KABLOSUZ YEREL ALAN AĞLARI WLAN

Transkript

1 KABLOSUZ YEREL ALAN AĞLARI WLAN

2 ÖZELLİKLER Kablosuz iletişim teknolojisi, en basit tanımıyla, noktadan noktaya veya bir ağ yapısı şeklinde bağlantı sağlayan, bir teknolojidir. Kablosuz iletişim teknolojisi, günümüzde yaygın olarak kullanılan kablolu veya fiber optik iletişim yapılarıyla benzerlik göstermektedir. Kablosuz iletişim teknolojisini diğerlerinden ayıran nokta ise; iletim ortamı olarak havayı kullanmasıdır. Kablolar, elektrik akımını iletirken kablosuz ve optik iletim sistemleri belli frekanstan elektro-manyetik dalga iletmektedir.

3 WLAN lar kullanıcılara uygulamalara ve cihazlara paylaşımlı erişiminin, kullanıcılar arasında dosya değişiminin, elektronik posta ile haberleşmenin üstünlüklerini sunar

4 Neden Kablosuz Yerel Ağlar? WLAN, herhangi bir yerden, kafeteryadan, toplantı odasından bilgilere ulaşmak isteyen çalışanlar için uygun bir ortam sağlar. WLAN lar kullanıcılara; uygulamalara ve cihazlara paylaşımlı erişim, kullanıcılar arasında dosya değişimi, elektronik posta ile haberleşmenin üstünlüklerini sunar. WLAN, LAN ların yerine kullanılabilir ya da LAN ların sınırlarını genişletmek için kullanılabilir. Kablosuz LAN bağlantıları kablolu karşılıklarına göre biraz pahalı olsa dahi, performans ve LAN teknoloji standardizasyonu kriterleri WLAN ı cazibeli bir seçenek yaparak, fiyatları düşürmekte ve kabul edilebilirliği artmaktadır.

5 Wireless LAN Örnekleri Danışmanlar, denetlemeciler, müteahhitler gibi çabuk değişen pozisyonlara hızlıca ağ bağlantılarını kurabilmek isteyen şirketler, Gezgin sağlık bakım profesyonellerine veri iletme gereksinimi olan hastaneler, Çalışanlarının kablolu yerel ağdaki stok bilgilerine ulaşmak istediği depolar, Eski bir ofisi veya binanın yönetimini ele almış, fakat duvarları delme masrafına girmek istemeyen bir şirketler Müşterilerinin 30 Metreye kadar uzaklıktaki herhangi bir yerden internete bağlanmalarını olanaklı kılacak PNP aygıtlarını sağlayan oteller, Müşterilerinin taşınabilir bilgisayarları ile internete bağlanabileceği bir kitapçı ya da kafe.

6 WLAN Nasıl Çalışır? Kablosuz LAN lar havadan aygıtlar arasında radyo sinyalleri göndererek çalışır. Sinyaller 300 metreye kadar gönderilebilir ve metal olmayan duvarlardan ve engellerden geçebilir. Dizüstü bilgisayarlar, masaüstü bilgisayarlar ve sunucular PCMCIA kart ı ile veya kablosuz sinyalleri alıp iletebilen plug in kartlar ile kablosuz yerel ağa bağlanırlar. WLAN dolaysız olarak aygıt-tan-aygıt a haberleşmeyi destekleyebilmektedir.

7 Daha yaygın olarak, WLAN kablosuz yerel ağ ile kablolu yerel ağ arasında köprü olarak görev yapacak bir Erişim Noktası na (Access Point-AP) gereksinim duyar. AP genellikle tavana ya da kule üzerine yerleştirilmiş durağan elemanlardır ve kablolu ağın bir elemanıymış gibi ele alınır. AP, hücresel telefonlar ile haberleşen hücresel telefon ağındaki bir kuleye benzetilebilir.

