Prof. Dr. Halis ÖLMEZ Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun
|
|
- Altan Boztepe
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 SU, Hayatın Kaynağı Prof. Dr. Halis ÖLMEZ Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun GİRİŞ Su hayatın vazgeçilmez kaynağıdır. Susuz hayat olmaz. Su hayattır. Hayatın devamı için su temel bir şarttır. Hayat suda başlamıştır ve su sayesinde devam etmektedir. İnsan vücudu büyük oranda sudan oluşur. Yeni doğan bir bebekte vücut ağırlığının % 75 den fazlası sudan ibaret iken, vücudumuzdaki su oranı çocuklarda % 70, yetişkinlerde % 60 ve yaşlılarda % 50 şeklinde değişir. Dolayısıyla yaş ilerledikçe suyu daha çok tüketmek gerekir. Ortalama insan vücudunda litre kadar su bulunur. Kanın % 92'si, kemiklerin % 22'si, beynin ve kasların % 75'i sudur. Yetişkin bir insan, bir kısmı yiyeceklerden karşılanmak üzere günde 2-3 litre suya ihtiyaç duyar. Su, insan sağlığı için oksijenle birlikte ihtiyaç duyulan en önemli kaynaktır. Su, genel bir çözücü ve taşıyıcı olduğundan, insan vücudundaki bütün biyolojik işlemlerin temelinde su vardır. İnsan yemeden 6 hafta yaşayabilir ama su içmeden bir haftadan fazla yaşamak mümkün değildir. İnsanlar vücut suyunun % 10 unu kaybettiklerinde hayatları tehlikeye girer, % 20 sini kaybettiklerinde ise ölüm kaçınılmazdır. Evrende sadece küçücük gezegenimizde, dünyamızda her üç halde de (katı, sıvı, gaz) su bulunmakta ve bu sebeple yalnızca yer küremizde bilinen şekilleriyle (insan, hayvan, bitki) hayat var olabilmektedir. Dünya yüzeyinin dörtte üçü su ile kaplı olup, dünyadaki toplam suyun % 97,6'sı denizlerde, % 2,4'ü de karalarda bulunur. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, 1992 yılında Rio de Janerio da düzenlenen BM Çevre ve Kalkınma Konferansı nda dünyada suyun giderek artan öneminden dolayı her yıl 22 Mart gününün "Dünya Su Günü" olarak kutlanmasına karar vermiştir. Önemi her geçen gün daha iyi anlaşılan su ile ilgili en kapsamlı uluslararası organizasyon olan 5. Dünya Su Forumu, "Su için Farklıkların Birleştirilmesi: Bridging Divides For Water" ana teması ile Mart 2009 tarihleri arasında İstanbul'da gerçekleştirilmiştir. 5. Dünya Su Forumu, Yarınlar İçin DÜŞÜNCE Dergisi nin 42. Sayısında (Nisan 2009) değerlendirildiğinden bu yazımızda su konusu genel olarak işlenecek, ikinci bir yazımızda da Dünyada Su Savaşları na değinilecektir.
2 Su ile ilgili olarak halen ülkemizin ve dünyanın içinde bulunduğu durumu yansıtan bazı veriler aşağıda sıralanmıştır: Suyla ilgili bazı veriler: Türkiye'nin kullanılabilir su potansiyeli 110 milyar metre küp (m 3 ) olup bunun yüzde 16'sı içme ve kullanma amaçlı, yüzde 72'si tarımsal sulama amaçlı, yüzde 12'si de sanayi amaçlı olarak tüketilmektedir. Bir ülkenin su zengini olabilmesi için kişi başına düşen yıllık ortalama su miktarının en az m 3 olması gerekir. Kişi başına yılda ortama m 3 su düşen Kanada, su zenginliğinde birincidir. Kişi başına 138 m 3 su düşen Ürdün ve 124 m 3 su düşen İsrail en az suyu bulunan ülkelerdir. Türkiye, kişi başına düşen yıllık ortalama m 3 su ile su yoksulu bir ülkedir. Türkiye, son 40 yıl içerisinde üç Van Gölü büyüklüğüne denk gelen hektar sulak alanını kaybetmiştir. Gelişmiş ülkelerde doğan bir çocuğun tükettiği su miktarı, gelişmekte olan ülkelerde doğan bir çocuğun tükettiğinin 30 ile 50 kat daha fazlasıdır. Gana da yaşayan bir kişinin yıllık su tüketimi, Amerika da yaşayan bir kişinin yıllık su tüketiminden 300 kat azdır. Kanadalı insanların günlük su tüketimi litredir. Çad, Nijer ve Mali de ise günlük su tüketimi 10 litreyi geçmemektedir. Bu miktar modern tuvaletlerin sifonlarında bir seferde tüketilen su miktarına denktir. Nil Nehri nin yüzde 84 ünü barındıran Etopya, 12 milyon kişinin açlık çektiği, suya muhtaç bir ülkedir. Üç Asyalıdan biri sağlıklı içme suyundan mahrumdur, iki Asyalıdan biri ise temiz ve sağlıklı yaşam koşullarından mahrumdur. Dünya nüfusu geçtiğimiz yüzyılda üç kat artmıştır. Aynı dönemde su kullanımı ise altı katına çıkmıştır. Bir litre atık su, sekiz litre tatlı suyu kirletir. Yeryüzündeki kirletilmiş su miktarı kilometre küptür (km 3 ) ve bu miktar, dünyanın en büyük on nehrinde bulunan tatlı su miktarından daha fazladır. Su kirliliğinin nüfus artış hızıyla birlikte artması durumunda, 2050 yılına kadar dünya çapında km 3 lük tatlı su kaybedilmiş olacaktır.
