİYE BAĞLI GELİŞEN STOMATİTTE HEMŞİRELİK BAKIMI Gülen DALGIÇ*, Ayişe KARADAĞ*, Nevin KUZU* ÖZET Stomatit kanser tedavisinin sık görülen bir komplikasyonudur. Stomatit, kemoterapi ve baş- boyun radyoterapisi gibi kanser tedavisi alanların yaklaşık % 40 ında görülür. Pediatrik kanser hastalarında ağız komplikasyonları gelişme olasılığı yetişkinlere göre 3 kez daha fazladır. Stomatitin şiddeti ve hızı, oral tedavi protokolleri ile azaltılabilir. Ancak stomatitten korunmada ve tedavisinde standart bir protokol yoktur. Bu makalede, onkoloji hemşireleri için önerilen bir Ağız Değerlendirme Rehberi ve Ağız Bakım Rehberi verilmiştir. Anahtar Sözcükler: Stomatit, Ağız Bakımı, Hemşirelik. SUMMARY Nursing care for stomatitis related to chemotherapy Stomatitis is a common complication in cancer treatment. Stomatitis occurs in approximately 40% of the patients receiving systemic administration of chemotherapy and cancer treatments such as radiation to the head and neck. Pediatric cancer patients are 3 times more likely to develop oral complications than are adults. Severity and rate of stomatitis can be reduced with an oral treatment protocol. But there is no standart protocol in place for stomatitis prevention and management. İn this article based on the review of literatüre, an oral assesment guide and oral care guide was proposed for oncology nurses Key Words: Stomatitis, Oral Care, Nursing. Başlangıçta üretim sektöründe ortaya çıkan kalite kavramı giderek birçok hizmet sektörünün vazgeçilmez parçası haline gelmiştir. Kalite kavramının son yıllarda en çok konuşulmaya başlandığı hizmet sektörlerinden birisi, hiç şüphesiz sağlık sektörüdür. Çünkü sağlık personeli, bireyin yaşam kalitesini etkileyen en önemli faktörlerden birisi olan sağlık kavramı ile uğraşmaktır. Temel hedefi bireyin sağlığının korunması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi olan sağlık personeli bu hedefine ulaşabilmek için sürekli olarak koruyucu önlemler, tanı ve tedavi programları geliştirmek için uğraşmaktadır. Ancak bireyin yaşamının sürdürülmesine yönelik bazı tedavi girişimlerinin, bireyin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilediği de bilinen bir gerçektir. Günümüzde bireyin yaşam kalitesini etkileyen sağlık sorunları ve uygulanan tedaviler arasında kanser ve kanser tedavileri (kemoterapi, radyoterapi) önemli bir yer tutmaktadır. Anormal bir doku kitlesi olan kanser, normal dokulardan farklı olarak, sürekli gelişme halinde bulunur ve kanserojen etki ortadan kalktıktan sonra da büyümesini sürdürür. Sınırsız üreyen kanser hücreleri salgıladıkları toksik ve proteolitik enzimlerle dokuların sağlıklı hücrelerini eritip fagosite ederek, kendilerine yer açarlar ve kapladıkları alan artar. Bunun yanısıra kanserli dokular, besin bakımından da normal dokulara ortak olur ve sayıları giderek daha çok arttığı için, vücudun normal dokularını artan bir açlıkla besin yetersizliği içine sokarlar (Birol ve ark. 1993). * Arş. Gör. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu, Ankara 53

2 Kanserin vücuda verdiği zararlara ek olarak kanser tedavi yöntemlerinin de vücut üzerine yan etkileri vardır. Bu tedavi yöntemlerinden birisi de kemoterapidir. Kemoterapi ilaçlarının veriliş amacı, hızla bölünen kanserli hücrenin bölünmesini engellemektir. Ancak ilaç, hızlı olarak bölünen malignant hücreler ile, ağız boşluğu, gastrointestinal sistem, kemik iliği ve kıl folliküllerinde bulunan normal ve sağlıklı hücreler arasında bölünmeyi engelleme açısından bir ayrım yapmaz. Dolayısı ile kemoterapi ilaçları tedavi edici etkilerinin yanısıra stomatit, bulantı, kusma, nötropeni ve saç kaybı gibi yan etkilere de yol açar (Graham ve ark. 1993). Stomatit ağız boşluğunun inflamatuar ve ülseratif bir reaksiyonu olarak tanımlanmaktadır. Stomatit sistemik kemoterapi, baş ve boyuna radyoterapi uygulanması gibi kanser tedavisi alan hastaların ortalama %40 ında gelişir (Armstrong 1994). Lösemili hastalarda ağız komplikasyonlarının %23-80 oranında geliştiği bildirilmiştir (Niewieg ve ark. 1992). Pediatrik kanser hastalarında ise ağız komplikasyonlarının gelişme oranı yetişkinlere göre üç kat fazladır (Galbraith ve ark 1991). Galbraith ve arkadaşlarının bildirdiğine göre Lilley, (1991) çocuklarda kemoterapi sonrası %90 oranında stomatit geliştiğini saptamıştır. Stomatitin şiddeti gelişen klinik belirtilerin tipine bağlı olarak değişir. Ağız içinde yanma, sıcak baharatlı ya da asidik yiyeceklere karşı hassasiyet, inflamasyon ve tükrük üretiminde azalma gibi küçük mukozal değişiklikler, kemoterapi tedavisinin bir parçası olarak görülebilir. Ancak ağız mukoza derisinin dökülmesi, ülserasyon, kanama, ağrı, bakteriyel, fungal ve viral enfeksiyonlar gibi büyük değişiklikler, bireyin yaşam kalitesini doğrudan etkiler. Bireyin yemek yemesi, konuşması, yutkunması giderek güçleşir (Boyle 1992, Graham ve ark.1993, Armstrong 1994,) Birey ağız yolu ile beslenemediği için total parenteral beslenme (TPN) alması gerekebilir. Bu durumda ise birey, TPN nin ortaya çıkaracağı pek çok komplikasyonla karşı karşıya kalabilir. Ağrı için oral veya parenteral olarak analjezik kullanması gerekebilir. Bütün bunlara ek olarak ve bunlardan daha da ciddi olarak hasta bireyde stomatit gelişmesiyle kemoterapi dozunun azaltılması gerekebilir. Örneğin; bazı protokollerde tedavinin ilk kürü sırasında stomatit gelişimi, kemoterapinin takip eden seyri için otomatik olarak dozu %25 azaltma anlamına gelir. Bazı durumlarda ise tedavinin mukoza yenilenene kadar ertelenmesi gerekebilir (Zerbe ve ark. 1992, Graham ve ark.1993, Armstrong 1994 ). Stomatit gelişmesine yol açan kemoterapi ilaçları; methotrexate, 5-fluorouracil gibi antimetabolitler, dactinomycin, adriamicin, bleomycin gibi antibiyotikler ve vinblastine gibi bitki alkoloidleridir. Bu ilaçların stomatit gelişimi üzerine iki kat daha fazla etkiye sahip olduğu düşünülmektedir (Graham ve ark.1993). Diğer yandan modern kanser tedavisi kemoterapi ilaçlarının ya da kemoterapi ilaçları ile radyoterapinin kombine kullanımını içermektedir. Bu kombine tedavi ise, stomatit riskini daha da arttırmaktadır. Ayrıca verilen kemoterapi ilaçlarının yanısıra hastaya ait bazı bireysel özellikler de stomatit gelişimini kolaylaştırmaktadır. Bu özellikler; hastanın yaşı, periodental hastalıklar, diş protezlerinin kötü yerleşmesi, ağız hijyeninin yetersizliği, alkol ve tütün kullanımıdır (Zerbe ve ark. 1992, Erdine 1993, Graham ve ark.1993, Armstrong 1994). Stomatit kanser tedavisinin sık görülen bir komplikasyonu olsa da, Armstrong (1994) hemşirelerin geliştireceği ve uygulayacağı ağız bakım protokolleri ile stomatitin önemli ölçüde azaltılabileceğini bildirmiştir. Stomatitin önlenmesi ve tedavisi ile ilgili en etkili yöntemin ne olduğu hakkında fikir birliği yoktur. Çünkü bu konuda bilimsel temele dayanan değerlendirme ve uygulama protokolleri yetersizdir. Değişik solüsyon ve ilaçların stomatiti önleme ve iyileşmesini hızlandırmaya yönelik çalışmalar mevcutsa da, örneklem grubunun küçüklüğü, kontrol grubu kullanılmayışı, uygun olmayan 54

