DİKİLİ SOL SAHİL SULAMA BİRLİĞİ BAŞKANLIĞI MUHASEBE YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ KISIM. Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Transkript

1 DİKİLİ SOL SAHİL SULAMA BİRLİĞİ BAŞKANLIĞI MUHASEBE YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 - (1) Bu Yönetmeliğin amacı; 6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanununa göre kurulmuş olan Dikili Sol Sahil Sulama Birliği Başkanlığının, hesap ve kayıt düzeninde nakit esaslı muhasebe sistemine göre tekdüzenin sağlanmasına, işlemlerinin kayıt dışında kalmasının önlenmesine, faaliyetlerinin gerçek duruma uygun olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesine, mali tablolarının, birlik organlarının ve ilgili diğer kişilerin bilgi ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde muhasebenin temel kavramları ile genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ve standartlarına uygun olarak zamanında ve doğru olarak hazırlanmasına, kontrol ve denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik, Dikili Sol Sahil Sulama Birliği Başkanlığının muhasebe kayıt ve işlemlerini kapsar. Dayanak MADDE 3 - (1) Bu Yönetmelik, 6172 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (d) fıkrasına göre Kalkınma, İçişleri, Maliye ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlıklarından alınan görüşler kapsamında Orman ve Su İşleri Bakanlığınca hazırlanarak yürürlüğe konulan Sulama Birliği Çerçeve Ana Statüsünün 60 ıncı maddesi ile Orman ve Su işleri Bakanlığınca onaylanan tarih ve B 23 DSİ sayılı Dikili Sol Sahil Sulama Birliği Ana Statüsünün 60 ıncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 - (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Kanun: 6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanunu nu b) Bakanlık: Orman ve Su İşleri Bakanlığını, c) Genel Müdürlük: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünü, ç) Bölge Müdürlüğü: 25. Bölge Müdürlüğünü, d) Birlik: Dikili Sol Sahil Sulama Birliği Başkanlığını, e) Meclis: Dikili Sol Sahil Sulama Birliği Meclisini, f) Yönetim Kurulu: Dikili Sol Sahil Sulama Birliği Yönetim Kurulunu, g) Birlik Başkanı: Birlik meclisinin üyeleri arasından birlik meclisi tarafından seçilen kişiyi, ğ) Ödeme ve Harcama Yetkilisi: Birlik Başkanını, h) Birlik Müdürü: Birliğin sorumluluğundaki sulama tesislerinin teknik gereklilikler ve çiftçi talepleri göz önüne alınarak rasyonel bir şekilde işletilmesini, birimlerin çalışma programlarının hazırlanmasını, birimler arasındaki koordinasyonu ve birlik başkanının bir yönerge ile devredeceği diğer işlerin yapılmasını sağlayan kişiyi, ı) İdari ve Mali İşler Birimi: Muhasebe birimini, i) Muhasebe Birimi: Birliğe ait gelir ve alacakların tahsili, giderlerin ve borçların hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemlerini yürüten birimi, j) Muhasebe Yetkilisi: Muhasebe hizmetlerinin yürütülmesinden ve muhasebe biriminin yönetiminden sorumlu, usulüne göre atanmış veya görevlendirilmiş kişiyi, 1

2 k) Muhasebe Yetkilisi Mutemedi: Muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almaya, muhafaza etmeye, vermeye yetkili ve bu işlemlerle ilgili olarak doğrudan muhasebe yetkilisine karşı sorumlu olan görevlileri, l) Muhasebe sistemi: Mali işlemlerin yürütülmesinde, kaydedilmesinde ve raporlanmasında kullanılan hesap planları, defterler ve muhasebeleştirme süreçlerinin tamamını, m) Bütçe: Belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve Birlik Meclisince onaylanarak yürürlüğe konulan belgeyi, n) Bütçe geliri: Birliklerin bütçelerinde gelir olarak tanımlanan her türlü işlemi, o) Bütçe gideri: Birliklerin bütçelerinde gider olarak tanımlanan her türlü işlemi, ö) Hesap Dönemi: Malî yılı, p) Malî Yıl: Takvim yılını, r) Maliyet Bedeli: Bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamını, s) Nakit esası: Gelirlerin nakden veya mahsuben tahsil edildiğinde, giderlerin ise nakden veya mahsuben ödendiğinde muhasebeleştirilmesini, ş) Ön Ödeme: İlgili mevzuatında öngörülen hâllerde kesin ödeme öncesi avans verilmesi veya kredi açılması şeklinde yapılan ödemeyi, t) Öz Kaynak: Birliklerin varlıkları ile yabancı kaynakları arasındaki farkı, u) İz bedeli: Ekonomik ömrünü tamamladığı halde fiilen kullanılmasına devam edilen iktisadi kıymetler ile gerçek değeri tespit edilemeyen veya edilmesi uygun görülmeyen ancak, hesaplarda izlenmesi gereken iktisadi kıymetlerin muhasebeleştirilmesinde kullanılan ve muhasebe kayıtlarında yer verilen en düşük tutarı, ü) Rayiç değer: Varlık veya kaynakların değerleme günündeki normal alım satım değerini, v) Defter değeri: Varlık veya kaynakların değerleme gününde muhasebe kayıtlarındaki değerini, ifade eder. Temel muhasebe kavramları İKİNCİ KISIM Muhasebe İşlemleri BİRİNCİ BÖLÜM Temel Muhasebe Kavramları ve İlkeleri MADDE 5 - (1) Birlik muhasebesi, bütçeye dayalı nakit esaslı muhasebe sistemine ve muhasebe ilke ve kurallarının dayanağını oluşturan ve aşağıda belirtilen kavramlara göre yürütülür: a) Sosyal Sorumluluk: Muhasebenin işlevini yerine getirme hususundaki sorumluluğunu belirtir ve muhasebenin kapsamını, anlamını, yerini ve amacını gösterir. Sosyal sorumluluk kavramı; muhasebenin organizasyonunda, muhasebe uygulamalarının yürütülmesinde ve malî tabloların düzenlenmesi ve sunulmasında, belli kişi ya da grupların değil, tüm toplumun çıkarlarının gözetilmesi ve dolayısıyla bilgi üretiminde gerçeğe uygun, tarafsız ve dürüst davranılması gereğini ifade eder. b) Süreklilik: Birlik faaliyetleri, herhangi bir zaman sınırlamasına tabi olmaksızın sürdürülür. c) Dönemsellik: Birliklerin faaliyetleri, belirli dönemlerde raporlanır ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanır. ç) Parayla ölçülme: Parayla ölçülebilen ekonomik olay ve işlemlere ilişkin muhasebe kayıtları, ortak ölçü olarak ulusal para birimi ile yapılır. d) Maliyet esası: Para mevcudu, alacaklar ve maliyetinin belirlenmesi mümkün veya uygun olmayan kalemler hariç, edinilen varlık ve hizmetler, bunların elde edilme maliyet bedelleriyle muhasebeleştirilir. 2

3 e) Belgelendirme: Muhasebe kayıtları, gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş belgelere dayandırılır. f) Tutarlılık: Muhasebe uygulamalarının, faaliyet ve bütçe uygulama sonuçlarının ve bunlara ilişkin yorumların birbirini izleyen dönemlerde tutarlı bir şekilde karşılaştırılabilirliğinin sağlanması esastır. Uygulanan muhasebe politikalarının değişmesi durumunda, değişikliklerin ve malî etkilerinin malî tablo dipnotlarında açıklanması zorunludur. g) Tam açıklama: Malî tablolar, bu tablolardan yararlanacak olanların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır şekilde düzenlenir. ğ) Önemlilik: Bir hesap kalemi veya malî bir olayın nispi ağırlık ve değerinin, malî tablolarda yer verilecek önemde olması esastır. Faaliyet sonuçları tablosu ilkeleri MADDE 6- (1) Birlik muhasebesinde faaliyet sonuçları tablosu ilkelerinin uygulaması aşağıda açıklanmıştır: a) Birlik faaliyetlerine ilişkin bütçe geliri ve bütçe gideri işlemleri, nakit esasına dayalı olarak bütçe geliri ve bütçe gideri hesaplarında izlenir. Bütçe gelir ve gider hesapları, bütçe ile ilgili genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri gereği tahsil edilen ve ödenen her türlü gelir ve giderin kaydına mahsustur. b) Gerçekleşmemiş bütçe geliri veya giderleri gerçekleşmiş gibi ya da gerçekleşenler gerçek tutarından farklı gösterilemez. c) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile diğer duran varlıklar için Yönetmeliğin ilgili maddelerindeki hükümler saklı kalmak kaydıyla amortisman payı ayrılır. ç) Birliklerin bütçe gelir ve bütçe gider hesapları, yılı bütçesinde yer alan ve bütçe geliri ve bütçe gideri olarak tanımlanan ve kesin hesabın çıkarılmasına esas teşkil eden işlemlerinin kaydına mahsustur. Bilanço ilkeleri MADDE 7- (1) Bilanço ilkelerinin amacı, birliğin tasarrufundaki kaynaklar ile bu kaynaklara dayanılarak yapılan giderlerin nakit esasına göre muhasebe kayıtlarının yapılması, mali tablolarının hazırlanması ve raporlanması yoluyla belli bir tarihte birliğin mali durumunun ilgililer için saydam ve gerçeğe uygun olarak yansıtılmasıdır. (2) Bilanço ilkeleri; varlıklar, yabancı kaynaklar ve özkaynaklar itibarıyla üç grupta toplanmaktadır. (3) Birlik bilançosu Yönetmelikte belirtilen şekil ve esaslara göre hazırlanır ve sunulur. Bilançolar hesap tipinde hazırlanır. Hesap tipi bilançonun sol tarafında varlıklar, sağ tarafında ise yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar yer alır. (4) Bütün varlıklar, yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar bilançoda gayrisafi değerleriyle gösterilir. (5) Bu amaç doğrultusunda benimsenen bilanço ilkeleri; varlıklar, yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar itibarıyla Yönetmeliğin 8, 9 ve 10 uncu maddelerinde belirtilmiştir. Varlıklara ilişkin ilkeler MADDE 8 - (1) Varlıklara ilişkin ilkeler şunlardır: a) Birliğin paraya dönüştürülebilecek kaynaklarının tamamı, bilançoda dönen varlıklar grubu içinde gösterilir. b) Bilançoda duran varlıklar grubunda yer alan maddi duran varlıklar ile maddi olmayan duran varlıkların maliyetini ilgili dönem maliyetlerine yüklemek amacıyla, her dönem ayrılan amortismanların birikmiş tutarları ayrıca bilançoda gösterilir c) Bilançoda dönen varlıklar grubu içinde yer alan ilk madde ve malzemeler için yapılacak değerleme sonucu, gerekli durumlarda değer düşüklüğü karşılığı ayrılır. ç) Verilen rehin, ipotek ve bilanço kapsamında yer almayan diğer teminatların özellikleri ve kapsamları bilanço dipnot ya da eklerinde açıkça belirtilir. Bu ilke, alınan rehin, ipotek ve bilanço kapsamında yer almayan diğer teminatlar için de geçerlidir. Yabancı kaynaklara ilişkin ilkeler MADDE 9 - (1) Yabancı kaynaklara ilişkin ilkeler şunlardır: a) Birliğin borçları bilançoda yabancı kaynaklar grubu içinde gösterilir. Öz kaynaklara ilişkin ilkeler 3

