DEGİŞİK DÖNEMLERDE SÜTTEN KESİLMİŞ KIVIRCIK KUZULARIN BÜYÜME ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR

Transkript

1 İstanbul -C.ııiv. Yet. Fak. Drrg.. 21(1) , 199j J. Fac. Vet. Mcd. Univ. htanlul 21(1), H.2-150, 1995 DEGİŞİK DÖNEMLERDE SÜTTEN KESİLMİŞ KIVIRCIK KUZULARIN BÜYÜME ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Hıdır DEMiR * Investigations on thc Charactcristics of Gro,_.ing Kıvırcık Lambs Which \'r<'rc wcanc<l in Difforent Times Sumınal'y : Iıı tlıis study, the effcct of early, "eaning on the Kıvırcık lambs brecdcd in Inaıılı Statc Farın wcre investigated 200 lambs bom in the samc weck were di";dcd into 4 groııps of 50 containing some numhcr of female. The animals of control group wcre kcpt together "ith the main herd of that farın for 3 and a half months in order to nllow them to suck. Thr lambs in thc first group sucked for 15 days. Aftcr the third \\eek, thc l:ımbs were allo " rd to suck tlıcir mothers milked as soon as they returııed to sheepfold. Thc lambs of thc sccond and third groups were stoppcd to suck at tlıe 30 1h and 45 th days respectively. Therc was no statistically significant differcnce of,_. cight among the animals of thc ali groups,, cightcd at the 15ılı day. it was obscrved at thc 45t h day that the weights of the animal in thc second group decreased approxiınately one kg. The saınc rcsult was also obtained in tlıc Lhird group animals at thc 60 1h day. Suclı an abrupt decrasce in their weiglıts may be cine to tlıe sterss of weaning. At thc 105ıh day. no diffcrencc was obscrved among tlıe groups, with regard to weight.,-. hile thc amount of consumed fodder was 135 g/day at the 30 1h day, this was raised to 800 g day at thc 105ı h day. During lactation pcriod, thc amounts of milk wcrc 83.4 kg, kg, ":7.9 kg and 75.3 kg in the control. first sccond and third groups, respcctively. Concrrning milk yield a difference of 25 kg bctween control and the first groııp was drtcrmineıl, wlıereas it was 30 kg for tlıc second and tlıird groups, compared to tlıc control, bcing statistically significant (P < 0.05). Özet : Bu çalışmada İnanlı Tarım İşletmesinde yetiştirilen Kıvırcık kuzuların erken süttrn kesmenin etkileri incelenmiştir. Aynı haftada doğmuş 200 baş kuzu her birinde eşit sayıda erkek ve dişi bulunan 50' er başlık 4 eşit gruba ayrılmıştır. Kontrol grubu olarak ayrılan hayvanlar işletmenin ana sürüsüyle beraber tutulup 3.5 ay analarını emmeleri sağlanmıştır. I. gruptaki kuzular 15. gün serbestçe analarını emmişlerdir. -Cçüncü haftadan itibaren akşam ağıla dönen an:ılar önce sağılmış daha sonrada kuzuların emmesine izin verilmiştir. I!. Grup kuzuları ise 30. ııdc siitten kesilmiştir. IIJ. Grup olarak ele alınan son Gruptaki kuzular ise 45. günde sütten kesilmiştir. Grupların 15. günde tartımlarla saptanan canlı ağırlık ortalaması :ırasında i tatistiki olarak önemli bir fark oluşmamıştır. 30. günde sütten kesilen il. Gruptaki kuzularda 4:i. günde * 1.ü. Veteriner Fakültesi Zootekni Anabilim Dalı, 34851, Avcılar/İstanbul.