3 istatistiksel analizler gibi nedenlerle bu araştırmalardan genellemeye gitmek zordur (Graham ve ark.1993). Bireylerin ağız sağlığının sağlanması ve sürdürülmesi, alışkanlığı olmayanlara bu alışkanlığın kazandırılması, tedavinin yol açtığı komplikasyonların önlenmesi, hastaya danışmanlık hizmeti ve eğitimin verilmesi sorumluluğu da hemşireye aittir (Aksoy ve ark. 1995). Hemşirenin bu sorumluluğu, bir çok komplikasyona yol açan kanser tedavisi alan hastalarda daha da ön plana çıkar. Hemşirenin bütün bu uygulamaları yapabilmesi; hastanın ağız sağlığını değerlendirme bilgi ve becerisine, uygun değerlendirme araçlarını kullanmasına ve etkili ağız bakım protokolleri geliştirmesine bağlıdır. Hastanın ağız sağlığı konusunda yeterli veri elde etmeyen bir hemşire, stomatit bakımında yeterli olamayacaktır. Çünkü hastaya ağız bakımı verme sıklığı stomatitin derecesine göre saptanır. Standart bir ağız değerlendirme rehberinin hemşire tarafından hergün kullanılması, ağız bakımı için hemşirelik girişimlerinin ve bakımda kullanılacak araç ve solüsyonların seçilmesinde kolaylık sağlar (Zerbe ve ark. 1992). Günümüzde hastanın ağız sağlığını değerlendimek için çeşitli ağız değerlendirme rehberleri kullanılmaktadır (Eilers ve ark.1988, Zerbe ve ark. 1992, Aksoy ve ark 1995). Bu makalede Eirlers ve arkadaşlarının (1988) geliştirip, geçerlik ve güvenirliğini test ettikleri Ağız Değerlendirme Rehberi (Oral Assesment Guide) verilmiştir (Tablo 1). Bu rehber daha sonra bazı araştırmacılar tarafından da kullanılmış ve kapsamlı bir ağız değerlendirme rehberi olarak belirtilmiştir. (Zerbe ve ark. 1992, Graham ve ark. 1993, Armstrong 1994). Bu rehber ile; ses, yutma, dudaklar, dil, tükrük, müköz membranlar,diş etleri, dişler ya da protezlerin durumu değerlendirilir. Ağız değerlendirme rehberi 8 bölümden oluşur ve 1,2,3 gibi sayısal değerler içerir. Ağız değerlendirme rehberinin puanları 8-24 arasında değişir. Bu rehberin, her bireyin ağzının durumunu günlük olarak değerlendirme ve kaydetmede olduğu kadar, stomatitin seyri ve tedavinin etkinliğini saptamada yararlı olduğu belirtilmiştir. (Zerbe ve ark. 1992). Ağız bakım rehberinden alınan puana göre hastaya verilecek ağız bakım sıklığı saptanabilir. Şöyle ki; Ağız Değerlendirme Puanı Ağız Bakım Sıklığı < 8 En az 8 saatte bir (3 x 1) saatte bir ( 6 x 1 ) > saatte bir ( 12 x 1 ) Ağız bakımının hangi solüsyonla yapılması gerektiğine yönelik literatürde tam bir görüş birliği olmamasına karşın serum fizyolojik, sodyum bikarbonat, klorheksidin, karbamid peroksid %11 jel ve %10 solüsyon önerilen ürünler arasında yer alır (Galbraith ve ark. 1991, Erdine 1993). Ancak bu konudaki en iyi yaklaşımın stomatitin önlenmesi ve iyileşmesine yönelik olarak piyasaya çıkan ürünlerin geniş örneklem grupları üzerinde etkililiği araştırıldıktan sonra, ağız bakım protokolleri içerisine yerleştirilmesidir. Hemşire bu noktada kilit bir kişi olarak ağız bakım protokolünü geliştirirken, hekim ve diş hekimi başta olmak üzere sağlık disiplininin diğer üyeleri ile ekip işbirliği içinde çalışmalıdır (Tombes ve Gallucci 1993). Hemşirelerin geliştirdikleri ağız bakım protokollerinin istenilen amaca ulaşabilmesi, hemşirenin hasta ve ailesi ile yakın işbirliğini gerektirir. Hemşire hastayı ve ailesini ağız bakım protokolü hakkında bilgilendirmeli ve eğitmeli, hastayı ağız bakımı yapması için teşvik etmeli ve hastanın evine götürebileceği yazılı bir rehber vermelidir. Bu makalede hemşirelere örnek olarak yararlanabilecekleri ağız değerlendirme rehberi ve hastalarına önerebilecekleri ağız bakım rehberi verilmiştir (Tablo 1). Hiç şüphesiz her hemşire kendi kurumunun kullanabileceği farklı rehberler geliştirebilir. 55

4 Tablo1. Ağız Değerlendirme Rehberi Değerlendirilecek Bölge Olgu Değerlendirme Araçları Sayısal ve Tanımlayıcı Oranlar Ölçüm yöntemi Ses Dinleme Hastayla konuşmak Normal Daha boğuk ya da çatallı ses Yutma Gözlem Hastaya yutmada bir sorunu olup olamadığını sor * Öğürme refleksini test etmek için dilin arkasına yavaşça dil basacağını yerleştir ve bastır Normal yutma Yutarken bazen ağrı hissettme Konuşma güçlüğü ya da konuşurken ağrı Yutamama Boğulma hissi Dudaklar Gözlem /palpasyon Gözle ve dudakları palpe et Pürüzsüz, pembe ve nemli Kuru ve çatlamış Yara ya da kanama Dil Gözlem/palpasyon Dokunun görünüşünü gözle ve dili palpe et Tükrük Dil basacağı Dil basacağını ağız içine sok, dilin ortasına ve ağız tabanına dokundur Pembe ve nemli papillalar mevcut Akışkan tükrük Papillaların matlaşması, üstünün kirli sarı bir tabakayla kaplanması (Kızarıklık olabilir ya da olmayabilir) Tükrüğün koyulaşması Su toplanması ya da çatlak Tükrük yok Müköz membranlar Gözlem Dokunun görünümününü gözle Pembe ve nemli Ülserasyon olmadan kızarıklık veya beyaz bir tabaka ile kaplanmış müköz membran Kanamalı ya da kanamasız ülserasyon Diş etleri Dil basacağı ve gözlem Dil basacağının ucuyla diş etlerine hafif bastır Pembe ve sağlam Kızarıklık olabilir veya olmayabilir Spontan kanama ya da basınçla birlikte kanama Dişler ya da protezler Gözlem Protez alanını ve ya dişlerin görüntüsünü gözle Temiz ya da ölü doku yok Dişlerin arasında plak ya da ölü doku Diş ve dişeti arasındaki sınırda ya da protezin yerleştiği alanda plak ya da ölü doku ( Küçük bir travmayla bile kanama, diş etinin renginde değişme) 56