4 MADDE 10 - (1) Öz kaynaklara ilişkin ilkeler şunlardır: a) Özkaynaklar; Varlıklar ile yabancı kaynaklar arasındaki farktır. Birliğin geçmiş yıl ve ilgili döneme ait bütçe gelir ve gider farkından oluşur. İlgili döneme ait olumsuz bütçe gelir-gider farkları, birliğin net değerinde azalışa, ilgili döneme ait olumlu bütçe gelir-gider farkları ise birliğin net değerinde artışa yol açar. b) Birlik tarafından özkaynakların devam ettirilmesi ve korunması gerekir. Birlikte herhangi bir zararın ortaya çıkması, herhangi bir nedenle özkaynaklarda meydana gelen azalmalar, hem dönemsel hem de kümülatif olarak izlenir ve c) Özkaynakların bilançoda net olarak gösterilmesi için geçmiş yıllara ait olumsuz bütçe gelir-gider farkları ile ilgili döneme ait olumsuz bütçe gelir-gider farkları, özkaynaklar grubunda indirim kalemleri olarak yer alır. Nazım hesaplara ilişkin ilkeler MADDE 11 - (1) Nazım hesaplara ilişkin ilkeler şunlardır: a) Birliğin kaynak, bütçe gelir ve gider hesaplarının dışında, muhasebenin bilgi verme ve izleme görevi yüklediği işlemleri, muhasebe disiplini altında toplanması istenen işlemleri ile gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülüklerine ilişkin işlemlerini izlemek üzere nazım hesaplar kullanılır. b) Nazım hesaplar, yalnızca ilgili olduğu diğer nazım hesaplarla karşılıklı olarak borç ve alacak çalışan hesaplardan oluşur. Bu hesaplar mizanda ve bilançonun dipnotunda gösterilir. Bütçe Geliri tablosu ilkeleri MADDE 12 - (1) Gelir tablosu ilkelerinin amacı, birlik faaliyetlerinden doğan bütçe gelirleri ile bütçe giderlerinin olumlu ve olumsuz farklarına ait hesapların belli dönemlere ilişkin faaliyet sonuçlarını doğru olarak göstermelerini sağlamaktır. (2) Bu amaç doğrultusunda benimsenen gelir tablosu ilkeleri şunlardır: a) Gerçekleşmemiş bütçe gelirleri ve bütçe giderleri gerçekleşmiş gibi ya da gerçekleşenler gerçek tutarından fazla ya da az gösterilemez. b) Belli bir dönemin bütçe gelirleri bunları elde etmek için yapılan bütçe giderleri ile karşılaştırılır. c) Nakit esaslı muhasebe sistemi esas alındığı için arızi ve olağanüstü niteliğe sahip gelir ve giderler meydana gelse dahi tahsil edilmediği sürece gelir tablosunda yer alamaz. Muhasebe işlemi İKİNCİ BÖLÜM Muhasebe Kuralları ve Uygulanması MADDE 13 - (1) Birliğin bir kamu idaresi veya diğer üçüncü kişilerle olan karşılıklı ekonomik ilişkileri veya birliğin kendi içinde muhasebe işlemi olarak değerlendirilmesi ve raporlanması gereken ve para cinsinden ifade edilebilen her türlü işlemi, muhasebe işlemidir. Muhasebe işlemi; karşılıklı yükümlülük doğuran mübadele ilişkisi, bir mal veya hizmetin karşılıksız olarak başka bir birliğe veya diğer üçüncü kişilere devri, birliğin kendi içinde muhasebe işlemi olarak değerlendirilmesi gereken ve para cinsinden ifade edilebilen amortisman hesaplanması, stokların kullanılması ve benzeri şekillerde gerçekleşir. Birlik bütçesinden ödeme yapıldıkça bütçe gideri, birlik bütçesine gelir tahsil edildikçe bütçe geliri hesaplarına kayıt yapılır. İşlemlerin belgeye dayanması ve belge düzeni MADDE 14 - (1) Bütün muhasebeleştirme işlemlerinin kanıtlayıcı belgelere dayandırılması zorunludur. Kanıtlayıcı belgeler, muhasebeleştirme belgesinin hazırlanmasını gerektiren ve/veya ilgili mevzuatında belirtilen belgelerden oluşur. Kayıt zamanı, gelir ve giderlerin yılı MADDE 15 - (1) Bir ekonomik değer elde edildiğinde ya da kullanıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde ve el değiştirdiğinde muhasebeleştirilir. (2) Hesaplar malî yıl esasına göre tutulur. (3) Bütçe gelir ve giderleri tahsil edildiği ve ödendiği malî yılın hesaplarında gösterilir. Çift taraflı kayıt sistemi 4

5 MADDE 16 - (1) Birliğin her türlü muhasebe işlemi çift taraflı kayıt sistemine göre Bir hesaba borç veya alacak kaydedilen tutar, başka hesap ya da hesaplara alacak veya borç Kayıt düzeni ve kayıt düzeltmesi MADDE 17 - (1) Birliğin muhasebe birimi, muhasebe işlemlerini, gerçekleşme sırasına göre düzenli bir şekilde hesap dönemi başında 1 den başlamak üzere hesap döneminin sonuna kadar numaralandırarak kaydederler. Muhasebe kayıtları ancak yeni bir muhasebe kaydı ile düzeltilir. Muhasebe belgesinde düzeltme işleminin gerekçesine yer verilir. Yabancı para cinsinden yapılan işlemler MADDE 18 - (1) Yabancı para cinsinden işlem yapılamaz. Bu nedenle döviz hesabı çalıştırılamaz ve değerleme yapılamaz. Yatırım amaçlı varlık edinimleri MADDE 19 - (1) Kira veya sermaye geliri veya bunların her ikisini elde etmek amacıyla edinilen ve kısa dönemde satış veya diğer işlemlere konu edilmesi düşünülmeyen yatırım amaçlı varlıklar, maliyet bedeliyle Malî varlıklar ve sınıflandırılması MADDE 20 - (1) Malî varlıklar; kasadaki nakit ve banka hesaplarındaki mevcutlar ile hesaplarda kayıtlı alacaklardan oluşur. Bunun dışında mali varlık edinilemez. Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ve sınıflandırılması MADDE 21 - (1) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar; bir faaliyet süreci sonunda ortaya çıkan ve zaman içinde tekrarlanarak bir yıldan fazla kullanılabilen binalar ve yapılar, yeraltı ve yerüstü düzenleri, makine ve teçhizatlar, taşıtlar, demirbaşlar ve diğer maddi duran varlıkları kapsayan maddi duran varlıkları; yönetim hizmetlerinde kullanılmak amacıyla edinilen stoklar ile ilk madde ve malzemeler gibi taşınır varlıkları; arsa, arazi, yeraltı varlıkları, diğer doğal olarak ortaya çıkan üretilmemiş maddi duran varlıklar ile patent hakkı gibi maddi olmayan duran varlıkları ifade eder. Maddi duran varlıkların kayıtlı değerleri MADDE 22 - (1) Gerek yatırım ve gerekse kullanım amacıyla edinilen maddi duran varlıklar maliyet bedeliyle ilgili maddi duran varlık hesabına kaydedilerek muhasebeleştirilir. Maddi duran varlıklar için Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre dönem sonlarında amortisman ayrılır Maddi duran varlıkların maliyet bedeli, alış bedeline, vergi, resim ve harçlar ile diğer doğrudan giderlerin ilave edilmesi suretiyle bulunur. Katma değer vergisi mükellefi olmayan birlik, edindikleri maddi duran varlıklar için ödedikleri katma değer vergisi tutarlarını, maddi duran varlığın maliyet bedeline dâhil eder. Alım işlemlerinde yapılan indirimler veya herhangi bir nedenle alış bedeli üzerinden yapılan iadeler, alış bedelinden düşülür. Genel yönetim giderleri ve varlığın elde edilmesi veya kullanılabilir duruma getirilmesiyle doğrudan ilişkilendirilmeyen giderler, maliyet bedeline ilave edilmez. (2) Maddi duran varlıkların bütünleyici parçaları ve eklentileri, ilgili maddi duran varlıkla birlikte değerlendirilir. (3) Herhangi bir maliyet yüklenilmeksizin edinilen maddi duran varlıklar, rayiç değeriyle muhasebeleştirilir. Varlığın rayiç değeri bilinemiyorsa idarece tespit edilen değeri esas alınır. Bu da bilinemiyorsa iz bedeli ile kayıtlara alınır. (4) Duran varlıklar elden çıkarıldığında veya satıldığında; kayıtlardan çıkarılır ve karşılığında bu varlık için ayrılan amortisman payı hesaptan düşülür. Satış sonucunda elde edilen tutar bütçe geliri olarak kayıtlara alınır. Maddi duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamalar MADDE 23 - (1) Maddi duran varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı artıran veya sunulan hizmetlerin maliyetini azaltan her türlü gider, ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilmeden doğrudan bütçe giderleri hesabına Bunların dışında maddi duran varlıklar için yapılan her türlü normal bakım ve onarım harcamalar da gider olarak Katma değer vergisi mükellefi olmayan birlik, edindikleri maddi duran varlıklar için yapılan harcamalara ait katma değer vergisi tutarlarını da bütçe giderleri hesabına dâhil eder Maddi olmayan duran varlıklar ve kayıtlı değerleri MADDE 24 - (1) Maddi olmayan duran varlık, hizmet üretiminde kullanılmak, üçüncü kişilere kiraya verilmek veya idarî amaçlar için kullanılmak üzere elde tutulan marka, isim, bilgisayar yazılımı, telif, patent, sınai ve işletme hakları gibi kalemlerdir. Maddi olmayan bir duran varlığın maliyeti, o varlığın satın alındığı veya üretildiği sırada yapılan nakit veya nakit benzeri harcama veya varlığın elde edilmesi için verilen kıymetlerin rayiç değeridir. (2) Herhangi bir maliyet yüklenilmeksizin edinilen maddi olmayan duran varlıklar, rayiç değeriyle muhasebeleştirilir. Varlığın rayiç değeri bilinemiyorsa idarece tespit edilen değeri esas alınır. Bu da bilinemiyorsa iz bedeli ile kayıtlara alınır. 5

