KÜRESEL EĞİLİMLER, YÜKSEKÖĞRETİM EKOSİSTEMİMİZİN DEĞERLENDİRMESİ, YENİ AÇILIMLAR. Prof. Dr.Hasan Mandal

Transkript

1 KÜRESEL EĞİLİMLER, YÜKSEKÖĞRETİM EKOSİSTEMİMİZİN DEĞERLENDİRMESİ, YENİ AÇILIMLAR Prof. Dr.Hasan Mandal 22 Mayıs 2015

2 KÜRESEL EĞİLİMLER 22 Mayıs 2015

3 YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARININ GÖREVLERİ Araştırma: Eğitim: Toplumsal Katkı: Yeni Bilgi Üretimi Bilginin Transferi Bilginin Kullanımı 21 Mayıs 2015

4 YÜKSEKÖĞRETİM ALANINDAKİ EĞİLİMLER Azalan kamu kaynakları Uluslararasılaşma Eğitim-öğretim ve araştırmanın yanında toplumsal katkının öneminin artması Sıralandırma (Endeks) Yüksek öğretime olan talep Bilgi ve iletişim teknolojileri ile birlikte çeşitlenen eğitim ortamları Yüksek öğretim kurumlarının çeşitliliği 22 Mayıs 2015

5 SANAYİ KURULUŞLARI İÇİN REKABET GELİŞİMİ 1960 lar ÜRETİM üstünlüğü ile rekabet 1970 ler MALİYET üstünlüğü ile rekabet 1980 ler KALİTE üstünlüğü ile rekabet 1990 lar HIZ üstünlüğü ile rekabet 2000 ler BİLGİ üstünlüğü ile rekabet 2010 lar (??) 2010 lar İŞBİRLİĞİNE YÖNELİK BİLGİ üstünlüğü ile rekabet 22 Mayıs 2015

6 İşbirlikleri (1998) On the one hand, science and education are expected by many to solve most of the major problems of our society. On the other hand there is a growing doupt, suspicion, or disappointment about their capacity to do so effectively

7 İşbirlikleri (2008)

8 DÜNYANIN EN FAZLA YAYIN YAPAN 25 ÜLKESİNİN İŞBİRLİKLERİ This circular graph shows collaboration among the 25 nations with the largest science output, as measured in scientific papers that appeared in 2011 in a select group of journals. Not included are collaborations that took place inside each country. Source: Scientific American, October 2012

9

10 Dünyada Yükseköğretim Sistemleri Yükseköğretim sistemleri arasında uluslararası ilişkilendirme (saydamlık) Yükseköğretim sistemlerinin birbirini tanımasını kolaylaştırma (tanınma) Öğrenenlerin ve mezunların hareketliliğinin arttırılması (hareketlilik)

11 AVRUPA YÜKSEKÖĞRETİM ALANI SÜRECİ YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ Kademeler Profil Diploma Kademe Tanımlayıcıları Öğrenme Çıktıları Öğrenim Yükü Krediler(AKTS) Amaç: Şeffaflık, Tanınma, Hareketlilik KALİTE GÜVENCESİ

12 Bologna Süreci (Avrupa Yükseköğretim Sistemin Yapılandırılması) Yükseköğretimin son on yılda en hızlı ve en kapsamlı yapılanması 2015 yılında 48 ülkenin üye olduğu bir yükseköğretim reform süreci

13 YÜKSEKÖĞRETİM EKOSİSTEMİMİZİN DEĞERLENDİRMESİ 22 Mayıs 2015

14 DÜNYANIN BİLİMDE EN İYİ ÜLKELERİ Source: October 2012, ScientificAmerican.com 22 Mayıs 2015

15 DÜNYANIN EKONOMİK AÇIDAN HIZLI GELİŞEN ÜLKELERİ Source: Executive Travel, October Mayıs 2015

16 2025 YILININ EN DİNAMİK ŞEHİRLERİ Ranked by projected absolute GDP growth at predicted real exchange rates. Source: McKinsey Global Institute Cityscope database Mayıs 2015

17 Ref: European Commission/EACEA/Eurydice, 2015

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27 Ref: Innovation Union Scoreboard 2014

28

29

30

31 WEF Küresel Rekabet Raporu Mayıs 2015

32 Türkiye nin Bilim ve Teknoloji Göstergeleri 22 Mayıs 2015

33 ANA HEDEF 2023 YILINDA DÜNYANIN EN BÜYÜK 10 EKONOMİSİNDEN BİRİSİ OLMAK!!! 500 Milyar Dolar Mal İhracatı Dolar Kişi Başına Gelir Orta ve Yüksek Teknolojili Ürünlerde Avrasyanın Üretim ve Tasarım Üssü Olmak 22 Mayıs 2015

