FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Transkript

1 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEZ YAZIM YÖNERGESİ ŞUBAT 2006

2 İÇİNDEKİLER Sayfa İÇİNDEKİLER... i 1. GİRİŞ 1 2. GENEL BİÇİM VE YAZIM PLANI Kullanılacak Kağıdın Özelliği Yazım Özelliği Sayfa Düzeni Yazım Planı Anlatım Satır Aralıkları Sayfaların Numaralanması Bölüm ve Alt Bölümler Kaynak Gösterme ve Kaynakların Sıralanması Kaynak numarasına göre Kaynak gösterme Kaynakların sıralanması Yazar soyadına göre Kaynak gösterme Kaynakların sıralanması Simgeler ve Kısaltmalar Dipnotlar Ölçü Birimleri ŞEKİLLER, ÇİZELGELER, ŞEMALAR VE DENKLEMLER Şekil ve Çizelgelerin Yerleştirilmesi Şekil ve Çizelgelerin Numaralanması ve Açıklamaları Şekil ve Çizelgelere Yapılacak Değinmeler Denklemlerin Yerleştirilmesi, Numaralanması ve Bunlara Değinilmesi i

3 4. TEZ KAPAĞI VE ÖZEL SAYFALAR Dış Kapak İç Kapak Sayfası Onay Sayfası Özet ve Abstract Önsöz ve/veya Teşekkür Dizinler İçindekiler dizini Şekiller dizini ve çizelgeler dizini Simgeler ve kısaltmalar dizini TEZ İÇERİĞİNİN DÜZENLENMESİ Özel Sayfalar Tez Metni Giriş bölümü Ana örü Sonuç bölümü Kaynaklar Ek(ler) Ek-1 İç Kapak Örneği Ek-2 Onay Sayfası Örneği Ek-3 Özet Sayfası Örneği Ek-4 İngilizce Özet Sayfası Örneği Ek-5 İÇİNDEKİLER Örneği Ek-6 ŞEKİLLER DİZİNİ Örneği Ek-7 ÇİZELGELER DİZİNİ Örneği Ek-8 SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ Örneği Ek-9 KAYNAKLAR Örneği (Kaynak Numarasına Göre) Ek-10 KAYNAKLAR Örneği (Yazarın Soyadına Göre) ii

4 1. GİRİŞ Bilim kayıt altına alınmış bilgidir. Bu kayıtlılık bir yandan bilimdeki birikimi, diğer yandan onun açık seçik olmasını, denetlenebilmesini ve gerektiğinde tekrarlanabilmesini, yani eleştirilebilmesini sağlar. Eleştiri ise sonuçlardan çok, süreçler üzerinde yapılır. Süreçler ise ancak sistemli ve etkili iletişim sağlayabilecek kayıtlarla anlaşılabilir. Bir yönüyle eğitim aracı olan tezlerde de süreçlerin bilinen önemli yönleriyle kayıt edilmesi gereksinimi en üst düzeydedir. Bu nedenle tez, yapılan çalışmanın ve çalışmayı yapanın niteliklerini yansıtan en somut belgedir. Bu yönüyle de apaçık bir değerlendirme aracıdır. Tezin ilk etkisi onun biçimi ile ilgilidir; içerik daha sonra gelir. Bundan dolayıdır ki tezler aynı zamanda bir yetiştirme aracı olduklarından, belli değerlendirme ölçütlerine ve biçim kurallarına uymak zorundadırlar. Öte yandan dil ve anlatım yönünden de hedef okuyucu kitlesince anlaşılır olmalıdırlar. Bu amaçlara kolayca ulaşabilmek için, tezlerde belli içerik ve biçim kurallarına uyulması kaçınılmazdır. Hazırlanan tezlerin yukarıda belirtilen amaçlar doğrultusunda belli bir standarda ulaşmasına yardımcı olmak üzere bu Tez Yazım Yönergesi geliştirilmiştir. Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü nde hazırlanacak yüksek lisans ve doktora tezleri ile Dönem Projesi dersi sonuç raporlarının yazımı ve basımında bu yönergeye uyulması gerekmektedir. Kuşkusuz, her ortak uygulamada olduğu gibi, bu konuda da herkesin belli ölçülerde kendi kişisel alışkanlık ve beğenilerinden özveride bulunmaları gerekecektir. Bu yönergede, açıkça belirtilmedikçe, tez ibaresi Dönem Projesi dersi sonuç raporlarını da kapsamaktadır. 1

5 2. GENEL BİÇİM VE YAZIM PLANI 2.1. Kullanılacak Kağıdın Özelliği Tez yazımında kullanılacak kağıtlar A4 boyutunda (21cmx29,7cm) ve en az 70 g/m 2, en çok 100 g/m 2 birinci hamur beyaz kağıt olmalıdır Yazım Özelliği Yazımlar, bilgisayarda yapılmalı ve uygun bir yazı karakteri (örneğin, Times New Roman) kullanılmalıdır. Çıktılar, laser ya da mürekkep püskürtmeli yazıcı ile kağıdın yalnız bir yüzüne alınmalıdır. Yazımda virgül ve noktadan sonra bir karakter boşluk bırakılmalıdır. Ana yazımda karekter büyüklüğü 12 punto olmalıdır. Şekil ve çizelgeler ile dipnotlar 10 punto kullanılarak yazılmalıdır Sayfa Düzeni Yazımda, her sayfanın sol kenarından 4 cm, diğer kenarlarından ise 3 er cm boşluk bırakılmalıdır Yazım Planı Tezler 5. Bölüm de açıklanan yazım planına uygun olarak yazılmalıdır. Bölüm ve alt bölüm başlıkları sol boşluk kenarından, paragraf başları ise bu boşluğun 1-1,5 cm sağından başlamalıdır. Sağ kenarda ise, tüm satırlar aynı hizada bitirilmelidir. Tireleme yapılırken hecelerin bölünmemesine dikkat edilmeli veya tireleme yapılmamalıdır. Alt başlıklar ve bir paragrafın ilk satırı, sayfanın son satırı; yeni bir paragrafın son satırı da sayfanın ilk satırı olarak yazılmaz. 2

