PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK BİRİMİ İLETİŞİM BİLGİLERİ. Erkut ERKAN Tel: (139) erkut.erkan@egelisesi.k12.tr

Transkript

1 Merhaba, Özel Ege Lisesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Birimi olarak çıkardığımız Günebakan dergimizin 8.sayısında tekrar sizlerle buluşmuş olmaktan dolayı çok mutluyuz. Bugüne kadar okul içinden ve okul dışından aldığımız geri bildirimlerle Günebakan a gösterdiğiniz ilgiye teşekkür ederiz. Günebakan; sürekli ışığa, aydınlığa, aydınlanmaya yüzünü çeviren bir bitki İstiyoruz ki bu yayın çocuklarımızın eğitimine dönük olarak siz anne babalarla bizleri ortak bir paydada birleştirmeye hizmet etsin. Çocuklarımızın eğitimine ve gelişimine olumlu katkı sağlamayı hedeflediğimiz bu ortak paydanın, zaman içinde bir kültür oluşturmaya temel teşkil edeceğine ve Özel Egeli olmanın farklılığını yaşama uyarlama sürecinde, kendini hissettirecek bir değişimin uzantısı olacağına inanıyoruz. Günebakan ın sürekli güneşe dönük yüzü gibi, çocuklarımıza vereceğimiz eğitimle onların yaşamlarını aydınlatmak, yüzlerini sürekli bizlere dönmelerine ve iyi insan olabilmelerine destek verebilmek dileğimizle İÇİNDEKİLER İçindekiler.. 1 Davranış Eğitimi.. 2 Ayakkabı Kutusu Yaşamın İçinden. 6 Orta Sayfa (Ayrılsak da Anne ve Babayız).. 7 Çocuğunuzdan Mektup Var 9 Bakış Açısı Okulumuzdan Haberler Öğrenci Mutfağı 16 PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK BİRİMİ İLETİŞİM BİLGİLERİ Erkut ERKAN Tel: (139) erkut.erkan@egelisesi.k12.tr Alper PEHLİVAN Tel: (145) alper.pehlivan@egelisesi.k12.tr Esen DİNÇEL Tel: (128) esen.dincel@egelisesi.k12.tr Burcu DÖRTEL Tel: (139) burcu.dortel@egelisesi.k12.tr 1

2 Değerli Özel Egeliler, DAVRANIŞ EĞİTİMİ Bu sayımızda okulumuzda uzun süredir devam eden Davranış Eğitimi çalışmalarımızla ilgili uygulamaları sizlerle paylaşmak ve sürece ilişkin güncellemelerde bulunarak oluşturduğumuz kamuoyunu canlı tutmak istedik. Bildiğiniz gibi Özel Ege Lisesi, akademik yönden mükemmellik merkezi olarak anılmayı hedeflerken, aynı zamanda verdiği mezunlar, öğrencilerinin eğitim süreçlerinde yarattığı farklılıklar, yetiştirdiği insan modeliyle örnek olarak alınan ve bu özelliğiyle de anılan bir okul olmayı hedeflemektedir. Biz bu hedefin; Özel Egeli olmanın bir farklılık olarak algılandığı, öğrencisinden, öğretmen ve velisine, yöneticisinden yardımcı personeline kadar üyesi olunmaktan gurur duyulan bir kurum olmayı başarmakla gerçekleşeceğine inanıyoruz. Yine bu hedefin misyon ve vizyonumuzda ifade ettiğimiz ve kurumsal değerlerimizle nitelik kazandırmaya çalıştığımız bireyleri, topluma kazandırmakla hayata geçeceğinin farkındayız. Bizler öğrencilerimizin öğretim süreçlerine en üst düzeyde katkıda bulunmaya çalışırken, onların eğitim süreçlerini de önemsiyoruz. Saygın ve aranan bir kişilik geliştirmelerine, erdemli ve sağduyulu bireyler olabilmelerine ortam hazırlamayı ve her anlamda destek vermeyi hedefliyoruz. Bu kapsamda uzun yıllardır Hayat Dersleri adı altında sürdürdüğümüz, Pozitif Davranış Geliştirme olarak devam eden ve son altı yıldır planlama, strateji geliştirme, uygulamaya dönük çalışmalarla yoğunlaştığımız ve Davranış Eğitimi olarak adlandırdığımız çalışmaları yürütmekteyiz. Bu çalışmalarda öğrencilerimize, veli el kitabımızda da belirttiğimiz yaşam boyu gerekli olacak faziletleri, değer yargılarını ve kişilik donanımını kazandırmaya çalışıyoruz. Bu yıl Ekim, Kasım ve Aralık aylarında sırası ile Selamlaşmak, Alçak Gönüllülük ve Adil Olmak-Adaletli Davranmak konularını o ayın Hayat Dersi konusu olarak ele aldık. Ocak ayında da Hoşgörü konusunu ele alıyoruz. Her ay ele alınacak konular doğrultusunda bir yol haritası oluşturmakta ve bu çerçeve planı tüm sınıflarımızda sınıf/şube rehber öğretmenlerimiz aracılığıyla uygulamaya geçiriyoruz. Sınıf içi çalışmaların yanı sıra okul geneline yayılan etkinliklerle her ayın konusunu çok farklı açılardan değişik yöntemlerle ele alıyoruz. Yaratılan bu kamuoyu gündemine öğrencilerimizin ürünlerini de katarak, ele aldığımız konuların davranışa yansıtılması aşamasında önemli adımlar atıyoruz. Davranış geliştirme ve değişim sürecinin oldukça zor ve uzun süreçler içerdiğini bilmekle beraber, attığımız küçük adımları oldukça önemsiyoruz. Çocuklarımızın okul dışı yaşantılarında da sözünü ettiğimiz konularda gelişimlerine destek vermek hususunda siz ailelerimizin yardımlarını da bekliyoruz. Çocuklarımızın iyi insan olabilmeleri sürecinde biz eğitimciler ve siz ailelerin işbirliği sayesinde daha iyi noktalara gelebileceğimiz düşüncesiyle çalışmalarımıza devam edeceğiz. Aşağıdaki linki tıklayarak bu yıl sürdürülen çalışmalar hakkında daha detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz. Davranış Eğitimi Çalışmaları Haberleri İçin Tıklayınız. 2

