T.C. SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI KEMERKÖY ELEKTRİK ÜRETİM VE TİCARET AŞ (KEAŞ) 2013 YILI DENETİM RAPORU

Transkript

1 T.C. SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI KEMERKÖY ELEKTRİK ÜRETİM VE TİCARET AŞ (KEAŞ) 2013 YILI DENETİM RAPORU

2 Bu rapor; tarih ve 6085 sayılı Kanun ile tarih ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca hazırlanmış olup, Sayıştay Rapor Değerlendirme Kurulu nun tarih ve 2014/13 sayılı oturumunda kabul edilmiştir.

3 Şİrketin Ünvanı Merkezi Bağlı olduğu kuruluş :Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. :Milas Ören-Muğla :Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) Sermaye durumu Ortaklar Pay Taahhüt edilen Ödenen Adedi TL TL % 1-Elektrik Üretim A.Ş (EÜAŞ) Toplam

4 Karar organı (Yönetim Kurulu) Karar Temsil ettiği Kuruluştaki Görevli bulunduğu süre organındaki Adı ve soyadı Bakanlık veya görevi veya Başlama Ayrılma unvanı kuruluş mesleği tarihi tarihi 1 - Başkan Süleyman MEMİŞ KEAŞ Genel Müd. ve Yönetim Kurulu Başk " Abdullah YILMAZ KEAŞ Genel Müd. ve Yönetim Kurulu Başk. Vekili " Abdullah YILMAZ KEAŞ Genel Müd. ve Yönetim Kurulu Başk Devam ediyor 2 - Üye Mehmet YAVUZ DEMİR EÜAŞ Emekli " Dr.Abdurrahman MURAT EÜAŞ TKİ Genel Müdür Yardımcısı Devam ediyor 3 - Üye Süleyman ŞEMDİNOĞLU EÜAŞ Maliye Bakanlığı Bakan Danışmanı " Süleyman ŞEMDİNOĞLU EÜAŞ Maliye Bakanlığı Bakan Danışmanı Devam ediyor 4 - Üye Mutlu GÜL EÜAŞ ETKB Danışman Devam ediyor 5 - Üye Fehmi OKUMUŞ EÜAŞ ETİ Maden Genel Müdür Yardımcısı " Ali KEREM ESKİGÜN EÜAŞ ETKB Basın Müşaviri Devam ediyor Denetim Kurulu Denetim Temsil ettiği Görevli bulunduğu süre organındaki Adı ve soyadı Bakanlık veya Kuruluştaki görevi veya mesleği Başlama Ayrılma unvanı kuruluş tarihi tarihi 1 - Denetçi Şaban TALAŞ EÜAŞ Devlet Personel Dairesi Başkan Yrd Devam ediyor 2- Denetçi Muzaffer TANI EÜAŞ EÜAŞ İnsan Kay. ve Destek Hiz. Daire Bşk Denetçi Mehmet ÇAKIR EÜAŞ Başbakanlık Güvenlik işleri Gen.Md.Yrd " Kemal KIRBAŞ EÜAŞ Hazine Müsteşarlığı Personel Dairesi Baş. Yar Devam ediyor

5 KISALTMALAR ADDDY :Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik BGA :Baca Gazı Arıtma ÇED :Çevresel Etki Değerlendirme Raporu EPDK : Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu ESA : Elektrik Satış Anlaşması ETKB : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı EÜAŞ : Elektrik Üretim Anonim Şirketi EÜT : Elektrik Üretim Tesisleri GELİ :Güney Ege Linyitleri İşletmesi Müessesesi Müdürlüğü GSMH : Gayri Safi Milli Hasıla GSYH : Gayri Safi Yurt İçi Hasıla GWh : Gigawatt saat (1 milyar watt saat) KAMU-İŞ : Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikası KEAŞ : Kemerköy Elektrik Üretim A.Ş. KİAŞ : Kömür İşletmeleri A.Ş. KHK : Kanun Hükmünde Kararname KİT : Kamu İktisadi Teşebbüsleri Kr : Kuruş kwh : Kilowatt saat (Bin watt saat) MWh : Megawatt saat (1 milyon watt saat) ÖYK :Özelleştirme Yüksek Kurulu PMUM : Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi SKHKKY : Sanayi Kaynaklı Hava Kalitesi Kontrol Yönetmeliği TEAŞ : Mülga Türkiye Elektrik Üretim, İletim Anonim Şirketi TEDAŞ : Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi TEİAŞ : Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi TEK : Mülga Türkiye Elektrik Kurumu TES-İŞ : Türkiye Enerji Su ve Gaz İşçileri Sendikası TETAŞ : Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi TL : Türk Lirası TKİ Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu TS : Termik Santral Tüvönan: : Kömür ya da maden cevherinin ocaktan çıktığı hali YAL : Yük alma talimatı YAT : Yük atma talimatı YEAŞ : Yeniköy Elektrik Üretim A.Ş. YPK : Yüksek Planlama Kurulu

6

7 İÇİNDEKİLER Sayfa I. TOPLU BAKIŞ I II. İDARİ BÜNYE 1 A- Mevzuat 1 B- Teşkilat 3 C- Personel durumu 5 III. MALİ BÜNYE 11 A- Mali durum 11 B- Mali sonuçlar 14 IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI 16 A- Giderler 16 B- Tedarik işleri 18 C- Üretim ve maliyetler 23 D- Pazarlama 40 E- Sigorta işleri 42 F- İşletme sonuçları 44 G- İştirakler 46 H- Yatırımlar 46 V. BİLANÇO 58 - Aktif 58 - Pasif 65 VI. GELİR TABLOSU 70 VII. EKLER 76

8 TABLOLAR Bölüm Tablo no Adı Sayfa I. Toplu bakış 1 Toplu bilgiler III II. İdari bünye 2 Personel sayısı 6 3 Personele yapılan harcamalar 8 4 Sosyal giderler 10 III. Mali bünye 5 Mali durum 11 IV. İşletme çalışmaları A-Giderler 6 Giderler 16 7 Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler 17 8 Çeşitli giderler 18 B-Tedarik işleri 9 Alımlar Hizmet alımları İlk madde ve malzeme stokları 22 C-Üretim ve maliyetler 12 Temel göstergeler KEAŞ enerji üretimi KEAŞ santrali işletim değerleri KEAŞ santrali kazan boru patlakları Gelen ve yanan kömür analiz değerleri Üretim giderleri 39 D-Pazarlama 18 Satışlar TETAŞ a enerji satışları 42 E-Sigorta işleri 20 Sigorta türleri 43 F-İşletme sonuçları 21 Satış sonuçları Satış sonuçları göstergeleri 45 G-Yatırımlar 23 Yatırımlar 48 V. Bilanço: 24 Şirketin aktif değerleri Bankalar Ticari alacaklar Alıcılar Maddi duran varlıklar Birikmiş amortismanlar Pasif hesaplar Ticari borçlar Satıcılar 66 VI. Gelir tablosu 33 Gelir ve giderler Gider unsurları 74