6 (3) Maddi olmayan duran varlıklar elden çıkarıldığında veya satıldığında; kayıtlardan çıkarılır ve karşılığında bu varlık için ayrılan amortisman payı hesaptan düşülür. Satış sonucunda elde edilen tutar bütçe geliri olarak kayıtlara alınır. Amortisman payı uygulaması MADDE 25 - (1) Muhasebe sistemine dâhil edilen maddi ve maddi olmayan duran varlıkların tamamı için herhangi bir ayırıma tabi tutulmaksızın varlığın elde edildiği yılın sonunda başlamak üzere beş yıllık süre için her yıl % 20 amortisman payı ayrılır ve beşinci yılın sonunda maddi ve maddi olmayan duran varlığın değerinin tamamı kadar karşılık ayrılmış olur. Maddi ve maddi olmayan duran varlığın kaydi değerinin sıfırlanmış olması onun kayıtlardan çıkarılması anlamına gelmez. Maddi ve maddi olmayan duran varlık, elden çıkarılmadığı takdirde kayıtlardan silinemez. (2) Bir duran varlığın amortisman payına tabi değeri, beş yıla sistemli bir biçimde dağıtılır. Amortisman payı tutarı, gider karşılıkları hesabı ile ilişkilendirilerek muhasebeleştirilir. Duran varlıkların amortisman payına tabi tutulacak değeri maliyet bedelidir. (3) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar, demirbaş defterine veya maddi duran varlık defterine kayıt edilerek takip edilir. Bir varlık için ayrılan amortismanların birikmiş tutarı varlığın defter değeri altında eksi değer olarak gösterilir. Yeniden değerleme uygulaması MADDE 26 - (1) Nakit esaslı muhasebe sistemi esas alındığı için yeniden değerleme uygulaması yapılamaz. Ödenemeyen giderler ve emanet hesapları MADDE 27- (1) Birliğin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara sırasıyla öncelik verilir. (2) Malî yıl içinde ödeme emri belgesine bağlandığı halde, hak sahibinin talep etmemesi veya başka nedenlerle ödenemeyen tutarlar, bütçeye gider yazılarak emanet hesaplarına alınır ve buradan ödenir. Ancak, hesaba alındığı malî yılı izleyen beşinci yıl sonuna kadar talep edilmeyen emanet hesaplarındaki tutarlar bütçeye gelir Gelir kaydedilen tutarlar, mahkeme kararı üzerine ödenir. (3) İlgili olduğu malî yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde alacaklıları tarafından geçerli bir mazerete dayanmaksızın, yazılı talep edilmediğinden veya belgeleri verilmediğinden dolayı ödenemeyen borçlar zamanaşımına uğrayarak birlik lehine düşer. Borçlanma ve borçlanma maliyetleri MADDE 28- (1) Birliğe ait borçlar muhasebe sistemi içinde izlenir. Borç olarak alınan tutarlar gelir olarak yazılmaz, ilgili borç hesabında takip edilir. Borcun ödenmesi sırasında bu tutar bütçe gideri hesabı ile ilişkilendirilmez, ilgili hesapta takip edilir. (2) Borçlanma maliyetlerini oluşturan faiz ve komisyon gibi masraflar, ilgili oldukları dönemde bütçe gideri olarak yazılır. Faiz giderleri ve faiz gelirleri MADDE 29- (1) Birliğin banka ve diğer finans kurumlarından veya kamu idarelerinden ya da üçüncü şahıslardan yaptıkları borçlanmalar dolayısıyla tahakkuk eden faizler, ödendiğinde ilgili oldukları dönemlere bütçe gideri yazılır. Birliğin banka ve diğer finans kurumlarından değerlendirdiği mevduat ve diğer yatırımları karşılığında tahsil edilen faizler, ilgili oldukları dönemlere bütçe geliri Gayrisafilik ilkesi MADDE 30 - (1) Bütçe gelir ve giderleri, herhangi bir düzenleme veya standart ile aksi kararlaştırılmadıkça gayrisafi olarak Bağış ve yardımlar MADDE 31 - (1) Bağış ve yardımlar alındıklarında, bütçe geliri hesaplarına Bunların kullanılması sonucu birlik adına kaydı gereken bir varlık edinilmiş ise söz konusu varlık maliyet bedeliyle muhasebeleştirilir ve varlığın tamamı için 5 yıl boyunca %20 amortisman payı ayrılır. Bütçe ödenek işlemleri MADDE 32- (1) Birliğin bütçe ödeneklerine ilişkin her türlü muhasebe işlemi, bütçelerindeki sınıflandırmaya uygun olarak muhasebe sisteminde nazım hesaplar ana hesap grubu içindeki hesaplarda izlenir. 6

7 Kesin hesap MADDE 33- (1) Birliğin bütçe uygulama sonuçlarını gösteren kesin hesapları, bütçelerindeki sınıflandırmaya uygun olarak muhasebe kayıtlarından çıkarılır. Birliğin kesin hesabı yetkili organların denetim ve bilgisine sunulur. Hesap verme sorumluluğu MADDE 34 - (1) Birliğin her türlü kaynağının elde edilmesi, muhafazası ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Yevmiye Sistemi ve Kullanılacak Defterler Yevmiye sistemi, muhasebeleştirme belgeleri ile kapanış ve açılış kayıtları MADDE 35 - (1) Muhasebe işlemleri, yevmiye tarihi ve müteselsil sıra numarasına göre maddeler hâlinde önce yevmiye defterine kaydedilir; buradan da usulüne göre büyük defter ve yardımcı hesap defterlerine sistemli bir şekilde dağıtılır. (2) Muhasebeleştirme belgelerinin yevmiye tarih ve numarası sütunlarına, gerçekleşen işlemlerin kayda geçirildikleri tarih ile hesap döneminin başında 1 den başlayıp, hesap döneminin sonuna kadar devam eden birer numara verilir. Yevmiye defteri, büyük defter ve yardımcı hesap defterleri kayıtlarında bu yevmiye tarih ve numaraları esas alınır. (3) Gerçekleşen işlemler muhasebeleştirme belgeleriyle Belge olmadan kayıt yapılmaz. Gerçekleşen işlemler, Hesabın İşleyişi bölümlerinde belirtildiği şekilde hesaplara bölümlerinde yer almayan işlemler ise bu Yönetmelikte belirtilen hesapların niteliğine uygun bir biçimde kaydedilmekle birlikte Yönetim Kuruluna bilgi verilir. Bir hesabın borcuna kaydedilen tutar mutlaka başka bir hesap ya da hesapların alacağına Yevmiye defterinde her zaman borç-alacak eşitliği bulunur. (4) Nakden veya mahsuben yapılan harcamalar, tahsilatlar ve diğer işlemler Harcama/Günlük İşlem Fişi ile muhasebeleştirilir. Harcama/Günlük İşlem Fişi ödeme emir belgesi ve muhasebe fişi yerine kullanılır. (5) Her mali yılın sonunda çıkarılan kesin mizan bakiyeleri esas alınarak borç bakiyesi veren hesaplar alacak, alacak bakiyesi veren hesaplar borç kaydedilmek suretiyle bir Harcama/Günlük İşlem Fişi düzenlenir ve yıl sonu kapanış kaydı yapılır. (6) Malî yılın başında, bir önceki hesap dönemi kapanış bilançosu ve dipnotları esas alınarak açılış bilançosu düzenlenir. Açılış bilançosuna dayanılarak, açılış yevmiyesinin kayıtlarını sağlamak üzere bilançodaki tutarlar, düzenlenecek 1 yevmiye numaralı Harcama/Günlük İşlem Fişi fişiyle ilgili hesaplara borç ve alacak Açılış kaydına ilişkin Harcama/Günlük İşlem Fişi ne, açılış bilançosunun bir nüshası eklenir. Açılış kaydına esas tutarlar, ilgili hesaplar için açılacak büyük defter ve yardımcı hesap defterlerine aktarıldıktan sonra yılı işlemlerinin kaydına başlanır. Kullanılacak defterler MADDE 36 - (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında muhasebe biriminde aşağıdaki defterler kullanılır: a) Yevmiye defteri ;kayda geçirilmesi gereken işlemlerin yevmiye tarihi ve müteselsil numara sırasıyla ve maddeler hâlinde düzenli olarak yazıldığı defterdir. Yevmiye defterine açılış kaydı yapıldıktan sonra, günlük işlemler muhasebeleştirme belgelerine dayanılarak b) Büyük defter ;yevmiye defterinde kayda geçirilmiş olan işlemleri usulüne göre hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan defterdir. İşlemler yevmiye tarih ve numara sırasına göre yevmiye defterine kaydedildikten sonra, aynı yevmiye tarih ve numarası ile her bir hesap için açılan büyük defterin ilgili sayfalarına tasnifli olarak c) Envanter defteri ; birliğin kuruluş tarihindeki ve her hesap döneminin sonundaki mevcut varlıklar ile kaynakların kaydedildiği defterdir. Kuruluş tarihinde çıkarılan açılış envanterleri ve açılış bilançosu, bu deftere ilk kayıt olarak yazılır. Dönem sonu envanteri çıkarılırken, işletmenin bilanço günündeki mevcut varlıkları, alacakları ve borçlarının sayımı, ölçülmesi, tartılması ve değerlemesi yapılmak suretiyle varlıklar ve kaynaklar kesin bir şekilde tespit edilir. Kuruluş ve her hesap döneminin sonunda geçici mizan düzenledikten sonra envanter çıkarılır. Bunun dışında devir, birleşme ve kapanma gibi durumlarda da envanter çıkarılması gerekir. Envanter sonuçları, ayrıntılı olarak envanter defterine işlenir. ç) Kasa defteri ; birliğin kasa ile ilgili işlemlerinin günü gününe kaydedildiği defterdir. Bu defter, diğer defterlerde yer alan bilgilere ilaveten, günlük kasa sayımına ilişkin bilgiler ile muhasebe yetkilisi ve veznedar tarafından durumun tespitine ilişkin açıklamaları ihtiva edecek şekilde düzenlenir. 7