3 Her yıl 250 milyon insan, kirli sularla bulaşan hastalıklara yakalanmakta ve yaklaşık 5 milyon kişi hayatını kaybetmektedir. DÜNYADA SUYUN DAĞILIMI Dünyadaki toplam su yaklaşık olarak milyon km 3 dür. Toplam suyun yaklaşık % 97 si (1 338 milyon km 3 ) tuzlu sudur. Geriye kalan % 3 oranındaki tatlı su kaynaklarının % 68 den fazlası buz ve buzulların içinde hapsolmuştur. Tatlı suyun diğer % 30 u ise yer altındadır. İnsanların her gün kullandığı su kaynağının çoğunu teşkil eden nehirler, göller gibi yüzeysel tatlı su kaynaklarının miktarı, dünyadaki toplam suyun sadece % 0,0072 si olan km 3 den ibarettir. Diğer bir deyişle, dünyadaki tatlı su miktarı çok kısıtlıdır. Dünyada su dağılımı
4 Tahmini küresel su dağılımı Su kaynağı Su hacmi (km 3 ) Okyanuslar, Denizler Tatlı su yüzdesi -- Toplam su yüzdesi 96,5 Buzullar ve Kalıcı Kar ,7 1,74 Yeraltı suyu ,7 Tatlı ,1 0,76 Tuzlu ,94 Toprak nemi Zemin buzu ve sürekli donmuş toprak ,05 0, ,86 0,022 Göller ,013 Tatlı ,26 0,007 Tuzlu ,006 Atmosfer Bataklık suyu Nehirler ,04 0, ,03 0, ,006 0,0002 Biyolojik Su , Toplam
5 Kısıtlı su kaynaklarına rağmen, ne yazık ki dünyadaki su tüketimi son 50 yılda çarpıcı bir şekilde artmıştır yılında dünyadaki toplam su tüketimi yılda yaklaşık km 3 iken, bu miktar 1960 yılında ikiye katlanmış, 1990 yılında km 3 e ulaşmıştır. Buna ek olarak, 2050 yılında su sıkıntısı çeken ülkelerin sayısı 54 e, bu şartlarda yaşamak zorunda kalan insanların sayısı 3,76 milyara yükselecektir. Bu durum 2050 de 9,4 milyar olması beklenen dünya nüfusunun % 40 ının su sıkıntısı çekeceği anlamına gelir. Dünyadaki toplam suyun yaklaşık % 70 i tarım sektöründe sulama, % 22 si sanayi ve % 8 i içme ve kullanma amaçlı olarak tüketilmektedir. Avrupa da sektörler itibariyle su kullanımı % 33 sulama, % 51 sanayi, % 16 içme ve kullanma amaçlıdır. TÜRKİYE NİN SU POTANSİYELİ Aşağıdaki şemada ülkemizin yıllık brüt su potansiyelinin ayrıntıları görülmektedir. Ülkemizdeki yıllık brüt suyun kullanılabilir olanı, ülke içindeki akarsulardan 95 milyar m 3 ve komşu ülkelerden ülkemize gelen 3 milyar m 3 suyla toplam 98 milyar m 3 ü bulmaktadır. Yapılan teknik hesaplara göre, çeşitli şekillerde yerüstüne çıkarılabilen su miktarı 14 milyar m 3 civarındadır. Çalışmalar, günümüz şartlarında yurdumuzun tüketilebilir yüzey ve yeraltı suyu potansiyelinin yılda ortalama 112 milyar m 3 olduğunu göstermektedir. Bugünkü koşullarda 95 milyar m 3 yüzey suyu potansiyelimizin ancak 27,5 milyar m 3 ünden (% 29) yararlanılabilmektedir. Yararlanılan su potansiyelinin 20,9 milyar m 3 ü (% 76) sulamada, 3,85 milyar m 3 ü (% 14) belediyeler tarafından içme suyu olarak, 2,75 milyar m 3 ü (% 10) de sanayide kullanılmaktadır a kadar tarımda su ihtiyacının % 75, evsel kullanımlardaki su ihtiyacının ise % 260 oranında artacağı öngörülmektedir.
6 Türkiye nin yıllık su potansiyeli Ülkemiz su zengini mi? Aşağıdaki tablonun incelenmesinden anlaşılabileceği gibi, kişi başına düşen yıllık 1430 m 3 lük kullanılabilir su miktarıyla Türkiye, sanıldığı gibi su zengini bir ülke değildir, su yoksulu bir ülkedir. Dünya ortalaması ise Türkiye nin 5 katından fazladır ve m 3 dür. Ülkemiz akıllıca yönetilecek politikalarla ancak kendi ihtiyaçlarını karşılayabilecek konumdadır.
7 Ülke kıta ortalaması Kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı (yıllık) SURİYE m 3 LÜBNAN m 3 TÜRKİYE m 3 IRAK m 3 ASYA ORTALAMASI m 3 BATI AVRUPA ORT m 3 AFRİKA ORT m 3 GÜNEY AMERİKA ORT m 3 DÜNYA ORT m 3 Ülkemizin nüfus su ihtiyacı ilişkisi Ülkemiz nüfusu arttıkça kişi başına düşen yıllık kullanılabilir su miktarı da giderek azalmaktadır lı yıllarda m 3 olan kişi başına düşen yıllık kullanılabilir su miktarı 2000 li yıllarda 2000 m 3 ün altına ve zamanımızda da 1430 m 3 e düşmüştür yılında nüfusu 100 milyona ulaşacak olan Türkiye, kişi başına düşen 1000 m 3 altında kullanılabilir su miktarıyla, su sıkıntısı çeken bir ülke durumuna gelecektir.
8 Ülkemizin kişi başına düşen yıllık su ihtiyacının yıllara göre değişimi Su ihtiyacımızın karşılanması için alınabilecek tedbirler Yetersiz su kaynakları ülkelerin nüfus dengesini derinden etkilerken, küresel ısınmaya bağlı kuraklık da insanlığın en önemli sorunu olarak gündemde yerini almaktadır. Türkiye, genel olarak hoyratça kullandığı su kaynaklarının eksikliğini, büyük şehirlerde başlayan kesintilerle, kuraklıkla, Orta ve Güney Anadolu dan başlayarak gelişmekte olan çölleşmeyle bundan sonra daha yakından hissedecektir. Geleceğimizi tehdit edecek olumsuzluklarla karşılaşmamak için şimdiden alınabilecek tedbirler vardır. Bu tedbirlerin başlıcaları aşağıya çıkarılmıştır: 1. Akarsu potansiyelimizin tamamından faydalanabilmek için baraj yapımının tamamlanması ve gereken akarsu yönlerinin değiştirilmesi, 2. Sıcak bölgelerdeki barajlarda buharlaşma ile su kaybını önlemek için özel tedbirlerin alınması, 3. Gelecekte suyun petrolden, hatta altından daha değerli olacağı dikkate alınarak (suya beyaz petrol de denilmektedir), Petrol boru hatlarında olduğu gibi, barajlardan yerleşim yerlerine ulaşacak su boru hatları nın kurulmasına hız verilmesi, Ankara ve İstanbul içmekullanma su boru hatlarının ülke çapında yaygınlaştırılması, 4. Tarım teknolojisinde az su tüketen sulama yöntemlerinin (toprak altı damla sulama gibi) geliştirilmesi ve uygulanması, 5. Yer üstü ve yer altı sularının kirlenmesinin önlenmesi, 6. Eğitim kurumlarından başlayarak her alanda suyun gerçek değerini ve su israfının, gelecek nesillerin suyunun şimdiden hoyratça tüketilmesi anlamına geldiğini insanımıza anlatacak, fertleri bilinçlendirecek eğitim faaliyetlerine hız verilmesi,
9 7. Küresel ısınmaya ve kuraklığa yol açacak her türlü faaliyetten kaçınılması, 8. Sanayi sektöründe az su kullanan üretim teknolojilerinin geliştirilmesi, geri kazanımlı su yöntemlerinden yararlanılması, 9. Her türlü atık suların arıtılarak kullanma suyu olarak değerlendirilmesi. Bu maksatla şehirlerde içme su hattıyla birlikte kullanma suyu amaçlı ikinci bir su hattının kurulması, 10. Deniz suyundan arıtımla tatlı su üretme tekniklerinin geliştirilmesi ve daha ekonomik hale getirilmesi, 11. Hayatımızın her alanında, günlük yaşamımızda, evde, sanayide, tarımda her türlü tasarruf tedbirlerinin alınması ve bu alışkanlığımızın ömür boyu sürdürülmesi, 12. Suyumuza sahip çıkalım!.., Susuzluk kaderimiz olmasın! düsturunun sürekli hatırlanması yılında yazılmış bir mektup Aşağıda zamanımızdan 60 yıl sonra yazılan, dünyamızda yaşanılan susuzluğu ve etkilerini anlatan hayali bir mektup verilmiştir. YIL yaşına henüz bastım ama görüntüm 85 yaşındaki bir insanınki gibi. Yeterince su içemediğim için böbrek sorunları yaşıyorum. Korkarım ki yaşamak için çok vaktim yok. Ben bu topluluktaki en yaşlı insanım... 5 yaşında bir çocuk olduğum günleri hatırlıyorum. O zamanlar her şey çok farklıydı. Parklarda pek çok ağaçlar, evlerde güzel bahçeler vardı. Ve ben yarım saat boyunca büyük bir zevkle duş alırdım. Bugünlerde ise cildimizi temizlemek için mineral yağlı havluları kullanıyoruz. Eskiden kadınların güzel saçları vardı. Şimdi ise başımızı su kullanmadan temiz tutmamız gerektiği için tıraş etmek zorundayız... Eskiden benim babam arabasını hortumdan akan su ile yıkardı. Şimdi ise oğlum suyun bu şekilde harcanabileceğine bir türlü inanamıyor... Sokaklarda posterlerde, radyoda ve televizyonda suyu duyarlı kullan uyarıları olduğunu hatırlıyorum.