9 I I. TOPLU BAKIŞ Kemerköy Termik Santrali, Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulu nun tarih ve 124 sayılı Kararı uyarınca, Milas ın Hüsamlar bölgesinde bulunan düşük kalorili linyit kömüründen elektrik enerjisi üretmek üzere kurulmuştur. Toplam kurulu gücü 630 MW olan Kemerköy Santralinin her biri 210 MW gücündeki I. ünitesi 1993, II. ünitesi 1994 ve III. ünitesi de 1995 yılında devreye alınmıştır. Başlangıçta Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) in bünyesinde bir işletme olan Santral, 1993 yılında TEK in Türkiye Elektrik Üretim İletim AŞ (TEAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ (TEDAŞ) unvanlı iki ayrı iktisadi devlet teşekkülü halinde yeniden yapılandırılması sonucunda TEAŞ ın bünyesinde kalmıştır. Kemerköy Santralı, ÖYK nın tarih ve 95/62 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınmış, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından statüsü şirkete dönüştürülmüş ve tarih ve 3896 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nde yayımlan ana statüsü ile Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ (KEAŞ) adını almıştır. ÖYK nın tarih ve 97/34 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programından çıkarılan Şirket, YPK nın gün ve 97/T-94 sayılı Kararı ile TEAŞ ın bağlı ortaklığı olarak yeniden yapılandırılmıştır. Ancak Şirket, TEAŞ ın tarih ve 2001/2026 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) ve Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ (TETAŞ) olarak üç ayrı iktisadi devlet teşekkülü halinde yapılandırılması sonucunda, EÜAŞ a bağlanmıştır. EÜAŞ ın bağlı ortaklığı olan Şirket, ÖYK nın tarih ve 2003/44 sayılı Kararı ile ikinci kez özelleştirme kapsam ve programına alınmış ise de özelleştirme konusunda bir gelişme kaydedilememesi üzerine ÖYK nın tarih ve 2006/49 sayılı Kararı ile tekrar özelleştirme kapsam ve programından çıkarılmıştır. ÖYK nın tarih ve 2009/66 sayılı Kararında; Kemerköy İskelesi ve iskele geri sahasında bulunan Maliye Hazinesi ve KEAŞ a ait bazı taşınmazların özelleştirme kapsam ve programına alınması ve işletme hakkı verilmesi şeklinde yapılacak özelleştirme işlemlerinin iki yıl içerisinde tamamlanması hususları yer almıştır. Bu çerçevede Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, liman sahasının özelleştirmesi için belirlenen son teklif verme tarihi itibariyle alınan teklifleri değerlendirerek ihaleyi sonuçlandırmış, ancak ihale sonucu onaylanmadan liman sahasının santrallerle birlikte ihale edilmesi benimsenmiştir. Diğer yandan ÖYK nun tarihli 2013/146 ve 2013/148 sayılı kararlarıyla; KEAŞ ve YEAŞ ile bunlara kömür temin eden TKİ nin Güney Ege Linyitleri İşletmesi Müessesesi (GELİ), bu müessesenin Yeniköy Linyitleri İşletmesi (YLİ), bunların işletmesindeki TKİ adına kayıtlı ruhsatlar ve bu ruhsatların kapsadığı

10 II Sayıştay maden (Kömür) sahaları özelleştirme kapsam ve programına alınmış; GELİ ve YLİ ile ilgili maden ruhsatları ve bu ruhsatların kapsadığı maden sahaları ve buralarda çalışan her türlü kamu personeli tüm hak ve yükümlülükleri ile birlikte tarihi itibariyle YEAŞ a bedelsiz olarak devredilmiş; Yatağan Termik santralinin ilgili kömür sahalarıyla birlikte bir grup, Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerinin ilgili kömür sahalarıyla birlikte bir bütün halinde ayrı bir grup olarak özelleştirilmesi, özelleştirmelerin santrallerde varlık satışı, taşınmazlarda varlık satışı veya kullanım izninin devri, maden sahalarında ise işletme hakkının verilmesi şeklinde yapılması ve özelleştirme işlemlerinin tarihine kadar tamamlanması hüküm altına alınmıştır. Bu çerçevede Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından tarihinde açıklanan ihale ilanında Kemerköy ve Yeniköy Termik Santralleri ile Kemerköy Liman Sahasının özelleştirilmesi için son teklif verme tarihi olarak belirtilmiş, tarihli ilan ile de söz konusu tarih olarak değiştirilmiştir. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, alınan teklifleri değerlendirmiş ve tarihinde yapılan nihai pazarlık görüşmelerinde en yüksek teklifin milyon ABD Doları ile İC İçtaş Enerji ve Ticaret AŞ tarafından verildiğini duyurmuştur. Bu süreçle ilgili işlemler devam etmektedir. KEAŞ ın, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından tarihli ve sayılı Kurul Kararıyla verilen EÜ/101-27/003 numaralı enerji üretim lisansının, tarihinden itibaren 10 yıl olan süresi, tarih ve sayılı Kurul Kararı ile tarihinden itibaren 49 yıl olacak şekilde tadil edilmiştir. Faaliyetlerini üretim lisanları kapsamında sürdürmekte olan Şirketin son beş yıllık faaliyetine ilişkin bazı değerler Tablo 1 de gösterilmiştir.

11 III Tablo:1-Toplu bilgiler Toplu bilgiler Ölçü Son iki yıl farkı Artış veya azalış (%) Sermaye Bin TL Ödenmiş sermaye Bin TL Öz kaynaklar Bin TL ,9 Yabancı kaynaklar Bin TL ,6 Finansman giderleri Bin TL Maddi duran varlıklar (edinme değeri) Bin TL ,8 Maddi duran varlıklar birikmiş amortismanı Bin TL ,0 Yatırımlar için yapılan nakdi ödemeler Bin TL ,8 Yatırımların gerçekleşme oranı (nakdi) % 10,3 9,7 12, ,6 41,6 416,0 Tüm alım tutarı Bin TL (11.326) (5,0) Satın alınan linyit kömürü miktarı Bin Ton (461) (11,7) Satın alınan linyit kömürü tutarı Bin TL (4.161) (2,3) Satın alınan kömürün ortalama birim fiyatı TL/Ton 31,9 35,57 40,85 45,85 50,75 4,89 10,7 Üretim kapasitesi (teorik) GWh Brüt üretim miktarı Gwh (1) (0,0) İç tüketim ve kayıp miktarları Gwh ,1 Kapasite kullanım oranı % 54,57 49,28 45,34 51,20 51,18 (0,02) (0,0) Net üretim ve satış miktarı Gwh (6) (0,3) Üretim ve satış maliyet tutarı Bin TL (8.846) (3,3) Net satış tutarı Bin TL ,4 Brüt üretim maliyeti Kr/Kwh 7,1 7,25 8,43 9,49 9,18 (0,31) (3,3) Net üretim ve satış maliyeti Kr/Kwh 8,5 8,71 10,14 10,31 11,00 0,69 6,7 Ortalama satış fiyatı Kr/Kwh 12,59 15,4 15,54 14,11 14,20 0,09 0,6 Stoklar: İlk madde ve malzeme Bin TL ,3 Diğer stoklar Bin TL ,0 Memur (Ortalama) Kişi (1) (25,0) Sözleşmeli (Ortalama) Kişi ,0 İşçi (Ortalama) Kişi ,4 Personel için yapılan tüm giderler Bin TL ,9 Cari yıla ilişkin: Memurlar için yapılan giderler Bin TL (27) (9,3) Memur başına aylık ortalama giderler TL ,9 Sözleşmeliler için yapılan giderler Bin TL ,0 Sözleşmeli başına aylık ortalama gider TL ,0 İşçiler için yapılan giderler Bin TL ,3 İşçi başına aylık ortalama gider TL ,9 Dönem kârına ilişkin vergi ve diğer yasal yük. Bin TL ,1 Tahakkuk eden vergiler Bin TL (693) (2,5) GSYH ya katkı (üretici fiyatlarıyla) Bin TL ,4 GSYH ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL ,7 GSMH ya katkı ( alıcı fiyatlarıyla) Bin TL ,7 Faaliyet kârlılığı (öz kaynak yönünden) % 20,8 30,6 21,9 11,3 13,9 2,6 23,0 Mali kârlılık (Öz kaynak yönünden) % 14,6 22,5 12,9 9,5 11,8 2,3 24,2 Ekonomik kârlılık % 11 18,4 9,2 8,9 10,4 1,5 16,9 Faaliyet kârı veya zararı Bin TL ,5 Dönem kârı veya zararı Bin TL ,3 Bilanço kârı veya zararı Bin TL ,3 2013