2 Değişik D:inPmlerdc Sütten Kesilmiş Kıvırcık Kuzul::ırın Büyüme saptanan ağırlıklarında diğer gruplara göre bir kg'a varan bir azalma izlenmiştir. Aynı durum 45. günde sütten tcsilcn IJI. Gruptaki kuzuların 60. günde alınan tartımlarıncla da ortaya çıkmıştır. Bu ani canlı ağırlık düşüşleri hayvanların sütten kesme streslerine bağlanabilir. Kontrol grubunun sütten kesildiği 105 günlük yaşta ise gruplar arasında canlı ağırlık bakımından bir fark görülmemiştir. Deneme süresince gruplarda tüketilen yem miktarı 30. günde 135 g, 105. günde 800 g düzeyindedir. Gruplarda laktasyon boyunca kontrol grubunda 85.4 kg. l. Grupta kg II. Grupta 77.9 ve III. Grupta 75.3 kg süt tesbit edilmiştir. Süt verimi bakımından kontrol Grubu ile 1. Grup arasında ise yaklaşık 30 kg'lık bir fark teshit edilmiştir. Tesbit edilen bu farklar da istatistiki olarak önemli bulunmuştur (P < 0.05). Giriş Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren diğer hayyancılık kollarında olduğu gibi koyunculuk alanında da büyük çalışmalar yapılmıştır. Koyunculuk alanında yapılan çalışmaların büyük bir bölümü yapağı verimi ve yapağı özellikleri üzerinde olmuştur. Bu alanda yapılan çalşmalar 1960 yılına kadar sürmüştür. Bu çalışmalar sonucu Karacabey Merinosu ve Orta Anadolu Merinosu elde edilmiştir (11, 17). 1960'lı yıllarda koyunlar üzerinde yapılan ıslah çalışmalarında yapağının yanında diğer verim özelliklerinindc geliştirilmesine çalışılmıştır. Özellikle 1968 yılında ortaya konulan «Türkiye Koyunculuğunun Melezleme Yoluyla Islahı İmkanları» adı altında bir dizi araştırma projeleriyle koyunlarda yapağı verimi yanında et verimi yüksek bireylerin de elde edilmesine çalışılmıştır. Bu çalışmalar neticesinde Ramlıç koyunu elde edilmiştir (16). Yine bu yıllarda yetiştiricilerin talepleri doğrultusunda özellikle Marmara, Trakya ve Ege bölgelerinde süt tipi koyunların elde edilmesine çalışılmıştır. Çünkü bu bölgelerde çok sayıda süt ürünlerini işleyen mandıralar bulunmakta ve koyun sütüne oldukça ihtiyaç duyulmaktaydı. Bu nedenle sözü edilen bölgelerde yetiştirilen ırkların süt verimi yönünden gerek saf olarak gerekse melezleme ile ıslahına çalışılmıştır. Bu çalışmalar neticesi Tahirova sütçü koyunu elde edilmiştir (14). Ayrıca bu bölgelerin hakim ırkı olan Sakız n İmroz koyunlarının sütçülük özelliklrrini tesbit etmek amacıyla birtakım araştırmalar yapılmı tır (8, 9, 13). Türkiye nüfusunun her yıl ortalama % 25 artması, Tarım İşletmelerin özelleştirilmesi ve özel sektör entegre tesislerinin artmasıyla koyunculuk alanında ileriye dönük değişik çalışmaların yapılacağı kuşkusuzdur. Özellikle nüfusun hızla artması nedeniyle doğacak hayvansal protein açığının kapatılması için de bu tür çalışmaların yapılmasının da yararı görülmektr<lir. Hayvansal protein açığının kapatılmasında et yanında süt verimi de oldukça önemlidir. Her ne kadar ülkedeki koyun ırkların büyük bir bölümü süt verimi yönünden düşük verim değerlerine sahipse de (45-55 kg) bu yetiştirme kolunun Türkiye'de üretilen toplam süt üretimine katkısı % 22'dir (18).