34

35 Ar-Ge Yatırımlarının Ekonomiye Etkileri Kaynak: TUIK, OECD-STAN Database Dünya çapında bilinen marka sayısı çok az Katma değerli ticarileştirmeye etki az Yanlışlık Nerede? Daha erken, bilimsel çıktıların ticari değere dönüşmesi uzun sürer Bilimden katma değerli uygulamaya geçişte eksik faktörler var 22 Mayıs 2015

36 İleri Teknolojilerde Uygulamaya Geçiş Çok katmanlı bir yapı Birleştirici tematik ARGE Tüm disiplinlerarası paydaşların öğretim üyesi, araştırıcı, öğrenci katkısı takım bilimi Üç katmanda da çalışma gerekli Toplam parçaların birleşiminden daha büyük Ürün Geliştirme Teknoloji Geliştirme Uygulamalı Bilim ve Araştırma Temel Bilimsel Araştırma Her uygulamalı araştırma zamanı gelmiş bir temel araştırmadır

37 ANA HEDEF 2023 YILINDA DÜNYANIN EN BÜYÜK 10 EKONOMİSİNDEN BİRİSİ OLMAK!!! Ar-Ge Harcamalarının GSYİH Oranı: %3 (2013 yılı sonu %0.92*) Özel Sektör Ar-Ge Harcamalarının GSYİH Payı: %2 (2013 yılı sonu %0.42*) TZE Araştırmacı Sayısı: (2013 yılı sonu *) Özel Sektör TZE Araştırmacı Sayısının Toplam : %60 (halen %52*) Araştırmacı Sayısındaki Oranı Kalkınma Bakanlığı, 10. Kalkınma Planı ( ), 8 Temmuz Mayıs 2015

38 Girişimci Rekabetçi Teknoloji ve Yenilikçiliğe Dayalı Zihinsel Dönüşüm için Bilgi Üretim Sistemi Disipliner ve meslektaşlar arasında paylaşılan bilgi üretim yaklaşımı yerine disiplinlerarası (hatta transdisipliner) bilgi üretim metodojileri ile günlük hayatın içinde diğer aktörlerle yakın ilişki 21 Nisan 2015

39

40 The 3-Pillar << Bridge to Hope >>the cross the Valley of Death

41 ÜLKEMİZİN 2023 YILI HEDEFLERİNE ULAŞMA SÜRECİNDE YÜKSEKÖĞRETİM SİSTEMİMİZ ODAKLI STRATEJİLERİ Bilgi (özellikle Teknoloji) Transfer Ekosisteminin Oluşturulması ve Geliştirilmesi Eğitim ve İnsan Kaynakları Sisteminin Oluşturulması ve Geliştirilmesi 22 Mayıs 2015

42 ÜLKEMİZİN ARAŞTIRMA EKOSİSTEMİNDEKİ DÖNÜŞÜM EYLEMLER -1- Üniversitelerde Yenilikçiliğin ve Girişimciliğin Tetiklenmesi Amacıyla Politika Araçlarının Geliştirilmesi Teknoloji Transfer Ofislerinin Desteklenmesi Kuluçka Merkezlerinin Desteklenmesi Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endekslerinin Oluşturulması Akademik Yükseltme Ölçütlerinin Girişimcilik ve Yenilikçiliği Teşvik Edecek Şekilde Yeniden Tasarımı Kaynak: Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) 23. Toplantısı

43 ÜLKEMİZİN ARAŞTIRMA EKOSİSTEMİNDEKİ DÖNÜŞÜM EYLEMLER -2- ARDEB ARDEB TEYDEB TEYDEB KAMAG Tüm Programlar BİDEB Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi

44 ÜLKEMİZİN ARAŞTIRMA EKOSİSTEMİNDEKİ DÖNÜŞÜM EYLEMLER -3- Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Yakın Zamandaki Destek Mekanizmaları Teknopark Yönetmeliğinde Revizyon (Teknopark da Üretim İzni 12 Mart 2014) Üretim Amaçlı Yatırım Teşvik Programı (Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı 29 Nisan 2014) FM Esaslı Gelir İndirimi Destek Programı (Türkiye'de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşlar için gelir vergisi indirimi ve KDV muafiyeti 13 Şubat 2014) Ar-Ge Merkezleri Desteği Ar-Ge Personeli Sayısının 30 a indirilmesi