6 2.5. Anlatım Tez kolay anlaşılır, arı bir Türkçe ve yazım kurallarına uygun bilimsel bir dille yazılmalıdır. Anlatım üçüncü şahıs ağzından yapılmalı (ben, biz vb. kelimeler kullanılmamalıdır), kısa ve öz cümleler kullanılmalıdır Satır Aralıkları Ana yazımda 1,5 satır aralığı kullanılmalıdır. Ana başlıklar, bölüm başlıkları ve alt bölüm başlıkları ile bunları izleyen ilk paragraf arasında ve bir alt bölümün son satırı ile sonraki alt bölüm başlığı arasında 1,5 satır boşluk bırakılmalıdır. Metin içerisinde yer alan paragraflar arasında ek aralık bırakılmamalıdır Sayfaların Numaralanması Sayfa numaraları tez metni karakter ve puntosunda, sayfanın üst kenarından 1,5 cm boşluk bırakılarak sağ üst köşeye veya alt orta kısma yazılmalıdır. Sayfa numaralarının yanında ayraç, çizgi vb. bir karakter kullanılmamalıdır. İç kapak ve onay sayfası dışında tüm sayfalar numaralanmalıdır. Özet, İçindekiler, Şekiller Dizini gibi tez ön sayfaları i, ii, iii, iv,... şeklinde; tez metni, kaynaklar ve ekler ise 1, 2, 3, 4,... şeklinde ardışık olarak numaralanmalıdır Bölüm ve Alt Bölümler Bölümler daima yeni bir sayfa ile başlamalıdır. Bölümler 1, 2, 3, şeklinde, birinci derece alt bölümler, içinde bulundukları bölümün numarasıyla birlikte, 1.1, 1.2,, 2.1, 2.2, şeklinde, daha ileri derecede alt bölümler içinde bulundukları bir üst dereceli alt bölümün numarasıyla birlikte 1.1.1, 1.1.2,, 1.2.1, şeklinde numaralandırılmalıdır. Bölüm başlıkları ve alt başlıkları numaralarıyla birlikte ve koyu (bold) yazılmalıdır. Bölüm başlıkları büyük harf ile yazılmalı, birinci derece alt bölüm başlıklarında her kelimenin ilk harfi büyük, diğerleri küçük harflerle yazılmalıdır (eğer ve/veya/ile vb. bağlaçlar varsa, bunlar küçük harflerle yazılmalıdır). İkinci ve daha ileri derece alt bölüm başlığında birinci kelimenin ilk harfi büyük, diğer tüm kelimeler (özel isimlerin ilk harfi 3

7 hariç) küçük harflerle yazılmalıdır. Üçüncü dereceden daha ileri derecede alt bölüm başlığı kullanılmamalıdır Kaynak Gösterme ve Kaynakların Sıralanması Kaynak gösterilmesindeki temel amaç tezi okuyan bir kişinin ilgili kaynaklara kolay ulaşmasını sağlamak ve verilen bilgileri bilimsel temellere oturtmaktır. Tez içinde verilen her kaynak, tezin KAYNAKLAR bölümünde mutlaka sıralanmalıdır. Kaynaklar bölümünde yer alan kaynakların hepsine tez içinde mutlaka değinilmelidir. Abstractlar ve kaynağı bilinmeyen yayınlar, kaynak olarak kesinlikle kullanılmamalıdır. Tez içinde kaynak gösterme ve kaynakların sıralanması "Kaynak numarası" veya "Yazarın Soyadı" sistemine göre yapılmalıdır Kaynak numarasına göre Kaynak gösterme Kaynaklar, tez içinde kaynak gösterilme sırasına göre [1] den başlayarak numaralandırılmalı ve bu numaralar köşeli parantez içinde yazılarak ilgili kaynağa değinilmelidir. Aynı anda birden fazla kaynağa değinme yapılıyorsa, kaynak numaraları [4,5,8,12] gibi virgül ile ayrılmalıdır. İkiden çok ardışık kaynağa değinildiğinde, ilk kaynak ve son kaynak numaralarının arasına tire konularak gösterilmelidir. Örneğin 1,3,4,5,6,8 sayılı kaynaklara [1,3-6,8] şeklinde değinilmelidir. Eğer metin içinde yazarın soyadı da kullanılmak isteniyorsa, değinilen eserin yazarının yalnız soyadı ilk harfi büyük, diğerleri küçük harf olarak yazılmalıdır; yazar soyadından sonra virgül konulmamalıdır. İki yazarlı eserler kaynak gösterildiğinde, yazar soyadları arasına "ve" sözcüğü konulmalıdır. İkiden fazla yazarlı eserler kaynak gösterildiğinde, ilk yazarın soyadından sonra "ve ark." kullanılmalıdır. 4

8 Örnekler: Ticari amaçlı uçakların lastik seçiminde, lastiğe gelebilecek maksimum yük değerine % 7 emniyet faktörü ilave edilmelidir [1]. Currey [1] tarafından, ticari amaçlı uçakların lastik seçiminde, lastiğe gelebilecek maksimum yük değerine % 7 emniyet faktörü ilave edilmesi gerektiği bildirilmiştir. Kayaç analizi sonucunda bünyesinde kil minerali bulunduran örneklerin mineralojik bileşimini belirlemek amacıyla, Bilgin ve Yılmaz [2] tarafından önerilen kil fraksiyonu analiz yöntemi kullanılmıştır. Kara ve ark. [3] lamine yapılı metal-seramik kompozitlerin üretimi ve karakterizasyonu üzerine çalışmalar yapmışlardır. Tarımsal üretimde, bir önceki yıla göre, 1999 yılında azalma görülmüştür [4] Kaynakların sıralanması Metin içinde kaynak gösterilen eserler KAYNAKLAR bölümünde numaralarına göre sıralanmalıdır (bkz. Ek 9). Kitap, rapor, süreli yayın (degi vb.), patent ve tez isimleri italik olarak yazılmalıdır. Makale, bildiri ve kitap bölümü isimleri ise çift tırnak içinde yazılmalıdır. Yabancı yazarların soyadında büyük harf İ kullanılmamalıdır. Kaynaklar arasında satır boşluğu bırakılmamalıdır. Yayınevi vb. yerleri şehir ve ülke adları kullanılarak belirtilmelidir. Ancak, Türkiye deki yerler belirtilirken ülke adına gerek yoktur. Kitaplar kaynak gösterilirken; yazar(lar)ın soyadı, ad(lar)ının ilk harfleri, kitabın ismi, yayınevi, yayınevi yeri, basım yılı sırasıyla verilir (bkz. Ek 9 da [1]). Raporlar kaynak gösterilirken; yazar(lar)ın soyadı, ad(lar)ının ilk harfleri, raporun ismi, raporu yayınlayan veya raporun sunulduğu kuruluş, rapor numarası, kuruluşun yeri ve yayın yılı sırasıyla verilir (bkz. Ek 9 da [2]). Bildiriler kaynak gösterilirken; yazar(lar)ın soyadı, ad(lar)ının ilk harfleri, bildirinin ismi, bildiri kitabının ismi, varsa parantez içinde editörün soyadı ve adının ilk harfleri, varsa yayınevi, yayınevi yeri, yayınevi yoksa bildirinin sunulduğu toplantının yapıldığı yer, bildirinin yer aldığı sayfa numaraları ve yayın yılı sırasıyla verilir (bkz. Ek 9 da [3]). Tezler kaynak gösterilirken; yazarın soyadı, adının ilk harfleri, tezin ismi, ne tezi olduğu, Üniversitenin ismi, ilgili Enstitünün ismi, Üniversitenin yeri ve basım yılı sırasıyla verilir (bkz. Ek 9 da [5]). 5