12 IV Sayıştay Şirketin 210 MW lık üç ünitesi bulunan ve teorik üretim kapasitesi yıllık GWh olan Kemerköy Termik Santralinde, 2013 yılında toplam saat çalışma karşılığında GWh lık brüt üretim yapılmış ve ortalama kapasite kullanımı %51 seviyesinde gerçekleşmiştir. Cari yıl üretiminden iç tüketim ile trafo ve iletim kayıpları düşüldükten sonra kalan %83,5 oranındaki GWh lık kısmı satılmıştır. Yıl içinde ikili anlaşma kapsamında TETAŞ a toplam GWh lık enerji satışı yapılırken, dengesizlikten dolayı PMUM dan 70 GWh lık enerji alımı ve PMUM a 118 GWh lık enerji satışı gerçekleşmiştir. Buna göre TETAŞ a yapılan enerji satışının 70 GWh lık kısmı PMUM dan temin edilmiştir. Cari yılda, toplam 334,7 milyon TL net satış hasılatı elde edilmesine karşılık 259,3 milyon TL üretim maliyeti, 6,4 milyon TL dönem gideri olmak üzere toplam 265,7 milyon TL satış maliyeti yapılması sonucunda 69 milyon TL tutarında faaliyet karı oluşmuştur. Böylece 2013 yılında ortalama satış fiyatının 14,20 Kr/kWh, ortalama satış maliyetinin 11,27 Kr/kWh olması neticesinde satılan birim enerji başına ortalama 2,93 Kr/kWh tutarında faaliyet karı sağlanmıştır. Santralin ana yakıtı olan kömür ile yardımcı yakıt olan fuel-oil, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu nun 3 üncü maddesinin (o) fıkrası kapsamında yapılan yakıt teminine ilişkin protokoller çerçevesinde, 2013 yılında TKİ Güney Ege Linyitleri İşletmeleri Müessesesi ve YEAŞ tarafından işletilen linyit sahalarından ve TP Petrol Dağıtım AŞ den temin edilmiştir. Gerek kazan ve yardımcı sistemlerindeki arızalar nedeniyle ünitelerin fazla sayıda devreye girip çıkması, gerekse yük tevzii merkezinin talimatları ile yaşanan üretim kayıpları yanında, santral dizaynının yöre kömürlerine tam uygun olmaması gibi hususlar kapasite kullanım oranını düşürmekte ve bu durumdan santral verimliliği olumsuz etkilenmektedir yılı sonu itibariyle şirket işlerinde 105 memur ve sözleşmeli 283 işçi olmak üzere toplam 388 Şirket personeli ve hizmet alımları kapsamında 411 kişi yüklenici işçisi çalışmıştır. Ancak yüklenici işçileriyle ilgili olarak gerek sorumlulukların tespiti, gerekse iş mevzuatından doğan hakların sağlanması açısından sıkıntılar oluşmuştur. Nitekim yüklenici işçileri tarafından muvazaalı asıl işveren ve alt işveren ilişkisi gerekçe gösterilerek, işe başlanmasından itibaren asıl işverenin işçisi olduğunun tespiti ve işçi alacağı hususunda, 2011 yılında 10 adet dava açılmış ve ilk mahkemenin işçi lehine karar vermesini müteakiben dava sayısı artmış olup Nisan 2014 itibariyle toplam 58 e ulaşmıştır. Hukuki süreci devam eden ve sayısının daha da artması kaçınılmaz olan söz konusu davaların neticesinde Şirkete önemli yükümlülükler geleceği beklenmelidir. Santralın baca gazı arıtma tesisleri yıllarında tamamlanmış olup, söz konusu tesislerin kesin kabulleri 2006 yılında yapılmıştır. Şirketin çevre mevzuatında yer alan yaptırımlarla karşılaşmaması için, baca gazı arıtma tesisleri ile santral ünitelerinin işletim değerleri ve sorunlarının titizlikle takibi yapılarak zamanında gerekli müdahalelerde bulunulması önem arz etmektedir.

13 V Şirket yatırımları için 2013 yılında 33,2 milyon TL ödenek tahsis edilmiş, yıl içinde ödeneğin %51,6 sı oranında 17,1 milyon TL tutarında nakdi harcama gerçekleşmiştir. Öneriler: Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ nin 2013 yılındaki çalışmaları üzerinde Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonunda getirilen öneriler aşağıdadır. Yılına ilişkin öneriler: 1- Yüklenici aracılığı ile çalıştırılan işçilerin 4857 sayılı İş Kanununa uygun şekilde çalıştırılmak suretiyle hukuki ihtilaflara meydan verilmemesi (Sayfa:6-7), 2- Kemerköy termik santraline alımı yapılan kömürlerin, alım noktasından yakılmasına kadar geçen süreçteki tüm numune alma ve analiz işlemlerinin gözden geçirilerek hatalı sonuçlara neden olan aksaklıkların giderilmesi için gerekli tedbirlerin alınması (Sayfa:33-34), 3-Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve rapor ekinde (Ek:12) listesi verilen diğer öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi. Sonuç: Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ nin tarihinde kendi yönetim kurulunda kabul edilen 2013 yılı bilançosu Türk Lirası dönem kârı ile kapanmış bulunmaktadır.

14

15 1 A Mevzuat : II. İDARİ BÜNYE 1983 yılında Türkiye Elektrik Kurumu bünyesinde kurulmuş olan Kemerköy Termik Santrali, 1993 yılında TEK in iki ayrı iktisadi devlet teşekkülü (Türkiye Elektrik Üretim İletim AŞ ve Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ) haline getirilmesi sonucunda TEAŞ bünyesinde kalmıştır. Santral, ÖYK nın tarih ve 95/62 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınmış ve bu kapsamda Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından şirket olarak yapılandırılmıştır. ÖYK nın tarih ve 97/34 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programından çıkarılan Santral eski statüsüne iade edilmeden YPK nın gün ve 97/T-94 sayılı Kararı ile TEAŞ ın bağlı ortaklığı haline getirilmiştir. Şirket, tarih ve 2001/2026 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile TEAŞ ın üç ayrı iktisadi devlet teşekkülü şeklinde yeniden yapılandırılması sırasında, elektrik üretim tesislerini bünyesinde toplayan Elektrik Üretim AŞ nin bağlı ortaklığı olmuştur. EÜAŞ ın bağlı ortaklığı olan Şirket, ÖYK nın tarih ve 2003/44 sayılı Kararı ile tekrar özelleştirme kapsam ve programına alınmış, ancak özelleştirme konusunda bir gelişme kaydedilememesi üzerine ÖYK nın tarih ve 2006/49 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programından çıkarılmıştır. KEAŞ ın, 233 sayılı KHK ve 4628 sayılı Kanun kapsamında düzenlenen ana sözleşmesi, YPK nın tarih ve 2006/T-36 sayılı Kararı ile onaylanmış ve tarihinde tescil ve ilan edilmiştir. Ana sözleşmede; kısaltılmış ismi KEAŞ olarak belirlenen ve EÜAŞ ın bağlı ortaklığı olarak yapılandırılan Şirketin, merkezi Milas/Muğla olup, 50 bin TL tutarındaki sermayesinin tamamı EÜAŞ a aittir. Şirket, 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesi Hakkında Kanun, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu ile 233 sayılı KHK gereğince Sayıştay ın denetimine tabidir. Şirkette çalıştırılan personelin özlük ve sosyal hakları; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 399 sayılı KHK, 6245 sayılı Harcırah Kanunu, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, Bakanlar Kurulu ve YPK kararları ve bunların ek ve değişiklikleri ile ilgili yönetmelikler doğrultusunda yürütülmektedir. Şirket bünyesinde, kuruluş aşamasında santralin tesisi için gereken çeşitli malzemelerin taşınmasında kullanılmış bir iskele ile iskele sahasında gerektiğinde çalıştırılmak üzere eklenmiş olan fuel-oil nakliye sistemi bulunmaktadır. Tesislerin kurulmasından sonra atıl kalan iskele ile iskele geri sahası olarak değerlendirilmesi uygun görülen bazı parseller santralden ayrı olarak özelleştirilmek üzere tarih ve 2009/66 sayılı ÖYK kararıyla özelleştirme kapsam ve programına alınmıştır.

