E-KİTAP OKUYUCULARIN KULLANIM DENEYİMLERİNE YÖNELİK ALANYAZIN İNCELEMESİ A LITERATURE REVIEW: E-BOOK READERS USING EXPERIENCE

Transkript

1 E-KİTAP OKUYUCULARIN KULLANIM DENEYİMLERİNE YÖNELİK ALANYAZIN İNCELEMESİ A LITERATURE REVIEW: E-BOOK READERS USING EXPERIENCE Gürkan YILDIRIM Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi gyildirimbote@gmail.com Selçuk KARAMAN Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi selcukkaraman@gmail.com Embiya ÇELİK Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim AraĢtırma ve Uygulama Merkezi embiya@gmail.com Münevver ESGİCE Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim AraĢtırma ve Uygulama Merkezi munevveresgice@gmail.com ÖZET: TaĢınabilir aygıtların nitelik ve alternatiflerinin artmasıyla basılı materyaller gün geçtikçe yerini elektronik ortamlara bırakmaktadır. Buna paralel olarak elektronik kitap ve elektronik kitap okuyucular yaygınlaģmaya baģlamıģtır. Tablet bilgisayarlardaki geliģimin de etkisiyle bir çok eğitim kurumu elektronik kitap uygulamalarını planlamaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı de FATĠH projesi kapsamında elektronik kitap uygulamasına geçeceğini ve öğrencilere e-kitap okuyucu olarak tablet bilgisayarlar dağıtacağını duyurmuģtur. Bu çalıģmalara yön vermesi ve e-kitap okuyucular konusunda atılacak adımlara dayanak olması açısından bilimsel birikimin ortaya çıkarılması önemlidir. Bu noktadan hareketle yürütülen bu çalıģmanın amacı; e- kitap okuyucu kullanımına iliģkin uygulama içeren bilimsel çalıģmaları inceleyerek; e-kitap okuyucuların okuma sürecine etkileri, kullanıcı beğeni ve tercihlerini belirleyen özellikleri, cihazların kullanıcılara sağladığı avantajlar ile cihazların sınırlılıkları ortaya çıkarmaktır yılları arasında Web of Science ve ERIC veritabanlarında taranan e-kitap okuyucuların kullanımına iliģkin deneyimlerin yer aldığı çalıģmalar incelenmiģtir. Elde edilen bulgulara göre; e-kitap okuyucuların kapasite, taģınabilirlik ve çoklu ortam özelliklerinin öne çıktığı görülmüģtür. Ayrıca okuma sürecini cihazların ekran boyutu ve çözünürlüğü etkilerken; cihazların arama, not alma, baģka kaynaklara bağlantı verme gibi ek özelliklerinin kullanıcıların beğenisini hitap ettiği saptanmıģtır. Son olarak e-kitap okuyucuları için geliģtirilen içeriklerin ortak bir standarda sahip olmamaları ve içerik paylaģımına izin vermemeleri önemli sınırlılıklar arasında yer almıģtır. Anahtar kelimeler: e-kitap okuyucular, elektronik kitap okuyucular, e-okuyucular ABSTRACT: As the quality and diversity of mobile devices increases printed materials gradually are replaced by electronic media. In parallel, e-book and e-book readers have begun to become widespread. with the advancement in tablet pc, many educational institutions are planning to have e-book applications to support learning. Literature review on usage of e-book readers is important in terms of guiding this kind of actions. It was aimed in this study to reveal effects of e-book readers on reading process, features of e-book readers that appeal to users and pros and cons of e-book readers. The studies, which included experiences of e-book reader users and were indexed on Web of science and Eric between 2000 and 2011, were examined. According to findings, it was emphasized that capacity, mobility and multimedia support are key features of e-book readers. Screen size and resolution mostly affect reading as a process. Reading as a process is mostly effected by screen size and resolution. Note taking, external links and search options are appealed to users. Keywords: e-book readers, electronic book readers, e-readers