10 Ama hiç kimse bu uyarıları önemsemedi. Suyun sonsuza dek var olacağını sandık... Şimdi ise, Tüm nehirler, göller, barajlar ve yeraltındaki su yatakları ya kurudu ya da kirlendi... Sanayi hemen hemen durma noktasına geldi ve işsizlik büyük oranlara ulaştı. En büyük iş alanı deniz suyunun tuzunu çıkarıp kullanabilinir hale getiren fabrikalar. Ve işçiler maaşlarının bir bölümünü içme suyu olarak alıyorlar. Sokaklarda eli silahlı haydutların bir bidon su için insanlara saldırmaları çok yaygınlaştı... Yiyeceklerin % 80 i sentetik.. Eskiden yetişkin bir insanın günde 8-10 bardak su içmesi tavsiye edilirdi. Şimdi ise benim sadece yarım bardak su içmeme izin veriliyor. Biz şimdi bir kere giyilip atılan giysileri giymek zorundayız ve bu da çöp miktarını arttırıyor... Kanalizasyon sistemi susuzluktan çalışmadığı için foseptik kullanıyoruz... Susuzluk nedeniyle kırışık, sıska, ültraviyole ışınları nedeniyle yaralarla dolu vücutlar... Ozon tabakası kalmadığı için ışınlar çok daha kuvvetli... Cilt kanseri, mide bağırsak enfeksiyonları ve idrar sistemi sorunları ölümlerin ana sebepleri... Cildin aşırı kuruması nedeniyle 20 yaşındaki bir genç 40 yaşında gibi görünüyor. Bilim adamları araştırdılar ancak bu soruna bir çare bulamadılar Pek çok erkekte sperm oluşum morfolojisi değişti. Bunun sonucunda da bebekler kusurlu mutasyonla ve fiziksel sakatlıklarla doğuyorlar Devlet soluduğumuz hava için bize para ödetiyor. Erişkin başına günde 137 m 3 hava soluyoruz... Bu parayı ödeyemeyen insanlar güneş enerjisiyle çalışan büyük mekanik akciğerlerle havalandırılan bölgelerden kovuluyorlar. Soluduğumuz hava kaliteli değil ama en azından nefes alabiliyoruz... Ortalama insan ömrü 35 yıl... Hala biraz yeşil alanı olan, nehirleri akan bölgeler silahlı askerler tarafından korunuyor... Su altın ve elmastan çok daha değerli bir hazine haline geldi... Yaşadığım yere nadiren yağmur yağdığı için hiç ağaç yok. Bazen yağış beklerken asit yağmurları yağıyor. Mevsimler ciddi bir şekilde 20. ve 21. yüzyılın çevreye zarar veren sanayisi, atomik deneyler ve çevreye yaydıkları kirlerden etkilendiler O zamanlar çevreyle ilgilenmemiz konusunda uyarıldık fakat hiç kimse dikkate almadı.
11 Oğlum benden gençliğimden söz etmemi istediği zaman ona yeşil tarlaların, çiçeklerin güzelliğini, yağmuru, nehirlerde yüzmenin, balık avlamanın, içebildiğimiz kadar su içebilmenin ne büyük bir zevk olduğunu ve insanların ne kadar sağlıklı olduklarını anlatıyorum... O bana babacığım, şimdi neden su yok? diye soruyor... İşte o zaman boğazım düğümleniyor... Kendimi suçlu hissetmekten bir türlü kurtaramıyorum, çünkü ben de o yaşadığı çevreyi kirleterek tahrip olmasına sebep olan, tüm uyarılara kulağını tıkayan topluma aidim... Şimdi ise bizim çocuklarımız bunun bedelini ödüyorlar!... Ne kadar çok isterdim geriye dönüp insanoğluna bunları anlatmayı... Henüz daha gezegenimiz Dünya yı kurtarmaya zamanımız varken...
12 Yararlanılan kaynaklar Türkiye ve Susuzluğa Doğru Yolculuk, 22 Mart Dünya Su Günü, Prof. Dr. Yusuf DEMİR, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Samsun.
Su, evrende varolan canlı varlıkların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gerekli olan en temel öğedir. İnsan kullanımı, ekosistem kullanımı,
GELECEĞİN SORUNLARI SU Su, evrende varolan canlı varlıkların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gerekli olan en temel öğedir. İnsan kullanımı, ekosistem kullanımı, ekonomik kalkınma, enerji üretimi,
DetaylıÇYDD: su, değeri artan stratejik bir nitelik kazanacaktır.
