Sayı:75-30 Temmuz değil, çantalarında taşımaları tavsiye edilir. Alışveriş merkezlerinin güvenlik amaçlı

Transkript

1 8 saray Sayı:75-30 Temmuz 2012 Hamile bir kadın nasıl beslenmeli ve nelere dikkat etmeli Sevcan Kasapoğlu - Serdarlı Gebelik, kadınların hayatındaki en önemli dönüm noktalarından birini oluşturuyor.. Gebelik oluştuğu andan itibaren anne adayının yeterli protein ve kalsiyum alması, bol sebze ve meyve yemesi, su ve sıvı içecekleri bol tüketmesi büyük önem taşıyor. Hamile kadın nelere dikat etmelidir. anne adayının, kendi ve bebeğinin sağlığı açısından bazı besinleri almaması gerektiğini kaydederek, Sigara ve alkol kullanılmamalıdır. Gebe kadın, sigara içilen ortamlarda, kalabalık yerlerde mümkünse bulunmamalı, mümkün değilse sık havalandırma uygulanmalıdır. Ağır yük taşıma, ağırlık kaldırma gibi davranışlar gebelere tavsiye edilemez. Gebelerin cep telefonuyla uzun süre konuşmamaları, cep telefonlarını üzerlerinde değil, çantalarında taşımaları tavsiye edilir. Alışveriş merkezlerinin güvenlik amaçlı kullandıkları manyetik alanlardan tedbir amaçlı geçmemelidir. Gebe kadın, naylon ve sıkı giysi kullanmamalıdır, yüksek topuklu ayakkabı girmemeli mümkün oldukça düz ve rahat ayakkabı tercih etmeli. Araba ve uçak yolculuğu gebeliği olumsuz etkilemez. Kanama, ağrı gibi bir engel yoksa yolculuğa izin verilebilir. Hamilelikte kilonun önemi Gebelik haftası ilerledikçe bebeğin büyümesiyle birlikte annenin metabolik yükü ve besin ihtiyacının artar. Ge- belikte kilo çok önemli. Belli oranda alınması önerilmesine rağmen aşırı kilo almak ya da almamak gebelikte hastalıkların göstergesi olabiliyor. Gebelik öncesi kilosu düşük olanların 9 ay boyunca kilogram alması normaldir, normalin üzerinde daha fazla kilo alınırsa şişmanlık gibi problemler ortaya çıkacaktır. Gebelikte beslenme önerileri Gebelikte açlığa dayanıksızlığın söz konusu olduğundan ara öğünlerde mutlaka meyve tüketilmelidir. Hamileler günde 3 litre su içmek zorundadırlar. Ayrıca süt, ayran, limonata ve meyve suları tüketilmelidir. Ancak, çay ve kahve önermiyoruz. Protein ihtiyacı gebenin kilosuna göre günlük 7080 grama karşılık geliyor. Kalsiyum açısından 1 su bardağı süt alınmasını öneriyoruz. Günde Bir yumurta, kibrit kutusu kadar beyaz peynir ve ekmek önemli, kahvaltıda meyve suyu içilmelidir. Ara öğünlerde genellikle meyve önemlidir, yatmadan önce1 bardak süt veya 2 ymek kaşığı kadar yoğurt alınmalı. Akşam yemeklerinin hafifliliği hamilelerin daha rahat olmasını sağlayacaktır. Kadın Hastalıkları Uzmanı Dr. Atiye Hame Said: Kullanma tarihi geçmiş ilaçlar birçok insanımızı öldürdü Kadın Hastalıkları Uzmanı Dr. Atiye Said, Kullanma tarihi geçmiş ilaçlar bölgedeki birçok insanın, özellikle de çocukların ölümüne sebep oluyor dedi. Saray a konuşan Dr. Atiye Said, bölgede yaygın olan kadın sünnetine karşı olduğunu da kaydetti. Said, bebek cinsiyetini belirleme tekniğinin temelsiz olduğunu Dr. Atiye, Yüce Allah istediğine erkek, istediğine kız çocuk veriyor dedi Röp Saray Doğum ve Kadın Hastalıkları Uzmanı Dr. Atiye Hame Said, Saray a verdiği röportajda, Kadınlarımız doktorların her dediğine inanıyor dedi. Said, kullanma tarihi geçmiş ilaçlar yüzünden birçok insanı kaybettiklerini de Saray: Bazı kadın doktorlar, birtakım talimatlara ve programlara uyulması halinde bebeğin cinsiyetini belirleyebileceklerini söylüyorlar. Acaba bu tıbben ne kadar doğrudur? Dr. A Said: Hayır bu kesinlikle doğru değildir ve bilimsel bir dayanağı yoktur. Bu bir nevi tesellidir. Kimin kız, kimin erkek çocuğu olacağına yüce Allah karar verir. Ancak bu genellikle erkekle ilişkilidir. Yani bazı erkekler vardır ki daha çok kız çocuk sahibi olurlar. İki tür sperm vardır. Birisi (Y), diğeri (X). Eğer erkeğin spermi (Y) ise, erkek çocuk doğar. Bir de şöyle bir şey deniliyor, eğer kadın regl döneminden 12 veya 13 gün sonra eşiyle ilişkiye girerse erkek çocuk doğurur. Ancak bu da tıbben kanıtlanmış bir durum değildir. Eğer bir kadının 4 kızı varsa ve bir erkek çocuk yapmak istiyorsa tek yapacağı şey; eşinin (X) türündeki spermini laboratuar ortamında ayırtmasıdır. Ancak bunun da çok gelişmiş laboratuarlarda gerçekleşmesi gerekir ki böyle bir imkân ülkemizde bulunmuyor. Saray: Kadınlarımız özellikle hamilelik konusunda ne gibi sorunlarla karşılaşıyorlar? Dr. A Said: En büyük sorun bazı doktorların sözüne inanmalarıdır. Örneğin doktor, bir kadına Gel çocuğunu alalım, yoksa karnında ölecek dediğinde kadın hemen inanıyor ve ameliyat olmayı kabul ediyor. Bazen 9 aylık hamilelik dönemini doldurmuş bir kadına Sezaryenle çocuğun olacak dediklerinde hemen inanıyor. Buna ben çok şaşırıyorum. Çünkü hamilelik dönemini tamamlayan kadınlar doğal yollarla çocuk doğurabilirler. Bazı doktorlar bir kadında sıvı miktarı çok az olduğu için, sezaryenle doğurmalıdır, diyorlar. Bu çok yanlıştır. Çünkü doğum zamanında sıvı miktarı otomatik olarak azalır. Ancak bu ameliyat olmak için bir sebep değildir. Eskiden tüm kadınlar doğal yollarla doğum yapardı. Ancak nedense şu günlerde sezaryen moda olmuş! Saray: Kadın sünneti bölgemizde çok yaygındır. Bu duruma ne dersiniz? Dr. A Said: Şahsen kadın sünnetine karşıyım. Kürdistan Bölgesi ndeki sünnet; Afrika, Sudan ve Mısır da yapılan sünnetten çok farklıdır. Bizde kadının cinsel organından çok kısa bir parça alınıyor. Ancak Afrika ve Mısır da büyük bir parça alınıp kadının cinsel organını yıpratıyorlar. Kadın sünnetinin cinsel istekle hiçbir şekilde ilgisi yoktur. Aksine sünnet, kadının cinsel isteğini ortadan kaldırıyor. Saray: Satılan ilaçların çoğu kullanma tarihi geçmiş, ne dersiniz? Dr. A Said: Burada Sağlık Bakanlığı na büyük görevler düşüyor. Ülkemizde faaliyet gösteren ilaç firmalarını kayda alması gerekir ve ilaç kurumunu faaliyete geçirmelidir. Bu kurum eskiden Irak ta vardı. Ancak bugün böyle bir şey söz konusu değil ve herkes keyfine göre ilaç satıyor. İlaç, kimyasal maddelerden ibarettir ve çok tehlikelidir. Kimyasal madde nasıl ki Halepçe de birçok insanı öldürdüyse, bugün piyasada satılan ilaçlar da birçok insanımızı, özellikle de çocuklarımızı öldürdü. Doktorun reçeteye istediği kadar ilaç yazması gerekmez. Saray: Bir ara sizi televizyon ekranlarında sık sık görürdük. Ancak şimdi göremiyoruz? Dr. A Said: Kendileri beni çağırmıyorlar. Saray: Şimdi neyle meşgulsünüz? Dr. A Said: Halen Rizgari Hastanesi nde Kadın ve Kısırlık Bölümü sorumlusuyum. Aynı zamanda Kürdistan, Irak ve İngiltere de eğitim gören master ve doktora talebelerini de okutuyorum. Spor ve Zararları Saray- Karzan Hevleri İnsan vücuduna ve sağlığına iyi gelse de spor bazen zararlı olabiliyor. Antrenör Arslan Celal, sporcuların sahalarda yaşadıkları sakatlıkların bölgede tedavisinin zor olduğuna dikkat çekti. Çoğu zaman sporcuların antrenman yaptıkları sahalar çok kötü oluyor ve oyuncularına iyi bir maaş na yol açtığını belirtti. sağladıklarını ifade eden Ortopedi ve Travmatoantrenör Celal, oyuncuların loji Uzmanı Dr. Mustafa bazen ayaklarından sakat- Cercis, sporun insanın bu sahalar sporcularda de- landıklarını veya ayaklarına sağlığına iyi geldiğini söyğişik sakatlıklara yol açıyor. kramp girdiğini kaydetti. ledi. Saray a konuşan Dr. Bazı sporcuların sakatlan- Futbolcu Herem Burhan, Cercis, ancak haddinden dıkları zaman oynadıkları sahaların tamir edilmesinin fazla spor yapmanın zararlı kulüp tarafından tedavi sakatlıkları azaltacağını olabileceğine dikkat çekti. masraflarının ödenmedi Sporla ilgilenen Dr. Cercis; tekvando, ğine dikkat çeken Celal; yetkililerden zemini kötü karate, boks ve kungfu gibi Erbil, Ararat ve Peşmerge olan sahaları tamir ettiryakın dövüş sporlarının takımlarının oyuncularına melerini istedi. Burhan, bu bazen sporcularda büyük cömert davrandıklarını söy- sahaların yıl içinde birçok sakatlıklara yol açabildiğini ledi. Bu takımların kendi futbolcunun sakatlanması- Başyazar Yardımcısı BAŞYAZAR İsa Abdulkahhar DİZGİ ROMAN BEKİR emad.rafeet@yahoo.com sarayarbil@yahoo.com Adres: Erbil, Minare Mahallesi, Aşgal Caddesi