8 d) Demirbaş defteri veya maddi duran varlık defteri; Birliğe alınan maddi varlıkların kaydedildiği defterdir. Duran varlıklara ilişkin bilgilerin kaydedildiği bu defter, duran varlıkların çeşitlerine göre bölümlere ayrılmak suretiyle tutulur. Kayda alınan duran varlıkların cinsi, nevi, miktarı, edinme tarihi, edinme değerine ilişkin bilgiler ile amortismanlar sütun başlıklarına göre deftere Kayıttan düşülmesi gereken maddi duran varlıklar defterin satış veya terkin tarihi sütununa, satıldığı veya terkin edildiği belirtilmek suretiyle e) Yardımcı hesap defterleri: Yardımcı hesap defterleri, hesap planını oluşturan hesaplara ait bilgilerin ayrıntı bazında kaydına mahsus olarak tutulan defterlerdir. Defterlerin onayı MADDE 37 - (1) Birlikce tutulan yevmiye ve büyük defter ile envanter, demirbaş veya maddi duran varlık defteri ile kasa defterleri, birlik başkanı tarafından onaylanır. Yönetim kurulunca uygun görülmesi halinde defterler noter veya noterlik görevini yürütmekle mükellef olanlara tasdik ettirilebilir. (2) Çift nüshalı veya bilgisayar aracılığı ile tutulan defterlerin, bir hesap döneminde kullanılması tahmin edilen yaprak sayısı da yukarıdaki esaslara göre onaylanır. (3) Hesap dönemi içinde onaylı yaprakların bitmesi hâlinde, ilave yeni yapraklar onaylandıktan sonra kullanılır. İlave yeni yapraklara, hesap döneminin başında verilen onaylı yaprakların son sayfa numarasını takip eden sayfa numarası verilmek suretiyle devam ettirilir. Birlik başkanı, ilave yapraklarının sayısını ilk onay şerhinin altına yazarak bu kaydı usulüne göre onaylar. Defterlerin kullanılma ve saklanma süreleri MADDE 38 - (1) Bu yönetmelik hükümlerine göre tutulması gereken defterler, hesap dönemi itibarıyla yıllık olarak kullanılır. Ancak, ertesi hesap döneminde de kullanılması mümkün olan defterler, gerekli devir ve açılış işlemleri yapılmak ve Yönetmeliğin 37 inci maddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde yetkililerce onaylanmak suretiyle kullanılabilir. (2) Defterler, kullanıldıkları yıl dâhil 10 uncu yılın sonuna kadar saklanır ve bu süre sonunda Yönetim Kurulunca belirlenen usul ve esaslara göre imha edilir. Defterlerde kayıt düzeni MADDE 39 - (1) Birlikce kayda geçirilmesi gereken işlemler, düzenli ve okunaklı bir şekilde defterlere yazılır. (2) Gerçekleşen işlemlerin kullanılan defterlere kaydı sırasında aşağıdaki hükümler göz önünde bulundurulur. a) Defter ve kayıtları, türkçe olarak tutulur ve mürekkeple veya elektronik cihazlarla yazılması zorunludur. b) Defter kayıtları; kazımak, çizmek ve silmek yoluyla okunamaz hâle getirilemez. c) Defterlerdeki kayıtlar arasındaki satırlar çizilmeden boş bırakılamaz ve atlanamaz. ç) Defter sayfaları koparılamaz, onaylı ve çift nüshalı yaprakların sırası bozulamaz ve bunlar yırtılamaz. Defterlerde kayıt süresi MADDE 40 - (1) Birlikçe yürütülen faaliyetlerin özelliğine uygun olarak gerçekleştirilen işlemlerin, muhasebe sistemindeki düzeni bozmayacak bir süre içinde defterlere kaydedilmesi esastır. Ancak gerçekleşen işlemlerin defterlere kaydı, izinsiz ve geçerli bir nedene dayanmaksızın on günden fazla geciktirilemez. (2) İşlemler, kasa defteri ile yevmiye defterine günlük olarak İşlemlerin bu defterlere kaydı hiç bir sebeple geciktirilemez. Kullanılacak alındılar MADDE 41- (1) Muhasebe birimince yapılacak tahsilat ve veznelere teslim edilen değerler karşılığında aşağıda belirtilen alındılar kullanılır: a) Nakit/Menkul Kıymet Alındı Belgesi; muhasebe birimince nakden veya POS cihazı kullanılarak yapılan her türlü tahsilat ile teslim alınan banka teminat ve garanti mektubuna ilişkin belgeler karşılığında düzenlenir. İki nüsha olarak düzenlenen alındı belgesinin asıl nüshası para veya diğer değerleri teslim edene verilir. İkinci nüshası ise veznede muhafaza edilir. Tahsil edilen tutarlardan iade edilenler ile banka teminat ve garanti mektubuna ilişkin belgeler ilgilisine geri verildiğinde, teslim alındığında verilmiş olan alındı belgesi geri alınarak muhasebe işlem fişine bağlanır. b) Mahsup alındısı ; Muhasebe birimince bütçe emanetleri hesabına alınan paralar ile yüklenici istihkaklarından yapılan vergi, fon, icra, teminat ve diğer kesintiler karşılığında, hak sahibinin istemesi hâlinde, mahsup alındısı yerine geçmek üzere muhasebeleştirme belgesinin onaylı bir nüshası verilir. 8

9 (2) Birlik veznesi dışındaki mahallerde muhasebe yetkilisi adına tahsilat yapmaya yetkili mutemetlerce yapılan tahsilat ve teslim alınan değerler için de Nakit/Menkul Kıymet Alındı Belgesi kullanılır. (3) Birlik veznesi dışında tahsilat yapılmasının gerekli olduğu durumlarda; sorumluluk muhasebe yetkilisine ait olmak üzere bir mutemet görevlendirilebilir. Görevlendirilen mutemede yeteri kadar Nakit/Menkul Kıymet Alındı Belgesi teslim edilir. Muhasebe yetkilisi mutemedi tarafından alındı belgesi karşılığında tahsilat yapılır. Alındı belgesi, birisi dip koçanı olmak üzere iki nüshalı olup bir nüshası parayı teslim edene, dip koçanı ise tahsilat işleminin yapıldığı günün akşamına kadar tahsil edilen para ile birlikte muhasebe yetkilisince yapılan kontrol ve denetimler sonucunda muhasebe birimi veznesine teslim edilir. (4) Birliğin hesaplarının bulunduğu bankalarca yapılan tahsilâtlar, banka hesap özet cetveli ile muhasebe kayıtlarına alınacağından ayrıca alındı düzenlenmez. (5) Alındı belgesinin basımına, satınalınmasına ve kullanılmasına ilişkin esas ve usuller Yönetim Kurulunca belirlenir. Yönetim kurulunca uygun görülmesi halinde Nakit/Menkul Kıymet Alındı Belgesi noter veya noterlik görevini yürütmekle mükellef olanlara tasdik ettirilebilir. Hesap planının genel yapısı DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çerçeve Hesap Planı MADDE 42 - (1) Hesap planı; bilanço hesapları, faaliyet hesapları ve nazım hesaplar ana bölümlerine ayrılır. Bilanço hesapları bölümü, 1 numaradan 5 numaraya kadar olan ana hesap gruplarından; Bütçe gelir ve gider tablosu hesapları bölümü, 6 numaralı ana hesap grubundan; nazım hesaplar bölümü ise, 9 numaralı ana hesap grubundan oluşur. Hesap planında 4- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar hesap grubuna yer verilmemiştir. Ancak Yönetim Kurulunca ihtiyaç duyulması halinde; bu hesap gruplarına da hesap planında yer verilebilir. (2) Birlik tarafından kullanılacak ana hesap grupları aşağıda gösterildiği gibi isimlendirilir. 1- Dönen Varlıklar 2- Duran Varlıklar 3- Yabancı Kaynaklar 5- Öz Kaynaklar 6- Bütçe Geliri ve Bütçe Gideri Tablosu Hesapları 9- Nazım Hesaplar (3) Ana hesap gruplarından bilanço hesapları, kendi içinde aşağıdaki maddelerde gösterildiği gibi hesap gruplarına ayrılır ve her bir ana hesap grubunu ilgilendiren işlemler ait oldukları hesap grubu içinde açılacak ilgili bilanço hesaplarına Her bilanço hesabı ayrıca ihtiyaca göre yeteri kadar yardımcı hesaplara ayrılabilir. (4) Bütçe geliri ve bütçe gideri tablosu hesapları ana hesap grubu, hesap gruplarına; hesap grupları, hesaplara; hesaplar da yardımcı hesaplara ayrılır. (5) Nazım hesaplar ana hesap grubu, birliğin ihtiyacına göre sınıflandırılır. (6) Hesap planı aşağıdaki ana hesap grupları, hesap grupları ve hesaplardan oluşur: Aktif Hesaplar 1 Dönen Varlıklar 10 Hazır Değerler 100 Kasa Hesabı 102 Bankalar Hesabı 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı (-) 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 9