5 HEMŞİRELER İÇİN KEMOTERAPİ ALAN HASTALARA YÖNELİK ÖRNEK AĞIZ BAKIM REHBERİ Bu rehber sizin uygun bir ağız bakımı yapabilmeniz için hazırlanmıştır. Tedavi başlamadan önce bir diş hekiminine kontrole gidin. Eğer bir sorununuz varsa, tedaviden önce sorunun giderilmesi ileride olabilecek problemleri engeller, Ağzınızı günde iki kez kontrol edin. Ağız içindeki kızarıklık, beyazlık, şişlik, dokunmakla hassasiyet gibi belirtileri erken farkettiğinizde doktor ve hemşirenize durumu bildirin, Ağız mukozasının tahriş olmasını önlemek için; Fazla sıcak ve soğuk, baharatlı, asitli, sert ve pürtüklü yiyecekler yemekten kaçının, Dişlerinizi yumuşak diş fırçası ile fırçalayın, Eczanelerde satılan ağız bakım solüsyonlarını doktor ya da hemşireniz önermediği sürece kullanmayın, Eğer diş proteziniz var ise protezlerinizi her zaman yemeklerden sonra çıkarıp fırçalayın ve gece yatarken protezlerinizi çıkarıp temizleyerek, ılık su dolu bir kaba koyun, Gevşek protez müköz membrana zarar vereceğinden protezinizin tam oturup oturmadığını kontrol edin, Dudaklarınızın çatlamasını önlemek için bir dudak nemlendiricisi kullanın. Ağız mukozasının direncini artırmak ve yara iyileşmesini hızlandırmak için; Proteinden zengin (et, süt, yoğurt, peynir, yumurta, balık, yeşil mercimek vb.) besinleri mutlaka öğünlerinizde bulundurun. Bu yiyeceklerin yanısıra sebze ve meyveyi de bol miktarda yemeye gayret edin, İştahsız olduğunuz dönemde azar azar, sık sık yemek yemeğe gayret edin, Günde 3 litre sıvı alın, (doktorunuz aksini önermediği sürece) Bütün bu önerilere dikkat ederken diş fırçalamayı da ihmal etmeyin, Dişlerinizi yemeklerden sonraki 30 dakika içinde ve gece yatmadan önce aşağıda belirtilen yöntem ile fırçalayın, Diş Fırçalama Yöntemi (Diş eti kanaması açısından yüksek risk grubuna giren hastalarda Örneğin; trombosit sayısı nin altında olan hastalarda diş fırçalanması önerilmemektedir) 1. Dişlerinizi yumuşak diş firçası ile fırçalayın. Diş fırçanızın kıllarını yumuşaması için ılık su ile ıslatın. Fırçanın kılları sert olursa, diş etlerini zedeleyebilir. 2. Fırçanın kılları üzerine, küçük bir parça diş macunu koyun. (Fluorid içeren diş macunlarını tercih edin) 3. Dişleri fırçalamaya, ağzın bir tarafından ve üst arka dişlerden başlayın. Diş fırçasının kıllarını dişler ile 45 derecelik açı yapacak biçimde yerleştirin (Bkz. Şekil 1). Fırçanın kıllarının üst ucunu, diş etlerinin hemen altına, ancak diş ve diş eti arasındaki oluğa etki edebilecek biçimde yerleştirin (Bkz. şekil 2). Böylece hem plakları dişten uzaklaştırmanız kolay olur, hem de dişin tüm yüzeylerini temizleyebilirsiniz, 57

6 Şekil 1: Diş Fırcasının Dişe Yerleştirilmesi Şekil 2: Diş Fırcasının Üst Ucunun Konumu 4. Diş fırçasını, diş eti ile diş arasına doğru yerleştirip, hafif basınçla ve titreşim yaptırarak, ileri geri hareket ettirin (Bkz. şekil 3). Diş etini zedelememeye dikkat edin. 5. Bu hareketi, dişin iç ve dış yüzeyleri ile diş arasındaki oluk tamamen temizleninceye kadar tekrarlayın. Şekil 3: Dişlerin El Bileğine Yarım Daire Çizerek Fırcalanması Tekniği 6. Diş fırçasını, dişlerin keskin yüzeyleri üzerinde, dişe paralel olacak biçimde ileri geri, kısa darbelerle hareket ettirerek, dişlerin bu yüzeylerini de temizleyin (Bkz. Şekil 4). 7. Size verdiğimiz solüsyon ile ağzınızı günde... kez çalkalayın. (Boş bırakılan kısım hemşire tarafından hastanın ağız değerlendirme puanına göre doldurulacaktır). (Galbraith ve ark.1991, Zerbe ve ark. 1992, Graham ve ark.1993, Tombes ve Gallucci 1993, Aksoy ve ark 1995) Şekil 4: Diş Kesici Yüzeylerinin Fırcalanması KAYNAKLAR Aksoy G ve ark. (1995) Ağız bakımı uygulamalarında hidrojen peroksit, sodyum bikarbonat ve serum fizyolojik kullanımına ilişkin karşılaştırmalı bir çalışma. IV.Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildirisi, Ankara, (Yayınlanmamış Bildiri). Armstrong TS (1994) Stomatitis in the bone marrow transplant patient. Nursing, (17):5, Birol L, Akdemir N, Bedük T. (1993) İç Hastalıkları Hemşireliği, 4.bs., Ankara, Sanem Matbaası. Boyle S (1992) Assessing mouth care. Nursing Times, (88): 15, Eilers J ve ark. (1988) Development, testing and application of the oral assesment guide. Oncol. Nursing Forum, 15, (İn, Armstrong TS (1994) Stomatitis in the bone marrow transplant patient. Nursing, (17):5, Erdine S. (Eds ) (1993) Kanserde Palyatif Bakım, İstanbul, Sandoz Ürünleri A.Ş. Galbraith LK ve ark. (1991) Treatment for alteration in oral mucosa related to chemotherapy. Pediatric Nursing, (17): 3, Graham KM ve ark. (1993) Reducing the incidence of stomatitis using a quality assesment and improvement approach. Cancer Nursing, (16):2,

7 Nieweg R ve ark. (1992). Nursing care for oral complications associated with chemotherapy. Cancer Nursing, (15): 5, Tombes MB ve Gallucci B (1993), The effects of hydrogen peroxide rinses on the normal oral mucosa. Nursing Research, (42):6, Ulusoy MF ve Görgülü RS (1995) Hemşirelik Esasları- Temel Kuram, Kavram, İlke ve Yöntemler. Cilt:1, Ankara, Çağın Ofset. Zerbe MB ve ark. (1992) Relationships between oral mucositis and treatmeant variables in bone marrow transplant patients, Cancer Nursing, (15):3,

Oral Mukozitte Ağız Bakımı

Oral Mukozitte Ağız Bakımı Oral Mukozitte Ağız Bakımı AMAÇ Özellikle bilinci kapalı hastaların ağız mukozasının kuruması ile oluşacak enfeksiyonların önlenmesi ve bilinci kapalı hastaların yutma refleksi zayıflaması ya da kaybolması

Detaylı

Etkin Madde Klorheksidin glukonat (%1)tır. Yardımcı madde olarak; Kuş üzümü aroması, Kiraz aroması ve Nane esansı içerir.

Etkin Madde Klorheksidin glukonat (%1)tır. Yardımcı madde olarak; Kuş üzümü aroması, Kiraz aroması ve Nane esansı içerir. KULLANIM KILAVUZU KLORHEX ORAL JEL Birim Formülü Etkin Madde Klorheksidin glukonat (%1)tır. Yardımcı madde olarak; Kuş üzümü aroması, Kiraz aroması ve Nane esansı içerir. Tıbbi Özellikleri Klorheksidin

Detaylı

09/11/2015 BEYAZ KAN HÜCRELERİ. Lökosit ya da akyuvarlar olarak adlandırılan beyaz kan hücresi, kemik iliğinde üretilir.