3 ı.ıı Hıdır Demir Koyun sütünden yapılmış gıda maddelerine duyulan talebin yüksekliği nedeniyle Trakya - ::\Iarmara ve Ege bölgelerinde koyun sütü sığır sütünün üç katı kadar fiyatla alıcı bulmaktadır. Özellikle bu döncmkrde yetiştiriciler koyunlarından mümkün olduğu kadar fazla süt almak istemektedirler. Bu nedenle kuzular rastgele sütten kesilmekte -ve turfanda kuzu olarak kasaba satılmaktadır. Turfanda olarak satılan bu kuzuların karkasları çok haiff olduklarından (6-8 kg) ülke ekonomisine ve dolayısıyla protein açığının kapatılmasına olumsuz etkiler yapmaktadır. Yetiştirme maliyetlerinin düşiiriümesi için kuzuların erken sütten kesilmesi konusu çeşitli araştırıcılar tarafından incelenmiştir (6, 13, 15, 199). Bu araştırmalarda kuzularda yaşla birlikte canlı ağırlığında önemli olabileceği üzerinde durulmuştur. Bu güne kadar yerli ırklar üzerinde yapılan çalışmalar sütten kesim döneminin en ideal olmak 1.5 aylık emzirme döneminden sonra yapılmasının daha yararlı olacağını göstermektedir (6, 19). Kuzu canlı ağırlığı olarak kg arasında sütten kesilmenin en ideal ağırlık olabileceği ve hu ağırlıkta sütten kesilen kuzuların iki ay sürecek bir hesi dönemine alınmalarının doğru olabileceği ileri sürülmektedir (6, 9, 12). Bu çalışmada kullanılan kıvırcık koyunlar en yoğun olarak Trakya ve ::\Iarmara bölgesinde yetiştirilmektedir. Kıvırcıklar Türkiye'dc yetiştirilen uzun yağsız kuyruklu ırklar içinde sayıca ilk sırayı almaktadır. Türkiye'de yetiştirilen tüm koyun ırkları içinde ise gibi bir oranı karşılamaktadır (18). Bu ırk üzerinde yapılan çalışmalarda süt veriminin kg arasında değiştiği bildirilmiştir (5, 13). Bu çalışma değişil( dönemlerde sütten kesilmiş kuzuların daha sonraki büyüme dönemlerinde nasıl bir canlı ağırlık artışı sağladıklarını, ideal süt kesim yaşının ne olacağını ve ayrıca kontrol Ye deneme grubundaki anaç koyunların laktasyon süresince verdikleri süt miktarını tesbi.t etmek amacıyla ele alınmıştır. i\1 a t e r y a l v c J\I e t o d İnanlı Tarım İşletmesindeki saf Kıvırcık sürüsünden doğan 200 haş kuzu ve onların anaları hu çalışmanın materyalini oluşturmuştur. İnanlı Tarım İ şletınesinde doğumların en yoğun olduğu Ocak aymda 3, 4, 5 yaşlı analardan ilk bir hafta içinde doğan so şer başlık Ye eşit sayıda erkek YC dişileri kapsayan dört ayrı grup oluşturulmuştur. Kontrol Grubu : Bu grup 25'er başlık erkek ve dişi olmak üzere toplam 50 adet tek <loğmuş kuzudan oluşmuştur. Bu gruptaki kuzular ilk 15 gün analarıyla beraber bırakılmış daha sonra süt kesimine kadar (105 gün) anaları