9 Süreli yayınlarda yayımlanmış makaleler kaynak gösterilirken; yazar(lar)ın soyadı, ad(lar)ının ilk harfleri, makalenin ismi, yayınlandığı derginin ismi (kısaltması biliniyorsa kısaltılmış), cilt numarası, sayfa numaraları ve yayın yılı sırasıyla verilir (bkz. Ek 9 da [6]). Kitap bölümü kaynak gösterilirken; yazar(lar)ın soyadı, ad(lar)ının ilk harfleri, bölümün ismi, kitabın ismi, parantez içinde editörün soyadı ve adının ilk harfleri, yayınevi, yayınevi yeri, bölümün yer aldığı sayfa numaraları ve basım yılı sırasıyla verilir (bkz. Ek 9 da [7]). Patent kaynak gösterilirken; yazar(lar)ın soyadı, ad(lar)ının ilk harfleri, patentin ismi, patentin ülkesi, patentin numarası ve yılı sırasıyla verilir (bkz. Ek 9 da [8]). İnternet üzerinden elde edilen dökümanlarda zaman içinde üçüncü şahısların bilgisi dışında değişiklik yapılabileceğinden, hatta bunlar tamamen erişimden kaldırılabileceğinden, bu tür dökümanları kaynak göstermekten kaçınılmalıdır. Ancak, böyle bir dökümanın kaynak gösterilmesi gerekiyorsa, yazar(lar)ın soyadı, ad(lar)ının ilk harfleri, dökümanın başlığı, belli ise ilk yayın yılı, değil ise dökümanın elde edildiği yıl ve dökümanın tam URL adresi sırasıyla verilmelidir (bkz. Ek 9 da [9,10]). Yazarı belli olmayan eserler kaynak gösterilirken; yazar adları yerine Anonim ifadesi kullanılarak, kaynağın türüne göre, yukarıda belirtildiği şekilde yazılır (bkz. Ek 9 da [4,10]) Yazar soyadına göre Kaynak gösterme Yazar soyadına göre kaynak gösteriminde, kaynaklar metin içinde yazar soyadı ve tarih belirtilerek verilmelidir. Yazar adı metin içinde kullanılacaksa Arslan (2001) şeklinde, belirtilmeyecekse (Arslan 2001) şeklinde gösterilir. Yazar sayısı iki ise yazar soyadları Bilgin ve Yılmaz (1972) şeklinde belirtilir. Yazar sayısı ikiden fazla ise ilk yazarın soyadından sonra "ve ark." kullanılarak Turan ve ark. (1999) şeklinde yazılmalıdır. Aynı yazara/yazarlara ait (veya anonim) ve aynı yıl içinde yayınlanmış birden fazla yayın var ise, bunlar a, b, c, şeklinde kodlanarak, Currey (1988a), Currey (1988b) şeklinde verilir. Aynı yerde birden fazla kaynak gösteriliyorsa, (Bilgin ve Yılmaz 1972; Turan ve ark. 1999; Arslan 2001) veya Bilgin ve Yılmaz (1972), Turan 6

10 ve ark. (1999) ve Arslan (2001) şeklinde verilmelidir. Yazarı belli olmayan eserler kaynak gösterilecek ise yazar adı yerine Anonim ifadesi kullanılmalıdır. Örnekler: Ticari amaçlı uçakların lastik seçiminde, lastiğe gelebilecek maksimum yük değerine % 7 emniyet faktörü ilave edilmelidir (Currey, 1988a). Currey (1988a) tarafından, ticari amaçlı uçakların lastik seçiminde, lastiğe gelebilecek maksimum yük değerine % 7 emniyet faktörü ilave edilmesi gerektiği bildirilmiştir. Kayaç analizi sonucunda bünyesinde kil minerali bulunduran örneklerin mineralojik bileşimini belirlemek amacıyla, Bilgin ve Yılmaz (1972) tarafından önerilen kil fraksiyonu analiz yöntemi kullanılmıştır. Kara ve ark. (1998) lamine yapılı metal-seramik kompozitlerin üretimi ve karakterizasyonu üzerine çalışmalar yapmışlardır. Tarımsal üretimde, bir önceki yıla göre, 1999 yılında azalma görülmüştür (Anonim, 1999) Kaynakların sıralanması Kaynaklar bölümünde yazar soyadına göre alfabetik olarak sıralama yapılmalı, kaynaklara numara verilmemelidir (bkz. Ek 10). Aynı yazarlara ait eserler kendi aralarında yıl sırasına göre sıralanmalıdır. Bunun haricinde kaynakların yazımı alt bölüm de anlatıldığı şekilde olmalı, ancak basım/yayın yılı yazar adlarından hemen sonra ve parantez içinde verilmelidir. Ayrıca, a, b, c, şeklinde kodlanan kaynaklarda, yılı takiben parentez içinde kodu (1988a), (1988b), şeklinde yazılmalıdır Simgeler ve Kısaltmalar Tezde ilgili alanda standart olmayan çok sayıda simge ve/veya kısaltma kullanılıyorsa, bunlar için Alt Bölüm de açıklandığı şekilde bir dizin oluşturulmalıdır. Ancak, kullanılan simge ve kısaltmaların tamamı ilgili alanda yerleşmişse, böyle bir dizine gerek duyulmayabilir. Bu durumda, simgelerin anlamı ilk kullanıldıklarında belirtilmeli, kısaltmaların kullanılmadan önce tamamı verilerek kısaltması parantez içinde gösterilmelidir. 7