09/11/2015 BEYAZ KAN HÜCRELERİ. Lökosit ya da akyuvarlar olarak adlandırılan beyaz kan hücresi, kemik iliğinde üretilir. BEYAZ KAN HÜCRELERİ Lökosit ya da akyuvarlar olarak adlandırılan beyaz kan hücresi, kemik iliğinde üretilir. 1 Görevleri nelerdir? Bu hücreler vücudu bulaşıcı hastalıklara ve yabancı maddelere karşı korur.

Detaylı

Karolinska Üniversite Hastanesi Onkoloji Kliniği, DOCETAXEL TEDAVİSİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME

Karolinska Üniversite Hastanesi Onkoloji Kliniği, DOCETAXEL TEDAVİSİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME Karolinska Üniversite Hastanesi Onkoloji Kliniği, DOCETAXEL TEDAVİSİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME Size bir antikanser ajan olan Docetaxel tedavisi önerildi. Tedavi yaklaşık 1,5 saat sürer ve üç hafta aralıklarla

Detaylı

Periodontoloji nedir?

Periodontoloji nedir? Periodontoloji 1 2 Periodontoloji Periodontoloji nedir? Periodontoloji, dişleri ve implantları çevreleyen yumuşak ve sert dokuların iltihabi hastalıkları ve bunların tedavisi ile ilgilenen bir dişhekimliği

Detaylı

TROMBOSİTOPENİ KONTROLÜ

TROMBOSİTOPENİ KONTROLÜ TROMBOSİTOPENİ KONTROLÜ GÜLDER GÜMÜŞKAYA HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ONKOLOJİ HASTANESİ TROMBOSİT NEDİR? 1 Kemik iliğinde yapılan kan hücrelerinden biridir. Pıhtılaşma hücreleri olarak bilinir. 1mm 3 kanda

Detaylı

HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNDA HEMŞİRENİN ROLÜ. Nevin Çetin Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİT Ünitesi

HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNDA HEMŞİRENİN ROLÜ. Nevin Çetin Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİT Ünitesi HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNDA HEMŞİRENİN ROLÜ Nevin Çetin Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİT Ünitesi Hematopoetik kök hücre transplantasyonu hematoloji-onkoloji alanında özel bir daldır

Detaylı

Periodontoloji nedir?

Periodontoloji nedir? Periodontoloji Periodontoloji nedir? Periodontoloji, dişleri ve implantları çevreleyen yumuşak ve sert dokuların iltihabi hastalıkları ve bunların tedavisi ile ilgilenen bir dişhekimliği dalıdır. Periodontoloji,

Detaylı

KÖTÜ AĞIZ HİJYENİ OLAN KİŞİLERDE;

KÖTÜ AĞIZ HİJYENİ OLAN KİŞİLERDE; AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI KÖTÜ AĞIZ HİJYENİ OLAN KİŞİLERDE; kardiovasküler/ serebrovasküler sistem hastalıkları, osteoporoz, üst solunum yolları enfeksiyonları, kadınlarda erken doğum, düşük doğum ağırlığı riskinin

Detaylı

Kanser ile Yaşarken Kendinize İyi Bakmak. Diş Sağlığı ve Çenede Osteonekroz

Kanser ile Yaşarken Kendinize İyi Bakmak. Diş Sağlığı ve Çenede Osteonekroz Kanser ile Yaşarken Kendinize İyi Bakmak Diş Sağlığı ve Çenede Osteonekroz Değerli hasta ve hasta yakınlarımız; bu kitapçıklar sizlere Hematoloji Uzmanlık Derneği tarafından hastalığınız sürecinde karşınıza

Detaylı

Karolinska Üniversite Hastanesi Onkoloji Kliniği, FEC TEDAVİSİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME

Karolinska Üniversite Hastanesi Onkoloji Kliniği, FEC TEDAVİSİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME Karolinska Üniversite Hastanesi Onkoloji Kliniği, FEC TEDAVİSİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME Size üç antikanser ajan or ilaç oluşan FEC tedavisi öneriliyor.: Fluracedyl, Epirubicin ve Cyklofosfamid Üç haftalık

Detaylı

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Hemşirelik Protokolleri Adem Aköl Sinan Özyavaş Hazırlama Komitesi Kalite Konseyi Başkanı Kalite Koordinatörü 1/5

Detaylı

HEM501 (3,0)3 Sağlık Tanılaması

HEM501 (3,0)3 Sağlık Tanılaması GİRNE AMERİKAN ÜNİVERSİTESİ HEMŞİRELİKTE YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER HEM501 (3,0)3 Sağlık Tanılaması Bu derste öğrencinin; birey, aile ve toplumun sağlık gereksinimlerini belirleyen

Detaylı

Kemoterapi Hastalarında Tedavi Uyumunun Arttırılmasında Eczacı Danışmanlığı

Kemoterapi Hastalarında Tedavi Uyumunun Arttırılmasında Eczacı Danışmanlığı Kemoterapi Hastalarında Tedavi Uyumunun Arttırılmasında Eczacı Danışmanlığı 3. Ulusal Hastane ve Kurum Eczacıları Kongresi 23-27 Mart 2016, Muğla Uz. Ecz. Metin Deniz KARAKOÇ Denizli Devlet Hastanesi Hasta

Detaylı

MEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler

MEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler MEME KANSERİ Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler KANSER NEDİR? Hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak kötü klinik

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME. AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL

SAĞLIKLI BESLENME. AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL SAĞLIKLI BESLENME AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL 1 İNSANLAR NEDEN YEMEK YER 2 3 Sağlığın temeli yeterli ve dengeli (sağlıklı) beslenmedir. İnsan vücudunu bir arabaya benzetebiliriz;

Detaylı

KANSERDE BESLENME. Önce-esnasında-sonra

KANSERDE BESLENME. Önce-esnasında-sonra KANSERDE BESLENME Önce-esnasında-sonra İYİ BESLENMENİN YARARLARI Kanser hastalığı ile savaşanlarda doğru beslenme çok önemlidir.çünkü hastalığın kendisi ve tedavi şekli iştahı çok olumsuz etkiler.kanser

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. VİROSİL %5 krem Haricen kullanılır.

KULLANMA TALİMATI. VİROSİL %5 krem Haricen kullanılır. KULLANMA TALİMATI VİROSİL %5 krem Haricen kullanılır. Etkin madde: Her 1 g krem %5 a/a 50 mg asiklovir içerir. Yardımcı madde(ler): Poloksamer, setostearil alkol, sodyum lauril sülfat, beyaz yumuşak parafin,

Detaylı

LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR!

LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR! LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR! Lenfödem, lenf sıvısının dolaşımındaki yetersizlik yüzünden dokular arasında proteinden zengin sıvı birikimine bağlı olarak şişlik ve ilerleyen

Detaylı

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır.

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır. HODGKIN LENFOMA HODGKIN LENFOMA NEDİR? Hodgkin lenfoma, lenf sisteminin kötü huylu bir hastalığıdır. Lenf sisteminde genç lenf hücreleri (Hodgkin ve Reed- Sternberg hücreleri) çoğalır ve vücuttaki lenf

Detaylı

Günümüzde diş ve diş eti hastalıkları bütün dünyada yaygın ve önemli bir sorundur. Çünkü ağız ve diş sağlığı genel sağlığımızla yakından ilişkilidir.