2 GİRİŞ Teknolojideki hızlı geliģim insanların günlük yaģantılarında değiģim yaģanmasına sebep olmaktadır. AlıĢılagelmiĢ kitaplar ve okuma alıģkanlıkları gün geçtikçe yerini elektronik ortamlarda hazırlanan kitaplara bırakmaktadır. Bu geliģmeler doğrultusunda kitap, gazete, dergi gibi birçok basılı materyal okurlarına elektronik ortamlardan ulaģmaktadır. Bu sayede geniģ bir veri tabanı oluģmaya baģlamıģ ve kullanıcı sayısı da bununla doğru orantılı olarak gün geçtikçe artıģ göstermiģtir (Braley, Gould, Harline & Larsen, 2010). E-kitap bilgisayar ortamında yada el cihazlarında okunabilecek Ģekilde kitapların elektronik ortama aktarılmasıdır (Lam ve diğerleri. 2009). Daha basit bir Ģekilde ise e-kitaplar metinlerin.doc,.txt,.pdf, HTML veya XML gibi farklı formatlarda hazırlanarak elektronik ortamda eriģime sunulması olarak tanımlanmıģtır (Hawkins, 2000; Ormes, 2002; Mcnight ve Dearnley, 2003; Vidana, 2003). Ancak E- kitaplar geleneksel kitapların ötesinde elektronik ortamlarda açıklama yapılabilen, arama fonksiyonunu gerçekleģtiren ve bağlantıları kullanan dijital nesneler olarak görülebilir (Vassiliou and Rowley, 2008). BaĢka bir ifadeyle e-kitap; elektronik ortamlarda çeģitli protokoller ve yazılımlar sayesinde izlenebilen metin, resim, film ve sesleri barındıran bir medya formatıdır. E-kitap sadece okunan değil aynı zamanda üzerinde çalıģılan ve izlenebilen bir materyal olarak kullanılmaktadır. E-kitaplar okuma iģlevini yerine getirebilecek Ģekilde sade bir yapıda sunulabileceği gibi anlamayı ve hatırlamayı kolaylaģtıracak Ģekilde tasarlanabilmektedir. E-kitapların gün geçtikçe yaygınlaģması bu materyallerin okunmasını sağlayacak cihazların yazılımsal ve donanımsal olarak geliģmesini tetiklemiģtir. Bu amaçla çeģitli marka ve modellerde elektronik kitap okuyucular piyasadaki yerini almıģtır. E-kitap okuyucuları e-kitap ve bilgisayar temelli içeriklerin görünmesini sağlayan mobil cihazlar olarak tanımlamak mümkündür. E-kitap okuyucuları sadece okuma amaçlı olabildiği gibi (Amazon Kindle, Sony Reader), çok amaçlı araçlar (Iphone, Ipad) olarak piyasada görülmektedir (Moore, 2009). E-kitap okuma araçları önceleri sadece e-kitap okuma özelliği bulunan ve kendi bünyesindeki kütüphanelerini gösteren araçlar olarak algılanmıģtır. Ancak geliģen teknoloji ile birlikte akıllı telefon ve tablet bilgisayarların e-kitap okuma özelliklerini içermesi kullanıcı anlayıģlarının değiģmesine sebep olmuģtur. Bu sayede kullanıcılar hem cihazların multimedya özelliklerini kullanmakta hem de bu cihazlar sayesinde rahatlıkla kitap okuyabilmektedir (Moore, 2009). Ayrıca Wilson (2003), e-kitap okuyucuları e-kitap okumak için tasarlananlar, PDA-cep bilgisayarları ve hibrit cihazlar olarak üç gruba ayırmaktadır (Wilson, 2003). E-kitap okuyucular kullanıcıların normal kitap okurken vermiģ oldukları tepkileri birebir elektronik ortama yansıtmayı amaçlamaktadır. Bünyesinde birçok kitabı barındırabilen e-kitap okuyucuları; temel özelliklerin yanısıra ekran aydınlatma, arama, iģaretleme, font değiģtirme, dipnot oluģturma gibi ek özelliklere sahiptirler. E-kitapların tarihsel geliģimi kırk yıla yakın bir geçmiģi