2 7 Sayı:75-30 Temmuz 2012 saray Gotama Buda Gotama Buda, M.Ö arasında Hindistan da yaşadığı tahmin edilen ruhani öğretmen ve Budizm in kurucusu. Doğduğunda adı Sidarta Gotama dır. (Sanskrit; Pali: Siddhāttha Gotama). Prens Sidarta ya da Śākyamuni (Sakya kabilesinden gelen bilge) adlarıyla da anılır. Budistler tarafından tüm dünyada Buda olarak kabul edilir. Sanskritçe de uyanmış kişi anlamına gelen Buda, peşine düştüğü yaşam ve ölümün ardındaki gerçeğin arayışı sonucu Sidarta Gotama da oluşan ruhani aydınlanmayı anlatmak için kullanılan bir unvandır. Başka dinlerde de kutsal bir figür olarak kabul edilir. Kimi Hindu metinlerde insanları Vedik dinden soğutmaya çalışan tanrı Vişnu nun avatarı olarak betimlenmiş, Bahailik te ise bir peygamber sayılmıştır. Hayatı Doğum ve ölüm tarihleri kesin değildir. M.Ö. 563 yılında yaşadığı tahmin edilmektedir. Ancak yapılan yeni araştırmalar bu tarihi değiştirmiştir. Elde edilen bu yeni bilgilere göre; Siddharta tahmin edilen tarihten on yıl, belki de yüz yıl sonra doğmuştur. 20. yüzyıl bilimadamlarının çoğu İsadan Önce ö.560 d.483 tarihlerini uygun bulurken, ölümü için 410 ile 400 yıllarını öneren tarihçiler de bulunmaktadır[1][2]. Bir rivayete göre; Siddharta nın Hindistan ın kuzeydoğusunda bugünkü Nepal sınırının yakınlarında yer alan Lumbini de doğmuştur. Nepal sınırının yakınlarında Kapilavastu şehrinde hüküm süren Sakya hanedanınına mensuptur. Babası Suddhodana (bugünkü Hindistan - Nepal sınırları içinde bulunur) Şakya kabilesinin kralıdır. Buda nın kral olan babasının saray törenlerinin ihtişamlı ve abartılı olması, muhtemelen asil bir aileden gelmelerinden kaynaklanmaktaydı. Annesi Maya ve babası Suddhodana, ona amacına ulaşan anlamına gelen Siddharta ismini verdiler. Lakabı Shakyamuni ise kökenini belirtir ve Shakya ailesinden gelen anlamını taşır. Siddharta nın doğumundan sonra onun, dünyaya egemen olacak veya acı dolu dünyaya bilgelik getirecek kişi olacağı tahmin edilmiştir. Sidarta Gotama her şeye sahip olduğu, dünyadaki tüm sorunlardan uzak kaldığı bir sarayda yaşamıştır. Babası, oğlu Siddharta nın ondan sonraki kral olmasını istemiş, oğlunun sokaklarda yaşlılığı, hastalığı ve ölümü görmemesi için kraliyet sarayından uzaklaşmasına fazla izin vermemiştir. Sidarta Gotama, Hint Tanrısı Brahma ya hayatının sonuna kadar, kendini insanlığı acıdan kurtarmaya adayacağına söz vermiştir. Nedeni ise 29 yaşındayken hayatın gerçekte ne olduğunun,zenginliğin, lüks hayatın hiçbir mutluluk getirmediğinin, insanların yaşadıkları acıların ve önceki hayatının ne kadar anlamsız olduğunun farkına varmış olmasıdır. Efsaneye göre; bir keşiş ateşli hastalığı ve çürümekte olan bir cesedi görmüş ve bunun üzerine tüm bu acılara çıkış yolu bulmaya karar vermiştir.(aslında Buda nın hayatında efsaneleri gerçekten ayırmak çok zordur.) Siddharta Buda 29 yaşındayken tek oğlu Rahula nın doğumundan kısa bir süre sonra, çocuğunu, karısı Yasodhara yı ve şehrini terk edip çilenin ve acıların kurtuluş yolunu aramaya koyulmuştur. Altı yıl boyunca Ganj vadisinde çilekeşler gibi dolaşmış, ünlü din eğitmenleriyle (adamlarıyla) bir araya gelmiş, onların yöntemlerini takip etmiş, çalışmış ve çilecilik öğretilerini sıkıca uygulamıştır. Fakat belli bir süre sonra bu dinlerin ve bilgilerinin onun amacına yönelik olmadığını anlayarak vazgeçmiştir. Onları bıraktıktan sonra, öncelikle derin düşünme (Meditasyon) teknikleriyle kendi yolunu aramaya başlamıştır. Diğer din öğretilerinin aşırılığını önlediği için bu durumu orta yol şeklinde tanımlamıştır. Siddhartha Gautama nın ölümünden sonra, hayat hikâyesi öğrencilerinden oluşan Sangha Topluluğu tarafından derlenmiş ve çok uzun bir süre sözlü olarak aktarılmıştır. Doğduğu yer: Lumbini Lumbini, Budizm in kurucusu Siddhartha nın doğduğu yerdir. Bugünkü Nepal sınırı yakınlarında bulunmaktadır (Rupandehi Bölgesi). Himalaya nın eteklerinde ve Hindistan ın kuzeydoğusunda yer almaktadır yılında yapılan arkeolojik çalışmalar sonucu bulunmuştur. Burada bulunan en önemli kalıntı, M.Ö.245 yılında Budist Kral Ashoka nın yaptırdığı 6,5 m. yüksekliğindeki dikili taştır. Bu dikili taşta yazılanlar Hintçe ve Magadhi dilinde şu şekilde ifade edilmiştir: Budist Kral Devanampiya Piyadasi (Ashoka), taç giydikten 20 yıl sonra buraya geldi ve Sakya kabilesinden olan Buda burada doğduğu için hayranlığını dile getirdi. Bu yüce insanın burada dünyaya gediğini gösteren bir dikili taş yaptırdı. Lumbini halkından vergi almadı ve doğal kaynaklardan alınan payı sekizde bire düşürdü. (Hindular, Durga Puja bayramında özellikle önem verdikleri tanrılarının heykellerini yaparlar. Onların günahlarını aldıklarına inanırlar. Bu heykelleri Ganj Nehri ne veya bu nehir gibi kutsal sulara atarlar.) Çocukluk ve gençlik yılları Gotama, Sakya kabilesindendir. Bugünkü Nepal sınırı yakınlarında bulunan Kapilavastu şehrinde hüküm süren kral Shuddhodana ve kraliçe Mahamaya nın oğludur. Askeri ve yönetici sınıf olan Kshatriya (Kast sistemi) ailesine mensuptur. Siddhartha nın doğumundan önce, annesinin onu rüyasında beyaz bir fil şeklinde gördüğü söylenir. Daha sonra Siddhartha, Lumbini de dolunaylı bir gecede doğmuştur. Birçok Hindistan ülkesinde Vesak Bayramı kutlanmaktadır. Bu önemli Budist Bayramı nda Siddhartha nın yaşamından üç önemli olay anılmaktadır: Siddhartha nın doğumu, Budizm e başlaması ve Nirvana ya ulaşması. Bir kâhin, kral Shuddhodana ya oğlunun ya çok büyük bir kral ya da çok büyük bir bilge olacağını söyler. Shuddhodana, oğlunu kral olarak yetiştirmek istediği için ona din dersleri verdirtmez. Ancak daha çocukken Siddhartha olağanüstü yetenekli ve çok zeki olduğunu gösterir. 16 yaşındayken Prenses Yasodhara yla evlenir. Yaşadığı ve ileride başına geçeceği yeri görmeden sarayda yıllarca yaşar. Kapilavastu Kapilavastu, Siddhartha Gautama nın gençlik yıllarını geçirdiği yerdir. Burada Yashodra ile evlenmiş ve oğlu Rahula dünyaya gelmiştir. Bir gün Kapilavastu yu gezen Siddhartha, daha önce hiç bilmediği bazı kavramlarla karşılaşmıştır: Yaşlılık, hastalık ve ölüm. Daha sonra Kapilavastu yu Budistler için hac yeri ilan etmiştir. 29 yaşında acılardan kurtulmak ve aydınlığa kavuşmak için buradan ayrılmış ve yollara düşmüştür. Fa-hsien, 5.yy. da yaşamış Çinli Budist, keşiş ve gezgindir. Kapilavastu yu boşluğun ve yalnızlığın muhteşem bir manzarası olarak nitelendirmiştir. Burası birkaç keşişin ve en az iki ailenin yaşadığı, aslan, beyaz fil gibi tehlikeli hayvanların olduğu bir yerdir. Fa-hsien, geleceğin Budası nın keşfedildiği Sakya sarayına, annesinin geleceğin Budası nı doğurduğu ve banyosunu yaptırdığı Lumbini bahçelerine gidip görmüştür. Buralar az bilinen yerlerdir. Ayrıca tepeler, Stupa lar (Budistlerin ibadetlerini yaptıkları yer) ve diğer kalıntılar Budizm in eski zenginliklerinin kanıtlarıdır. Budist kral Ashoka, M.Ö.3.yy.da Nepal i ziyaret etmiştir. Orada bir Stupa ve dikili taş yaptırmıştır. Yapılan kazı çalışmalarıyla Stupa lar, manastır evler ve havuzlar gün yüzüne çıkartılmıştır. Yıldırım düşmesi sonucu ikiye bölünen Ashoka Sütunu 1896 yılında bulunmuştur. Lumbini ye gidip görülebilir. Son yıllarda Lumbini nin yakınlarına Tibet ve Theravadamanastırları inşa edilmiştir. Bu manastırlar, hac merkezine uzaktır. Ancak dört ana Budist hac sitelerinden bir olan Lumbini, eski önemini yeniden kazanmıştır. (İngiliz arkeologlar, Nepal de yaptıkları kazı çalışmaları sonucunda Kapilavastu nun yerini bulduklarını iddia etmektedirler.) Kapilavastu, Hindistan ın kuzeydoğusunda yer alan Nepal ve Nepal yakınlarındaki Lumbini de yer almaktadır. Bu tarihi yer, turistlerin akınına uğramaktadır. Bu turist akını, Kapilavastu daki tarihi sarayın bu dünya ile öteki dünya arasında bir sınır olup olmadığı konusundaki tartışmalara da bir açıklık getirmektedir. Yetişkinlik dönemi Gotama, bu varlığa rağmen yine de memnun değildir. 