16 2 Sayıştay ÖİB tarafından, liman sahasının 36 yıl süreyle işletme hakkı devri yöntemiyle özelleştirilmesi ihalesinde tarihinde yapılan nihai pazarlık görüşmeleri sonucunda en yüksek teklif TL olarak alınmış, ancak ihale sonucu açıklanmadan Kemerköy Liman Sahasının Yeniköy ve Kemerköy Termik Santrallerıyla birlikte bir bütün halinde özelleştirilmesi benimsenmiştir. Öte yandan ÖYK nun tarihli 2013/146 kararında; 1. Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. (KEAŞ) nin, Yeniköy Yatağan Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. (YEAŞ) nin, KEAŞ ve YEAŞ tarafından kullanılan Elektrik Üretim A.Ş. ve Hazine nin mülkiyetindeki taşınmazların, KEAŞ ve YEAŞ tarafından kullanılan Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazların, Güney Ege Linyitleri İşletmesi (GELİ) Müessesesinin, GELİ Müessesesine bağlı Yeniköy Linyitleri İşletmesi (YLİ) nin, GELİ Müessesesi ve YLİ tarafından kullanılan taşınmazların, Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) adına kayıtlı 10413, 32234, , , 62689, 11081, 7390, 64436, , ve No.lu Ruhsatların ve bu Ruhsatların kapsadığı Maden Sahalarının özelleştirme kapsam ve programına alınmasına, 2. KEAŞ a ait Kemerköy Termik Santralinin, YEAŞ a ait Yeniköy Termik Santralinin ve YLİ tarafından kullanılan taşınırların Varlık Satışı ; Kemerköy ve Yeniköy Termik Santralleri tarafından kullanılan taşınmazların, YLİ nin üzerinde bulunduğu taşınmazların ve YLİ tarafından kullanılan taşınmazların Varlık Satışı veya Kullanım İzninin Devri ; TKİ adına kayıtlı 10413, 32234, ve No.lu Ruhsatların ve bu Ruhsatların kapsadığı Maden Sahalarının İşletme Hakkının Verilmesi yöntemi ile bir bütün halinde özelleştirilmesine, 3. YEAŞ a ait Yatağan Termik Santralinin ve GELİ Müessesesi tarafından kullanılan taşınırların Varlık Satışı ; Yatağan Termik Santrali tarafından kullanılan taşınmazların, GELİ Müessesesinin üzerinde bulunduğu taşınmazların ve GELİ Müessesesi tarafından kullanılan taşınmazların Varlık Satışı veya Kullanım İzninin Devri ; TKİ adına kayıtlı 62689, 11081, 7390, 64436, , ve No.lu Ruhsatların ve bu Ruhsatların kapsadığı Maden Sahalarının İşletme Hakkının Verilmesi yöntemi ile bir bütün halinde özelleştirilmesine, 4. Özelleştirme işlemlerinin 31/12/2016 tarihine kadar tamamlanmasına karar verilmiştir. hükümleri yer almıştır. Bu çerçevede Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından tarihinde açıklanan; - Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş.ye ait Kemerköy Termik Santrali, Yeniköy Yatağan Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. (YEAŞ) ye ait Yeniköy Termik Santrali, Yeniköy Linyitleri İşletmesi (YLİ) tarafından kullanılan taşınırlar Varlık Satışı ; Kemerköy ve Yeniköy Termik Santralleri tarafından kullanılan taşınmazlar, YLİ nin üzerinde bulunduğu taşınmazlar ve YLİ tarafından kullanılan taşınmazlar Varlık Satışı ve Kullanım İzninin Devri ; ilgili Maden Ruhsatları ve bu Ruhsatların kapsadığı Maden Sahaları ile Kemerköy İskelesi ve geri sahasında bulunan taşınmazlar (Kemerköy Liman Sahası) İşletme Hakkının Verilmesi yöntemi ile bir bütün halinde

17 3 (Kemerköy ve Yeniköy Termik Santralleri ile Kemerköy Liman Sahası) özelleştirilecektir, şeklindeki ihale ilanı ile bir bütün halinde özelleştirilecek olan Kemerköy ve Yeniköy Termik Santralleri ile Kemerköy Liman Sahası için son teklif verme tarihi olarak belirlenmiş, tarihli ilan ile de söz konusu tarih olarak değiştirilmiştir. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, anılan tarih itibariyle toplanan teklifleri değerlendirmiş ve tarihinde yapılan nihai pazarlık görüşmelerinde en yüksek teklifin milyon ABD Doları ile İC İçtaş Enerji ve Ticaret AŞ tarafından verildiğini duyurmuştur. B Teşkilat: Şirket Ana Sözleşmesinin 10 uncu maddesinde şirketin organları genel kurul, yönetim kurulu ve genel müdürlük olarak sayılmış, 20 nci maddesinde de denetim kurulu düzenlenmiştir. Şirketin yapılanmasını gösteren teşkilat şeması Yönetim Kurulu kararı ile kabul edilmiştir. Cari yılda Yönetim Kurulu nun tarih ve 12/1 ve tarih ve 18/2 sayılı kararları doğrultusunda, doğrudan genel müdüre bağlı bulunan yönetim kurulu büro şefliği kaldırılarak mali işler ve ticaret müdürlüğüne bağlı satınalma şefliği kurulmuştur. Cari yılsonu itibariyle mevcut olan teşkilat şemasına (Ek:1) de yer verilmiştir. Şirketin 2012 yılı genel kurulu, tarihinde Şirket merkezinde toplanmış olup, Şirketin 2012 yılı hesap ve işlemlerinin denetimine ilişkin Sayıştay tarafından tespit edilen öneri ve tavsiyelerin yerine getirilmesi, Yönetim ve Denetim Kurulu üyelerinin ibrası kararlaştırılmıştır. Mevcut ana sözleşmeye göre, yönetim kurulu bir başkan ve dört üye olmak üzere toplam 5 kişiden, denetim kurulu ise 3 kişiden oluşmaktadır. Şirketin, 2012 yılında görev alan yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerinin isimleri raporun baş tarafındaki çizelgede gösterilmiştir. Yönetim Kurulu, 2013 yılında ayda en az iki defa olmak üzere toplam 26 toplantı yapmış ve toplam 52 adet karar almıştır. -Hukuk işleri: Şirketin hukuk işleri EÜAŞ Hukuk Müşavirliği Yönetmeliği çerçevesinde yürütülmektedir. Cari yılsonu itibariyle Şirkette birisi sözleşmeli personel, birisi de hizmet alımı olmak üzere iki avukat çalışmaktadır yılından 44 ü adli, 6 sı idari, 27 si vergi mahkemelerinde ve 4 ü de icra takibi olmak üzere toplam 81 adet dosya devretmiştir yılında ise 10 adli, 1 idari, 14 vergi mahkemelerinde ve 18 icra takibi olmak üzere toplam 43 dosya takibe alınmıştır. Böylece 2013 yılında takibi yapılan toplam 124 adet dava ve icra dosyasından yıl içinde 36 dosya sonuçlanmış olup 88 dosya müteakip yıla