4 Değişik Dönemlerde Sütten Kesilmiş Kıvırcık Kuzularııı Büyüme meraya çıkarılmış ve sadece akşamdan sabaha kadar kuzularla analar beraber bulundurulmuştur. Bu gruptaki koyunların sütleri kuzulara verilmiş Ye ayn bir sağımı yapılmamıştır. 1. Grup : Bu gruptaki kuzular tıpkı kontrol grubu gihi muamele görmüştür. Bu gruptan farklı olarak ak am meradan dönen koyunlar sağılmış Ye ondan sonra kuzular emzirilmiştir. Emzirilme olayı bittil-:ten sonra koyunlar t<'krar kuzularından ayırt edilmiş Ye sabah sağımından sonra tekrar kuzuların emmesine izin verilmiştir. il. Grup : Bu gruptaki kuzular analarıyla beraber 15 gün süreyle bırakılmış daha sonra koyunlar meraya çıkanlnııştır. :\Icra dönüşü koyunlar sağılmadan kuzulanyla emiştirilmiş ve sabaha kadar kuzularıyla kalmı lardır. 1 ay sonra kuzular sütten kesilmiştir.!il. Grup : Bu gruptaki kuzular tıpkı II. grup kuzular gibi muamele görmüş Ye bu kuzular 1.5 ay sonra sütten kesilmişlerdir. Gerek kontrol grubundaki kuzularda ve gerekse deneme grubundaki kuzulara deneme süresince kuru yonca yaprakları \"C ince daldan oluşan kaba yem Ycrilimştir. Kesif yem olarakta sindirilebilir ham protein (S.H.P) oranı o 18 olan kuzu büyütme yemi ad libitum olarak verilmiştir. Kuzuların canlı ağırlığı 10 kg kadar 5 g duyarlı hassas terazilerde 10 kg dan sonrada 50 g duyarlı kantarda tartılarak saptanmıştır. Koyunların süt verimi sağım metoduyla saptanmış ancak birine gruba mera dönüşü sağım daha sonrada emzirme metodu uygulanmıştır. Gruplardaki süt kontrolleri 15 gün aralıklarla sabah akşam olmak üzere yapılmıştır. Deneme süresince kuzulara verilen kaba yemin tartımı yapılamamıştır. Kesif yem ise günde iki defa tartılarak verilmiştir. Bir gün önceden kalan yemler ise tartılarak koyunların yemine katılmıştır. Elde edilen verilrrin analizi Arıtürk (2)'ün verdiği grup ortalamalann:1 göre yapılmıştır. Bulgular ve Tartışma Canlı Ağırlık : Kıvırcık kuzuların büyüme ile ilgili özellikleri Tablo 1 'de Yerilmiştir. Tablo l'den de inceleneceği gibi gerek gruplar arasında gerekse erkek ye dişiler arasında karşılaştırmalarda istatistiki yönden önemli farklar bulunmamıştır (P > 0.05). Bu çalışmada Doğum ağırlığı için verilen değerler ( kg) daha önce aynı kurumda yapılan çalışmalarda bulunan değer lerle benzerdir (1, 3, 5, 7, 9). Bu çalışmada erkek ve dişi koyunlarda doğum

5 ... Tablo 1 - Çeşitli Döııcıııkrılc Siillcn h.csilı:ıı Kıvırcık h.uzıılarııı Canlı -\ğırlıl-ları (kı;). Kontrol Grubu Doğum 15 Gün 30 Gün 45 Gün 60 Gün 75 Gün 105 Gün Erkek 25 Dişi =t= =F , =ı= =ı= T 0. 1 W 9.2 F l f ı: "F , =r T O. 75 Genci " 6.9 r o.ı6 a 9.8 T 0.3o a E a 15.:ı t- o. 1( T s.s.:a 21.4 ı J. Grnp Erkek Dişi Genci = ::, o..ıı 3.78 :;: 0.8" 7.t F 'f 'f 0.18" 10.9 F :ı F- 0.2;; l 1.8 T l 'f o.27 a 12.6 l 0.36" 15.9 ı T 0.60 I k4 :ı= 0.22 ı 6..ı =ı= 0., =F 0.45" 17.4, + o.sın :ı= =ı= il. Grup Erkek Dişi Genci IJJ. Grup Erkek 3.96 T T O.ı.ı 3.82 ] 0.ll" ı o.ıs 7.6 T (ı ı.: O.M 7.7 =F ıl!' =F :i ıo.o r o.2ıı n 11.7 ı 0.26" 10.3 f T OAJ :.ı- (U r 0.6L 13.3 ı 0..1 L 15.B! 0.56,.2 l 0.,12" ı c,.:; ı o.sııı f ı r o ,ı r =F 0.74" ;; Dişi 3.68 l' t= F l =ı= 0.35 J 3.6 =ı= =t= =t= 0.75 Genci 3.85 =ı= o. 12" 7.2 ı: 0.18" 9.9 F i 0.36" l 1.4 =ı= 0.32 b o.6ob 21.2 T 0.76 n,b : aynı sırada aynı değerler arasında istatistik yönden önemli fark yoktur. (P<0.05) 30. giim!c sütlen kesilııı!'lcri gii,u rir. ** - 5. güııılc siitt, ıı rsil11wl<'ri gösterir.