10 109 Banka Kredi Kartlarından Alacaklar Hesabı 12 Faaliyet Alacakları 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 14 Diğer Alacaklar 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 15 Stoklar 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı (-) 16 Ön Ödemeler 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı 161 Personel Avansları Hesabı 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı 19 Diğer Dönen Varlıklar 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı 2 Duran Varlıklar 25 Maddi Duran Varlıklar 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 251 Yer Altı ve Yer Üstü Düzenleri Hesabı 252 Binalar Hesabı 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 254 Taşıtlar Hesabı 255 Demirbaşlar Hesabı 256 Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) 26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 260 Haklar Hesabı 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) Pasif Hesaplar 3 Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 30 Malî Borçlar 300 Banka Kredileri Hesabı 303 Diğer Kredi Borçları Hesabı 10

11 32 Faaliyet Borçları 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 33 Emanet Yabancı Kaynaklar 330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 333 Emanetler Hesabı 36 Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı 369 Ödenecek Diğer Yükümlülükler 37 Gider Karşılıkları 379 Gider Karşılıkları Hesabı 38 Gelir Tahakkukları 380 Gelir Tahakkukları Hesabı 39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabı 5 Özkaynaklar 50 Net Değer 500 Net Değer Hesabı 57 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları 570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı 58 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları 580 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı (-) 59 Dönem Faaliyet Sonuçları 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabı 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabı (-) 6 Faaliyet Hesapları 60 Gelir Hesapları 600 Bütçe Gelirleri Hesabı 63 Gider Hesapları 630 Bütçe Giderleri Hesabı 69 Faaliyet Sonuçları 690 Bütçe Faaliyet Sonuçları Hesabı 9 Nazım Hesaplar 90 Ödenek Hesapları 11

12 903 Kullanılacak Ödenekler Hesabı 904 Ödenekler Hesabı 91 Nakit Dışı Teminat ve Kişilere Ait Menkul Kıymet Hesapları 910 Teminat Mektupları Hesabı 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı (7) İhtiyaç duyulduğunda yeni hesaplar açmaya, bu Yönetmelikte yer verilen hesaplardan ihtiyaç duyulmayanları kullanmamaya, alt hesapların adlarını ve kodlarını belirlemeye Yönetim Kurulu yetkilidir. (8) Hesapların işleyişi başlığı altında yer alan işlemler dışında bir işlemin ortaya çıkması halinde; hesabın işleyiş mantığına ve muhasebe ilkelerine aykırı olmayacak şekilde hesap kayıtları yapılır. 1-Dönen varlıklar BEŞİNCİ BÖLÜM Dönen Varlıklara İlişkin Hesap ve İşlemler MADDE 43- (1) Dönen varlıklar ana hesap grubu, nakit olarak veznede veya bankada tutulan değerler ile paraya çevrilmesi, tüketilmesi veya tahsil edilmesi öngörülen alacak unsurlarını kapsar. (2) Dönen varlıklar ana hesap grubu; hazır değerler, faaliyet alacakları, diğer alacaklar ile ön ödemeler hesap gruplarından oluşur. 10 Hazır değerler MADDE 44- (1) Hazır değerler hesap grubu, nakit olarak veznede veya bankada bulunan değerler ile istenildiği zaman değer kaybına uğramadan paraya çevrilme imkânı bulunan alacakları kapsar. (2) Hazır değerler, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 100 Kasa Hesabı 102 Banka Hesabı 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı (-) 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 109 Banka Kredi Kartlarından Alacaklar Hesabı 100 Kasa hesabı MADDE 45- (1) Kasa hesabı; birliğin muhasebe birimi veznesince, kanuni dolaşım niteliğine sahip ulusal paraların alınması, verilmesi ve saklanmasına ilişkin işlemlerin izlenmesi için kullanılır. Hesaba ilişkin işlemler MADDE 46- (1) Bütün ödemelerin ilgililerin banka hesabına aktarma suretiyle yapılması esastır. Ancak, ilgililerin talepleri hâlinde aşağıdaki ödemeler birliğin muhasebe birimince, kasadan veya çek düzenlenmek suretiyle bankadan yapılabilir: a) 1000 TL sına kadar olan ödemeler, b) Miktarına bakılmaksızın alındığı gün iade edilen teminat ve depozito niteliğindeki ödemeler, c) Zorunlu hallerde yönetim kurulunca kasadan yapılması istenen diğer ödemeler, (2) Birliğin muhasebe birimince bir gün içinde tahsil edilen paralardan, ertesi gün kasadan yapılacak ödemeler için alıkonulacak tutarın fazlası, düzenlenecek Teslimat Belgesi ile bankaya yatırılır. Kasada alıkonulacak para miktarı, bu maddenin 1 inci bendinin (a) alt bendinde belirlenmiş olan kasadan yapılacak ödeme limitinin 5 katını aşamaz. 12

13 (3) Teslimat belgesi dört nüshalı olup, dördüncü nüsha dip koçandır. Teslimat belgesinin ilk üç nüshası para ile birlikte muhasebe biriminin hesabının bulunduğu bankaya gönderilir. Birinci nüsha alıkonulduktan sonra, ikinci ve üçüncü nüshalar onaylanarak alındıyı teşkil eden üçüncü nüsha veznedarla, ikinci nüsha ise izleyen iş günü banka hesap özet cetveli ile birlikte muhasebe birimine gönderilir. Bankaya yatırılan kasa fazlası paraların belgesi olan ikinci nüsha, düzenlenecek muhasebe işlem fişinin birinci nüshasına bağlanır. Alındıyı teşkil eden üçüncü nüsha ise veznedarca tarih ve sıra numarasına göre bir dosyada saklanır. Kasa fazlası tutarın, kasa varlığından çıkarılarak teslimat belgesi ile bankaya yatırıldığı, yatırılma belgesinden veya banka hesap özet cetvelinden anlaşıldığında ilgili hesaplara (4) Kasa mevcudunun yapılacak ödemeleri karşılayamayacağı anlaşıldığı takdirde, o günkü ödemeye yetecek tutarda para, veznedar adına veya veznedar olarak görevlendirilen personel adına düzenlenecek çekle bankadan alınarak kasaya konulur ve veznedar adına veya veznedar olarak görevlendirilen personel adına alındı belgesi düzenlenir. Hem veznedar adına çek düzenlendiğinde hem de bankadan alınan para kasaya konulduğunda ilgili hesaplara kayıt yapılır. Zorunlu hallerde muhasebe yetkilisi adına da kasa ihtiyacı için çek düzenlenebilir. (5) Kasaların kapanması, sayımı ve mevcudunun müşterek muhafaza altına alınmasına ilişkin işlemler, aşağıda belirtildiği şekilde gerçekleştirilir: a) Kasa, günlük resmî çalışma süresinin bitiminden bir saat önce kapatılır. Ancak, muhasebe yetkililerinin gerekli gördüğü hâllerde mesai saati bitimine kadar tahsilata devam edilir. b) Kasa defteri günü gününe işlenerek, o günkü kasa mevcudunun tamam olup olmadığı veznedar tarafından sayılır ve defterin Açıklama bölümüne Borç ve Alacak genel toplamları ile kasa mevcudunu gösteren aradaki fark yazılarak muhasebe yetkilisi ve sorumlu veznedar tarafından imzalanır. c) Çeşitli nedenlerle aynı gün paranın bankaya yatırılmasının mümkün olmaması veya banka veznelerinin kapanmasından sonra yapılan tahsilat dolayısıyla kasada biriken para, bu maddenin 1 inci bendinin (a) alt bendinde belirlenmiş olan kasadan yapılacak ödeme limitinin 5 katını aştığı takdirde, ertesi gün kasa fazlası bankaya yatırılmak üzere, muhasebe yetkilisi ve sorumlu veznedar tarafından müşterek muhafaza altına alınır. ç) Müşterek muhafaza işlemi aşağıda açıklandığı şekilde yapılır ve durum kasa defterinin açıklama bölümüne yazılarak muhasebe yetkilisi ve veznedar tarafından imzalanır. Veznede bir adet kasa var ve tek gözlü, tek kilitli ise; veznedar tarafından kilitlenir ve anahtarını veznedar muhafaza eder. Kasanın iki kilidi varsa; anahtarlardan birini muhasebe yetkilisi, diğerini veznedar muhafaza eder. Kasa bir adet ve iç gözü varsa; müşterek muhafaza altına alınacak para iç göze konularak iç gözün anahtarı muhasebe yetkilisince, kasanın anahtarı ise veznedar tarafından muhafaza edilir. Müşterek muhafaza altına alınan kasa, ertesi gün muhasebe yetkilisi ve veznedar tarafından birlikte kontrol edilerek açılır ve kasa mevcudu sayılır. (6) Tahsilat ve ödemelere ait belgeler veznedar tarafından günlük olarak veya muhasebe yetkilisi tarafından belirlenen zamanlarda muhasebe servisine verilir. (7) Tahsilat/Tahakkuk Bordrosu ;muhasebe birimince bir gün içinde, nakden tahsil olunan her türlü gelir ve diğer tahsilat için düzenlenir. Bu bordro, gereğine göre Tahsilat Bordrosu veya Tahakkuk Bordrosu olarak aşağıdaki açıklamalara göre kullanılır; a) Birliğin muhasebe biriminde her tahsilat veya tahakkuk işlemi için ayrı bir muhasebe işlem fişi düzenlendiği durumlarda bu bordro kullanılmaz. b) Bir gün içinde nakden tahsil olunan her türlü gelir ile diğer tahsilat yardımcı hesaplar itibarıyla tahsilat bordrosuna c) İki nüsha olarak düzenlenen tahsilat bordrolarının birinci nüshası veznede saklanır, ikinci nüshası ise muhasebe işlem fişine eklenir. ç) Tahsilatlar için düzenlenen bordrolarda Tahakkuk ifadesinin, tahakkuk için düzenlenen bordrolarda ise Tahsilat ifadesinin üzeri çizilir. MADDE 47- (1) Kasa hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Kasaya yatırılan tutarlar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak 2) Kasa ihtiyacı için veznedarca bankadan çekilip kasaya konulan tutarlar bu hesaba borç, 108-Diğer Hazır Değerler Hesabına alacak 13