18 4 Sayıştay devretmiştir yılına devreden derdest dosyaların 49 u adli, 5 i idari, 22 si vergi mahkemelerinde açılmış davalarla, 12 si ise icra takibi ile ilgilidir. Şirkette, raporun hizmet alımları kısmında detaylı bilgi yer aldığı üzere, ihale yoluyla hizmet alımı yapılmakta ve bu kapsamda yüklenici işçisi çalışmakta olup, 2013 yılı sonu itibarıyla bunların sayısı 411 kişiye ulaşmıştır. Yüklenici işçileri tarafından muvazaalı asıl işveren ve alt işveren ilişkisi gerekçe gösterilerek, işe başlanmasından itibaren asıl işverenin işçisi olduğunun tespiti ve işçi alacağı hususu ile kıdem tazminatı ve izin ücretinin ödenmesi konularında davalar açılmıştır. Bu konuyla ilgili 2011 yılında yüklenici işçilerini temsilen TES-İŞ Sendikası tarafından açılan 10 adet dava Milas 1.Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi tarafından işçi lehine sonuçlanmış olup, dosyalar temyiz incelemesindedir. Yerel Mahkeme kararlarında, davacı işçinin KEAŞ işçisi olduğu ve TİS den yararlandırılması gerektiğinin tespiti ile ücret farkı, ilave tediye, ikramiye ve iş güvenliği tazminatı almaları gibi hususlar yer almıştır. Bu kararları müteakip açılan dava sayısı artmış ve Nisan 2014 itibariyle toplam 58 e ulaşmıştır. Aynı konuyla ilgili Yargıtay tarafından onanmış kararların bulunduğu da göz önüne alındığında yüklenici işçilerinin haklarıyla ilgili Şirket aleyhine açılan davaların yüksek bir ihtimalle işçiler lehine sonuçlanacağı ve neticesinde Şirkete önemli yükümlülükler getireceği beklenmelidir. Öte yandan hizmet alımı uygulaması EÜAŞ topluluğunda da yaygın olup aynı mahiyetteki davalar EÜAŞ aleyhine de açılmaktadır. Bu konuyla ilgili değerlendirmelere EÜAŞ raporunda yer verilecektir. Diğer taraftan bina ve arsa vergilerinin yüksek tespit edildiği gerekçesi ile Ören Belediyesi aleyhine çok sayıda dava açılmış ve bu davalar Şirket lehine sonuçlanmış olup 2013 yılı sonu itibariyle Şirket bilançosunda kayıtlı bu konuyla ilgili Ören Belediyesinden yaklaşık 7 milyon TL alacak bulunmaktadır. Bu tutarın ayrıntısı, Raporun bilanço bölümünün diğer alacaklar kısmında yer almıştır. Denetim tarihi (Mayıs 2014) itibarıyla dava neticesinde oluşan alacakların tahsiliyle ilgili olarak; yeni emlak vergilerine mahsuplar yapılmış, bunun dışında ödeme yapılması için girişimlerde bulunulmuş ve herhangi bir ödeme olmaması üzerine de İcra Müdürlüğü kanalıyla muhtelif haciz işlemleri başlatılmıştır. Ören Belediyesi, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6360 sayılı Kanun kapsamında, tarihi itibariyle bütün yükümlülükleriyle ile Milas Belediyesine devir olduğundan söz konusu alacağın tahsiliyle ilgili işlemler Milas Belediyesi nezdinde takip edilecektir. Hukuk davalarının parasal olarak önemli bir bölümü Milas Orman İşletmesi tarafından baca gazlarının ormana zarar verdiği gerekçesi ile açılmış yüksek tutarlı tazminat davaları olup, 2004 yılında toplan 2,4 milyon liralık talebe karşılık 2011 ve 2012 yıllarında 159 bin liralık tazminata hükmedilmiştir. Her iki taraf da karara karşı temyiz talebinde bulunmuştur.

19 5 -Kamulaştırma: Şirketin kullanımındaki taşınmazların büyük bölümü TEK in bölünmesi sonucunda TEAŞ a, TEAŞ ın bölünmesi sonucunda da EÜAŞ a ilgili protokoller çerçevesinde devredilmişlerdir. Şirket kullanımındaki taşınmazlarının tapu tesciliyle ilgili dava ve diğer işlemler EÜAŞ Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. EÜAŞ bünyesindeki mevcut bilgilerine göre, Nisan 2014 tarihi itibariyle Şirketin kullanımındaki taşınmazlara ilişkin toplam 602 adet parselin bulunduğu ve bunlardan 350 adedinin EÜAŞ veya KEAŞ adına tescillerinin yapıldığı, diğerlerinin ise geçmiş yıllarda özellikle kamulaştırma işlemlerinin tamamlanmamış olması nedeniyle tapu tescil işlemlerinin yapılamadığı ve tescile ilişkin çalışmaların halen sürdürüldüğü anlaşılmıştır sayılı İmar Kanunu nun 18 inci maddesi kapsamında yapılan imar uygulaması ile santral sahasının büyük bölümü tek parsel haline getirilmiş, ancak söz konusu 1056 numaralı parselde 142 adet hissedar yer almıştır. Bunlardan 5 inin ilgililerin rıza göstermesiyle EÜAŞ adına tescillerine başlanmış 137 hisse için dava açma süreci devam etmektedir. Taşınmazlarla ilgili tesciller genelde EÜAŞ adına yapılmıştır. EÜAŞ Genel Müdürlüğü tarafından, çeşitli nedenlerle tescili yapılamamış olan parsellerle ilgili olarak tescil davaları açılması için malik ve ölü maliklerin kanuni mirasçılarının adresleri ve vukuatlı nüfus kayıtlarının belirlenmesi çalışmaları sürdürülmektedir. Mevcut özelleştirmenin varlık satışı yöntemiyle yapılması benimsendiğinden, Şirketin kullanımında bulunan gayrimenkul varlıkların tescil işlemlerinin bir an önce tamamlanması önem arz etmektedir. Şirketin kullanımında bulunan taşınmazların tapu tescil işlemlerinin bir an önce tamamlanmasına yönelik çalışmaların sürdürülmesi önerilir. -Teftiş işleri: Şirketin teftiş işleri, EÜAŞ Teftiş Kurulu Yönetmeliği hükümlerine göre, EÜAŞ Teftiş Kurulu Başkanlığınca yürütülmektedir. Şirketin dönemi faaliyetlerinin teftişi yapılmış ve tarih ve 2013/CMS-9 sayılı Cevaplı Teftiş Raporu düzenlenmiştir. C Personel durumu: KİT personel rejimini düzenleyen 399 sayılı KHK de teşebbüs ve bağlı ortaklıklardaki hizmetlerin memurlar, sözleşmeli personel ve işçiler eliyle yürütülmesi öngörülmüştür. Bu doğrultuda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu çerçevesinde istihdam edilen yönetici personelin kadro, unvan, derece ve sayıları 399 sayılı KHK eki (I) sayılı cetvelde, 399 sayılı KHK nın 3 üncü maddesinin (c) fıkrasına göre belirlenen sözleşmeli personele ait pozisyonların unvan ve sayıları ise (II) sayılı cetvelde yer almıştır. Ayrıca KİT Genel Yatırım ve Finansman Programı ile bunun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslarda personel istihdamıyla ilgili düzenlemeler yer almıştır.

