UŞn TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI AYLIK YAYIN ORGANI

Transkript

1 Mart 2000 Sfj : 482 ISSN UŞn TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI AYLIK YAYIN ORGANI *? >"r.-j. n*./.; fi* i ',.

2 Microsoft Office 2000'e sahip olmanın en avantajlı yolu. Microsoft ÖPEN Lisansı, Microsoft Office 2000'e avantajlı fiyatlarla sahip olmak için en akıllı seçim. Küçük ve orta ölçekli şirketler için hazırlanan bu kolay ve esnek lisanslama programı, Microsoft Office 2000'i alırken de tasarruf yapmanızı sağlıyor. ÖPEN Usansı şirketinize neler kazandıracak? Anında adet indirimi: Sayısı arasında değişen PC'Ier için Office 2000'de % 32'ye varan indirim avantajı. Devamlı tasarruf: İndirim avantajı iki yıl boyunca geçerli. Düşük maliyet: Yazılımları hem satın alırken hem de kullanırken geçerli. Bugün Office 2000'i ÖPEN Lisansı'yla isteyin, kazançlı çıkın. OPEN Lisansı'nın adet indirimini, Office 2000 için de kullanabiliyorsunuz. Office 2000, İnternetle sağladığı yeni işbirliği ortamıyla şirketinizde her zamankinden çok daha verimli çalışmanızı sağlıyor. Önemli belgelerinizi kolaylıkla Internet'e kaydedebiliyorsunuz. Daha iyi sonuçlar almak için verilere anında ulaşıp analiz yapabiliyorsunuz. Ayrıca, toplantılarınızı Internet ortamına taşıyabiliyor; herkesin yorumlarını aynı yerde toplayıp kendi fikirlerinizi daha hızlı iletebiliyorsunuz. Office 2000'in size ve şirketinize nasıl yardımcı olacağını öğrenmek için adresini ziyaret edebilirsiniz. OPEN Lisans Paketi hakkında daha fazla bilgi almak isterseniz, adresini ziyaret edin. Aynntılı bilgi İçin Microsoft hatifim Hattı: (0212) Microsoft Nereye ulaşmak İstiyorsanız, oraya... Mi,.111 a ( a 1» M a 1M u^l2>ltl3sgb-ai»mi02u 2UOeC»-la>K((>112)37<717a>IMMIM mak «Kil) «o Unut MO 941X1. Tapun (0212) IHI IHI «212) «212) 274 la la ba* 44 ba* < < «On «On «3 «3 U U «3 «3. Saoi. Saoi «B3D«1M «1M tt tt Itatkı (DOZ) (DOZ) «3 « U U «MI k ««M^» H'MİM (0S2)*» «««(OHa *' <>* in&l 4» 0710 «al sis n T» o» 5 5"» mm o» o» o» o» **. j 4j rntmm «m» m 17. m WM W «nq M 4414 nq «m mu> mta mta a MM ıaii2i442u2i->ın(o9u>«ia«->iv(o9ui44ib«'-ij«ı<uuı*«7oaas-ıimmı>osui2i2io3s>oim«bu)44( i22o9u>«>ivo9uib«'j«<uuı«7oaasıimmos Ö l H 1 a 7 B % ) 4 «1 4 a» ıwı[(*ll^ (W I On»IOM6)M3 7Oaol (0212) 2221 <U «B «< imi» M W+*m TO1B13B 2141 MM«(0212] 27««7S. «* >» (0212) M İn MOtnOA «12»I > 17 İB«m (0>tS 279»» B«HUn 02U 414 H 91 IIIM««B12IB3 3* 72 OnJ Caıvunr (0312i 2U U CP1 B»l«l Bl 34» CTI «B«Ud. 192» İH İH «O 7» İM M «KM) «) K 44 3D DH^kn n9u 2722*01 EM Mn(0I12 2U0S(>e M(12 2U0S(>e B^ı «wa(daid4umm > BpilOlUl p EM. (021213HK44 1K a Ea«cn (212)17(24 (0212)17(24 B4 B4!! Ticaret (0212) İ İdi (0210) KonOMi(0211) 27»SI 2l Un.Entti^M Ett 10212) 2UOBM HMM(0912) H İ MM»( U BS 96 i M^a İMl«h.4QS12}4Uai04- «1 2 «1212}29B96 6 «NolttB^«ıı(02M 5li lift) i lift) Ofe# Ofe# (0602) PwBJ (0212) 2U 4190 Hitam 03212) 21B17 00 PraıM (0212) llıetta (0212) 943 U10 Ijlf (IB1}) 2M CO B) IdM* 10012) Bjn 344«0O-V O;ia;7;;Jr7.y«^l0İia2m!Mir».»»l»liai2l2r3J1«l>j».«a^lOZl^tlJM».r t i lllll O2m4a»0QM. <Dll^OT3aW<I717 ILlNP-««>«mt0S72)M3 J (0282) Man «m«(0132) 320 M» V«B ) Mam (OKI BM* 10331) Ol 77» B*»(03J2)237M75. Bh» » K»m (0312) OT8« O* K^

3 Sorunsuz Tesisat İçin Doğru Armatür, Doğru Seçim INTERVALF IıNTERVALF INTERNATIONAL VALVE CENTER GENEL MÜDÜRLÜK Yalı Yolu Sok. No: 56 Kati Bostancı-istanbul Tel: (0216) Fax:(0216) Web: İZMİR BÖLGE MD. 1202/1 Sk. No: 69 Kat: 6 Daire: 607 Yenişehir-İZMİR Tel-Fax: (0232) izmir@intervalf.corn ADANA BÖLGE MD. Kızılay Caddesi 102. Sokak No:2 Serhan işhanı No: 2/15 ADANA Tel-Fax: (0322) adana@intervalf.com BURSA BÖLGE MD. Gazalar Cad. Şirin Sokak No:10 Karamanoğulları Plaza Kat: 3 Daire: 20/A BURSA Tel-Fax: (0224) bursa@intervalf.com ANTALYA BÖLGE MD. Adnan Menderes Bulvarı Aitmiş işhanı No:16 Kat:2 ANTALYA Tel-Fax: (0242) antalya@intervalf.com TRAKYA BÖLGE MD. Omurtak Cad. Babadağ Sok. Özlem iş Merkezi No: 4/15 ÇORLU Tel: (0282) trakya@intervalf.com