45 ÜLKEMİZİN ARAŞTIRMA EKOSİSTEMİNDEKİ DÖNÜŞÜM EYLEMLER -4- Sağlık ve Biyoteknoloji Alanında Araştırma Altyapılarının Kurulması, Geliştirilmesi ve Desteklenmesi Uluslararası Şirketlerin Ar-Ge Laboratuvarlarının Ülkemizde Kurulmasına Yönelik Destekler Oluşturulması Yüksek Teknoloji Şirketlerinin Satın Alınmasına Yönelik Desteklerin Geliştirilmesi 27. BTYK Kararları (19 Haziran 2014)

46 26 Kasım 2014 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : KANUN TÜRKİYE SAĞLIK ENSTİTÜLERİ BAŞKANLIĞI KURULMASI İLE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN Kanun No Kabul Tarihi: 19/11/2014 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Kanun; sağlık bilim ve teknolojileri alanında ülkeye ve insanlığa hizmet etmek amacıyla; Türkiye nin rekabet gücünü artırmak ve sürekli kılmak, kalkınma planı hedefleri ile Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun belirlediği öncelikleri de dikkate alarak ülkemizin ileri teknoloji ve inovasyon ihtiyacını karşılamak, yeni ürünlerin üretimini ve var olanların geliştirilmesini sağlamak, araştırmacılara bilimsel ortam temin etmek, kamu hukuku ve özel hukuk tüzel kişileri ile iş birliği yaparak bilimsel araştırmalar yapmak, yaptırmak, bu araştırmaları koordine etmek, teşvik etmek, Ar-Ge lere katkı sağlamak, sağlık bilim ve teknoloji kültürü ile ekosistemlerin geliştirilmesinde öncülük yapmak, sağlık hizmetlerinde akreditasyon faaliyetlerini yürütmek üzere Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığının kurulması ile teşkilat ve görevleriyle ilgili usul ve esasları düzenler.

47 TÜBİTAK ÖNCÜL AR-GE LABORATUVARLARI DESTEKLEME PROGRAMI

48 ÜLKEMİZİN ARAŞTIRMA EKOSİSTEMİNDEKİ DÖNÜŞÜM EYLEMLER Temmuz 2014 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : KANUN ARAŞTIRMA ALTYAPILARININ DESTEKLENMESİNE DAİR KANUN Kanun No Kabul Tarihi: 3/7/2014 Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Kanunun amacı, araştırma altyapılarının daha etkin kullanımını ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere desteklenmesine ilişkin hususları düzenlemektir. (2) Bu Kanun, Kurul tarafından yeterlik kararı verilen araştırma altyapılarının desteklenmesine ilişkin hususlar ile buna dair görev, yetki ve sorumlulukları kapsar. (3) Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet teşkilatına bağlı yükseköğretim kurumları bünyesinde bulunan araştırma altyapıları, özel kanunlarının hükümlerine tabidir.

49 TÜBİTAK 1004 MÜKEMMELİYET MERKEZLERİ DESTEKLEME PROGRAMI

50 ÜLKEMİZİN ARAŞTIRMA EKOSİSTEMİNDEKİ DÖNÜŞÜM EYLEMLER -6- Üniversitelerin Ar-Ge Stratejilerinin Geliştirilmesine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2015/101] Doktora Derecesine Sahip İnsan Kaynağının Nicelik ve Nitelik Olarak Artırılmasına Yönelik Çalışmalar Yapılması [2015/102] Uluslararası Kuluçka Merkezi Desteğinin Geliştirilmesi ve Uygulamaya Alınması [2015/103] 28. BTYK Kararları (6 Ocak 2015)

51 Yüksek Planlama Kurulu, Öncelikli Dönüşüm Programı ( )

52

53 YAPILMASI GEREKENLER Kalite Güvencesi ve Akreditasyon Uluslararasılaşma Süreçleri ve İşbirliklerinin Geliştirilmesi Araç: AYA Süreci Araçları Bilgi Üretimi ve Aktarımına Yönelik Üniversitelerimizin Araştırma Stratejilerinin Geliştirilmesi Üniversite - Sanayi İşbirliği Süreçlerinin Geliştirilmesi 22 Mayıs 2015

