Kültürel Zekâ Ölçeği nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
|
|
- Murat Günaydın
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 29(2), [Nisan 2014] Kültürel Zekâ Ölçeği nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Validity and Reliability Study of the Turkish Version of the Cultural Intelligence Scale Mustafa İLHAN *, Bayram ÇETİN ** ÖZ: Bu araştırmanın amacı, Ang vd. (2007) tarafından geliştirilen Kültürel Zekâ Ölçeği (KZÖ) ni Türkçe ye uyarlamak ve ölçeğin psikometrik özelliklerini incelemektir. Araştırma Öğretim Yılı Bahar Dönemi nde Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi nin farklı bölümlerinde öğrenim gören ve toplam 1104 öğrenciden oluşan 5 ayrı çalışma grubu üzerinde yürütülmüştür. KZÖ nün Türkçe ye uyarlanması sürecinde öncelikle ölçeğin dilsel eşdeğerliği incelenmiş ve Türkçe ile İngilizce formlardan elde edilen puanlar arasında pozitif yönde, güçlü ve anlamlı korelasyonlar saptanmıştır. Açımlayıcı ve Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda, KZÖ nün Türkçe formunun orijinal forma paralel dört faktörlü bir yapıya sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Uyum geçerliği çalışmasından elde edilen bulgular; KZÖ ile Kültürler Arası Duyarlılık Ölçeği arasındaki korelasyonun.61, KZÖ ile Tromso Sosyal Zeka Ölçeği arasındaki korelasyonun ise.44 olduğunu göstermiştir. Güvenirlik analizi sonucunda, ölçeğin iç tutarlılık katsayısı.85 ve test-tekrar güvenirlik katsayısı.81 olarak hesaplanmıştır. Madde analizi sonucunda, alt ölçeklerin düzeltilmiş madde toplam korelasyonlarının.33 ile.64 arasında değiştiği belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara dayanarak, KZÖ nün Türkçe formunun üniversite öğrencilerinin kültürel zekâları ölçmek amacıyla kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir. Anahtar sözcükler: kültürel zekâ, kültürel zekâ ölçeği, geçerlik, güvenirlik ABSTRACT: The purpose of the present study is to adapt Cultural Intelligence Scale (CIS), which is developed by Ang et al. (2007) to Turkish, and to assess its psychometrics properties. Research was conducted on 5 different study groups, who consisted of 1104 students at Dicle University Ziya Gokalp Education Faculty during 2012 Spring Semester. In Turkish adaptation process of CIS, its language equivalence was assessed and strong positive and significant correlations were obtained between Turkish and English versions. Explanatory and Confirmatory factor analysis showed four factors for Turkish version of CIS similar to its original version. Concurrent validity results showed that correlation between Turkish version of CIS and Intercultural Sensitivity Scale was.61 and correlation between Turkish version of CIS and Tromso Social Intelligence Scale was.44. Reliability analyses showed.85 internal consistency coefficient and.81 test-retest reliability. Item analyses showed corrected item-total correlations were between.33 and.64. Based on these results, it can be concluded that Turkish version of CIS is a valid and reliable measurement in assessing university students cultural intelligence. Keywords: cultural intelligence, cultural intelligence scale, validity, reliability 1.1. Zekânın Tanımı ve Çoklu Zekâ Teorisi 1. GİRİŞ Zekânın ne olduğu ve nasıl tanımlanması gerektiği uzun yıllardan beri birçok eğitimcinin ilgi alanını oluşturmaktadır (Saban, 2009). Zekânın soyut bir özellik olması (Ülgen, 1995) somut olarak tespitini (Öner, 2005) ve tanımının yapılmasını güçleştirmektedir (Christision, 1996). Bu durum zekâ kavramı ile ilgili farklı tanımların ortaya çıkmasına neden olmuştur (Arı, 2009; Eysenck, 1998; Ün Açıkgöz, 2009). Zekâ ile ilgili yapılan ilk tanımlarda; zekâ tek bir etmen olarak ele alınmış (Demirel, Başbay ve Erdem, 2006; Erden ve Akman, 2011; Özden, 2010; Sternberg, Lautry & Lubart, 2003) ve zekânın yalnızca akademik boyutlarına odaklanılmıştır (Ramis & Karistina, 2010). Tek etmen kuramına göre zekâ; sadece sayısal ve * Arş. Gör. Dicle Üniversitesi, Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi, Diyarbakır-Türkiye e-posta: mustafailhan21@gmail.com ** Doç. Dr., Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep Eğitim Fakültesi, Gaziantep-Türkiye e-posta: bcetin27@gmail.com
2 Kültüre Zekâ Ölçeği nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması 95 sözel alandaki yeterliliklere odaklanan (Matthews, 1988; Ün Açıkgöz, 2011) geleneksel zekâ testlerinden alınan puan olarak ifade edilmiştir (Benson, 2003; Siegler, 1992; Thomas & Gardner, 1986). Ancak daha sonra yapılan araştırmalar sonucunda zekânın, sözel ve matematiksel yönünün yanında; sözel anlayış, kelime akıcılığı, akıl yürütme, bellek, algısal hız gibi çok etmenli bir yapıda olduğu öne sürülmüştür (Bacanlı, 2000; Baymur, 1994). Buna bağlı olarak, çok etmenli zekâ anlayışını temele alan zekâ tanımları daha çok itibar görmeye başlamıştır (Özden, 2010). Özellikle Gardner tarafından ortaya atılan Çoklu Zekâ Kuramı çok etmenli zekâ anlayışını temele alan tanımlar arasında dikkat çekmektedir (Shearer, 2004). Gardner 1983 yılında yayınlamış olduğu Zihin Çevreleri adlı kitabında zekânın, zekâ testleri ile ölçülebilir tekil bir yapıya sahip olduğunu reddederek (Armstrong, 1994; Checkly, 1997; Roper & Davis, 2000); her bireyde sözel-dilsel, mantıksal-matematiksel, görsel-uzamsal, müzikalritmik, bedensel-kinestetik, sosyal-bireylerarası, içsel-özedönük zekâ olmak üzere en az yedi farklı zekâ alanının bulunduğunu savunmuştur (Gardner, 1993). Daha sonra zekâ ile ilgili çalışmalarına devam eden Gardner 1999 yılında doğacı zekâ olarak adlandırdığı yeni bir zekâ alanı daha tanımlamış (Roper & Davis, 2000; Smith, 2002) ve çoklu zekâ kuramının yeni zekâ alanlarının eklenmesine açık olduğunu ifade etmiştir (Baş, 2011). Gardner ın çoklu zeka kuramını ortaya atmasından sonra farklı eğitimciler ve psikologlar tarafından duygusal zekâ (Goleman, 1995; Mayer, Caruso & Salovey, 1997), pratik zekâ (Sternberg vd., 2000) ve ekolojik zekâ (McCallum, 2008) gibi değişik zekâ alanları öne sürülmüştür. Öne sürülen bu zekâ alanlarından biri de, farklı kültürden bireylerle etkileşime girme konusunda bazı bireylerin neden daha başarılı olduğu sorusuna yanıt olarak ortaya çıkan kültürel zekâdır (Alon & Higgins, 2005; Ang, Van Dyne, Yee & Koh, 2004; Earley, 2002; Earley & Ang, 2003; Ng & Earley, 2006) Kültürel Zekâ Kültürel zekâ; bireyin etkileşimde bulunduğu kültürlerin gereklerine göre davranışlarını ayarlayabilme (Ang, Van Dyne, & Koh, 2006; Earley & Ang, 2003), farklı kültürlerden bireylerle etkili bir şekilde iletişime girebilme (Thomas, 2006; Thomas & Inkson, 2004; Van Dyne, Ang & Nielsen, 2007) ve kültürel farklılıklara uyum sağlayabilme kapasitesi (Earley & Ang, 2003; Berry & Ward 2006; Ng & Earley, 2006; Sternberg & Grigorenko, 2006) olarak ifade edilmektedir. Kültürel farklılık; kültürel öğelerin çeşitliliğine dayanmakta (Başbay ve Kağnıcı, 2011) ve etnik köken, ırk, sosyoekonomik düzey, cinsiyet, engellilik, dil, din/mezhep, cinsel yönelim ve coğrafi bölgeye bağlı olarak birey ya da gruplar arasında görülen çeşitlilikler şeklinde tanımlanmaktadır (NCATE, 2008 den akt: Ünlü ve Erten, 2013). Dolayısıyla, her toplumun bir kültürü olduğu gibi; ortak geçmişlerine, yaşadıkları bölgeye, konuştukları dile, ekonomik uğraş alanlarına ve sosyo-ekonomik statülerine göre aynı toplum içinde yer alan insan toplulukları da farklı kültürler geliştirmektedir (Cırık, 2008). Bu bağlamda kültürel zekâ, hem diğer toplumlarla hem de toplum içerisindeki farklı kültürler ile etkileşime girme yeteneği açısından insanlar arasında görülen farklılıkları açıklamak üzere ileri sürülen bir zekâ alanı olarak nitelendirilebilir. Kültürel zekâ üst biliş, biliş, motivasyon ve davranış olmak üzere dört boyutlu bir yapıya sahiptir (Ang & Van Dyne, 2008; Ng, Van Dyne & Ang, 2009; Van Dyne, Ang & Nielsen, 2007). Kültürel zekânın üst biliş boyutu, bilgi işleme yeteneğine yoğunlaşmış olup (Earley & Ang, 2003), bireyin kültürler arası etkileşim sırasında kullandığı kültürel bilginin farkındalığı ve bu bilgiler üzerinde kontrol sahibi olup olmadığı ile ilgilidir (Ang & Van Dyne, 2008). Kültürel zekânın üst biliş boyutu gelişmiş olan bireyler; i) başkalarının kültürel tercihlerinin farkındadır, ii) farklı kültürlerden bireylerle etkileşime girerken ve etkileşim sonrasında kültürel bilgilerini gözden geçirir (Earley & Ang, 2003), iii) karşılaştıkları yeni kültürlere uyum sağlamaya çalışırken, bu kültüre ilişkin bilgileri nasıl öğreneceklerini planlama, bu yeni kültüre uyum sağlama konusundaki ilerlemelerini değerlendirme gibi üst düzey düşünme becerilerini kullanırlar (Ang & Van Dyne, 2008).
3 96 Mustafa İLHAN, Bayram ÇETİN Kültürel zekânın biliş boyutu, bireyin günlük deneyimler yardımıyla ya da formal eğitim yoluyla diğer kültürler hakkında edindiği bilgileri içerir (Ang, Van Dyne & Koh, 2006; Ang & Van Dyne, 2008; Ang, Van Dyne & Tan, 2011; Ng, Van Dyne & Ang, 2009; Ng & Earley, 2006). Bu bilgiler arasında diğer kültürlerin sosyal yapıları, ekonomik ve yasal sistemleri yer almaktadır (Ang vd., 2007; Ang & Van Dyne, 2008; Van Dyne, Ang & Nielsen, 2007). Triandis e (1995) göre, kültürel zekânın biliş boyutu gelişmiş olan bireyler kültürler arası durumlara ilişkin benzerlik ve farklılıkları anlama konusunda başarılıdırlar (Akt: Ng, Van Dyne & Ang, 2009). Kültürel zekânın motivasyon boyutu, bireyin farklı kültürlerden insanlarla etkileşime girme ve kültürlerarası durumlar hakkında bir şeyler öğrenme konusundaki istekliliğiyle ilgilidir (Ang & Van Dyne, 2008; Ang, Van Dyne, Yee & Koh, 2004; Ang, Van Dyne & Koh, 2006; Ng, Dyne & Ang, 2009; Ng & Earley 2006). Kültürel zekânın motivasyon boyutunda; öz yeterlilik ve içsel motivasyon yer almaktadır (Van Dyne, Ang & Koh, 2009). Kültürel zekânın motivasyon boyutu gelişmiş olan bireyler farklı kültürlere uyum sağlama konusundaki yeteneklerine güvenirler (Ang & Van Dyne, 2008; Ng, Dyne & Ang, 2009; Van Dyne, Ang & Nielsen, 2007). Kültürel zekânın davranış boyutu, kişinin farklı kültürel geçmişe sahip bireylerle karşılaştığında uygun sözel ya da sözel olmayan davranışları sergileyebilmesidir (Ang, Van Dyne, Yee & Koh, 2004; Ang, Van Dyne & Koh, 2006; Ng & Earley, 2006; Van Dyne, Ang & Nielsen, 2007). Kültürel zekânın davranış boyutu gelişmiş olan bireyler ses tonu ve konuşma hızı gibi sözel davranışlarıyla jest ve mimik gibi sözel olmayan davranışlarını etkileşimde bulundukları kültürlerin gereklerine göre ayarlayabilme konusunda başarılıdırlar (Ng, Van Dyne & Ang, 2009) Kültürel Zekâ ile Sosyal Zekâ Arasındaki İlişki Kültürel zekâ gibi, sosyal zekâ da bireyin diğer insanlarla etkileşime girme yeteneği ile ilgilenen bir zekâ alanıdır. Sosyal zekâ kavramı, bazı bireylerin günlük hayatta daha başarılı olmasına kaynaklık eden bir faktör olarak Thorndike (1920) tarafından ileri sürülmüştür. Zekâyı soyut, mekanik ve sosyal zekâ olmak üzere üçe ayırarak inceleyen Thorndike, soyut zekâyı, düşünceleri; mekanik zekâyı insanın çevresinde yer alan somut materyalleri anlama ve yönetme yeteneği olarak ifade etmiştir. Sosyal zekâyı ise, diğer insanları anlama ve yönetme, insan ilişkilerinde akıllıca davranma yeteneği olarak tanımlamıştır (Thorndike, 1920). Thorndike ın sosyal zekâyı ortaya atmasının ardından farklı araştırmacılar tarafından sosyal zekâya ilişkin değişik tanımlar yapılmıştır. Vernon (1933) sosyal zekânın; bireyin diğer insanlarla geçinebilme ve onların ruh hallerini anlayabilme yeteneğini, diğer insanlara karşı duyarlılığını, sosyal ortamlardaki rahatlığını ve sosyal konular hakkındaki bilgisini kapsadığını belirtmiştir. O'Sullivan ve Guilford (1965), sosyal zekâyı doğrudan gözlenebilir davranışlarından yola çıkarak ya da ipuçlarından hareketle diğer insanların duygularını, düşüncelerini ve niyetlerini anlama yeteneği şeklinde ifade etmiştir (Akt: Walker & Foley, 1973). Gardner (1983) ise, sosyal zekâyı, diğer insanların duygularını, ruh hallerini ve niyetlerini anlama yeteneği olarak tanımlamıştır. Bu tanımların ortak özelliği; sosyal zekânın bireyin diğer insanlarla etkileşime girme yeteneğine odaklanan bir zekâ alanı olarak ifade edilmesidir. Bu yönüyle sosyal zekanın kültürel zeka ile ilişkili bir zeka alanı olduğu düşünülmektedir (Thomas vd., 2008). Ancak, sosyal zekâ bir kültürel özgü olması (Ruzgis & Grigorenko, 1994) yönüyle kültürel zekâdan; kültürel zekâ da bireylerin yalnızca kültürler arası etkileşime girme kapasitelilerine odaklanması yönüyle sosyal zekâdan farklılık göstermektedir (Ang & Van Dyne, 2008; Crowne, 2009; Earley, 2002; Earley & Ang, 2003).