3 Burcu DÖRTEL İlkokul Psikolojik Danışmanı AYAKKABI KUTUSU Bir anne, gurur ve üzüntü dolu duygularla üniversitede okumaya gidecek oğlunun eşyalarını toplamasına yardımcı oluyordu. Giysileri beraberce kutulara yerleştirip, duvarlardaki posterleri indirirken oğlu da heyecanla pek yakında yaşayacağı maceralardan söz ediyordu. Bu coşkulu konuşma, annenin yatağın altındaki bir ayakkabı kutusunu çıkartmasıyla birden kesildi. "Onu ben alırım, anne " dedi oğlan ve annesinin elinden kutuyu kapıverdi. Dili tutulan anne, o güne kadar iç dünyasını annesiyle özgürce paylaşan oğluna dikkatlice baktı. O anda altın gibi parlayan tatlı anıları anımsarken son on sekiz yıl gözlerinin önünden tatlı bir film şeridi gibi geçti. İşte minik oğlu ilk adımlarını atıp kollarına ulaştı. Şimdi de ocağa değdiği için eli yanan oğluyla evdeki tehlikeler üzerine konuşuyorlar. Birden mekân değişti ve şimdi onun odasında yatağının üzerine oturmuş sohbet ediyor, gülüyor, bazen arkadaşlıklar konusunda gözyaşı döküyor, kızları, okulu ve sivilceleri tartışıyorlar. Bu tekrar tekrar seyredebileceği bir film aslında. Ve birde tüm anılarda daima o minik sarı notlar var. Üzerlerine bazen sadece bir merhaba yazılmış, bazen de oğlunun başarılarıyla ne kadar gurur duyduğunu anımsatan bir not. Bazen karamsar bir günü neşelendirmek, bazen de oğluna sadece onu düşündüğünü göstermek üzere yazılmışlar. Mısır gevreği kutusu, sevilmeyen tarih kitabı, spor çantası ve ceket cebi gibi günlük eşyaların üzerine yapıştırılan belki saçma, lirik, beklenmedik ama yürekten gelen notlar. O notları bırakmak yaşamlarının bir parçası haline gelmiş anne ile oğulun. Koşullar ne olursa olsun, iyi ve kötü günlerde bir annenin sonsuz ve sarsılmaz sevgisinin yansıtıldığı o masum notlar onları birleştiren bir bağ kurmuş aralarında. Anne gülümseyerek, güzel ve özel anılardan gerçeğe isteksizce geri döndü ve kutunun içindekileri merak etmesiyle beraber yüzündeki gülümseme soldu gitti. Biricik oğlu ondan ne saklıyor olabilirdi? Neden bu denli gizemli davranıyordu? Acaba sigara ve uyuşturucu konusunda yeterince bilgi vermiş miydi? İyi bir iş yaptığını ve konuşmak için her zaman ona açık kapı bıraktığını düşünüyordu. Düşünceler içerisinde oğluna yardım etmeye devam etti ve moralini yüksek tutmaya çabaladı ama gözleri devamlı olarak şu anda elbise dolabı ile duvar arasına iteklenmiş duran eski kutuya takılıp duruyordu. O hafta içinde oğlu gitmişti. Bir eğitim ve yaşam arayışı içinde artık onu koruyamayacağı bir dünyaya kollarının arasından uçup gitmişti. Gerçek olan artık yeni bir yaşamı sürdürebilecek kadar özgür olmasıydı. Oğlunun gidişinin ikinci gününde, mutfakta oturmuş kahvesini yudumlarken oğlunun neler yaptığını düşünüyordu. Buruşmaması için gömleklerini hemen asmış mıydı? Gece geç vakte kadar çalışması gerektiğinde yiyeceği cipsler, kurabiyelerle doldurduğu " bakım paket" ini hatırlıyor muydu? Arkadaşlıklar kurabilmiş miydi? Katlanmış pantolonun arasına sıkıştırdığı notu bulmuş muydu? Dört yaşlarındayken ona okuduğu en sevdiği kitaptan alınmış birkaç satırdan oluşuyordu bu not. O kitabı yanaklarından gözyaşları süzülürken okumaya çalışmasını ve oğlunun bir çocuk kitabının annesini ağlatma nedenini sorgulayan şaşkın bakışlarını anımsadı. Ama o kitap yatağa yatma alışkanlıklarının çok özel bir parçası haline gelmişti ve şimdi üzerinde ondan yaptığı alıntının yazılı olduğu küçük not oğlunun üniversite yurdundaki odasında duruyordu: Seni sonsuza dek seveceğim, Senden her zaman hoşlanacağım, Yaşadığım sürece Sen benim bebeğim olarak kalacaksın. Bütün çocukluğu ve ergenlik dönemi boyunca gönderdiği tüm o notları yeniden düşündü. Acaba bir etkisi olmuş muydu? Yüzünde küçücük bir gülümseyiş yaratmış ve harcanan küçücük zaman ve çabaya fazlasıyla değmiş miydi? Oğlunu düşünmekten alamıyordu kendisini. Bu yüzden de odasına gidip geriye kalan eşyalarını toplamaya karar verdi. Bu sabah kendini biraz yaşlanmış ve işe yaramaz hissediyordu. Oğlunun odası çok sessiz, çok derli toplu, çok farklı ve çok boştu Elbise dolabı ile duvar arasında unutulmuş kutu dışında. 3