14 3) Kasa sayımı sonucunda fazla çıkan tutarlar bu hesaba borç, 397-Sayım Fazlaları Hesabına alacak b) Alacak 1) Kasadan yapılan ödemeler bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç 2) Kasa varlığından bankaya yatırılmak üzere gönderilen tutarlar bu hesaba alacak, 108-Diğer Hazır Değerler Hesabına borç 3) Kasa sayımı sonucunda noksan çıkan tutarlar bu hesaba alacak, 197-Sayım Noksanları Hesabına borç 102 Bankalar hesabı MADDE 48- (1) Banka hesabı, birlik adına bankaya yatırılan paralar ve bankaya tahsil için verilen çeklerden tahsil işlemi tamamlananlar ile muhasebe birimince düzenlenen çek ve gönderme emirlerinden ödendiği veya gönderildiği bildirilen çek ve gönderme emri tutarlarının izlenmesi için kullanılır. Hesaba ilişkin işlemler MADDE 49- (1) Muhasebe birimince bir gün içinde tahsil edilen paralardan, ertesi gün kasadan yapılacak ödemeler için tespit edilen tutarlar alıkonularak, fazlası düzenlenecek teslimat belgesi ile bankaya yatırılır. (2) Bankalarca muhasebe birimi adına yapılan diğer tahsilat için, teslimat belgesi düzenlenmez. Bu tür tutarlar bankadan alınacak hesap özet cetveline göre kayıtlara alınır. (3) Birlikçe, hesaplarının bulunduğu bankalardan nakden yapılacak ödemeler için bu bankaların kendi çekleri; ödeme yapılacak kişilerin hesaplarına aktarılacak tutarlar için Gönderme Emri düzenlenir. (4) Gönderme Emri belgesinin basımına, satınalınmasına ve kullanılmasına ilişkin esas ve usuller Yönetim Kurulunca belirlenir. Yönetim kurulunca uygun görülmesi halinde gönderme emirleri noter veya noterlik görevini yürütmekle mükellef olanlara tasdik ettirilebilir. (5) Birliğin hesabının bulunduğu bankalarca, bir gün içinde birlik adına tahsil edilen tutarlar ile karşılığında onaylanan veya düzenlenen alındıların tarih ve numaralarını; birlik adına ödenen veya gönderilen tutarlar ile bunlara ait çek ve gönderme emirlerinin tarih ve numaralarını gösteren iki nüsha banka hesap özet cetveli düzenlenerek ertesi gün muhasebe birimine gönderilir. Banka hesap özet cetvelinin bir nüshası muhasebeleştirme belgesine bağlanır, diğer nüshası ise açılacak bir dosyada muhafaza edilir. Tahsilat ve ödemeleri ayrıntılı olarak gösteren cetvelin, bankaca, en geç ertesi gün düzenlenerek onaylandıktan sonra teslimat belgesi ve gönderme emirlerinin ikinci nüshalarıyla birlikte muhasebe birimine gönderilmesi ve muhasebe biriminin de bu cetveli araması gerekir. MADDE 50- (1) Banka hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Kasa mevcudundan bankaya yatırıldığı anlaşılan paralar bu hesaba borç, 108-Diğer Hazır Değerler Hesabına alacak 2) Birliğin banka hesabına yatırılan veya gelen paralar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak b) Alacak 1) Banka hesap özet cetvelleri ile ödendiği veya ilgili hesaplara aktarıldığı bildirilen çek veya gönderme emri tutarları bu hesaba alacak, 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına borç 103 Verilen çekler ve gönderme emirleri hesabı (-) MADDE 51- (1) Verilen çekler ve gönderme emirleri hesabı, birliğin hesaplarının bulunduğu bankalardan çekle veya gönderme emri düzenlemek suretiyle yaptıracakları ödeme ve göndermelerin izlenmesi için kullanılır. Hesaba ilişkin işlemler MADDE 52- (1) Birliğin hesaplarının bulunduğu bankalardan yaptırılacak ödemeler için bu bankaların kendi çekleri düzenlenir. Çek, muhasebe birimince düzenlendikten sonra dipkoçanı, çeki alana imzalattırılarak ilgiliye verilir. 14

15 (2) Çek ve gönderme emirleri, ödeme yetkilisi sıfatıyla Birlik Başkanı tarafından imzalandıktan sonra bankaya gönderilir. Birlik Başkanınca ödeme yetkisi Birlik Müdürüne devredilmiş ise, çek ve gönderme emirleri, yetki devri sınırları çerçevesinde Birlik Müdürü tarafından da imzalanabilir. (3) Çeklerin rakam ve yazı ile okunaklı bir şekilde doldurulması gerekir. Düzenlenen çekin numarası muhasebeleştirme belgelerinin ilgili sütununa yazılır. (4) Birliğin banka hesabından, ilgililerin hesaplarına gönderilecek olan tutarlar için gönderme emri düzenlenir. (5) Gönderme emri, muhasebe yetkilisince görevlendirilecek bir memur tarafından günlük olarak, banka yetkililerine zimmetle teslim edilir. MADDE 53- (1) Verilen çekler ve gönderme emirleri hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Muhasebe birimince düzenlenen çek veya gönderme emri tutarları bu hesaba alacak, ilgili hesap veya hesaplara borç 2) Kasa ihtiyacı için veznedar adına düzenlenen çek tutarları bu hesaba alacak, 108-Diğer Hazır Değerler Hesabına borç b) Borç 1) Düzenlenen çek ve gönderme emirlerinden, bankaca hak sahiplerine ödendiği veya ilgili hesaplara aktarıldığı banka hesap özet cetveliyle bildirilen paralar bu hesaba borç, 102-Banka Hesabına alacak 108 Diğer hazır değerler hesabı MADDE 54- (1) Diğer hazır değerler hesabı, hazır değerler hesap grubunda sayılan hesaplar içerisinde tanımlanmayan ve niteliği itibarıyla bu grupta izlenmesi gereken diğer hazır değerler için kullanılır. Hesaba ilişkin işlemler MADDE 55- (1) Kasa ihtiyacı için veznedar adına düzenlenen çekler ile bunlardan tahsil edilip, kasa varlığına dâhil edilenler bu hesaba (2) Kasa fazlası paraların bankaya gönderilmesi ve bu tutarların bankaca tahsil edildiğinin anlaşılması üzerine bu hesap kullanılır. (3) Niteliği itibarıyla bu grupta izlenmesi gereken diğer hazır değerler bu hesaba MADDE 56- (1) Diğer hazır değerler hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Kasa varlığından bankaya yatırılmak üzere gönderilen tutarlar bu hesaba borç, 100-Kasa Hesabına alacak 2) Kasa ihtiyacı için veznedar adına düzenlenen çek tutarları bu hesaba borç, 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak 3) Muhasebe birimince alınan diğer hazır değerler bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak b) Alacak 1) Kasa ihtiyacı için veznedar tarafından bankadan tahsil edilen çek tutarları kasa varlığına dâhil edildiğinde bu hesaba alacak, 100-Kasa Hesabına borç 15

16 2) Kasa varlığından bankaya yatırılmak üzere gönderilen tutarlardan, bankaya yatırıldığı anlaşılanlar bu hesaba alacak, 102-Banka Hesabına borç 3) Verilen veya elden çıkarılan diğer hazır değerler kayıtlı değerleri üzerinden bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç 109 Banka kredi kartlarından alacaklar hesabı MADDE 57- (1) Banka kredi kartlarından alacaklar hesabı, muhasebe birimince banka kredi kartlarıyla yapılan tahsilat ve bunlara ilişkin olarak yapılan mahsup ve iade işlemlerinin izlenmesi için kullanılır. MADDE 58- (1) Banka kredi kartlarından alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Banka kredi kartlarıyla yapılan tahsilatlar bu hesaba borç, 120- Gelirlerden Alacaklar Hesabına veya ilgili diğer hesaplara alacak Ayrıca, bütçe gelirlerini ilgilendiren tahsilat tutarları 380- Gelir Tahakkukları Hesabına borç, 600-Bütçe Gelirleri Hesabına veya diğer ilgili hesaplara alacak b) Alacak 1) Banka kredi kartlarıyla yapılan tahsilatlar nedeniyle muhasebe biriminin banka hesabına aktarılan tutarlar bu hesaba alacak, 102-Banka Hesabına borç 2) Banka kredi kartlarıyla yapılan tahsilatlardan iptal edilenlere ilişkin tutarlar bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç 12 Faaliyet alacakları MADDE 59- (1) Faaliyet alacakları hesap grubu; birlik tarafından faaliyet alanına giren işlerden ötürü gelir olarak tahakkuk ettirilen ve tahsili öngörülen her türlü gelirler ile gelirlerden kaynaklanan alacakların ve verilen depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır. (2) Faaliyet alacaklarının takip ve tahsil ve faiz işlemlerinde bu hesap grubu için belirlenen usul ve esaslar ile Borçlar Kanunu ve İcra ve İflas Kanunu hükümleri uygulanır. (3) Gelirlerden Alacaklar Hesabından yapılacak düzeltme ve iade işlemlerinde Düzeltme ve İade Belgesi kullanılır. (4) Faaliyet alacakları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 120 Gelirlerden alacaklar hesabı MADDE 60- (1) Gelirlerden alacaklar hesabı; faaliyetleri gereğince birlik tarafından gelir olarak tahakkuk ettirilen alacaklar ile bunlardan yapılan tahsilat veya terkinler ile takipli ve tecilli hale gelenlerin izlenmesi için kullanılır. Hesaba ilişkin işlemler MADDE 61- (1) Gelirlerden alacaklar hesabına ilişkin tahakkuk, tahsil, takip, faiz, terkin ve zamanaşımı işlemleri aşağıda açıklandığı şekilde yapılır: a) Tahakkuk bordroları ile ya da tahakkuk fişleri ile muhasebe servisine bildirilen gelirlerden alacak tutarları, düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle ilgili hesaplara alınarak tahakkuk kayıtları yapılır. b) Gelirlerden alacaklara ait tahakkuklar beyanın alındığı günün sonuna kadar muhasebe servisine bildirilir. (2) Gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı alacakların terkinine ilişkin düzeltme fişleri muhasebe servisine gönderildiğinde, her bir düzeltme fişine veya düzeltme fişlerinin ekli olduğu günlük icmal listesine göre düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle ilgili hesaplara ters kayıt yapılmak suretiyle terkin edilen tutarlar kayıtlardan çıkarılır. 16