8 WLAN Standartları WLAN ın gelişimini kapsayacak şekilde çeşitli kablosuz LAN standartları Kategori /Standart Veri Oranı (Data Rate) Frekans IEEE (1997) 1-2 Mbps 2.4GHz IEEE b 11 Mbps 2.4GHz IEEE a 54 Mbps 5.2GHz HiperLAN2 54 Mbps 5.2GHz Swap (Ev RF de kullanılır) 1-2 Mbps 2.4GHz Bluetooth 1MBps 2.4GHz

9 WLAN Standartları IEEE 802 Standartları 11Mbps ı 2.4Ghz lik alanda destekleyen b ve 54Mbps ve 5.2GHz lik aralıkta destekleyen, a standartları bulunmaktadır. IEEE b standartı endüstri uyumluluğunu belgeleyen, sertifikalandıran bir ticari kuruluş olan Wireless Ethernet Compatibility Alliance (WECA) tarafından desteklenmektedir. HiperLAN2 IEEE a standardına rakiptir ve 54Mbs ı 5.4 GHz de iletir. HiperLAN2 Globel Forum (HLGF) tarafından desteklenmektedir. SWAP 2Mbps a kadar 2.4GHz de ev ve küçük işyerleri için bir standarttır. HomeRF çalışma grubu tarafından desteklenir Bluetooth Teknik olarak bir WLAN standartı dır fakat uygulamada diğer WLAN standartlarına göre biraz daha fazlası anlamına gelmektedir.

10 IEEE -Institute of Electrical and Electronics Engineers Standartları IEEE Elektrik Elektronik Mühendisleri Enstitüsü (The Institue of Electronic Electronic Engineers) IEEE 802 standartları oluşturulmaya 1980 yıllarında başlamıştır yılında ilk olarak wlan kablosuz ağ standartları geliştirilmeye başlandı. Oluşturulan standart diye isimlendirildi. Sebebi ise bu çalışma grubunun 11.grup olmasıdır. Devam eden süreçte IEEE , bilgisayar haberleşmesinde kullanılan standartların genel adı olmuştur.

11 IEEE IEEE tarafından 1997 yılında tanımlanan ilk kablosuz iletişim standardıdır diğer tüm varyasyonlarının tabanı olup basit bir kablosuz teknoloji standardıdır de IEEE, endüstriyel, sağlık ve bilimsel (Industrial, Scientefic and Medical- ISC) lisanssız işleyen 2.4 Ghz bantta kablosuz LAN için standartını duyurmuştur. 1.2 Mbps hızına sahiptir. Standart 3 uygulama seçeneği ile 2Mbps ın paylaşılmış veri oranını belirtmektedir. Çalışma mekanizması ise DSSS (Direct Sequence Spread Spectrum) ve FHSS (Frequency Hopped Spread Spectrum).

12 IEEE Protocol Architecture bir standart protokol yapısı oluşturuldu. Bu yapı layer dan oluşuyor. Bunlar Logical Link Control (LLC), Media Access Control (MAC) ve Physical

13 IEEE Protocol Architecture Logical Link Control(LLC): Temel işlemler için hata kontrol, akış kontrol gibi işlemler için bir arayüz oluşturuyor. Media Access Control(MAC): LLC ve ağın fiziksel tabakası arasında bir ara yüzdür. Yaptığı iş; bir ağdaki datanın bir yerden bir başka yere giderken onu kontrol altına tutmaktır. Örneğin MAC bilgisinin her bir tanesi kullanıcı bilgisini, datanın gideceği adresi, kaynak adresi, hata bulma kodunu ve MAC protokol bitini saklı tutar. MAC ın iki alt layerı (katman) vardır.

14 IEEE Protocol Architecture MAC layer 2 alt katmana sahiptir. 1. Alt MAC layer özelliklerin birbiriyle olan koordinasyonunu sağlar. Her kullanımda internet stil içerik algoritmasını hattaki tüm trafik için erişebilirlik sağlar. 2. Üst MAC layer ise, genellikle asenkron trafiklerde data birleştirme işlemi için (Yüksek öncelikli trafiklerde) kullanılır. Physical: Gerçek radyo(kablosuz) iletimlerinin detaylarını, band sıklığını data onarımını tanımlar ve detaylarını içerir.