4 UnieeUcd RULU, YÜKSEK B IİIHAR JENERATÖRLERİ Motorin - Fuel Oil - Doğalgaz - LPG yakar j 25 bar işletme basmana kadar, 500 ile 5000 kg/h arasında buhar üretim kapasitelerinde 7 değişik kapasitede buhar üretimi Birkaç dakika içinde buhar üretir. İnsanların bulunduğu yerlere konulabilir. Degazör ve flaş j buhar ünitesi I Kondens tankı su seviye göstergesi Otomatik su filtresi ve yumuşatma cihazı Düz su sorulu, su hacmi çok azaltılmış, birkaç dakika içinde buhar üreten ve patenti firmamıza ait Buhar Üretici Kazan besi pompası (Otomatik dip blöf valfi) Tip-SBJ UNIVERSAL MAKİNE VE ISI SANAYİ TIC. A.$.

5 [ Y ı L L A R C A B E R A B E R ] güvenli yarınlara... E.C.A. RADYATÖR VALFLERİ E.CA. KÜRESEL VALFLERİ TERMOSTATI* RADYATÖR VALFI orom 'AA\JALAÎW r AKl «SflfSH VALF (TAM GEÇİŞLİ) PN16 "RV2"RADYATÖR VALFI RV2/IC RADYATÖR VALFI ELMOR TESİSAT MALZEMESİ TİCARET A.Ş. Merkez/İstanbul Bölge Müdürlüğü: Kemeraltı Cad. Ümmehan 71 Karaköy-istanbul Tel: (0 212) (6 hat) Faks: (0 212) Web: elmor@elmor.com.tr ELMOR BÖLGE TEMSİLCİLİKLERİ: ANKARA Tel: (0 312) (10 hat) Faks: (0 312) İZMİR Tel: (0 232) Faks: {0 232) ADANA Tel: (0 322) (2 hat) \ Faks: (0 322) TRABZON Tel: (0 462) Faks: (0 462) BURSA Tel: (0 224) Faks: (0 224) ANTALYA Tel: (0 242) Faks: (0 242) \ -D(YARBAKIR(İRTİBATBÜROSU TBI:(0414) Faks:(0414) EMAR SATIŞ SONRASI MÜŞTERİ HİZMETLERİ SAN. ve TİC. A.Ş. Merkez: Dragos Yolu, Çayırlar Msvkil No: 5 Maltape-lstanbul Tel: (0 216) Faks: (0 216) ^

6 * Doğal gaz ve sıvı yakıtlı ısı santradan «iç ocafclı sistemler * Kızgın yağ kazanları * Buhar jeneratörleri Doğal gaz yakıtlı Buhar santralı :4x 12,6 ton/h, 8 ata Su hazırlama, basınçlandırma, fiitreleme, yumuşatma, gaz alma grubu 100 ton/h PETNİZ ISI SANAYİ»» TİCARET LTD. Ş TI. Fabrika: Tatatpaşa Mahallesi Suyoluüstü No.9 Esenyurt-İSTANBUL Tel (0212) Pbx Fax (0212) Büro ; Perpa iş Merkezi 6 Kat No. 629 Tel (0212) ! Fax (0212) petniz@turk.net PETMAK PETNİZ MAKİNA SANAYİ A. Ş. Haramidere Sanayi Sitesi Anbarlı - İSTANBUL Tel (0212) Fax (0212)

7 MÜHENDİS VE MAKİNA MART 2000 Sayı : 482 MARCH 2000 No : 482 içindekiler contents İLAN SAYFALARI DİZİNİ İNTERVALF UNİVERSAL ELMOR PETNİZ İZOCAM DİKKAN AYVAZ SARMAK -12 MICROSOFT MICROSOFT MICROSOFT MICROSOFT ROTA TEKNİK ARI MAKİNA ALARKO SMS BURGMAN- DİKKAYA/TÜV İZOTOPRAK E PAR 64 ISISAN Arka Kapak KANTHAL Arka İç Kapak MICROSOFT Ön İç Kapak 10 YENİ ÜRÜNLER 13 ODADAN HABERLER 14 ODA YAYINLARI - 5 KOMİSYONDAN HABERLER 19 MAKALE Tutucular ve Sanayideki Uygulamaları Grippers and Their Industrial Applications 30 B ' LG ' SAYFASI Hidropnömatik Sistem Nedir? 3(5 ÇALIŞMA GÜVENLİĞİ Tehlikeli Bölgede Güvenlik 41 MAKALE Hayrettin KARCI Hidrostatik Tahrik ve Kapalı Devrelerde Tasarım Kriterleri Design Criteria in Hydrostatic Transmission in Closed Circurs M. Semih KUMBASAR 45 BİLGİ SAYFASI Hidrolik Sıvılar 48 L 49 KURS KONFERANS FUAR Yazım Yayım Koşulları: Yazılar iki satır aralıklı olarak VVord 6 ya da Word 7 ile yazılmış olmalıdır sözcükten oluşan Türkçe-îngilizce özet, yazı başlığının tngilizcesi ve anahtar sözcükler gereklidir. Yazılar 12 daktilo sayfasını (yaklaşık 3000 sözcük) geçmemelidir. (12 daktilo sayfasını aşan yazıların 2 bölüm halinde birbirini izleyen sayılarda yayınlanabileceği düşünülerek bölümlere ayrılmış olarak gönderilmelidir.) Yazılarda kullanılan fotoğraflar net ve temiz olmalı, şekiller aydıngere çizilerek gönderilmelidir. Yazılarda SI birimleri kullanılmalıdır. Yazıların sonunda yararlanılan kaynakça belirtilmelidir, özgün ve derleme yazılardaki görüşler yazarına, çevirilerden doğacak sorumluluk ise çevirene aittir. Yazılar başka süreli yayınlarda yayınlanmamış olmalıdır. Herhangi bir toplantıda tebliğ olarak sunulmuş veya sunulacak ise bu açık olarak belirtilmelidir. Dergideki yazılardan kaynak göstererek alıntı yapılabilir. Yazılara telif ücreti ödenmemektedir. Yazılar (üç kopya) ve disketler, yazarın kısa gözgeçmişi, adresi, telefon numaları ve e-posta adresleri ile birlikte Sümer 2 Sok. 36/ 1-A Demirtepe ANKARA ya da yayin@mmo.org.tr. adresine gönderilmelidir. Yazıların Değerlendirilmesi: 1. Dergiye gönderilen yazılar öncelikle Yayın Kurulu tarafından ön elemeden geçirilir. 2. Ön elemeden geçen yazılar Yayın Kurulu'nun belirleyeceği ve adları saklı tutulan en az iki uzman tarafından yazar kimliği bilinmeksizin değerlendirilir. 3. Uzman değerlendirmeleri sonucunda Yayın Kurulu'nda oluşan görüşler doğrultusunda yazarlardan düzelme-ekleme-çıkarnıa istenebilir veya yazılar ret edilebilir.