4 O kutu Bu kadar uzun bir süredir sakladığı ne olabilirdi? Sigara mı, uyuşturucu mu? Birlikte bağımlılık ve uyuşturucu üzerine yaptıkları yüzlerce konuşmayı düşündü ve onlardan bir şeyler öğrenmiş olduğunu umdu. Yoksa kutuda daha da tehlikeli bir şeyler mi vardı? Ondan ne saklıyor olabilirdi? Kutunun dışına dikkatlice baktı, sanki içini görmeyi umuyordu. Ama artık öğrenmek zorundaydı. Biraz suçluluk duygusu ile kutuyu kaptı ve üzerindeki bağcıkları açtı. İçindekileri görünce nefesi kesildi ve ruhunun derinliklerinden kopan iç çekişlerle birlikte gelen hıçkırıklara boğuldu. Sevgi dolu notlarla doluydu kutu, onun oğluna yazdığı notlar! Bebekliğinden kalan eski battaniyesinin kenarından çıkarılmış kurdele ile bağlanmışlardı. Kâğıt tomarını çıkardı, elinde biraz evirip çevirdikten sonra birer birer okumaya başladı. Bazıları çok eskilerden geliyordu, bazıları da birkaç haftalıktı. Anne, orada yatağın kenarında oturup bir yandan ağladı, bir yandan da notları okudu. Gözyaşlarını silmek için dolabın üzerindeki kağıt mendillere uzandığında orada duran o sarı yapışkan kağıda yazılmış notu gördü. Ama bu onun yazdığı bir not değildi. Oğlunun o kargacık burgacık yazısıyla daha bir kaç gün önce karalanmıştı. Seni sonsuza dek seveceğim, Senden her zaman hoşlanacağım, Yaşadığım sürece Benim Annem olarak kalacaksın. O da annesinin daha önce kendisine gönderdiği, ona dört yaşından beri okuduğu o özel kitaptan alıntı yapmıştı. Şüphesiz ki, her ebeveyn çocuğuna, çocuklarına karşı hiç bitmeyecek ve sarsılmayacak bir sevgi besler. Bu koşulsuz sevgi doğduğu andan itibaren bebeklere sürekli verilir. Onları sarıp, öpüp, onlara her fırsatta "seni seviyorum " denir. Ancak çocuklar büyüdükçe günlük işlerin yoğunluğu arasında ebeveynlerin bu doğal tepkileri azalmaya başlar. Malesef onlara ne denli değer verildiğini bildikleri varsayılmaya başlanır. Onları arabayla oradan oraya taşımak, maçında tezahürat etmek ve çorabını yıkamak koşulsuz sevgiyi göstermenin en iyi işaretleri olarak görülür. Ama çocuklar büyümenin zorluğunu o denli yoğun hissederler ki, bu süreçte zaman zaman özgüvenlerinin azalmasının acısını duyarlarken, artan sorumluluklarıyla baş etmeye çalışırken ve güven, aidiyet, duygularını tatmin etmeye çabalarken aslında yaşadıklarının en iyi ilacı, onların temel ihtiyaçları anne babaları tarafından gördükleri sevgidir. Nasıl yiyecekler ve uyku onların bedenini besliyorsa, sevgi ve şefkat gösterilmesi de ruhlarını besler ve büyümenin zorluklarına karşı onları güçlendirir. Böyle sevgi mesajlarının eksikliği ruhlarını zayıf düşürür ve çocukların günleri ebeveynlerinin " şunu yap ", " şunu yapma " ya da "unutma ", " hemen yap " sözleriyle dolarak akıp gider. Belki her hatırlatma, her uyarı gerekli mesajları içermektedir ama çocukların ruhunu okşamayan bu mesajlar koşulsuz sevgiyi aktaramamaktadır. Gelin bu yazıyı okurken bir yandan da bu hafta çocuklarınız hakkında ne denli olumlu şey düşündüğünüzü anımsayın. Bunlardan kaç tanesini çocuğunuzla paylaştığınızı düşünün. Sizleri ne denli çok kez mutlu edip, şaşırtıp duygulandırmışlardır ve siz bunları ne denli seyrek olarak ifade etmişsinizdir. Onları sessizce oynarken ya da okurken ne denli çok seyretmişsinizdir ve yüreğiniz kaç defa sevgiyle dolmuş ama yine de sessiz kalmışsınızdır. Ya da kirli çoraplarını sepete koyduğunu görmüş, ne denli harika bir çocuk diye düşünmüş ama bunu söylememişsinizdir. Belki de çocuklarınıza bakıp onların o tatlı bebekliklerini anımsadığınızda bunu sadece kendi beyninizin derinliklerinde saklamışsınızdır. Bu sevgi dolu düşünceleri çocuklarınızla paylaşmalısınız çünkü çocuklarınızın buna gereksinimleri var. 4

5 Bilmelisiniz ki, çocuğunuzun hayat boyu yaşamında karşılaşacağı zorluklara karşı oluşturacağı koruyucu duvar o sözcüklerle sağlamlaştırılabilir. Özgüvenin oluşmasına, gerçekten ve tamamı ile sevildiği duygusunun kazanılmasına yardım edenler de o sözcüklerdir. Bugünden sonra; Bir daha ki sefer çocuğunuza bakıp " Şu tatlı surata bak, onu gerçekten seviyorum diye düşündüğünüzde, ona " tatlım dünyanın en tatlı yüzüne sahipsin ve ben seni gerçekten çok seviyorum " diyebilirsiniz, Bir daha ki sefer çoraplarını kirli sepetine atılmış olarak bulduğunuzda yanına gidip " Harika! Sen muhteşem bir çocuksun " diyebilirsiniz, Düzelttiğiniz yatağının üzerine " Tatlı rüyalar canım oğlum " diye bir not bırakabilirsiniz, Çalışacağı bir ders kitabının içine yüreklendirici bir not yapıştırabilirsiniz, Ya da bir konserden önce müzik aletinin içine konan güven verici bir not yazabilirsiniz, Yemek çantasına konmuş bir espri de çocuğunuzun hoşuna gidecektir ve eminim yiyeceği sandviç kadar besleyici olacaktır. Tüm bu sayılanlar Ne kadar zamanınızı alır?, Kimseyi incitir mi? Ne dersiniz? denemeye değmez mi?. Bir kere başladınız mı, gün içinde koşulsuz sevginizi ifade etmeniz için sonsuz sayıda fırsat yakalayacaksınız. Duygularınızı ifade etmenizi engelleyecek hiçbir şey olamaz. Haydi o zaman bugünden itibaren başlayın. Elinize bir kalem alın ve birkaç fırsat yakalayın 5