ÇYDD: su, değeri artan stratejik bir nitelik kazanacaktır. 2017 Dünya Su Günü Bildirisi 2016 yılı, ilk kayıtların tutulduğu 1880 yılından bu yana en sıcak yıl olarak kayda geçti. 2 yüzyıl, dünya ortalama
DetaylıTablo : Türkiye Su Kaynakları potansiyeli. Ortalama (aritmetik) Yıllık yağış 642,6 mm Ortalama yıllık yağış miktarı 501,0 km3
Dünyadaki toplam su miktarı 1,4 milyar km3 tür. Bu suyun % 97'si denizlerde ve okyanuslardaki tuzlu sulardan oluşmaktadır. Geriye kalan yalnızca % 2'si tatlı su kaynağı olup çeşitli amaçlar için kullanılabilir
DetaylıSULAMA VE ÇEVRE. Küresel Su Bütçesi. PDF created with pdffactory trial version www.pdffactory.com. Yrd. Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ
Sulama? Çevre? SULAMA VE ÇEVRE Yrd. Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ SULAMA: Bitkinin gereksinimi olan ancak doğal yağışlarla karşılanamayan suyun toprağa yapay yollarla verilmesidir ÇEVRE: En kısa tanımıyla
DetaylıDERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma
DERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma Demografi (nüfus bilimi), sınırları belli olan bir coğrafyanın nüfus yapısını, özelliklerini ve değişimlerini incelemektedir. Doğum, ölümün yanı sıra göç gibi dinamikleri
Detaylı1. DOĞAL ÜZERİNDEKİ ETKİLER. PDF created with pdffactory trial version www.pdffactory.com
SULAMANIN ÇEVRESEL ETKİLERİ SULAMANIN ÇEVRESEL ETKİLERİ Doğal Kaynaklar Üzerindeki Etkiler Biyolojik ve Ekolojik Kaynaklar Üzerindeki Etkiler Sosyoekonomik Etkiler Sağlık Etkileri 1. DOĞAL KAYNAKLAR ÜZERİNDEKİ
DetaylıSu ayak izi ve turizm sektöründe uygulaması. Prof.Dr.Bülent Topkaya Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü
Su ayak izi ve turizm sektöründe uygulaması Prof.Dr.Bülent Topkaya Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Kapsam Ayak izi kavramı Türkiye de su yönetimi Sanal su Su ayak izi ve turizm Karbon ayak
DetaylıDOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3
DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 İnsan yaşamı ve refahı tarihsel süreç içinde hep doğa ve doğal kaynaklarla kurduğu ilişki ile gelişmiştir. Özellikle sanayi devrimine kadar
DetaylıANKARA İLİ T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ANKARA İL MÜDÜRLÜĞÜ. Ankara da bilinçli. Çevre Gönüllüleri Yetişiyor
ANKARA İLİ T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ANKARA İL MÜDÜRLÜĞÜ 1923 Ankara da bilinçli Çevre Gönüllüleri Yetişiyor BOYAMA KİTABI İdris GÜLLÜCE Çevre ve Şehircilik Bakanı Çevreye yapılan yatırımın aslında
DetaylıSu Yapıları I Su Kaynaklarının Geliştirilmesi
Su Yapıları I Su Kaynaklarının Geliştirilmesi Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Su, tüm canlılar için bir ihtiyaçtır. Su Kaynaklarının
DetaylıSU KİRLİLİĞİ HİDROLOJİK DÖNGÜ. Bir damla suyun atmosfer ve litosfer arasındaki hareketi HİDROLOJİK DÖNGÜ
SU KİRLİLİĞİ HİDROLOJİK DÖNGÜ Atmosfer de bulunan su buharı başlangıç kabul edilirse buharın yoğunlaşarak yağışa dönüşmesi ve yer yüzüne ulaşıp çeşitli aşamalardan geçtik ten sonra tekrar atmosfere buhar
DetaylıÇAKÜ Orman Fakültesi Havza Yönetimi ABD 1
Uymanız gereken zorunluluklar ÇEVRE KORUMA Dr. Semih EDİŞ Uymanız gereken zorunluluklar Neden bu dersteyiz? Orman Mühendisi adayı olarak çevre konusunda bilgi sahibi olmak Merak etmek Mezun olmak için
DetaylıHİDROLOJİ Doç.Dr.Emrah DOĞAN
HİDROLOJİ Doç.Dr.Emrah DOĞAN 1-1 YARDIMCI DERS KİTAPLARI VE KAYNAKLAR Kitap Adı Yazarı Yayınevi ve Yılı 1 Hidroloji Mehmetçik Bayazıt İTÜ Matbaası, 1995 2 Hidroloji Uygulamaları Mehmetçik Bayazıt Zekai
DetaylıDoğal Su Ekosistemleri. Yapay Su Ekosistemleri
Okyanuslar ve denizler dışında kalan ve karaların üzerinde hem yüzeyde hem de yüzey altında bulunan su kaynaklarıdır. Doğal Su Ekosistemleri Akarsular Göller Yer altı su kaynakları Bataklıklar Buzullar
DetaylıHorzumalayaka-ALAŞEHİR (MANİSA) 156 ADA 17 PARSEL DOĞAL MİNERALLİ SU ŞİŞELEME TESİSİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU
Horzumalayaka-ALAŞEHİR (MANİSA) 156 ADA 17 PARSEL DOĞAL MİNERALLİ SU ŞİŞELEME TESİSİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU Yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde uygun jeolojik şartlarda doğal olarak oluşan,
DetaylıKADIKÖY BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA MÜDÜRLÜĞÜ
KADIKÖY BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA MÜDÜRLÜĞÜ ÇEVRE NEDİR? İçinde bulunduğumuz canlı, cansız tüm varlıkların birbirleri ile ilişkilerini içine alan ortam. Çevrenin doğal yapısını ve bileşiminin bozulmasını,
Detaylı%78 Azot %21 Oksijen %1 Diğer gazlar
Küresel Isınma MMO LPG Personel Eğitimi Çalışma Notlarından Geliştirilerek Tanzim Edilmiştir. İklim Nedir? iklim sözcüğü dilimize Arapça dan girmiştir. Aynı sözcük Latince klimatis ve Yunanca klima sözcüklerinden
DetaylıBÖLÜM-1 HİDROLOJİNİN TANIMI VE ÖNEMİ
BÖLÜM-1 HİDROLOJİNİN TANIMI VE ÖNEMİ 1.1 GİRİŞ Hidrolojinin kelime anlamı su bilimi olup böyle bir bilime ihtiyaç duyulması suyun doğadaki bütün canlıların yaşamını devam ettirebilmesi için gereken çok
DetaylıPROJE KONUSU NASIL BULUNUR? Prof. Dr. Turan GÜVEN
PROJE KONUSU NASIL BULUNUR? Prof. Dr. Turan GÜVEN PROJE KONUSU SEÇERKEN ŞU SORULARIN CEVAPLARI ARANMALIDIR : 1. Proje yapmam için bir gerekçem var mı? 2. Niçin proje yapacağım? 3. Projemin amacı nedir?
DetaylıOkullarda Su Tüketimi %40 Azaltılabilir
Okullarda Su Tüketimi %40 Azaltılabilir Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRK TBMM Çevre Komisyonu Başkan Vekili Su en temel ihtiyaç maddelerimizden biridir. Susuz hayat olmaz. Küresel ısınmanın, sanayileşmenin ve
DetaylıSÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi İÇDAŞ A.Ş. Sürdürülebilirlik Yönetim Birimi Amaç ve İçerik Bu eğitim sunumu ile paydaşlarımıza Sürdürülebilirliği tanıtmak ve şirketimizin Sürdürülebilirlik alanında
DetaylıULUSLARARASI SU DAYANIŞMA YILI
İZMİR KENTİNİN MEVCUT VE İLERİYE DÖNÜK İÇMESUYU PROJELERİ ULUSLARARASI SU DAYANIŞMA YILI ASLI ERDENİR SİLAY İnşaat Yüksek Mühendisi Bölge Müdür Yardımcısı ULUSLARARASI SU DAYANIŞMA YILI DÜNYADAKİ SU
DetaylıİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR. SEVİM BUDAK Katı Atıklar Dünya nüfusu gün geçtikçe ve hızlı bir şekilde artmaktadır.