54 Kalite Güvencesi ve Akreditasyon Kurumsal Değerlendirme EUA IEP Modeli 5018 Sayılı Yasa Modeli YÖDEK Modeli Program Akreditasyonu MÜDEK, FEDEK, MİAK. 22 Mayıs 2015

55 MEVCUT SÜRECİN DEĞERLENDİRİLMESİ 2005 Yılında Yayınlanmış YÖDEK Yönetmeliği Birçok kurum bu yönetmeliği biliyor Buna göre bir yapılanma oluşturmuş Her yıl buna göre rapor düzenliyor Genel anlamda beklentilerimizi karşılabilecek düzeyde Hızla gerekli aksiyonlar alınabilir Üyeler ÜAK tarafından belirleniyor X Tüm paydaşları içermiyor X 22 Mayıs 2015

56 ÖNERİ YALINLIK vs ETKİNLİK ODAKLILIK VERİMLİLİK vs KATILIMCILIK ODAKLILIK MEVCUT ÇALIŞMALARI DİKKATE ALAN ÖZDEĞERLENDİRME ESASLI İÇ VE DIŞ DEĞERLENDİRME PROGRAM AKREDİTASYONU TEŞVİK PROGRAM AKREDİTASYONA YÖNELİK TESCİL SÜRECİNDE TEŞVİK VE HASSASİYET 22 Mayıs 2015

57 Uluslararasılaşma Süreçleri ve İşbirliklerinin Geliştirilmesi 22 Mayıs 2015

58 AYA SÜRECİ YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ Kademeler Profil Diploma Kademe Tanımlayıcıları Öğrenme Çıktıları Öğrenim Yükü Krediler(AKTS) Amaç: Şeffaflık, Tanınma, Hareketlilik KALİTE GÜVENCESİ 22 Mayıs 2015

59 BİLGİ ÜRETİMİ VE AKTARIMINA YÖNELİK ÜNİVERSİTELERİMİZİN ARAŞTIRMA VE ÜSİ STRATEJİLERİNİ OLUŞTURMASI / GELİŞTİRMESİ 21 Nisan 2015

60 21 Nisan 2015

61 ÜNİVERSİTELERDE AR-GE STRATEJİ BELGESİ HAZIRLATILMASI VE UYGULATILMASI ÇAĞRISI Amaç Üniversitelerin akademik düzeyleri ve altyapı olanaklarını dikkate alarak, bu alan(lar)da yapılacak araştırma ve geliştirme faaliyetlerini kapsayacak olan beş yıllık Ar-Ge Strateji Belgesi hazırlatılması ve bu belge kapsamında belirtilen çalışmaların uygulamaya geçirilmesini sağlamaktır. Son Başvuru Tarihi Proje Süresi 15 Mayıs Ay Başvurulabilecek Alanlar TÜBİTAK tarafından ilan edilen 140 alan içerisinden üniversitelerin seçim yapması beklenmektedir.

62

63

64 21 Nisan 2015

65 YÜKSEKÖĞRETİM KURULU ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ DAİMİ KOMİSYONU GÖREVLERİ a) ÜSİ Süreçleri Odaklı Bilgi Üretimi ve Mezun Yeterliliklerine Yönelik Üniversitelerimizde Lisans, Yüksek Lisans ve Doktora Düzeyindeki Programlarımızın Değerlendirilmesi ve Öneriler Geliştirilmesi b) ÜSİ Süreçleri Odaklı Üniversitelerimizin Sunmuş Olduğu Hizmet/Çıktıların Değerlendirilmesi ve Öneriler Geliştirilmesi c) ÜSİ Süreçleri Odaklı Üniversite Arayüzlerinin (Merkez, Enstitü, TTO) Değerlendirilmesi ve Öneriler Geliştirilmesi d) Öğretim Üyelerinin ÜSİ Odaklı Süreçlere Yönelik Katkılarının Değerlendirilmesi ve Öneriler Geliştirilmesi e) BTYK da YÖK ün Sorumluluğunda Alınan Kararların Uygulanması Süreci f) BTKY ya Gündem Önerisi Geliştirilmesi

66 Yükseköğretim Kurulu nda Mühendislik Fakülteleri Odaklı Konular Kalite Kurulu ve Dış Kalite Güvencesi Süreçleri (Kurumsal ve Program bazında) Taban Puanı Uygulaması Akredite olan Programların ÖSYM Kılavuzunda Belirtilmesi Üniversite-Sanayi İşbirliği Odaklı Girişimler Doktora Eğitimi Doçentlik Koşulları Teşvik Sistemi 21 Nisan 2015