15 Physical Layer Standards IEEE tabanlı protokol mimarisiyle birlikte fiziksel layer band sıklığını, data oranını ve kod çözme tekniğini tanımlar standardı MAC layer ve 3 tane fiziksel layer tanımlar. FHSS (Frenquency Hopping Spread Spectrum) DSSS (Direct Sequence Spread Spectrum) Infrared

16 Physical Layer Standards FHSS: Verici ve alıcı tarafından nasıl değişeceği bilinen bir dar bant taşıyıcı frekansı kullanır. Doğru senkronizasyon sağlandığında net etki mantıksal bir kanalın oluşturulmasıdır. DSSS: Gönderilecek her bit için çok miktarda bitlerden oluşan bir pattern üretir. Bu bit paternine chip ya da chipping code adı verilir. Chip ne kadar uzunsa orijinal verinin geri alınması o kadar yüksek olur fakat bu daha fazla bir bant genişliği gerektirir. Infrared: Elektromanyetik spektrumda görülür ışığın hemen altındaki çok yüksek frekansları veri taşımak için kullanılır.

17 Physical Layer Standards

18 Physical Layer Standards DSSS ve FHSS yayılmış spektrum yaklaşımıdır. Kablosuz ağlarda parazit oluşmasını (radyo sinyali gibi) önler, hata oranını düşürür. FHSS ışın yayar ve bir frekanstan diğerine atlayarak devam eder. Bundan dolayı ses paraziti ve performans düşüşü sadece iletilen mesajın sadece bir parçasını etkiler. DSSS parazit gidermede ve standartlarına uyumda daha tercih edilir. Ancak DSSS düşük veri hızı yüzünden kullanımı limitlidir.

19 WIRELESS a: 5 GHz ile veri gönderir ve saniyede 54 megabite kadar veri gönderebilme kapasitesine sahiptir. Ayrıca orthogonal frequency division multiplexing (OFDM) gibi verimli bir kodlama tekniği kullanılarak sinyalleri alıcıya ulaşmadan bir çok alt sinyale böler. Böylece sinyal üzerindeki gürültü azalmış olur b: En yavaş ve en ucuz teknolojidir. Ekonomik fiyatı nedeniyle oldukça popüler hale gelmiştir. 2.4 GHz frekans bandını kullanır. Saniyede 11 megabite kadar veri gönderebilir. Gönderim hızını arttırmak için complementary (CCK) modülasyonunu kullanır c: Bu standart erişim noktaları arasında köprü kurmakla sorumludur d: standartlarının yaygınlaşması ve kabul görmesi ile ilgilenmektedir.

20 WIRELESS e: Kablosuz iletim alanında görüntü ve ses iletimi ile ilgilenmektedir f: Değişik üreticiler tarafından üretilen erişim noktalarının arasındaki uyumluluğu inceleyip çözümlemektedir h: 5 GHz lik geniş bantlar için parazit gidermek için kullanılır i: Ana odaklanma noktası kablosuz güvenliktir j: Japonlar için standart 4.9 ve 5.0 GHz arasında ağ genişliği k: h nin daha etkili ve geniş kapsamlı halidir m: Dökümansal verileri kontrol etmek için bir standarttır.

21 WIRELESS g: 2.4GHz frekansıyla iletim yapar. Saniyede 54 Megabit veri gönderebilir g OFDM kodlaması kullanıldığı için b ye göre daha hızlıdır n: Geniş bir kullanıma ulaşacağı düşünülen en yeni teknolojidir. Hız ve erişim mesafesini önemli ölçüde arttırır. Örnek olarak g teorik olarak saniyede 54 megabit data gönderebilmesine rağmen gerçek hayatta 24megabit/sn bir hıza ulaşabilir. Bununla beraber n saniyede 140 megabit gönderim hızına ulaşabilir.

22 Wifi - Aliance b den sonra kuruldu. Wi-Fi? Wireless Fidelity Wi fi IEEE(2) b3 ya da a4 diye bilinen telsiz teknolojilerini kullanır. Bu frekansları kullanmak içinde bir lisans alınmasına gerek yok. Kimisinde kısa anten ya da uzatmalı anten bulunur. Ürün kalitesine göre m arası yakalama gücü bulunmaktadır.