DetaylıDünyada ve Türkiye'de alternatif su yönetimi arayışları ve öneriler. Dr. Akgün İlhan
Dünyada ve Türkiye'de alternatif su yönetimi arayışları ve öneriler Dr. Akgün İlhan www.suhakki.org Küresel su krizi Dünya nüfusunun dörtte biri temiz suya erişemiyor. 8 saniyede 1 çocuk kirli su içtiği
DetaylıAÇLIĞIN ÖNLENMESĠ ve GIDA GÜVENCESĠNĠN SAĞLANMASI
AÇLIĞIN ÖNLENMESĠ ve GIDA GÜVENCESĠNĠN SAĞLANMASI Yrd. Doç. Dr. Mustafa ERBAġ Sultan ARSLAN A. Nur DURAK Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü erbas@akdeniz.edu.tr Sunum Planı
DetaylıÇEVRE BİLİNCİ TARAMA LİSTESİ
Hayır, hiç katılmıyorum Katılmıyorum Çok az Katılıyorum Tamamen ÇEVRE BİLİNCİ TARAMA LİSTESİ I. Aşağıda verilen ifadelerden hangisine ne derece katılıyorsanız onunla ilgili kutucukta yer alan kısma işaret
Detaylı1 SU HALDEN HALE GİRER
1 SU HALDEN HALE GİRER Atmosferde yükselen buhar soğuk hava tabakasıyla karşılaştığında yoğuşur. Gaz halindeki madde dışarıya ısı verdiğinde sıvı hale geçiyorsa bu olaya yoğuşma denir. Deniz, göl, nehir
DetaylıİNSAN VE ÇEVRE A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? B. DOĞAYI KONTROL EDEBİLİYOR MUYUZ? C. İNSANIN DOĞAYA ETKİSİ
İNSAN VE ÇEVRE A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? B. DOĞAYI KONTROL EDEBİLİYOR MUYUZ? C. İNSANIN DOĞAYA ETKİSİ A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? Canlıların hareket etme, büyüme ve yaşamlarını sürdürebilmeleri
DetaylıSU HALDEN HALE G İ RER
SU HALDEN HALE GİRER Doğada Su Döngüsü Enerji Kaynağı Güneş Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine
DetaylıHidrasyon ve Sağlık Paneli. Moderatör : Prof Dr Ferit Saraçoğlu, YİSAV
Hidrasyon ve Sağlık Paneli Moderatör : Prof Dr Ferit Saraçoğlu, YİSAV Neden Hidrasyon Paneli Konuldu? SU : Unuttuğumuz çok önemli bir besin Su hayati öneme sahip 6 besinden birisidir Karbonhidratlar Yağlar
DetaylıSuyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su
Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su döngüsü denir. Su döngüsünü harekete geçiren güneş, okyanuslardaki
DetaylıYAŞAMIN ÖZÜ: SU BUKET BAHAR DURMAZ DIVRAK GALENA İŞ
YAŞAMIN ÖZÜ: SU BUKET BAHAR DURMAZ DIVRAK WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Doğa Koruma Müdürü GALENA İŞ WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Doğa Koruma Sorumlusu iyice yakınlaşır, az sonra yağacak
DetaylıSu Yapıları II. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü
Su Yapıları II Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Su, tüm canlılar için bir ihtiyaçtır. 1 Dünya Su Kaynakları Tuzlu Sular; 97,20%
DetaylıKüresel. İklim Değişikliği. ÇEVRE KORUMA ve KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Küresel İklim Değişikliği ÇEVRE KORUMA ve KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI 1 Sera etkisi ve İklim Değişikliği Nedir? Dünya, üzerine düşen güneş ışınlarından çok, dünyadan yansıyan güneş ışınlarıyla ısınır. Bu
DetaylıÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 6 : İNSAN VE ÇEVRE
ÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 6 : İNSAN VE ÇEVRE C ÇEVRE SORUNLARI VE ETKİLERİ (5 SAAT) 1 Ekosistemlerin Bozulma Nedenleri (Çevre Sorunları) 2 Çevre Kirliliğine Neden Olan (İnsan Kaynaklı) Faktörler
DetaylıSU VE SU TÜKETİMİ. Dünyanın yıllık yağış ortalaması 1000 mm olup, Türkiye'nin yıllık yağış ortalaması ise 643 mm. dir.
SU VE SU TÜKETİMİ Su canlıların yaşaması için hayati öneme sahiptir. En küçük canlı organizmadan en büyük canlı varlığa kadar, bütün biyolojik yaşamı ve bütün insan faaliyetlerini ayakta tutan sudur. Dünyamızın
DetaylıÇevre İçin Tehlikeler
Çevre ve Çöp Çevre Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü hava, su, toprak, doğal kaynaklar, belirli bir ortamdaki bitki ve hayvan topluluğu, insan ve bunlar arasındaki faaliyetleri içine alan ortamdır.
DetaylıSU, HALDEN HALE GİRER
Atmosferde yükselen buhar soğuk hava tabakasıyla karşılaştığında yoğuşur. Gaz halindeki bir madde dışarıya ısı verdiğinde sıvı hale geçiriyorsa bu olaya yoğuşma denir. Sıcak Hava Yükselir ve Soğuyup Yağış
DetaylıDünyadaki toplam su potansiyeli. Dünyadaki toplam su miktarı : 1,4 milyar km 3 3/31
İçerik Dünyadaki su potansiyeline bakış Türkiye deki su potansiyeline bakış Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Görevleri Mevzuat Çalışmaları Yapılan Faaliyetler Su Tasarrufu Eylem Planı Su Ayakizi Çalışmaları
DetaylıKENTLERDE SU YÖNETİMİ İLE UYUM POLİTİKALARI. Dr. Tuğba Ağaçayak
KENTLERDE SU YÖNETİMİ İLE UYUM POLİTİKALARI Dr. Tuğba Ağaçayak İÇERİK Türkiye Ortalama Sıcaklık, Yağış Değerleri İklim Değişikliği ve Su Sorunları Kentler ve İklim Değişikliği Türkiye de Su Kaynakları
DetaylıKÜRESEL ĞİŞİKLİĞİ SU KAYNAKLARI VE KONYA HAVZASI NDA SOMUT ADIMLAR. Dr. Filiz Demirayak Genel Müdür fdemirayak@wwf.org.tr
KÜRESEL İKLİM M DEĞİŞİ ĞİŞİKLİĞİ SU KAYNAKLARI VE KONYA HAVZASI NDA SOMUT ADIMLAR Dr. Filiz Demirayak Genel Müdür fdemirayak@wwf.org.tr WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) Dünyanın en büyük ve saygın doğa
DetaylıDünya nüfusunun her geçen yıl artması, insanları beslenme, giyinme ve barınma gibi temel ihtiyaçlarını gidermek için değişik yollar aramaya
Dünya nüfusunun her geçen yıl artması, insanları beslenme, giyinme ve barınma gibi temel ihtiyaçlarını gidermek için değişik yollar aramaya zorlamıştır. Mevcut Dünya topraklarından daha çok verim elde
DetaylıCEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. Türkiye deki Atıksu Altyapısı ve Atıksu Mevzuatı
CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Türkiye deki Atıksu Altyapısı ve Atıksu Mevzuatı Yrd. Doç. Dr. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Türkiye deki Mevcut Atık Su Altyapısı Su kullanımı ve atık
DetaylıTarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik
TARIM VE EKONOMİ Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlıdır. Bazı ülkelerde tarım tekniği
DetaylıKüresel İklim Değişikliği ve Ülkemize Etkileri
Küresel İklim Değişikliği ve Ülkemize Etkileri Küresel İklim Değişikliği Nedir? Çeşitli gaz ve çevre kirliliği gibi olaylar sonucu atmosfer incelmeye başlamıştır.böylece güneş ışınları dünyaya daha fazla
Detaylıwww.terbo.com.tr TERLEYEN BORU TOPRAK ALTI SULAMA BORUSU
www.terbo.com.tr TERLEYEN BORU TOPRAK ALTI SULAMA BORUSU Tasarrufun önemi Su kaynakları bakımından çok zengin olmayan Türkiye de de suyun bütün sektörlerde tasarruflu kullanımını özendirici yeni tedbirler
DetaylıBiyosistem Mühendisliğine Giriş
Biyosistem Mühendisliğine Giriş TARIM Nedir? Yeryüzünde insan yaşamının sürdürülmesi ve iyileştirilmesi için gerekli olan gıda, lif, biyoyakıt, ilaç vb. diğer ürünlerin sağlanması için hayvanlar, bitkiler,
DetaylıÇevre Yüzyılı. Dünyada Çevre
Çevre Yüzyılı Çevre; canlıların yaşamı boyunca ilişkilerini sürdürdüğü dış ortamdır. Hava, su ve toprak bu çevrenin fizikî unsurlarını; insan, hayvan, bitki ve diğer mikroorganizmalar ise, biyolojik unsurlarını
Detaylı4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI
4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI 1. Dünya mızın şekli neye benzer? Dünyamızın şekli küreye benzer. 2. Dünya mızın şekli ile ilgili örnekler veriniz.