8 MÜHENDIS^FMAKINA TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI AYUK YAYIN ORGANI Mart / Manch 2000 CBt/Vd :41 Sayı/No : 482 Yönetim Yeri - Head Office Sümer Sokak 36/1-A Demirtepe - ANKARA Tel: (0-312) Fax: (0-312) yayin@mmo.org.tr MMO Adına Sahibi Publisher Mehmet SOĞANCI Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Managing Editör Ali Ekber ÇAKAR Yaym Kurulu - Publishing Board AnılKAREL Devrim Erinç ASLAN UtkuTÜZÜNER Ezgi GÜNAY Ersoy BEY Burak YELKEN Erdinç TEZCAN Ersan TANER Yayın Sekreteri Publishing Coordinator Nilgün KARAKÜÇÜK Teknik Sorumlu Technical Manager Mehmet AYDIN İlan Sorumlusu Advertising Representative Ayten YILDIZ Nuray ERHAN (istanbul) Komisyon İlişkileri Redactor Şehnaz KAPLAN KARACA Dizgi Type Setting Muazzez POLAT (MMO) Baskı Printedby Cem Web Ofset / Tel (0-312) TMMOB Makina Mühendisleri Yayın Organı olan Mühendis ve Makina Dergisi TMMOB'ye bağlı Odaların üyelerine, mühendislik eğitimi yapan öğrenci, araştırma ve öğretim görevlilerine yıllık abone bedeli -özel sayılar dahil- karşılığında gönderilmektedir. Dergimize abone olabilmek ve daha detaylı bilgi alabilmek için yukarıda verilmiş olan adresimize başvurabilir ya da telefon ve faksla bilgi alabilirsiniz. SUHUŞ Değerli Okuyucularımız; 2000 yılı yayın planında belirlendiği üzere bu sayımızı Hidrolik-Pnömatik özel sayısı olarak yayınlıyoruz. Bu konuda özel sayı çıkarmamızın nedeni günümüzde makina imalat, gıda, ambalaj, iş makinaları, savunma sanayi, otomotiv, demirçelik, sağlık, bilgi iletişim gibi çok geniş bir üretim ve hizmet alanında tasarımdan uygulamaya etkin ve yaygın olarak kullanılması. Dolayısıyla bu konudaki yazıların, çalıştığı sektör ne olursa olsun pek çok makina mühendisinin ilgisini çekeceğine ve mesleki birikimine katkıda bulunacağına inanıyoruz. Ülkemizdeki hidrolik-pnömatik sektöründe hızlı bir gelişim yaşanmakta. Ancak bu alanda standardlar, şartnameler ve teknik yayınlar konusundaki gelişmeler sektörün hızını yakalamaktan oldukça uzak. Dergimiz aracılığıyla teknik yayın konusundaki eksikliğin bir ölçüde giderileceğini düşünüyoruz. Hedefimiz bu alanda yeni teknoloji ve uygulamalarla ilgili gelişmeleri sizlere aktarmak, sizlerden gelecek katkılarla meslektaşlarımız arasında bilgi ve deneyimin paylaşılmasını sağlamak. Bu sayımızda yer alan yazıların bir kısmı Odamız tarafından ülkemizde ilk kez gerçekleştirilen I. Ulusal Hidrolik-Pnömatik Kongresinde sunulan bildirilerden oluşmakta. 3-5 Aralık 1999 tarihinde izmir'de gerçekleştirilen Kongre sektörden yoğun bir ilgi gördü. Ülkemizde bu alandaki tüm kurum ve kuruluşların katıldığı kongre, sunulan bildiriler ve panellerde yapılan tartışmalarla konunun bütün boyutlarıyla irdelendiği bir platform oldu. Kongre sonuç bildirisi Ocak 2000 sayımızda yayınlanmıştı. Bu sayımızda hidrolik-pnömatik konusundaki yazıların yanı sıra 1999 yılında dergimizin yayın profilini, hedeflerimize ne kadar ulaştığımızı irdeleyen, 2000 yılı için planlarımızı anlatan ve okurlarımıza uyguladığımız anketin sonuçlarının yer aldığı "Dergimize Bakış" köşesini bulacaksınız. ilk olması nedeniyle bir takım eksikliklerinin olabileceği bu sayımızı ilgiyle okuyacağınızı umuyor, her zaman olduğu gibi birlikte üretip birlikte paylaşma anlayışıyla katkılarınızı bekliyoruz. Saygılarımızla Mühendis ve Makina Yayın Kurulu