29 yaşında, oğlu Rahula nın doğumundan hemen sonra tasasız bir hayat geçirdiği saraydan ayrılır ve gezmeye başlar. Önce hayatın gerçek yüzüyle tanışır. Rivayete göre; sakat, yaşlı bir adamla, hasta biriyle, bir cesetle ve bir dervişle karşılaşmıştır ( Dört Gerçek ). Siddhartha, bu gerçekleri -yaşlılık, hastalık, ölüm ve acıyıhayatın ayrılmaz parçaları olarak görmüştür. Diğer yandan refahın ve zenginliğin hiçbir faydasının olmadığını anlamış ve gerçeği aramaya karar vermiştir. Her şeyi arkasında bırakmış ve münzevi bir hayat yaşamaya başlamıştır. İki önemli bilge kişi Alara Kalama ve Udaka Ramaputta nın öğrencisi olmuştur. Onlardan yoga ve meditasyon yapmayı öğrenmiştir. Ganj vadisinde altı yıl geçirmiş; ancak orada ne iç huzuru ne de aradığı cevapları bulabilmiştir. Oruç tutmuş; ama bunun da bir kurtuluş yolu olmadığını fark etmiştir. Bu yüzden geleneksel dinleri ve onların yollarını denemeyi bırakmış ve kendini meditasyon yardımıyla bulmaya çalışmıştır. Son sözleri Sidarta Gotama, Kushinagar da bir kasabada ölür ve Paranirvana ya ulaşır. Buda nın son sözleri şöyledir: Ey keşişler, size söylüyorum: Her olgu, bir gün yok olmak zorundadır. Bu yüzden yorulmadan savaşın. Olgu kavramı diğer çevirilerde bileşik şeyler olarak verilmiştir. Buda, ölümünden kısa bir süre önce kuzeni ve en yakın müridi Ananda ya şöyle demiştir: Sana daha önce de söylemedim mi Ananda? Sevdiğimiz her şeyden bir gün ayrılmamız gerekir. Doğan her şeyin bir gün yok olmaması mümkün müdür? Mümkün değildir, Ananda. Sidarta Gotama, Hindistan daki (günümüzde de hala var olan) kast sistemini, sosyal gruplar arasındaki sınıf ayrımını kabul etmez. Öğrettiği bilgi yolu, onlar anlamaya istekli olduğu sürece bütün kadın ve erkeklere açıktır. Buddha nın hayatını anlatan eserler Buddhacarita Buddhacarita da Ashvaghosa dönemi (M.S.2.yy.) Sanskritçe ele alınmıştır. Ashvaghosa, önemli bir Hint şairdir. Bu eserde Buda nın hayatı, doğumundan Paranirvana ya ulaşmasına kadar, manzum türünde yazılmıştır. Buda nın hayatı, tüm süsleme araçlarının (skr. Alamkara) kullanılması yoluyla doğumundan parinirvana ya kadar Hint edebiyatında betimlenmektedir. Buda nın onu baştan çıkarmaya çalışan Mara yla olan mücadelesi yine edebi bir biçimde aktarılmıştır. Hindistan ın en önemli destanı Ramayana ile Buddhacarita nazım şeklinde yazılmış manzum eserlerdir. Bu eserin Sanskritçedeki orijinal hali kısmen korunmuştur. Çince ve Tibetçe dillerine çevrilen eserin içeriği bu çevirilerde tamamen verilmiştir. Kutsal emanetler Tayland ın Phradhatu Wat Sri Chom Tong Voravihara adlı şehrinde bulunan bir kemik parçasının, Buda Siddharta Gautama nın kafatasına ait olduğuna inanan Budistler, bunu kutsal bir emanet olarak görürler. Siddharta Gautama ölüm döşeğindeyken keşişlerine, cesedini defnetmeleri için Upasakalara(Budizm de kendini ibadete veren; fakat hiçbir manastıra bağlı olmayan kişi demektir.[3] ) emanet ettiğini söylemiştir. Ve böylece keşişler, Siddharta Gautama nın ölümünden sonra tamamen dağılmışlardır. Ancak öncesinde bir sorun yaşanmış, cesedin yakılması için yeterince odun bulunmuş; fakat çevreden çok az kişi bir araya gelmiştir. Bundan kısa bir süre sonra da Sidarta Gotama nın ölüm haberini duyan diğer kişiler gelmiş ve daha sonra küllerin ve kemiklerin hak sahipliği konuşunda anlaşmazlık yaşanmıştır. Sonuçta, küllerin ve kemiklerin paylaştırılmasıyla taraflar uzlaşmış ve efsaneye göre küller sonunda sekiz farklı tepenin altına gömülmüştür. M.Ö. 232 ve 268 yılları arasında hükümdar olan Mauryan Kralı Ashoka başkanlığında, bu tepeciklerin yedi tanesi tekrar açılmış ve bu kutsal emanetler, kil toprak ya da taşla, tepecik şeklinde inşa edilen, kubbeli Stupa- (Budist rahiplerin eşyalarının saklandığı ve üzerinde şemsiye şeklinde, bazen dairesel bazen de köşeli kubbesi olan tapınak.[4]) tüm Ashoka İmparatorluğu içinde dağıtılmıştır. Bunu başarabilmek için Ashoka lar muhtemelen bazı eklentileri yapmışlardır. Ayrıca Budizm de sembolik anlamı olan 8 ve sayılarının kullanılmış olması da, bu ifşaatların bire bir şeklinde anlaşılmaması gerektiğini ortaya koymaktadır.

3 6 Sayı:75-30 Temmuz 2012 saray Nesilden Nesile Ramazan On bir ayın sultanı Ramazan ayının farklı bir tadı vardır. Bu yıl yaz mevsimine denk gelen Ramazan ı Erbilli Türkmenler coşkuyla karşılıyorlar. Saray a konuşan Erbilli vatandaşlar, eski Ramazanlara özlem duyduklarını ifade ettile. Son yıllarda Ramazan, Temmuz ve Ağustos aylarına denk geliyor. Sıcaktan bunalan vatandaşlar sık sık klima kullanmak zorunda kalıyorlar. Vatandaşlar ayrıca Ramazanın gelmesiyle birlikte fiyatların zamlanmasından da şikayet ediyorlar Oruç ve İrade Şeyh Faik Mübarek Ramazan ayı her yıl bize misafir oluyor. Müslümanlar olarak yılın on bir ayı yiyoruz içiyoruz, Ramazanda ise oruç tutuyoruz. Burada sabırlı olmamız çok önemlidir. Yüce Allah ile insanlar arasında bir durak olan orucu tutarken kendimizi günahtan ve gayri meşru eylemlerden uzak tutmalıyız. Dolayısıyla ister kadın ister erkek, tüm Müslümanların bu ayı iyi niyetle karşılamaları gerekir. Hava çok sıcak veya takatim yok gibi bahaneler öne sürerek oruç tutmaktan kaçmamalıyız. Ayrıca Müslümanlar olarak hep iyilik ve hayır işleri yapmayı da düşünmeliyiz. Oruç tutmak çok zor bir iş değildir. Bunu yüce Allah için yaptığımızı düşünürsek bu ayın değeri daha da artar. Örneğin; Ramazan öncesinde günde 3 öğün yemek yiyoruz. Ramazanda ise 2 öğün. Biri iftarda, diğeri sahurda. Yani arada bir öğün fark var. Dolayısıyla oruç zor bir iş değil. Bir insan eğer iradeli ve kendi kararına sahipse, çok kolay oruç tutabilir. Oruç, yüce Allah ile insanın imanı arasında ruhani bir ilişki sağlıyor. Şimdi yaz mevsimindeyiz ve havalar çok sıcak. Bu doğru ancak işimize sabah erken saatlerde gidebiliriz. Öğle namazından sonra biraz dinlenebilir, akşam namazına müteakip mübarek Kur-an dan bazı sureler okuyabiliriz. Ayetleri anlayarak okumalıyız ki günlük hayatımızda faydalanabilelim. İftarda ise kendimizi yemeğe hazırlıyoruz. İftarda orucumuzu açarken dua etmeyi ihmal etmemeliyiz. Ancak yemek yerken de dikkat etmeliyiz. Şöyle ki, vücudumuza zarar verecek ağır yemeklerden kaçınmalıyız. Önemli diğer bir husus da çok mübarek bir sünnet olan teravih namazına gitmeliyiz. Son olarak insan bu kutsal ayda bol bol hayır duası etmelidir. Yüce Allah ın hepimizin orucunu ve dualarını kabul etmesini diliyorum. Cihat Yakup Saray On bir ayın sultanı Ramazan ayının farklı bir tadı vardır. Bu yıl yaz mevsimine denk gelen Ramazan ın Erbil de eskiden nasıl kutlandığına dair bir rapor hazırladık. Raporda Saray a konuşanlar, Erbilli Türkmenlerin bu mübarek aydaki adet ve geleneklerinden söz ettiler. Elli yaşlarındaki Yakup Seyit Celal, Vatandaşlar, özellikle de gençler Ramazan gelir gelmez ibadete odaklanırdı. Esnaf, diğer aylara kıyasla erken paydos ederdi. Eve dönen esnaf ve işçiler ya Kur an-ı Kerim okurdu ya da camiye giderdi dedi. Ramazan topu atıldıktan sonra orucun hurmayla açıldığını ifade eden Celal, namaz için camiye gidildikten sonra sofraya oturtulduğunu Celal şöyle devam etti, Zamanında az yemek yenilirdi, çok ibadet edilirdi. Ancak bugün durum çok farklı. Çünkü herkes midesini düşünüyor, ibadet ise çok azalmış. Yatsı namazından sonra teravih kılındığını belirten Türkmen vatandaş Yakup Seyit Celal, bazen camilerde vaaz da verildiğini hatırlattı. Celal şöyle devam etti, Teravihten sonra bazı gençler eve döner bazıları camide kalmayı tercih ederdi. Ahmet Seyit Yakup Çocukların bedensel ve zihinsel gelişiminde oyunun çok etkili olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Erbil de geçen zamanlarda kız ve erkek çocuklar basit de olsa farklı farklı oyunlar oynarlardı. Saray a konuşan Erbilli bazı yaşlı vatandaşlar geçmişe özlem duyduklarını söylediler. İnsan, çocukluğunda mahallede arkadaşlarıyla oynadığı oyunları hatırlarken geçmişe özlem duyar. Çünkü çocukluk dönemi insanın en güzel dönemidir. Çocukluk günlerine özlem duyan Alan Babası, o günlerde oynadıkları oyunların basit ve bugünkü oyunlardan çok farklı olduğunu Saray a konuşan Alan Babası, bugünlerde farklı farklı oyunların oynandığını, ancak kendi dönemlerindeki oyunların daha fazla heyecan verici olduğunu kaydetti. Vaktiyle hayvan kemiklerinden alınmış cig adlı oyunun çok yaygın olduğunu ifade eden Alan Babası; kola kapağı, misket, resim ve futbol oyunlarının da oynandığını Bugün artık oynanmayan cig in hayvanın diz bölümünden Bazıları ise Ramazanda gruplar halinde oynanan sinizarf oyunu oynardı. Son yıllarda Ramazan, Temmuz ve Ağustos aylarına denk geliyor. Sıcaktan bunalan vatandaşlar sık sık klima kullanmak zorunda kalıyorlar. Eskiden klima yerine su kliması veya vantilatör kullanılıyordu diyen Celal, zamanında camilerde bulunan havuzlarda abdest alındığını, böylece de serinlendiklerini Altmış yaşındaki Abdülvahit Muhammet adlı vatandaş ise, eskiden esnafın sıcak hava nedeniyle oruçlarını bozmadıklarını ancak bugünlerde oruç bozmanın moda olmaya başladığını ifade eden Muhammet, Ramazanın 1977 de de yaz mevsimine denk geldiğini hatırlattı. Ancak buna rağmen vatandaşların yine de oruç tuttuğunu kaydetti. Muhammet şöyle konuştu, Hatırlıyorum; demirciler çalıştıkları ortam çok sıcak olsa da oruç tutmayı ihmal etmezdi. Bunlar serinlenmek için kafalarına ıslak bir bez takardı. Teravih namazından sonra Erbil de yaygın olan sinizarf oyunu oynardık. Oyun şarkılı türkülü bir ortamda oynanırdı. Naska Haydar adlı Erbilli Bayan da Ramazan hatıralarını bizimle paylaştı. Ramazana haftalar öncesinden hazırlık yapıldığını ifade eden Naska Haydar, eskiden bugünkü gibi mega alışveriş merkezlerinin bulunmadığına dikkat çekti. Naska Haydar şöyle konuştu, Bir ayın ekmek ihtiyacı hazırlanırdı. Erzak stoklanırdı. Geceleri hikâye ve masal anlatılırdı. İbadet edilirdi. 