kapsamaktadır. E-kitaplar üzerine ilk çalıģma 1971 yılında Gutenberg Projesi ile kitap civarında elektronik kütüphane oluģturma hedefiyle yapılmıģtır (Hart, 1992). Gutenberg Projesinden sonra e-kitaplar hızlı bir ilerleme göstermiģ ve bilgisayar alanında yaģanan geliģmeler e-kitapların da geliģmesine katkı sağlamıģtır (Mutlu, Korkut, ve Yılmaz, 2006). Ġnternet ortamında farklı firmalarca üretilen e-kitap oluģturma ve okuma araçları kullanılmaya baģlanmıģ ve bu araçlar kullanıcılar arasında hızla yayılmaya baģlamıģtır. E-Kitap okuyucuları ise 1998 yılında piyasadaki yerini almaya baģlamıģtır (Jan, 2009) yılında piyasaya çıkan ebookman isimli cihaz ses dinleme ve kaydetme özelliklerine sahip PDA tarzı bir cihaz olarak geliģtirilmiģtir yılında Sony kendi e-kitap okuyucusu olan eink i üretmeye baģlamıģtır. Takip eden yıl pazar değerinin büyük bir çoğunluğunu elinde bulunduran Kindle üretilip 2009 yılında Kindle 2 piyasaya çıkarılmıģtır. Son geliģmelerle birlikte e-kitap okuyucular beraberinde okuyucuların faydalanabileceği kendi kütüphanelerini de geliģtirmeye ve kullanıcıya sunmaya baģlamıģtır. Eğitim kurumları e-kitap konusunda ciddi bir arayıģa girmiģlerdir. Atatürk Üniversitesi AÖF programından birinde yaklaģık 1000 öğrencisine ücretsiz Tablet PC vererek elektronik kitap uygulamasına geçmiģtir. Milli Eğitim Bakanlığı ve UlaĢtırma Bakanlığının ortaklaģa yürütmekte oldukları Fatih Projesi kapsamında öğrencilere Tablet PC ve e-kitaplar sağlayacağını duyurulmuģtur. Türkiye de bazı özel okullar da benzer çalıģmalar yapmaktadırlar. Amaç: E-kitap uygulamalarına karģı artan ilgiye rağmen bu konuda ülkemizde e-kitap okuyucularla ilgili yayınlanmıģ çalıģmalara pek rastlanmamıģtır. Bu çalıģmalara yön vermesi ve e-kitap okuyucular konusunda atılacak adımlara dayanak olması açısından bilimsel birikimin ortaya çıkarılması önemlidir.

3 Bu çalıģma, e- kitap okuyucu kullanımına iliģkin uygulama içeren bilimsel çalıģmaları inceleyerek; e-kitap okuyucuların okuma sürecine etkileri, kullanıcı beğeni ve tercihlerini belirleyen özellikleri, cihazların kullanıcılara sağladığı avantajlar ile cihazların sınırlılıkları ortaya çıkarmaya çalıģan bir derleme çalıģmasıdır. Yapılan bu çalıģma okullarda yaygınlaģması hedeflenen e-kitap okuyucuların seçimine ve etkin kullanımına dair fikirler verebilecektir. Araştırma Soruları: Bu amaçla aģağıda belirtilen araģtırma sorularına cevap aranmaktadır. 1. Alanyazındaki uygulamalı çalıģmalara göre e-kitap okuyucuların okuma sürecine nasıl bir etkisi vardır? 2. Alanyazındaki uygulamalı çalıģmalara göre kullanıcılarının bu cihazlara yönelik beğeni ve tercihleri nasıldır? 3. Alanyazındaki uygulamalı çalıģmalara göre uygulamalı çalıģmalarda belirtilen, e-kitap okuyucuların tasarımı ve kullanımına yönelik öneriler nelerdir? 4. Alanyazındaki uygulamalı çalıģmalara göre e-kitap okuyucuların avantaj ve sınırlılıkları nelerdir? YÖNTEM Bu çalıģmada içerik analizi yöntemi temel alınmıģtır. Bu analiz türü; farklı alanlarda belirli bir süre içerisinde meydana gelen eğilimleri belirlemek ve birbirine benzeyen verileri belirli kavramlar ve temalar çerçevesinde bir araya getirerek okuyucunun anlayacağı biçime dönüģtürmek amaçlandığı için tercih edilmiģtir (Bauer, 2003; Yıldırım & ġimģek, 2005; Freankel & Wallen, 2000). Bu derleme çalıģmasında belirlenen makaleler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiģtir. Evren/Örneklem ÇalıĢma