4 Kültüre Zekâ Ölçeği nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Kültürel Zekâ nın Ölçülmesi Kültürel zekâyı ölçmek için Ang vd. (2007) tarafından 20 madde ve 4 boyuttan oluşan Kültürel Zekâ Ölçeği-KZÖ (Cultural Intelligence Scale-CIS) geliştirilmiştir. KZÖ den yüksek puan alan bireylerin farklı kültürlerden insanlarla etkileşim halindeyken uygun davranışları sergileyebilme, kültürler arası etkileşimden hoşlanma, farklı kültürlerle etkileşime girme konusunda kendine güvenme, farklı kültürler hakkında bilgi edinme ve edindiği bilgileri etkileşimde bulunduğu kültürün gereklerine göre ayarlayabilme (Ang vd. 2007; Brislin, Worthley & MacNab, 2006) becerilerinin gelişmiş olduğu ifade edilmektedir. KZÖ den düşük puan alan bireylerin ise, farklı kültürler hakkında bilgi edinme, kültürler arası farklılıklara uyum sağlama ve farklı kültürlerle etkileşime girme konularında isteksiz oldukları söylenebilir (Brislin, Worthley & MacNab, 2006) Araştırmanın Amacı Bu araştırmada, Ang vd. (2007) tarafından geliştirilen KZÖ nün Türkçe ye uyarlanması ve ölçeğin psikometrik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda KZÖ nün; i) özgün formu ile Türkçe formu arasındaki dilsel eş değerliğin incelenmesi, ii) Türkçe formunun faktör yapısının belirlenmesi, iii) uyum geçerliğinin (ölçüt bağıntılı geçerlik) araştırılması, iv) toplam ve alt ölçek puanlarının güvenirliğinin saptanması ve v) madde ayırt ediciliklerinin incelenmesi hedeflenmektedir. Alanyazın incelendiğinde, Türk kültüründe bireylerin kültürel zekâlarını ölçmek amacıyla kullanılabilecek bir ölçme aracına rastlanmamıştır. Dolayısıyla KZÖ nün Türkçe ye uyarlanmasının amaçlandığı bu araştırmanın önemli olduğu düşünülmekte ve literatürdeki bu boşluğu dolduracağına inanılmaktadır. 2. YÖNTEM Bu araştırma, bir ölçek uyarlama çalışmasıdır. Bu bölümde; örneklem, araştırmada kullanılan veri toplama araçları ve ölçeğin Türkçe ye uyarlanması süreci hakkındaki bilgilere yer verilmiştir Örneklem KZÖ nün geçerlik ve güvenirlik çalışmaları Öğretim Yılı Bahar Dönemi nde Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi nin farklı bölümlerinde öğrenim gören üniversite öğrencileri üzerinde yürütülmüştür. Dicle Üniversitesi nde; hem yabancı ülkelerden hem de ülke içerisindeki farklı şehir ve coğrafi bölgelerinden öğrenciler bulunması, bu öğrenciler arasında erasmus hareketliliği kapsamında farklı ülkelerde belirli bir süre eğitim alan kişilerin yer alması ve dolayısıyla öğrencilerinin farklı kültürlerden bireyler ile etkileşime girme olanaklarının fazla olması, araştırmanın üniversite öğrencilerinden oluşan bir çalışma grubu üzerinde yürütülmesinin nedenlerinden biridir. KZÖ nün orijinal formunun yapı geçerliğinin üniversite öğrencilerinden oluşan bir örneklem üzerinde incelenmiş olması (Van Dyne, Ang & Koh, 2009), araştırma grubu olarak üniversite öğrencilerinin seçilmesinin bir diğer nedenidir. KZÖ nün orijinal formunun yapı geçerliği, Singapur Üniversitesi nde öğrenim gören ve araştırmaya katılmaya gönüllü olan öğrenciler üzerinde incelenmiştir. Toplam 576 öğrenciden elde edilen veriler üzerinden Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) uygulanarak ölçeğin faktör yapısı belirlenmeye çalışılmıştır. Bu durum, KZÖ nün Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının üniversite öğrencileri üzerinde yürütülmesinin nedenlerinden biri olmuştur. Çalışmanın üniversite öğrencilerinden oluşan bir örneklem üzerinde gerçekleştirilmesine karar verildikten sonra, hangi fakülte ya da fakültelerden öğrencilerin araştırmaya dâhil edilmesinin daha uygun olacağı sorusuna yanıt aranmıştır. Devlet Planlan Teşkilatı 2006 yılında, çok kültürlü eğitim desteklemek ve öğretmenlerin kültürel farklılıklara ilişkin duyarlılıklarını arttırmak için öğretmen eğitiminin geliştirilmesi gerektiğini ifade etmiştir (Demir, 2012). Bu noktadan hareketle, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü
5 98 Mustafa İLHAN, Bayram ÇETİN tarafından yayınlanan Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterliliklerinde; öğrenciler arasındaki kültürel farklılıkların bilincinde olması ve farklı kültürlerden gelen öğrencilerin en iyi şekilde öğrenebilmesi için çaba sarf etmesi öğretmenlerin sahip olması öngörülen yeterlikler arasında sayılmıştır (MEB Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri, 2006). Bu faktörlere bağlı olarak; farklı kültürlere duyarlı, öğrenciler arasında görülen kültürel farklılıkların bilincinde olan ve bu farklılıklara saygı gösteren öğretmen adaylarının yetiştirilmesi eğitim fakültelerinde verilen hizmet içi eğitimin temel amaçlarından biri haline gelmiştir (Çoban, Karaman ve Doğan, 2010). Sıralanan tüm faktörler göz önüne alındığında, araştırmanın eğitim fakültesinde öğrenim gören öğrencilerden oluşan bir örneklem üzerinde yürütülmesi uygun bir tercih olarak düşünülmüştür. Farklı kültürler ile yalnızca yabancı toplumların kastedilmediği; aynı toplam içerisinde etnik köken, dil, din ve mezhep gibi öğeler açısından çeşitlilik gösteren toplulukların da farklı kültürler olarak kabul edildiği (Banks & Banks, 2007; Cırık, 2008), Türkiye nin çok kültürlü yapıya sahip bir ülke olduğu (Bulduk, Tosun ve Ardıç, 2010), örneklem içerisinde; yabancı ülkelerden, kültürel çeşitliliğin fazla olduğu Mardin (Kaya, 2007) gibi iller başta olmak üzere Türkiye nin farklı şehirlerinden ve bölgelerinden öğrenciler bulunduğu dikkate alındığında, araştırma grubundaki katılımcıların ölçülen özellik açısından heterojen bir yapıya sahip olduğu düşünülmektedir. Araştırma, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi nde öğrenim gören ve toplam 1104 öğrenciden oluşan 5 ayrı çalışma grubu üzerinde yürütülmüştür. Birinci çalışma grubu İngilizce Öğretmenliği programına kayıtlı 100 öğrenciden oluşmaktadır. 71 i (%71) bayan ve 29 u (%29) erkek olan bu grubun yaş ortalaması dir. Ölçeğin dilsel eş değerlik analizi bu gruptan elde edilen veriler üzerinden gerçekleştirilmiştir. İkinci çalışma grubu Biyoloji öğretmenliği (n=19, %3.70), Fen Bilgisi Öğretmenliği (n=30, %5.90), İlköğretim Matematik Öğretmenliği (n=32, %6.30), Okul Öncesi Öğretmenliği (n=33, %6.40), Ortaöğretim Matematik Öğretmenliği (n=26, %5.10), Resim Öğretmenliği (n=42, %8.20), Sosyal Bilgiler Öğretmenliği (n=136, %26.60), Tarih Öğretmenliği (n=91, %17.80) ve Türkçe Öğretmenliği (n=103, %20.10) programlarına kayıtlı 512 öğrenciden oluşmaktadır. Bu gruptaki öğrencilerin 230 u (%44.92) bayan, 282 si (%55.08) erkek olup grubun yaş ortalaması dir. Ölçeğin yapı geçerliği, iç tutarlılık güvenirliği ve madde analizleri bu gruptan elde edilen veriler üzerinden gerçekleştirilmiştir. Üçüncü çalışma grubu Sınıf Öğretmenliği programına kayıtlı 79 öğrenciden oluşmaktadır. Bu gruptaki öğrencilerin 45 i (%57) bayan, 34 ü (%43) erkek olup grubun yaş ortalaması dir. Ölçeğin test tekrar test güvenirliği bu gruptan elde edilen veriler üzerinden hesaplanmıştır. Dördüncü çalışma grubu Biyoloji Öğretmenliği (n=21, %12.40), Coğrafya Öğretmenliği (n=25, %14.70), Fizik Öğretmenliği (n=29, %17.10) ve Kimya Öğretmenliği (n=95, %55.90) programlarına kayıtlı 170 öğrenciden oluşmaktadır. Bu gruptaki öğrencilerin 96 sı (%56.47) bayan, 74 ü (%43.53) erkek olup grubun yaş ortalaması dir. Uyum geçerliği kapsamında KZÖ nün Kültürler Arası Duyarlılık Ölçeği (KADÖ) ile arasındaki korelasyon bu gruptan elde edilen veriler üzerinden hesaplanmıştır. Beşinci çalışma grubu; Coğrafya Öğretmenliği (n=49, %20.20), Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği (n=98, %40.30), İlköğretim Matematik Öğretmenliği (n=9, %3.70), Ortaöğretim Matematik Öğretmenliği (n=17, %7.00), Sınıf Öğretmenliği (n=33, %13.60) ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği (n=37, %15.20) programlarına kayıtlı 243 öğrenciden oluşmaktadır. Bu gruptaki öğrencilerin 103 ü (%42.40) bayan, 140 ı (%57. 60) erkek olup grubun yaş ortalaması dir. Uyum geçerliği kapsamında KZÖ nün Tromso Sosyal Zeka Ölçeği (TSZÖ) ile arasındaki korelasyon bu gruptan elde edilen veriler üzerinden hesaplanmıştır Veri Toplama Araçları Araştırmada veri toplamak amacıyla KZÖ nün yanı sıra uyum geçerliğinin incelenmesinde KADÖ ve TSZÖ kullanılmıştır.
6 Kültüre Zekâ Ölçeği nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Kültürel Zeka Ölçeği-KZÖ (Cultural Intelligence Scale-CIS) KZÖ Ang vd. (2007) tarafından bireylerin kültürel zekâlarını ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. 7 li likert tipi bir derecelendirmeye sahip olan ölçekte 20 madde bulunmaktadır. Ölçek; Üst Biliş, Biliş, Motivasyon ve Davranış olarak adlandırılan 4 alt boyuttan oluşmaktadır. Bireylerin sahip olduğu kültürel bilgiler üzerinde kontrol sahibi olup olmamasını ve sahip olduğu kültürel bilgileri anlamada kullandığı zihinsel süreçleri yansıtan üst biliş alt boyutunda 4 madde bulunmaktadır. Örnek Madde: Kültürlerarası etkileşimlerde kullandığım kültürel bilgimin farkındayım. Bireylerin farklı kültürler hakkında sahip olduğu bilgileri yansıtan biliş alt boyutunda 6 madde bulunmaktadır. Örnek Madde: Diğer kültürlerin dini inançlarını ve kültürel değerlerini bilirim. Bireylerin farklı kültürlerden insanlarla etkileşime girme konusundaki ilgisini ve bu konudaki öz yeterlik inancını yansıtan motivasyon alt boyutunda 5 madde bulunmaktadır. Örnek Madde: Farklı kültürden insanlarla etkileşim kurmaktan zevk alırım. Bireylerin farklı kültürel geçmişe sahip insanlarla karşılaştığında uygun sözel ya da sözel olmayan davranışları sergileyebilme yeteneğini yansıtan davranış alt boyutunda 5 madde bulunmaktadır. Örnek Madde: Konuşma hızımı kültürlerarası etkileşimin gereklerine göre değiştirebilirim. Ang vd. (2007) tarafından KZÖ nün yapı geçerliğini ortaya koymak amacıyla Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. 40 maddelik form ile 576 öğrenciden elde edilen veriler üzerinden AFA gerçekleştirilmiştir. AFA sonucunda faktör yük değeri düşük olan 20 madde ölçekten çıkarılmıştır. Bu işlemin ardından faktör yük değeri.52 ile.80 arasında değişen 20 madde ve kuramsal temelle örtüşen 4 faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Faktörler arasındaki korelasyonların.21 ile.45 arasında değiştiği saptanmıştır. Madde analizi sonucunda ölçekte yer alan maddelerin düzeltilmiş madde toplam korelasyonlarının.47 ile.71 arasında sıralandığı belirlenmiştir. Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayıları; üst biliş alt boyutu için.72, biliş alt boyutu için.86, motivasyon alt boyutu için.76 ve davranış alt boyutu için.83 olarak bulunmuştur Kültürler Arası Duyarlılık Ölçeği-KADÖ (Intercultural Sensitivity Scale-ISS) Chen ve Starosta (2000) tarafından geliştirilen ölçek Bulduk, Tosun ve Ardıç (2010) tarafından Türkçe ye uyarlanmıştır. Ölçek 5 li likert tipi bir derecelendirmeye sahiptir. Ölçekte 15 i olumlu (kültürler arası duyarlılığı destekleyen) ve 9 u olumsuz (kültürler arası duyarlılığı desteklemeyen) olmak üzere toplam 24 madde bulunmaktadır. Ölçeğin orijinal formu iletişimde sorumluluk (7 madde), kültürel farklılıklara saygı (6 madde), iletişimde kendine güvenme (5 madde), iletişimden hoşlanma (3 madde) ve iletişimde dikkatli olma (3 madde) şeklinde adlandırılan 5 boyuttan oluşmaktadır. Orijinal formunda ölçeğinin bütününe ait Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı.86 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin Türkçe formu ise orijinal formdan farklı olarak 6 boyutlu bir yapıya sahiptir. Türkçe formunda ölçeğin bütününe ait Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı.72 olarak hesaplanmıştır. KADÖ nün Türkçe formunun zamana karşı değişmezliğini belirlemek için ölçek 32 üniversite öğrencisine iki hafta ara ile iki kez uygulanmıştır. Uygulama sonucunda ölçeğin test tekrar test güvenirlik katsayısı.85 olarak hesaplanmıştır. KADÖ nün bu çalışmadaki güvenirliği iç tutarlılık yöntemiyle hesaplanmış ve iç tutarlılık katsayısı.77 olarak bulunmuştur. Güvenirlik katsayısı.70 ve üzerinde olan ölçeklerin güvenilir olduğu kabul edilmektedir (Domino & Domino, 2006; Urbina, 2004). Buna göre, KADÖ için bu çalışmada elde edilen ölçümlerin yeterli düzeyde güvenilir olduğu söylenebilir Tromso Sosyal Zekâ Ölçeği-TSZÖ (Tromso Social Intelligence Scale-TSIS) TSZÖ Silvera, Martinussen ve Dahl (2001) tarafından geliştirilmiş, Doğan ve Çetin (2009) tarafından Türkçe ye uyarlanmıştır. Ölçek 7 li likert tipi bir derecelendirmeye sahiptir. Ölçekte 10 olumlu (sosyal zekâyı destekleyen) ve 11 olumsuz (sosyal zekâyı desteklemeyen) olmak üzere toplam 21 madde bulunmaktadır. Ölçeğin orijinal formu sosyal bilgi süreci, sosyal beceri ve sosyal farkındalık olmak üzere üç boyutlu bir yapıya sahiptir. Ölçeğin sosyal bilgi