23 WLAN Security standartları güvenlik açısından maalesef bazı zayıflıklar içerir. Bunun öncelikli sebebi kablosuz olmasıdır. İlk başlangıçta web algoritması kullanılmıştır. 40 bitlik bir algoritma RC4 kriptolojisini kullanılmştır daha sonra 104 bitlik versiyonları kullanıldı. Güncel olarak artık kablosuz ağlarda WPA kullanılmaktadır için 3 güvenlik alanı vardır. 1. Kimlik denetleyicisi 2. Ana yönetici 3. Data gönderme Bu alanlarda öncelik sağlayarak güvenlik ağı oluşturulmuştur.

24 HiperLAN2 HiperLAN2, ETSI ( Europan Telecominications Standarts Institute) ve Hiperlan2 Global Forum ( Bosh, Nokia,Ericson, Dell, Telra ve Texas Instruments gibi firmalar öncülüğünde kurulmuş bir konsorsiyum) tarafından geliştirilmiştir. HiperLAN2 esas olarak a nın rakibi ve Avrupa da yaygın olarak kullanılan bir standarttır. HiperLAN2 ve a aynı 5 GHz lik bant ı kullanırlar ve her ikisi de 54Mbps veri aktarımı yapabilirler. Hem b hem de HiperLAN2 yüksek veri hızlarına ulaşmak için dikgen frekans bölmeli çoğullama (OFDM, Orthogonal Frequency Division Multiplexling) teknolojisine dayanır b ve HiperLan2 arasındaki en büyük fark MAC (Media Access Layer) katmanındadır.

25 SWAP, HomeRF Standart ı SWAP (Small Wireless Access Protokol) küçük ofisler/ev ofisler (small office / home office-soho) pazarı için bir WLAN protokol standartıdır. IEEE standart ını destekler fakat daha az seçenekle uyarlanması daha ekonomiktir. SWAP, de olduğu gibi CSMA/CA yı kullanır ve 2 Mbps a kadar veri hızını destekler b ve HiperLan2 nin aksine, gerçek zamanlı veri, ses ve görüntüde önemli olan bant genişliğini garanti eden TDMA yıkullanır.

26 Kablosuz Uygulama Protokolu (Wireless Application Protocol-WAP) WAP, WEB içeriğinin ağ teknolojisinden, taşıyıcıdan ve yayınlayıcıdan bağımsız olarak hareketli aygıtlara ulaşmasını sağlayan açık bir teknolojidir. WAP bir servis veya ürün değildir. WAP, uygulama ve taşıma (dağıtma) standartı dır. 3. Nesil (3G) teknolojileri daha zengin bir kullanıcı deneyimleri için bant genişliği sağladığı sürece WAP, önemli bir kablosuz uygulama taşıma/dağıtma teknolojisi olarak yerini sağlamlaştırma konusunda yol alacaktır.

27 WAP Nedir? Internet içeriğini ve servislerini hareketli telefonlara ve kablosuz aygıtlara ulaştıran küresel bir standarttır. WAP ın bant genişliği kısıtlı cep telefonlarına WEB içeriği sunma konusundaki çözümü, aygıtlar, sunucular, diller ve protokolleri kaynaştıran tam bir çözümdür.

28 Kablosuz WEB İçeriğinde WAP Uygulama Sunucu Masa Üstü Bilgisayar Veri Tabanı Kurumsal ağ INTERNET Uygulama Sunucu WEB Sunucu LAN Geçitkapısı Radyo Kulesi