Günümüzde diş ve diş eti hastalıkları bütün dünyada yaygın ve önemli bir sorundur. Çünkü ağız ve diş sağlığı genel sağlığımızla yakından ilişkilidir. Ağız ve Diş Sağlığı Günümüzde diş ve diş eti hastalıkları bütün dünyada yaygın ve önemli bir sorundur. Çünkü ağız ve diş sağlığı genel sağlığımızla yakından ilişkilidir. Ağız sağlığı: Dişler ve onları

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: %2 a/a mupirosin içerir. Yardımcı maddeler: Makrogol 400, Makrogol 4000, Propilen glikol, Saf su

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: %2 a/a mupirosin içerir. Yardımcı maddeler: Makrogol 400, Makrogol 4000, Propilen glikol, Saf su KULLANMA TALİMATI BALABAN %2 Pomad Haricen kullanılır. Etkin madde: %2 a/a mupirosin içerir. Yardımcı maddeler: Makrogol 400, Makrogol 4000, Propilen glikol, Saf su Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce

Detaylı

Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı

Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı Bebek beslenmesinde 0-3 yaş arası kritik bir dönemdir. Bu dönemde annelerin her konuda olduğu gibi beslenme konusunda bebekleri için mümkün olan en 1 / 7 iyi

Detaylı

Yasemin ELİTOK. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum

Yasemin ELİTOK. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum Yasemin ELİTOK Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum Tanı olanaklarının gelişmesi ve sağlık kuruluşlarından yararlanma olanaklarının artması, Toplumun bilgi seviyesinin

Detaylı

Şekil 1: Mukozit Gelişim Süreci M-2

Şekil 1: Mukozit Gelişim Süreci M-2 Mukozit oral mukozanın enflamasyonudur ve antineoplastik ajanların / radyoterapinin ağız mukozasında eşzamanlı oluşturduğu pek çok olayın aktivasyonu ile oluştuğu düşünülmektedir. (Şekil 1) Şekil 1: Mukozit

Detaylı

Hepatit B ile Yaşamak

Hepatit B ile Yaşamak Hepatit B ile Yaşamak NEDİR? Hepatit B, karaciğerin iltihaplanmasına sebep olan, kan yolu ve cinsel ilişkiyle bulaşan bir virüs hastalığıdır. Zaman içerisinde karaciğer hasarlarına ve karaciğer kanseri

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KULLANMA TALİMATI BACODERM % 2 Pomad Haricen kullanır. Etkin madde: Her bir gram pomad, 20 mg mupirosin içerir. Yardımcı maddeler: Polietilen glikol Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI

Detaylı

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ NEDİR

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ NEDİR T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ Sağlıklı yaşam, mutlu bireyler, güler yüzlü toplum DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ NEDİR Anemi (Kansızlık) Araştırması Korkuttu Bursa'da, Uludağ

Detaylı

Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atımı

Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atımı Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atımı 17 MAYIS 2013 Dünya Hipertansiyon Ligi Girişimidir. 17 MAYIS 2013 Dünya Hipertansiyon Ligi Girişimidir. Hipertansiyon Nedir? Çoğunlukla yüksek kan basıncı olarak

Detaylı

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR?

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR? KEMOTERAPİ NEDİR? Kanser hücrelerini tahrip eden kanser ilaçları kullanılarak yapılan tedaviye kemoterapi denir. Bu tedavilerde kullanılan ilaçlara antikanser ilaçlar da denir. Kanserin türüne göre kemoterapinin

Detaylı

VÜCUT BAKIMI VE TEMĠZLĠĞĠ

VÜCUT BAKIMI VE TEMĠZLĠĞĠ VÜCUT BAKIMI VE TEMĠZLĠĞĠ Sağlıklı bir yaşam için vücudun deri, saç, el ayak, ağız ve diş gibi kısımlarının bakımı ve temizliğine önem verilmesi gerekir. Derinin sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi ve vücuda

Detaylı

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Okul Çağı Dönemde (6-12 yaş) Çocuklarda Yeterli ve Dengeli Beslenme OKUL DÖNEMİNDE BESLENME ALIŞKANLIKLARI Öğün atlama görülebilir. Özellikle

Detaylı

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Okul Çağı Dönemde (6-12 yaş) Çocuklarda Yeterli ve Dengeli Beslenme OKUL DÖNEMİNDE BESLENME ALIŞKANLIKLARI Öğün atlama görülebilir. Özellikle

Detaylı

09/11/2015 ANEMİ (KANSIZLIK)

09/11/2015 ANEMİ (KANSIZLIK) ANEMİ (KANSIZLIK) Vücut dokularında enerji oluşumu için gerekli kimyasal işlemlerde kullanılacak oksijeni taşıyacak yeterlilikte kırmızı kan hücresi bulunamaması veya bulunanların bu görevi yapamayacak

Detaylı

Kanser tedavisi sırasında sağlıklı bir diyet hemen hemen başka zamanlardakiyle aynıdır. Her gün çeşitli gıdalar yemeniz gerekir.

Kanser tedavisi sırasında sağlıklı bir diyet hemen hemen başka zamanlardakiyle aynıdır. Her gün çeşitli gıdalar yemeniz gerekir. KANSER HASTALARINDA BESLENME DESTEĞİ Dengeli ve sağlıklı beslenme sadece tedavi gören kanser hastaları için değil tedavi sonrası süreçte de sağlıklı yaşamı oluşturan önemli unsurlardan biridir. Kanser

Detaylı

KANSER TEDAVİSİNE BAĞLI ORTAYA ÇIKAN MUKOZİTLER İÇİN MASSC/ISOO KANITA DAYALI KLİNİK UYGULAMA REHBERİ

KANSER TEDAVİSİNE BAĞLI ORTAYA ÇIKAN MUKOZİTLER İÇİN MASSC/ISOO KANITA DAYALI KLİNİK UYGULAMA REHBERİ KANSER TEDAVİSİNE BAĞLI ORTAYA ÇIKAN MUKOZİTLER İÇİN MASSC/ISOO KANITA DAYALI KLİNİK UYGULAMA REHBERİ ÖZET BELGE TARİHİ: 7 KASIM 2014 ORAL MUKOZİT (listelenmiş tedavi uygulamalarının etkinliğini destekleyen

Detaylı

COUMADİN TEDAVİSİ. Cerrahi Servisler

COUMADİN TEDAVİSİ. Cerrahi Servisler COUMADİN TEDAVİSİ Cerrahi Servisler Coumadin tedavisi hakkında merak ettikleriniz Bu kitapçık Coumadin tedavinizin daha başarılı ve yaşamınızın olabildiğince normal hale gelmesine yardımcı olmak üzere

Detaylı

Vücudumuzda oluşan tümör hücrelerini yok etmek için uygulanan ilaç tedavisine kemoterapi denir.

Vücudumuzda oluşan tümör hücrelerini yok etmek için uygulanan ilaç tedavisine kemoterapi denir. KEMOTERAPİ KEMOTERAPİ NEDİR? Vücudumuzda oluşan tümör hücrelerini yok etmek için uygulanan ilaç tedavisine kemoterapi denir. Kemoterapide, bir veya birden fazla ilaç bir arada kullanılabilir. Her ilacın

Detaylı

Kan Kanserleri (Lösemiler)

Kan Kanserleri (Lösemiler) Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci

Detaylı

Dengeli Beslenme. Efe Kaan Fidancı

Dengeli Beslenme. Efe Kaan Fidancı Dengeli Beslenme Yaşamımız boyunca sürekli büyürüz. Bebeklikten itibaren sağlıklı bir şekilde büyümek ve gelişmek için düzenli, dengeli ve yeterli beslenmemiz gerekir. Beslenmek yani yemek yemek günlük

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. REFRESH tek dozluk göz damlası Göze damlatılır.