6 Erkut ERKAN İlkokul Psikolojik Danışmanı YAŞAMIN İÇİNDEN Dört yaşlarında bir erkek çocuğu ve babası araçlarında seyir halindeler. Saat çok geç değil ancak kış günü olmasından dolayı hava kararmış durumda ve sert esen bir rüzgarla acı bir soğuk var. Hatta bazen rüzgarın etkisi o kadar şiddetli ki, seyir halindeki araçları trafikte durduğunda otomobili hissedilir şekilde sallıyor. Bir ara yolun kenarında yürümekte olan oldukça yaşlı bir kadın babanın gözüne ilişiyor. Kadın, yürümekte dahi zorlanılan hava koşullarında iterek bir el arabasının üstünde çekmeceli küçük bir şifonyeri taşımaya çalışıyor. Anlaşılan o ki mağaza sahibi taşıyabilmesi için kadına böyle bir çözüm üretmiş. Baba yolun sağında bulabildiği bir yere aracını çekiyor. Oğlunun neden durduk sorusuna alel acele cevap vermeye çalışarak aracından iniyor ve yaşlı kadının yanına gidiyor. Yaşlı kadın babanın gideceği yere kadar götürme konusundaki tüm ısrarına rağmen bolca hayır duaları ederek yoluna devam etmek istiyor. Eliyle işaret ederek evinin iki sokak sonra hemen sokağın başında olduğunu ve çok az bir mesafede oturduğunu belirtiyor. Araca geri dönen baba çocuğunun soru yağmuruna anlayabileceği düzeyde açıklamalar yapmaya çalışarak yoluna devam ediyor. O günden sonra bu yaşanan olay sonrasında ne babayla çocuk arasında ne de evde anneyle paylaşılan bir başka gündem olmuyor ve konu orada kalıyor. Yaklaşık bir hafta on gün sonra babanın olmadığı bir ortamda anne ve çocuk yine araçla bir yere gidiyorlar. Arka koltukta oturan çocuk bir anda aracı kullanan annesine telaş ve heyecan içinde sesleniyor: Anne dur dur, yaşlı bir dede var, bastonlu. Bak çok zor yürüyor ona yardım edelim. Anne ne olduğunu anlamaya çalışırken araçları seyir haline devam ediyor. Çocuk ısrarla ve inatla ses tonunu yükselterek aynı şeyleri tekrarlıyor. Anne durmanın mümkün olmadığı bir yerde olduklarını ve trafik polisinin izin vermediğini söyleyerek çözüm bulmaya çalışıyor. Ancak oğlu gün boyu bu konu üzerinde annesiyle uzun dialoglara girerek ikna olmaya ihtiyaç duyuyor. Akşam annenin yaşanan durumu babayla paylaşması ve babanın önceki yaşanan olayı hatırlaması durumu daha anlaşılır bir hale getiriyor. Bu yazımda fazla söze gerek yok deyip yaşanan bir olayı sizlerle paylaşmak istedim. Yetişkin olmanın, anne baba olmanın, aile olmanın çocuklarımızın duygu, düşünce ve davranışları üzerinde birinci derecede büyük etkileri var. Her zaman onların göz hapsinde olduğumuzu, rol model teşkil ettiğimizi gözden kaçırmamak dileğimle 6