29 Kablosuz WEB İçeriğinde WAP Öncelikle WAP, Internet içeriğini HTML e yakın bir standart yöntemle WAP uyumlu aygıtlara ulaştırır. Buradaki sorun HTML in küçük ekranlı aygıtlara pek çok veriyi beraberinde getirmesidir. Bu nedenle WAP yeni bir biçim (format) tanımlamıştır; Wireless Markup Language (WML). WML intasarlanmasındaki amaç hızlı ve verimli içerik dağıtımıdır. İkinci olarak; WAP, cep telefonları, PDA lar, el bilgisayarları ve hatta geleceğin yeni nesil kablosuz aygıtlarında çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır. Her aygıtın WAP destekli olabilmesi için neler yapması gerektiğinin Kablosuz Uygulama Ortamı (Wireless Application Environment WAE) nda tanımlanmış olmasıdır. Üçüncüsü, WAP, GSM ( Global System for Mobile Communications), TDMA (Time Division Multiple Access ), CDMA (Code Division Multiple Access) veya yeni geliştirilmiş ikinci nesil (2.5 G ) ve üçüncü nesil (3G) global ağ ların hepsinde çalışabilir. Daha önemlisi WAP devre anahtarlamalı (circuit switched) ve paket anahtarlamalı (packet switched) ağ ların herhangi birinde de çalışabilir. WAP ın esnekliği altyapısının çeşitli ağ protokollerinin üzerine kurulmuş olmasından kaynaklanmaktadır.

30 WAP Yapısı WAP servis değil, kablosuz uygulamaları geliştirme teknolojisidir. WAP 1.0 ın tarifi Nisan 1998 de yayınlanmıştır. Bu ilk tarif WAP ın aygıtlar, sunucular, protokoller ve diller olmak üzere tüm yönlerini kapsayan 30 un üzerinde tanımını içermektedir. WAP, WEB içeriğini dağıtmak için kendi yapısını şu sebeplerden dolayı geliştirmiştir; Aygıt kısıtlamaları : Daha küçük pil, daha rahat taşınabilir aygıt gereksinimi, WAP içerik dağıtımı enerji tüketimini küçültmek ve kablosuz bağlantının ömrünü uzun tutmak için planlanmıştır. HTTP : Gereksiz bilgiler ve genellikle çokça script ve karakter içermektedir. WAP dağıtım protokolü ise buiş için optimize edilmiştir. Ağ lar: İstekler arasındaki uzun sürelerde kopmaya/kesilmeye eğilimidirler. WAP ın içerik dili olan WML birden fazla WAP sayfasını card-and-deck metaforu olarak adlandırılan yöntemini kullanarak ağ kesintilerinin üstesinden gelebilecek şekilde tasarlanmıştır.

31 WAP ile WEB Arasındaki Farklılıklar Görüntü Cihazları WAP görüntüleme konusunda WEB den ayrılır. Her ne kadar WAP tanımlamaları görüntü tiplerini kapsamasa da ilk sürümü 6-8 satırlık küçük siyah beyaz ekran görüntüsünü kabul eder. Limitli ekran boyutlarından dolayı WAP cihazları özelleştirilmiş WAP içerik biçimleri ile çalışabilecek şekilde tasarlanmışlardır.

32 İçerik WAP içeriği WEB standardı olan HTML yerine WML üzerine kuruludur. WAP, HTML den çeşitli nedenlerden dolayı farklılaşmıştır. Birincisi, çoğu HTML sayfası ekranı limitli olan cihazlar için çok fazla bilgi içermektedir. WML, küçük WAP ekranları tarafından gösterilmesi hiçte kolay olmayan JPEG, GIF biçimlerini çerçeve gibi HTML biçim özelliklerini eler. İkincisi, WML içerik dağıtımı için card-and-deck metaforu denen yeni bir modeli kullanır. Web sayfalarını her keresinde teker teker WEB sunucudan almak yerine, WAP alakalı kartların bir destesini yollar. Her bir kart bir bilgi ekranını temsil eder ve kart destesinin yüklenmesi sonucunda kullanıcılar, birden çok WAP ekranını aygıtlarındaki önceki ve sonraki tuşlarına basarak gezebilirler. Tüm ekranlar 1 kerede yüklendiği için ilgili ekranlar arasındaki geçişlerde bekleme olmayacaktır WEB de ise tipik bağlantı mantığı ile her defasında sunucunun sayfayı yollaması beklenir.