11 Örnek: Nükleer manyetik rezonans (NMR) tekniği polimerlerde zincir yapısı hakkında detaylı bilgiler elde etmek için kullanılır Dipnotlar Tezin herhangi bir sayfasında metnin içinde yazılması halinde konuyu dağıtıcı ve okumada sürekliliği engelleyici olabilecek açıklamalar birkaç satır halinde aynı sayfanın altına dipnot olarak verilebilir. (1) Ölçü Birimleri Tez kapsamındaki niceliksel değerler için Uluslararası Birimler Sistemi (buna ilişkin bir link Fen Bilimleri Enstitüsü internet sayfasında mevcuttur) tercih edilmeli; bu birimler kullanılmadığı takdirde dönüşüm tablolarına yer verilmelidir. Tüm nicelikler mutlaka birimleriyle birlikte yazılmalıdır. (1) Dipnotlar ana metinden sonra bir satır boşluk bırakılarak, soldan sağa sayfanın ortasına kadar çizilen sürekli bir çizgi ile ayrılmalıdır. Dipnotun yazımında, daha dar bir aralık kullanılmalı ve dipnot daha küçük bir punto ile yazılmalıdır. Sayfanın alt kenarında bırakılması gereken 3 cm'lik boşluğa kesinlikle taşılmamalıdır. Dipnot çizgisi ile dipnotun ilk satırı arasında bir satır boşluk bırakılmalıdır. 8

12 3. ŞEKİLLER, ÇİZELGELER, ŞEMALAR VE DENKLEMLER Şekil, çizelge ve denklemlerde yer alacak tüm çizgi, işaret, simge, rakam ve yazılar, bilgisayar yazıcısı ya da rapido kullanılarak yapılmalı ve bunların okunacak kadar büyük olmasına dikkat edilmelidir. Şemalar çizelgelerdeki kurallara uygun şekilde yerleştirilmelidir. Formüller denklem olarak yerleştirilebileceği gibi, çok kapsamlı odukları takdirde şekil olarak da yerleştirilebilirler Şekil ve Çizelgelerin Yerleştirilmesi Şekiller ve çizelgeler metinde ilk değinildiği sayfada veya bir sonrakinde yer almalıdır. Bunların yerleştirilmelerinde sayfa kenarlarında bırakılması gerekli boşluklar kesinlikle aşılmamalıdır. Taşma durumunda olanlar ya küçültülmeli ya da uygun şekilde birden fazla sayfaya bölünmelidir. Kapsamlı şekil ve çizelgeler eklerde de sunulabilir. Tez içinde katlanmış şekil veya çizelge olmamalıdır. Bir sayfadan uzun olan çizelgeler bir sayfa boyutunda (uygun bir yerden) bölünmelidir. Çizelgenin devamı bir sonraki sayfada aynı çizelge numarası ile ve aynı başlıkla verilmeli; ancak, çizelge numarasından sonra (Devam) ibaresi yazılmalıdır. Örnek: Çizelge 3.1. Taze ve körpe çay sürgünlerinin değişik kısımlarında bulunan ve soldurma sonunda yiten su miktarları Çizelge 3.1. (Devam) Taze ve körpe çay sürgünlerinin değişik kısımlarında bulunan ve soldurma sonunda yiten su miktarları Yarım sayfadan büyük yer tutan şekil ya da çizelgeler ayrı bir sayfaya yerleştirilmelidir. Yarım sayfa veya daha az yer tutacak şekil ve çizelgeler metin içinde yer alabilir. Bu durumda söz konusu çizelge veya şekil sayfanın ya üstünde ya da altında bulunmalı; metin ile üstten veya alttan, bir satır boşluk bırakılmalıdır. İki veya daha çok küçük şekil veya çizelge aynı sayfada sunulabilir. Bunlar birbiri ile yakından ilgili ise a,b,c,d... şeklinde isimlendirilerek hepsine tek bir şekil veya çizelge numarası verilebilir. Bu durumda a,b,c,d,... ile isimlendirilen her bir çizelge veya şekil ayrı ayrı tanımlanır. 9

13 3.2. Şekil ve Çizelgelerin Numaralanması ve Açıklamaları Tüm şekil ve çizelgelerin kendine ait bir numarası olmalı ve bunlar her bölüm içinde bölüm numarasıyla birlikte, 1.1, 1.2,, 2.1, 2.2, şeklinde numaralandırılmalıdır. Şekil açıklamaları şeklin altına yazılmalı; şekil altı açıklaması ile şeklin alt kenarı arasında da bir satır boşluk bırakılmalıdır. Çizelge açıklamaları ise çizelgenin üstüne yazılmalı; çizelge açıklaması son satırı ile çizelgenin üst kenarı arasında bir satır boşluk bırakılmalıdır. Bu açıklamalar olabildiğince öz olmalıdır. Açıklamaların bir satırı aşması halinde, ikinci ve diğer satırlar birinci satır başı ile aynı hizada başlamalıdır. Şekil ve Çizelge açıklamalarının sonuna nokta veya virgül konulmamalıdır. Örnekler: G U n S Q F S Q F (a) U 1 (b) Şekil 3.1. Denge temas açısına ulaşıldığında, reaktif sistemin katı-sıvı-gaz üçlü kesişme çizgisindeki olası konfigürasyonları. (a) kararlı konfigürasyon ve (b) yarı kararlı konfigürasyon. Burada; S: sıvı, G: gaz, e: tepkime ürünü tabakasının kalınlığı, U n : tepkime ürünü tabakasının sıvı metale doğru olan büyüme hızı, U l : tepkime ürünü tabakasının yanal büyümesi [5] Çizelge 3.1. LCN değerlerine bağlı pist kullanım miktarları (SAE-AIR ) (Uçak LCN Değeri) (Pist LCN Değeri) Geçiş Açıklamalar 1.10'dan az Limitsiz arası 3000 Bazı küçük hasarlara neden olabilir arası 300 Ciddi hasarlara neden olabilir. 10