kapsamında Web of Science ve ERIC veri tabanlarında; içerisinde e-book, e-book reader, kindle, sony reader, ipad, tablet pc gibi anahtar kelimelerinin kullanılarak yılları arasındaki e- kitapla ilgili toplam 50 çalıģma taranmıģtır. Bu makalelerden içerisinde kullanıcı görüģlerinin yer aldığı uygulamaya yönelik olan 15 makale bu çalıģma kapsamında ele alınmıģtır. Verilerin toplanması ve analizi ÇalıĢma kapsamındaki makalelere veri tabanları üzerinden ulaģılmıģtır. ÇalıĢma bulguları içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiģtir.. Analizler 4 temel kategori üzerinden yürütülmüģtür. Bunlar e-kitap okuyucuların okuma sürecine etkisi, cihazların kullanıcı beğenisi ve tercihlerini belirleyen özellikleri, cihazların kullanıcılara sağladığı avantajlar ile cihazların sınırlılıklarıdır. Elde edilen bulgular betimsel istatistikî yöntemler (yüzde ve frekans) kullanılarak anlamlandırılmaya çalıģılmıģtır. BULGULAR E-kitap okuyucular konusunda atılacak adımlara dayanak olacak bilimsel birikimi ortaya çıkarmayı amaçlayan bu çalıģmada; e-kitap uygulamalarına yönelik çalıģmaların analizinden elde edilen bulgular; e- kitap okuyucuların okuma sürecine etkisi, kullanıcı tercihi ve beğenisi, cihazların kullanıcılara sağladığı avantajlar ile sınırlılıkları baģlıkları altında incelenmiģtir. E-kitap okuyucuların okuma sürecine etkisi Bulgular; e-kitap okuyucuların bilgisayar ekranından daha iyi bir okuma ortamı sunduğu ve gözü daha az yorarak daha uzun süre okumalara imkan tanıdığı görülmektedir. Ayrıca incelenen makalelerde okuma konusunda sıklıkla ekran çözünürlüğü ve ekran boyutu vurgulanmaktadır. Okuma, ekran çözünürlüğü ve boyutu arttıkça okuma kolaylaģmakta ve daha uzun süreli okumaya mümkün olmaktadır. Bunlara ek olarak yazı stilinin ayarlanabilmesi e-kitap okuyucuların önemli bir avantajı olarak görülmektedir. Bu sayede farklı yaģtaki kullanıcılar kendi tercihlerine göre yazı boyutunu ayarlayabilmektedir. Ayrıca her zaman ve her yerde okumaya imkan tanıyan arka zemin ıģığının da okumayı kolaylaģtıran bir baģka özelliktir. Kullanıcı tercihi ve beğenisine etkisi E-kitap okuyucuların kullanım özelliklerine iliģkin bulgulara bakıldığında bu cihazların genel olarak kullanıcı dostu olduğu görülmektedir. Cihazların yazılım özelliklerine dair sonuçlarda ise cihazın baģka içeriklere bağlantı verme, arama yapma, not alma, altını çizme, renklendirme, dipnot ekleme, kitap ayracı,

4 dahili sözlük, hesap makinesi gibi özelliklerin cihaza iģlevsellik katması dolayısıyla beğenildiğini göstermektedir. Kullanıcı beğenisini etkileyen özellikler ile ilgili bulgular ve frekansları Tablo-1 de özetlenmiģtir. Tablo 1: Kullanıcı beğenisini etkileyen özellikler Kullanım F Not Alma 7 Arama 6 Dipnot 5 Bağlantı verme 4 Kitap ayracı 4 Altını çizme, renklendirme 4 Sözlük 4 Hesap makinesi 3 Ġncelenen makalelerde kullanıcılar e-kitap okuyucuları tercih ederken onların tasarımlarına da dikkat ettikleri görülmektedir. Ġnce, zarif ve hafif cihazlar diğerlerine göre daha fazla beğenilip tercih edilmektedir. Kullanıcılar teknik özellikleri ve ek donanımları da e-kitap okuyucuları tercih ederken göz önünde bulundurmaktadırlar. Ġncelenen makalelerde kullanıcıların e-kitap okuyucuların metin gösterim özelliği haricinde çoklu ortam öğelerini önemli ölçüde dikkate aldıkları görülmektedir. E-kitap okuyucuların kullanıcılara sağladığı avantajlar ÇalıĢmalardaki e-kitap