17 (3) Gelirlerden alacaklar hesabına kayıt yapılırken yardımcı hesap kodları ile birlikte bütçe sınıflandırmasında yer alan kodlar da kullanılır. (4) Gelirlerden alacaklar hesabına 6172 sayılı Kanunda sayılan birlik gelirleri kaydedilir: (5) Gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlar, aşağıdaki açıklamalara göre takip ve tahsil edilir: a) Gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı alacakların takip ve tahsili muhasebe birimince yapılır. b) Muhasebe birimince, gelirlerden alacaklar hesabına kaydedilen alacakların her biri için ayrı bir tahsilat izleme dosyası açılır. Bu dosyalara, alacağın hesaplara alındığı malî yıl ile bu rakamlardan sonra gelmek üzere malî yıl başında 1 den başlayarak verilen rakamlardan oluşan bir alacak sıra numarası verilir. Bu numaralar aynı zamanda gelirlerden alacaklar hesabı defterinin alacak sıra numarasını da oluşturur. Alacakların izlenmesi bu dosyalardan yapılır. c) Gelirlerden alacaklar hesabına alınan tutarlar için (b) alt bendinde belirtildiği şekilde verilen alacak sıra numaraları, alacağın tamamı tahsil edilinceye kadar kullanılır. Bu alacaklar için tahakkuk ettirilerek faiz bölümüne kaydedilen tutarlara da alacağın aslına ait alacak sıra numarası verilir ve faiz tutarlarının tahsili de aynı dosyadan izlenir. (6) Alacaklar Borçlar Kanunu ve İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre takip ve tahsil edilir. (7) Bu hesapta yer alan alacaklar için vade bitim tarihinden itibaren Borçlar Kanununda yer alan faiz hükümleri uygulanır. (8) Gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı alacakların zamanaşımının başlangıcı, süresi, kesilmesi ve durması aşağıda açıklanmıştır: a) Borçlar Kanununa göre tahsil edilmesi gereken alacaklar, haksız suretle mal ediniminden dolayı açılacak dava, zarar görenin verdiğini geri isteme hakkı olduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde bu hakkın doğduğu tarihten başlayarak 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Zamanaşımı Borçlar Kanununda belirtilen hâllerde kesilir. Zamanaşımının kesildiği durumlarda, kesilme tarihinden itibaren yeni bir zamanaşımı süresi işlemeye başlar. Ayrıca söz konusu Kanunda belirtilen hâllerde zamanaşımı durur. Bu durum ortadan kalktığında zamanaşımı, kaldığı yerden işlemeye devam eder. b) Borç aslı zamanaşımına uğramış olan alacakların faizleri de zamanaşımına uğrar. c) Zamanaşımına uğramış olsa dahi borçlular tarafından rızaen yapılan ödemeler kabul edilir. (9) Gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı alacakların terkin ve af işlemleri aşağıda açıklanmıştır: a) Af kanunları kapsamına girenlerin terkin işlemleri, ilgili af kanunu hükümlerine göre gerçekleştirilir. b) Zorunlu veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkânı kalmayan birlik alacaklarından birliğin bütçe yönetmeliğinde gösterilen tutara kadar olanların kayıtlardan çıkarılmasına, Yönetim Kurulu yetkilidir. Bu tutarı aşan alacaklardan silinmesi öngörülenler birliğin ilgili yıl bütçesinde gösterilir. c) Zorunlu veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkânı kalmayan kişilerden alacakların, terkin edilebilmesi için düzenlenecek terkin talepnamesine; 1) İlgisine göre sorumlu veya ahizin bilinen adreslerine posta, mahalli zabıta veya jandarma vasıtasıyla yaptırılan tebligat ve kovuşturmaya ilişkin belgeler, 2) Mal varlığının tespiti amacıyla tapu ve/veya vergi dairesinden yapılacak araştırmaya ilişkin belgeler ile adres veya mal varlığının tespiti amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumu nezdinde yapılacak araştırmaya ilişkin belgeler, bağlanır. MADDE 62- (1) Gelirlerden alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Birliğe ait muhasebe birimince Tahakkuk Bordrosu na dayanılarak düzenlenen gelir tahakkuku tutarları bu hesaba borç, 380- Gelir Tahakkukları Hesabına alacak 2) Tahakkuktan fazla tahsilat yapılmak suretiyle bu hesaba alacak kaydedilen bir tutarın iadesi gerektiği takdirde, iade edilecek tutar bir taraftan bu hesaba borç, 380- Gelir Tahakkukları Hesabına alacak; diğer taraftan 600-Bütçe Gelirleri Hesabına borç, hak sahibine ödeme yapılmak üzere 333- Emanetler Hesabına alacak veya hak sahibinin banka hesabı biliniyorsa 103- Verile Çek ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak 17

18 3) Bütçe gelirleri hesabına kaydedilmiş tutarlardan başka bir hesaba alacak kaydedilmesi gerekirken, yanlışlıkla bu hesaba alacak kaydedilen tutarlar düzeltme işlemini teminen bir taraftan bu hesaba borç, ilgili hesaba alacak; diğer taraftan yılı içinde 600-Bütçe Gelirleri Hesabına, yılı geçtikten sonra 630-Bütçe Giderleri Hesabına borç, ilgili hesaba alacak 4) İlk madde ve malzemeler hesabında kayıtlı olan stokların satılması durumunda ortaya çıkan ancak henüz tahsil edilemeyen alacaklar satış değeri üzerinden bir taraftan bu hesaba borç, 380- Gelir Tahakkukları Hesabına alacak; diğer taraftan kayıtlı değeri üzerinden ilk madde ve malzeme için ayrılmış gider karşılığın bakiyesi 379- Gider Karşılıkları Hesabına ve varsa ilk madde ve malzeme için ayrılmış stok değer düşüklüğü karşılığı 158- Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabına borç, 150-İlk Madde ve Malzeme Hesabına alacak 5) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar hesap grubunda yer alan hesaplarda kayıtlı olan varlıkların satılması durumunda ortaya çıkan ancak henüz tahsil edilemeyen alacaklar bir taraftan bu hesaba borç, 380- Gelir Tahakkukları Hesabına alacak; diğer taraftan kayıtlı değeri üzerinden maddi ve maddi olmayan duran varlıklar için ayrılmış gider karşılığın bakiyesi 379- Gider Karşılıkları Hesabına ve varsa maddi ve maddi olmayan duran varlıklar için ayrılmış amortisman tutarı 257- Birikmiş Amortismanlar veya 268- Birikmiş Amortismanlar Hesabına borç, ilgili maddi ve maddi olmayan duran varlık hesabına alacak 6) Diğer faaliyetlerden doğan ancak henüz tahsil edilemeyen alacaklardan; bütçeye gelir kaydedilmesi gereken tutarlar bu hesaba borç, 380- Gelir Tahakkukları Hesabına veya ilgili diğer hesaplara alacak 7) Gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı alacaklardan vadesi geçmiş olanlar için tahakkuk ettirilen faiz tutarı bu hesaba borç, 380- Gelir Tahakkukları Hesabına alacak b) Alacak 1) Gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı alacaklardan, nakden veya mahsuben yapılan tahsilat tutarları bir taraftan bu hesaba alacak, 100-Kasa Hesabı veya 102-Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç; diğer taraftan 600-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 380- Gelir Tahakkukları Hesabına borç 2) Gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı birliğin asli faaliyetlerinden kaynaklanan hizmet gelirlerinden yapılan terkin iskonto ve diğer indirimler bu hesaba alacak, 380- Gelir Tahakkukları Hesabına borç 3) Satılan ilk madde ve malzeme ile maddi duran varlık satış bedelinden yapılan tahsilattan bütçeye gelir kaydedilmesi gereken tutar bu hesaba alacak, tahsilat tutarı 100-Kasa Hesabı veya 102-Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç; ayrıca bu hesaba kaydedilen tutar 600-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 380- Gelir Tahakkukları Hesabına borç 4) Diğer faaliyet alacakları hesabında kayıtlı tutarlardan yapılan terkin ve indirimler bu hesaba alacak, 380- Gelir Tahakkukları Hesabına borç 126 Verilen depozito ve teminatlar hesabı MADDE 63- (1) Verilen depozito ve teminatlar hesabı, birlikçe bir işin yapılmasının üstlenilmesi veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak diğer kamu idarelerine veya kişilere verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlenmesi için kullanılır. MADDE 64- (1) Verilen depozito ve teminatlar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Verilen depozito ve teminatlar bu hesaba borç, 100-Kasa Hesabı veya 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara alacak b) Alacak 1) Verilen depozito ve teminatlar hesabında kayıtlı tutarlardan geri alınanlar veya mahsup edilenler bu hesaba alacak, 100-Kasa Hesabı veya 102-Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç 14 Diğer alacaklar MADDE 65- (1) Diğer alacaklar hesap grubu, faaliyet alacakları dışında kalan alacakların izlenmesi için kullanılır. (2) Diğer alacaklar, niteliğine göre bu grup içinde açılacak 140-Kişilerden Alacaklar Hesabından oluşur. 18