20 6 Sayıştay 1-Personel kadroları ve personele ilişkin işlemler: Şirketin 2013 yılı personel kadroları, ortalama ve dönem sonu personel sayıları, önceki yıl verileri ile birlikte tablo 2 de gösterilmiştir. Tablo:2-Personel sayısı Çalışan personel Norm Program Çalışan personel Personel Ortalama Yıl sonu kadro kadro Ortalama Yıl sonu kişi kişi sayı sayı kişi kişi A - Memurlar: 1 - Genel idare hizmetleri Toplam ( A ) B - Sözleşmeliler: sayılı KHK'ye göre çalışanlar Toplam ( B ) C-İşçiler 1 - Sürekli işçiler: -Kapsam içi Kapsam dışı Toplam (1) Geçici işçiler Toplam ( C ) Genel toplam ( A+B+C ) Yüklenici işçileri Şirketin Bakanlar Kurulu kararlarıyla yapılan ihdas ve iptallerle belirlenmekte olan memur kadroları ile sözleşmeli personel pozisyonlarında yıl içinde herhangi bir iptal ve ihdas işlemi yapılmadığı için önceki yıla göre bir değişiklik olmamıştır. Cari yılsonu itibariyle Şirketin I sayılı cetvelde 7 adet memur kadrosu ile II sayılı cetvelde 139 adet sözleşmeli pozisyonu bulunmaktadır. Cari yılsonu itibariyle mevcut memur ve sözleşmeli kadro ve pozisyonların %28 oranında 41 adedi boş olup, bunun 4 ü memur, 37 si ise sözleşmeli personelle ilgilidir. Öte yandan Şirketin, yılsonu itibariyle 393 adet olan işçi pozisyonunun %72 oranında 283 ü dolu, %28 oranında 110 u ise boştur. Önceki yıldan 373 kişi olarak devreden toplam personel sayısı, yıl içinde 111 kişilik giriş ve 157 kişilik çıkış olması sonucunda, 15 kişi artarak müteakip yıla 388 kişi olarak devretmiştir. Memur, sözleşmeli ve işçi personelin servislere göre dağılımı ve yıl içindeki hareketlerine ilişkin ayrıntılı bilgileri gösteren çizelgelere, raporun ekleri (Ek: 2, 3, 4) arasında yer verilmiştir. Cari yılda Şirkette çalışan ortalama personel sayıları iki kişi farkla geçen yılla yaklaşık aynı düzeyde gerçekleşmiştir. Diğer taraftan Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklıkları 2013 Yılı Genel Yatırım ve Finansman Programına istinaden Hazine Müsteşarlığının izni çerçevesinde gerçekleştirilen hizmet alımlarında çalışan yüklenici işçilerinin sayısı, 2013 yılında 411 kişi olmuştur.

21 7 Şirketteki işlerinin gerektirdiği sayıda personel istihdamının sağlanamaması nedeniyle Şirkete ait bazı işler 3. şahıslardan ihale yoluyla hizmet alımı şeklinde yerine getirilmektedir. Ancak bazı taşeron işçileri, kendilerinin muvazaalı olarak taşeron personeli gösterildiğini esas itibariyle Şirketin personeli olduklarını gerekçe göstererek İşyeri Toplu İş Sözleşmesinden yararlanmak amacıyla; bazı taşeron işçileri ise kıdem tazminatı ve izin ücretinin ödenmesi konusunda dava açmışlardır. Raporun hukuk işleri kısmında ayrıntısı verildiği üzere, bu davaların bir kısmı ilk derece mahkemesinde Şirket aleyhine sonuçlanırken, bir kısım davaların hukuki süreci devam etmektedir. İş Kanunu nun 2 nci maddesinin 7 nci fıkrasında; işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler dışında asıl işin bölünerek alt işverenlere verilmeyeceği, asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı işleme dayandığının tespiti halinde alt işveren işçilerinin başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçisi sayılarak işlem göreceği, 9 uncu fıkrasında da; işe alınacak kişilerin belirlenmesi ve işten çıkarma yetkisinin kamu kurum ve kuruluşları ile ortaklıklarına bırakılması konusunda sözleşmelere hüküm konulamayacağı belirtilmiştir. Yüklenici aracılığı ile çalıştırılan işçilerin 4857 sayılı İş Kanununa uygun şekilde çalıştırılmak suretiyle hukuki ihtilaflara meydan verilmemesi önerilir. Nisan 2014 itibariyle, işçi personele ait hak edildiği halde kullanılmayan toplam gün birikmiş ücretli izin bulunduğu tespit edilmiştir. Çalışanların beden ve ruh sağlığı ve kullanılmayan izinlerin oluşturacağı mali külfet de dikkate alınarak, işçilere yıllık ücretli izin hakkının zamanında kullandırılması hususunun titizlikle takibi önerilir. 2 Personele yapılan harcamalar: Şirket personeline 2013 yılında yapılan harcamalar, program ve geçen yıl değerleriyle birlikte tablo 3 te gösterilmiştir.

22 8 Sayıştay Tablo:3-Personele yapılan harcamalar Personele yapılan harcamalar Toplam harcama Harcanan Kişi başına ayda düşen Ödeneğin son durumu Esas ücretler Ek ödemeler Sosyal giderler Harcanan Cari yıl toplamı Geçmiş yıllarla ilgili ödeme ve geri alışlar Toplam harcama Kişi başına ayda düşen Bin TL TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL TL A- Yönetim kurulu üyeleri ve denetçiler B- Memurlar C- Sözleşmeli personel D- İşçiler Genel toplam (A+B+C+D) Geçen yıl toplamı Fark (671) 1.896

23 yılına ait 29,5 milyon TL tutarındaki personel harcamalarının; %96,1 i cari yılla, %3,9 u ise geçmiş yıllarla ilgilidir. Cari yılla ilgili personel harcamaları önceki yıla göre %9,9 oranında artarak 28,3 milyon TL olmuştur. Bu tutarın; %82,2 si işçilerle, %16,1 i sözleşmeli personelle, %0,9 u memur personelle, %0,8 i de kuruluş dışı yönetim kurulu üyeleri ve denetçilerle ilgilidir. Cari yıla ilişkin kişi başına düşen aylık ortalama harcama tutarları ise memurlarda TL, sözleşmelilerde TL ve işçilerde TL olarak gerçekleşmiştir. Personelin mali ve sosyal hakları; -İşçilerde, KAMU-İŞ ile EÜAŞ arasında bağıtlanan ve tarihleri arasındaki dönemi kapsayan 15. Dönem İşletme Toplu İş Sözleşmesi çerçevesinde belirlenmiştir. -Toplu iş sözleşmesinde, işçi ücret artışları seyyanen verilmiştir. İşçi ücret artışlarının verimlilik ve kârlılık göstergeleriyle ilişkilendirilmeyip, seyyanen verilmesi yerine, verimlilik ve kârlılık ilkelerine göre belirlenmesi için yetkili işveren sendikası nezdinde girişimlerde bulunulmasında fayda görülmektedir. -Memur ve sözleşmeli personelde ise, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu kapsamında Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun tarih ve 2012/1 sayılı kararı ile belirlenen ilkeler çerçevesinde yürütülmüştür. Esas itibariyle bu kararla memur ve sözleşmeli personelin ücretleri 2013 yılının birinci ve ikinci 6 aylık döneminde %3 oranında artırılmış sosyal haklarda da iyileştirmeler yapılmıştır. Genel Yatırım ve Finansman Programının fazla mesailere ilişkin hükümleri doğrultusunda Hazine Müsteşarlığı nın tarih ve sayılı yazısı ile KEAŞ a 2013 yılı için toplam saat/yıl fazla çalışma izni verilmiş olup, yıl içinde saat fazla çalışma yaptırılmıştır. 3- Sosyal konular ve giderleri: Şirket personeli için 2013 yılında yapılan sosyal nitelikli harcamaların ayrıntısı, önceki yıl değerleri ile birlikte tablo 4 te gösterilmiştir.