7 ORTA SAYFA AYRILSAK DA ANNE VE BABAYIZ Aile kurumumuzun toplumsal yaşantımıza kattığı ve kültürel geçmişimizle beslenerek bizlere sağladığı çok önemli değerler var. Bizi biz yapan, diğer birçok toplumdan ayrımlaşmamızı sağlayan aile kurumumuz gün geçtikçe değerini ya da işlevini yitirmeye başladı. Tüm olumsuzluklara ve zorluklara rağmen önem ve değerini koruduğuna-koruyacağına olan inancımız olmakla birlikte, yaşanan ve gözlemlenen olaylar karşısındaki gerçekliği de göz ardı etmemek gerektiğine inanıyoruz. Aile kurumunun bugününe ilişkin sosyolojik, ekonomik, teknolojik ve kültürel açılardan ele alınarak birçok yorum yapmak mümkün olabilir. Ancak bu, durum tespiti yapmaktan öteye geçmeyeceği ve bugün çocuklarımızın içinde bulunduğu koşullara çözüm getirmeyeceği için şimdilik önceliğimizi oluşturmuyor. Boşanmış ailelere ve çocuklarına mercek tutmaya çalışacağımız yazımızda evliliğin hukuksal açıdan bitebileceğine, ancak çocuklarımız için üstlendiğimiz anne ve babalık rollerinin boşanmayla sonlanmadığına yer vermek istiyoruz. Belki de sizlere tuhaf gelebilir ama biten evliliklerde de aile olmanın devam edebileceğine inanmaktayız. Çünkü boşanmak çocuğunuza karşı üstlendiğiniz anne ve baba rolünüzü ve bunun gereklerini değiştirmiyor. Onun annesi olarak, onun babası olarak ayrılmış olsak bile, onun ailesini teşkil ediyoruz. Bu varlığı çocuklarımıza hissettirebilmeyi onlara borçlu olduğumuz en önemli sorumluluk olarak görüyoruz. Çok sayıda boşanmış aile profili gözlemlemekte ve bu süreçlerin içinde ortak paydayı teşkil eden çocuklarımızdan dolayı detaylı bilgiye sahip olabilmekteyiz. Çocukların karşılaştığı en ciddi sorunların ve travmaların nedeni olarak anne babasının boşanmış olmasını değil, sonrasında annelik ve babalık sorumluluğu bilincini yitirmiş olmalarını görüyoruz. Yitirilen sorumluluk ve bilincin yalnızca çocukların eğitim ve benzeri süreçleriyle sınırlı şeyler olmadığına inanıyoruz. Hatta çoğunlukla bu konularda fazlaca yaşanan problemler yok. Ancak daha çok doğru yetişkin tutumu geliştirmek, çocuğun gelişiminde doğru anne ve doğru baba tutumları ortaya koymakta yaşanan sıkıntılar olduğunu gözlemliyoruz. Ayrılan eşlerin boşanmalarına rağmen aralarında var olan sorunları, hesaplaşmaları çocuklar üzerinden birbirlerine yansıtmaları bu bilinçsizliğin en sık rastlanan örneklerinden sayılabilir. Annenin babayı, babanın anneyi eleştirerek, kötüleyerek çocuklar üzerinde oluşturdukları duygusal baskı ve gerginlik, hangi yaşta olursa olsun çocukları olumsuz etkilemekte. Bu olumsuzluk onların duygusal, sosyal, akademik her alandaki süreçlerine negatif yansımalarla kendini göstermekte. Hatta bazı çocuklar bu süreçte kendilerini sorumlu tutarak ve suçlayarak bugün ve yarınlarında ruhsal sağlıklarını çok ciddi tehdit altında bırakacak psikolojik sorunlar arasına itilmekteler. Değerli Anne ve Babalar; boşanmayla sadece medeni durumunuzda değişiklik olduğunu, çocuklarımızdan boşanmadığınızı, onların bugün ve yarın sizlere ihtiyaç duyduğunu, sağlıklı bir yetişkin bilinciyle çocuklarınıza sağduyulu, yapıcı ve duygularınızdan arınmış düşünce ve tutumlarla yaklaşmanız gerektiğini söylemekte yarar görüyoruz. İki yetişkinin aralarındaki sorunların faturasını çocuklara ödetmek kadar haksız, bencil ve sorumsuz bir yetişkin tavrının anne, baba kimliğimize gölge düşüreceği kanaatindeyiz. Kendi açınızdan yüzde yüz haklı olduğunuzu düşündüğünüz durumlarda bile, çocuklarınız üzerinden bu haklılığınıza taraf olmalarını beklemeyiniz. Zaten çocuklarınız gerekli sosyal ve duygusal olgunluğa eriştiklerinde siz anne ve babaları için objektif düşüncelere sahip olacaklardır. İsteseniz de istemeseniz de onlar bazı hesapları sizin önünüze koyup açıklama bekleyecekler ya da anne baba olarak size verdikleri değer, biçtikleri kıymet doğrultusunda ilişkilerini düzenleyeceklerdir. 7

8 Boşanmış ailelerde gözlediğimiz diğer bir özellik ise çocuklarına karşı aşırı hoşgörülü, verici ve hassas yaklaşımlardır. Annelerin daha çok duygusal açıdan incinmesin isteği, babaların çocukların istek ve arzularına karşı sonsuz bir cömertlikle sağladıkları imkanlar farkında olmadan onlar adına risk teşkil eden unsurlar haline dönüşmektedir. Anne babanın ayrılığı çocuklarımızla kurduğumuz iletişimde belki normale göre daha dikkatli ve özenli bir ilişki geliştirmemizi gerektiriyor olabilir. Ancak bu özen ve hassasiyetin kuralsızlık, sınırsız hoşgörü, günlük ve durumsal çözümler üzerine kurulu bir yapıya dönüşmesi aslında çocuklarımızın da tercih etmedikleri bir durumdur. Çocuklarımız anne ve babasının verdiği sevgi, ilgi ve şefkatin niceliksel ifadesi ya da sunduğu ayrıcalıktan çok, onlarla kurduğu köprünün samimi, sağduyulu, güvenli ve tutarlı taraflarını yani nitelik açısından kalitesini önemsemektedir. Bu durum aslında sadece boşanmış aileler için değil tüm aileler ve ilişkileri için geçerlidir. Ayrılmış anne babaların özel durumlarından dolayı çocuklarına karşı daha duygusal yaklaştıklarını ve tutum geliştirme konusunda zorlandıklarını söyleyebiliriz. Anne baba ayrılığı süreci yaşayan çocuklarda gözlenen sorunların büyük kısmının duygusal yoksunluktan değil, yanlış anne baba tutumları ya da tutumsuzluklardan kaynaklandığını söylemenin yanlış olmayacağı kanaatindeyiz. Boşanma sonrası anne ya da baba velayetinde kalan çocuğa ilişkin yasaların öngördüğü görüşme gün ve saatlerinin hukuksal bir çözüm olduğu, anne babanın bu konudaki anlayışlı ve sağduyulu tutumlarının çocukların ruh sağlığı için önem teşkil ettiğini de vurgulamamız gerekiyor. Hukuksal ölçülerin asgari bir çözüm olduğu ve ihtiyaçlara göre anne babaların esnek yaklaşımlara sahip olmasının yararlı olacağını söylemekte de fayda görüyoruz. Yine boşanma sonrası anne ya da babanın yeni bir evlilik yapması, bu evlilikten doğan kardeşler gibi tablolarda sıkça karşılaştığımız durumlar olarak sıralanabilir. Daha karmaşık süreçleri barındıran ve daha spesifik olan bu durumlar karşısında çocuklarımıza karşı üstlendiğimiz sorumlulukların ve sağduyulu yetişkin tavrımızın çok daha önemli hale geldiğini düşünüyoruz. Bu süreçleri yönetme konusunda kendinizi ve çocuğunuzu hazır hissetmiyorsanız, zorlandığınızı düşünüyorsanız, profesyonel destek ve yardım almakta önemli çözüm yollarından biri olarak değerlendirilebilir. Boşanmış fakat çocuğunun anne ve baba sı olarak aile olmayı sürdürebilen, onların kendilerini ailesiz hissetmelerine izin vermeyen sağduyulu yetişkinler olabilmeniz dileğimizle 8