40 yıl önce Ramazanda camiye gidip teravih namazı kılardık. O zamanlar televizyon olmadığı için bazen Kur an-ı Kerim okurduk, bazen de ninelerimiz bize hikâye ve masal anlatırdı. Abdullah Ahmet adlı vatandaş ise zamanında vatandaşların sabah namazından hemen sonra işbaşı yaptıklarını ve işten erken döndüklerini Namazlarının çoğunu cemaatle yaptıklarını ifade eden Ahmet, insanların bugünün aksine Allah tan çok korktuklarını ve fakirlere yardım ettiklerini kaydetti. Ahmet şöyle konuştu, Ancak bugünlerde Ramazan gelir gelmez fiyatlar hemen zamlanıyor. Orucumuzu camide açardık. Camilerde fakirlere yemek dağıtılırdı. Özellikle Haneka ve Şeyh Çoli camilerinde. Eskiden çocuklar hangi oyunları oynarlardı? alınan kemik parçasından ibaret olduğunu Alan Babası, Hayvandan kemik parçası alındıktan sonra iyice yıkanırdı. Ardından ağır olması için kurşuna karıştırılırdı. Çocuk, oyunda attığı cigin dik durmasını başarırsa galip sayılırdı. Hacı Namık Cemil ise çocukluğunda futbolun çok az oynandığına dikkat çekti. Hacı Namık, futbolun Kale ve Tayrava çocukları arasında sık sık kavgaya neden olduğunu Hacı Namık, Bizim Kale de futbol sahamız olmadığı için mecburen aşağıya inerdik. Ancak Tayrava çocukları bize izin vermezdi. Bu da aramızda kavgaya yol açardı dedi. Gecenin geç saatlerine kadar, o zamanlar halk dilinde sifon olarak geçen kola şişesi kapağıyla oyun oynadıklarını ifade eden yaşlı amca, Ramazan da ise sahur saatine kadar oynadıklarını Bol bol kapak kazandığını belirten Hacı Namık, ayrıca imal ettikleri ok ve yayı Tayrava çocuklarıyla kavgada veya kuş avlamak için kullandıklarını belirtti. 70 yaşındaki Abdullah Enver de çocukluk günlerini özlüyor. Zamanında cig oyununun çok yaygın olduğunu ifade eden Abdullah Enver, Cigi olmayan cige gitmesin Türkmen atasözünü hatırlattı. Bugün oyun çeşitlerinin çok fazla olduğuna dikkat çeken Abdullah amca, Ancak bunların hiçbirisi çocukluk günlerimizdeki oyunlar gibi heyecanlı değil diye konuştu. Erkek çocuklar gibi kız çocuklar da kendilerine has oyunlar oynardı. Fevziye Celal adlı Erbilli Türkmen bayan, zamanında oynadıkları oyunların çok basit olduğunu Saklambaç, boncuk ve sap atma gibi oyunlar oynadıklarını ifade eden Fevziye Celal, basit malzemelerden oyuncaklar yaptıklarını da Emel adlı yaşlı Türkmen bayan, aile oyunu oynadıklarını Zamanında kız çocukları arasında beş taş oyununun da yaygın olduğunu ifade eden Emel Teyze, Çocuklarla toplanır aramızda rol paylaşımı yapardık. Kimi evin kızı, kimi annesi, kimi ise evin reisi rolünü oynardı. Çocuklar olarak iki aile gibi davranırdık. Bazen evden yemek getirip sofra kurardık. O günleri çok özlüyorum dedi.

4 5 Sayı:75-30 Temmuz 2012 saray Kerkük ün din adamları ve ibadet yerleri Dr. Nuri Talabani Kerkük; Kürt, Türkmen, Arap, Kildan, Asurî ve Ermenilerin beraber yaşadıkları bir kenttir. Bu halkların bazıları arasında etnik çatışma yaşanmışsa da kentin ileri gelenleri hemen el koymuş ve yayılmasını önlemişlerdir. Kerkük te Irak taki siyasi çevrelerin iddia ettiği gibi etnik bir çatışma söz konusu değildir. Bu çevreler, kendi siyasi gayeleri için bu kentteki durumu çok abartıyorlar. Aksine Kerküklüler birbirlerine her zaman sahip çıkarak, kentin düşmanlarına karşı el birliği yapmışlardır. Örneğin 1. Dünya Savaşı nda kenti işgal eden İngilizler, Livi adı altında Asurîlerden birlik teşkil ettiler. Birlikte görev yapan askerler Kürt ü, Türkmen i bütün Kerkük halkına kötü davranıyordu. Birlik unsurları kentteki kadınlar hamamına saldırdığında karşılarında Kürt ve Türkmenleri buldular da ise Kuzey Petrol Şirketi (IPC) de çalışan Kürt ve Türkmen işçiler Gavurbağı meydanında toplanarak grev başlatmışlardır. (IPC) den haklarını talep eden işçilere İngilizlerin cevabı sert olmuştur. İngilizlerin müdahalesinde çok sayıda Kürt ve Türkmen işçi hayatını kaybetmiştir. Bu olay, Kerkük te Kürt ve Türkmenler arasında etnik çatışmanın hiçbir zaman söz konusu olmadığının ispatıdır. (IPC) nin ana ofisi Londra da idi. Şirket, Kerkük halkıyla yakından ilişki kurabilmek için kentte bir ofis açtı. Bu arada şirketin, kentin içişlerine karıştığını da herkes biliyordu. Çünkü şirketin tek hedefi burada yaşayan etnik gruplar arasına fitne tohumu ekmekti. Aslında Irak Hükümeti de aynı şeyi yapıyordu. Hükümet, elinden geldiği kadar Kürt ve Türkmenler arasında fitneye sebebiyet veriyordu. Bu iki halkın arasını açmaya çalışıyordu. Ancak bu uğraşlarında başarılı olamadılar. Çünkü kent sakinleri özellikle de ileri gelenleri arasında çok güçlü bir dostluk vardı ki bu sinsi planlar başarısız oluyordu. Dünyanın birçok yerinde farklı dil, din ve mezhepten halklar beraber yaşar. Bu durum Kerkük için de geçerlidir. Kentte 1958 yılına kadar etnik bir çatışma yaşanmadı veya küçük çapta yaşandı. Ancak 1963 ve 1968 yıllarında iktidara gelen Irak idarelerinin yanlış politikaları neticesinde kentin bir kısım milletleri arasında husumet başladı. Bunun tek sorumlusu Baas Partisi dir. Çünkü bu parti kentteki etnik yapıyı değiştirmeye çalışarak, ilk başta Kerkük ün güneyindeki Dakuk Bölgesi nden aldığı arazileri ülkenin diğer bölgelerinden getirdiği Araplara dağıtmaya başladı. Ancak yasalara göre bu arazilerin Kürt ve Türkmenlere dağıtılması gerekirdi. Hükümet, Kerkük te kendilerine arsa temin ettiği Araplara aldıkları arsalar üzerinde ev inşa edebilmelerini sağlayan kredi kullandırdı. Ayrıca bunlara iş imkânı sağlayarak, işlerinden uzaklaştırılan Kürt ve Türkmen memurlarının yerine atadı. Diğerlerini Baas partisi teşkilatlarına ve emniyet güçlerine yerleştirdi. Böylece hükümet Kerkük te Arapların sayısının artması üzerine Arap adları taşıyan yeni yerleşim birimleri inşa etti ki bu adlar bugün de devam ediyor. Eski rejim, geçtiğimiz yüzyılın yetmişli yıllarında başlayarak Kerkük ve bölgeden Kürt ve Türkmenleri sürdü. Bu politika çerçevesinde on binlerce aile zorla göç ettirilerek yerlerine Irak ın orta ve güney bölgelerinden getirilen Araplar yerleştirildi. Yaklaşık 30 yıllık bu politika neticesinde Kerkük teki etnik yapı değiştirildi. Bu politikanın etkileri bugüne kadar silinmiş değildir. Saddam rejiminin devrildiği 2003 ten sonra kurulan yeni hükümet Devlet Geçici Yasası nın 58. maddesinde kendisi için belirlenen görevleri yerine getirmedi. Ardından 140 madde olarak değiştirilen 58. maddede bir miat belirlendi. Buna göre söz konusu 140. maddenin en geç 2007 yılının Aralık ayının 31 inde uygulanması gerekiyordu. Ancak hükümet bu maddenin uygulanması önünde engeller çıkarttı. Böylece Kerkük sorununun çözümlenmemesi, dış güçlerin bu şehrin içişlerine müdahalesine zemin hazırladı. Bu güçler Kerkük sorununa çözüm üretmek bahanesiyle kentin içişlerine müdahale etmeye başladılar. Kerkük sorununu patlamaya hazır barut fıçısına benzeten bu güçler, Kürtlerden kentin akıbeti konusunda aceleci kararlar almamalarını talep ediyordu. Çünkü böyle bir kararın durumu daha da zorlaştıracağını savunuyorlardı. Eski rejimin yanlış politikalarının bir neticesi olan mülkiyet sorunu henüz çözümlenmiş değil. Bugün Kürt ve Türkmenler, eski rejimin kendilerinden gasp ettiği arazilerine henüz kavuşmuş değiller. Mülkiyet ve arazi ihtilaflarını çözmek için oluşturulan mahkeme yaklaşık sekiz senedir faaliyet gösterse de, bu sorunun çok az bir kısmını çözebilmiştir. Kerküklüler ibadet için çoğu zaman aynı mescitleri ve dini mekânları paylaşmışlardır. Ancak ardından, aralarında çıkan güvensizlik nedeniyle birbirlerinin camilerini ve dini mekânlarını artık paylaşmamaya başladılar. Kürt, Türkmen ve Arapların paylaştığı bir dini mekân da Talabani tekkesidir. Doğu Kürdistan, Irak ve Arap ile İslam ülkelerinden gelen ziyaretçilerin uğrak yeri de olan Talabani tekkesinde kimse arasında ayrım yapılmazdı ve siyasi rekabete izin verilmezdi. Tekke yöneticileri 50 li yıllarda Kürt, Türkmen ve Araplar arasında ayrım yapmaksızın tüm fakir ve mağdurlara sahip çıkıyordu. Doğu Kürdistan dan iş için gelen yüzlerce vatandaş geceyi burada geçirerek, tekkenin hizmetlerinden imkânlar ölçüsünde yararlanıyordu. Sayın Goran Fethi Kerkük ün din adamları ve ibadet yerleri adı altında kaleme aldığı eserini güvenilir belgelerle desteklemektedir. Eserde Kerkük teki cami, tekke, hanaka ve diğer dini mekânların büyük kısmının