DetaylıDÜNYA TARIMININ BAŞLICA SORUNLARI
DÜNYA TARIMININ BAŞLICA SORUNLARI Dünya tarımındaki başlıca sorunlar Nüfus artışı ve kişi başına tüketim miktarındaki artış. Tarımsal üretimin dengesiz dağılımı. Az gelişmiş ülkelerde kullanılan tarımsal
Detaylı3. SU TASARRUFU SAĞLAMANIN YOLLARI
3. SU TASARRUFU SAĞLAMANIN YOLLARI Su tasarrufu sağlamanın yolları üç grup içerisinde değerlendirilir. Birincisi; musluk suyunun yerine yağmur suyu ve arıtılmış su gibi suların kullanımın sağlanması, ikincisi;
DetaylıISPARTA VE ÇEVRESI SU KAYNAKLARININ BELIRLENMESI, DEGERLENDIRILMESI VE KALITESININ KORUNMASI
ISPARTA VE ÇEVRESI SU KAYNAKLARININ BELIRLENMESI, DEGERLENDIRILMESI VE KALITESININ KORUNMASI Prof. Dr. Nevzat Özgür & Çalisma Grubu Süleyman Demirel Üniversitesi Jeotermal Enerji, Yeraltisuyu ve Mineral
DetaylıÇALIŞMA YAPRAĞI KONU ANLATIMI
ÇALIŞMA YAPRAĞI KONU ANLATIMI HATUN ÖZTÜRK 20338647 Küresel Isınma Küresel ısınma, dünya atmosferi ve okyanuslarının ortalama sıcaklıklarında belirlenen artış için kullanılan bir terimdir. Fosil yakıtların
DetaylıMeteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma
Meteoroloji IX. Hafta: Buharlaşma Hidrolojik döngünün önemli bir unsurunu oluşturan buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde farklı şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik faktörlerin etkisiyle
DetaylıSürdürülebilirlik ve Kaynak Verimliliğine Yönelik Güncel Gelişme ve Yaklaşımlar
Sürdürülebilirlik ve Kaynak Verimliliğine Yönelik Güncel Gelişme ve Yaklaşımlar Prof.Dr. Göksel N. Demirer Orta Doğu Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Temiz Gelecek Gençlerle Gelecek Projesi
DetaylıCOĞRAFYA-2 TESTİ. eşittir. B) Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine B) Yerel saati en ileri olan merkez L dir.
2012 LYS4 / COĞ-2 COĞRAFYA-2 TESTİ 2. M 1. Yukarıdaki Dünya haritasında K, L, M ve N merkezleriyle bu merkezlerden geçen meridyen değerleri verilmiştir. Yukarıda volkanik bir alana ait topoğrafya haritası
DetaylıTARIM VE TARIM DIŞI ALANLARDA KULLANILAN PESTİSİTLERİN İNSAN SAĞLIĞI, ÇEVRE VE BİYOÇEŞİTLİLİĞE ETKİLERİ
TARIM VE TARIM DIŞI ALANLARDA KULLANILAN PESTİSİTLERİN İNSAN SAĞLIĞI, ÇEVRE VE BİYOÇEŞİTLİLİĞE ETKİLERİ Dr. Aydan Alev BURÇAK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları
DetaylıYaşayan bir dünya için. Buket Bahar DıvrakD. 27 Mart 2008, İzmir
Yaşayan bir dünya için SUYA DOĞRU BAKMAK Akarsu havzalarının n korunması ve sürdürülebilir su yönetimi y için i in adımlar... Buket Bahar DıvrakD WWF-Türkiye 27 Mart 2008, İzmir YAŞAMIN ÖZÜ: SU SU YOKSA
DetaylıSu, canlıların hayatını sürdürmesi için gerekli olan ve bu sebeple hayati önem taşıyan, dünya üzerindeki en mucizevi maddedir.
Su, canlıların hayatını sürdürmesi için gerekli olan ve bu sebeple hayati önem taşıyan, dünya üzerindeki en mucizevi maddedir. Fiziksel olarak incelendiğinde, kokusuz, renksiz ve tatsızdır. Suyun canlılar
DetaylıSÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi İÇDAŞ A.Ş. Sürdürülebilirlik Yönetim Birimi Amaç ve İçerik Bu eğitim sunumu ile paydaşlarımıza Sürdürülebilirliği tanıtmak ve şirketimizin Sürdürülebilirlik alanında
DetaylıKüresel. İklim değişikliği
Küresel İklim değişikliği ÇEVRE KORUMA ve KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI 1 nedir? Küresel iklim değişikliği Çeşitli gaz ve çevre kirliliği gibi olaylar sonucu atmosfer incelmeye başlamıştır. Böylece güneş
DetaylıYAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA
YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA CEVAP 1: (TOPLAM 10 PUAN) 1.1: 165 150 = 15 meridyen fark vardır. (1 puan) 15 x 4 = 60 dakika = 1 saat fark vardır. (1 puan) 12 + 1 = 13 saat 13:00 olur. (1 puan) 1.2:
DetaylıGÖLLER BÖLGESİNDE YERALTISUYU VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR
GÖLLER BÖLGESİNDE YERALTISUYU VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR Doç. Dr. Ayşen Davraz Süleyman Demirel Üniversitesi Jeoloji Müh. Bölümü Dünyada yaklaşık olarak 1386 kentrilyon litre su var. DÜNYADA SUYUN DAĞILIMI
DetaylıSu temini açısından en değerli sular atmosferden yağışla gelen, yer üstü ve yer altında bulunan tatlı sulardır.