24 10 Sayıştay Tablo:4-Sosyal giderler Memurlar Sözleşmeliler İşçiler Toplam Sosyal giderler Fark Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL A-Cari yılla ilgili: 1-Aile ve çocuk yardımı Evlenme, doğum ve ölüm yardımı (2) 3-Sosyal yardım Barındırma giderleri 5-Yedirme yardımı Giydirme yardımı (90) 7-Taşıma giderleri Sosyal güvenlik ve genel sağlık sig. primi işveren payı ve ek karşılığı Emekli ikramiyesi işten ayrılma taz (18) 10-İşsizlik sigortası işveren payı Sağlık giderleri 12-Eğitim giderleri (28) 13-Spor gderleri 14-Dinlenme kamplarına yapılan har. 15- Personel dernek ve vakıflarına yar. 16-Ayni ve nakdi başkaca sosyal gid Toplam (A) B-Geçmiş yıllarla ilgili: 1-Emekli ikramiyesi, işten ayrılma taz (886) 2-Diğer ödemeler Toplam (B) (671) Genel toplam (A+B) (62) Şirketin 2013 yılı sosyal giderleri toplamı 8,3 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bu tutarın %86 sı oranında 7,1 milyon TL si cari yılla, %14 ü oranında 1,2 milyon TL si ise önceki dönemlerle ilgilidir. 7,1 milyon TL tutarındaki cari yıl giderlerinin ise %89,1 i işçilerle, %10,4 ü sözleşmeli personelle ve %0,5 i de memurlarla ilgilidir.

25 11 III. MALİ BÜNYE A-Mali durum: Şirketin 2013 yılı mali durumu geçen yıl değerleri ile karşılaştırmalı olarak tablo 5 de gösterilmiştir. Tablo:5-Mali durum M a l i d u r u m Fark Bin TL % Bin TL % Bin TL Varlıklar ( Aktif ): 1-Dönen varlıklar a)hazır değerler , b)kısa sürede paraya çevrilebilir değ , ,7 (18.528) Toplam (1) , , Duran varlıklar 0,0 a)uzun sürede paraya çevrilebilir değ ,0 (554) b)bağlı değerler , ,1 (5.058) Toplam (2) , ,2 (5.612) Varlıklar toplamı , Kaynaklar ( Pasif ) : 1-Yabancı kaynaklar a)kısa süreli , , b)uzun süreli , , Toplam (1) , , Öz kaynaklar , , Kaynaklar toplamı , Şirketin varlık ve kaynakları cari yılda, geçen yıla göre %1,9 oranında artmıştır. Artışta, bankada olan nakit varlığın artışı etkili olmuştur yılı sonu itibarıyla şirketin varlık ve kaynaklarının ayrıntısını gösteren çizelgeler (Ek: 5 ve 6) da verilmiştir. 1-Mali yapı oranları: a) Mali kaldıraç: Yabancı kaynaklar X X 100 = Varlıklar toplamı % % = 14,3 7,2 Bu oran, 2013 yılı sonu itibarı ile varlıkların finansmanında %14,3 oranında yabancı kaynak, %85,7 oranında da öz kaynak kullanıldığını göstermektedir.

26 12 Sayıştay b) Mali yeterlilik (Finansman): % % Öz kaynaklar X X 100 = = Yabancı kaynaklar ,2 1297,1 Şirket, cari yılsonu itibariyle yabancı kaynaklarının yaklaşık 6 katı öz kaynağa sahip bulunmaktadır. Mevcut öz kaynakların %93,9 oranında 462,8 milyon TL lik kısmı, 5024 sayılı Kanun uyarınca yapılan enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan ve geçmiş yıl karları hesabına alınan enflasyon düzeltmesi olumlu farkları ile ilgilidir. Şirketin 50 bin TL olan ödenmiş sermayesi, faaliyet hacmi ile mütenasip bulunmamaktadır. c) Oto finansman (İç kaynaklar): % % Yedekler X = Ödenmiş sermaye 50 X 100 = Şirketin 2013 yılı karından ayrılması gereken 4,3 milyon TL nin de yedeklere ilave edilmesi suretiyle hesaplanan bu oran, ödenmiş sermayenin Türk Ticaret Kanunu nda belirtilen asgari tutarda bulunması nedeniyle, oldukça yüksek seviyede görünmektedir. Enflasyon düzeltmesi olumlu faklarından oluşan geçmiş yıl kârının ödenmiş sermayeye eklenmesi durumunda, Şirketin oto finansman oranı yaklaşık %6 seviyesinde olacaktır. d) Bağlı değerlerin finansmanında kullanılan kaynaklar ve bu değerlerin kaynaklar içindeki yeri: % % Bağlı değerler X X 100 = Öz kaynaklar = 39,9 38,4 Bağlı değerlerin ne ölçüde öz kaynaklarla finanse edildiğini gösteren bu oran önceki döneme göre 1,5 puan artmıştır. Bağlı değerler X X 100 = Varlıklar toplamı % % = 34,1 35,9 Cari yılsonu itibariyle şirket varlıklarının %34,1 ini bağlı değerler oluşturmuştur. Bu oran önceki yıla göre 1,8 puan azalmıştır.

27 13 e)paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin varlıklar içindeki yeri: Paraya çevrilebilir ve hazır değerler X X 100 = Varlıklar toplamı % % = 65,9 64,1 Cari yılda varlıkların içindeki paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin payı, paraya çevrilebilir değerlerdeki düşüşe rağmen hazır değerlerdeki artışın etkisiyle önceki yıla göre 1,8 puan yükselmiştir. 2 - Likidite: Şirketin kısa vadeli borç ödeme gücünü belirlemek için kullanılan likidite oranlarına ve açıklamalarına aşağıda yer verilmiştir. -Cari oran: Dönen varlıklar X X 100 = Kısa vadeli yabancı kaynaklar % % = 609,1 1515,6 Şirket, dönen varlıkları ile kısa vadeli yabancı kaynaklarını yaklaşık 6 defa karşılayabilmektedir. - Likidite oranı: Dönen varlıklar-stoklar X X 100 = Kısa vadeli yabancı kaynaklar % % = 559,6 1402,2 Şirketin 2013 dönem sonu itibarıyla sahip olduğu stoklar dışındaki dönen varlıkları kısa vadeli yabancı kaynaklarının yaklaşık 6 katı kadardır. 3 - Varlık kullanım oranları: Şirketin sahip olduğu ve faaliyetlerini yürütmede kullandığı iktisadi kıymetlerini ne ölçüde etkin kullandığını gösteren varlık kullanım oranlarından bazılarına aşağıda yer verilmiştir. -Alacak devir hızı: Net satış tutarı = Ortalama ticari alacaklar = 1,2 1,2 Şirketin ticari alacaklarının yaklaşık %82 si ana kuruluş EÜAŞ tan alacaklarla ilgilidir.