Kürt ve Türkmenler tarafından inşa edildiği ispatlanmaktadır. Araplara ait eser sayısı ise çok azdır. Bunları da dedelerinin bir süredir Kürdistan a yerleştiği bazı Arap seyitleri inşa etmiştir. Yazar Goran Fethi nin imza attığı eser Kürt, Türkmen ve Araplar için çok önemli olduğundan Arapçaya ve Türkmenceye de çevrilmesi gerekir ki herkes yararlansın. Sayın Fethi ye, bana eserde önsöz yazma ve eserin gözden geçirilmesi görevini verdiği için çok teşekkür eder, bu tür tarihi konularda yeni eserlere imza atmasını dilerim. Not: Bu yazı, Goran Fethi nin Kerkük ün din adamları ve ibadet yerleri adında kaleme aldığı eser için yazılan önsözdür. Erbil Üniversite öğretim üyesi ve aydın Dr. Ferhat Pirbal: Türkmensiz bir Erbil düşünülemez Röp Saray Üniversite öğretim üyesi ve aydın Dr. Ferhat Pirbal, Türkmensiz bir Erbil i düşünmek mümkün değil dedi. Saray a röportaj veren Pirbal, Erbil deki yaygın kültürün Duhok ve Süleymaniye deki kültürden farklı olduğunu savundu. Pirbal Hevler adının Erbil den alındığını Türkmenlerin İran da, Türkmenistan da ve Türkiye de yaşadığına dikkat çeken Kürt öğretim üyesi Pirbal, ancak bunlarının aynı kökeni paylaştıklarını belirtti. Pirbal şöyle devam etti, Bu halklar aynı kökeni paylaşsa da, kültür, edebiyat, gelenek, görenek ve sanat yönünden birbirlerinden farklıdırlar. Erbil Türkmencesi Azeri Türkçesi ne çok yakındır. Erbil Türkmenlerinin Kerkük, Telafer, Hanekin ve Altunköprü Türkmenleri ile bir bütün olduğunu ifade eden Pirbal şöyle devam etti, Kerkük Türkmenleri Bağdat ve çevresindeki bölgelerle çok yakın ilişkiler içerisindeydi. Ancak Osmanlı Dönemi nde Erbilli Türkmenlerin merkezi İstanbul du. Bu durum Kerkük Türkmenleri ile farklı bir ilişki içinde olmalarına neden oldu. Çünkü Erbil Türkmenleri Türkiye den çok daha yakındı. Türkmensiz Erbil olmaz Dün olduğu gibi bugün de Türkmensiz bir Erbil i düşünmenin mümkün olmadığını savunan öğretim görevlisi Dr. Ferhat Pirbal, Erbil deki yaygın kültürün Duhok ve Süleymaniye deki kültürden farklı olduğunu Pirbal şöyle devam etti, Süleymaniye de Türkmen kültüründen söz etmek mümkün değil. Bu şehirde Süleymaniye kültüründen başka bir kültür kabul edilemez. Ancak böyle bir şeyi Erbil için söylemeyiz. Çünkü burada Türkmen kültürüyle bütünleşmiş bir şehir var. Bu dün de böyleydi bugün de böyledir. Erbil de Kürt kültürüyle iç içe olan bir Türkmen kültürü var. Örneğin Türkmence şarkı söyleyen Kürt şarkıcı olduğu gibi Kürtçe şarkı söyleyen Türkmen şarkıcı da var. Şeyh Rıza Talabani Kerkük Türkmenlerinin hatırı için Türkçe şiir yazmıştır. Ancak Süleymaniyeli şairler Nali, Salim ve Mahvi Farsça üzerinde yoğunlaşmışlardır. Türkmenler şeffaf ve açık bir kültüre sahip bir halk olduğu için, Erbil in evrensel bir şehir olmasında zemin yaratılırsa iyi olur diye düşünüyorum. Ben bu şehri Londra ya, Paris e ve New York a benzetiyorum. Çünkü bu şehirler de farklı kültürleri kabul eden ve barındıran şehirlerdir. Türkmenler Erbil e güzellik katıyorlar. Erbil isminin kökeni Üniversite öğretim üyesi ve aydın Dr. Ferhat Pirbal, Erbilla Kronolojisi adlı eserinde Erbil isminin kökenini araştırıyor. Eserinde Erbil isminin aslının Erbilla olduğunu kanıtlayan Pirbal, bu gerçeği belgelerle kanıtladığını Kürtlerin Erbil için kullandıkları Hevler adının kökeninin Ervil olduğunu savunan Pirbal, Ervil in kökeninin Erbilla ve Erbailo olduğunu Türkmenler -Bazara gediremdiyorlar. Bazarın kökeni Kürtçedir. B harfi Türkiye de P, Bazar ise Pazar olmuş diyen Pirbal, dil geliştikçe Erbilla veya Ervil adının Türkmenler tarafından Erbil e dönüştüğünü Pirbal, Ardından Erbil adıyla oynanarak Hevler olmuş. Kürtçe de Elif harfi çoğu kez H olarak okunur. Örneğin Farsça da Anar kelimesi Kürtçede Hanar olmuş. Amez = Hamez, Aniye = Haniye olmuş. Dolayısıyla Ervil in E harfi H olarak zamanla bu kelime Hervil, Hervel ve Hevler olmuş. Umarım bu tahlilim yanlıştır. Ancak belgeler böyle konuşuyor. Şunu anlıyorum ki Hevler adının kökü Erbil dir diye konuştu.

5 4 saray Sayı:75-30 Temmuz 2012 Süleymaniye dünya durdukça duracaktır... * Ahenk Şeyh Arif Nakşibendi Bu söz Osmanlı Dönemi nin tanınmış mimarbaşı Mimar Sinan a aittir. Mimar Sinan bu sözü Süleymaniye Camii nin açılışı sırasında Kanuni Sultan Süleyman a hitaben söylemiş. Cami, Kanuni Sultan Süleyman ın emriyle miladi 1557 yılında inşa edildi. Süleymaniye; darülkurrası, darüşşifası, hamamı, imareti, altı medresesi, dükkânları ve Kanunî Süleyman ile Hürrem Sultan ın türbeleriyle büyük bir alana yayılmış kentsel bir düzenlemedir ve Türkler in dinsel yapılara toplumsal hizmet yapısı içeriği katmalarının en önemli örneğidir. İstanbul un Haliç e bakan tepelerinden birinde yer alır. Dönemin önde gelen tüm sanatçılarının katkıda bulunduğu Süleymaniye, her ayrıntısıyla bir bütün olarak ele alınmıştır. Yedi yıl gibi kısa bir sürede bitirilmiş olması Sinan ın mimarlıkta olduğu kadar örgütlenme alanındaki dehasını da ortaya koyar. Cami, Ayasofya dan sonra en büyük sanatsal eserdir metrekare üzerinde inşa edilen caminin 11 kapısı bulunuyor. Beş bin kişinin namaz kılabildiği bir alan üzerine kurulan caminin kubbesinin yüksekliği 48 metre 23 santimetredir. Kubbenin dairesi ise 26 metre 30 santimetredir. Dört büyük sütun üzerinde inşa edilen kubbenin üzerinde durduğu her sütunun uzunluğu 9 metre, genişliği ise 104 metredir. Ağırlığı ise 30 tondur. Bu sütunlar Lübnan, İskendiriye, İstanbul ve Topkapı dan getirilmiştir. Kubbenin ağırlığı bin ton olup renkli camlardan yapılmış 32 pencereyle çevrilidir. Pencere Sarhoş İbrahim tarafından yapılmıştır. Sütunların her birine Halifeyi Raşidin in isimleri verilmiş. Caminin temeli 3 yıl süren kazı çalışması sonucu atılmıştır. Camide 6-7 bin işçi çalışmıştır. Bunların 1723 ü Müslüman 1812 Hıristiyan işçidir. 60 milyon altın akçeye malolan Süleymaniye nin yüksekliği 74 metre olan 4 minaresi ve 10 şerefesi bulunuyor. Bu senin eseridir. Kapıyı ilk sen açacaksın ve camide benden önce sen namaz kılacaksın demiş. Süleymaniye nin en önemli özellikleri şunlardır: 1-Cami o kadar sağlam yapılmış ki; rehter ölçülü 7 dereceye dayanıklıdır. Şöyle ki; bugüne kadar İstanbul da meydana gelmiş 89 depremde dimdik kalmıştır. Demek ki Mimar Sinan, Kanuni ye Süleymaniye dünya durdukça duracaktır diye boşu boşuna dememiş. 2-Caminin 4 minaresinin ikisi kapıya diğer ikisi ise hareme bakıyor. İlk iki minarenin 3 er şerefesi var. Kalan iki minarenin ise 2 şer şerefesi var ki bu da toplam 10 minare eder. Camiin 4 minaresi Kanuni nin Fetih esnasında 4 ncü Osmanlı sultanı, 10 şerefe ise Kanuni nin tüm Osmanlı tarihinde 10 cu sultanı olmasını sembolize ediyor. sahabayı (Aşratül mübeşşere bilcenne) sembolize ediyor. 3-Camideki 4 medresenin her birisi İslam ın 4 mezhebini temsil ediyor; Hanefi, Maliki, Hambeli ve Şafii mezhepleri. Her medresede bir mezhep öğretiliyordu. 4-İran Şahı, Kanuni Sultan Süleyman ın camii inşa etmek istediğini duyunca yardım olsun diye zümrüt, yakut ve elmastan oluşan çok değerli bir hediye yollar. Buna kızan Kanuni, hediyelerin caminin altına gömülmesini emreder. Mimar Sinan bu emre uyar. Mimar Sinan kimdir? Mimar Sinan, dünyanın en büyük yapı sanatçılarından biridir. Kayseri nin Ağırnas köyünde doğdu. 