14 3.3. Şekil ve Çizelgelere Yapılacak Değinmeler Şekil ve çizelgelere yapılacak değinmeler, aşağıdaki örnekte gösterildiği gibi, Şekil veya Çizelge ibaresini takiben şekil/çizelge numarası yazılarak yapılmalıdır. Örnek: Katı-sıvı-gaz üçlü kesişme noktasının kararlı ve yarı kararlı halleri Şekil 3.1'de gösterilmiştir. Nihai denge temas açısına ulaşıldığında, yarı kararlı ve kararlı olmak üzere iki farklı durum söz konusu olabilir (Şekil 3.1a ve b). Çizelge 3.1 LCN değerlerine bağlı pist kullanım miktarlarını göstermektedir. Bir başka yayından aynen alınan şekil veya çizelge kullanılacaksa, Şekil 3.1 in açıklamasında olduğu gibi, şekil veya çizelgenin açıklama yazısında ilgili kaynak gösterilmelidir Denklemlerin Yerleştirilmesi, Numaralanması ve Bunlara Değinilmesi Her denklemin kendine ait bir numarası olmalı ve bunlar her bölüm içinde bölüm numarasıyla birlikte, (1.1), (1.2),, (2.1), (2.2), şeklinde numaralandırılmalıdır. Denklem numarası denklem ile aynı satırda parantez içinde sağa dayalı yazılmalıdır. Örnek: Yer küreden fırlatılan bir cismin kaçış hızının ( v ) karesi 2 2 2gR 2 v = + v0 2gr, v0 2gR r (3.1) ifadesiyle verilir. Burada R, yer kürenin yarıçapını; r, cismin yer kürenin merkezine uzaklığını; g, yer çekimi ivmesini; v 0, t=0 anındaki hızını (başlangıç hızı) göstermektedir. Metin içinde denklemlere parantez içinde numaralarıyla değinilir. Eğer değinme cümle başında yapılacaksa, numaradan önce Denklem ibaresi kullanılmalıdır. Aksi takdirde, her hangi bir ibare kullanmaya gerek yoktur. Örnek: Denklem (3.1) kullanılarak kaçış hızı bulunabilir. Öte yandan, (3.2) cismin hedefe varış zamanını vermektedir. Denklem (3.3) den elde edilen sonuç, (3.5) de kullanılabilir. 11

15 4. TEZ KAPAĞI VE ÖZEL SAYFALAR 4.1. Dış Kapak Tez ve Dönem Projesi dersi sonuç raporları, Enstitü den sağlanacak tez kapakları ile ciltlenmelidir. Enstitü Müdürlüğü nden formatın uygunluğuna dair onay alınmadan ciltletme işlemi yapılmamalıdır İç Kapak Sayfası İç kapak sayfasında, Ek 1 deki örnekte gösterildiği gibi, dış kapak penceresinden görünecek şekilde tez adı (büyük ve koyu harflerle), öğrencinin adı ve soyadı, Yüksek Lisans Tezi, Doktora Tezi veya Dönem Projesi ibaresi, Anabilim Dalı adı ve tezin tamamlandığı ay ve yıl yazılmalıdır. Tez çalışması bir proje tarafından desteklenmişse, bu destek sayfanın altında (dış kapak penceresinden görünmeyecek şekilde) belirtilmelidir Onay Sayfası İçeriği ve düzeni Ek 2 de gösterildiği şekilde olmalıdır. Tez tamamlandıktan sonra tüm jüri üyeleri tarafından imzalanmalı ve Enstitü onayı için bütün ciltli kopyalar Enstitü ye teslim edilmelidir Özet ve Abstract Onay sayfasından sonra Özet ve İngilizce Özet (Abstract) sayfaları yer almalıdır. Bu sayfalar, sırasıyla, Ek 3 ve Ek 4 de gösterildiği şekilde düzenlenmeli ve herbiri bir sayfayı aşmamalıdır. Gerektiğinde, tüm bilgileri tek sayfaya sığdırmak amacıyla, bu sayfalarda, 1 den küçük olmamak şartıyla, 1,5 dan küçük satır aralığı kullanılabilir. Özette tez çalışmasının amacı, kapsamı, kullanılan yöntem ve varılan sonuç açık ve öz olarak belirtilmelidir. Ancak, bunlar başlık şeklinde ve 1. Bölümde, 2. Bölümde 12

16 şeklinde verilmemelidir. Özet en az 100, en çok 250 kelime içermelidir. İngilizce özet, Türkçe özet ile aynı içeriğe sahip olmalıdır. Özet sayfalarında, özet metinlerinden sonra, en az bir, en çok iki satır ara verilerek, Anahtar Kelimeler / Keywords başlığı altında en az 3, en fazla 6 anahtar kelime yazılmalıdır. İngilizce anahtar kelimeler (keywords), Türkçelerinin bire bir karşılığı olmalıdır Önsöz ve/veya Teşekkür Bu kısımda, tez metni içinde yazımı durumunda anlatım bütünlüğünü bozacağı varsayılan, yalnız tezi hazırlayan tarafından sunulmak istenen çalışma ile ilgili ek bilgiler, çalışmayı kısıtlayıcı ve/veya olumlu etkenlerden bahsedilir. Klasik önsöz düzeninde yazılmalıdır, önsöz yazımı halinde en çok iki sayfa kullanılmalıdır. Teşekkür isteğe bağlı olarak önsözün son kısmında (veya önsöz olmadan tek başına) yer alır. Teşekkür de tez çalışmasında ve tezin hazırlanmasında doğrudan katkısı bulunan kişilerle, doğrudan ilgili olmadığı halde olağan görevi dışında katkıda bulunmuş kişi ve kuruluşlara teşekkür edilmelidir. Teşekkür edilen kişilerin ünvanı, adı soyadı, parantez içinde görevli olduğu kuruluş ve çalışmaya olan katkısı kısa ve öz biçimde belirtilmelidir Dizinler Özet ve Önsöz/Teşekkür (varsa) sayfalarını takiben, sırasıyla, içindekiler, şekiller (tezde en az bir şekil kullanılıyorsa), çizelgeler (tezde en az bir çizelge kullanılıyorsa) ve, gerek duyuluyorsa, simgeler ve kısaltmalar dizinleri yer almalıdır. Her bir dizinin ilk sayfasının başına, Ek 5-8 de gösterildiği şekilde, dizin başlığı yazılmalı ve başlıktan sonra bir satır boşluk bırakılmadır. Dizin bir sayfadan uzun ise, ikinci ve diğer sayfalara başlık veya devam ibaresi yazılmamalıdır. 13

