YAPTIKLARIM VE YAPAMADIKLARIM

Transkript

1 YAPTIKLARIM VE YAPAMADIKLARIM Fikir ona derler ki bir yol açsın, Yol ona derler ki bir gerçeğe ulaşsın. Mevlana İstanbul İtfaiye Müdürlüğü (şimdiki İtfaiye Daire Başkanlığı) görevine başladığımda, hayallerim ve umutlarım vardı. Müdür olmadan önce üniversitede yaptığımız çalışmalar ve özellikle Japonya da öğrendiklerim, hayallerimin gerçekleşebileceği konusunda umutlarımı artırmıştı. Türkiye de itfaiye diye bir kurumun olduğunu herkese göstermek ve Türk İtfaiyesi ni Avrupa ülkelerindeki itfaiyeler gibi sevilen ve saygı duyulan bir itfaiye yapmak istiyordum. Birkaç araç alan itfaiyeyi çağdaşlaştırdığını söylüyordu. Birkaç modern araç almakla itfaiyenin güçlenemeyeceğini, öncelikle itfaiye imajının güçlendirilmesi gerektiğini biliyordum. Kendime 10 hedef belirlemiştim: 1) Çocukların yangın güvenliği eğitimi, 2) Yangın Yönetmeliği nin hazırlanması ve yayınlanması, 3) İtfaiyenin tanıtılması ve imajının yükseltilmesi, 4) İtfaiye Müzesi nin düzenlenmesi ve açılması, 5) Deniz İtfaiyesi nin kurulması, 6) Kurtarma eğitimi ve kurtarma timi, 7) Uluslararası ilişkilerin geliştirilmesi, 8) İtfaiyeciler arasındaki sosyal ilişkilerin geliştirilmesi, 9) Türk İtfaiye Birliği nin Kurulması, 10) Yangından Korunma Vakfı nın kurulması. Bu hedeflerin arasından, çok uğraşmama rağmen Deniz İtfaiyesi ni kuramadım ve Türk İtfaiye Birliği için bütün çalışmaları tamamlamama rağmen resmi oluşumu tamamlanmadan görevden ayrılmak zorunda kaldım. Yangından Korunma Vakfı nı kurdum, sonuçlandıramadım. Gelişmiş ülkelerdeki ve özellikle Japonya daki söndürme ve kurtarma sistemlerini, İstanbul a ve ülkemize yerleştirmek için çalıştım. Eğitime önem verdim ve itfaiyeye bilimsellik kazandırmak için yaptığım çalışmalarda oldukça başarı sağladım. Almanya dan, Japonya dan uzmanlar getirerek çağdaş itfaiye eğitimlerini başlattım. İlk Yangından Korunma 31

2 Yönetmeliği nin çıkarılmasını sağladım. Türkiye de ilk kurtarma ekibini kurdum. İtfaiye Müzesi ni açtım, halkın ve öğrencilerin eğitimi için çok sayıda organizasyon gerçekleştirdim. İtfaiye Dergisi ni çıkardım. Uluslararası kuruluşlarla ve gelişmiş ülkelerle yardımlaşma ve işbirliği başlattım. Bunların çoğunluğunu ilk kez gerçekleştirdim. İtfaiye eğitiminde, yapılaşma ve doğal afetler konusundaki benzerliği ve kurtarma konusundaki başarılarından dolayı Japonya modelini, araç standartlarının benzerliğinden dolayı araç-gereçlerde Almanya standartlarını esas aldım. Yapılan çalışmalar, gelişmiş ülkelerdeki sistemin İstanbul a uygulaması şeklinde oldu ve hemen hemen her konuda, yeterli olmasa bile, belli düzeyde ilerleme kaydedildi. Bir itfaiyenin başarısının, binalarda alınan yangın güvenlik önlemleri ve halkın eğitimi, şehrin alt yapısı ile itfaiyenin teknik ve eğitim seviyesine bağlı olduğu, bunların birbirine paralel olarak gelişmesi gerektiği ve herhangi birisinin yalnız başına hiçbir zaman yeterli olmayacağı gerçeğinden hareket ettim. Çalışmaların tamamında, Önlem ve Eğitim öncelikli olarak ele alındı. Türkiye de ilk defa hazırlanarak yürürlüğe konulan Yangından