okuyucuların avantajlarına iliģkin bulgular analiz edildiğinde avantajlarının baģında taģınabilirlik, gezinti kolaylığı ve aynı anda çok sayıda kaynağa ulaģım imkanı geldiği görülmektedir. Kullanıcılar kendi kütüphanelerini yanlarında taģıyabilmelerini önemli bir özellik olarak kabul etmektedir. Farklı yazı tipi, boyutu ve gösterim biçimi seçenekleri kullanıcılara esneklik sağlamaktadır. E-kitap okuyucuların farklı formatları desteklemesi, açık kitapları temin edebilmesi ve interaktif içerikleri gösterebilmesinin yanında doğal ortamı koruma özelliği de önemli avantajları arasında gösterilmektedir. Bu konu ile ilgili bulgular Tablo 2 de özetlenmiģtir. Tablo 2: E-kitap okuyucuların kullanıcılara sağladığı avantajlar Avantajları F TaĢınabilirlik 15 Depolama 9 Her zaman her yerde okuma imkanı 4 Yazı tipi esnekliği 4 Ġçerik Zenginliği 4 Çevre Dostu 1 E-kitap okuyucuların sınırlılıkları E-kitap okuyucuların avantajları yanında gerek yeni olmalarının gerekse dijital ortamın getirdiği bazı sınırlılıkları bulunmaktadır. Kullanıcıların değindikleri sınırlılıklardan en fazla dikkat çekenleri; batarya ömrünün az olması, kalan sayfa sayısının bilinmemesi, ekran çözünürlüğünün kötü olması ve cihazların ödünç verilememesidir. Ayrıca bu sınırlılıklar içerisinde cihazın pahalı olması, temin etme güçlüğü, her seviyedeki okuyuculara yönelik kitapların bulunma zorluğu ve bazı çoklu ortam öğelerini istenen düzeyde gösterememesi öne çıkmaktadır. Ayrıca bu cihazların basılı kitaplara göre kırılma, kaybolma gibi risklerinin de fazla olması sınırlılıkları arasında yer almaktadır. TARTIŞMA VE SONUÇ Bu çalıģmada e-kitap okuyucularının kullanım deneyimlerinin yer aldığı bilimsel araģtırmalara ait bulgular incelenmiģtir. Elde edilen sonuçlar dört baģlık altında ele alınmıģtır. Bunlar sırasıyla cihazların okuma sürecine olan etkileri, kullanıcıların okuma ve beğenilerine etkileri, cihazların kullanıcılarına sağladığı avantajlar ve sınırlılıklarıdır. E-kitap okuyucuların kullanımları ile ilgili en çok üzerinde durulan konulardan biri okumaya olan etkisidir. Alanyazın incelendiğinde okuma hızı, okuma süresi, okuma kolaylığı gibi noktalarda yoğunlaģan bu etkilerin özellikle ekran boyutu ve çözünürlükle yakından ilgili olduğu görülmüģtür. Kolay ve rahat bir okuma için ekranın normal bir kitap boyutu olan A4 veya A5 boyutuna yakın olması önerilmektedir (Marlette, 2010). Ekran boyutunun okuma üzerindeki etkisi, bir satıra sığmayan cümlelerden dolayı satırların takibinin zorlaģmasıyla açıklanabilir (Wilson, 2003, Marshall & Ruotolo,

5 2002). Çözünürlük ise simgelerin ve çoklu ortam öğelerinin daha kaliteli görünmesi açısından önemli bir özelliktir (Marlette, 2010). Elde edilen bulgularda öne çıkan diğer özellikler ise değiģtirilebilir yazı boyutu ve arka zemin aydınlatmasıdır. Özellikle ileri yaģtaki kullanıcıların tercih edeceği yazı boyutu değiģtirme özelliği sayesinde kullanıcılar içeriği istediği boyutta görüntüleyerek daha rahat ve konforlu bir okuma sağlayabilirler (Siegenthaler, Wurtz, & Groner, 2010). Karanlık ortamlarda da okumaya imkan veren arka zemin aydınlatması özelliği ise özellikle gece yatmadan önce yatağında kitap okumayı sevenler için büyük avantaj getirmektedir (Marlette, 2010). Literatürde kullanım deneyimlerine göre kullanıcı tercih ve beğenilerini etkileyen özellikler Bulgular genel olarak e-kitap okuyucu cihazların kullanımının kolay