Yer küresindeki su rezervi= yaklaşık 1.36 10 9 km 2. %97 si okyanuslarda %3 ü de göller, nehirler ve yer altı su yataklarında Su temini açısından en değerli sular atmosferden yağışla gelen, yer üstü ve
Detaylıa) saf su b) şekerli su c) tuzlu su d) alkollü su a) teneke b) tel c) bilye d) bardak a) doğal gaz b) kömür c) petrol d) linyit
1) Hangi seçenekteki su, diğerlerinden daha önce donar? a) saf su b) şekerli su c) tuzlu su d) alkollü su 2) Hangi seçenekteki cismin genleşmesi boyuna doğru olur? a) teneke b) tel c) bilye d) bardak 3)
Detaylı22.03.2012. Tuzlu Sular (% 97,2) Tatlı Sular (% 2,7) Buzullar (% 77) Yer altı Suları (% 22) Nehirler, Göller (% 1)
Yer altı Suyu Yeraltı Suyu Hidrolojisi Giriş Hidrolojik Çevrim Enerji Denklemleri Darcy Kanunu Akifer Karakteristikleri Akım Denklemleri Akım Ağları Kuyular Yeraltısuyu Modellemesi 1 Su, tüm canlılar için
DetaylıDers Kitabı. Doç. Dr. İrfan Yolcubal Kocaeli Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü htpp:/jeoloji.kocaeli.edu.tr/
HİDROLOJİ Doç. Dr. İrfan Yolcubal Kocaeli Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü htpp:/jeoloji.kocaeli.edu.tr/ Ders Kitabı Hidroloji Mehmetçik Bayazıt Birsen Yayınevi 224 sayfa, 3. Baskı, 2004 Yardımcı
DetaylıEkmek, buğday ununa; su, tuz, maya (Saccharomyces cerevisiae) gerektiğinde şeker, enzimler, enzim kaynağı olarak malt unu, vital gluten ve izin
EKMEK İSRAFI Ekmek, buğday ununa; su, tuz, maya (Saccharomyces cerevisiae) gerektiğinde şeker, enzimler, enzim kaynağı olarak malt unu, vital gluten ve izin verilen katkı maddeleri ilave edilip bu karışımın
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİ. Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Ankara
TÜRKİYE EKONOMİSİ Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü 1 Ankara Ülke Ekonomisinde Etkili Olan Faktörler Tarih Doğal Kaynaklar Coğrafi yer Büyüklük Arazi şekilleri
DetaylıKüresel Isınmanın Dünya Su Rezervleri Üzerindeki Etkileri
Küresel Isınmanın Dünya Su Rezervleri Üzerindeki Etkileri Ayşe YILMAZ Karadeniz Doğa ve Çevre Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ay@yereyonetim.net ÖZET: Kısaca tanımlamak gerekirse dünya üzerinde yaşayan tüm
DetaylıMETEOROLOJİ. VI. Hafta: Nem
METEOROLOJİ VI. Hafta: Nem NEM Havada bulunan su buharı nem olarak tanımlanır. Yeryüzündeki okyanuslardan, denizlerden, göllerden, akarsulardan, buz ve toprak yüzeylerinden buharlaşma ve bitkilerden terleme
DetaylıKömür, karbon, hidrojen, oksijen ve azottan oluşan, kükürt ve mineral maddeler içeren, fiziksel ve kimyasal olarak farklı yapıya sahip bir maddedir.
KÖMÜR NEDİR? Kömür, bitki kökenli bir maddedir. Bu nedenle ana elemanı karbondur. Bitkilerin, zamanla ve sıcaklık-basınç altında, değişim geçirmesi sonunda oluşmuştur. Kömür, karbon, hidrojen, oksijen
DetaylıOrtadoğu'da su ve petrol (*) İki stratejik ürünün birbiriyle ilişkisi... Dursun YILDIZ. İnş Müh Su Politikaları Uzmanı
İki stratejik ürünün birbiriyle ilişkisi... Ortadoğu'da su ve petrol (*) Dursun YILDIZ İnş Müh Su Politikaları Uzmanı Petrol zengini Ortadoğu'nun su gereksinmesini gidermek amacıyla üretilen projelerden
Detaylıİklim Değişikliğinin Çevre, Tarımsal Üretim ve Sanayi Üzerine Etkileri 22 Kasım 2014. Prof. Dr. Feza KARAER
İklim Değişikliğinin Çevre, Tarımsal Üretim ve Sanayi Üzerine Etkileri 22 Kasım 2014 Prof. Dr. Feza KARAER Su, diğer doğal kaynaklardan farklı olarak, yaşamın ana unsurunu oluşturmaktadır. Bu niteliği
Detaylı1. İklim Değişikliği Nedir?
1. İklim Değişikliği Nedir? İklim, en basit ifadeyle, yeryüzünün herhangi bir yerinde uzun yıllar boyunca yaşanan ya da gözlenen tüm hava koşullarının ortalama durumu olarak tanımlanabilir. Yerküre mizin
DetaylıSu, yeryüzünde en bol bulunan maddelerden biridir ve yaflamın temelidir. Ancak dünyadaki suların yüzde 97 sinden fazlası okyanus ve denizlerde tuzlu
Su, yeryüzünde en bol bulunan maddelerden biridir ve yaflamın temelidir. Ancak dünyadaki suların yüzde 97 sinden fazlası okyanus ve denizlerde tuzlu su olarak bulunur. Geri kalan yüzde 2,5 i tatlı sudur.
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI. Gökhan BAŞOĞLU
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI İÇERİK 1. DÜNYADAKİ VE ÜLKEMİZDEKİ ENERJİ KAYNAKLARI VE KULLANIMI 1.1 GİRİŞ 1.2 ENERJİ KAYNAKLARI 1.3 TÜRKİYE VE DÜNYADAKİ ENERJİ POTANSİYELİ 2. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI
DetaylıProf. Dr. Sedat BOYACIOĞLU
Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU 173 Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Hiçbir canlının beslenmeden yaşamını sürdürmesi mümkün değildir. Bu, her yaşta olmak üzere, insanlar için de geçerlidir. Özellikle bebekler ve
DetaylıArtan Küresel ısınma bilinci..