Korunma Yönetmeliği ile, 1992 den sonra İstanbul da yapılan ve itfaiyeden olumlu rapor alan binalar Avrupa seviyesine gelmeye başladı. Daha önce otomatik söndürme sistemi olan bina hemen hemen hiç yokken, önemli yapılar otomatik söndürme sistemiyle iyi duruma gelmeye başladı. Çağdaş söndürme tekniklerinin öğretilmesi için İtfaiye Okulu, İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından hazırlanan programlar çerçevesinde ele alındı; itfaiye personelinin eğitimi yanında önemli kuruluşların personelinin eğitimi de yapıldı. Almanya dan ve Japonya dan getirilen uzman kişilerden farklı konularda, uzun süreli eğitimler alındı. İtfaiyeye alınan personelin eğitim yapmadan görevlendirilmeme esasları getirilerek itfaiyecilik, teknik ve eğitimin bir bütünü olarak görüldü. Türkiye de ilk defa Japon uzmanlar tarafından eğitilen kurtarma ekipleri oluşturuldu. Kurtarma ve söndürme olaylarına sadece İstanbul da değil, aynı zamanda birçok olayda İzmit, Tekirdağ gibi illerde de katılındı. İtfaiye içinde ilk defa uluslararası ilişkiler kurularak, Almanya ve Japonya dan yardımlar alındı, kardeş itfaiyeler oluşturuldu, Macaristan ve Özbekistan gibi ülkelerle ikili antlaşmalar imzalandı. Halkımızı yangın güvenliği konusunda bilinçlendirmek için, öncelikle ilk ve orta dereceli okullarda okuyan öğrencilerimize yönelik çalışmalar yapıldı. 32

3 Küçük yaşlarda edinilen bilgiler yaşam boyu kalıcı olduğundan, özellikle ilkokullarda ele alınan Yangın Haftası da dahil olmak üzere, yangın güvenliği konusunu daha ilgi çekici hale getirmek için hazırladığımız broşürlerin dağıtımının yanı sıra, çeşitli etkinlikler düzenlendi. Yaşayarak öğrenme sürecine uygunluğundan dolayı, okullarda yaptığımız teorik eğitimin yanı sıra pratik gösteriler de yapıldı. Çok etkili olan bu pratik çalışmalarda, öncelikle yangına ilk müdahalenin önemi üzerinde duruldu. Yapılan pratik çalışmalar, yangına müdahalenin yanı sıra, itfaiye açısından büyük önem taşıyan, insan kurtarma alanını da kapsamaktadır. Gerek yangın merdiveni araçlarıyla, gerekse atlama çarşaflarıyla yapılan gösterilere öğrenciler büyük ilgi gösteriyordu. Topluma açık yapılar, işyerleri, ticaret merkezleri ve benzeri yerlerin inşaatına izin verilmeden önce projenin İtfaiye Müdürlüğünce de görülmesi ve bina bitince iskan verilmeden evvel yeniden itfaiyece tetkik edilmesi ilçe belediyelerden istendi. Bu tür yerlerde binalar yapıldıktan sonra yangın merdiveni, ikinci bir çıkış kapısı ve yangın söndürme sistemi yaptırmak ve diğer yangın güvenlik önlemlerini aldırmak çok zor olduğundan, daha proje aşamasında itfaiyenin kontrolünden geçmesi sağlanmaya başlandı. Daha binaların yapımı aşamasında yangın güvenlik önlemlerinin aldırılması için Proje Kontrol Amirliği kuruldu. Bu amirlikte, ilk kez tamamı mühendis ve mimar olan 12 kişilik bir ekip oluşturuldu. İlçe belediyelerinden, büyük yapıların projelerinin bu mühendisler tarafından incelenmesi istendi ve iskân kontrollerine gönderilerek projelere uygunluğu kontrol edilmeye başlandı. İstanbul da oluşturulan bu ekip, her geçen gün güçlendirilmiş ve günümüzde