olduğunu göstermektedir (Wilson, 2003, Pattuelli & Rabina, 2010.). E-kitap okuyucuların kullanım kolaylığı dokunmatik ekranlı akıllı telefonlara yakın bir ortam olması ve klasik kitaba benzer bir deneyim sunması ile açıklanabilir. Kullanıcı deneyimlerine iliģkin bulgularda kullanıcı tercihlerinin tasarım, taģınabilirlik ve çoklu ortam desteği gibi özelliklerden etkilendiği görülmektedir. Bu tercihleri tek elle tutma, sürekli yanında bulundurma ve estetik bir cihaz kullanma istekleri ile açıklanabilir. (Pattuelli & Rabina, 2010, Wilson, 2003). Birçok kitabın cihazlara yüklenerek istenilen yere taģınabilmesi en önemli avantaj olarak görülmektedir (Marlette, 2010). Ayrıca daha az kağıt kullanımı da avantajları arasındadır (Marshall & Ruotolo, 2002). Bununla birlikte klasik kitaptan farklı olarak çoklu dil desteği ve resim, video, ses gibi çoklu ortam öğeleriyle zengin içerikler sunması önemlidir (Simon, 2001, Nathaniel, 2010). Bu durum sadece bilgisayar ekranlarında görülmeye alıģılmıģ içeriklerin sürekli el altında bulunan bir cihazla kolaylıkla ulaģılıp izlenebilmesi ile açıklanabilir. E-kitap okuyucular avantajları yanında bazı sınırlılıkları da vardır. Özellikle kullanıcıların kırılma, bozulma, kullanamama gibi diğer elektronik cihazlarda yaģadıklarına benzer endiģeleri e-kitap okuyucuları kullanırkende yaģadıkları görülmüģtür (Wilson,2003.). Birçok taģınabilir elektronik cihazın sorunu olan batarya ömrü e-kitap okuyucularda da karģımıza çıkmaktadır. Kullanıcılarına Ģarj ihityacı olmadan uzun süreli bir kullanım imkanı sağlamayan bu cihazlarda kitap okumanın yanısıra müzik dinlemek gibi diğer çoklu ortam öğeleride kullanıldığı zaman batarya sorunu daha sık rastlanmaktadır (Marlette, 2010). Bütün üstünlüklerine rağmen bazı kullanıcılar e-kitapların geleneksel kitapların yerini alamayacağını düģünmektedirler. Bu düģüncenin altında kitap kokusunu duyma, okunan- kalan sayfa sayısını hissetme isteği yatmaktadır. Ayrıca batarya ömrü, bazı cihazların düģük çözünürlüğü sınırlılık olarak görülmektedir. Bütün bunların yanı sıra yeterince içerik bulunmaması veya ücretli olması kullanıcıların kaygıları arasındadır. E kitap okuyucuların yaygınlaģmasına rağmen kullanıcılarına içerik sunmada yaģadığı sıkıntılar göz ardı edilemez, özellikle e kitap okuyucuları için hazırlanan içeriklerin belirli bir formatta sunulmaması kullanıcıların kafasını karıģtırmakta ve bu cihazlara mesafeli durmalarına neden olmaktadır. ġuan yaygın olarak kullanılan PDF formatı bir standart gibi gözüksede bir çok e- kitap okuyucu üreten firma cihazlarında kendi içerik formatlarını kullanmaktadır. Amazon gibi içerik sağlayıcı büyük firmalarında içerik temin ve paylaģımı noktasında getirdiği sınırlılıklar yüzünden kullanıcılar yasal olarak içeriklerini paylaģamamaktadır. Bu uygulamada kullanıcılara içerik temin etmek istediklerinde mutlaka ücret ödemeleri zorunluluğunu getirmekte buda kullanıcıların bu cihazları kullanmalarını sınırlandırmaktadır (Nathaniel, 2010). ÖNERİLER Bütün bu sonuçlar göz önünde bulundurulduğunda kullanıcıların e-kitap okuyucu tercihinde aģağıdaki ölçütlerin göz önüne alınması önerilir; Çoklu ortam desteği Kablosuz ağ eriģimi Ekran boyutu ve çözünürlüğü Estetik görünüm Uzun batarya ömrü DeğiĢtirilebilir yazı tipi ve boyutu Gerek cihaz gerekse içerik üreticilerinin henüz geliģmekte olan bu alanda standart format oluģturma ve içerik paylaģımı konusunda bir takım adımlar atması gerekmektedir. Bu sayede kullanıcılar daha fazla