28 14 Sayıştay -Dönen varlık devir hızı: Net satışlar = Dönen varlıklar = 0,9 0,9 Bu oran, cari yılda her 100 TL lik dönen varlık karşılığında 90 TL lik net satış hasılatı sağlandığını ifade etmektedir. -Aktif devir hızı: Net satışlar = Varlıklar toplamı = 0,6 0, yılında şirket her 100 TL lik varlık kullanımı karşılığında 60 TL lik satış hasılatı sağlamıştır. -Öz kaynak devir hızı: Net satışlar = Öz kaynaklar = 0,63 0,64 Öz kaynak devir hızı, şirketin her 100 TL lik öz kaynak kullanımı karşılığında 63 TL lik satış hasılatı sağlandığını göstermektedir. B- Mali sonuçlar: 1)Kârlılık (rantabilite): a)mali kârlılık (Mali rantabilite) : Dönem kârı X X 100 = Ödenmiş sermaye % % = Ödenmiş sermayesi faaliyet hacmine göre çok düşük olan şirketin mali kârlılık oranı 2013 yılında, önceki yıla göre dönem kârındaki artışa bağlı olarak artmıştır.

29 15 Dönem kârı X X 100 = Öz kaynaklar % % = 11,8 9,5 Faaliyet kârı X X 100 = Öz kaynaklar = 13,9 11,3 Şirketin cari yıla ilişkin mali karlılık oranlarında önceki yıla göre küçük bir artış olmuştur. b)ekonomik kârlılık (Ekonomik rantabilite): [Dönem kârı+(finansman giderleriyatırım maliyetine verilen faizler)] X 100 Kullanılan sermaye-işletmeye açılmayan yatırımlarda kullanılan kaynaklar = X % % = 10,4 8,9 Şirketin ekonomik kârlılığı önceki yıla göre 1,5 puan artarak %10,4 düzeyinde gerçekleşmiştir.

30 16 Sayıştay IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI Şirketin KİT Finansman Programı çerçevesinde hazırlanan 2013 yılı işletme bütçesi, Şirket Yönetim Kurulu nun tarih ve 24/1 sayılı kararıyla kabul edilmiş ve EÜAŞ Yönetim Kurulu nun tarih ve 54/390 sayılı kararı ile onaylanmıştır. Bütçede; 2.151,4 GWh lik elektrik enerjisi satışı karşılığında 365,7 milyon TL net satış hasılatı elde edileceği, 307,3 milyon TL tutarında satış maliyetinden sonra 58,4 milyon TL işletme faaliyet kârı oluşacağı, 1,3 milyon TL tutarındaki diğer faaliyetlerden gelir ve kârlar, 0,5 milyon TL tutarındaki finansman giderleri ile 28,6 milyon TL tutarındaki çalışmayan kısım giderlerinden sonra dönemin 28,4 milyon TL kâr ile kapatılacağı öngörülmüştür. Yıl içindeki değişiklikler dikkate alınarak işletme bütçesinde yapılan revizeler Yönetim Kurulu nun tarih ve 26/1 sayılı kararıyla onaylanmıştır. Revize bütçede; enerji satış miktarı 1.944,7 GWh, net satış hasılatı 332,1 milyon TL, toplam satış maliyeti 262,8 milyon TL, faaliyet karı 69,3 milyon TL, diğer faaliyetlerden net gelir ve karlar 1,5 milyon TL, çalışmayan kısım giderleri 22,9 milyon TL ve dönem karı 47,9 milyon TL olarak yer almıştır yılında; 2.357,7 GWh lik elektrik enerjisi satışı yapılarak 334,7 milyon TL net satış hasılatı elde edilmiş, 259,3 milyon TL tutarındaki üretim maliyeti ve 6,4 milyon TL tutarındaki faaliyet giderlerinden sonra 69 milyon TL işletme faaliyet kârı oluşmuş, işletme faaliyeti dışı gelir ve kârlar ile gider ve zararları sonucunda dönem kârı 58,3 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. A- Giderler: Şirketin 2013 yılı bütçe ödenekleri ve gerçekleşmeleri, önceki dönem değerleri ile birlikte tablo 6 da gösterilmiştir. Tablo:6-Giderler 2012 yılı 2013 G i d e r l e r gerçekleşen Ödeneği Ödeneğe göre fark Gerçekleşen İlk durum Son durum Son durum Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL % 0- İlk madde ve malzeme giderleri (46) (0,0) 1- İşçi ücret ve giderleri (39) (0,2) 2- Memur ve sözleşmeli personel ücret ve giderleri (289) (5,4) 3- Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler (195) (0,6) 4- Çeşitli giderler (53) (1,6) 5- Vergi, resim ve harçlar (128) (15,5) 6- Amortisman ve tükenme payları (461) (2,1) 7- Finansman giderleri Toplam (1.256) (0,4)

31 yılı giderleri 302 milyon TL olarak gerçekleşen Şirketin 2013 yılı bütçesinde sarfiyatlar için 336,5 milyon TL ödenek öngörülmüş, yapılan revize ile bu tutar 285,7 milyon TL ye düşürülmüş, buna karşılık cari yıl giderleri 284,4 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Giderlerde önceki yıla göre %5,8 oranında, ödeneğinin son durumuna göre de %0,4 oranında azalma olmuştur. Şirketin 284,4 milyon TL tutarındaki giderlerinin; %91,1 i oranında 259,3 milyon TL si üretim maliyetlerine, %2,2 si oranında 6,4 milyon TL si faaliyet giderlerine, %6,6 sı oranında 18,7 milyon TL si de çalışmayan kısım giderlerine verilmiştir. Şirketin 201,2 milyon TL tutarındaki ilk madde ve malzeme giderlerinin %95,7 si oranında 192,5 milyon TL lik kısmı yakıt giderleri, kalan 8,7 milyon TL si ise işletme ve yedek malzeme ile sosyal malzeme giderlerinden oluşmuştur. Cari yıl işçi, memur ve sözleşmeli personel giderlerinin ayrıntısı İdari Bünye bölümünün harcamalar kısmında verilmiştir. Önceki yıla göre %4,8 oranında azalarak 30 milyon TL olarak gerçekleşen dışarıdan sağlanan fayda ve hizmet giderlerinin ayrıntısı önceki dönem değerleriyle karşılaştırmalı olarak tablo 7 de gösterilmiştir. Tablo:7-Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler. Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler Fark Bin TL Bin TL Bin TL (%) İletim sistemi kullanım bedeli (3.453) (22,1) Santral ve trafo işletme bakımı hizmet alım giderleri ,7 Dışarıya yaptırılan onarım ve bakım giderleri ,5 Sosyal tesis işletmeciliği hizmet alım giderleri (132) (12,8) Taşıma hizmet alım giderleri ,2 Aydınlatma, ısıtma su giderleri (456) (53,8) Özel güvenlik hizmet alımı giderleri ,4 Orman İşletmesine ödenen geçiş hakkı (28) (7,3) Araç kiralama giderleri ,2 Patent ve lisans giderleri (8) (10,3) Piyasa işletim ücreti (3) (9,7) Çıraklık ve meslek öğrenci ücreti ,7 Müşavirlik hizmet alımı giderleri ,0 Büyük onarım giderleri 5 (5) (100,0) Diğer ,7 Toplam (1.515) (4,8) 2012 yılında 31,5 milyon TL olarak gerçekleşen dışarıdan sağlanan fayda ve hizmet giderlerinin %49,6 oranında 15,6 milyon TL si üretilen elektrik enerjisinin iletimi için TEİAŞ a ödenen iletim sistemi kullanım bedelinden oluşurken, 2013 yılında 30 milyon TL olarak gerçekleşen dışarıdan sağlanan fayda ve hizmet giderlerinin %40,5 oranında 12,2 milyon TL si iletim sistemi kullanım bedelinden oluşmuştur. Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler içinde; santral ve trafo işletme bakımı ile dışarıya yaptırılan onarım ve bakım giderleri de önemli bir yer tutmaktadır.