7 100 Mustafa İLHAN, Bayram ÇETİN süreci alt boyutunda insan ilişkilerine yönelik olarak sözlü ya da sözsüz mesajları anlama, empati kurabilme, açık mesajların ötesinde gizli mesajları da okuyabilme becerilerini ölçen 8 madde bulunmaktadır. Örnek Madde: Bir açıklama yapmalarına gerek duymadan insanların ne yapmaya çalıştıklarını çoğunlukla anlarım. Sosyal Beceri alt boyutunda etkin dinleme, atılgan davranışta bulunma, bir ilişkiyi başlatma, sürdürme ve sonlandırma gibi temel iletişim becerilerini ölçen 6 madde bulunmaktadır. Örnek Madde: Sosyal ortamlara kolaylıkla uyum sağlarım. Sosyal Farkındalık alt boyutunda ise ortama, yere ve zamana uygun olarak etkili bir şekilde davranma becerisini ölçen 7 madde bulunmaktadır. Örnek Madde: Farkına varmadan çoğu kez başkalarını incitirim. Ölçeğin orijinal formunda Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayıları sosyal bilgi süreci alt ölçeği için.81, sosyal beceri alt ölçeği için.86 ve sosyal farkındalık alt ölçeği için.79 bulunmuştur. Ölçeğin Türkçe formunda, orijinal forma paralel 3 boyutlu bir yapı elde edilmiştir. Ölçeğin Türkçe formuna ait Cronbach Alpha güvenirlik katsayıları ölçeğin tümü için.83, Sosyal Bilgi Süreci alt boyutu için.77, Sosyal Beceriler alt boyutu için.84 ve Sosyal Farkındalık alt boyutu için.67 olarak bulunmuştur. TSZÖ nün Türkçe formunun zamana karşı değişmezliğini belirlemek amacıyla ölçek 101 üniversite öğrencisine iki hafta ara ile iki kez uygulanmıştır. Uygulama sonucunda ölçeğinin bütününe ait test tekrar test güvenirlik katsayısı.80 olarak bulunmuştur. Alt ölçekler için hesaplanan test tekrar güvenirlik katsayıları ise, Sosyal Bilgi Süreci alt ölçeğinde.68, Sosyal Beceriler alt ölçeğinde.81 ve Sosyal Farkındalık alt ölçeğinde.95 şeklindedir. TSZÖ nün bu çalışmadaki güvenirliği iç tutarlık yöntemiyle hesaplanmış ve iç tutarlık katsayısı ölçeğin geneli için.81 olarak bulunmuştur. Güvenirlik katsayısı.70 ve üzerinde olan ölçeklerin güvenilir olduğu kabul edilmektedir (Pallant, 2005; Urbina, 2004). Buna göre, TSZÖ ölçeği için hesaplanan güvenirlik katsayılarının kabul edilebilir sınırlar içerisinde yer aldığı söylenebilir İşlem KZÖ nün Türkçe ye uyarlanması sürecinde öncelikle 25 Şubat 2012 tarihinde Linn Van Dyne ile elektronik posta yoluyla iletişime geçilmiş ve ölçeğin uyarlanabileceğine ilişkin gerekli izin alınmıştır. Gerekli izin alındıktan sonra ölçeğin kaynak dil olan İngilizce den hedef dil olan Türkçe ye çeviri sürecine geçilmiştir. Bir ölçme aracının geliştirildiği kültürden farklı bir kültüre uyarlanması sürecindeki en kritik işlemi, ölçeğin kaynak dilden hedef dile çeviri çalışması oluşturmaktadır (Beaton, Bombardier, Guillemin & Ferraz, 2000; Geisinger, 1994). Bu nedenle, ölçek iyi düzeyde İngilizce bilen 7 eğitim bilimi uzmanı tarafından Türkçe ye çevrilmiştir. Bu çeviriler karşılaştırılarak her bir madde için, o maddeyi en iyi temsil ettiği düşünülen Türkçe ifadeler belirlenmiştir. Ardından Türkçe ve İngilizce formlar karşılaştırılmış ve Eğitim Bilimleri alanından iki öğretim üyesi tarafından tekrar incelenerek yapılan çevirilerdeki tartışmalı maddeler ele alınmıştır. Elde edilen Türkçe form ile İngilizce form arasındaki tutarlığı belirlemek için dilsel eşdeğerlik çalışması yapılmıştır. Bu çalışmalar dilsel eşdeğerlik için yeterli kabul edilmiştir. KZÖ nün geçerlik çalışması kapsamında yapı ve uyum geçerlikleri incelenmiştir. Yapı geçerliği için AFA ve DFA çalışmalarına yer verilmiştir. Uyum geçerliği kapsamında KZÖ nün KADÖ ve TSZÖ ile arasındaki korelasyonlar hesaplanmıştır. KZÖ nün güvenirliği iç tutarlılık ve test tekrar test yöntemleriyle, madde ayırt ediciliği ise düzeltilmiş madde toplam korelasyonu ile hesaplanmıştır. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizleri SPSS 17.0 ve LISREL 8.54 programları kullanılarak gerçekleştirilmiştir Dilsel Eşdeğerlik 3. BULGULAR KZÖ nün dilsel eşdeğerlik çalışmasından elde edilen bulgular Türkçe ve orijinal form puanları arasındaki korelasyonun ölçeğin bütünü için.98, Üst Biliş alt ölçeği için.91, Biliş alt ölçeği için.96, Motivasyon alt ölçeği için.94 ve Davranış alt ölçeği için.91 olduğunu
8 Kültüre Zekâ Ölçeği nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması 101 göstermiştir. Bulgulardan hareketle, ölçeğin Türkçe formu ile İngilizce formunun dilsel açıdan eşdeğer olduğu söylenebilir. KZÖ nün Türkçe ve İngilizce formlarında yer alan maddelerin korelasyonlarına ilişkin bulgular Tablo 1 de gösterilmiştir. Tablo 1: KZÖ Maddelere Göre Dilsel Eşdeğerlik Bulguları Madde No r Madde No r Madde No r Madde No r KZÖ 1.96 KZÖ 6.91 KZÖ KZÖ KZÖ 2.80 KZÖ 7.81 KZÖ KZÖ KZÖ 3.88 KZÖ 8.94 KZÖ KZÖ KZÖ 4.65 KZÖ 9.92 KZÖ KZÖ KZÖ 5.87 KZÖ KZÖ KZÖ Yapı Geçerliği KZÖ nün Türkçe formunun faktör yapısını incelemek amacıyla AFA ve DFA uygulanmıştır Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) AFA gerçekleştirilmeden önce veri setinin faktör analizi için uygun olup olmadığının belirlenmesi gerekir. Örneklem büyüklüğü bu incelemede ilk sırada yer almaktadır. Crowley ve Lee (1992) faktör analizi için 100 katılımcının yetersiz, 200 ün ortalama, 300 ün iyi, 500 ün çok iyi ve 1000 katılımcının mükemmel olduğunu belirtmektedir (Akbulut, 2010). Dolayısıyla araştırmadaki katılımcı sayısının faktör analizi için oldukça iyi olduğu söylenebilir. Örneklemin veri analizine uygun olup olmadığını belirlemek için yapılacak bir diğer işlem Kaiser-Meyer- Oklin in (KMO) ve Barlett Sphericity testlerinin gerçekleştirilmesidir. KMO 0 ile 1 arasında değişen değerler alabilmektedir. Kaiser e göre (1974) 0.5 in üzerindeki KMO değerleri kabul edilebilir değerledir (Field, 2009). Bununla birlikte; 0.5 ile 0.7 arasındaki KMO değerlerinin orta, 0.7 ile 0.8 arasındaki değerlerin iyi, 0.8 ile 0.9 arasındaki değerlerin çok iyi ve 0.9 un üzerindeki değerlerin ise mükemmel olduğu kabul edilmektedir (Hutcheson & Sofroniou, 1999). Bu çalışmada KMO örneklem uygunluk katsayısı.840, Barlett Sphericity testi değeri ise (p<.001, sd=190) bulunmuştur. Bu sonuca göre, verilerin faktör analizine uygun olduğu söylenebilir. Bu tespitin ardından gerçekleştirilen AFA da temel bileşenler yöntemi (principal components) ve oblik döndürme (direct oblimin) sonucunda toplam varyansın %52.66 sını açıklayan ve orijinal formdaki maddelerle bire bir örtüşen 4 faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Bu döndürme tekniğinin kullanılması faktörlerin birbiri ile ilişkili olmasından kaynaklanmaktadır. Belirlenen faktörler orijinal ölçekte olduğu gibi Üst Biliş, Biliş, Motivasyon ve Davranış olarak isimlendirilmiştir. Ölçekte bulunan tüm maddelerin faktör yükleri.30 dan yüksek olduğu için ölçekten herhangi bir maddenin çıkarılmasına gerek duyulmamıştır. Ölçeğin faktör yükleri ve açıkladıkları varyans oranlarına ilişkin bilgiler Tablo 2 de sunulmuştur.
9 102 Mustafa İLHAN, Bayram ÇETİN Tablo 2: KZÖ nün Faktör Yapısı ve Faktör Yükleri Faktör Üst Biliş Biliş Motivasyon Davranış Madde Faktör MADDELER No Yükü KZÖ 1 Farklı kültürel geçmişe sahip insanlarla etkileşim kurarken kullandığım kültürel bilgilerin farkındayım..82 KZÖ 2 Bana yabancı bir kültürden gelen insanlarla etkileşim kurarken kültürel bilgimi ayarlarım..80 KZÖ 3 Kültürlerarası etkileşimlerde kullandığım kültürel bilgimin farkındayım..82 KZÖ 4 Farklı kültürlere sahip insanlarla etkileşim halindeyken, kültürel bilgilerimin doğruluğunu kontrol ederim..65 Açıkladığı Varyans % 8.09 KZÖ 5 Diğer kültürlerin yasal ve ekonomik sistemlerini bilirim.61 KZÖ 6 Diğer dillerin kurallarını (örneğin; kelime bilgisi, dil bilgisi) bilirim..63 KZÖ 7 Diğer kültürlerin dini inançlarını ve kültürel değerlerini bilirim..77 KZÖ 8 Diğer kültürlerin evlilik yapılarını bilirim..80 KZÖ 9 Diğer kültürlerin sanat ve zanaatlarını bilirim..76 KZÖ 10 Diğer kültürlerin sözel olmayan davranışları (jest ve mimik) ifade etme şekillerini bilirim..59 Açıkladığı Varyans % KZÖ 11 Farklı kültürden insanlarla etkileşim kurmaktan zevk alırım..69 KZÖ 12 Bana yabancı bir kültürün halkı ile karşılaştığımda onlarla kaynaşabilme konusunda kendime güvenirim..79 KZÖ 13 Yeni bir kültüre uyum sağlama sürecinde yaşayacağım stres ile başa çıkabilme konusunda kendime güvenirim..72 KZÖ 14 Yabancısı olduğum bir kültürde yaşamaktan hoşlanırım..67 KZÖ 15 Farklı bir kültürdeki alışveriş koşullarına alışabilme konusunda kendime güvenirim..67 Açıkladığı Varyans % KZÖ 16 Konuşma davranışlarımı (örneğin; ses tonu, aksan vb.) kültürlerarası iletişimin gereklerine göre ayarlarım..58 KZÖ 17 Farklı kültürlerarası durumlara uyum sağlamak için duruma göre duraksar ya da sessiz kalırım..55 KZÖ 18 Konuşma hızımı kültürlerarası etkileşimin gereklerine göre değiştirebilirim..78 KZÖ 19 Sözel olmayan davranışlarımı kültürlerarası etkileşimin gereklerine göre değiştirebilirim..77 KZÖ 20 Yüz ifadelerimi kültürlerarası etkileşimin gereklerine göre değiştirebilirim..69 Açıkladığı Varyans % 6.92 AÇIKLANAN TOPLAM VARYANS % AFA sonuçlarına göre, Üst Biliş alt ölçeği 4 maddeden oluşmakta ve toplam varyansın %8.09 unu açıklamaktadır. Üst biliş alt ölçeğinde yer alan maddelerin faktör yükleri.65 ile.82 arasında değişmektedir. Biliş alt ölçeği 6 maddeden oluşmakta ve toplam varyansın %11.36 sını açıklamaktadır. Biliş alt ölçeğinde yer alan maddelerin faktör yükleri.59 ile.80 arasında sıralanmaktadır. Motivasyon alt ölçeği 5 maddeden oluşmakta ve toplam varyansın %26.30 unu açıklamaktadır. Motivasyon alt ölçeğinde yer alan maddelerin faktör yükleri.67 ile.79 arasında değişmektedir. Davranış alt ölçeği 5 maddeden oluşmakta ve toplam varyansın %6.92 sini açıklamaktadır. Davranış alt ölçeğinde yer alan maddelerin faktör yükleri.55 ile.78 arasında
10 Kültüre Zekâ Ölçeği nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması 103 sıralanmaktadır. KZÖ den elde edilen dört faktörlü yapı dört ayrı ölçek olarak değerlendirilebildiği gibi, ölçekten kültürel zekâya ilişkin toplam bir puan da elde edilebilmektedir. Gerek toplam puanda gerekse alt ölçeklerde puan artışı yüksek kültürel zekâyı ifade etmektedir Doğrulayıcı Faktör Analizi Bu araştırmada, KZÖ nün orijinal formunun faktör yapısının Türk örneklemde doğrulanıp doğrulanmayacağını ortaya koymak üzere DFA uygulanmıştır. DFA da sınanan modelin yeterliliğini ortaya koymak üzere pek çok uyum indeksi kullanılmaktadır. Bu çalışmada yapılan DFA için Ki-Kare Uyum Testi (Chi-Square Goodness), iyilik uyum indeksi (Goodness of Fit Index, GFI), düzeltilmiş iyilik uyum indeksi (Adjustment Goodness of Fit Index, AGFI) karşılaştırmalı uyum indeksi (Comparative Fit Index, CFI), normlaştırılmış uyum indeksi (Normed Fit Index, NFI), normlaştırılmamış uyum indeksi (Non-Normed Fit Index, NNFI) göreli uyum indeksi (Relative Fit Index, RFI), fazlalık uyum indeksi (Incremental Fit Index, IFI), tahmin hatalarının ortalamasının karekökü (Root Mean Square Error of Approximation, RMSEA), standartlaştırılmış hata kareleri ortalamasının karekökü (Standardized Root Mean Square Residual, SRMR), sıkı normlaştırılmış uyum indeksi (Parsimony Normed Fit Index, PNFI) ve sıkı iyilik uyum indeksi (Parsimony Goodness of Fit Index, PGFI) incelenmiştir. Uyum indekslerine ilişkin dikkate alınması gereken ölçütler hakkında araştırmacılar arasında tam bir uzlaşı bulunmamaktadır (Wetson & Gore, 2006). Bununla birlikte genel olarak; GFI, CFI, NFI, RFI ve IFI indeksleri için 0.90 değeri kabul edilebilir uyuma ve 0.95 değeri mükemmel uyuma işaret etmektedir. (Bentler, 1980; Bentler & Bonett, 1980; Marsh, Hau, Artelt, Baumert & Peschar, 2006). NNFI için.95 değeri kabul edilebilir uyum ve.97 değeri mükemmel uyum ölçütü olarak alınmaktadır. AGFI için.85 değeri kabul edilebilir uyumu ve.90 değeri mükemmel uyumu ifade etmektedir (Schermelleh-Engel & Moosbrugger, 2003). RMSEA için.08 kabul edilebilir uyuma ve.05 mükemmel uyuma işaret etmektedir (Brown & Cudeck, 1993; Byrne ve Campbell, 1999). SRMR için ise.05 değeri mükemmel uyum ve.10 değeri kabul edilebilir uyum ölçütü olarak alınmaktadır. PNFI ve PGFI uyum indekslerinin.50 nin üzerinde olması kabul edilebilir uyumu (Meyers, Gamst & Guarino, 2006),.95 ve üzerinde olması ise, mükemmel uyumu göstermektedir (Meydan ve Şeşen, 2011). Yapılan DFA da elde edilen modelin uyum indeksleri incelenmiş ve minimum ki-kare değerinin (χ 2 =404.39, N=512, p=0.00) anlamlı olduğu görülmüştür. Uyum indeksi değerleri ise RMSEA=.054, GFI=.93, AGFI=.91, CFI=.96, NFI=.93, NNFI=.95, RFI=.92, IFI=.96, SRMR=.05, PGFI=.72 ve PNFI=.80 olarak bulunmuştur. İncelenen uyum indekslerine ilişkin mükemmel ve kabul edilebilir uyum ölçütleri, DFA dan elde edilen dört faktörlü modelin uyumlu olduğunu ve ölçeğin orijinal formundaki faktör yapısının Türk örnekleminde doğrulandığını göstermektedir. Birinci düzey DFA dan elde edilen dört boyutlu modele ilişkin faktör yükleri Şekil 1 de görülmektedir. Şekil 1 de görülebileceği gibi Üst Biliş alt boyutu için faktör yükleri.51 ile.77 arasında, Biliş alt boyutu için.50 ile.77, Motivasyon alt boyutu için.47 ile.77 ve Davranış alt boyutu için.37 ile.73 arasında değişmektedir.