9 Alper PEHLİVAN Ortaokul Psikolojik Danışmanı ÇOCUĞUNUZDAN MEKTUP VAR! Bu sayıda Prof. Dr. Atalay Yörükoğlu nun çocuklarımızı ve onların duygularını çok iyi dile getiren, birçoğunuzun bildiği ve çocuk eğitimi konusunda klasikler arasına girmiş bir yazısını sizlerle paylaşmak istiyorum. Sevgili Anneciğim, Babacığım Bütün duygu ve düşüncelerimi dile getirebilseydim size şunları söylemek isterdim: Deneme ile öğrenirim. Bana oyunda, arkadaşlıkta, işimde özgürlük tanıyın. Beni her yerde, her işimde koruyup kollamaya çalışmayın. Davranışlarımın sonuçlarını kendim görsem daha iyi öğrenirim. Bırakın kendi işimi kendim göreyim, büyüdüğümü başka nasıl anlarım? Büyümeyi çok istiyorsam da ara sıra yaşımdan küçük davranmaktan kendimi alamıyorum, bunu önemsemeyin ama siz beni şımartmayın. Hep çocuk kalmak isterim sonra Her istediğimi elde edemeyeceğimi biliyorum. Ancak siz verdikçe almadan edemiyorum. Bana yerli yersiz söz de vermeyin, sözünüzü tutamayınca sizlere güvenim azalıyor. Bana kesin ve kararlı davranmaktan çekinmeyin. Yoldan saptığımı görünce beni sınırlayın. Koyduğunuz kurallar ve yasakların hepsini beğendiğimi söyleyemem. Ancak hiç kısıtlanmayınca ne yapacağımı şaşırıyorum. Tutarsız davrandığınızı görünce hem bocalıyor hem de bundan yararlanmadan edemiyorum... Beni dinleyin. Öğrenmeye en yakın olduğum anlar soru sorduğum anlardır. Açıklamalarınız kısa ve açık olsun. Öğütlerinizden çok davranışlarınızdan etkilendiğimi unutmayın. Beni eğitirken ara sıra yanlışlar yapabilirsiniz, bunları çabuk unuturum. Ancak birbirinize saygı ve sevginizin azaldığını görmek beni yaralar ve sürekli tedirgin eder. Çok konuşup çok bağırmayın. Yüksek sesle söylenenleri pek duymam. Yumuşak ve kesin sözler bende daha iyi etki bırakır. Ben senin yaşındayken diye başlayan sözleri hep kulak ardı ederim 9

10 Küçük hatalarımı büyük suçmuş gibi başıma kakmayın. Beni korkutup sindirerek, suçluluk duygusu aşılayarak usandırmaya çalışmayın, yanlış davranışım üzerinde durup düzeltin. Ceza vermeden önce beni dinleyin, suçumu aşmadığı sürece cezama katlanabilirim. Beni yeteneklerimin üstünde işlere zorlamayın, başarabileceğim işleri yapmamı bekleyin. Başarmam için beni destekleyin, hiç değilse çabamı övün. Bana güvendiğinizi belli edin. Beni başkalarıyla karşılaştırmayın, umutsuzluğa kapılırım. Benden yaşımın üstünde olgunluk beklemeyin. Bütün kuralları birden öğretmeye kalkmayın. Bana süre tanıyın. Yüzde yüz dürüst davrandığımı görünce ürkmeyin. Beni köşeye sıkıştırmayın, yatağa sığınmak zorunda kalırım. Sizi çok bunalttığım sırada bile soğukkanlılığınızı yitirmeyin. Kızgınlığınızı haklı görebilirim ama beni aşağılamayın. Hele başkalarının yanında onurumu kırmayın. Unutmayın ki ben de sizi başkalarının yanında güç durumlara düşürebilirim. Bana haksızlık ettiğinizi anlayınca açıklamaktan çekinmeyin. Özür dileyişiniz size olan sevgimi azaltmaz; tersine size daha çok yakınlaştırır. Aslında ben sizleri olduğunuzdan daha iyi görüyorum. Bana kendinizi yanılmaz ve erişilmez göstermeye çabalamayın. Yanıldığınızı görünce üzüntüm büyük olur. 10

11 Biliyorum, ara sıra sizi üzüyor, belki de düş kırıklığına uğratıyorum. Bana verdiklerinizin yanında benden istediklerinizin çok olmadığını da biliyorum. Yukarıda sıraladığım istekler size çok geldiyse birçoğundan vazgeçebilirim; yeter ki beni ben olarak seveceğinize olan inancım sarsılmasın. Benden örnek çocuk olmamı beklemezseniz, ben de sizden kusursuz anne baba olmanızı beklemem. Sevecen ve anlayışlı olmanız bana yeter. Sizin çocuğunuz olarak doğmak elimde değildi ancak seçme hakkım olsaydı sizden başka kimsenin çocuğu olmak istemezdim! Sevgiler çocuğunuz. Prof. Dr. Atalay Yörükoğlu (Çocuk Ruh Sağlığı Kitabından alınmıştır) 11