6 Değişik Dönemlerde Sütten Kesilmiş Kıvırcık Kuzufo.rın Büyüme ağırlıklarında görülen 300 g'lık bir fark istatistiki olarak önemli bulunmamıştır. Aynı durum deneme gruplarının sütten kesildiği 30. güne kadar devam etmiştir. Bundan sonraki tartım dönemi olan 45. günde sütten kesilen II. grup kuzular kontrol grubu ve diğer gruptaki kuzulara göre 800 g daha hafif gelmişlerdir. 60. gün tartımında kontrol ve I. grup kuzuların canlı ağırlıkları birbirlerine benzer bulunmuş olmasına karşılık 30. günde sütten kesilen II. grup ve 45. günde sütten kesilen III. grup kuzulara kıyasla daha ağır bulunmuştur. 60. giin tartımında göze çarpan bir başka bclirginlikdc III. grupta görülmüştür. 45. günde sütten kesilen bu grupta 15. günde kontrol grubuna göre yaklaşık 1 kg'lık bir fark oluşmuş ve bu farkta istatistiki olarak önemli bulunmuştur. 75. ve 90. gün tartımlarında 60. gün tartımına benzer ağırlıklar tesbit edilmiştir gün tartımında kontrol grubuyla I., II. ve III. grnp kuzuların ağırlıkları birbirlerine yakın bulunmuştur. İstatistiki oları.k faı kların önemsiz olduğu bu tartımda göze batan en belirgin özellik 30. ve 45. günde sütten kesilen grupların diğer gruplarla aralarındaki canlı ağırlık farklarını kapatmalarıdır. Buna göre 30. ve 45. günde sütten kesilmenin Yerdiği stres altında canlı ağırlık artışı yava layan II. ve III. grup kuzular daha sonraki dönemlerde bu stresi attıkları bu süreler içinde canlı ağırlık farklarını kapattıkları söylenebilir. Kontrol grubundaki Kıvırcık kuzular için bulunan 60. ve 90. gün canlı ağırlıklar (15.3 ve 19.8 kg) aynı ırk için çeşitli araştırmacıların aynı dönemler için saptadıkları değerlerle benzerlik göstermektedir (3, 4, 5, 7, 9). Yem Tüketimi : Doğumu izleyen ilk bir hafta içinde kuzular analarını emmiştir. İkinci haftadan itibaren kuzuların analarını emmeleri yanında yayaş yayaş kuzu büyütme yemini de yedikleri görülmüştür. Bilhassa bu dönemde kuzulara verilen kuru yonca yaprakları büyük bir iştahla tüketilmiştir. Gruplarda kaba yem tüketimi otların ortaya saçılması nedeniyle hesaplanamamıştır. Ancak kesif yem tüketimi hesaplanmış ve Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2 incelendiğinde 30. günde sütten kesilen II. grupta 45. günde hesaplanan günlük yem tüketim 275 g iken I. ve III. grupta 250 ve 225 g bulunmuştur. Aynı durum III. grupta da görülmektedir 45. günde sütten kesilen III. grup kuzular 60. günde hesaplanan yem tüketimleri 370 g'a çıkmıştır. Halbuki I. grupta yem tüketimi 290 g bulunmuştur. Kuzuların yem tüketimi diğer dönemlerde de benzer bulunmuştur. 115 günde yem tüketimi kuzuların canlı ağ!rlıklarına paralel olarak artmıştır. Bu üç grup arasında en fazla yem tüketim 850 ve 860 g'la II. ve III. gruptaki kuzularda görülmüş bunu I. grup kuzular izlemiştir. Bu bulgular 30. ve 45. günde sütten kesilen II. ve III. grup kuzuların yeme erken başlamaları yem tüketimini arttırmada etken olduğu ve bu konuda araştırma yapan çeşitli araştırıcıların bildirdikleri ile (3, 5, 6, 12) uyum sağlamaktadır.

7 1 t3 Hıdır Demir Gerek Tablo l'de verilen canlı ağırlık artışlan ve gerekse Tablo 2"dc verilen yem tüketim değerleri göz önüne alınırsa en ideal grubun I. grup kuzular olduğu söylenebilir. Şayet kuzuların mutlaka erken yaşta sütten kesilmesi gerekiyorsa Kınrcıklar için bu sürenin 45. gün olduğu söylenebilir. Tablo 2 - :Kınrcık Kuzuların 30. günden 105. güne kadar Hayrnıı Başına Kesif Yem Tüketimleri (g/gün). Gruplar Dönemler I. Grup il. Grup III. Grup Gün* Gün"* 220 ')" - _,:, Gün Gün Gün Gün * 30. günde,ütten kesilen kuzular 45. günde süttcıı kesilen kuzul(lr 135 Kıvırcık dışındaki ırklarda yapılan araştırmalarda (4, 6, 18, 20) sütten kesmenin 45. günden sonra yapılmasının yeterli yem tüketimine ulaşması bakımından önemli olduğu vurgulanmaktadır. Bu dcnemedaki sonuçlar da bu görüşü onaylamaktadır. Çünkü 30. güne kadar yem tüketimi kuzuların gereksinimini karşılamamakta ve 30. günde sütten kesilen kuzuların canlı ağırlık artışlarında da azalmalar görülmektedir. Süt Verimi : Kuzularda süt ] 5 günde bir yapılan kontrollerle saptanmıştır. Süt verimleriyle ilgili değerler Tahlo 3'de verilmiştir Tablo 3"den de görüleceği gibi Gruplardan farklı neticeler alınmıştır. Deneme il. ve III. gruplar arasında 2-6 kg"lık bir fark görülmüş ve bu fark istatistiki anlamda önemli bulunmamıştır. I. Grupta tesbit edilen kg"lık süt verimi gerek kontrol grubuna ve gerekse de diğer gruplara göre oldukça yüksek ve istatistiki olarakta önemlidir (P < 0.05). I. Grupta tesbit edilen bu değer, kontrol grubuna göre 0 13 il. Grup ve III. Gruba göre yaklaşık % 15 daha fazladır. J. Grupta tesbit edilen yüksek süt miktarı kuzusundan uzak kalan ve sağıldıktan sonra kuzusuna verilen anaların meme iç hasıııcının azalmasıyla açıklanabilir. Bu açıklama daha önce bu alanda çalışma yapan araştırıcıların ( , 17, 20) bildirdikleri görüşlerle benzer niteliktedir.