17 İçindekiler dizini İçindekiler Dizini, Ek 5 deki örneğe uygun olarak hazırlanmalıdır. Tez metninde yer alan bütün bölüm ve alt bölüm başlıkları, kaynaklar ve ekler, içindekiler dizininde eksiksiz olarak verilmelidir. Tezde kullanılan her başlık, içindekiler dizininde hiç bir değişiklik olmaksızın aynen verilmelidir. Bölüm ve alt bölüm başlıkları numaralarıyla birlikte yazılmalıdır. Tek satıra sığmayan başlıklar bir sonraki satırda, ilk satıra göre 1 cm içeriden devam etmelidir. Her başlığın son satırına karşılık gelecek şekilde sağa dayalı olarak ilgili bölüm/alt bölümün ilk sayfasının numarası yazılmalıdır Şekiller dizini ve çizelgeler dizini Şekiller ve çizelgeler dizinleri, sırasıyla, Ek 6 ve Ek 7 deki örneklere uygun olarak hazırlanmalıdır. Şekiller dizininde tezde yer alan her bir şekilin, çizelgeler dizininde ise, tezde yer alan her bir çizelgenin açıklaması, ilgili şekilin altında veya ilgili çizelgenin üstünde yer aldığı şekliyle, hiç bir değişiklik olmaksızın aynen, ilgili şekil veya çizelge numarasıyla birlikte (numaranın başına Şekil/Çizelge ibaresi yazılmaksızın) verilmelidir. Tek satıra sığmayan açıklamalar bir sonraki satırda, ilk satıra göre 1 cm içeriden devam etmelidir. Her açıklamanın son satırına karşılık gelecek şekilde sağa dayalı olarak, ilgili şekil veya çizelgenin yer aldığı sayfasının numarası yazılmalıdır. Bir sayfadan daha uzun yer kaplayan çizelgelerde yalnızca ilk sayfanın numarası yazılmalıdır Simgeler ve kısaltmalar dizini Tezde ilgili alanda standart olmayan çok sayıda simge ve/veya kısaltma kullanılıyorsa, bunlar için SİMGELER DİZİNİ, KISALTMALAR DİZİNİ veya SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ oluşturulmalıdır. Bu dizin, Ek 8 deki örneğe uygun olarak düzenlenmelidir. Bu dizin içinde simgeler ve kısaltmalar alfabetik sırayla ve sol çerçeve boşluğundan sonra alt alta verilmelidir. Simgelerin ve kısaltmaların tanımları veya açıklamaları 1 veya 1,5 cm boşluk bırakılarak blok halinde yazılmalıdır. 14

18 5. TEZ İÇERİĞİNİN DÜZENLENMESİ Her tezde, sırasıyla, (a) Özel sayfalar (b) Tez Metni (c) Kaynaklar bulunmalıdır. Ayrıca bazı tezlerde, yukarıdakileri takiben (d) Ek(ler) de bulunabilir Özel Sayfalar Özel sayfalar, aşağıdakilerden oluşur ve belirtilen sıraya göre yerleştirilmelidir. İç kapak sayfası Onay sayfası Özet sayfası İngilizce özet sayfası Önsöz ve/veya teşekkür sayfası (gerek duyuluyorsa) İçindekiler Şekiller dizini (tezde en az bir şekil varsa) Çizelgeler dizini (tezde en az bir çizelge varsa) Simgeler ve kısaltmalar dizini (gerek duyuluyorsa) Bu sayfaların içeriği ve düzeni bu yönergenin 4. Bölümünde açıklandığı şekilde olmalıdır Tez Metni Giriş bölümü Tezin ilk ve önemli bölümlerinden birincisini oluşturan giriş bölümü GİRİŞ veya GİRİŞ ve AMAÇ başlığı altında yazılmalıdır. Bu bölümde; okuyucuya konuyu hazırlayıcı bilgiler verildikten sonra araştırmanın amacı ve kapsamı açıkça belirtilmelidir. 15

19 Ayrıca, eğer tez konusu ile ilgili olarak söz edilmek istenen önceki çalışmalar varsa, bunlar da GİRİŞ bölümü içinde verilebilir. Eğer tez çalışmasında ve yazımında olağan dışı veya tartışmalı bir adlandırma, sınıflama ve kavram kullanılmışsa, bunların açıklaması yine GİRİŞ bölümünde verilmelidir Ana örü Tezin giriş ile sonuç bölümleri arasındaki bölümlerin tümü ANA ÖRÜ olarak tanımlanır; ancak ANA ÖRÜ şeklinde bir başlık kullanılmaz. İlgili disiplinlerin kendine özgü kaynak bilgisi, gereç ve yöntem gibi ve onların alt bölümlerinden oluşan uygun bölüm başlıkları kullanılır. Kaynak taraması bölümünde, konu çerçevesinde yapılmış olanlar özet olarak açıklanmalı, kitaplara geçmiş bilgiler sadece kaynak olarak verilmeli ve hacim olarak tezin % 40 ını aşmamalıdır. Gereç ve Yöntem bölümünde kullanılan aletler, kimyasal maddeler ve yöntemin temeli verilmelidir. Çok kullanılan yöntem ve tekniklerin anlatımından kaçınılmalı, sadece kaynak verilerek geçilmelidir Sonuç bölümü Tez metninin son bölümü SONUÇ, SONUÇLAR, SONUÇ ve ÖNERİLER veya TARTIŞMA, SONUÇ ve ÖNERİLER başlığı altında yazılmalıdır. Bu bölümde tez çalışmasından elde edilen genel sonuçlar, olabildiğince öz ve açık olarak yazılmalı ve kaynak taraması bölümündeki bilgiler ile karşılaştırılarak tartışılmalıdır. Elde edilen sonuçlar değerlendirilerek daha sonraki çalışmalar için öneriler sunulmalıdır Kaynaklar KAYNAKLAR başlığı büyük harflerle, sayfanın üst kısmına ortalanarak yazılmalı ve başlıktan sonra bir satır boşluk bırakılmalıdır. Tezde kullanılan kaynaklar, Alt bölüm 2.9 da açıklandığı şekilde sıralanmalıdır. 16