11 104 Mustafa İLHAN, Bayram ÇETİN KZÖ 1.76 KZÖ 2 KZÖ 3 KZÖ 4 KZÖ 5 KZÖ Üst Biliş KZÖ 7 KZÖ 8 KZÖ Biliş KZÖ KZÖ 11 KZÖ KZÖ 13 KZÖ 14 KZÖ Motivasyon n.36 KZÖ 16 KZÖ KZÖ 18 KZÖ 19 KZÖ Davranış Şekil 1: KZÖ ye İlişkin Birinci Düzey DFA dan Elde Edilen Path Diyagramı ve Faktör Yükleri Birinci düzey DFA sonucunda elde edilen t değerleri Tablo 3 te sunulmuştur. Tablo 3 teki bulgulara göre, KZÖ de yer alan maddelere ilişkin t değerlerinin 7.71 ile arasında değiştiği belirlenmiştir. Hesaplanan t değerlerinin 1.96 dan büyük olması.05 düzeyinde; 2.58 den büyük olması ise.01 düzeyinde anlamlı olduğunu göstermektedir (Jöreskog & Sörbom, 1993; Kline, 2011). Buna göre, birinci düzey DFA da elde edilen tüm t değerlerinin.01 düzeyinde anlamlı olduğu saptanmıştır. Anlamlı olmayan t değerleri, söz konusu t değerlerine ilişkin maddelerin modelden çıkarılması gerektiğine işaret etmekte veya araştırmadaki katılımcı sayısının faktör analizi için yetersiz olduğunun göstergesi olarak değerlendirilmektedir (Byrne, 2010). Dolayısıyla, birinci düzey DFA sonucunda elde edilen t
12 Kültüre Zekâ Ölçeği nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması 105 değerleri, araştırma grubundaki katılımcı sayısının faktör analizi için yeterli olduğunu doğrulamakta ve modelden çıkarılması gereken madde bulunmadığını ortaya koymaktadır. Tablo 3. KZÖ için Birinci Düzey DFA dan Elde Edilen t-testi Değerleri Madde No t Madde No t Madde No t Madde No t KZÖ ** KZÖ ** KZÖ 11 ** ** KZÖ ** KZÖ ** KZÖ ** KZÖ 12 ** ** KZÖ ** KZÖ ** KZÖ ** KZÖ 13 ** ** KZÖ ** KZÖ ** KZÖ ** KZÖ 14 ** ** KZÖ ** KZÖ ** KZÖ ** KZÖ 15 ** ** KZÖ ** ** p<.001 KZÖ nün orijinal formuna ait dört faktörlü yapının Türk örnekleminde doğrulanıp doğrulanmadığını belirlemek amacıyla gerçekleştirilen birinci düzey DFA ya ek olarak; Üst Biliş, Biliş, Motivasyon ve Davranış alt ölçeklerinin bir üst yapı olarak tanımlanan Kültürel Zeka örtük değişkenine ne ölçüde uyum sağladığını belirlemek amacıyla ikinci düzey DFA uygulanmıştır. Bir başka ifadeyle, birinci düzey DFA da birbirinden bağımsız ancak birbiriyle ilişkili birer temel bileşen olan Üst Biliş, Biliş, Motivasyon ve Davranış alt ölçeklerinin daha üst bir yapı olan Kültürel Zekâ nın birer bileşeni olup olmadığı ikinci düzey DFA ile sınanmıştır. İkinci düzey DFA da minimum χ 2 değerinin (χ 2 =418.33, N=512, p=.00) anlamlı olduğu görülmüş ve uyum indeksi değerleri; RMSEA=.055, GFI=.92, AGFI=.90, CFI=.96, NFI=.93, NNFI=.95, RFI=.92, IFI=.96, SRMR=.051, PGFI=.73 ve PNFI=.81 olarak bulunmuştur. Söz konusu uyum indekslerine ilişkin mükemmel ve kabul edilebilir uyum ölçütleri dikkate alındığında, ikinci düzey DFA dan elde edilen uyum indekslerinin yeterli olduğu görülmektedir. Buna göre, Kültürel Zekânın; Üst Biliş, Biliş, Motivasyon ve Davranış olarak adlandırılan dört faktörlü bir yapı ile ölçülebileceği söylenebilir. İkinci düzey DFA sonucunda elde edilen faktörölçek ilişkine ait t-testi değerleri Şekil 2 de sunulmuştur. Şekil 2 ye göre, tüm t değerlerinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir. Dolayısıyla, Üst Biliş, Biliş, Motivasyon ve Davranış alt ölçeklerinin Kültürel Zekâ örtük değişkenin anlamlı birer yordayıcısı olduğu söylenebilir. Üst Biliş t=9.84 ** Biliş Motivasyon t=6.89 ** t=11.36 ** Kültürel Zekâ Davranış t=8.76 ** Şekil 2: KZÖ Faktör-Ölçek İlişkine Ait t-testi Değerleri, ** p<.001 İkinci düzey DFA dan elde edilen modele ilişkin faktör yükleri ise Şekil 3 te görülmektedir. Şekil 3 te görülebileceği gibi, Üst Biliş alt boyutu için faktör yükleri.51 ile.79 arasında, Biliş alt boyutu için.51 ile.77 arasında, Motivasyon alt boyutu için faktör yükleri.48 ile.77 arasında ve Davranış alt boyutu için faktör yükleri.37 ile.73 arasında sıralanmaktadır.
13 106 Mustafa İLHAN, Bayram ÇETİN KZÖ 1 KZÖ 2 KZÖ 3 KZÖ Üst Biliş KZÖ 5 KZÖ 6 KZÖ 7 KZÖ Biliş.59 KZÖ 9 KZÖ 10 KZÖ 11 KZÖ Kültürel Zekâ KZÖ Motivasyon KZÖ 14 KZÖ 15 KZÖ KZÖ 17 KZÖ Davranış KZÖ 19 KZÖ Şekil 3: KZÖ ye İlişkin İkinci Düzey DFA dan Elde Edilen Path Diyagramı ve Faktör Yükleri Araştırmada incelenen uyum indekslerine ilişkin mükemmel ve kabul edilebilir uyum ölçütleri ile birinci ve ikinci düzey DFA dan elde edilen uyum indeksleri Tablo 4 te sunulmuştur. Tablo 4 teki bulgulara göre, birinci ve ikinci düzey DFA dan elde edilen uyum indekslerinin birbirine oldukça yakın olduğu görülmektedir. Buna göre, birinci düzey DFA dan elde edilen uyum indeksleri nispeten daha iyi olsa da her iki modelin uyumunun benzer olduğu söylenebilir. Birinci ve ikinci düzey DFA dan elde edilen uyum indeksleri; KZÖ nün Türkçe formunun yapı geçerliğinin sağlandığına işaret etmektedir.
14 Kültüre Zekâ Ölçeği nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması 107 Tablo 4: Araştırmada İncelenen Uyum İndekslerine İlişkin Mükemmel ve Kabul edilebilir Uyum Ölçütleri ile DFA dan Elde Edilen Uyum İndeksi Değerleri İncelenen Uyum İndeksleri Mükemmel Uyum Kabul Edilebilir Uyum Birin Düzey DFA dan Elde Edilen Uyum İndeksleri İkinci Düzey DFA dan Elde Edilen Uyum İndeksleri χ 2 /sd 0 χ 2 /sd 2 2 χ 2 /sd GFI.95 GFI GFI AGFI.90 AGFI AGFI CFI.95 CFI CFI NFI.95 NFI NFI NNFI.97 NNFI NNFI RFI.95 RFI RFI IFI.95 IFI IFI RMSEA.00 RMSEA RMSEA SRMR.00 SRMR SRMR PGFI.50 SRMR SRMR PNFI.50 SRMR SRMR Uyum Geçerliği Uyum geçerliği kapsamında KZÖ nün KADÖ ve TSZÖ ile arasındaki korelasyon hesaplanmıştır. Elde edilen bulgular KZÖ ile KADÖ arasındaki korelasyonun.61, KZÖ ile TSZÖ arasındaki korelasyonun ise.44 olduğunu göstermiştir. KZÖ nün KADÖ ve TSZÖ ile arasındaki korelasyonlar Tablo 5 te gösterilmiştir. Tablo 5: KZÖ nün KADÖ ve TSZÖ ile Arasındaki Korelasyonlar * p<.01 KZÖ KDÖ n=170 r=.61 * TSZÖ n=243 r=.44 * Araştırmada ayrıca; kültürel zekânın, sosyal zekâdan farklı bir özelliği ölçüp ölçmediğini belirlemek için iki ölçekten alınan puanlar arasındaki farklın anlamlılığı ilişkili örneklem t testi ile analizi edilmiştir. Analiz sonucunda, öğrencilerin sosyal ve kültürel zekâ ölçeklerinden aldıkları puanlar arasında anlamlı fark bulunduğu tespit edilmiştir [t (242)=2.18, p<.05]. Kültürel ve sosyal zekâ ölçeklerinden alınan puanlar arasında anlamlı bir fark bulunması; kültürel zekânın sosyal zekâdan ayrı bir özelliği ölçtüğü anlamına gelmektedir. Öte yandan, öğrencilerin kültürel ve sosyal zekâ ölçeklerinden aldıkları puanlar arasında anlamlı ilişki olması, bu zekâ alanlarının birbirileri ile ilişkili yapılar olduğuna işaret etmektedir. Buna göre, kültürel zekâ ile sosyal zekânın farklı özellikleri ölçen ancak birbiri ile ilişkili iki zekâ alanı olduğu söylenebilir Güvenirlik KZÖ nün güvenirliği iç tutarlılık (Cronbach Alpha) ve test tekrar test yöntemleriyle hesaplanmıştır. Araştırmada, 512 öğrenciden elde edilen iç tutarlılık katsayısı ölçeğin tümü için.85 olarak hesaplanmıştır. Alt ölçeklere ilişkin iç tutarlılık katsayıları ise Üst Biliş alt ölçeği için.77, Biliş alt ölçeği için.79, Motivasyon alt ölçeği için.75 ve Davranış alt ölçeği için.71 olarak bulunmuştur. KZÖ nün test tekrar test güvenirliğini saptamak için ölçek sınıf öğretmenliği bölümünde okuyan 79 öğrenciye üç hafta ara ile iki kez uygulanmış ve iki uygulama arasındaki korelasyonlar hesaplanmıştır. Test tekrar test yöntemi ile hesaplanan güvenirlik katsayıları ölçeğin tümü için.81, Üst Biliş alt ölçeği için.80, Biliş alt ölçeği için.86, Motivasyon alt ölçeği için.85 ve Davranış alt ölçeği için.87 şeklindedir. Güvenirlik katsayısı.70 ve üzerinde olan ölçeklerin güvenilir olduğu kabul edilmektedir (Büyüköztürk, 2010; Pallant, 2005; Tezbaşaran, 1996). Buna göre, gerek KZÖ nün tümüne gerekse de Üst Biliş, Biliş, Motivasyon ve Davranış
15 108 Mustafa İLHAN, Bayram ÇETİN alt ölçeklerine ait güvenirlik katsayılarının yeterli düzeyde olduğu söylenebilir. Güvenirlik çalışmalarına yönelik sonuçlar Tablo 6 da verilmiştir. Tablo 6: KZÖ nün İç Tutarlılık ve Test Tekrar Test Yöntemleriyle Hesaplanan Güvenirlik Katsayıları Alt Ölçekler İç Tutarlılık (Cronbach Alpha) Test Tekrar Test Üst Biliş Biliş Motivasyon Davranış Ölçeğin Tümü İçin Madde Analizi KZÖ de yer alan maddelerin toplam puanı yordama gücünü belirlemek ve ayırt edicilik düzeylerini saptamak amacıyla madde analizi yapılmıştır. Bu kapsamda düzeltilmiş madde toplam korelasyonu hesaplanmıştır. Madde analize ilişkin bulgular Tablo 7 de gösterilmiştir. Tablo 7: KZÖ için Madde Analizi Sonuçları Alt Boyut Üst Biliş N=512 Cronbach Alpha=.77 Biliş N=512 Cronbach Alpha=.79 Motivasyon N=512 Cronbach Alpha=.75 Davranış N=512 Cronbach Alpha=.71 Madde No Ölçek Ortalaması Madde Çıkarıldığında Ölçek Varyansı Ölçek Alfası Düzeltilmiş Madde Toplam Korelasyonu KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ KZÖ Tablo 7 de görüldüğü gibi, madde toplam korelasyonunu ilişkin sonuçlar; Üst Biliş alt ölçeği için.45 ile.64 arasında, Biliş alt ölçeği için.45 ile.64 arasında, Motivasyon alt ölçeği için.45 ile.60 arasında ve Davranış alt ölçeği için.33 ile.57 arasında değişmektedir. Madde toplam korelasyonunun yorumlanmasında genellikle değeri.30 ve üzerinde olan maddelerin ölçülecek özelliği ayırt etme açısından yeterli olduğu kabul edilmektedir (Büyüköztürk, 2010;
16 Kültüre Zekâ Ölçeği nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması 109 Field, 2009). Buna göre, ölçeğin alt boyutlarına ilişkin madde toplam korelasyonlarının tutarlığının yeterli olduğu söylenebilir KZÖ den Alınan Puanların Değerlendirilmesi KZÖ de 20 madde bulunmaktadır. Ölçekte Kesinlikle Katılıyorum (5) Kesinlikle Katılmıyorum (1) şeklinde 5 li likert tipi bir derecelendirme kullanılmıştır. Ölçekte tersten puanlanan madde bulunmamaktadır. Ölçek; üst biliş, biliş, motivasyon ve davranış olmak üzere dört boyutlu bir yapıya sahiptir. Üst biliş alt boyutunda 4 madde yer aldığından bu boyuttan alınabilecek en düşük puan 4, en yüksek puan ise 20 dir. Biliş boyutunda 6 madde bulunmaktadır. Dolayısıyla bu boyuttan alınabilecek en düşük puan 6, en yüksek puan ise 30 dur. Motivasyon boyutunda 5 madde yer almaktadır. Bu nedenle, bu boyuttan alınabilecek en düşük puan 5, en yüksek puan ise 25 tir. Benzer şekilde, davranış boyutunda 5 madde bulunduğundan bu boyuttan alınabilecek en düşük puan 5, en yüksek puan ise 25 tir. KZÖ nün hem birinci düzey hem de ikinci düzey DFA da yeterli uyum indeksleri vermesi; ölçeğin alt boyutlarından alınan puanlar üzerinden işlem yapılabileceği gibi ölçekten kültürel zekâya ilişkin toplam bir puan da elde edilebileceğini ortaya koymaktadır. KZÖ nün alt boyutlarından ve ölçeğin genelinden alınan puanların yükselmesi, yüksek kültürel zekâya işaret etmektedir. 4. TARTIŞMA VE SONUÇ Bu çalışmada Ang vd. (2007) tarafından geliştirilen KZÖ nün Türk üniversite öğrencilerinde geçerlik ve güvenirliği incelenmiştir. KZÖ nün İngilizce ve Türkçe formlarının dilsel açıdan eşdeğer olup olmadığını tespit etmek için İngilizce ve Türkçe form arasındaki korelasyon hesaplanmıştır. Dilsel eşdeğerlik çalışmasından elde edilen bulgular, Türkçe ve orijinal form arasındaki korelasyonun oldukça yüksek olduğunu göstermiştir. Bu sonuç; ölçek maddelerinin Türkçe çevirisinin İngilizce formda yer alan orijinal maddelerle benzeştiğini ve Türkçe form ile İngilizce formun dilsel açıdan eş değer olduğunu göstermektedir. Ölçeğin yapı geçerliğini incelemek amacıyla AFA ve DFA yapılmıştır. AFA sonucunda KZÖ nün orijinal formda olduğu gibi dört faktörlü bir yapıya sahip olduğu ve ölçek maddelerinin özgün formdaki maddelerle bire bir örtüştüğü belirlenmiştir. KZÖ nün alt boyutları toplam varyansın %52.66 sını açıklamaktadır. AFA sonuçlarına göre, Üst Biliş alt boyutunda yer alan maddelerin faktör yükleri.65 ile.82 arasında değişmekte ve bu alt boyut toplam varyansın %8.09 unu açıklamaktadır. Biliş alt boyutunda yer alan maddelerin faktör yükleri.59 ile.80 arasında değişmekte ve bu alt boyut toplam varyansın %11.36 sını açıklamaktadır. Motivasyon alt boyutunda yer alan maddelerin faktör yükleri.67 ile.79 arasında değişmekte ve bu alt boyut toplam varyansın %26.30 unu açıklamaktadır. Davranış alt boyutunda yer alan maddelerin faktör yükleri.55 ile.78 arasında değişmekte ve bu alt boyut toplam varyansın %6.92 sini açıklamaktadır. AFA da açıklanan varyans oranı için %30 ve üzerindeki değerlerin ölçüt olarak alındığı (Bayram, 2009; Büyüköztürk, 2010) ve ölçekte yer alan maddelere ait faktör yüklerinin.30 alt sınırının (Büyüköztürk, 2010; Pallant, 2005) üzerinde olduğu dikkate alındığında, ölçeğin yapı geçerliğinin sağlandığı söylenebilir. Ölçeğin özgün formunun Türk örneklemde doğrulanıp doğrulanmayacağını belirlemek üzere birinci ve ikinci düzey DFA yapılmıştır. DFA sonucunda elde edilen uyum indekslerinin kabul edilebilir sınırlar içerisinde yer aldığı göz önünde bulundurulduğunda, modelin uyumunun yeterli olduğu ifade edilebilir. KZÖ nün uyum geçerliğini ortaya koymak için KADÖ ve TSZÖ ile korelasyonuna bakılmıştır. KZÖ ile KADÖ arasındaki korelasyon.61, KZÖ ile TSZÖ arasındaki korelasyon ise.44 olarak hesaplanmıştır. Bu sonuçlar ölçeğin uyum geçerliği için bir kanıt olarak değerlendirilmiştir. Bu araştırmanın öncelikli amacı; KZÖ yü Türkçe ye uyarlamak ve ölçeğin psikometrik özelliklerini incelemek olmakla birlikte; araştırmanın kültürel ve sosyal zeka arasındaki ilişki hakkında da bir takım doğurguları bulunmaktadır. Araştırmada kültürel ve