ENVER Artan Küresel ısınma bilinci.. Enerji ve yiyecek krizinin Türkiye yansımaları.. Hangisi Enerji Tasarruflu ampul? Evinizde 10 adet Ampulünüzü enerji tasarruflu ampul ile değiştirseniz? Yılda 200 YTL
DetaylıENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ
ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ Ekosistem, birbiriyle ilişkili canlı ve cansız unsurlardan oluşur. Ekosistem, bu unsurlar arasındaki madde ve enerji dolaşımı ile kendini besler ve yeniler. Madde döngüsü
DetaylıÇOCUKLARDA BESLENME. Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara
ÇOCUKLARDA BESLENME Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara **Bir ülkenin sosyal ve ekonomik yönden, beklenen uygarlık seviyesine ulaşabilmesi, ancak bedensel ve zihinsel
DetaylıSÜRDÜRÜLEBİLİR SU VE ATIKSU YÖNETİMİ İÇİN SU TASARRUFU MODELLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ
SÜRDÜRÜLEBİLİR SU VE ATIKSU YÖNETİMİ İÇİN SU TASARRUFU MODELLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ Bu doküman 9-13 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul-Türkiye de düzenlenen 4. Birleşmiş Milletler En Az Gelişmiş Ülkeler
Detaylı2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi
2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi GİRİŞ Tabiatta suyun hidrolojik çevriminin önemli bir unsurunu teşkil eden buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde değişik şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik
DetaylıEkosistem ve Özellikleri
Ekosistem ve Özellikleri Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Ekosistem Belirli bir bölgede yaşayan ve birbirleriyle sürekli etkileşim halindeki canlılar (biyotik faktörler) ve cansız
DetaylıDÜNYA NÜFUSUNUN YAPISI
DÜNYA NÜFUSUNUN YAPISI DÜNYA NÜFUSU 2020 DE 7 MİLYARI AŞARKEN, 1,6 MİLYAR İNSAN DAHA ORTA SINIFA GEÇECEK. BU RAKAMIN 600 MİLYONUNUN ÇİNLİ OLMASI BEKLENİYOR. DÜNYA NÜFUSUNUN YAPISI Mtoe Dünya Birincil Enerji
Detaylı3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği Konutu, Ankara Saat: 16:00. Çevre ve Orman Bakanlığı nın Saygıdeğer Müsteşar Yardımcısı,
Türkiye nin İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı nın Geliştirilmesi Projesi nin Açılış Toplantısında Ulrika Richardson-Golinski a.i. Tarafından Yapılan Açılış Konuşması 3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği
Detaylı5. SINIF FEN BİLİMLERİ YER KABUĞUNUN GİZEMİ TESTİ
1) Aşağıdaki anıtlardan hangisi diğerlerinden farklıdır? A) B) C) D) 2) I Arazide daha önce olmayan, kaynak suların, suya doygun alanların ve su sızıntılarının oluşması. II Bina temelleri altında çatlama,
Detaylı1)Isı ve Sıcaklık farklıdır Sıcak Madde Soğuk Maddeyi İletir
ISI VE SICAKLIK 1)Isı ve Sıcaklık farklıdır Sıcak Madde Soğuk Maddeyi İletir Sıcak bir bardak çay içine çay kaşığı bıraktığımızda bir süre sonra çay kaşığının sıcaklığı artar. Buna göre sıcak maddeler
DetaylıHİDROLOJİ DERS NOTLARI
Balıkesir Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü umutokkan@balikesir.edu.tr HİDROLOJİ DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Umut OKKAN Hidrolik Anabilim Dalı Ders Kapsamında Yararlanılabilecek Bazı Kaynaklar Balıkesir
DetaylıPatatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi
Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Antakya/HATAY Güney Amerika kökenli bir bitki olan patates
DetaylıSu, yaşam kaynağıdır. Bütün canlıların ağırlıklarının önemli bir kısmını su oluşturur.yeryüzündeki su miktarının yaklaşık % 5 i tatlı sulardır.
DOĞADA SU DÖNGÜSÜ Yaşama birliklerinde ve onun büyütülmüşü olan tabiatta canlılığın aksamadan devam edebilmesi için bazı önemli maddelerin kullanılan kadar da üretilmesi gerekmektedir.doğada ekolojik önemi
DetaylıDENİZLİ İLİ BULDAN İLÇESİ İÇME SUYU ve KANALİZASYON MEVCUT DURUMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
DENİZLİ İLİ BULDAN İLÇESİ İÇME SUYU ve KANALİZASYON MEVCUT DURUMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Sibel ÇUKURLUOĞLU ÇİZMECİOĞLU*, Dr. Ülker GÜNER BACANLI** *Denizli Belediyesi Su ve Kanalizasyon Müdürlüğü, scizmecioglu@denizli.bel.tr.
Detaylı> DÜBAM. israil İN SU RAPORU. > 2013 ARALIK DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI www.dunyabulteni.net
> DÜBAM israil İN SU RAPORU > 2013 ARALIK DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI www.dunyabulteni.net DÜBAM İSRAİL İN SU RAPORU Genel Yayın Yönetmeni Akif EMRE Yayın Koordinatörü Aynur ERDOĞAN DÜBAM Yayınları
DetaylıHİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü
HİDROLOJİ Buharlaşma Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü BUHARLAŞMA Suyun sıvı halden gaz haline (su buharı) geçmesine buharlaşma (evaporasyon) denilmektedir. Atmosferden
DetaylıSONUN BAŞLANGICI KÜRESEL ISINMA HÜLYA KUZU METİN ÇİVİLER LİSESİ/ANTALYA
SONUN BAŞLANGICI KÜRESEL ISINMA HÜLYA KUZU METİN ÇİVİLER LİSESİ/ANTALYA Küresel ısınma nedeniyle ortaya çıkan trajik görüntüler 31 Temmuz 2009 Humboldt buzulunun erimesinden sonra geriye kalanlar. 27 Ekim
DetaylıÜLKELER NEDEN FARKLI GELİŞMİŞLERDİR
ÜLKELER NEDEN FARKLI GELİŞMİŞLERDİR Ülkelerin Gelişmişliğini Belirleyen Faktörler Coğrafya Öğretmeni Gelişmeyi tek bir ölçütle ifade etmek, ülkelerin ekonomik, sosyal ve siyasal yapılarındaki farklılık
DetaylıTermik santrallerinin çevresel etkileri şöyle sıralanabilir: Hava Kirliliği Su Kirliliği Toprak Kirliliği Canlılar üzerinde Yaptığı Etkiler Arazi
Termik santrallerinin çevresel etkileri şöyle sıralanabilir: 1. 2. 3. 4. 5. Hava Kirliliği Su Kirliliği Toprak Kirliliği Canlılar üzerinde Yaptığı Etkiler Arazi Kullanımı Üzerindeki etkileri ASİT YAĞMURLARI
DetaylıBEYKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
BEYKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Değerli Katılımcı, Bu anket, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı İnsan Kaynakları ve Örgütsel Değişim Yüksek Lisans
DetaylıAğaçlar Kağıt Kağıtlar Çöp Olmasın
Ağaçlar Kağıt Kağıtlar Çöp Olmasın GRUP ANONYMOUS (B4) O Ruveyde Şahin O Hande Kaya O Zeynep Sude Ünal O Esra Böğüş O Okan Burunsus O Bedirhan Avaş O Mohammad Alchaki O Yusuf Emre Bozan O Safiye Betül
DetaylıTARIMDA SULAMA VE SUYUN KULLANIMI
TARIMDA SULAMA VE SUYUN KULLANIMI Su, milyonlarca yıldır yerkürenin yaşam kaynağıdır. Ancak günümüzde suya erişim insan yaşamını tehdit eden bir krize dönüştü. Bu konunun önemini en iyi ortaya koyan tabir
Detaylı