17 Temmuz 1588 de İstanbul da öldü. Daha 22 yaşındayken Osmanlı ordusunda mühendis olarak görev yapan Sinan; Mısır, Bağdat, Şam ve İran ı dolaşarak burada gördük- Açılışta Kanuni Sultan Süleyman, caminin altından yapılmış anahtarını Sinan a uzatarak, Diğer bir yorumda ise 4 minarenin Halifeyi Raşidin i, 10 şerefe ise cennetle müjdelenen 10 lerinden çok şeyler öğrendi. Sarayda mimarbaşıyken Kanuni nin dikkatini çekmeye başla- yan Sinan, altmış yaşındayken İstanbul daki Şehzade (Mehmed) Camii ni yaptı. Kanuni nin emriyle yaptığı cami onun ilk önemli yapıtıdır. Sinan, Şehzade Camii ni kendisinin çıraklık dönemi yapıtı olarak nitelendiriyordu. Ancak 67 yaşına gelince Süleymaniye Camii ni yapması emri verildi. Sinan Artık usta oldum dediği Süleymaniye yi 7 yılda tamamladı. Mimar Sinan, Osmanlı İmparatorluğu nun en güçlü olduğu çağda yaşamıştır. I. Süleyman (Kanuni), II. Selim ve III. Murat olmak üzere üç padişah döneminde mimarbaşılık etmiş, imparatorluğun gücünü simgeleyen mimarlık başyapıtlarının tasarlanıp uygulanmasında birinci derecede rol oynamıştır de vefat eden Mimar Sinan kendi evinin bahçesinde kendine tasarladığı mezara defnedilmiştir. Mezar, Süleymaniye ye yakın bir yerdedir. Çeşitli kaynaklara göre Sinan 84 cami, 52 mescit, 57 medrese, 7 okul ve darülkurra, 22 türbe, 17 imaret 3 darüşşifa, 7 su yolu kemeri, 8 köprü, 20 kervansaray, 35 köşk ve saray, 6 ambar ve mahzen, 48 hamam olmak üzere ve daha sayılamayanlarla birlikte üç yüz elliyi aşkın yapı gerçekleştirmiştir. Mimar Sinan ın ortaya koymuş olduğu Süleymaniye Camii ve İstanbul un meşhur diğer camileri şu günlerde yaşadığımız Ramazan a çok farklı bir tat katıyor. Çünkü Ramazan da bu camilerde programlar hazırlanıyor. Avluda yemek ve dini kitap sergileri düzenleniyor. Şayet Ramazanda yolunuz İstanbul a düşerse bu ayın ihtişamı ve güzelliği hep aklınızda kalsın... * Değişim Hareketi milletvekili Erbil Müzesi nde sorunlar bitmek bilmiyor Saray Erbil Erbil Müzesi ni bu yılın ilk altı ayında 3049 kişi ziyaret etmiş. Bunların 169 unu yabancılar oluşturmuş. Müzeden bir yetkilinin Saray a verdiği bilgilere göre ziyaretçilerin çoğunu yüksek eğitim öğrencileri ve yabancılar oluşturuyor. Müze konusunda uzman personele sahip olmadıklarını ifade eden yetkili, Erbil müzesinin çok küçük olduğunu Erbil e modern tarzda bir müze isteniyor. Her yıl Erbil Müzesi ni ziyaret edenlerin sayısında artış olsa da, burada karşılaşılan sorunlar bitmek bilmiyor. Örneğin, geçen sene müzeyi 2656 kişi ziyaret etmiş. Bunların 188 ni yabancılar oluşturmuş. Ancak bu yıl ziyaretçi oranında büyük bir artış meydana gelmiş. Şöyle ki; ilk altı ayda müzeyi 3049 kişi ziyaret etmiş. Bunların 169 unu yabancılar oluşturmuştur. Müzeden bir yetkilinin Saray a verdiği bilgilere göre ziyaretçilerin çoğunu yüksek eğitim öğrencileri ve yabancılar oluşturuyor. Müze yetkilisi Kadri Ali Abdullah, müzenin 1963 te inşa edildiğini 1992 de genişletilen müzede mesai 08:30-12:30 saatleri arasında. Erbil Müzesi nden sorumlu Ahmet Cevdet Ali, müzede mesai saatlerinin uzatılması yönünde yaptıkları teklifin reddedildiğine dikkat çekti. Burada görev yapan personel sayısının fazla olduğu için mesai saatini uzatabileceklerini ifade eden Ali, ancak müze konusunda uzman personele sahip olmadıklarını kaydetti. Müzeyi ziyaret eden yabancıların burada sergilenen malzemenin uygun yere yerleştirilmediğini veya birbirine bitişik şekilde sergilendikleri yönünde görüş bildirdiklerini ifade eden yetkili Ali, sergilenen malzemelerin çoğunu çömlekten yapılmış cezvelerin oluşturduğunu 70 li yıllarda Kürdistan Bölgesi nde yapılan araştırmalara göre bölgede toplam 3125 antik mekân tespit edilmiş. Kürdistan Arkeologlar Sendikası Başkanı Dr. Abdullah Hurşit, milli müze talep ettiklerini Bugün Erbil de Enfal Müzesi inşa aşamasında olsa da milletlerinin uygarlıklarını tüm dünyaya gösterebilmek için çocuk, savaş, tabiat ve tarih müzelerine de ihtiyaç duyduklarını kaydetti. Kimi yetkililer ve sıradan vatandaşlar tarafından bazı müzelerin de açıldığına dikkat çeken Dr. Hurşit, Ankava daki Kültür Bakanlığı na bağlı Süryani Kültür Müzesi ni örnek olarak gösterdi. Müzenin insanların kolay ulaşabileceği kent merkezlerinde olması gerektiğini savunan yetkili, tarihi yerler bulup hükümete bildiren vatandaşların çok küçük ödüllerle ödüllendirilmesini eleştirdi. Müzenin diğer bir yetkilisi zama- nında Irak hükümetinin bölgedeki müzelere gereken ilgiyi göstermediğini Yetkili Haydar Hüseyin, zamanında Irak hükümetinin kazı çalışmalarında bulunan antik eşyaların orijinalini Irak Milli Müzesi ne götürüp kopyasını ise Erbil Müzesi ne bıraktığını Erbil Müzesi nin çok küçük olduğuna dikkat çeken yetkili Hüseyin, üç salondan oluşan müzede ellerindeki tüm malzemeyi sergileyemediklerini Hüseyin, Kazı sonucu bulunan antik eşyaları müze deposunda saklamak zorundayız dedi. Bu arada bir öğretim görevlisi bölge yönetimini ve Arkeologlar Sendikası nı Erbil Müzesi ne gereken ilgiyi göstermemekle suçladı. Selahaddin Üniversitesi nde öğretim görevlisi olarak çalışan Ziyat Ahmet Muhammet Saray a yaptığı açıklamada, tüm antik malzeme ve eşyaların sergilenebildiği geniş bir müzeye ihtiyaç duyduklarını Erbil Müzesi nin hizmet verdiği binanın çok eski olduğunu ifade eden Muhammet, müzenin tüm malzemelere ve ziyaretçilere yetmediğini kaydetti. Kazılarda bulunan antik malzeme ve eşyaların tarihi ile ilgili net bilgilere sahip olmadıklarını dile getiren Muhammet, bu malzemelerin hangi dönemlere ait olduğunu ortaya çıkarabilmek için gerekli inceleme ve araştırmaların sıklaştırılmasını istedi. Kırılmış malzemelerin tamir edilmesini de talep eden Muhammet, Arkeologlar Sendikası nın çalışmasının yeterli düzeyde olmadığını Sendikanın tarihi mekanların halka tanıtabilmesi için gerekli çalışmalar yapmasını isteyen öğretim görevlisi Muhammet, sendikanın bu konuda seminer ve sempozyum düzenleyebileceğini belirtti. Bölgenin diğer kentlerinde de müzeler inşa edilmesini talep eden Muhammet, gelişmiş ülkelerde olduğu gibi modern tarzda bir müzeye ihtiyaç duyduklarını kaydetti. Tarihi eser ve mekânları koruma konusunda bölgede uygun yasaların olmadığını ifade eden Muhammet, burada halen Irak ın eski yasalarıyla çalışıldığına dikkat çekti. Parlamentonun tarihi eserleri koruma komisyonunun bugüne kadar hiç toplanmadığını belirten Muhammet, Bırakın sıradan insanları, arkeoloji bölümünden mezunlar bile tarihi eser ve müze konusunda yeterli bir bilgi ve kültüre sahip değiller. Öğrenciler arkeoloji bölümüne kendi arzularıyla girmiyorlar. Bunlar puan sistemi gereği bu bölümde okumak zorunda kalıyorlar. Şu neticeye varıyoruz ki bireylerimiz kendi tarihlerinden ve eserlerinden kopmuş durumdalar. Bu yüzden görüyoruz ki müzeleri sayılı insanlar ziyaret ediyor diye konuştu.

6 3 Sayı:75-30 Temmuz 2012 saray KDP nin eski yöneticisi Muhammet Mala Kadir: Halk, adaletsizlik olduğu için memnun değil KDP nin eski yöneticisi Muhammet Mala Kadir, bölgedeki adaletsizliğe dikkat çekti. Halkın bu duruma isyan ettiğini ifade eden Kadir, iktidar partisinin muhalefetle diyalog kanalı açmasını istedi. Kadir, İktidar partisi sadece biz doğruyuz demekten vazgeçsin ve halkın boşu boşuna şikâyet etmediğini bilsin dedi Röp Saray KDP nin eski yöneticisi Muhammet Mala Kadir Saray a verdiği mülakatta partisinin son kongresinde yeniden siyasi büroya seçilmemesini değerlendirdi. Halen resmi bir görevi olmadığı için evde oturduğunu ifade eden Kadir, " Halk, adaletsizlik olduğu için memnun değil" dedi. Saray: Partinizin son 13. kongresinde siyasi büroya tekrar seçilmediniz. Şimdi neyle meşgulsünüz? M. Kadir: Şu an hiçbir resmi görevim yok ve evde oturuyorum. Saray: Neden size hiçbir görev verilmedi. Acaba burada yaşınız etkili olabilir mi? M. Kadir: Ben de bilmiyorum. Muhtemelen bunda kongrede meydana gelen yeniden yapılanma etkili olmuştur. Beni gayri resmi olarak emekliye ayırdılar. İleride neler olacağına bakmak lazım. Saray: Siyasi meselelerde size danışılıyor mu? Röp Saray Türkmeneli Partisi lideri Riyaz Sarıkahya Saray a çarpıcı açıklamalarda bulundu. " Kerkük ün özel bir yapıya kavuşması konusunda Kürt yetkililerinde de artık bir kanaat oluştu " diyen Sarıkahya, Hasan Turan ın Kerkük Türkmenlerinin gerçek temsilcisi olduğunu savundu. Türkmen lider Sarıkahya, Türkmen Eğitim Genel Müdürlüğü nü de eleştirmeyi ihmal etmedi. TP Başkanı, Türkmen Eğitim Genel Müdürlüğü idaresini başarısız bir idare olarak niteledi. Saray: Deniliyor ki, artık Kürt yetkilileri de Kerkük e özel statü istiyor. Bu ne kadar doğrudur? R.Sarıkahya: Kerkük İl Meclisi nin Türkmen ve Arap üyeleri anayasa tadil edildikten sonra Bağdat ta merkez hükümet nezdinde temaslarda bulunmuşlardı. Sayıları 15 olan bu üyeler söz konusu temaslarda Kerkük e özel statü verilmesini talep etmişlerdi. Ancak anayasal da olsa bu talep, Kürt partilerinin baskısı nedeniyle Irak Bakanlar Kurulu nun gündemine gelmemişti. Bunun üzerine Bakanlar Kurulu bu üyelere bir yazı göndererek, Kerkük ün tartışmalı bir bölge olduğunu gerekçe göstererek bu taleplerinin uygulanmasının mümkün olmadığına karar vermişti. Bence Bakanlar Kurulu nun bu yaklaşımı yanlıştı. Çünkü Kerkük e özel bir M. Kadir: Hayır. Saray: Peki neden sizi emekliye ayırmadılar? M. Kadir: Kendim istemedim. Şimdi işim askıda. Saray: Son kongrenizde yönetime gelen yeni kadro için ne diyorsunuz? statü verebilirdi. O zaman buradaki sorunlara çözüm yolu bulunacaktı. Çünkü şehir yaklaşık 8 yıldır hizmetten yoksun ve buradaki sorunlar her geçen gün derinleşiyor. Kerkük sorunu artık uluslararası bir boyut almış durumda. Biz şehrin BM denetiminde özel bir statüye kavuşmasını, ardından da kentin kaderi konusunda referandum yapılmasını istiyorduk. Kürtler, Kerkük te