17 110 Mustafa İLHAN, Bayram ÇETİN sosyal arasında tespit edilen anlamlı korelasyon, hem sosyal zekanın hem de kültürel zekanın bireyin diğer insanlar etkileşime girme kapasitelerine odaklandığı ve dolayısıyla birbiri ile ilişkili yapılar olduğu (Thomas vd., 2008 ) yargısıyla desteklenmektedir. Öğrencilerin kültürel ve sosyal zekâ ölçeğinden aldıkları puanlar arasında tespit edilen anlamlı fark ise; sosyal zekânın bir kültürel özgü olması (Ruzgis & Grigorenko, 1994) yönüyle kültürel zekâdan; kültürel zekânın da bireylerin yalnızca kültürler arası etkileşime girme kapasitelilerine odaklanması yönüyle sosyal zekâdan farklılık gösterdiği (Ang & Van Dyne, 2008; Crowne, 2009; Earley, 2002; Earley & Ang, 2003) görüşüyle örtüşmektedir. KZÖ nün güvenirliğini belirlemeye yönelik olarak iç tutarlılık (Cronbach Alpha) ve test tekrar test yöntemleri kullanılmıştır. İç tutarlılık (Cronbach alpha) güvenirlik kat sayısı ölçeğin tümü için.85 olarak hesaplanmıştır. Alt ölçeklere ilişkin iç tutarlık güvenirlik katsayıları ise Üst Biliş alt boyutu için.77, Biliş alt boyutu için.79, Motivasyon alt boyutu için.75 ve Davranış alt boyutu için.71 olarak bulunmuştur. KZÖ nün test tekrar test yöntemiyle yapılan güvenirlik çalışmasında ölçeğin tamamı için.81 güvenirlik katsayısı bulunmuştur. Alt ölçekler için ise Üst Biliş alt boyutu için.80, Biliş alt boyutu için.86, Motivasyon alt boyutu için.85 ve Davranış alt boyutu için.87 güvenirlik katsayısı bulunmuştur. Güvenirlik katsayısı.70 ve üzerinde olan ölçeklerin güvenilir olduğu (Büyüköztürk, 2010; Leech, Barlett & Morgan, 2005; Tezbaşaran, 1996) dikkate alındığında, ölçeğin tümüne ve alt ölçeklere ait güvenirlik katsayılarının kabul edilebilir sınırlar içerisinde yer aldığı görülmektedir. KZÖ de yer alan maddelerin toplam puanı yordama gücünü saptamak ve ayırt edicilik düzeylerini belirlemek amacıyla madde analizi yapılmıştır. Madde toplam korelasyonunu ilişkin sonuçlar Üst Biliş alt ölçeği için.45 ile.64 arasında, Biliş alt ölçeği için.45 ile.64 arasında, Motivasyon alt ölçeği için.45 ile.60 arasında ve Davranış alt ölçeği için.33 ile.57 arasında değişmektedir. Madde toplam korelasyonunun yorumlanmasında genellikle değeri.30 ve üzerinde olan maddelerin ölçülecek özelliği ayırt etme açısından yeterli olduğu kabul edilmektedir (Büyüköztürk, 2010; Field, 2009). Buna göre, ölçeğin alt boyutlarına ilişkin madde toplam korelasyonlarının yeterli düzeyde olduğu söylenebilir. Geçerlik ve güvenirlikle ilgili elde edilen bulgular, KZÖ nün bireylerin kültürel zekâlarını ölçmede geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak; Ang vd. (2007) tarafından geliştirilen KZÖ yü Türk Kültürüne kazandırmayı amaçlayan bu çalışma ile bireylerin kültürel zekâlarını ölçebilmede kullanılabilecek yeterli psikometrik özelliklere sahip bir ölçme aracına ulaşıldığı söylenebilir. 5. ÖNERİLER Türkçe literatürde bireylerin kültürel zekâlarını ölçmede kullanılabilecek bir ölçme aracına rastlanmadığından, KZÖ nün Türkçe ye uyarlandığı bu çalışmanın oldukça önemli olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte, bu uyarlama çalışmasının sadece üniversite öğrencileri üzerinde yapılması ölçeğin Türkçe formunun sadece üniversite öğrencilerinde geçerliği kanıtlanmış bir ölçme aracı olduğu anlamına gelebilir. Bu bağlamda, ölçeğin geçerlik ve güvenirliği için farklı örneklemler üzerinde yapılacak çalışmalar önem arz etmektedir. KZÖ nün uyum geçerliği kapsamında KADÖ ve TSZÖ ile arasındaki korelasyonlar hesaplanmıştır. Kültürel zekâ nın duygusal zekâ ile de ilişkili olduğu bilinmektedir (Crowne, 2009; Mayer, Caruso & Salovey, 2000; Moon, 2010; Thomas, 2006). Yine kültürel zekâsı gelişmiş olan bireylerin farklı kültürlerle etkileşime girme konusunda başarılı oldukları (Thomas & Inkson, 2004) dikkate alındığında, kültürel zekânın kültürler arası iletişim kaygısı ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu noktadan hareketle, KZÖ ile duygusal zekâ ve kültürler arası iletişim kaygısı arasındaki ilişkileri inceleyen ileri araştırmaların yapılması oldukça önemlidir. Ayrıca araştırmanın eğitim fakültesi nde öğrenim gören üniversite öğrencileri ile yürütüldüğü dikkate alındığında, ileri araştırmalarda öğretmen adaylarının kültürel zekâları ile çok kültürlü
18 Kültüre Zekâ Ölçeği nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması 111 eğitime yönelik tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi önerilebilir. KZÖ nün kullanılacağı ileri çalışmaların yapılması ölçeğin ölçme gücüne önemli katkılar sağlayacaktır. 5. KAYNAKLAR Alon, I., & Higgins, J.M. (2005). Global leadership success through emotional and cultural intelligences. Business Horizons, 48(6), Ang, S., & Van Dyne, L., (2008). Conceptualization of cultural intelligence: Definition, distinctiveness, and nomological network. In S. Ang, & L. Van Dyne, (Ed.), Handbook on cultural intelligence: Theory, measurement and applications (pp. 3-15). Armonk, NY: M.E. Sharpe. Ang, S., Van Dyne, L., & Koh, C. (2006). Personality correlates of the four factor model of cultural intelligence. Group & Organization Management, 31(1), Ang, S., Van Dyne, L., Koh, C., Ng, K.Y., Templar, K.J., Tay, C., & Chandrasekar, N.A. (2007). Cultural intelligence: Its measurement and effects on cultural judgment and decision making, cultural adaptation and task performance. Management and Organization Review, 3(03), Ang, S., Van Dyne, L., & Tan, M.L. (2011). Cultural intelligence. In. R.J. Sternberg & S.B. Kaufman (Ed.), Cambridge handbook on intelligence (pp ). New York: Cambridge Press. Ang, S., Van Dyne, L., Yee, N.K. & Koh, C. (2004). The measurement of cultural intelligence. Paper Presented at the Annual Meeting of the Academy of Management, New Orleans, LA. Arı, R. (2009). Eğitim psikolojisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Armstrong, D. (1994). Multiple intelligences in the classroom. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development. Bacanlı, H. (2000). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Baş, G. (2011). Çoklu zekâ kuramında bir adım daha: Ekolojik zekâ. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim,134, Banks, J., & Banks, C. (2007). Multicultural education, perspectives and issues. Hoboken NJ: John Wiley & Sons. Başbay, A. ve Kağnıcı, Y. (2011). Çok kültürlü yeterlik algıları ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Bilim, 36(161), Baymur, F. (1994). Genel psikoloji. İstanbul: İnkılap Kitabevi. Bayram, N. (2009). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. Bursa: Ezgi Kitabevi. Beaton, D.E., Bombardier, C., Guillemin, F., & Ferraz, M.B. (2000). Guidelines for the process of cross-cultural adaptation of self-report measures. Spine, 25(24), Benson, E. (2003). Intelligent intelligence testing. Monitor, 34(2), Bentler, P.M. (1980). Multivariate analysis with latent variables: Causal modeling. Annual Review of Psychology, 31, Bentler, P.M., & Bonett, D.G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88, Berry, J.W., & Ward, C. (2006). Commentary on Redefining interactions across cultures and organizations. Group and Organization Management, 31, Brislin, R., Worthley, R., & MacNab, B. (2006). Cultural intelligence: Understanding behaviors that serve people s goals. Group & Organization Management, 31(1), Bulduk, S., Tosun, H. ve Ardıç, E. (2011). Measurement properties of Turkish intercultural sensitivity scale among nursing students. Journal of Medical Ethics, Law & History, 19(1), Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Byrne, B. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications and programming. New York, NY: Taylor and Francis Group. Checkly, K. (1997). The first seven. Educational Leadership, 55(1), Christison, M.A. (1996). Multiple intelligences & second language learners. The Journal of Imagination in Language Learning, 3, Cırık, İ. (2008). Çok kültürlü eğitim ve yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, Crowne, K. A. (2009). The relationships among social intelligence, emotional intelligence and cultural intelligence. Organization Management Journal, 6, Çoban, A.E., Karaman, N.G. ve Doğan, T. (2010). Öğretmen adaylarının kültürel farklılıklara yönelik bakış açılarının çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(1), Demir, S. (2012). Çok kültürlü eğitimin Erciyes Üniversitesi öğretim elemanları için önem derecesi. Turkish Studies, 7(4), Demirel, Ö., Başbay, A. ve Erdem, E. (2006). Eğitimde çoklu zekâ: Kuram ve uygulama. Ankara: PegemA Yayıncılık. Doğan, T. ve Çetin, B. (2009). Tromso sosyal zekâ ölçeği Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(2), Domino, G., & Domino, M.L. (2006). Psychological testing: An introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
19 112 Mustafa İLHAN, Bayram ÇETİN Earley, P.C. (2002). Redefining interactions across cultures and organizations: Moving forward with cultural intelligence. Research in Organizational Behavior, 24, Earley, P.C., & Ang, S. (2003). Cultural intelligence: Individual interactions across cultures. Palo Alto, CA: Stanford University Press. Erden, M ve Akman, Y. (2011). Eğitim psikolojisi: Gelişim-öğrenme-öğretme. Ankara: Arkadaş Yayınevi. Eysenck, H. (1998). Intelligence: A new look. London: Transaction Publishers. Field, A. (2009). Discovering statistics Using SPSS. London: SAGE Publications Ltd. Gardner, H. (1983). Frames of mind: The theory of multiple intelligence. Newyork: Basic Books. Gardner, H. (1993). Multiple intelligences the theory in practice. New York: Basic Books. A Division of Harper Collins Publishers. Geisinger, K.F. (1994). Cross-cultural normative assessment: Translation and adaptation issues influencing the normative interpretation of assessment instruments. Psychol Assess, 6(4), Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ? New York: Bentam Books. Jöreskog, K.G., & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: User s guide. Chicago: Scientific Software. Kaya, İ. (2007). Azınlıklar, çok kültürlülük ve Mardin. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, Kline, R.B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press. Leech, N.L. Barlett, K.C., & Morgan, G.A. (2005). SPSS for intermediate statistics; Use and interpretation. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Marsh, H.W., Hau, K.T., Artelt, C., Baumert, J., & Peschar, J.L. (2006). OECD s brief self-report measure of educational psychology s most useful affective constructs: Cross-cultural, psychometric comparisons across 25 countries. International Journal of Testing, 6(4), Mayer, J.D., Carusu, D.R., & Salovey, P. (1997). Emotional intelligence meets traditional standards for an intelligence. Intelligence, 27(4), Matthews, D. (1988). Gardner's multiple intelligence theory: An evaluation of relevant research literature and a consideration of its application to gifted education, Roeper Review, 11(2), McCallum, I. (2008). Ecological intelligence: Rediscovering ourselves in Nature. Golden, Colorado: Fulcrum Publishing. MEB Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü (2006). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. 22 Ocak 2014 tarihinde adresinden alınmıştır. Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi ve AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık. Meyers, L.S, Gamst, G., & Guarino, A.J. (2006). Applied multivariate research: Design and interpretation. London: SAGE Publications. Moon, T. (2010). Emotional intelligence correlates of the four-factor model of cultural intelligence. Journal of Managerial Psychology, 25(8), Ng, K.-Y., & Earley, P.C. (2006). Culture + intelligence: Old constructs, new frontiers. Group & Organization Management, 31(1), Ng, K.-Y., Van Dyne, L., & Ang, S. (2009). From experience to experiential learning: Cultural intelligence as a learning capability for global leader development. Academy of Management Learning & Education, 8(4), Öner, M. (2005). Tam öğrenme destekli çoklu zekâ kuramı uygulamalarının fen bilgisi dersindeki erişi, tutum ve kalıcılığa etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır. Özden, Y. (2010). Öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Pallant, J. (2005). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for windows. Australia: Australian Copyright. Ramis, M., & Karistina, L. (2010). Culturel intelligence in the school. Revista de Psicodidáctica, 15(2), Roper, B., & Davis, D. (2000). Howard Gardner: Knowledge, learning and development in drama and arts education. Research in Drama Education, 5(2), 234. Ruzgis, P.M., & Grigorenko, E.L. (1994). Cultural meaning systems, intelligence and personality. In R.J. Sternberg & P. Ruzgis (Eds.), Personality and intelligence (pp ). New York: Cambridge University Press. Saban, A. (2009). Öğrenme öğretme süreci. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Schermelleh-Engel, K., & Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), Shearer, B. (2004). Multiple intelligences theory after 20 years. Teachers College Record. 106(1), Siegler, R.S. (1992). The other Alfred Binet. Developmental Psychology, 28(2), 183. Smith, M.K. (2002). Howard Gardner and multiple intelligences. The Encyclopedia of Informal Education tarihinde adresinden alınmıştır. Sternberg, R.J., Forsythe, G. B., Hedlund, J., Horvath, J.A., Wagner, R.K.,Williams, W.M., Snook, S., & Grigorenko, E.L. (2000). Practical Intelligence in Everyday Life. New York: Cambridge University Press. Sternberg, R.J. & Grigorenko, E.L. (2006). Cultural intelligence and successful intelligence. Group and Organization Management, 31,
20 Kültüre Zekâ Ölçeği nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması 113 Sternberg, R.J., Lautry, J., & Lubart, T.I. (2003). Where we are in the field of intelligence, How did we get here and where are we going? In R.J. Sternberg, J. Lautrey & T.I. Lubart (Eds.). Models of intelligence (pp. 3-26). Washington, DC: American Psychological Association. Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği. Thomas C.H., & Howard G. (1986). From testing intelligence to assessing competences: A pluralistic view of intellect, Roeper Review, 8(3), Thomas, D.C. (2006). Domain and development of cultural intelligence: The importance of mindfulness. Group & Organization Management, 31(1), Thomas, D.C., Elron, E., Stahl, G., Ekelund, B.Z. Ravlin, R.C., & Cerdin, J. vd. (2008). Cultural intelligence: Domain and assessment. International Journal of Cross Cultural Management, 8(2), Thomas, D.C., & Inkson, K. (2004). Cultural intelligence: People skills for global business. San Francisco: Berrett- Koehler. Thorndike, E.L. (1920). Intelligence and its use. Harpers Magazine, 140, Urbina, S. (2004). Essentials of psychological testing. New Jersey: John Wiley & Sons. Inc. Ülgen, G. (1995). Eğitim psikolojisi. İstanbul: Alkım Yayınevi. Ün Açıkgöz, K. (2009). Etkili öğrenme ve öğretme. İzmir: Kanyılmaz Matbaası. Ün Açıkgöz, K. (2011). Aktif öğrenme. İzmir: Kanyılmaz Matbaası. Ünlü, İ., & Örten, H. (2013). Öğretmen adaylarının çokkültürlülük ve çokkültürlü eğitime yönelik algılarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, Van Dyne, L., Ang, S., & Koh, C.K.S. (2009). Cultural intelligence: Measurement and scale development. In M.A. Moodian (Ed.), Contemporary leadership and intercultural competence: Exploring the cross-cultural dynamics within organizations (pp ). Thousand Oaks, CA: Sage. Van Dyne, L., Ang, S., & Nielsen, T.M. (2007). Cultural intelligence. In S. Clegg & J. Bailey, (Eds.), International encyclopedia of organization studies, 1: Thousand Oaks, CA: Sage. Vernon, P.E. (1933). Some characteristics of the good judge of personality. Journal of Social Psychology, 4, Walker, R.E., & Foley, J.M. (1973). Social intelligence: Its history and measurement, Psychological Reports, 33, Weston, R., & Gore, P.A. (2006). A brief guide to structural equation modeling. The Counseling Psychologist, 34(5), Extended Abstract Cultural intelligence is defined as the individual s ability to adjust his/her behaviors according to the requirements of other cultures that the person has been in contact with (Ang, Van Dyne, & Koh, 2006; Earley & Ang, 2003), to communicate effectively with other people from different cultures (Thomas, 2006; Thomas & Inkson, 2004; Van Dyne, Ang & Nielsen, 2007), and the individual s capacity to adapt to different cultures (Earley and Ang 2003; Berry and Ward 2006; Ng & Earley, 2006; Sternberg & Grigorenko, 2006). Cultural intelligence has a structure with four dimensions including metacognition, cognition, motivation and behavior (Ang & Van Dyne, 2008; Ng, Van Dyne & Ang, 2009; Van Dyne, Ang & Nielsen, 2007). To measure cultural intelligence, the Cultural Intelligence Scale- CIS consisting of 20 items and 4 dimensions was developed by Ang et al. (2007). It can be argued that people who scored high on CIS have high ability on showing appropriate behaviors in their interaction with people from different cultures, enjoying interactions with other cultures, being competent in having interaction with other cultures, learning about other cultures and adjusting these knowledge based on the requirements of the new culture (Ang vd. 2007; Brislin, Worthley & MacNab, 2006). On the other hand, it can be stated that people who scored low on CIS are reluctant to learn about other cultures, to adapt to intercultural issues, and to have interactions with different cultures (Brislin, Worthley & MacNab, 2006). In the present study, adapting Cultural Intelligence Scale (CIS), which is developed by Ang et al. (2007), to Turkish, and assessing its psychometrics properties are aimed. When considering the literature, there has been no measurement to use in assessing Turkish people s cultural intelligence. Therefore, this study, which aims to adapt CIS to Turkish, can be considered as an important research. Validity and reliability study of CIS was conducted on 5 different study groups, who consisted of 1104 students at Dicle University Ziya Gokalp Education Faculty in 2012 Spring Term. In addition to CIS,. Intercultural Sensitivity Scale (ISS) and Tromso Social Intelligence Scale (TSIS) scales were used to collect data for the present study. CIS was developed to measure individuals cultural intelligence levels by Ang et al. (2007). The scale has 7-likert type scale and contains 20 items. ISS was developed by Chen and Starosta (2000) and was adapted to Turkish by Bulduk, Tosun and Ardıç (2010). The scale has
Çocuklara Yabancı Dil Öğretiminin Duyuşsal Hedefleri Ölçeği
Çocuklara Yabancı Dil Öğretiminin Duyuşsal Hedefleri Ölçeği Şad, S. N., & Gürbüztürk, O. (2015). The affective objectives in early foreign language teaching: A scale development study. International Journal
DetaylıSiirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Halil Coşkun ÇELİK
Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Halil Coşkun ÇELİK 15 Mayıs 2008 Hemen hemen her bilim alanındaki gelişmeler, yapılmış sistematik araştırmaların katkılarına bağlıdır. Bu yüzden genel olarak araştırma,
DetaylıERGEN PARA TUTUMU ÖLÇEĞİ TÜRKÇE FORMU: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
ERGEN PARA TUTUMU ÖLÇEĞİ TÜRKÇE FORMU: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI Doç. Dr. Ahmet Akın Sakarya Üniversitesi Eğitim Bölümleri Bölümü aakin@sakarya.edu.tr Uzm. Psikolojik Danışman Ahmet Kahraman Çekmeköy
DetaylıSINIF ÖĞRETMENLİĞİ ALAN SINAVI ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ : GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
SINIF ÖĞRETMENLİĞİ ALAN SINAVI ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ : GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI Çavuş ŞAHİN Serdar ARCAGÖK Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi ÖZET Bu çalışmanın amacı sınıf
DetaylıSTANDART TESTLERE YÖNELİK İNANÇ ÖLÇEĞİ NİN (STYİÖ) TÜRKÇE UYARLAMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI 1
Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute Yıl/Year: 2015 Cilt/Volume: 12 Sayı/Issue: 29, s. 161-189 STANDART TESTLERE YÖNELİK
DetaylıEğitim ve Bilim. Cilt 39 (2014) Sayı Sınıf Değerlendirme Atmosferi Ölçeği nin (SDAÖ) Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Eğitim ve Bilim Cilt 39 (2014) Sayı 176 31-50 Sınıf Değerlendirme Atmosferi Ölçeği nin (SDAÖ) Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Mustafa İlhan 1, Bayram Çetin 2 Öz Bu araştırmada öğrencilerin
DetaylıMarmara Coğrafya Dergisi / Marmara Geographical Review
Marmara Coğrafya Dergisi / Marmara Geographical Review Yıl/Year: Ocak/January 2018 Sayı/Issue: 37 ss/pp: 94-102 ISSN: 1303-2429 E-ISSN: 2147-7825 TOPRAK SAHİPLERİNİN MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİNE YÖNELİK
DetaylıÇEVRİMİÇİ ÖĞRENMEYE YÖNELİK HAZIR BULUNUŞLUK ÖLÇEĞİ NİN (ÇÖHBÖ) TÜRKÇE FORMUNUN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
Mustafa İLHAN, Bayram ÇETİN 72 Cilt:3 Sayı:2Yıl:2013 ÇEVRİMİÇİ ÖĞRENMEYE YÖNELİK HAZIR BULUNUŞLUK ÖLÇEĞİ NİN (ÇÖHBÖ) TÜRKÇE FORMUNUN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI Mustafa İLHAN 1, Bayram ÇETİN 2 Özet
DetaylıAkademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 36, Aralık 2016, s
Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 36, Aralık 2016, s. 267-279 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 22.11.2016 15.12.2016 Yrd. Doç. Dr. Bahadır
DetaylıYüksek Öğrenim Enstitüleri İçin Marka Kimliği Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Güvenirlik ve Geçerlilik Çalışması
Geliş Tarihi : 01 Kasım 2017 Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi Kabul Tarihi : 08 Kasım 2017 Yıl : 2017 Cilt : 2 Sayı :3 Dijital Baskı Tarihi : 23 Kasım 2017 ISSN : 2602-2486 Makale DOI : 10.29106/fesa.348306
DetaylıSosyal Bilgiler Odaklı Akademik Risk Alma Ölçeğinin (SOARAÖ) Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Sosyal Bilgiler Odaklı Akademik Risk Alma Ölçeğinin (SOARAÖ) Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Arş Gör Melehat GEZER* Dicle Üniversitesi, Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi, Sur / Diyarbakır /
Detaylı"SPARDA GÜDÜLENME ÖLÇEGI -SGÖ-"NIN TÜRK SPORCULARı IÇiN GÜVENiRLIK VE GEÇERLIK ÇALIŞMASI
Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe]. ofsport Sdences 2004, 15 (4), 191-206 "SPARDA GÜDÜLENME ÖLÇEGI -SGÖ-"NIN TÜRK SPORCULARı IÇiN GÜVENiRLIK VE GEÇERLIK ÇALIŞMASI Zlşan KAZAK Ege Üniversitesi Beden E~itim
DetaylıAtatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Erzurum 2
Turkish adaptation of Global Citizenship Scale: Reliability and Validity Küresel Vatandaşlık Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması Turkish adaptation of Global Citizenship Scale:
DetaylıSINIFTAKİ FARKLILIKLAR İÇİN ÖĞRETMEN YETERLİKLERİ ÖLÇEĞİ NİN TÜRKÇE UYARLAMASI
Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt:13-2, Sayı:25, 2016-1, s.187-200 SINIFTAKİ FARKLILIKLAR İÇİN ÖĞRETMEN YETERLİKLERİ ÖLÇEĞİ NİN TÜRKÇE UYARLAMASI Melehat GEZER *, Mustafa İLHAN ** ÖZ Bu araştırmada,