12 Uzm.Psk. Esen DİNÇEL Lise Rehber Öğretmeni BAKIŞ AÇISI Günebakan ın bu sayısında biraz kendimize kulak verelim istiyorum. Yazdıklarımı okuduğunuz sürece her şeyi bir kenara bırakıp sadece okuduklarınızda kalabilir misiniz? Her şey karmakarışık ve tüketici gelmiyor mu bazen size de? Yapılması gerekenler, yetişmesi gerekenler, hep bir koşuşturmaca, yürek çarpıntısı... Oldu-olmadı, istediğim gibi olmadı, ödevler, sınavlar, raporlar, çocuklar, anne- babalar... "Oooooffffff yeter, üstüme gelmeyin" demek istemiyor musunuz zaman zaman? Özellikle de anneler, sözüm size! Peki niye böyle? Hep mi böyle, herkes mi böyle? Cevaplar önemli! Cevaplar bizde. Sorularla epey kafa karıştırmak mümkün. Aslında biraz soru sorup kafa yorsak bir şeyler değişmez mi? Bence değişir. Ben de birlikte düşünelim istiyorum. Niye ben bu konuya takıldım ondan da bahsedeyim. Çevreme baktığımda huzursuz, gergin ve kaygılı pek çok insan görüyorum; bunların büyük bir çoğunluğu öğrencilerim, daha 18 yaşında bile değiller. Ne ola ki onları bu kadar gergin hale getiren? Cevaplarınızı duyar gibiyim: "İşleri zor çocukların hocam, kolay mı üniversiteyi kazanmak?" Evet çok kolay sayılmaz, ancak onlar gibi yaklaşık bir milyon insan var, hepsi mi böyle gergin, kaygılı ve huzursuz? Üstelik hayatlarında ciddi bir kayıp, travma ya da önemli bir yaşam olayı yok iken. Ya da bir yetişkin modeline bakalım: Her şey kontrolü altında olsun, her şey kendi istediği gibi olsun isteyen; lisede çocuğu 95 altında not alırsa okuldan alacağını söyleyen, bir netle tıp fakültesine giremediğinin acısını dolaylı yollarla yansıtan ve bu nedenle de çocuğunun da kendisinin de hayatını zorlaştıran bir ebeveyn. Yazarken bile içim sıkıldı Temel hareket noktası olaylara bakış açımız. Çünkü aynı koşullarda olan her insan aynı tepkiyi vermiyor benzer olaylara. Özetle yaşam tarzımıza bir bakalım istiyorum; hayatımızı güçleştiriyor muyuz yoksa hayat denen oyunu kuralına göre oynayıp tadını çıkarabiliyor muyuz? Bu arada hayatın anlamını keşfedemeyenlere küçük bir ipucu: Yaşamak sadece yaşamak... İnsanların bakış açısı yani olayları, durumları nasıl algıladığı ve yorumladığı onların nasıl tepki vereceğini belirler. Başka bir deyişle, düşünce biçimimiz duygu ve davranışlarımızı etkiler. Dolayısıyla bir durumu stresli olarak algılamak tamamen düşünce yapımızla ilişkilidir. Yetenek sınavına giren iki kişi düşünelim, birisi bu sınavı yeteneğini sergilemek için bir fırsat olarak değerlendiriyor, diğeri ise yeteneğinin sınanacağı; hata yapmaktan korktuğu ve rezil olabileceğini düşündüğü bir ortam olarak algılıyor. Durum (yetenek sınavı) aynı olmasına rağmen fırsat (olumlu bir bakış açısı) olarak değerlendirildiği noktada öne çıkan duygu kendine güven olacak ve bu performansı yükseltecektir.ikinci örnekte durum tehdit (olumsuz değerlendirme) algılandığı için, yaşanan duygu; kaygı (olumsuz), performans ise düşük olacaktır. Buradan yola çıkarak, olayların kimi insan tarafından stresli algılanırken kimi insan tarafından baş edilebilir algılanmasının nedeninin bakış açısı farklılıklarından kaynaklandığını söyleyebiliriz. Bu algıya neden olan pek çok etken vardır. Genetik yatkınlık, aile içindeki öğrenmeler, sosyal çevrenin etkileri, yanlış inançlar, geçmiş yaşantılarımız ve otomatik düşünce yapıları. Oldukça geniş bir konu aslında. Kendinize şöyle bir baktığınızda, özellikle 30 yaşından sonra, hiç benzemek istemediğiniz anne ya da babanıza ne kadar da çok benzediğinizi dehşetle fark edersiniz. Üzülmeyin hepimizin başına geliyor. Tabii eş zamanlı olarak anne ve babalarımızın ne demek istediğini fark edip onları anladığımız yaşlara da denk gelir bu dönemler. Bir diğer gözlemim de şöyle: Ne zaman kaygılı bir öğrenci görsem kime benzediğini sorarım ona, cevap genelde nettir: Annem ya da babam Dolayısıyla ya genetik olarak geçer bu özellikler ya anne babamızın olaylara verdiği tepkileri öyle öğreniriz ki aynı şekilde tepkiler veririz. 12