9 S i m d i k e n d i n d e n b i n i İzocam Binili Prefabrik Klima Kanalı İŞ VE TİCARET MERKEZLERİ, KÜLTÜR TESİSLERİ, EĞİTİM KURUMLARI, EĞLENCE SİTELERİ... BUGÜN KLİMA HER YERDE KULLANILIYOR. AMA GÜRÜLTÜSÜ BİR TÜRLÜ ÖNLENEMİYOR. İZOCAM BİNİL PREFABRİK KLİMA KANALI'nın üstün özellikleri: Çok hafiftir. Kolay kesilir ve monte edilir. Binili kenarları sayesinde kanalların birleşimi çok kolay sağlanır. Her türlü menfez ve bağlantılar kolay gerçekleştirilir. Kanal kesiti her türlü ebatta yapılabilir. Kanal ve kesit değişmeleri, redüksiyon, pantolon, omega ve dirsek teşkili kolay uygulanır. Yangına karşı güvenliği artırır. Çok ekonomiktir. İZOCAM BİNİLİ PREFABRİK KLİMA KANALI, SAĞLADIĞI MÜKEMMEL SES İZOLASYONUYLA KLİMA GÜRÜLTÜSÜNÜ ÖNLÜYOR, ISI İZOLASYONUYLA ÇALIŞMA PERFORMANSINI ARTIRIYOR. ÜSTELİK GÜVENLİ VE BENZERLERİNDEN % 40 DAHA EKONOMİK! İZOCAM I riıi.tijhii m u m irilini, l ıi HmUIBıı«Wri «a»ı«nimiifakaı ÜCRETSİZ DANIŞMA HATTI O

10 Deutscher Akkreditlerungs Rai METALÜRJİ SANAYİ ve TİCARET A.Ş. fö,-:/ : ; «YEDEK PARÇA GARANTİSİ 78'deıt Günümüze Kalitenin Adı SU GRUBU ARMATÜRLERİ Sürgülü Vanalar Yükselen Milli Sürgülü Vanalar Çek Vanalar (Çalpara Tip - Küresel Tip) Şamandıralı ve Flatörlü Vanalar Buşakleli Vanalar - Çabuk Tamir Takımları Elektrik Aktüatörlü Sürgülü Vanalar Vantuz - Hava Tahliye Vanaları BUHAR GRUBU ARMATÜRLERİ Glob (Baskılı) Vanalar Pistonlu Vanalar Buhar Vanası (Körüklü) Küresel Vanalar Kalorifer Vanaları Pislik Tutucular Çek Vanalar PN 4, 6, 10, 25, 40 BASINÇ KADEMELERİNDE GG - 25 Demir Döküm GGG - 40/50 Sfero Döküm GS - C 25 Çelik Döküm W. Nr ve Paslanmaz Çelik Döküm FABRİKA Ankara Yolu 20. Km Sütçüler Köyü Baltalan Mevkii Kemalpaşa-İZMİR TEL (5 Hat) FAX: İZMİR BMGEMD. 1203/3 Sobk No. 5/E Yenidir/İZMİR TEL (232) M 37 dikkanvolf@suiieronline.com Web Sitemiz: Bankolar Caddesi Yamkapı Sokak No. 38 Nadir Han Kat. 2 / 6 Karaköy - İSTANBUL TEL (212) FAX: (212) DÖKÜM FABRİKASI 410 Sokak No. 11 Pınarbaşı-İZMİR TEL (232) FAX:(232)

11 Sevdiklerini * nilir ortamlar ^ tıyoruz ENDÜSTRİYEL MAMULLER SANA»W Necatibey Cad. No: 207, Ayvaz Han, 80030: ) , Faks: (0212) M 411' '.awaz.com.tr infowawai.com

12 yeni ürünler Hazırlayan : Eisoy BEY, Nilgün KARAKÜÇÜK MMO Meikez HAVASIZ LASTİKLER Günümüzde yaygın olarak kullanılan havası inik de kullanılabilen lastiklerin performansı Michelin'e göre hala istenen düzeyde değil. Sorun, alçak basınçlı çalışma koşullarında yan duvarı takviye edilmemişse lastiğin jantın dışına taşması. Michelin tarafından geliştirilen Pax sisteminde lastik-jant bağlantısı çok değişik bir yöntemle gerçekleştirilmiş. Ne tür bir kuvvet gelirse gelsin, topuk yüzeyinin geometrisi lastiği ve jantı birbirine bağlıyor. Lastiğin iç ve dış jant yüzeylerinin çapı monte etmeye olanak verecek şekilde farklı büyüklükte. Bu düzenleme aynı zamanda polimer bir destek halkasının konmasına da olanak sağlıyor. Bu yapıyla lastiğin içinde hiç hava olmadan güvenli bir şekilde yaklaşık 200 km yol almak ve 90 km/h'e kadar hız yapmak olanaklı. Havasız lastiklerle sürüş o kadar rahat ki bir lastik basıncı uyarı sistemi gerekiyor. SIZINTIYI FARKEDİN Tepkimeye girmeyen, yanmaz ve havadan 5 kez daha yoğun olan sülfür hegzaflorid (SF 6 ) mükemmele yakın bir yalıtım maddesi. Bu özelliği onun yüksek voltajlı devrelerdeki anahtarlarda yaygın olarak kullanılmasını sağlıyor. Ancak SF 6 aynı zamanda sera gazlarının en önemlilerinden. Bu nedenle Electric Povver Research Institue, GazVue çatlak dedektörleri araştırmasının sponsoru oldu. SFg'nın kızılötesi dalga boyunu emerek ayarlanabilen bir lazer, fonda aydınlık bir yüzey oluşturuyor. Böylece herhangi bir sızıntı varsa arkada dağılmış ışık emilerek kızılötesi ekranda siyah bir görüntü oluşuyor. GasVue sayesinde normal kabarcık testiyle karşılaştırıldığında $ daha az masraf oldu. HAVA YASTIKLARI Simplex Maxifarce şirketi endüstriyel uygulamalara ince, güçlü ve hafif hava yastıklarıyla çözüm sunmakta. 2.5 cm yükseklikten başlayarak hava yastığı krikoların giremeyeceği çok dar aralıklara uygulanabilmekte. Güvenli kaldırma, kıvırma, yayılma ve itme gerektiren demiryolu konstrüksiyon, taş ocağı, tersane, maden vb. sanayi için idealdir. Resimde 2 adet 74 ton kapasiteli hava yastığı tekerlek değişimi ve aks incelemesi için kullanılmakta Çelikle güçlendirilmiş ve metal yorulması ve kırılmaya uğrayan yastıkların aksine, neoprene & Kevlar ile güçlendirilerek üretilmiş bu ürün daha güvenlikli, güçlü ve güvenilir bir çözüm sunmakta. - Popular Mechanics Dergisinden çevrilmiştir. 10 Mühendis ve Makina - Cilt: 41 Sayı: 482