8 Deği ik Dönemlerde Sütten Kesilmiş Kıvırcık Kuzuların Büyüme Tablo 3 -- Kınrcık Koyunların Laktasyoıı Süresince Süt Verimleri (kg) ve Standart Hatalar (S.H.). Kontrol Grubu il 50 x 83.4 S.H. J Grup n,;o x S.H li. Grup il 50 x 77.9 S.H ili. Grup il 50 x 75.3 S.lI Sonuç olarak kuzuların kesif yem tüketimlerinin günde 200 g ı a tığı 45. günde Yeya 12 kg'lık bir canlı ağırlığa ulaşlıktan sonra sütten kesilmelerinin daha uygun olabileceği söylenebilir. Ayrıca 30. günden itibaren koyunların önce sağılıp sonra kuzuya verilmesiyle sağımııı arttığı, sütün kuzularda normal büyümeyi sağladığı YC bu uygulamayla koyun ha ına ortalama 25 kg kadar artı sütün elde edildiği ortaya çıkmaktadır. L i ter at ii r Akı, T. (19i7) : Kıı:ırcıl.. Kuzuların Çeşitli Büyüme Dönemlerinde Besi Gücii, Yem Tüketimi ı:c Karkas Özellikleri. Lalahan Zoot. Ders. Enst. Yay. ::'ıo Arıtürk, E. (1977) : Eı;cil Hayvanlar Genetiği. Fırat "Guiv. Yet. Fak. Yay. 9. Elazığ. 3. Bulmuş, S. (1991) : Hampslıire Doım x Kıvırcık Jlelezlemesi Yoluyla Kaliteli Kesim Kuzuları Elde Edilm 0 si imkanları Ü:eriııde Araştırmalar. Doktora Tezi, İstanbul Demir, H. (1983) : Dağlıç re Ramlıç K oy unlarının Öııemli Vrrinı Ö:ellikleri Yön üııdm Karşılaştırılması. Doktora Tezi. İstanbul Üniv. Yet. Fak. İstanbul. ;,. Demir, H., Başpınar, H. (1992) : Kıı-ırcık Koyıın lrl.ının Yarı Eııtaıısif Koşullardaki Verim Pe formansı, II. Koyunlarda Döl V<'Tinıi, Süt Verinı, Carılı Ağırlık ı-c Yapnğı Özellikleri. İstanbul ÜniY. Yet. Fak. Dcrg. 17(2), G. Eliçin, A., Doğan, K., Karabuiut, A.,,,e Cangir, S. (1933) : 1'iirkiyc'dc Kasaplık Kıızıı Besisi Araştırma ve Lygıılama Teknikler. Uluslararası.\kdeniz Bölgesi Koyun ve Keçi t:retimi Simpozyumu Ekim Ankara. 7. Evrim, M., Demir, H., B pıııar, H. (1992) : Kıı ırcık Koyıııı Jrkııım ) arı Entcınsif Kıızıılardaki Verim Performansı I. Kıızıılarda Biiyüıııe ı-c Yaşama Gücü. İstanbul Lni,. Yet. Fak. Dcrg. 17(2) : l - 12.