KULLANMA TALİMATI. REFRESH tek dozluk göz damlası Göze damlatılır. KULLANMA TALİMATI REFRESH tek dozluk göz damlası Göze damlatılır. Etkin Madde: 0.4 ml de 5.60 mg. polivinil alkol; 2.40 mg. povidon içerir. Yardımcı Maddeler: Sodyum klorür ve sodyum hidroksit (veya hidroklorik

Detaylı

KEMİK VE DİŞ ETİ SORUNLARI İÇİN EN GÜVENİLİR VE EN ETKİLİ ÇÖZÜM

KEMİK VE DİŞ ETİ SORUNLARI İÇİN EN GÜVENİLİR VE EN ETKİLİ ÇÖZÜM DOKU YENİLENMESİNDE OTOLOG ÇÖZÜM TÜRKİYEDE TEK DENTAL PRP KİTİ KEMİK VE DİŞ ETİ SORUNLARI İÇİN EN GÜVENİLİR VE EN ETKİLİ ÇÖZÜM YENİLENMEK KENDİ İÇİMİZDE ONARICI DOKU YENİLENMESİNİ HIZLANDIRAN YENİLİKÇİ

Detaylı

DOĞUM SONU EVDE BAKIM (ANNE EĞİTİMİ) Hazırlayan: Aysun Çakır Acıbadem Kadıköy Hastanesi Eğitim ve Gelişim Hemşiresi 24.06.2010

DOĞUM SONU EVDE BAKIM (ANNE EĞİTİMİ) Hazırlayan: Aysun Çakır Acıbadem Kadıköy Hastanesi Eğitim ve Gelişim Hemşiresi 24.06.2010 DOĞUM SONU EVDE BAKIM (ANNE EĞİTİMİ) Hazırlayan: Aysun Çakır Acıbadem Kadıköy Hastanesi Eğitim ve Gelişim Hemşiresi 24.06.2010 DOĞUM SONRASI AĞRI Altı haftaya kadar karın alt bölgesinde aralıklı ağrılar

Detaylı

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Hemşirelik Protokolleri Adem Aköl Sinan Özyavaş Hazırlama Komitesi Kalite Konseyi Başkanı Kalite Koordinatörü 1/5

Detaylı

Baş Boyun Radyoterapisi Yan Etkileri. Yrd. Doç. Dr. Banu Atalar Acıbadem Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi A.D.

Baş Boyun Radyoterapisi Yan Etkileri. Yrd. Doç. Dr. Banu Atalar Acıbadem Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi A.D. Baş Boyun Radyoterapisi Yan Etkileri Yrd. Doç. Dr. Banu Atalar Acıbadem Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi A.D. Baş Boyun Radyoterapisinin Önemi Cerrahi ile eşit sonuç alınması Uzun yaşam beklentisi Organ

Detaylı

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞIMIZ ELİMİZDE

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞIMIZ ELİMİZDE AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞIMIZ ELİMİZDE Ağız ve diş sağlığı anne karnında başlar Doğum öncesi yeterli beslenen ve sağlam doğan bebeklerin 6 aylıktan itibaren ilk SÜT DİŞLERİ çıkar 2,5 3 yaşın sonuna kadar çocuğun

Detaylı

Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri...

Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri... Kanser Nedir? Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri... Kanser, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından birisi. Sık görülmesi ve öldürücülüğünün yüksek olması nedeniyle de bir halk

Detaylı

ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT İLKÖĞRETİM OKULU Sağlık Bülteni-1. YETERLİ ve DENGELİ BESLENME. PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ

ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT İLKÖĞRETİM OKULU Sağlık Bülteni-1. YETERLİ ve DENGELİ BESLENME. PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT İLKÖĞRETİM OKULU Sağlık Bülteni-1 YETERLİ ve DENGELİ BESLENME PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ OKUL ÇAĞINDA BESLENME Okul çağı dönemi, büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu, besin

Detaylı

Genital Siğiller Risk Faktörler: Belirtiler:

Genital Siğiller Risk Faktörler: Belirtiler: HPV ( Human Papilloma virus) 60 tan fazla virüse verilen ortak addır. Bu virüsler vücudun herhangi bir yerinde siğillere sebep olabilirler.ancak bazıları cinsel yola bulaşır ve condyloma acuminata veya

Detaylı

KİŞİSEL HİJYEN VE UYGULAMALARI

KİŞİSEL HİJYEN VE UYGULAMALARI KİŞİSEL HİJYEN VE UYGULAMALARI İçerik HİJYEN DERİNİN YAPISI DERİ BÜTÜNLÜĞÜNÜN BOZULMA NEDENLERİ BANYOLAR MASAJLAR AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI ÖZEL AĞIZ BAKIMI KIYAFETİN ÖNEMİ VE TEMİZLİĞİ Hijyen Hijyen; yunanca

Detaylı

ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008

ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008 ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008 ADIM ADIM TEMİZLİK EL YIKAMA AĞIZ VE DİŞ TEMİZLİĞİ VÜCUT TEMİZLİĞİ EL YIKAMA ELLERİMİZİ NİÇİN YIKARIZ? Ellerimizdeki mikropları uzaklaştırmak

Detaylı

Selami SERHATLIOĞLU Tıbbi Görüntüleme Teknikleri F.Ü. SHMYO -2014

Selami SERHATLIOĞLU Tıbbi Görüntüleme Teknikleri F.Ü. SHMYO -2014 Selami SERHATLIOĞLU Tıbbi Görüntüleme Teknikleri F.Ü. SHMYO -2014 Radyoterapinin amacı kanserli hücreleri yok etmektir, ama bu arada tedavi alanı içinde kalan sağlıklı hücreler de etkilenecektir. Bu şekilde

Detaylı

21.12.2015 Pazartesi İzmir Basın Gündemi

21.12.2015 Pazartesi İzmir Basın Gündemi 21.12.2015 Pazartesi İzmir Basın Gündemi MANİSA HABER Soğuklarla birlikte sinüzit vakalarında artış yaşanıyor Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ercan Pınar, havaların

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her bir tablet 1 mg ketotifene eşdeğer bazda 1.380 mg ketotifen hidrojen fumarat içerir.

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her bir tablet 1 mg ketotifene eşdeğer bazda 1.380 mg ketotifen hidrojen fumarat içerir. KULLANMA TALİMATI ZADİTEN 1 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir tablet 1 mg ketotifene eşdeğer bazda 1.380 mg ketotifen hidrojen fumarat içerir. Yardımcı maddeler: Magnezyum stearat, mısır nişastası,

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KETORAL vajinal suppozituar Vajina içerisine uygulanarak kullanılır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: Ketokonazol. Her bir KETORAL vajinal suppozituar, 400 miligram ketokonazol içerir. Yardımcı maddeler:

Detaylı

Uygun antibiyotik seçeneği ile ilaç yükleme testi nedir? Antibiyotiklere ve bazen de diğer ilaçlara allerji tanımlayan olgularda allerjileri olan

Uygun antibiyotik seçeneği ile ilaç yükleme testi nedir? Antibiyotiklere ve bazen de diğer ilaçlara allerji tanımlayan olgularda allerjileri olan Uygun antibiyotik seçeneği ile ilaç yükleme testi nedir? Antibiyotiklere ve bazen de diğer ilaçlara allerji tanımlayan olgularda allerjileri olan ilaç dışında- kullanabilecekleri güvenilir bir antibiyotik

Detaylı

Beyin tümörü, beyni oluşturan üç bölgeden birinden -beyin, beyincik ve beyin sapıkaynaklanabilir.

Beyin tümörü, beyni oluşturan üç bölgeden birinden -beyin, beyincik ve beyin sapıkaynaklanabilir. BEYİN TÜMÖRÜ BEYİN TÜMÖRÜ NEDİR? Beyin tümörü beyinde anormal hücrelerin çoğalması sonucu gelişen bir kitledir. Bazı beyin tümörleri iyi huylu (örneğin meningiom), bazıları ise kötü huylu kitlelerdir.