13 Paneller tesisattan sonrada yapıştırılabiliyor SOĞUTMA VE ISITMADA İNCE BORULAR Kapiler ısı-değişim sistemini geliştirenler, suyun bir tükenmez kalemin iki katı çapındaki borulardan geçirilmesiyle ısıtma ve soğutma faturalarının gözle görülür oranda düşeceğini söylüyor. İnce borular ağı içerisindeki suyun sıcaklığı soğutma için 15 C'ye düşürülürken ısıtma için 30 C'ye çıkarılıyor. Geniş yüzey bölgesi hızlı ısı değişimi sağlıyor. Panellere yerleştirilen borular birbirine paralel bağlanıyor, böylece akışkanı hareket ettirmek için gerekli olan basınç, dolayısıyla enerji miktarı azalıyor, ( yeni ürünler DEPREM SAVAR İki yeni tür birleştirici sayesinde gökdelenlerin depreme karşı daha Michigan Üniversitesinde Bozidar dayanıklı olması sağlanabilecek. Birleştiriciler, Stojadinovic başkanlığın da bir grup inşaat mühendisi tarafından geliştirildi. İlk tasarımda, kritik bölgeleri sağlamlaştırmak için kaplama plaka ve ızgaralar kullanılıyor. İkinci tasarımda ise kiriş flanşları zayıflatılarak gerilim akışının en zayıf noktalardan uzaklaştırılması sağlanıyor. Yapılan testlerden elde edilen ilk verilerle Stojadinoviçc teorisini tasarım kodlarına dahil edeceğini umuyor. YANCINA KARŞI ROBOTLAR Terkedilmiş fabrikalarda gelişigüzel bırakılmış patlayıcı madde içeren variller itfaiyecilerin korkulu rüyasıdır. Bu gibi durumlar için J.C. Bamford Excavators of England firması tarafından bir robot itfaiyeci geliştirildi. JCB Robot 165 uzaktan kumanda ediliyor. Daha önce sürücünün oturduğu yer yüksek basınçlı su sistemiyle doldurulmuş. İtfaiyeciler robot sayesinde güvenli bir uzaklıktan tehlikeli malzemeleri alevlerin içinden çıkarıyor. Teleskopik kolları sayesinde gaz hatlarının yakıt vanaları kapatılabiliyor. JCB yeni sıcak robotun bütün itfaiyelerin standart malzemesi olmasını istiyor, ( Solenoid Kontrol Valfi T-GM PNÖMATİK PİSTONLU VANALAR TORK Markası adı altında üretilen pnömatik pistonlu vanalar SMS Ltd. Şti'nin üretimidir. Gövdesi paslanmaz, her çeşit akışkanda rahatlıkla kullanılabilen, çeşidinde ilk yerli ürün olma özelliğine sahip olan Pnömatik pistonlu vanalar, ISO 9002, IQnet kalite belgeli olup, ayrıca TSEK belgelidir. Mühendis ve Makina - Cilt: 41 Sayı:

14 ACompAir DEMAG Drucklufttechnik Sarmak Makina Fabrikalarında compair Demag lisansı ile üretilen elektrikli vidalı sabit hava kompresörleri Türkiye Sanayiinin hizmetinde (1.6 mvdak. 11 KW mvdak. 132 KW debi, bar basınç). inşaat ve müteahhitlik, madencilik, belediye hizmetlerinde Compair Demag kalitesi, Sarmak servis ve yedek parça güvencesi ile çağdaş çözüm. 2.0 mvdak. (71 cfm) mvdak. (360 cfm) Diğer kapasiteler için sipariş kabul edilir. ^armak Basınçlı havada güven... Sabit, seyyar, vidalı ve pistonlu kompresörler, hava kurutucuları ve çeşitli basınçlı hava aksesuarları. Uzun yılların getirdiği deneyim Sarmak Pistonlu Kompresörleri; 170 It/dak It/dak. piston deplasmanı ( HP) 3-25 bar'da sanayi, atölye, çimento nakil ve yüksek basınç kompresörleri. armak Vf ^akina Kompresör Pompa Sanayi ve Ticaret A.ş. Genel Merkez/Fabrika: İstasyon Cad. No: İncirlik - ADANA Tel: 0(322) (pbx) Fax: 0(322) Pazarlama Merkezi: Kore Şehitleri Cad. Mehmet Gönene Sok. Aydagül İş Merkezi No; 6 Kat: 3 Zincirlikuyu - İSTANBUL Tel: 0(212) Fax: 0(212) Ankara şubesi: Tunus Cad. 72/ Kavaklıdere - ANKARA Tel: 0(312) Fax: 0(312) izmir Şubesi: Kıbrıs Şehitleri Cad. Hümeyra Is Merkezi No:148/ Alsancak - İZMİR Tel: 0(232) Fax: 0(232) sarmak.com w.w.w. sarmak.com.tr