istedikleri olmadığı için şimdi bin pişman. Kürtler bizimle temaslarında "Zamanında Kerkük e özel bir statü verilmesine karşı çıkarak hata yaptık. Şimdi bu formüle evet diyoruz" diyorlar. Saray: Siz de bu formülü destekliyorsunuz, değil mi? R.Sarıkahya: Irak tan sorun hiçbir gün eksik olmadı. Bu M. Kadir: Bu konuda konuşmak istemiyorum. Saray: KDP de uzun zaman görev yaptınız. Partinin ülkedeki milletlerin haklarının verilmesi konusundaki yaklaşımını öğrenebilir miyiz? M. Kadir: KDP de 40 yıldan ülke için en uygun çözüm federasyondur. Federasyon, Rusya da, ABD de, Almanya da, İngiltere de ve diğer ülkelerde uygulanıyor. Federasyon, Irak ın parçalanması anlamına gelmez. Ama eğer Irak halkı ülkenin parçalanmasına karar verirse, buna saygı göstermek lazım. Çünkü bu halkı zorla bir arada tutamayız. Eğer Irak federatif bir ülke olmasaydı şimdiye kadar parçalanmıştı. Dediğim gibi, Irak ı bir arada tutan sistem federasyondur. Parti olarak başından beri federasyon sistemini destekliyoruz. Bu konuda Türkmen Cephesi ve partilerinden ayrı düşüyoruz. Kerkük ün kuşatılmaması şartıyla Türkmenlere özel bir bölge istiyoruz. Örneğin sakinlerinin tamamı Türkmen olan Telafer i özel bir Türkmen fazla çalıştım. Türkmen, Asurî ve Ermenilere en azından idari ve kültürel haklarının verilmesi tezini programına koyan tek parti biziz. Ancak biz bağımsız ve kendimize bağlı bir yapıya sahip olmadığımız için başkalarına nasıl böyle bir şey talep edelim? Bu aslında Iraklı partilerin görevi olmalıydı. Fakat onların da bu konuda fazla katkıları söz konusu olmamıştır. Parti olarak Türkmen ve Asurîlerin bazı haklarını temin edebilmişiz. Saray: Sizin döneminizde muhalefet bugünkü gibi etkili değildi, gösteri az yapılırdı, bu konuda ne dersiniz? M. Kadir: Toplumda bir adaletsizlik söz konusudur. İktidarda ve iktidara yakın çevrelerde de böyle bir şey görülüyor. Bence adaletin cismi var, ismi yok. İşte bu yüzdendir ki halk memnun değil ve gösteri yapılıyor. Saray: Adaletsizlik devam ederse akıbet ne olacak? M. Kadir: Mesele çok karışık bölgesi yapabiliriz. Ancak Kerkük için durum farklı olabilir. Bu şehirden Kerkük Bölgesi adında özel bir bölge oluşturabiliriz. Bölgenin hem Irak hem de Kürt Bölgesi ile irtibatı olur. Saray: Demek siz Türkmen Cephesi nden federasyon tezi yüzünden ayrıldınız? R.Sarıkahya: Evet doğru, çünkü bir partide farklı çizgiler olmamalıdır. Saray: Erbil de büro açmayı düşünüyor musunuz? R.Sarıkahya: Erbil de büro açmak istiyoruz. Bunun için iki aydır bir bina bulmaya çalışıyoruz. Büro açarken kimseye veya hiçbir partiye rakip olmak istemiyoruz. Kendimizi tüm çevrelere tanıtmak istiyoruz. Çünkü vaktiyle Kürdistan Bölgesi yetkilileri bizi yanlış anlamışlardı. Özellikle de bize rakip olanlar. Bunlar bizi bölge yetkililerine yanlış anlatıp, bizi Kürt düşmanı ve aşırı milliyetçi olarak gösteriyorlardı. Biz Kürtleri Müslüman ve Iraklı bir halk olarak görüyoruz. Kürtler bizim kardeşimizdir. O zamanlar kendimizi tanıtamıyorduk. Buna imkân da yoktu. Ancak bugün şartlar farklı ve kendimizi tanıtmak istiyoruz. Saray: Birçok kişi Türkmenler adına makam sahibi oluyor. Ancak bunlar halklarına değil kendilerine çalışıyorlar. Kerkük İl Meclisi Başkanı ve Eğitim Dairesi Müdürü Türkmen dir. Bunların Türkmenler için bir şeyler yaptıklarına inanıyor musunuz? ve çok başlıdır. Dediğim gibi kendimize özel bir yapıya sahip olmadığımız için hem Irak hem de çevre ülkelerle sorun yaşıyoruz. Ayrıca bu meselede süper güçlerin de parmağı var. Dolayısıyla akıbetimizi tahmin etmek kolay değil. Ben burada iktidardaki partileri kendi tutumlarını gözden geçirmeye davet ediyorum. "Sadece biz doğruyuz" demekten vazgeçsinler ve halkın boşu boşuna şikâyet etmediğini bilsinler. Belli ki bir şey var ve halk bu nedenle şikâyetçi. Ayrıca sorunlara çare bulmak için iktidardakiler muhalefetle de otursunlar. Saray: Peki petrol sorunu konusunda ne diyeceksiniz? M. Kadir: Siyasette nasıl ki bir oyun söz konusuysa, petrol meselesinde de bir oyun söz konusudur. Bu konuda Bağdat ve bölge hükümetleri birbirleriyle oturarak soruna çözüm üretmelidir. Ancak neden oturmuyorlar? İşte sorun buradan kaynaklanıyor. TP Lideri Sarıkahya: Kürt yetkilileri, Kerkük ün özel bir yapıya kavuşmasını kabul ediyorlar TP lideri Riyaz Sarıkahya Saray a çarpıcı açıklamalarda bulundu. Kerkük ün özel bir yapıya kavuşması konusunda Kürt yetkililerinde de artık bir kanaat oluştu diyen Sarıkahya, Hasan Turan ın Kerkük Türkmenlerinin gerçek temsilcisi olduğunu savundu. Saray dan övgüyle söz eden Sarıkahya gazetenin çok farklı ve çeşitli konulara yer verdiğini söyledi R.Sarıkahya: Kerkük İl Meclisi Başkanı Hasan Turan ı destekliyorum. Kendisi dürüst ve Türkmenlerin menfaatine çalışıyor. Her ne kadar kimseyi atamayacak bir konumda olsa da Türkmenleri en iyi şekilde temsil etmeyi başarıyor. Eğitim konusuna gelince; Türkmenler olarak bu alanda çok şanssızız. Çünkü Kerkük teki Türkmen Eğitim Genel Müdürlüğü idaresi çok başarısızdır. Saray: Kerkük te yirmiden fazla Türkmen gazete ve dergi var. Erbil de ise sadece bir tek gazete var. Siz bu büyük farkı nasıl yorumluyorsunuz? R.Sarıkahya: Kerkük te aslında bağımsız bir Türkmen gazete yok. Bunların hepsi parti gazeteleridir. Örneğin, Kerkük te yayınlanan Türkmeneli Gazetesi bizim faaliyetlerimize yer vermiyor. Türkmeneli ve Kale gazeteleri bize yasak. Türkmen davasını sahipleniyoruz ancak ne ilginçtir ki, adımız bu gazetelerde geçmiyor. Türkmeneli uydu kanalı, Türkmeneli radyosu ve adını saydığım gazeteler Türkmenlere hizmet etmiyor. Ben bunlara medya demem. Bunlar israftan başka bir şey değildir. Saray ise çok farklı ve çeşitli konulara yer veren çok iyi bir gazetedir. Saray da kritik yazılar bulmak mümkün ve her zaman reform talep eden bir gazetedir. Saray a gerçekten "gazete" diyebiliriz.

7 2 Sayı:75-30 Temmuz 2012 saray Türkmen partileri Erbil dışında da pasif kalıyor Erbil de faaliyet gösteren Türkmen partileri, çalışmalarını bu şehrin dışına taşıyamıyorlar. Buna maddi imkânsızlığı gerekçe olarak gösteren bu partilere genel bütçeden tahsis edilen aylık ödenek konusunda şeffaf bir istatistik bulunmuyor. Bölge ve Irak ın dışında bazı Arap ve Avrupa ülkelerinde de şubeleri bulunan tek Türkmen partisi olan ITC üst düzey yetkilisi Aydın Maruf, ITC nin Türkmenleri temsil ettiğini söyledi Saray Erbil Türkmen parti ve siyasi çevreleri teşkilat açısından tüm güçlerini Erbil de sıklaştırıyorlar. Bu şehir dışındaki diğer Türkmen bölgelerinde adeta pasif kalan bu parti ve çevreler buna maddi imkânsızlığı gerekçe olarak gösteriyorlar. Konuyla ilişkin Saray a konuşan siyasi bir gözlemci, Türkmen partilerinin doğru dürüst çalışmadıklarını Türkmen Demokratik Parti Başkanı Dilşat Çavuşlu, geçenlerde Erbil dışında da büroları bulunduğuna dikkat çekti. Ancak maddi imkânsızlıklar yüzünden bu faaliyetlerine devam edemediklerini ifade eden Çavuşlu, "Bu bölgelerde bürolarımız kapatılsa da teşkilat çalışmalarımız devam ediyor" dedi. Türkmen Liberaller Cemiyeti Başkanı Sami Şebek, Erbil dışında büro açamadıklarını itiraf etti. Faaliyetlerine hız kazandırabilmeleri için maddi desteğe ihtiyaç duyduklarını ifade eden Şebek, "Genel bütçeden bize sağlanan ödenek arttırılırsa Kerkük, Tuz ve Türkmenlerin yaşadığı diğer bölgelerde büro açabiliriz" dedi. Ne kadar ödeneğe ihtiyaç duydukları yönündeki sorumuzu yanıtlayan Türkmen cemiyet başkanı, "Diğer Türkmen partilere ödenen miktar ne kadarsa aynısı bize de ödensin" dedi. Geçtiğimiz yüzyılın altmışlı yıllarında kurulan Türkmen Kardeşlik Ocağı (TKO) nun genel merkezi Bağdat ta ta Bağdat ta faaliyetlerine başlayan TKO ilk olarak Erbil ve Musul, 2003 sonrasındaysa Kerkük te şubeler açtı. Ancak TKO nun bir yetkilisine göre, Erbil şubesi genel merkezden bağımsız çalışıyor. TKO yöneticisi Abdülkerim Mollaoğlu, kendi içtüzüklerine sahip olduklarını TKO nun diğer şubeleri ile ilişkileri olsa da genel merkezin tüm kararlarına uymadıklarını ifade eden Türkmen yetkili Mollaoğlu, şube açmayı düşünmediklerini kaydetti. Türkmen Reform Hareketi yöneticisi Muhammet İlhanlı, Erbil e daha fazla odaklandıklarını Saray a konuşan İlhanlı, medya ve kültürel kuruluşların Erbil de toplandığını kaydetti. Maddi imkânsızlıklar nedeniyle faaliyetlerini Erbil dışına taşıyamadıklarını dile getiren Türkmen partili İlhanlı, buna rağmen Kerkük, Tuz ve Türkmenlerin yaşadığı diğer bölgelerdeki medya ve kültürel kuruluşlara yardım edebileceklerini Türkmen Reform Hareketi nin genel bütçeden