6 içeriğe daha uygun fiyatlarda ulaģma imkanı bulacaktır. Ġçerik paylaģımı konusunda bulut mimarisinin kullanılması önerilir. Aynı e-kitap üzerinde alınan notların baģkalrıyla paylaģılabilmesi de ortak içerikler üzerinde beraber çalıģma imkanı açısından önemlidir. KAYNAKLAR Bauer, M. W. (2003). Classical content analysis: A review. In M. W. Bauer & G. Gaskell (Eds). Qualitative researching with text, image and sound ( ). London: Sage Publication. Davis, F. D. (1989). Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information technology. MIS Quarterly, 13(3), Fishbein, M., Ajzen, I. (1975). Belief, attitude, intention and behavior: Introduction to theory and research, Addison-Wesley, Reading, MA. Fraenkel, J. R., & Wallen, N. (2000). How to design and evaluate research in education (4th ed.). New York: McGraw-Hill. Hart, M. (1992), Gutenberg: the history and philosophy of Project Gutenberg, available at: el_hart ( ). Hawkins, D.T Electronic books: a major publishing revolution (part 1), Online, Vol.24, no.4: Lam, P., Lam, S-L. Lam, J., & McNaught, C. (2009). Usability and usefulness of ebooks on PPCs: How students opinions vary over time. Australasian Journal of Educational Technology 25(1), Invited republication of Lam, Mallett, E. (2010). A screen tool for? Findings from an e-book reader pilot. Marshall, C.C & Ruotolo, C. (2002). Reading in the small: a study of reading on small form factor devices. Proceedings of Second ACM/IEEE-CS joint Conference on Digital Libraries Portland, Oregon, July McKnight, Cliff and James Dearnley Electronic book use in a public library. Journal of Librarianship and Information Science, Vol.35, no.4: Moore, M. L. (2009). At your leisure. Assessing ebook reader functionally and interactivity. University College London. Mutlu, M., Beyaz Korkut, M., & Yılmaz, Ü. (2006). Ders Kitaplarının Dağıtımı Amacıyla Ġnternetin Kullanılması: Açıköğretim e-kitap Uygulaması Örneği. 6. Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı. Doğu Akdeniz Üniversitesi. Nathaniel, S. (2010). The e-reader industry:replacing the book or enchancing the reader experience. Scroll. 1(1). Ormes, Sarah An e-book primer. Available at dublin/ebooks-dublin.ppt. Pattuelli, M.C. & Rabina, D.(2010). Forms, effect, function: LIS students' attitude towards portable e-book readers. Aslib Proceedings:New information perspectives, 62 (3), Siegenthaler, E., Wurtz,P.,Groner, Rudolf. (2010). Improving the usability of E-book Readers. Journal of Usability Studies. 6 (1), Simon, E. (2001) Electronic textbooks :a pilot study of student E-reading habits. Instutute for Cyberinformation Future of Print Media Kent State University. Turan, A. H. ve Çolakoğlu, B. E. (2008). Yüksek öğretimde öğretim elemanlarının teknoloji kabulü ve kullanımı: Adnan Menderes Üniversitesinde ampirik bir değerlendirme. DoğuĢ Üniversitesi Dergisi. 9 (1). S Vassiliou, M. and Rowley, J. (2008), Progressing the definition of E-book, Library Hi Tech, Vol. 26 No. 3, pp Vidana, Monica E-books in public libraries. Libraries and Information Update. Available at Yıldırım, A., & ġimģek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel AraĢtırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Wilson, R. (2003). Ebook readers in higher education. Educational Technology & Society. 6 (4), 8-17.