DetaylıKOPYA ÇEKMEYE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 43 Erzurum 2015 KOPYA ÇEKMEYE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI Mustafa Fatih AY Ahmet ÇAKMAK ÖZ Bu çalışmanın
DetaylıTHE VALIDITY AND RELIABILITY OF THE TURKISH VERSION OF THE SELF-TALK SCALE
II. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi 1191 ÖZ-KONUŞMA ÖLÇEĞİ TÜRKÇE FORMUNUN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİĞİ THE VALIDITY AND RELIABILITY OF THE TURKISH VERSION OF THE SELF-TALK SCALE Ahmet AKIN
DetaylıKatılımcı Değerlendirmeye Yönelik İnanç Ölçeği nin (KDYİÖ) Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Katılımcı Değerlendirmeye Yönelik İnanç Ölçeği nin (KDYİÖ) Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Mustafa İlhan 1, Bayram Çetin 2, Mehmet Bars 3 1 Dicle Üniversitesi mustafailhan21@gmail.com
DetaylıGüdülenme ve Öðrenme Stratejileri Ölçeðinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalýþmasý
Güdülenme ve Öðrenme Stratejileri Ölçeðinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalýþmasý Þener BÜYÜKÖZTÜRK *, Özcan Erkan AKGÜN **, Özden ÖZKAHVECÝ ***, Funda DEMÝREL **** Özet Bu çalýþmanýn amacý
DetaylıMÜSLÜMANLIK İBADET ve İNANÇ ÖLÇEĞİ KISA FORMU:
MÜSLÜMANLIK İBADET ve İNANÇ ÖLÇEĞİ KISA FORMU: GEÇERLİK ve GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI Öz Ahmet AKIN * Abdullah YANLIZ ** Bu araştırmanın amacı Müslümanlık İbadet ve İnanç Ölçeği Kısa Formu (MİİÖKF; AlMarri,
DetaylıORTAOKUL ÖĞRENCİLERİ İÇİN BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR DERSİ DEĞER ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ
ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİ İÇİN BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR DERSİ DEĞER ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ Mehmet GÜLLÜ* Mehmet Akif YÜCEKAYA**, 1 *İnönü Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi,Türkiye **İnönü Üniversitesi,
DetaylıÜNİVERSİTEDEKİ ALKOL PROBLEMLERİ ÖLÇEĞİ (ÜAPÖ) TÜRKÇE FORMU: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
ÜNİVERSİTEDEKİ ALKOL PROBLEMLERİ ÖLÇEĞİ (ÜAPÖ) TÜRKÇE FORMU: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI Doç. Dr. Ahmet AKIN * Uzm. Psk. Dan. Abdullah YALNIZ ** Özet: Bu araştırmanın amacı Üniversitedeki Alkol Problemleri
DetaylıBEDEN EĞİTİMİ TUTUM ÖLÇEĞİNİN ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİ İÇİN GEÇERLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI
Spor Hekimliği Dergisi Cilt: 49, S. 33-41, 2014 BEDEN EĞİTİMİ TUTUM ÖLÇEĞİNİN ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİ İÇİN GEÇERLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI Fehime HASLOFÇA ÖZET Bu çalışma, Subramaniam ve Silverman (10)
DetaylıMATEMATİK UMUTSUZLUK ÖLÇEĞİNİN GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI
Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi Electronic Journal of Social Sciences Bahar-2015 Cilt:14 Sayı:53 (163-172) www.esosder.org ISSN:1304-0278 Spring-2015 Volume:14 Issue:53 MATEMATİK UMUTSUZLUK ÖLÇEĞİNİN
DetaylıÖĞRETMENLER, ÖĞRETMEN ADAYLARI VE ÖĞRETMEN YETERLĠKLERĠ
ÖĞRETMENLER, ÖĞRETMEN ADAYLARI VE ÖĞRETMEN YETERLĠKLERĠ Yrd. Doç. Dr. Sevinç MERT UYANGÖR ArĢ. Gör. Mevhibe KOBAK Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi OFMAE-Matematik Eğitimi Özet: Bu çalışmada
DetaylıPSİKOLOJİDE ÖLÇEK KAVRAMI VE ÖLÇEK TÜRLERİ /11 Bogardus Tutum Ölçeği /12 Thurston Ölçeği /13 Likert Tipi Ölçekler /13 Guttmann Tutum Ölçeği /15
İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM PSİKOLOJİK TESTLER /1 PSİKOLOJİK TESTLERİN SINIFLANDIRILMASI /3 Ölçülen Nitelik ve Amacına göre Testler /5 Maksimum Performans ve Davranış Testleri /5 Bireysel ve Grup Testleri
DetaylıConfirmatory Factor Analysis and An Application On Schutte Emotional Intelligence Scale
86 The Journal of SAU Education Faculty, 25 (May 2013) Confirmatory Factor Analysis and An Application On Schutte Emotional Intelligence Scale Zeynep FİLİZ 1 Mahmut KAYA 2 1 Eskisehir Osmangazi University,
DetaylıÖğretmen Adaylarının Eğitim Teknolojisi Standartları Açısından Öz-Yeterlik Durumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi
Öğretmen Adaylarının Eğitim Teknolojisi Standartları Açısından Öz-Yeterlik Durumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi Yahya İLTÜZER Prof. Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniversitesi, Eğitim
DetaylıHEMŞİRE TARAFINDAN VERİLEN EĞİTİMİN BESLENME YÖNETİMİNE ETKİSİ
HEMŞİRE TARAFINDAN VERİLEN EĞİTİMİN BESLENME YÖNETİMİNE ETKİSİ Özlem Bulantekin Düzalan*, Sezgi Çınar Pakyüz** * Çankırı Karatekin Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu ** Celal Bayar Üniversitesi Manisa Sağlık
DetaylıYıl: 4, Sayı: 10, Mart 2017, s
Pınar TOPCUOĞLU 1 Ahmet AKIN 2 Sümeyye ÖZKAYA 3 ÇABASIZ MÜKEMMELLĠYETÇĠLĠK ÖLÇEĞĠ (ÇMÖ) TÜRKÇE FORMU: GEÇERLĠK VE GÜVENĠRLĠK ÇALIġMASI Özet Bu araştırmanın amacı Çabasız Mükemmelliyetçilik Ölçeği'ni (ÇMÖ;
DetaylıOrtaokul Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Farkındalıkları ile Sanal Zorbalık Yapma ve Mağdur Olma Durumlarının İncelenmesi
Ortaokul Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Farkındalıkları ile Sanal Zorbalık Yapma ve Mağdur Olma Durumlarının İncelenmesi Fatma GÖLPEK SARI Prof. Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniversitesi, Eğitim
DetaylıÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI DERSİNE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİNİN (ÖTMTDYTÖ) GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Volume 6 Issue 2, p. 697-713, February 2013 ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI DERSİNE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİNİN
DetaylıİYİLİK HALİ ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE FORMUNUN GÜVENİRLİK VE GEÇERLİĞİNİN İNCELENMESİ
İYİLİK HALİ ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE FORMUNUN GÜVENİRLİK VE GEÇERLİĞİNİN İNCELENMESİ Mahmut Fidan Sakarya Üniversitesi mahmut.fidan@ogr.sakarya.edu.tr Fatih Usta Sakarya Üniversitesi fatih_usta_pdr@hotmail.com
DetaylıAkademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 85, Aralık 2018, s
Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 85, Aralık 2018, s. 435-445 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 28.11.2018 26.12.2018 Arş. Gör. Kayhan
DetaylıInternational Journal of Language Academy DEVELOPMENT OF ACHIEVEMENT TEST RELATED TO ENGLISH CLASS SIMPLE PAST TENSE ACHIEVEMENT TEST
ISSN: 2342-0251 DOI Number: Volume 4/2 Summer 2016 p. 298/309 DEVELOPMENT OF ACHIEVEMENT TEST RELATED TO ENGLISH CLASS SIMPLE PAST TENSE ACHIEVEMENT TEST İngilizce Dersine İlişkin Başarı Testi Geliştirilmesi
DetaylıErgenler İçin Beş Boyutlu İyi Oluş Modeli: EPOCH Ölçeği nin Türkçe Formunun Geçerliği ve Güvenirliği
Copyright 2015 T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı http://genclikarastirmalari.gsb.gov.tr/ Gençlik Araştırmaları Dergisi Aralık 2015 3(3) 9-30 ISSN 2147-8473 Başvuru 17 Nisan 2015 Kabul 9 Ağustos 2015 Makale
DetaylıThe Role of Cultural Intelligence on the Pre-service Teachers Attitude toward Multi-cultural Education
Elementary Education Online, 2015; 14(4): 1352-1369 İlköğretim Online, 2015; 14(4): 1352-1369, [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr doi: http://dx.doi.org/10.17051/io.2015.63742 The Role of Cultural
DetaylıEĞİTİM ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM ORTAK SINAV TEST VE MADDE İSTATİSTİKLERİ
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VERİ ANALİZİ, İZLEME VE DEĞERLENDİRME DAİRE BAŞKANLIĞI 2015-2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM ORTAK SINAV TEST VE MADDE
DetaylıGUNCEL PEDİATRİ JCP 2018;16(2):
ORJİNAL ARAŞTIRMA GUNCEL PEDİATRİ JCP 2018;16(2):137-159 Uyumsal Yeme Davranışının Değerlendirilmesi: Bebeklik ve Erken Çocukluk Dönemlerine Yönelik İki Yeni Ölçeğin Geliştirilme, Geçerlik ve Güvenirlik
DetaylıSosyal Duygusal Öğrenme Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
26 The Journal of SAU Education Faculty, 25 (May 2013) Sosyal Duygusal Öğrenme Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Serhat ARSLAN 1 ve Ahmet AKIN 2 1 Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, 54300 /Sakarya/
DetaylıMarka Beğenilirlik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması
Marka Beğenilirlik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması The Turkish Adaptation of the Brand Likeability Scale: A Validity and Reliability Study Zeki YÜKSEKBİLGİLİ, Nişantaşı
DetaylıBeden eğitimi öğretmen adaylarının okul deneyimi dersine yönelik tutumlarının incelenmesi
Cilt:7 Sayı:2 Yıl:2010 Beden eğitimi öğretmen adaylarının okul deneyimi dersine yönelik tutumlarının incelenmesi Hüseyin Ünlü 1 Bendü Güven Karahan 2 Özet Bu araştırmanın amacı, beden eğitimi öğretmen
DetaylıK U L L A N I M B İLGİLERİ
T Ü R K Ç E C O M P U TER SYSTE M U S A B I L I TY QU E S T I O N N A IRE S H O RT VERSIO N (T- C S U Q - S V ) A N K E Tİ K U L L A N I M B İLGİLERİ DOÇ.DR. OGUZHAN ERDINC I S T A N B U L, 2 0 1 5 GENEL
DetaylıDSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları)
DSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları) Şermin Yalın Sapmaz Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı
Detaylıilkögretim ÖGRENCilERi için HAZıRLANMıŞ BiR BEDEN EGiTiMi DERSi TUTUM
Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe J. ofsport Sciences 2003, 14 (2), 67-82 ilkögretim ÖGRENCilERi için HAZıRLANMıŞ BiR BEDEN EGiTiMi DERSi TUTUM ÖıÇEGiNiN ADAPTASYONU ÖZET Dilara ÖZER, Abdurrahman AKTOP
DetaylıORTAOKULDA DEMOKRASİ ALGILARI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Kemal DURUHAN Yasemin ERSÖZ
Tarih Okulu Dergisi (TOD) Journal of History School (JOHS) Aralık 2013 December 2013 Yıl 6, Sayı XVI, ss. 657-672. Year 6, Issue XVI, pp. 657-672. DOI No: http://dx.doi.org/10.14225/joh355 ORTAOKULDA DEMOKRASİ
DetaylıFACEBOOK BAĞIMLILIĞI ÖLÇEĞĠ NĠN TÜRKÇE FORMUNUN GEÇERLĠK VE GÜVENĠRLĠĞĠ
FACEBOOK BAĞIMLILIĞI ÖLÇEĞĠ NĠN TÜRKÇE FORMUNUN GEÇERLĠK VE GÜVENĠRLĠĞĠ Ahmet AKIN * Ġbrahim DEMĠRCĠ ** Serap KARA *** Öz Bu araştırmanın amacı Facebook Bağımlılığı Ölçeği nin Türkçe formunun geçerlik
DetaylıORTAÖĞRETİME ÖĞRETMEN YETİŞTİRMEDE "MESLEK BİLGİSİ" BAKIMINDAN FEN-EDEBİYAT VE EĞİTİM FAKÜLTELERİNİN ETKİLİLİĞİ
ORTAÖĞRETİME ÖĞRETMEN YETİŞTİRMEDE "MESLEK BİLGİSİ" BAKIMINDAN FEN-EDEBİYAT VE EĞİTİM FAKÜLTELERİNİN ETKİLİLİĞİ Prof. Dr. Nuray SENEMOĞLU ve Prof. Dr. Durmuş Ali ÖZÇELİK Eğitim, geçerli öğrenmeleri oluşturma
DetaylıAMOS (Analysis of Moment Structures) ve Yapısal Eşitlik Modeli
AMOS (Analysis of Moment Structures) ve Yapısal Eşitlik Modeli Veri seti bulunur Değişkenler sürüklenerek kutucuklara yerleştirilir Hata terimi eklenir Mouse sağ tıklanır ve hata terimi tanımlanır.
DetaylıFEN ÖĞRETİMİNDE HARMANLANMIŞ ÖĞRENME: ÖĞRENME ORTAMI DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
FEN ÖĞRETİMİNDE HARMANLANMIŞ ÖĞRENME: ÖĞRENME ORTAMI DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Yrd. Doç. Dr. Özkan Yılmaz Erzincan Üniversitesi ozkanyilmaz@erzincan.edu.tr Özet Bu araştırmanın amacı; fen öğretiminde kullanılmak
DetaylıÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ
ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ Doç. Dr. Deniz Beste Çevik Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı beste@balikesir.edu.tr
DetaylıYaşam Değerleri Envanterinin Faktör Yapısı ve Güvenirliği. Prof. Dr. Hasan BACANLI Doç. Dr. Feride BACANLI
Yaşam Değerleri Envanterinin Faktör Yapısı ve Güvenirliği Prof. Dr. Hasan BACANLI Doç. Dr. Feride BACANLI Rokeach İnsanların sahip oldukları değerler uzun zamandır psikolog ve sosyologların ilgisini çekmiştir.
DetaylıInternational Journal of Language Academy TURKISH INSTRUCTION SELF-EFFICACY PERCEPTION SCALE: EXPLORATORY AND CONFIRMATORY FACTOR ANALYSES
ISSN: 2342-0251 DOI Number: http://dx.doi.org/10.18033/ijla.3670 Volume 5/4 August 2017 p. 264/274 TURKISH INSTRUCTION SELF-EFFICACY PERCEPTION SCALE: EXPLORATORY AND CONFIRMATORY FACTOR ANALYSES Article
DetaylıHS-003. Nuray ŞAHİN ORAK (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı.