batı itfaiyeleri seviyesine yaklaşmıştır. Yeni açılan ve kullanım amacı değişen yerler itfaiye elemanlarınca kontrol edilmeye ve önemli işyerlerine ait raporlar düzenlenmeye başlandı; muhtelif işyerleri, resmi binalar, eğlence yerleri, oteller ve pansiyonlar gibi değişik binalar kontrol edildi. Kontrollerin daha iyi yapılabilmesi ve bu bölümün teknik elemanlardan oluşmasının sağlanması için, mevcut kadro durumuna göre, değişik branşlarda elemanlar alındı. Bu bölüm içerisinde bir kontrol ekibi oluşturularak periyodik denetimlere başlandı. İtfaiyeyi halkımıza anlatmak ve tarihi zenginliklerimizi günümüz halkına tanıtmak amacıyla İtfaiye Müzesi açıldı. Halkın eğitiminin sağlanması için, çoğunluğu ilk defa olan, İtfaiye Haftası etkinlikleri, seminerler, paneller, yarışmalar düzenlendi ve yayınlar yapıldı. İlk defa 1931 yılında bir araya toplanan 33

4 eserler depolardan çıkarılarak modern müze anlayışıyla sergilendi. Müze halka açılarak, özellikle çocuklarımızın müzeyi gezip itfaiyenin dününü ve bugününü tanımaları, böylece hem yangın güvenlik önlemlerini hem de itfaiye tarihini öğrenmelerinin sağlanması amaçlandı. Türkiye de, ilk kurtarma ekibini 1992 yılında Kocaeli depreminden çok önce kurduk. Eğitim sistemleri ve kurtarma araç gereçleri ile dünyanın en iyi kurtarma ekiplerine sahip olan Japonya dan iki uzmanı İstanbul a getirdik ve bir kurtarma timi oluşturduk. İtfaiye Okulu nda, kurtarma eğitimleri yapılabilmesi için özel düzenleme ve tesisat yaptırdık. Eğitimini tamamlayan itfaiyecilerden iki ayrı ekip oluşturduk ve biri Anadolu, diğeri ise Rumeli yakasında görev yapmaya başladı. Ekipler, kurtarma gereken yangınlarda, trafik kazalarında, çökmelerde ve her türlü kazalardaki canlı kurtarma olaylarında görev aldılar. İtfaiyeciliğin başarısı için gerekli koşulların başında eğitim geldiğinden, gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, itfaiyemizde de eğitim programları en çok önem verilen konulardan biri oldu. Kamu kurum ve kuruluşlarıyla sanayi ve ticaret kuruluşlarının personellerine özel kurslar açıldı. İtfaiye Okulu nda; Temel Er Eğitimi, Geliştirme Eğitimi, Kurtarma Eğitimi, Operatör Eğitimi, Deniz Adamı Eğitimi ve Sanayi Personeli eğitimleri başlatıldı. Ayrıca, sanayi kuruluşlarında, fabrikalarda ve hassas noktalarda yerinde pratik eğitimler verildi. Yeni alınan elemanlar Temel Er Eğitimi Kursu na alındı. Dört ay ila sekiz ay arasında değişen İtfaiye Temel Er Eğitimi kurslarının çoğunluğu iki yıl boyunca Almanya dan getirdiğimiz uzman tarafından verildi. Doğal Gaz Yangın Emniyeti Kursu, Otellerde Yangın Güvenliği Kursu, Teneffüs Cihazı Kullanımı Kursu, Akaryakıt Yangınlarının Söndürülmesi ve Sanayi Kuruluşlarında Yangın Güvenliği Kursu gibi geliştirme kursları açıldı. İstanbul Teknik Üniversitesi Denizcilik Fakültesi bünyesinde kurulan Denizde Güvenlik Eğitim Merkezi nde uluslararası standartlara göre eğitilecek deniz adamlarının eğitiminin bir bölümü olan Gemi Yangınları ve Mücadelesi ile ilgili kısmı, İtfaiye Müdürlüğü nün eğitim tesislerinde yapılmaya başlandı. İki ila 15 gün arasında