20 5.4. Ek(ler) Tez metni içinde yer almaları halinde konuyu dağıtıcı ve okumada sürekliliği engelleyici nitelikte ve dipnot olarak verilemeyecek kadar uzun açıklamalar, bir formülün çıkarılışı, geniş kapsamlı ve ayrıntılı deney verileri, örnek hesaplamalar vb. ek(ler) bölümünde verilmelidir. Eğer birden fazla ek kullanılacaksa, bunların her biri için uygun bir başlık seçilmeli ve bunlar Ek-1, Ek-2, Ek-3,... şeklinde, her biri ayrı bir sayfadan başlayarak sunulmalıdır. Her bir ekin ilk sayfasının başına koyu harflerle, Ek-Ek numarası Ek Başlığı (örneğin: Ek-1 Deney Sonuçları) yazılmalı ve bu başlıktan sonra bir satır boşluk bırakılmalıdır. Her bir ek, başlığı ile birlikte, içindekiler dizininde yer almalıdır. Yalnızca bir ek varsa, buna da uygun bir başlık verilmeli ve bu başlık, Ek: ibaresiyle birlikte (örneğin: Ek: Deney Sonuçları) ilk sayfanın başına koyu harflerle yazılmalı, bu başlıktan sonra bir satır boşluk bırakılmalıdır. 17

21 Ek-1 İç Kapak Örneği İKİ EKLEMLİ ESNEK BİR ROBOT KOLUNUN MODELLENMESİ VE KONTROLÜ Atakan DOĞAN Yüksek Lisans Tezi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Anabilim Dalı Kasım-1997 Bu tez çalışması Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu Başkanlığı tarafından desteklenmiştir. Proje No:

22 Ek-2 Onay Sayfası Örneği JÜRİ VE ENSTİTÜ ONAYI Atakan Doğan'ın İki Eklemli Esnek Bir Robot Kolunun Modellenmesi ve Kontrolü başlıklı Elektrik-Elektronik Mühendisliği Anabilim Dalındaki, Yüksek Lisans Tezi (Doktora tezlerinde Doktora Tezi ; Dönem Projesi dersi sonuç raporlarında Dönem Projesi ibaresi yazılmalıdır) (buraya tez savunma sınavı tarihi yazılmalıdır) tarihinde, aşağıdaki jüri tarafından Anadolu Üniversitesi Lisansüstü Eğitim- Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin ilgili maddeleri uyarınca değerlendirilerek kabul edilmiştir. Adı-Soyadı İmza Üye (Tez Danışmanı) : Prof. Dr. ALTUĞ İFTAR Üye : Prof. Dr. SERVET TURAN Üye : Prof. Dr. ERSAN PÜTÜN Üye : Prof. Dr. MUSTAFA KARA Üye : Yard. Doç. Dr. MURAT TANIŞLI Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu'nun tarih ve sayılı kararıyla onaylanmıştır. Enstitü Müdürü 19

23 Ek-3 Özet Sayfası Örneği ÖZET Yüksek Lisans Tezi (veya Dönem Projesi veya Doktora Tezi ) İKİ EKLEMLİ ESNEK ROBOT KOLUNUN MODELLENMESİ VE KONTROLÜ Atakan DOĞAN Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Elektrik-Elektronik Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Altuğ İFTAR 1997, 70 sayfa Bu tezde ilk parçası katı, ikincisi ise esnek bir yapı olan ve uç kısmında kütlesi bilinmeyen ancak belirli bir aralık içerisinde değiştiği varsayılan bir yüke sahip iki parçalı bir robot kolunun modellenmesi ve kontrolü ele alınmıştır. Sistemin dinamik denklemleri Hamilton prensibi kullanılarak türetilmiş ve sistemin dinamiği diferansiyel özdeğer problemi yaklaşımı kullanılarak sonsuz boyutlu bir modelle gösterilmiştir. Robot kolunun katı ve esnek hal dinamiğini ifade eden doğrusal olmayan adi diferansiyel denklemler, MATLAB dilinde hazırlanan bir benzetim programı yardımıyla çözülerek sistemin tepkisi bulunmuştur. Robot kolunun eklem açılarının, herbir eklem için seçilen sabit bir referans sinyali veya bir yörüngeyi takip etmesi ve esnek parçanın uç sapmasının sönümlenmesi için PD kontrolörler ve tekil perturbasyon metodunu temel alan iki zaman ölçekli bir kontrolör tasarlanmıştır. Tasarlanan kontrolörler için sistemin benzetimi yapılarak elde edilen sonuçlar sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Esnek Robot Kolları, PD Kontrol, Tekil Perturbasyon Metodu, İki Zaman Ölçekli Kontrolör, Kinematik 20