HS-003 Nuray ŞAHİN ORAK (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı. İstanbul) Sezgi ÇINAR PAKYÜZ (Celal Bayar Üniversitesi, Manisa Sağlık Yüksekokulu,
DetaylıYakın Doğu Ünİversİtesİ İlahİyat Fakültesİ Dergİsİ
Yakın Doğu Ünİversİtesİ İlahİyat Fakültesİ Dergİsİ JOURNAL of The Near EAST Universty Faculty of THEOLOGY Yıl 3, Cilt 3, Sayı 2, Güz 2017 Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl 3, Cilt
DetaylıULUSLAR ARASI 9. BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ KONGRESİ
ULUSLAR ARASI 9. BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ KONGRESİ SPOR YAPAN VE YAPMAYAN ORTA ÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN İLETİŞİM BECERİLERİ İLE EMPATİK EĞİLİM DÜZEYLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
DetaylıTromso Sosyal Zekâ Ölçeği Türkçe Formunun Faktör Yapısı, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
DURU / Uyum Zorluklarını Yordamada Yalnızlık, Sosyal Destek ve Sosyal Bağlılık Arasındaki... 691 Tromso Sosyal Zekâ Ölçeği Türkçe Formunun Faktör Yapısı, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Tayfun DOĞAN*,
DetaylıFEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ
FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ Sibel AÇIŞLI 1 Ali KOLOMUÇ 1 1 Artvin Çoruh Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü Özet: Araştırmada fen bilgisi
DetaylıSAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI Arş.Gör. Duygu GÜR ERDOĞAN Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi dgur@sakarya.edu.tr Arş.Gör. Demet
DetaylıSiirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK Arş. Gör. Barış MERCİMEK
Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK Arş. Gör. Barış MERCİMEK EYLÜL-2013 Temel olarak bir bilgisayar, çeşitli donanım parçalarını bir araya getirip uygun bir çalışma platformunu
Detaylıİş Yaşamında Yalnızlık Ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması
Doğan ve ark. 271 İş Yaşamında Yalnızlık Ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması Tayfun DOĞAN, 1 Bayram ÇETİN, 2 Mehmet Z. SUNGUR 3 ÖZET Amaç: İş Yaşamında Yalnızlık Ölçeği (İYYÖ),
DetaylıÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ HEMŞEHRİLİK TUTUM ÖLÇEĞİ KIRGIZCA FORMUNUN PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİ
MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 2017 Cilt: 6 Sayı: 2 MANAS Journal of Social Studies 2017 Vol.: 6 No: 2 ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ HEMŞEHRİLİK TUTUM ÖLÇEĞİ KIRGIZCA FORMUNUN PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİ Doç.
DetaylıInternational Journal of Languages Education and Teaching
, p. 203-212 Received Reviewed Published Doi Number 11.08.2017 06.09.2017 27.09.2017 10.18298/ijlet.2026 Attitude Scale towards Writing for Secondary School Students: The Study of Validity and Reliability
DetaylıÖĞRETMEN ADAYLARINA YÖNELİK KONUŞMA KAYGISI ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ
ÖĞRETMEN ADAYLARINA YÖNELİK KONUŞMA KAYGISI ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ Öz Havva YAMAN * Merve SUROĞLU SOFU ** Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarına yönelik "Konuşma Kaygısı Ölçeği"ni (KKÖ) geliştirmek,
DetaylıIJOESS Year: 7, Vol:7, Issue: 23 JUNE 2016
RUHSAL ZEKÂ ÖZELLİKLERİ ÖLÇEĞİ GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI Abdulkerim KARADENİZ Yrd. Doç. Dr., Ahi Evran Üniversitesi, Türkçe Eğitimi Bölümü, akaradeniz@ahievran.edu.tr Davut AYDIN Yrd. Doç. Dr.,
DetaylıARKADAŞLIK KALİTESİ ÖLÇEĞİ TÜRKÇE FORMUNUN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİĞİ
ARKADAŞLIK KALİTESİ ÖLÇEĞİ TÜRKÇE FORMUNUN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİĞİ Doç. Dr. Ahmet Akın Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi aakin@sakarya.edu.tr Doktora Öğr. Fatıma Firdevs Adam Karduz Sakarya Üniversitesi
DetaylıSOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARI İÇİN EKONOMİ DERSİNE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMALARI
SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARI İÇİN EKONOMİ DERSİNE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMALARI The Development of Attitude Scale of Towards the Economics Course for Social
Detaylıcivilacademy Hakan SARIÇAM 1 Ahmet AKIN 2 Mehmet ÇARDAK 3
HATAYLA İLİŞKİLİ UTANÇ VE SUÇLULUK DUYGUSU ÖLÇEĞİ TÜRKÇE FORMUNUN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI The Study on the Validity and Reliability of the Turkish Form of Offence-related Feelings of Shame and
DetaylıERKEK ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN KADINLARIN ÇALIŞMASINA YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİ MALE ATTITUDE SCALE OF UNIVERSITY STUDENTS TOWARDS WOMEN S WORK
ERKEK ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN KADINLARIN ÇALIŞMASINA YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİ MALE ATTITUDE SCALE OF UNIVERSITY STUDENTS TOWARDS WOMEN S WORK Saadet KÖSEOĞLU* * Özet: Bu çalışmanın amacı erkek üniversite
DetaylıİLKÖĞRETİMDE SINIF YÖNETİMİNİN ETKİLİLİĞİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI *
The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/jasss2544 Number: 29, p. 367-385, Autumn III 2014 İLKÖĞRETİMDE SINIF YÖNETİMİNİN
DetaylıDumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 34 Aralık 2012
Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 34 Aralık 2012 EBEVEYN-ÇOCUK İLİŞKİSİ ENVANTERİNİN 60 72 AYLIK ÇOCUKLARIN ANNE VE BABALARINA UYARLANMASI 1 Murat BARTAN Arş.Grv. Kütahya Dumlupınar
DetaylıAdaptation of Student Thinking About Problem Solving Scale (STAPSS) to Turkish
134 The Journal of SAU Education Faculty, 25 (May 2013) Adaptation of Student Thinking About Problem Solving Scale (STAPSS) to Turkish Ercan MASAL 1 Mithat TAKUNYACI 2 Gülay AGAÇ 3 1 Sakarya University,
DetaylıBatı Karadeniz Tıp Dergisi Medical Journal of Western Black Sea
Medical Journal of Western Black Sea 1 (2017) 52-57 Batı Karadeniz Tıp Dergisi Medical Journal of Western Black Sea Araştırma Makalesi Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi Ders Kurulları Geribildirim
DetaylıThe Turkish Adaptation of Implicit Theory of Intelligence Scale: The Validity and Reliability Study
Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED) Cilt 7, Sayı 1, Haziran 2013, sayfa 191-221. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics
DetaylıMatematik Öğrenme Yaklaşımları Ölçeği nin (MÖYÖ) Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Mustafa İLHAN- Bayram ÇETİN- Mehmet Ali KILIÇ
Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 2, Sayı 2, s. 113-145, Kış 2013 BARTIN TÜRKİYE ISSN: 1308-7177 Bartin University Journal of Faculty of Education Volume 2, Issue 2, p. 113-145, Winter
DetaylıSINIF ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN MATEMATİĞE YÖNELİK TUTUMLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ
Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi 427-436 SINIF ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN MATEMATİĞE YÖNELİK TUTUMLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ Halil Coşkun ÇELİK, Recep BİNDAK Dicle
DetaylıBAKIM DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİ-24 ÜN TÜRKÇE FORMUNUN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI*
ARAŞTIRMA BAKIM DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİ-24 ÜN TÜRKÇE FORMUNUN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI* Şerife Kurşun** Nevin Kanan*** Alınış Tarihi: 27.01.2012 Kabul Tarihi: 20.07.2012 ÖZET Amaç: Bu çalışma, hemşirelik
DetaylıDers 5: ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME. Prof. Dr. Tevhide Kargın
Ders 5: ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Prof. Dr. Tevhide Kargın Ölçme ve Değerlendirme Ölçme (measurement), bireylerin ya da nesnelerin belirli özelliklere sahip olup olmadığının, sahip ise, sahip oluş derecesinin
DetaylıOxford Mutluluk Ölçeği Kısa Formunun Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2011, 4 (36), 165-172 Oxford Mutluluk Ölçeği Kısa Formunun Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Adaptation of the Short Form of the Oxford Happiness
Detaylı3-6 Yaş Grubu Çocukların Medyaya Erişiminde Aile Profilleri: Anne Babalar Engel mi, Yoksa Rehber mi?
7. Uluslararası Çocuk Medyası Konferansı Çocuk Medyasında İçerik Seçimi ve Ekran Süresi Yönetimi 3-6 Yaş Grubu Çocukların Medyaya Erişiminde Aile Profilleri: Anne Babalar Engel mi, Yoksa Rehber mi? Dr.
DetaylıTÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI KİŞİLER ARASI BAĞIMLILIK ÖLÇEĞİ NİN (INTERPERSONAL DEPENDENCY INVENTORY) UYARLAMA ÇALIŞMASI Yağmur ULUSOY
DetaylıHİZMET İŞLETMELERİNDE İÇSEL PAZARLAMA ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 2018 Cilt: 7 Sayı: 4 MANAS Journal of Social Studies 2018 Vol.: 7 No: 4 HİZMET İŞLETMELERİNDE İÇSEL PAZARLAMA ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
DetaylıÖĞRETİMDE PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME DERSİNE YÖNELİK BİR TUTUM ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME
XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya ÖĞRETİMDE PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME DERSİNE YÖNELİK BİR TUTUM ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME Erol KARACA Anadolu
DetaylıSOSYAL BİLGİLER DERSİNE YÖNELİK BİR TUTUM ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
SOSYAL BİLGİLER DERSİNE YÖNELİK BİR TUTUM ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI Arş. Grv.Selçuk Beşir DEMİR sbesdem@hotmail.com Muş Alparslan Üniversitesi-Türkiye Yrd.Doç.Dr.Hamza
DetaylıFEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN KİŞİLERARASI ÖZYETERLİK İNANÇLARININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN KİŞİLERARASI ÖZYETERLİK İNANÇLARININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ AN INVESTIGATION OF SCIENCE TEACHERS INTERPERSONAL SELF-EFFICACY BELIEFS IN TERMS OF SOME VARIABLES
DetaylıAssessment of cognitive flexibility: Reliability and validity studies of Turkish version of the Cognitive Flexibility Inventory
Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, year: 2013, vol: 46, no: 1, 143-161 Assessment of cognitive flexibility: Reliability and validity studies of Turkish version of the Cognitive
DetaylıYapılandırmacı Sosyal Bilgiler Öğrenme Öğretme Süreci Ölçeğinin (YSBÖSÖ) Geliştirilmesi *
Yapılandırmacı Sosyal Bilgiler Öğrenme Öğretme Süreci Ölçeğinin (YSBÖSÖ) Geliştirilmesi * Developing Constructivist Social Studies Teaching-Learning Process Scale (CSTLPS) * Halil İbrahim SAĞLAM 1 Ayşe
DetaylıOlumlu Değerlendirilme Korkusu Ölçeği Türkçe Formu nun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Olumlu Değerlendirilme Korkusu Ölçeği Türkçe Formu nun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Tayfun DOĞAN * Tarık TOTAN ** Özet Amaç: Olumlu Değerlendirilme Korkusu Ölçeği (ODKÖ) Weeks ve ark. (2008) tarafından
DetaylıÖlçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler. Geçerlik. Geçerlik Türleri. Geçerlik. Kapsam Geçerliği
BÖLÜM 3 Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN cetinerdogan@gmail.com Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler Geçerlik Güvenirlik Kullanışlılık Geçerlik Geçerlik,
DetaylıSözsüz Yakınlık Ölçeğinin Türkçe Versiyonu İçin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Sözsüz Yakınlık Ölçeğinin Türkçe Versiyonu İçin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Mestan Küçük 1 Nevzat Bilge İspir 2 Öz Bu araştırmanın amacı Richmond, McCroskey ve Johnson (2003) tarafından geliştirilen
DetaylıMİLLÎ EĞİTİM UZMAN YARDIMCILIĞI GÜNCELLENMİŞ TEZ KONULARI LİSTESİ
MİLLÎ EĞİTİM UZMAN YARDIMCILIĞI GÜNCELLENMİŞ TEZ KONULARI LİSTESİ (Not: Tez konuları listesi 25 yeni tez konusu da ilave edilerek güncellenmiştir.) 1. Öğretmen yetiştirme sisteminde mevcut durum analizi
DetaylıÖğretmen Adaylarının Sınıf Yönetimi Yeterlik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması *
Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 4, Sayı 1, s. 51-63, Haziran 2015 BARTIN TÜRKİYE ISSN: 1308-7177 Bartin University Journal of Faculty of Education Volume 4, Issue 1, p. 51-63, June 2015
DetaylıYATÇILARIN MARİNA TERCİHİNDE ALGILANAN HİZMET KALİTESİNİN MARİNA BAĞLILIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
YATÇILARIN MARİNA TERCİHİNDE ALGILANAN HİZMET KALİTESİNİN MARİNA BAĞLILIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Öğr. Gör. Can KARAOSMANOĞLU Yaşar Üniversitesi - MYO Marina ve Yat İşletmeciliği Programı Doç. Dr. İpek KAZANÇOĞLU
DetaylıÇOKKÜLTÜRLÜLÜK ALGI ÖLÇEĞĐ: GEÇERLĐK VE GÜVENĐRLĐK ÇALIŞMASI
Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi Electronic Journal of Social Sciences Bahar-2016 Cilt:15 Sayı:57 (463-471) www.esosder.org ISSN:1304-0278 Spring-2016 Volume:15 Issue:57 ÇOKKÜLTÜRLÜLÜK ALGI ÖLÇEĞĐ: GEÇERLĐK
DetaylıÖzet. Abstract. Efe Akbulut*
Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 33 (Ocak 2013/I), ss. 1-10 Eğitim Fakültesi Okulöncesi Anabilim Dalı Programında Yer Alan Müzik Eğitimi Dersi Hedeflerinin Gerçekleşme Düzeylerine
DetaylıThe Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department
71 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl 9, Sayı 17, Haziran 2009, 71-76 Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Öğrencilerinin Başarılarına Etki Eden Değişkenler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
DetaylıMATEMATİK ÖĞRETMENLERİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİME İLİŞKİN ÖZ-YETERLİK ALGILARININ İNCELENMESİ
MATEMATİK ÖĞRETMENLERİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİME İLİŞKİN ÖZ-YETERLİK ALGILARININ İNCELENMESİ Derya Özlem YAZLIK 1 İbrahim ÇETİN Ahmet ERDOĞAN 3 1 Kilis Üniversitesi, Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi
DetaylıÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ VE AKADEMİK BAŞARILARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ
M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi Yıl : 2005, Sayı 21, Sayfa : 75-88 ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ VE AKADEMİK BAŞARILARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ
Detaylıİlköğretim Öğrencileri İçin Matematik Kaygı Ölçeği. Math Anxiety Scale For Elementary School Students
F. Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17 (2), 442-448, 2005 İlköğretim Öğrencileri İçin Matematik Kaygı Ölçeği Recep BİNDAK Dicle Üniversitesi Siirt Eğitim Fakültesi İlköğretim Matematik Bölümü Siirt
DetaylıBEDEN EĞİTİMİ VE SPOR PROGRAMLARINDA OKUYAN ENGELLİ ÖĞRENCİLERİN BÖLÜMLERİNE UYUMLARINI TESPİT ETMEK AMACIYLA ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI
Sevinç NAMLI 1 Sibel SUVEREN 2 Başvuru Tarihi: 26/10/2017 Kabul Tarihi: 07/12/2017 ÖZ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR PROGRAMLARINDA OKUYAN ENGELLİ ÖĞRENCİLERİN BÖLÜMLERİNE UYUMLARINI TESPİT ETMEK AMACIYLA ÖLÇEK
Detaylı