Detaylı

Tarih: Sayı: 62. Türk Radyasyon Onkolojisi Derneği Başkanlığı na,

Tarih: Sayı: 62. Türk Radyasyon Onkolojisi Derneği Başkanlığı na, Tarih: 12.11.2015 Sayı: 62 Türk Radyasyon Onkolojisi Derneği Başkanlığı na, S.B. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu nun "Kemoterapi tedavisinin hangi koşullarda, kimler tarafından uygulanabileceği" ile ilgili

Detaylı

NÖTROPENİK HASTA BAKIM TALİMATI T.C NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ

NÖTROPENİK HASTA BAKIM TALİMATI T.C NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ SAYFA NO 1 / 5 1.AMAÇ: Nötropenik hasta bakımında standart bir yöntem belirlemektir. 2.KAPSAM:Nötropenik hasta bakım faaliyetlerini kapsar. 3. KISALTMALAR: MNS: Mutlak Nötrofil Sayısı 4.FAALİYET AKIŞI

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Etkin Madde: Mepiramin maleat, lidokain hidroklorür, dekspantenol.

KULLANMA TALİMATI. Etkin Madde: Mepiramin maleat, lidokain hidroklorür, dekspantenol. KULLANMA TALİMATI STİDERM jel Cilde uygulanır. Etkin Madde: Mepiramin maleat, lidokain hidroklorür, dekspantenol. Yardımcı Maddeler: Benzalkonyum klorür, mentol kristali, karbomer 980, disodyum EDTA, sodyum

Detaylı

ÇOCUK VE AİLENİN SERVİSE KABULU

ÇOCUK VE AİLENİN SERVİSE KABULU ÇOCUK VE AİLENİN SERVİSE KABULU Hemşire Deniz YALÇIN Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma Ve Uygulama Merkezi Pediatri Hematoloji Onkoloji Kliniği Servis Sorumlu Hemşiresi Sunum Planı Hastanın servise kabulü

Detaylı

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ I. YARIYIL (ZORUNLU) SAĞLIK BİLİMLERİNDE KURAM VE MODELLER Sağlık

Detaylı

Santral Venöz Kateter. Hem. Güliz Karataş Hacettepe Ped KİT Ünitesi

Santral Venöz Kateter. Hem. Güliz Karataş Hacettepe Ped KİT Ünitesi Santral Venöz Kateter Hem. Güliz Karataş Hacettepe Ped KİT Ünitesi 8 yaşında ALL VAKA sürecinde SVK TANI : 8/2010 RELAPS 1/2011 KİT 6/2011 7/2011 3/2013 +55.gün +13.ay hafif kgvhh Santral venöz Port kateter

Detaylı

30.12.2014. Anne Sütünün Önemi. 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı. Anne Sütünün Önemi. Anne Sütünün Önemi. Anne Sütünün Önemi

30.12.2014. Anne Sütünün Önemi. 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı. Anne Sütünün Önemi. Anne Sütünün Önemi. Anne Sütünün Önemi 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı 15.Hafta ( 22-26 / 12 / 2014 ) ANNE SÜTÜNÜN ÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ Slayt No: 22 Bebeğin bağışıklık sisteminin gelişimini kolaylaştırır. Bebekte kulak enfeksiyonları

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: 1 g da 3,00 mg tobramisin Yardımcı maddeler: Klorobutanol hemihidrat, vazelin sıvı, petrolatum (beyaz yumuşak parafin)

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: 1 g da 3,00 mg tobramisin Yardımcı maddeler: Klorobutanol hemihidrat, vazelin sıvı, petrolatum (beyaz yumuşak parafin) TOBRASED % 0.3 steril göz merhemi Göze uygulanır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: 1 g da 3,00 mg tobramisin Yardımcı maddeler: Klorobutanol hemihidrat, vazelin sıvı, petrolatum (beyaz yumuşak parafin) Bu

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. RAHŞAN ÇAM

Yrd.Doç.Dr. RAHŞAN ÇAM Yrd.Doç.Dr. RAHŞAN ÇAM Hemşirelik Fakültesi Cerrahi Hastalıklar Hemşireliği Anabilim Dalı Eğitim Bilgileri Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik 1994-1998 Lisans İstanbul Üniversitesi Bölümü

Detaylı

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein, kalsiyum ve fosfor alımı nedeniyle; kemiklerin ve dişlerin gelişiminde Önemlidir.

Detaylı

Kanser Kemoterapi Rehberi ve Uygulamaya Yönelik Öneriler

Kanser Kemoterapi Rehberi ve Uygulamaya Yönelik Öneriler Kanser Kemoterapi Rehberi ve Uygulamaya Yönelik Öneriler İkinci Baskı Editörler Maryane Fishman, RN,MS Mary Mrozek Orlowski, RN, MSN, AOCN Amerikan Onkoloji Hemşireleri Derneği (ONS) bu baskıdaki değerli

Detaylı

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU 173 Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Hiçbir canlının beslenmeden yaşamını sürdürmesi mümkün değildir. Bu, her yaşta olmak üzere, insanlar için de geçerlidir. Özellikle bebekler ve

Detaylı

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein,

Detaylı

Genellikle 50 yaş üstünde görülür ancak seyrekte olsa gençler de de görülme olasılığı vardır.

Genellikle 50 yaş üstünde görülür ancak seyrekte olsa gençler de de görülme olasılığı vardır. Erkek üreme sisteminin önemli bir üyesi olan prostatta görülen malign (kötü huylu)değişikliklerdir.erkeklerde en sık görülen kanser tiplerindendir. Amerika'da her 5 erkekten birinde görüldüğü tespit edilmiştir.yine

Detaylı

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır.

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır. ŞİŞMANLIK (OBEZİTE) Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır. Yağ dokusunun oranı; Yetişkin erkeklerde % 12 15, Yetişkin kadınlarda %20 27 arasındadır. Bu oranların

Detaylı

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ I. YARIYIL (ZORUNLU) SAĞLIK TANILAMASI (HEM 601 TEORİK 2, 2

Detaylı

PAZARTESİ İZMİR GÜNDEMİ

PAZARTESİ İZMİR GÜNDEMİ 24.02.2014 PAZARTESİ İZMİR GÜNDEMİ Yrd. Doç. Dr. Enhoş: Protez Yapıştırıcıları Dikkatli Kullanın Özellikle damak protezi kullanan hastalarda en sık karşılaşılan sorunlardan birisi tutuculuktur. Protezin

Detaylı

HİDROJEN PEROKSİT, SAÇ BOYALARI ve KANSER

HİDROJEN PEROKSİT, SAÇ BOYALARI ve KANSER HİDROJEN PEROKSİT, SAÇ BOYALARI ve KANSER A)HİDROJEN PEROKSİT Hidrojen peroksit; ısı, kontaminasyon ve sürtünme ile yanıcı özellik gösteren, renksiz ve hafif keskin kokuya sahip olan bir kimyasaldır ve

Detaylı

Cebemyxine Göz Damlası

Cebemyxine Göz Damlası KULLANMA TALİMATI CEBEMYXINE göz damlası Göze damlatılır. Etkin Madde: 5 ml. damla; etkin madde olarak 17.000 IU neomisin sülfat, 50.000 IU polimiksin B sülfat içermektedir. Yardımcı Maddeler: Benzalkonyum

Detaylı

ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI

ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI Dr. Evren Özdemir Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Ankara 05.04.2014 Akılcı İlaç Kullanımı İçin Sorumluluk Sahibi Taraflar Hekim Eczacı Hemşire Diğer sağlık personeli

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. ADELEKS IM 4 mg/2 mi Ampul Kas içine uygulanır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: Her bir ampulde 4 mg Tiyokolşikosid Yardımcı maddeler: Sodyum klorür, enjeksiyonluk su. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce

Detaylı

Palyatif Bakım için Eksik bir Parçanın Tamamlanması: Kamu-Üniversite-Endüstri İşbirliği. 3. TÜKED Kongresi, Mart 2016, Dalaman - Muğla