değişen, sanayi kuruluşları, ticaret merkezleri, oteller ve özel itfaiye bilgisi gereken diğer kuruluşlar için kurslar düzenlendi. İtfaiye teşkilatının kendisine özgü donatım ve eğitim düzeninde, eğiticilerin başarılı olabilmesi ve bazı eğitim elemanlarının kendi bünyesinden yetiştirilmesi için 16 personel öğretmen olarak yetiştirildi. Adı, İtfaiye Okulu ve Eğitim Amirliği olarak değiştirilen merkezde, gerek bilgi ve kültür gerekse malzeme geliştirme konusunda çalışmalar başlatıldı. 34

5 Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, İstanbul da da yılın belli bir döneminde, halkımıza yangın güvenlik önlemlerini olduğu kadar, itfaiye ve itfaiye hizmetlerini tanıtmak, görevleri hakkında bilgi vermek amacıyla 1990 yılından itibaren her yıl İtfaiye Haftası düzenlenmeye başlandı. Gerek radyo, gerekse televizyonlarda düzenlenen programlarla hedef kitlelere ulaşılmaya çalışıldı. Bu tür programlara örnek olarak röportajlar, yarışmalar, aktüel ve belgesel niteliği ağır basan yayınlar gösterilebilir. Yangın güvenliği konusunda kuru bir bilgilendirme yerine teşkilatın tüm özelliklerini taşıyan programlara ağırlık verilmesine özen gösterildi. Teşkilata yönelik olarak Yılın İtfaiyecisi nin seçimi, Başarılı Grup İtfaiyecileri nin ödüllendirilmesi, itfaiye tarihini tanıtmaya yönelik, her yıl artan bir ilgiyle izlenen Tulumbacılar Gösterisi, itfaiye hizmetlerinin değişik açılardan sergilendiği Modern İtfaiye Yarışmaları, halka açılan itfaiye grupları, gruplar arası spor karşılaşmaları, yangın ve yangın güvenliği konusunda düzenlenen paneller, yeni itfaiye grup binalarının açılışları ile İtfaiye Haftası, büyük bir organizasyon olarak tanıtım ve yangına karşı bilgilendirme çalışmalarında önemli başarı sağladı. Müdürlüğümüzün gerek İtfaiye Haftası kapsamında, gerekse değişik zaman dilimleri içinde Yangından Korunma Yönetmeliği ve İstanbul Boğazı nın Yangın Güvenliği ve Çevresinin Korunması konularında düzenlediği paneller ilgiyle izlendi. Bu tür panel ve konferanslarla yangın güvenliği konusunda sorunlar ve çözüm önerileri bir bütün halinde gündeme getirildi ve toplantıya katılan kurum temsilcileriyle birlikte kamuoyunun dikkati çekildi. Sizin Kaleminizden, Sizin Fırçanızdan İtfaiye konulu ilk ve orta dereceli okullara yönelik olarak düzenlenen resim, şiir ve kompozisyon yarışmasında büyük bir katılım sağlandı. Birbirinden güzel ve ilginç bu eserler, bir sanat galerisinde biraraya getirilerek sergilendi. İstanbul da Aralık 1993 tarihinde Türkiye İl İtfaiye Müdürleri I. Kongresi ni düzenledim. Toplantıya 50 den fazla itfaiye müdürü katıldı. Diyarbakır dan, Edirne den, Erzurum dan, Artvin den, Antalya dan ülkenin her yöresinden itfaiyeciler geldi. Üç gün boyunca hem teknik bilgilendirme yapıldı, hem de değerli müdürlerimiz birbirleriyle tanışma ve birbirlerini tanıma fırsatı buldu. İtfaiyelerin daha iyi duruma gelmemesinde en büyük faktörün, yasal düzenlemelerin eksikliği olduğunu, çağdışı diyebileceğimiz yasal düzenlemeler nedeniyle, itfaiyenin gerçek kimliğine şimdiye kadar ulaşamadığını; yasal düzenlemelere göre itfaiyemizin gelişmiş ülkelerde olduğu gibi önleme, kurtarma, eğitim ve söndürme görevini yapan bir kuruluş olması, yol yıkayan, park ve bahçeleri sulayan, pankart asan, baca temizleyen bir kuruluş değil, önce yangını önleyecek 35