15 Hazırlayan : Nilgün KARAKUÇUK MMO Merkez 38. OLAĞAN GENEL KURUL HAZIRLIKLARI SÜRÜYOR! Makina Mühendisleri Odası'nın yıllarını kapsayan 37. Dönem çalışmaları Nisan ayı başı itibarıyla sona erecek. 1-2 Nisan 2000 tarihinde Odamızın en üst organı olan 38. Olağan Oda Genel Kurulu Şube Genel Kurullarında seçilen toplam 484 delegenin katılımıyla Ankara'da toplanacak. iki yılda bir toplanan Genel Kurul'un ilk günü gündem gereğince 37. Dönemde yapılan çalışmalar değerlendirilerek yıllarını kapsayan 38. Dönemde Oda'nın gerçekleştireceği çalışmalarda esas alacağı tüzük-yönetmeliklerle ilgili gerekli değişiklikler yapılacak ve Oda bütçesi belirlenecek. İkinci gün yapılacak seçimde ise Oda Organları olan Yönetim Kurulu, Denetleme Kurulu ve Onur Kurulu üyeleri ile TMMOB 36. Olağan Genel Kurul Delegeleri seçilecek. Genel Kurul toplantısının verimli geçmesi için hazırlık çalışmaları yoğun bir şekilde sürüyor. 37. Dönemde gerçekleştirilen çalışmaların yer aldığı "Çalışma Raporu" basılarak Şubeler aracılığıyla delegelere dağıtıldı. Böylece delegelerin raporu inceleyerek üzerinde görüş oluşturabilecekleri yeterli zamanlarının olması sağlandı. Ayrıca kitabı edinemeyen ancak 37. Dönemde ti mit o o ««MMMMal oda'dan haberler yapılan çalışmalarla ilgili ayrıntıları öğrenmek isteyen üyelerimiz için raporun tamamı Odamızın adresindeki web sitesine de yerleştirildi. Makina Mühendisleri Odası 38. Olağan Genel Kurulu'nda daha demokratik, daha işlevsel, daha katılımcı bir Oda için gerekli ve yeterli tartışmaların yapılacağına ve Odamızı bugün geldiği noktadan daha üst noktalara taşıyacak Oda Yönetim Kurulu ve Organları üyelerinin seçileceğine inanıyoruz. TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI 38. OLAĞAN GENEL KURULUNA ÇAĞRI Odamız 38. Olağan Genel Kurulu ve Seçimi 1-2 Nisan 2000 saat 10:00'da Selanik Cad. No: 76 Yenişehir adresindeki Metropol salonunda yapılacaktır. Çoğunluk sağlanamadığı takdirde toplantı ve seçimler çoğunluk aranmaksızın 8-9 Nisan 2000 tarihlerinde yapılacaktır. Gündem I. Gün: 1- Açılış 2- Başkanlık Divanı seçimi 3- Saygı duruşu 4- Oda Başkanı'nın konuşması 5- Konuk konuşmaları 6- Komisyonların seçimi 7- Çalışma ve denetleme raporlarının okunması, görüşülmesi 8- Yönetim ve Denetim Kurullarının aklanması 9- Komisyon raporlarının görüşülmesi 10- Dilek ve öneriler 11- Seçime katılacak adayların belirlenmesi II. Gün: Seçimler Mühendis ve Makina - Cilt: 41 Sayı:

16 oda yayınları MALZEME BİLGİSİNE GİRİŞ Prof. Dr. Mehmet Yüksel tarafından hazırlanan "Malzeme Bilgisine Giriş" tüm mühendislerin kullanabileceği bir kitap. Kitapta malzemelerin elektrik özellikleri oldukça kapsamlı bir şekilde ele alınarak bu konudaki literatür eksikliğinin giderilmesi amaçlanmış. Konu başlıkları aşağıda belirtilen kitabın önümüzdeki yıllarda malzemelerle ilgili daha ileri konuları içerecek olan diğer ciltleri de yayınlanacak. Konu başlıkları: - Malzeme Nedir? Mühendislik Malzemeleri Nelerdir? - Malzemelerin Atom Yapısı - Elementlerin Periyodik Sistemi - Atomlar Arası Bağlar - Atomik Yapı ve Kafes Sistemleri - Miller İndisleri - Metallerde Ergime - Metallerde Katılaşma - Mikro Yapı Hataları - Karışım- Sistemleri - Metallerin Alaşım Sistemleri - Demir-Karbon Diyagramı - Malzemelerin Elektriksel Özellikleri - Korozyon - Difüzyon - Rekristalizasyon - Metallerde Sertleşme Mekanizmalan - Mekanik Özellikler - Isıl Genleşme - Isı İletkenliği - Radyoaktif Özelikler Yayın No : 245, 260 sayfa Fiyab : Üye-Öğrenci : TL Diğer : TL MALZEMt BİLGİSİNE GİRİŞ («ut Imt&tmri.) Hazırlayan : Nilgün KARAKÜÇÜK MMO Merkez SANAYİ KONGRESİ 99 BllcUı-iler- Ricatı Kitapta Odamız tarafından Aralık 1999 tarihlerinde gerçekleştirilen Sanayi Kongresinde sunulan bildiriler, yapılan tartışmalar ve forum konuşmaları yer alıyor. Sanayi Kongresi '99'da oturumlarda tartışılan konular,-gap ve Sanayi 03 * "".,, Raporu, 21. Yüzyıla jgfl»ı ı Doğru Sanayi Sektörlerimiz, 20. Yüzyılın Öne Çıkardığı Meslek Adamları Olarak Mühendisler, Teknolojik SANAYİ KONGRESİ 99 Yenilikler ve 21. Yüzyıla Doğru Teknolojide Bıldiı-ıUr- Ki Değişim ve Sanayi Politikaları idi. Forumda ise Mühendisler ve Sanayileşme konusu tartışılmıştı. Yayın No : 234, 193 sayfa Fiyat : Üye-Öğrenci : TL Diğer : TL ((. ULUSAL ENDÜSTRİ-İŞLETME MÜHENDİSLİĞİ KURULTAYI l^-itap, 20 Kasım K.1999 tarihinde gerçekleştirilen ve ülkemizdeki endüstri-işletme mühendislerinin hem mesleki teknik gelişmeleri hem de toplumsal konumlarını irdeledikleri kurultayda sunulan bildirileri ve panelde yapılan tartışmaları içeriyor. BİLDİRİLER KİTABI II. ULUSAL ENDÜSTRİ-İŞLETME MÜHENDİSLİĞİ KURULTAYI V BMıtlrikı Wt»ftt nmf. nr n>mn* yiirto Yayın No : sayfa Fiyatı Üye-Öğrenci Diğer 244, TL TL 14 Mühendis ve Makina - Cilt: 41 Sayı: 482