Palyatif Bakım için Eksik bir Parçanın Tamamlanması: Kamu-Üniversite-Endüstri İşbirliği. 3. TÜKED Kongresi, Mart 2016, Dalaman - Muğla Palyatif Bakım için Eksik bir Parçanın Tamamlanması: Kamu-Üniversite-Endüstri İşbirliği Doç. Dr. Murat Gültekin Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanı Prof. Dr. Bülent Gümüşel Hacettepe Üniversitesi

Detaylı

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri Kansızlık (anemi) kandaki hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre kabul edilen değerlerin altında olmasıdır. Bu değerler erişkin erkeklerde 13.5 g/dl, kadınlarda 12 g/dl nin altı kabul edilir. Kansızlığın

Detaylı

ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008

ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008 ADIM ADIM TEMİZLİK İSTANBUL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBE 2008 KİŞİSEL TEMİZLİK Sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılacak uygulamalar ve alınan önlemlerinin tümü kişisel temizlik olarak

Detaylı

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI 2016-2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ I. YARIYIL (ZORUNLU) SAĞLIK BİLİMLERİNDE KURAM VE MODELLER (HEM 701

Detaylı

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011 Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri Sena Aydın 0341110011 PATOFİZYOLOJİ Fizyoloji, hücre ve organların normal işleyişini incelerken patoloji ise bunların normalden sapmasını

Detaylı

KANSER HASTALARINA VERİLEN EĞİTİMİN SEMPTOM YÖNETİMİNE ETKİSİ ŞEFİKA EYİLİ

KANSER HASTALARINA VERİLEN EĞİTİMİN SEMPTOM YÖNETİMİNE ETKİSİ ŞEFİKA EYİLİ KANSER HASTALARINA VERİLEN EĞİTİMİN SEMPTOM YÖNETİMİNE ETKİSİ ŞEFİKA EYİLİ Kanserli hastalar hastalık sürecinden kaynaklanan semptomlar kadar kemoterapi ve radyoterapinin yan etkileri nedeni ile de fiziksel

Detaylı

LENFATİK VE İMMÜN SİSTEM HANGİ ORGANLARDAN OLUŞUR?

LENFATİK VE İMMÜN SİSTEM HANGİ ORGANLARDAN OLUŞUR? LENFOMA NEDİR? Lenfoma, diğer grup onkolojik hastalıklar içinde yaşamın uzatılması ve daha kaliteli yaşam sağlanması ve hastaların kurtarılmaları açısından daha fazla başarı elde edilmiş bir hastalıktır.

Detaylı

KOAH Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?

KOAH Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir? KOAH NE DEMEKTİR? KOAH Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir? Hastalar için özet bilgiler KOAH nedir? KOAH, hastalığın belli başlı özelliklerinin tanımını içinde barındıran Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı teriminin

Detaylı

Serap BALAS. Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Serap BALAS. Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Serap BALAS Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kemoterapi, hematoloji ve onkolojide bir tedavi seçeneğidir. Kanser tedavisinde hastalığın sürecini yavaşlatmak, geriletmek

Detaylı

TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ

TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ DR. FZT. AYSEL YILDIZ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON ANABİLİM DALI Talasemi; Kalıtsal bir hemoglobin hastalığıdır. Hemoglobin

Detaylı

KEMOTERAPİ UYGULAMALARI

KEMOTERAPİ UYGULAMALARI KEMOTERAPİ UYGULAMALARI Kemoterapi vücuttaki kanser hücrelerini öldürmek amacıyla uygulanan ilaç tedavisidir. Kemoterapi ilaçları kanser hücrelerinin bölünmesini engelleyerek etki gösterir. Sıklıkla kanserin

Detaylı

Cyclophosphamide (siklofosfamid)

Cyclophosphamide (siklofosfamid) Cyclophosphamide (siklofosfamid) Aileler ve çocuklar için bilgi 2. baskı Bu broşür imalatçı tarafından verilen diğer hasta bilgilendirme broşürleri ile birlikte okunmalıdır.. Great Ormond Street Çocuk

Detaylı

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ I. YARIYIL (ZORUNLU) SAĞLIK BİLİMLERİNDE KURAM VE MODELLER (HEM 701

Detaylı

DENGELİ BESLENME NEDİR?

DENGELİ BESLENME NEDİR? DENGELİ BESLENME NEDİR? Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gereken dört temel besin grubu olan; süt ve ürünleri, et ve benzeri, sebze ve meyveler, ekmek ve tahıllar dan hergün sizin için gerekli

Detaylı

HODGKIN DIŞI LENFOMA

HODGKIN DIŞI LENFOMA HODGKIN DIŞI LENFOMA HODGKIN DIŞI LENFOMA NEDİR? Hodgkin dışı lenfoma (HDL) veya Non-Hodgkin lenfoma (NHL), vücudun savunma sistemini sağlayan lenf bezlerinden kaynaklanan kötü huylu bir hastalıktır. Lenf

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. ERCEFURYL 100 mg kapsül Ağızdan alınır

KULLANMA TALİMATI. ERCEFURYL 100 mg kapsül Ağızdan alınır KULLANMA TALİMATI ERCEFURYL 100 mg kapsül Ağızdan alınır Etkin madde: Nifuroksazid 100 mg Yardımcı maddeler: Mısır nişastası, sukroz, magnezyum stearat Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KULLANMA TALİMATI FUSİNAT 500 mg film tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Bir film kaplı tablet 500 mg sodyum fusidat içerir. Yardımcı maddeler: Mikrokristal selüloz PH 200, krospovidon, laktoz anhidrat,

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ FLORENCE NIGHTINGALE HEMŞİRELİK FAKÜLTESİ KLİNİK UYGULAMA DERSİ DEĞERLENDİRME REHBERİ

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ FLORENCE NIGHTINGALE HEMŞİRELİK FAKÜLTESİ KLİNİK UYGULAMA DERSİ DEĞERLENDİRME REHBERİ 2015 2016 DEĞERLENDİRME REHBERİ Sevgili öğrencimiz, Klinik Uygulama Dersi nde, lisans eğitimi süresince kazandığınız bilgi ve becerilerinizi birey, aile ve toplumun sağlık bakımı gereksinimlerini karşılamada

Detaylı

DÜŞÜK KAN ŞEKERİNİN BELİRTİLERİ VE TEDAVİSİ

DÜŞÜK KAN ŞEKERİNİN BELİRTİLERİ VE TEDAVİSİ DÜŞÜK KAN ŞEKERİNİN BELİRTİLERİ VE TEDAVİSİ HİPOGLİSEMİ (KAN ŞEKERİNİN DÜŞMESİ) Tedavi planınız kan şekerinizi hedef değerler arasında tutmada daha etkili hale geldikçe, arada sırada hipoglisemi (düşük

Detaylı

Herkes için Kaliteli, Koruyucu, Eşit Sağlık Hizmeti

Herkes için Kaliteli, Koruyucu, Eşit Sağlık Hizmeti Herkes için Kaliteli, Koruyucu, Eşit Sağlık Hizmeti EVDE BAKIM ve DESTEK HİZMETLERİ v Evde Doktor Muayene Hizmeti: Hekim ve hemşire tarafından hastanın evinde muayenesi, reçetesinin düzenlenmesi,tıbbı

Detaylı

GÜVENLİ ANNELİK. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016

GÜVENLİ ANNELİK. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016 GÜVENLİ ANNELİK Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016 Bu sunum; Arş. Gör. Dr. Tuğçe Şanver, Arş. Gör. Dr. Can Keskin ve Prof. Dr. Şevkat Bahar Özvarış tarafından hazırlanmıştır.

Detaylı

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK Beslenme İle İlgili Temel Kavramlar Beslenme: İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması, Yaşam kalitesini artırması için

Detaylı