9 150 Hıdır Demir 8. Özean, H. (1965) : Sakız ı e İnıro:: Koyunlarında Süt ve Yavru Viriııılrri re Bunlar;ıı Diğer j\feııılckeılerdeki Süt Koyunları ile Jiukayesesi ve Bilhassa Sütçüliik Yönünden Islahı 'l'cdbirleri. Ankara Üniv. Yet. Fak. Yay. 177, Ankara. 9. Özean, H., Yalçın, U.C., Evrim, M., Oğuz, H. (1980) : İmro:; Koyun Irkının Yarı E11- tansif Koşullardaki Verim Performansı I. Biiyüme Ycı ama Giicü ı:c Canlı Ağıriık. İstanbul Ü"niv. Yet. Fak. Derg. 6(1-2), Özcan, JI., Türker, F., Akı, T. (1975) : İnanlı Zootekni Arcı tırma Kıırumııııda Kınrcık ı:e 1'cxpl x Kınrcıh (F 1 ) Jiele:;/erinin Doğum Ağırlığı, Gelişmesi ve Yaşama Giicü C:rriııdJ Ara tırıııcılar. I'ırat. i'niy. Yet. Fak. Dcrg. (1), Elazığ. 11. Sandıkçıoğlu, M. (1960) : Konya Harasında Yapılan :'\Icriııos X Akkaraman.'\Ielrzlcmelcri Üçüncü Geriye Jlclc::lemeye Kadar Viicııt Yapısı. Renk ı c Yapağı Özelli/deri. Aııkara 'Cniv. Vct. Fak. Yay. 121, Ankara. 12. Sarıcan, C. (1985) : Crctim Kayıplarıııııı Öıılcnıııcsi için Kalıııtı Siiılc Kuzu Biiyiiıııe. s\.nkara Üniv. Zir. Fak. Yay.. \.nkara. 13. Sönmez, H., Kızılay, E. (1972) : Jl,fcnemm lygıılama Çiftliğinde Yetiştirilm lı-esi, Kıvırcık, Sakı:: ve Ödemiş Koyıııılarımrı Verimle İlgili C::ellikleri Ü::crind.c.\Iııl:c:ycs:li Bir Araştırma. Ege tniv. Zir. Fak. Derg. 9(1), İzmir. 14. Sönme-.ı;, R., Alpbaz, A.G., Kızılay, E. (1976) : Doğıı Fri:: Kıvırcık 1'\Iele:lcriııdc Verim Ö:;e/lihleri Ü::erinee Bir Araştırma. Ege -Cniv. Zir. Fak. Yay. 285, İzmir. 15. Sönmez, R. (1986) : Değişik Emzirme 1'6ntemleriııiıı Kıı:uforııı Besi Performcııısları Üzerine Etkileri. TÜBİTAK Bilgi Profili, Xo Yalçııı, B.C., Ayabakan, Ş. (1977) : Dağlıç Koyunların Verimlerinin Gcliştirilnıesindı, Ramboııillet lrkından Yararlaıınıa Olanakları. İstanbul -Cııiv. Yet. Fak. Dcrg. 3(1 2), 28-45, İstanbul. 17. Yalçııı, B.C., Müftüo;';lu, Ş., Yurtı;u, B. (1980) : Orta Anadolu,11eriııoslurıwıt ı rrinı Ö:elliklcriııiıı Seleksiyonla Gcli tirilnıesi C:criııdc Araştırmalar. Lalalıan Zoot. /ıraşt. Enst. Yay. 62 Ankara. 18. Yalçın, B.C. (1990) : Özel Zooıekııi Ders,Yoıları (Kayım ı:c Keçi Yetiştirm,). htaıılıul -Cııiv. Yet. Fak. Yay. İstanbul. 19. Yarkın, İ., Öztan, T. (1968) : lı:esi Koyıuılarıııdan Fazla Süt Alnw İmliımları [;:;eriııdc Çalışmalar. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yıl. (1967) 17, Yileeleıı, Y., Yeldan, M., Doğan, K. (1975) : Değişik Sürelerde Siitıeıı Kesmeııin.1ııadolıı Jferiııosır Kıızıılarıııı:ı Besisinde Canlı Ağırlık Artı ı Yeııı Tüketimi ı c Karkus Ö:dlihleri l,::erine Etkilri. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yıl. 25,