17 Hazırlayan : Nilgün KARAKÜÇÜK, Eisoy BEY MMO Merkez komisyon'dan haberler DERGİMİZE BİR BAKIŞ VIII 1994 yılından bu yana "Dergimize Bir Bakış" adı altında bu köşemizde son bir yıllık sürecin yayın profilini, planlarımızı ne ölçüde gerçekleştirdiğimizi değerlendirmekte ve yeni sürece ilişkin hedeflerimizi sizlere aktarmaktayız. Bu yazımızda da geçmişte yaptıklarımıza ve gelecekteki planlarımıza bir büyüteçle göz atacağız. Tablo 1. Yıllara Göre Gelen Makale Sayısı Sayılarla yılında 42. yılını doldurmuş olan dergimiz üyelerimizin katkısı ile geniş bir birikime ulaşmıştır. Yıllara göre yayın birimine gelen makale sayılarına (Tablo 1) baktığımızda 1999 yılında bizleri umutlandıran bir yükseliş görmekteyiz. Gelen makale sayısında son 7 yılın ortalamasına göre % 38, 1999'un Yenilikleri 1999 yılının en önemli gelişmesi uzun yıllardır en büyük eleştiri aldığımız konu olan dergimizin periyodunun gecikmesi sorununun çözülmesiydi. Artık dergimiz siz üyelerimizin eline zamanında ulaşmaya başladı. Bu yıl yazı yayım koşullarında küçük değişiklikler yaptık. Günümüzün koşullarına göre güncellenen bu koşullardan en önemlisi yazıyla birlikte disket gönderilmesi zorunluluğu. İsteyen yazarlar e-posta aracılığıyla da yazılarını gönderebiliyorlar. Bu, hem yazıların değerlendirilmesi hem de dizilmesi işlemlerini son derece hızlandırıyor. Diğer bir değişiklik ise makalenin anahtar sözcüklerinin belirtilmesi. Dergimizde 42 yıldır yayınlanan makalelerle ilgili bir veri tabanı çalışması için anahtar sözücüklerin eklenmesi gerekti Ortalama ( ) = geçen yıla göre ise %20'lik bir artış gerçekleşmiştir yılında elimize ulaşan 81 makalenin 37'si sanayi kesiminden, 44'ü ise üniversitelerimizden gelmiştir. Bu yıl bu sayılar sırasıyla 41 ve 58 olmuştur (Tablo 2). Üniversitelerimizden gelen yazılar 1998 yılında toplam gelen yazıların %54'ünü oluştururken bu yıl bu oran %59'a çıkmıştır. (Tablo 3). Aylara göre yazıların dağılımı Tablo 4'te görülmektedir. Tablo 2. Mühendis ve Makina 1999Yıh Yayın Profili OCAK ŞUBAT MART NİSAN HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK TOPLAM Gelen makale Sanayiden gelen Üniversiteden gelen Red Yayınlanan Uzmanda bekleyen Çeviri Özgün Mühendis ve Makina - Cilt: 41 Sayı:

18 komisyon'dan haberler Tablo 3. Tablo 6. Çeviri % 6 %59 Özgün %94 Tablo 4. Tablo 5. D Sanayiden gelen D Red il il [I il i I Sanayiden gelen Üniversiteden gelen ' D Yayınlanan il il il il il il il E = S 1 B Üniversiteden gelen Elimize ulaşan makalelerin 9 tanesi uzman değerlendirmeleri sonucunda yaymlanamaz bulunarak reddedilmiş, 78'i yayınlanmış, 12'si de halen uzman değerlendirmesinde beklemektedir (Tablo 5) yılında yayınlanmış makalelerin %94'ünün özgün, il i 1=1 i_ il il E E S I Uzmanda bekleyen %6'sının ise çeviri olduğunu görmekteyiz (Tablo 6) yılı sürecinde dergimize gelen makalelerin yanı sıra aynı dönemlerde Odamız tarafından düzenlenen kongre ve sempozyumlarda sunulan 9 bildiriden 8 tanesi makale, biri ise güncel köşe yazısı olarak yayınlanmıştır. Yine 1999 yayın döneminde dergimize ulaşan 33 yazı ile makale olarak gönderilen 3 yazı hakem değerlendirmesi sonucunda köşe yazısı olarak değerlendirilmiştir. Komisyon tarafından yapılan 3 çeviri yazısından biri köşe diğer 2'si ise makale olarak yayınlanmıştır yılında 7 sayımız konuya özel, 5 sayımız ise periyodik olarak çıkmıştır. Özel sayılarımız; Ulaşım ve Trafik (Nisan), Çalışma Güvenliği (Mayıs), Çevre ve Enerji (Haziran), Bilgisayar (Temmuz), Kaynak (Eylül), Otomotiv (Ekim) ve Kalite (Kasım) ol- 16 Mühendis ve Makina - Cilt; 41 Sayı: 482