24 Ek-4 İngilizce Özet Sayfası Örneği ABSTRACT Master of Science Thesis (veya Term Project veya PhD Dissertation ) MODELING AND CONTROL OF A TWO-LINK FLEXIBLE ROBOT MANIPULATOR Atakan DOĞAN Anadolu University Graduate School of Sciences Electrical and Electronics Engineering Program Supervisor: Prof. Dr. Altuğ İFTAR 1997, 70 pages In this thesis, modeling and control of a 2-link robot manipulator whose first link is rigid and the second one is flexible is considered. The mass of the payload at the tip of the flexible link is unknown but varies in a specific range. The system is modelled using the Hamilton's principle and the dynamics of the system is represented as an infinite dimensional model using the differential eigenvalue problem approach. For a specific number of modes, nonlinear ordinary differential equations which describe the flexible and rigid body dynamics of the robot arm are solved by a simulation program developed in MATLAB in order to find the response of the system. PD controllers and a two time scale controller are designed for the robot arm to achieve tracking of a reference signal or a trajectory and to suppress the tip deviation of the flexible link. Designing the two time scale controller is based on the singular perturbations method. Simulation results for the designed controllers are presented. Keywords: Flexible Robot Arms, PD Control, Singular Perturbation Method, Two Time- Scale Controller, Kinematics 21

25 Ek-5 İÇİNDEKİLER Örneği İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET... i ABSTRACT... ii TEŞEKKÜR... iii İÇİNDEKİLER... iv ŞEKİLLER DİZİNİ... v ÇİZELGELER DİZİNİ... vi SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ... vii 1. GİRİŞ Geçici Suların Oluşumunu Etkileyen Fiziksel ve Kimyasal Faktörler Geçici Suların Ekolojik Özellikleri Su Miktarı Sıcaklık Geçici Suların Önemi MATERYAL VE YÖNTEM Materyal Yöntem BULGULAR TARTIŞMA, SONUÇ VE ÖNERİLER 27 KAYNAKLAR Ek-1 Deney Sonuçları Ek-2 İstatistiksel Değerler

26 Ek-6 ŞEKİLLER DİZİNİ Örneği ŞEKİLLER DİZİNİ 1.1. İniş takımlarının yerleşimi Lastik kesit yüksekliği Amortisörlerin verim ve ağırlık yönünden karşılaştırması İniş takımları tasarım programının bölümleri F o ve S/V o değerlerinin amortisör verimine etkisi F o ve S/V o değerlerinin amortisör maksimum yüküne etkisi

27 Ek-7 ÇİZELGELER DİZİNİ Örneği ÇİZELGELER DİZİNİ 1.1. Isı toplama malzemesi ölçüleri Çeşitli pozisyonlarda iniş takımlarına gelen yükler Uçağın çekilmesi esnasında iniş takımlarına gelen yükler Örnek uçakta kullanılabilecek lastikler Amortisörde piston hareketine bağlı pnömatik yükler Örnek uçak iniş takımlarına etkiyen yükler

28 Ek-8 SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ Örneği SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ A D F R : Lastiğin yere temas yüzeyi (m2) : Lastik dış çapı : Yük (N) : Lastik dış yarıçapı (m) Alt ve üst indisler A F İ L T U a ç f max x y z : Amortisör : Fren : İniş takımı : Lastik : Tekerlek : Uçak : Ana iniş takımı, : Çökme : Frenleme : Maksimum : Uçağın uzunlamasına eksen koordinatı : Uçağın yanlamasına eksen koordinatı : Düşey koordinat 25

29 Ek-9 KAYNAKLAR Örneği (Kaynak Numarasına Göre) KAYNAKLAR [1] Currey, N.S., Aircraft landing gear design: principles and practice, AIAA Education Series, Washington, A.B.D., [2] Bilgin, H. ve Yılmaz, E., Eskişehir ili kil imkanlarının genel ekonomik prospeksiyon raporu. M.T.A. Raporu, No: 4708, Ankara, [3] Kara, F., Turan, S., Stevens, R., Knowles, K.M., Pütün, E. ve Little, J.A., Laminated alümina-aluminium composites, IV. Seramik Kongresi Bildiriler Kitabı (Ed: Turan, S., Kara, F. ve Pütün, E.), Türk Seramik Derneği Yayınları, İstanbul, No: 20, , [4] Anonim, Tarımsal yapı ve üretim, D.İ.E. Yayınları, Ankara, [5] Arslan, G., Bor karbür-alüminyum kompozitlerinin üretimi ve karakterizasyonu, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, [6] Turan, S., Bucklow, I.A. ve Wallach, E.R., Capacitor discharge joining of oxide ceramics, J. Am. Ceram. Soc., 82, , [7] Snyder, R.L., X-ray Diffraction, Characterisation of Materials (Ed: Lifshin, E.), VCH Publishers, New York, A.B.D., , [8] Lichti, W.P. ve Hofstatter, A.F., Method of object consolidation employing graphite particulate, A.B.D. Patent No: , [9] İftar, A., Linear quadratic optimal output feedback problem, [10] Anonim, Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tez Yazım Yönergesi,

30 Ek-10 KAYNAKLAR Örneği (Yazarın Soyadına Göre) KAYNAKLAR Anonim (1999), Tarımsal yapı ve üretim, D.İ.E. Yayınları, Ankara. Anonim (2006), Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tez Yazım Yönergesi. Arslan, G. (2001), Bor karbür-alüminyum kompozitlerinin üretimi ve karakterizasyonu, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. Bilgin, H. ve Yılmaz, E. (1972), Eskişehir ili kil imkanlarının genel ekonomik prospeksiyon raporu. M.T.A. Raporu, No: 4708, Ankara. Currey, N.S. (1988a), Aircraft landing gear design: principles and practice, AIAA Education Series, Washington, A.B.D.. Currey, N.S. (1988b), Aircraft Structures, Kluwer Academic Publishers, Boston, A.B.D. İftar, A. (2005), Linear quadratic optimal output feedback problem. Kara, F., Turan, S., Stevens, R., Knowles, K.M., Pütün, E. ve Little, J.A. (1998), Laminated alümina-aluminium composites, IV. Seramik Kongresi Bildiriler Kitabı (Ed: Turan, S., Kara, F. ve Pütün, E.), Türk Seramik Derneği Yayınları, İstanbul, No: 20, Lichti, W.P. ve Hofstatter, A.F. (1985), Method of object consolidation employing graphite particulate, A.B.D. Patent No: Snyder, R.L. (1992), X-ray Diffraction, Characterisation of Materials (Ed: Lifshin, E.), VCH Publishers, New York, A.B.D., Turan, S., Bucklow, I.A. ve Wallach, E.R. (1999), Capacitor discharge joining of oxide ceramics, J. Am. Ceram. Soc., 81,