19 140 Kişilerden alacaklar hesabı MADDE 66- (1) Kişilerden alacaklar hesabı, birliklerin faaliyet alacakları dışında kalan diğer alacakların izlenmesi için kullanılır. Hesaba ilişkin işlemler MADDE 67- (1) Kişilerden alacaklar hesabına alınarak takibi gereken alacaklar; kontrol, denetim, inceleme, kesin hükme bağlama veya yargılama sonucunda ortaya çıkar. (2) Kişilerden alacaklar hesabına kayıt yapılırken yardımcı hesap kodları ile birlikte bütçe sınıflandırmasında yer alan kodlar da kullanılır. (3) Kişilerden alacaklar hesabına aşağıda sayılan alacak tutarları kaydedilir: a) Bütçe giderleri hesabına gider kaydı suretiyle yapılan fazla ve yersiz ödemeler. b) Veznedarların muhafazası altında bulunan para, menkul kıymet ve değerli kâğıtlardan noksan çıkan veya zimmete geçirilen tutarlardan bu hesaba kaydedilmesine karar verilenler. c) Bütçe giderleri hesabı dışındaki diğer hesaplara borç veya alacak kaydı suretiyle verildiği, alındığı veya gönderildiği hâlde çalınan, zayi olan, fazla veya yersiz verilen veya noksan çıkan tutarlar. ç) Bütçe içi veya bütçe dışı olarak verilen veya gönderilen ön ödemelerden süresinde mahsup edilmeyen veya zimmete geçirilen tutarlar. d) Tahsildar, veznedar veya bu işlerle görevlendirilmiş bulunan memur ve mutemetler tarafından alındı veya diğer resmî belgeler karşılığında tahsil edildikten sonra zimmete geçirilen veya kaybedilen tutarlar. e) Hesapta kayıtlı tutarlar için tahakkuk ettirilecek faizler. (4) Kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlar, aşağıdaki açıklamalara göre takip ve tahsil edilir: a) Kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı alacakların takip ve tahsili muhasebe birimince yapılır. b) Muhasebe birimince, kişilerden alacaklar hesabına kaydedilen alacakların her biri için ayrı bir tahsilat izleme dosyası açılır. Bu dosyalara, alacağın hesaplara alındığı malî yıl ile bu rakamlardan sonra gelmek üzere malî yıl başında 1 den başlayarak verilen rakamlardan oluşan bir alacak sıra numarası verilir. Bu numaralar aynı zamanda kişilerden alacaklar hesabı defterinin alacak sıra numarasını da oluşturur. Alacakların izlenmesi bu dosyalardan yapılır. c) Kişilerden alacaklar hesabına alınan tutarlar için (b) alt bendinde belirtildiği şekilde verilen alacak sıra numaraları, alacağın tamamı tahsil edilinceye kadar kullanılır. Bu alacaklar için tahakkuk ettirilerek faiz bölümüne kaydedilen tutarlara da alacağın aslına ait alacak sıra numarası verilir ve faiz tutarlarının tahsili de aynı dosyadan izlenir. ç) Kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarların borçlularına tebligat yapılarak borçlarını yatırmaları için süre verilir. Bu süre zarfında tahsilat sağlanamadığı takdirde cebri tahsilat yoluna gidilir. (5) Alacaklar Borçlar Kanunu ve İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre takip ve tahsil edilir. (6) Muhasebe birimince kişilerden alacaklar hesabına kaydedilmesi gereken tutarlardan; a) Bütçeye gider kaydı suretiyle yapılan fazla ve yersiz ödemelerden; fazla ve yersiz ödemenin yapıldığı tarihten, b) Bütçe giderleri hesabı dışındaki hesaplardan fazla ve yersiz ödemeler, geri isteme iradesinin borçluya ulaştığı tarihten, c) Harcama yetkilisi mutemetlerine verilen avanslardan bu hesaba aktarılanlar, ön ödemenin mahsup veya iade edilmesi gerektiği tarihten, ç) Geçici ve sürekli görev yolluğu avanslarından bu hesaba aktarılanlar, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 59 ncu maddesinde belirtilen tarihlerden, d) Sözleşmeye dayanan alacaklar, kanun veya taahhütnamelerinde başka bir süre öngörülmemişse sözleşmenin ihlal edildiği tarihten, e) Taksitli alacaklar, ödenmeyen taksidin vadesinin geldiği tarihten, itibaren faize tabidir. 19

20 (7) Bu hesapta yer alan alacaklar için Borçlar Kanununda yer alan faiz hükümleri uygulanır. (8) Kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı alacakların zamanaşımının başlangıcı, süresi, kesilmesi ve durması aşağıda açıklanmıştır: a) Borçlar Kanununa göre tahsil edilmesi gereken alacaklar, haksız suretle mal ediniminden dolayı açılacak dava, zarar görenin verdiğini geri isteme hakkı olduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde bu hakkın doğduğu tarihten başlayarak 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Zamanaşımı söz konusu Kanunda belirtilen hâllerde kesilir. Zamanaşımının kesildiği durumlarda, kesilme tarihinden itibaren yeni bir zamanaşımı süresi işlemeye başlar. Ayrıca söz konusu Kanunda belirtilen hâllerde zamanaşımı durur. Bu durum ortadan kalktığında zamanaşımı, kaldığı yerden işlemeye devam eder. b) Yukarıda açıklanan esaslara göre vezne, mutemet, tahsildar ve ambar açıklarında açığın meydana geldiği, bu tarihin bilinmediği durumlarda olayın tespit edildiği, sözleşmeye bağlı alacaklarda taahhüdün bozulduğu, harcama yetkilisi mutemedi avanslarından doğan alacaklarda ilgili kanunda belirtilen mahsup süresinin bittiği, yolluk avanslarından doğan alacaklarda 6245 sayılı Harcırah Kanununda belirtilen mahsup sürelerinin dolduğu tarih zamanaşımının başlangıcıdır. c) Borç aslı zamanaşımına uğramış olan alacakların faizleri de zamanaşımına uğrar. ç) Zamanaşımına uğramış olsa dahi borçlular tarafından rızaen yapılan ödemeler kabul edilir. (9) Kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı alacakların terkin ve af işlemleri aşağıda açıklanmıştır: a) Af kanunları kapsamına girenlerin terkin işlemleri, ilgili af kanunu hükümlerine göre gerçekleştirilir. b) Zorunlu veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkânı kalmayan birlik alacaklarından birliğin bütçe yönetmeliğinde gösterilen tutara kadar olanların kayıtlardan çıkarılmasına, Yönetim Kurulu yetkilidir. Bu tutarı aşan alacaklardan silinmesi öngörülenler birliğin ilgili yıl bütçesinde gösterilir. c) Zorunlu veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkânı kalmayan kişilerden alacakların, terkin edilebilmesi için düzenlenecek terkin talepnamesine; 1) İlgisine göre sorumlu veya ahizin bilinen adreslerine posta, mahalli zabıta veya jandarma vasıtasıyla yaptırılan tebligat ve kovuşturmaya ilişkin belgeler, 2) Mal varlığının tespiti amacıyla tapu ve/veya vergi dairesinden yapılacak araştırmaya ilişkin belgeler ile adres veya mal varlığının tespiti amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumu nezdinde yapılacak araştırmaya ilişkin belgeler, bağlanır. Hesabının işleyişi MADDE 68- (1) Kişilerden alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Yapılan kontroller sonucunda yılı içerisinde bütçe giderleri hesabına borç kaydedilmek suretiyle fazla ve yersiz ödendiği tespit edilen bütçe giderleri bu hesaba borç, 630- Bütçe Giderleri Hesabına alacak Yılı geçtikten sonra fazla ve yersiz ödendiği tespit edilenler; Sayıştay, adlî ve idarî mahkemelerce tazmin hükmedilenler ile zamanaşımına uğratılan alacaklardan dolayı Sayıştay tarafından sorumluları adına tazmin hükmedilen tutarlar bu hesaba borç, tahsilinde bütçeye gelir kaydedilmek üzere 380- Gelir Tahakkukları Hesabına alacak 2) Aylık ve ücretlerden fazla ve yersiz kesilerek ilgili sosyal güvenlik kurumuna gönderilen paraların tamamı bu hesaba borç; birlik payını teşkil eden tutar tahsilinde bütçeye gelir kaydedilmek üzere 380- Gelir Tahakkukları Hesabına, noksan kesilen gelir vergisi tutarı 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına, kişiye ödenmesi gereken tutar ise 333-Emanetler Hesabına alacak 3) Kasa ve bankadan fazla ve yersiz ödendiği anlaşılan tutarlar, bu hesaba borç; 100- Kasa Hesabına veya 102-Banka Hesabına alacak 4) Taşınırın çalınmasından, kaybedilmesinden, kanunsuz veya yersiz harcanmasından doğan zararlar ile Sayıştay, adlî ve idarî mahkemelerce hüküm altına alınan tutarlar rayiç değeri üzerinden bu hesaba borç, tahsilinde bütçeye gelir kaydedilmek üzere 380- Gelir Tahakkukları Hesabına alacak Diğer taraftan taşınırın çıkış kaydına ilişkin muhasebe işlemleri de yapılır. 5) Avans ve kredi hesaplarında kayıtlı tutarlardan süresi içinde mahsup edilmeyen tutarlarla, avans alan şahsın zimmetine geçirdiği tutarlar bu hesaba borç, ilgili avans ve kredi hesaplarına alacak 20