6 tedbirleri aldıran, sonra her türlü kurtarma ve ilk yardımı yapan ve yangını söndüren bir kurum olması gerektiğini belirttim. Türkiye de belediye bünyesinde, devlet desteğinden yoksun bir bütçeyle teknolojiye dayanan bu mesleğin gelişmesinin zorluklarının dile getirilmesinin yanı sıra, itfaiyelerin gerçek itfaiye olabilmesinin koşullarından bir diğerinin ise Hızır Acil Servisi ve Sivil Savunmanın sivilleştirilerek itfaiyeye bağlanması, hizmet bütünlüğü içinde koordinasyonun sağlanmasıyla daha ekonomik bir yönetimin oluşturulmasının gerekliliği konusunda anlayış birliğine varıldı. Gerek halkımızla, gerekse iç bünyemizde itfaiyecilerimizle olan bağlarımızı, iletişimimizi teknik yönde güçlendirmek amacıyla da tanıtıcı ve eğitici yayınlar da hazırlandı. Tüm çalışmalar, öğrencilere yönelik olarak hazırlanan eğitim broşürleri, müzeyi tanıtıcı broşürler, İtfaiye Teknik Bülteni, İtfaiye Eğitim Merkezi tanıtım kitapçığı ve broşürü, çeşitli mesajlar içeren afiş ve billboardlarla desteklendi. İtfaiye Teknik Bülteni, önleme ve söndürme konularının ele alındığı önemli bir dergi oldu. Kültürel açıdan da tanıtım ve eğitim çalışmaları içinde uluslararası ilişkilerin yeri büyük ve itfaiyecilik evrensel bir meslek olduğundan, ülkeler arasında itfaiyeciliğin gelişmelerini takip etmeleri ve dayanışma içinde bulunmaları için ilk defa uluslararası ilişkilere girişildi. Yapılan çalışmalarla 1993 yılında Tokyo da 5. Genel Kurulu düzenlenen Dünya İtfaiyeciler Birliği nin 123. üyesi olundu. Avrupa da, Türkiye ve Arnavutluk haricindeki bütün ülkeler, CTIF (Comite Techique International de prevention et d`extinction du Fue - Uluslararası Yangın Önleme ve Söndürme Teknik Komitesi) üyesidir. Dünya itfaiyeciliğindeki gelişmelerin izlenmesi için İstanbul İtfaiyesi nin CTIF e üye olması için temaslara başlanmış ve Eylül 1994 te yapılacak toplantıda görüşülmesine karar verildi. Ancak, ben itfaiyeden ayrıldıktan sonra devam edilmedi. Bu girişimlerin yanı sıra itfaiye, Macaristan İtfaiye ve Sivil Savunma Genel Müdürlüğü ile imzalanan Karşılıklı İşbirliği Antlaşması, Japonya nın Kitakyushu şehriyle imzaladığı Kardeş İtfaiye Antlaşması, Almanya nın başta Berlin şehri olmak üzere sürdürdüğü ikili ilişkiler, Romanya, Arnavutluk gibi Balkan ülkeleriyle olduğu kadar, yaptığı karşılıklı mesleki bilgi alışverişi ve yarattığı işbirliği olanaklarıyla daha da güçlendirildi. Sonuç olarak, itfaiye ve itfaiyeciler için birçok çalışma yaptım ve birçoğunu sonuçlandırdım. Fakat, Deniz İtfaiyesi ve İtfaiyeciler Birliği ile ilgili çalışmaları tamamlayamadan itfaiyeden ayrıldım. Daha sonra, Türk İtfaiyeciler Birliği kuruldu. Deniz İtfaiyesi ise bir adım ileriye gitmedi. Her yönetici, kendinden önce konulan tuğlaları kırmamalı, üzerine yeni bir tuğla koyarak itfaiye duvarını yükseltmeye çalışmalıdır. Kalıcı olan kişiler değil, hizmetler ve İtfaiye dir. 36