33 Programlama WML kendi özel script dili olan WMLScript ile HTML den farklılaşır. JavaScript tabanlı olan WMLScript programcıların, WAP cihazları kullanan kullanıcıları klasik WEB script dillerinden daha fazla kontrol edebilme olanağı verir.

34 Yapı Aygıtlar ve içerik sağlayıcılar arasındaki ilişkiler bakımından WAP mimarisi WEB den çeşitli yönleri ile ayrılır. Birinci olarak WAP kablosuz teknoloji olduğu için aygıtlar bağlantı için telefon taşıyıcı ( firmalar) lara bağlıdırlar. İkinci olarak, WAP kendi Internet Protkolunu ( IP ) kullanır, bunun bir sonucu olarak WAP aygıtları WEB e doğrudan bağlanamazlar. Bunun yerine şekilde gösterildiği gibi WAP geçitkapısı olarak adlandırılan bir aracıya gereksinim duyarlar. WAP geçitkapısı WAP aygıtlarına gelip giden bilgi akışında kritik bir rol oynarlar.

35 WEB İçeriğinde, WAP Yapısı Geçitkapısı Veri Tabanı INTERNET LAN Uygulama Sunucu Radyo Kulesi Kurumsal ağ WEB Sunucu Masa Üstü Bilgisayar Uygulama Sunucu Radyo Kulesi WAP Sunucular Geçitkapısı WAP geçitkapıları WAP aygıtları ve WEB arasında bulunan özelleştirilmiş sunuculardır. Bir WAP geçitkapısı WAP aygıtları ile iletişim için WML WEB sunucularla konuşmak için ise HTML kullanır. Ana görevi WAP cihazlarına WML dağıtımını yapmaktır. WAP geçitkapısı kendi işlem gücü olan sunucular olduğu için gelen bilgileri WAP aygıtlarının anlayacağı bir forma çevirebilir. Geçitkapıları ayrıca içerik çevirici programlar aracılığı ile çok renkli JPEG ve GIF görüntülerini WAP ekranlarının görüntüleyebileceği şekilde basit, düşük çözünürlüklü bir hale çevirebilirler.

36 WAP WEB dolanımı Şekilde WAP aygıtlarından çıkan işlem isteğinin WEB e gidip gelme esnasındaki gezintisini görülebilir. Buradaki 3 anahtar yapıtaşı, WAP istemci aygıt, WAP geçit kapısı, ve WEB sunucudur. WAP aygıt, WAP protokolünü kullanarak geçit kapısına isteğini şifrelenmiş olarak yollar. Bu istek WEB tarayıcının herhangi bir WEB sunucuya HTTP isteği yollaması ile benzerdir. Aradaki farklılık, WAP ta, isteğin bir WAP geçit kapısı (proxy) ye gönderilmesi, ve onun tarafından HTTP iletisine çevrildikten sonra WEB sunucuya gönderilmesidir. WAP İstemci Kotlanmış İstek WAP Geçitkapısı İstek WEB Sunucu Kotlayıcılar Cevap Kotlanmış ve Cevap Çözücüler

37 WAP WEB dolanımı Bağlantı isteğini alan WEB sunucunun, isteğin kaynağının WAP aygıtı olduğu hakkında hiç bir bilgisi yoktur. WEB sunucuya göre bu, sıradan bir WEB istemcisine ait bir istektir. WEB sunucular, WEB istemcileri için HTML, GIF, JPEG, ZIP olarak sıkıştırılmış dosyalar hatta WML gibi değişik biçimde içerik sağlayabilir. WEB sunucuya göre istek bir dosya ve içerisindeki byte lardır. Eğer web sunucu istenen bilgiyi barındırıyorsa bu WAP geçitkapısına HTTP protokolü kullanılarak yollanır. Bundan sonra ne yapılacağı WAP geçitkapısına kalmıştır. Eğer içerik WML biçiminde ise, geçitkapısı içeriğe dokunmadan WAP protokolü aracılığı ile WAP aygıtına iletir. Eğer içerik HTML biçiminde ve WAP geçitkapısı otomatik çeviri desteği veriyorsa, içerik WML biçiminde çevrilip aygıta yollanır. Her ne kadar HTML WAP çevirisi WEB deki WAP içeriğinin düzenlemesi yönünden kulağa hoş gelse de, pratikte HTML ve WML arasındaki kritik farklılıklardan dolayı kullanışlı değildir. Buna karşın, geçitkapıları GIF ve JPEG lerin 1-bit monokrom WAP grafiklerine çevrilmesi açısından iyidir.