19 komisyon'dan haberler mak üzere yıl başında yayın kurulunca hazırlanan plana uygun şekilde yayınlanmıştır. 2000'de Neler Yapacağız? Yeni bir yüzyıla başladığımız bu yıl dergimizle ilgili pek çok hedefimizi gerçekleştirmeye çalışacağız yılında neler yapacağımızı planlamadan önce siz okuyucularımıza dergi hakkında bir anket uyguladık. Bu anketle dergimizin okuyucu profilini, ilgi çeken köşeleri, okuyucularımızın beklentilerinin ne olduğunu saptamaya çalıştık. Bu anket sonuçları doğrultusunda kısa vadede 2000 yılı yayın planını, uzun vadede ise dergimizle ilgili yapacağımız köklü değişiklikleri belirledik yılı yayın yelpazemizi biraz daha genişleterek daha fazla okuyucu kitlesine hitap etmeyi amaçladık yılındakilere ek olarak hidrolikpnömatik ve takım tezgahları özel sayılarını çıkarmayı hedefledik. Ayrıca Bulmaca, CAD/CAM, internet, röportaj gibi mesleki ve kültürel birikimimize katkı koyacak yeni köşeler ekledik. Yayın Planlarımıza göre 2000 yılında çıkarılacak özel sayılar şunlar: Mart Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Hidrolik-Pnömatik Çalışma Güvenliği Çevre-Enerji Takım Tezgahları Bilgisayar Kaynak Otomotiv Kalite Yayın planının gerçekleştirilmesinde siz üyelerimizin katkı ve birikimlerinin çok önemli olduğuna inanıyor ve araştırmalarınızı, iş yerlerinizde yaşadığınız deneyimlerinizi ve sorunlarınızı, yeni ürünlerinizi bizlere ulaştırmanızı bekliyoruz yılında yapmayı planladığımız bir yenilik Mühendis ve Makina Dergimizin tamamının sanal ortamda yer alması. Geçen yıl Oda'nın web sitesine dergimizin sadece makale özetlerini ve abone formunu koymuştuk. Bu yıl çıkaracağımız tüm sayıların internet ortamına konulmasıyla okurlarımızın dergiye daha kolay ve hızlı bir yoldan ulaşması sağlanacak. Ve Anket!!! Yayın Kurulumuz tarafından hazırlanan anket dergimiz ve Şubelerimiz aracılığıyla yaklaşık 1000 üyemize uygulandı. Duyarlılık göstererek anketi yanıtlayan ve posta, faks, e-posta yoluyla bizlere ulaştıran üyelerimize ve Şubelerimize çok teşekkür ediyoruz. Anket sonuçlarını SPSS programıyla değerlendirerek çok merak ettiğimiz dergimiz ne kadar okunuyor, hangi köşeler ilgi çekiyor, okurlarımız dergimizi genel olarak nasıl değerlendiriyor gibi pek çok sorunun yanıtına ulaştık. Anket, yeni mezundan 42 yıllık mühendise kadar ve çalıştıkları alanlar oldukça geniş bir yelpaze oluşturan okuyucu kitlesi tarafından yanıtlandı. Yanıtlayanlar içinde mezuniyet durumlarına baktığımızda en büyük payı %20,3'le 6-10 yıllık mezunlar oluşturuyor. Bunları sırasıyla %17,4 ile 21-25, % 16,5 ile yıllık mezunlar izliyor. Anketi yanıtlayanların %82'si Oda'nın etkinliklerinden haberdar, %15'i ise haberdar olmadığını belirtiyor. Haberdar olmamanın en büyük etkeni ise dergilerin ulaşmaması veya geç ulaşması olarak görülmekte. Bizlerin en çok merak ettiği konuların başında derginin ne kadar okunduğu geliyordu. Bu sorumuza gelen yanıtlar aşağıdaki Tablo 6'da görüldüğü gibi. Tablo 6. Dergiyi Okumak İçin Ayrılan Zaman %40 D dakika dakika 60 dk. ve üzeri O Yanıtsız Buradan dergimizi ayrıntılı okuyanların %13 gibi düşük bir düzeyde olduğu görülüyor. Hedefimiz birkaç köşe ya da sadece başlıkları okuyarak dergiyi bırakan %40'lık oranın olabildiğince düşürülmesi. ilgi çeken köşelerimize baktığımızda ise görülen Tablo 7'de verilmiştir. Yeni ürünler köşemiz %73,5 gibi büyük bir çoğunluk tarafından okunmakta. Bunu ise %58 ile bilimsel makaleler izliyor. Bazı okuyucularımız ma- Mühendis ve Makina - Cilt: 41 Sayı:

20 komisyon'dan haberler Tablo 7. Köşelerin Okunma Durumu Tablo 10. İstenen Konular İşlendiğinde Dergiye Ayrılacak Zaman %39 D dakika dakika %50 60 dk. ve üzeri Yanıtsız Tablo 8. Dergi İçeriğiyle İlgili Görüşler Yanıtsız Çok iyi I%1 Yetersiz Orta Tablo 9. Dergi İçeriğiyle İlgili Beklentiler Daha eğlenceli I % 18,80 %37 kaleleri fazla teorik bulduklarını ve hiç okumadıklarını söylerken bu rakamın yüksekliği bizleri şaşırttı. Oda etkinlikleri ve haberlerine ilgi de dikkati çekecek ölçüde yüksek. En az okunan köşelerimiz ise %13 ile Bir Görüş ve %10'la Başkentten Haberler. Okuyucularımıza derginin içeriğini nasıl bulduklarını sorduğumuzda Tablo 8 ile karşılaştık. Sonuçlardan da görüleceği üzere dergimizin içeriğinin iyi olduğunu belirten %37'lik bir orana karşın çok küçük bir kesim tarafından çok iyi olarak nitelendirilmekte. Bu durum içerikle ilgili daha fazla çaba harcamamız gerektiğini ortaya koyuyor. İstediğiniz konular işlendiğinde dergiyi okumak için ayıracağınız zaman sorusuna verilen yanıtlar ise Tablo 10'da görüldüğü gibi. Şu anda %13 olan, dergimizi okumak için 1 saatten fazla zaman ayıranların oranı %50'ye çıkarken, istediği konular olsa bile dakika zaman ayıracağını söyleyen %4'lük bir kesim var. Oda'ya ve yayınlara yardımcı olmak isteyen okuyucu oranı %58.5 iken %31.5'i yardımcı olamayacağını belirtiyor. Daha sosyalkültürel Daha bilimseldaha fazla makale Daha popülergüncel Daha teknikpratlk Sonuç Olarak... Dergimizde ülkemizin sanayi ve teknolojisine katkıda bulunacak bilginin sunulması, meslektaşlarımızın katkısıyla uzmanlık alanlarımızla ilgili her konuda bilgi, görüş, ve deneyimlerin paylaşılması temel hedefimizdir. Bu hede- %60, fe ulaşmak için 2000 yılında da yoğun bir çaba içerisinde olacağız. Bu çabada en büyük desteği- 60 miz siz okuyucularımızın koyacağı katkılar olacaktır. 18 Mühendis ve Makina - Cilt: 41 Sayı: 482 4