13 Örneğin: telefondaki kişiyle görüşmek istemeyen ebeveyn evde olmadığının söylenmesini ister, böylece çocuğuna model olur, benzer durumlarda yalan söylenebileceğini öğretir çocuğuna. Ya da belirsizlik durumlarında hep kötü bir şey olacakmış senaryoları yazan bir anne; evden bir tıkırtı geldiğinde hırsız olduğunu düşünür, eşi telefonunu açmadı diye kaza geçirdiğini düşünür. Bir de mükemmeliyetçi insanlar de çoktur çevremiz de, onlar durumları hep kötü- iyi, var-yok, mükemmel- başarısız, hiç çalışmıyor-hep çalışmalı, siyah-beyaz gibi iki uçluymuş gibi algılanır. Yok mudur bunun bir arası? Grinin tonları, daha iyiler, fena değiller, daha iyi olacaklar Bazılarımız da hep kurallar koyarlar kendilerine, cümleler hep -meli, -malı diye biter: Çok başarılı olmalıyım, bu raporu bitirmek için nefes almadan çalışmalıyım, Hata yapmamalıyım Bunu hem kendileri için isterler, hem de yakın çevresindekilerden de bunu beklerler. Bu şekilde düşünen insanların yanlış inançlara sahip olduğunu görürürüz. Başarılı olmazsam beni sevmezler, Hata yaparsam beni aptal sanırlar, Bir iş ya tam yapılır ya hiç yapılmaz Heyecanlandığım belli olursa rezil olurum Benzer inanışlar otomatik olarak olumsuz düşüncelere ve ardından olumsuz duygulara yol açarlar. Bu tarz bir bakış açısıyla aslında hayat çok zordur. Peki ne yapalım? Yukarıda okuduklarınızla sizin düşünce ve duygularınız arasında benzerlikler görüyorsanız bu durumu ciddiye almanızı öneririm, çünkü bir süre sonra, kalp yetmezliği, yüksek tansiyon, mide rahatsızlıkları, depresyon gibi hastalıklara yakalanabilirsiniz. Önemsediğim bir kaç temel noktayı vurgulamak istiyorum. Bu öneriler herkes tarafından uygulanabilecek maddi külfeti olmayan önerilerdir. Öncelikle Ben yapamam düşüncesini bir kenara koymanızı isterim. - Yürüyün: Haftada 3 gün 45 dakikalık yürüyüşler depresyonu önleme konusunda etkilidir. Mümkünse bunu açık havada yapın. Tempolu en az 30 dakikalık haftada 3-4 günlük yürümenin yaratacağı farkı ancak deneyerek görebilirsiniz. Buradaki püf nokta 3 gün yürüyemediğinizde, yürümeyi bırakmak değil, haftaya yeniden yürümeye devam etmek olabilir. Hafta da bir gün yürümek, hiç yürümemekten iyidir. Az, hiç yoktan iyidir. Bu aralar benim de yeni ilkem bu - İlgi duyduğunuz herhangi bir konu için zaman yaratın: Örgü örmek, bulmaca çözmek, puzzle yapmak, sosyal yardım faaliyetlerinde bulunmak, dans etmek, resim-fotograf sergisini gezmek, film izlemek, resim yapmak, fotograf çekmek. Her şey olabilir. Özellikle bu etkinlik, yaparken kendinizden geçtiğiniz bir şey ise inanılmaz bir rahatlama yaratacaktır. - Sosyalleşin: Keyifle sohbet ettiğiniz arkadaşlarınızla buluşun. Çok yakın arkadaşlarınızla dertleşin. Sıkıntı paylaşınca azalır, tek sıkılan da emin olun siz değilsinizdir. - Uyku düzeninize, beslenmenize ve sağlığınıza dikkat edin: Sağlığımız yerinde olmadığı zaman geride kalan teferruattır. Biliyoruz ki, haftada yedi gün, günde yirmi dört saat var ve bu herkes için eşit. Hayatınızda yapacağınız değişiklikler zaman kaybı olarak değil, verim ve mutluluk olarak size dönecektir. Rahatladığınız zaman sorunlara farklı çözümler bulma olasılığınız artacaktır. Hayatla baş edemediğinizi düşünüyorsanız psikologlar ne güne duruyor? Yardım isteyin. Kendinizi önemsemeniz dileğiyle.. 13

14 OKULUMUZDAN HABERLER 5. sınıf öğrencilerimiz Efes-Selçuk a bir gezi gerçekleştirdiler. 3. sınıf öğrencilerimiz, çevre bilinci kazanmak amacıyla Bu Benim Dünyam projesini hayat geçirdi. Yurtdışı işbirliği çalışmalarımıza bir yenisini daha ekledik: Princeton Üniversitesi nin MUN Konferansı na Katıldık. 10 Kasım Atatürk ü Anma etkinlikleri kapsamında Atatürk ün Sevdiği Şarkılar Konseri YEKM nde sunuldu. 3.sınıf öğrencilerimiz Bilinçli Tüketici Olalım konusunu pekiştirmek amacıyla Forum Kipa alış veriş merkezine gezi düzenlediler. 3.,4. ve 5.sınıf Bilgisayar Kulübü öğrencileri Vatan Bilgisayar ı ziyaret ettiler. 14

15 Rehberlik Birimi Salı Perşembe Söyleşileri programı uygulaması devam ediyor. Ayın yazarı uygulamamızda Aralık ayı konuğumuz Onur Şimşek oldu. Şekerden Kraliçe Olur mu? adlı çocuk oyunu YEKM nde sergilendi Dokuz Eylül Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Piyano Anasanat Dalı Öğretim üyesi Demet Eytemiz in öğrencileri Özel Egeliler için bir yeni yıl konseri sundu. Değişim programı çalışmaları kapsamında Çin Fudan Lisesi öğrenci ve öğretmenlerinden oluşan bir grubu okulumuzda konuk ettik. Öğrencilerimiz 2013 ü Selamlıyoruz konulu resim sergisiyle çalışmalarını bizlerle paylaştılar. 15

16 ÖĞRENCİ MUTFAĞI 4.sınıf öğrencilerimiz beğendikleri ünlülere yönelik bir proje çalışması yaptı Münazara ekibimiz Türkiye Münazara Ligi nin Ankara da yapılan ön elemesini başarıyla geçti. 1.,2. ve 3.sınıf öğrencilerimiz Ege Lösemili Çocuklar ve Onkoloji Derneği ne destek vermek amacıyla kermes düzenlediler. Öğrenci Platformu çalışmasında Verimli Çalışma Yöntemleri konusu ele alındı. Öğrencilerimiz düzenlenen uluslar arası matematik yarışmalarında onur listesinde yer almaya hak kazandılar. Çevre Kulübü öğrencilerimiz okul bahçemizde ağaç dikme etkinliğine katıldılar. 16