38 WEB İsteğinin Yapısı WEB de kullanıcılar Netscape, InternetExplorer gibi WEB tarayıcılara sayfaların adreslerini yazarak WEB sayfalarına ulaşma isteklerini yollarlar. Tarayıcı yazılımı WEB sayfasının ismine göre bir ağ isteği hazırlar ve yollar. İstek hedef WEB sitesine ulaştıktan sonra cevap bytelar halinde geldiği yolu aynen dönerek tarayıcıya ulaşır, tarayıcı da WEB sayfasını kullanıcıya gösterir. Bu işlemlerin arkasında iki önemli olay vardır. Birincisi, WEB isteği ve cevap olarak dönen HTML sayfaları Internet üzerinde TCP/IP protokolünü kullanarak aktarılırlar. TCP/IP iletisi yaz boz parçaları gibi ayrı ayrı parçalara ve paketlere ayırarak yollanır. Her bir paket varılacak noktaya ( WEB sayfası isteğini yapan yere ) ulaştığında yap bozun parçaları bir araya getirilir ve orijinal ileti ortaya çıkar. İkinci olarak, WEB sayfaları tarayıcılara HTML olarak yollanır. HTML temelde tarayıcılara içeriği nasıl göstereceğini anlatan etiketleri barındıran düz yazıdır. Tarayıcının yapması gereken, gelen yazının içerisindeki HTML etiketlerini bulmak ve HTML kurallarına göre şekillendirdiği içeriği kullanıcıya göstermektir.

39 Protokol WEB WAP Tarayıcı TCP/IP yi Kullanan HTTP Protokolü WEB Sunucu WAP, WAP cihazları ve WAP geçitkapısı arasındaki veri hareketi için kendi protokolünü tanımlar. WEB de veri TCP/IP kurallarına göre parçalara / paketlere ayrılır. WAP paket yapımı ve taşınması için kendine özel protokol kurallarını belirler. WEB Sunucu Protokolde, WAP a karşı WEB WAP Aygıtları İle WAP Sunucuları arasındaki Trafiği en aza İndirgeyen Özelleştirilmiş WAP Protokolu

40 WAP Desteği Paket anahtarlama kablosuz WEB in önemli üstünlüklerinden birisi sürekli açık olmasıdır. WAP herhangi bir ağ da çalışabilir ve yeni 2.5G ve 3G ağların paket anahtarlama özelliğini kullanarak kullanıcılara ne zaman ve nerede gereksinimleri varsa bilgiyi yollar. Şekilde WAP geçit kapılarının veriyi WEB den alıp kullanıcı profillerine göre WAP kullanıcılarına nasıl yolladığını göstermektedir. WAP WAP İstemci Geçitkapısı İstek WEB Sunucu Destek İçerik Kullanıcı Bilgileri Cevap

41 WAP ın Geleceği WAP Kablosuz WEB deneyimi öncesi ilk adımdır. WAP uyumlu aygıtlar var olan taşıyıcılar WAP geçit kapılarını çevrim-içi hizmete sunmuş ve hareketli WAP kullanıcıları için içerik geliştirilmektedir. Kablosuz ağlar devamlı çevrim-içi olmada gerekli olan paket anahtarlamalı kapasitelerini arttırmaktadırlar. WAP aygıtlarına ve servislerine yapılan yüksek yatırımlara karşılık WAP ın kalıcı olup olmayacağını, özellikle birkaç yılda 15 milyon kullanıcıya ulaşan i-mode ve diğer 3G teknolojilere karşın, sorgulanmaktadır.