yüksek miktarda ödenek aldığı iddia ediliyor. Ancak kendilerine tahsis edilen ödeneği az bulan İlhanlı, "Televizyon ve radyomuz dışında sanatçılara da yardım ediyoruz. Ayrıca talebe ve gençlik teşkilatlarımız da var. Dolayısıyla paramız kısıtlanırsa bu kuruluşlarımız çalışamaz hale gelir" diye konuştu. Bölge ve Irak ın dışındaki bazı Arap ve Avrupa ülkelerinde de şubeleri bulunan tek Türkmen partisi olan Irak Türkmen Cephesi (ITC) üst düzey yetkilisi Aydın Maruf, ITC nin Türkmenleri temsil ettiğini ve tüm bölgelerde şubeleri bulunduğuna dikkat çekti. ITC dışındaki Türkmen partilerinin Erbil de şubeleri olmadığını belirten Maruf, "Bu partiler kendilerini bir tek büroda hapsediyorlar ve tüm faaliyetlerini burada yürütüyorlar" diye konuştu. Türkmen partilerinin faaliyetlerini Saray a değerlendiren siyasi bir gözlemci, "bu partilerin bazısı bir tek büroya bile sahip değil" dedi. Üniversite hocası ve siyasi gözlemci Dr. Soran Selah, bu partilere genel bütçeden aylık olarak ne kadar ödenek tahsis edildiği ve neye harcandığı konusunda ellerinde şeffaf bir istatistiğin bulunmadığını ifade etti. Dr. Selah, "Bazı partiler iyi bir para alsalar da faaliyetleri istenilen seviyede değil" diye konuştu. Erbil Pasaport Dairesi Müdürü Didar Ömer: Pasaport vermekte Süleymaniye nin önündeyiz Röp: Seyit Fahrettin Erbilli Erbil Pasaport Dairesi Müdürü Didar Ömer, "Vatandaşlara pasaport vermekte Erbil birinci sırada geliyor" dedi. Saray a konuşan Ömer, böylece Süleymaniye nin birinci olduğu iddialarını yalanlamış oldu. Pasaportunu kaybeden vatandaşlara uygulanan para cezası miktarının azaltılması için Bağdat la sıkı bir pazarlık yaptıklarını da ifade eden Ömer, gazetemize çalışmalarını anlattı. Saray: Daire olarak faaliyetleriniz nelerdir? D. Ömer: Daire olarak (A) versiyonlu pasaport çıkarıyoruz. (S) versiyonlu pasaportların kullanma süresini uzatıyoruz ve çocuk ekliyoruz. Saray: Neden vatandaşlardan 28 bin Irak Dinarı alıyorsunuz? D. Ömer: Bu her yerde böyledir. Kaldı ki Avrupa ülkeleriyle kıyaslarsak bizim aldığımız ücret çok az ve semboliktir. Aldığımız bu ücret ise Bağdat a gidiyor. Saray: Süleymaniye pasaport vermekte ve vatandaşların işlemlerini çabuk halletmekte birinci sıradadır. Neden acaba? D. Ömer: Hayır, onlar birinci değil. Birinci biziz. Süleymaniye pasaport dairesine saygım büyüktür. Ama gerçek böyledir. Bu arada Bağdat tarafından 2011 de çıkan resmi bir yazı Erbil in pasaport vermekte hem Irak hem de Kürdistan Bölgesi genelinde birinci olduğunu gösteriyor. Bu gerçeği biz medyayla da paylaştık. Ancak nedense ki medya bunu pas geçti. Aslında kim daha çok pasaport verirse o birincidir diye bir şart söz konusu değildir. Burada önemli olan şey kimin kayıtsız şartsız pasaport verdiğidir. Saray: Pasaportunu kaybedenlere büyük cezalar geliyor. Bu cezaları azaltmak için girişiminiz oldu mu? D. Ömer: Biz 1999 yılının yasasını uyguluyoruz. Bu yasayı değiştirmek için Bağdat ta çok mücadele ettik. Irak Parlamentosu konuya el atacak. Saray: İran vizesini alanların yüzüne Avrupa kapısının kapatıldığı iddia ediliyor. Bu ne kadar doğrudur? D. Ömer: Bu iddia dillerde dolaşıyor. Ben şahsen bunu tasvip etmiyorum. Yine de biz, ülkelerin icraatlarına karışamayız. Hangi ülkenin kime vize sağlayacağına bu ülkeler karar verecek. Saray: Erbil de faaliyet gösteren yabancı ülke konsolosluklarının çoğu bölge vatandaşlarına vize vermiyor, bunun nedeni nedir? D. Ömer: Bu Irak ın siyasi ve güvenlik durumuna bağlıdır. Kürdistan Bölgesi ndeki vatandaşlara kolaylıklar sağlanmalıdır. Saray: Bazen pasaport verilirken isim benzerliliği oluyor. Bunun sebebi ne olabilir? D. Ömer: Bu Bağdat ta karşılaştığımız en büyük sorundur. Bazen sistemde isim benzerliği tespit edildiğinde kişi Bağdat a çağrılıyor. Çünkü bu insanlar seyahatten yasaklı olabilirler veya aranan suçlulardan olabilirler. Ancak Allah a şükür bizde böyle bir problem yok. Çünkü şüpheli kişilerin çoğu Arap tır. Saray: Pasaport alabilmek için yaş sınırı var mı? D. Ömer: Hayır yok. Küçük büyük herkes pasaport alabilir.

8 Ünlü sözler Evladın hatası, babanın başarısılığının sonucudur. Bir ulus azimeti kırılmış ise liderlerinin beceriksizliğindendir M.K Atatürk Sayı:75-30 Temmuz 2012 Adaletsizlik halkı rahatsız ediyor 3 Türkmen partileri çok pasif 2 Türkmen kültürü Erbil'in evrenselleşmesi için müsaait Buda'nın hayatı ve ilkeleri 5 7 Irak ordusunun asker sayısı 1.5 milyon olacak Bağdat, bölge yönetimine ağır silah vermiyor Saray-Özel Bağdat ile bölge yönetimi arasında petrol sorunundan sonra bu defa silah sorunu patlak verdi. Taraflar birbirlerini anayasayı ihlal etmekle suçluyorlar. Irak Bakanlar Kurulu danışmanı Sami Şebek, bölge hükümetinin silah almadığını Bölgenin elindeki mevcut silahları, eski rejimin devrilmesinin ardından ele geçirdiğini ifade eden Şebek, anayasanın bölgeye silah alama yetkisini vermediğini kaydetti. Irak Savunma Bakanlığı nın bölgeye bazı silahlar ve askeri malzemeler temin ettiğini belirten danışman Şebek, ancak bunlar arasında ağır silahlar bulunmadığına dikkat çekti. Bölgenin silah almasının yasalara aykırı olmadığını savunan Milletvekili Şuan Muhammet Taha, Irak Anayasası nın 121 maddesinin 5. fıkrasında, bölgeye özellikle iç güvenlik güçlerini tanzim konusunda yetki verildiğini Bu güçlerin silaha ihtiyaç duyduğunu ifade eden Taha, Irak Hükümeti nden silah istiyoruz. Askerlerimize eğitim versin. Ancak hükümet bu konuda bize ne yaklaşım gösteriyor ne de silah almamıza müsaade ediyor dedi. Irak Parlamentosu nda grubu bulunan Kürdistan koalisyonu Milletvekili Taha, Irak Hükümeti ni bölgedeki güvenlik teşkilatlarının başarısız olması için çalışmakla suçladı. Bu arada peşmerge bakanlığı sözcüsü Cebbar Yaver, Bağdat ın kendilerine silah vermemesi durumunda silah almak zorunda kalacaklarını Gözlemci Abdülgani Ali Yahya, 10 yıl önce bölge yönetimine yaptığı tavsiyede silah almasını talep ettiğini hatırlattı. Irak ordusunun silah almasının kendilerini kaygılandırdığını ifade eden Yahya, peşmergenin hafif silahlarla yetindiğine dikkat çekti. Irak ın hedefi bölgeye saldırmak değilse o zaman neden silahlanıyor?. Yahya, Bağdat ın orduyu yeni askerlerle takviye ettiğini ve Baas rejimi döneminde görev yapan eski subayları orduya dönmeye çağırdığını Irak ordusunun asker sayısının 1.5 milyonu bulacağını ifade eden Yahya, NATO nun en büyük ikinci askeri gücü olan Türkiye 750 bin askere sahipken Irak 1.5 milyon askere sahip olacak diye konuştu. Kemal Kerküki, KDP İlişkiler Ofisinin başına getirildi Eski parlamento başkanı Kemal Kerküki KDP nin İlişkiler Ofisinin başına getirilecek. Kerküki, KDP İç İlişkiler Ofisi sorumlusu Ahmet Kani ve Dış İlişkileri Ofis Sorumlusu Hemin Havrami den sorumlu olup işlerini denetleyecek. Bilindiği gibi Kemal Kerküki aynı zamanda KDP Siyasi Büro üyesidir bir kaynak bu haberi doğruladı. Adının açıklanmasını istemeyen kaynak, bu görevi yürütecek kişinin partinin siyasi büro üyesi olması gerektiğini KDP İç İlişkiler Ofis Sorumlusu Ahmet Kani ve Dış İlişkiler Ofis Sorumlusu Hemin Havrami nin görevlerine Saray-Özel Eski parlamento başkanı Kemal Kerküki nin, KDP nin İlişkiler Ofisi başına getirildiği ifade ediliyor. KDP Siyasi Bürosu nun kararıyla bu göreve getirilen Kerküki, iç ve dış ilişkilerden sorumlu olacak. Konuyla ilişkin Saray a konuşan MD Sağlık ve Danışma Hizmetleri Şirketi 4 yıllık hizmet ve tecrübeleriyle şirketimiz hastalara Türkiye de tedavi imkânı sunuyor Kalp ve damar hastalıkları, beyin hastalığı, ciğer hastalığı, kanser hastalığı, kansızlık hastalığı, burun, ağız ve kulak hastalığı, çocuk hastalıkları, kemik hastalığı, böbrek hastalığı, diş hastalığı, chuk-up, deri hastalığı, fizik terapi, kadın hastalıkları, göz hastalıkları, estetik ameliyatları ve diğer hastalıklar Hizmetlerimiz -Otobüs ve uçak biletleri temin edilir. -Uygun fiyatlarla otel temin edilir. -Hastane ve uzman doktorlar temin edilir. (Fiyatlarda %40 lık bir indirim uygulanacak.) -Hastane ve otellerde tercüme hizmeti sağlanır. İrtibat için: Muhammet Şirzat Ahmet - Sevcan Kasapoğlu Tel: mdorganizasyon@hotmail.com mehmetdogramaci@hotmail.com sevcankasap@gmail.com Adres: Güzelkent Sok. Cad. 19 No: 2/8 Eryaman, Ankara-Türkiye devam edip etmeyecekleri yönündeki Saray ın sorusunu yanıtlayan kaynak, Kani ve Havrami nin görevlerine devam edeceklerini, Kerküki nin ise bu iki ofisten sorumlu olup işlerini denetleyeceğini kaydetti. Bilindiği gibi Kemal Kerküki aynı zamanda KDP Siyasi Büro üyesidir.