MİKROKALORİMETRE İLE ZEOLİT ÜZERİNE SU BUHARI ADSORPSİYON ISISININ ÖLÇÜMÜ S. ÜLKÜ, D. BALKÖSE, B. ALP ÖZET
|
|
- Yonca Paşa
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 MİKROKALORİMETRE İLE ZEOLİT ÜZERİNE SU BUHARI ADSORPSİYON ISISININ ÖLÇÜMÜ S. ÜLKÜ, D. BALKÖSE, B. ALP İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gülbahçe Köyü-Urla/İzmir ÖZET Bu çalışmada hava kurutmada ve ısı pompalarında sentetik yerine doğal zeolitin kullanımının uygunluğunu değerlendirmek için adsorbentler üstüne su buharının adsorpsiyon ısılarının ölçülmesine dayalı pratik bir metod geliştirilmiştir. Kalorimetreye giren havanın nemine göre adsorpsiyon ısılarının değişimi incelenmiştir. Örneklerin X ışını kırınımı ve ısıl gravimetrik analiz teknikleri ile karakterizasyonu yapılmıştır. Adsorpsiyon izotermleri sırasıyla doğal zeolit için.93, zeolit 4A için.94 regrasyon katsayısı ile %9.68 ve % X m tek tabaka kapasitesi ile langmuir modele uymuştur. Enerji depolama şiddeti tüf için J/g aralığında, zeolit 4A için J/g aralığında ölçülmüştür. Adsorplama ısıları zeolitik tüf için J/g, zeolit 4A için J/g aralığında düşme göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Mikrokalorimetre; adsorpsiyon ısısı; zeolit; su buharı adsorpsiyonu, 1. GİRİŞ Mikrokalorimetre, adsorplama ısısının ölçümünde, sıvıların entalpi, katıların ısı kapasitesi ölçümünde, adsorbentlerin karakterizasyonu, reaksiyon kinetiği ve canlı hücrelerin metabolik olaylarının incelenmesinde kullanılan çok önemli bir cihazdır. Grozsek ve arkadaşları akış adsorpsiyon mikrokalorimetresinin bir prosesin enerjisi ile ilgili özelliklerine doğrudan bilgi sağlayan yol olduğu kadar aynı zamanda mekanizmasının değerlendirilmesi ve adsorplanmanın gözlenmesi için güçlü bir araç olduğunu belirtmişlerdir [1]. Brown ve Grozsek akış adsorpsiyon mikrokalorimetresi ile zeolit ve asitle aktive edilmiş kil katalizör üzere amonyağın adsorplama ısısını saptamışlardır. NH 3 ün tersinmez adsorplama ısısı sırasıyla Na-Y zeoliti ve H-Y zeoliti için 41 ve 88.2 kj/mol NH 3 bulunmuştur. Yüksek adsorplanma ısısı yüzünden adsorbent kum ile seyreltilmiştir [2]. Akış Adsorpsiyon mikrokalorimetresi ile değişik adsorbentler üzerinde su buharı adsorplanması incelenmiştir. Grozsek in çalışmasında akış adsorpsiyon mikrokalorimetresi; adsorplanan miktarlarla ısı aynı anda saptanırken bir yandan atmosferik basınçlarda azot ve metan varlığında heterojen karbon ve karbon moleküler elek üzerinde su buharı adsorplama kapasitesinin ne kadar olduğu diğer yandan artan akış ile bu gazların su tarafından yer değiştirmedeki diferansiyel ısılarının nasıl değiştiğini bulmak üzere tasarlanmıştır. Buz ile dengede bulunan su buharının örneğe adsorpsiyonu incelenmiştir [3]. Farklı NaA zeolit örnekler üzerinde su buharı adsorplanması süresince ısıl etkileri incelemek için diferansiyel taramalı kalorimetre (DSC) kullanılmıştır. Sensöre akan ısı oranı örneğin ve gaz fazın ısıl özelliklerine bağlıdır [4]. DSC nin kalibrasyonunda kalibrasyon faktörü, KF, bu etkiyi dengeleyecektir ve gerçek erime ısısı arasındaki oran olarak tanımlanır: ( Η) gerçek KF = (1) ( Η) ölçülen Farklı NaA zeolit örnekleri üzerinde galyum, indiyum veya kalay parçalarıyla kalibrasyon faktörleri saptanmıştır. Kalibrasyon faktörleri değerleri.77 ile 1.17 arasında bulunmuştur. DTK hücresi arasından geçen gaz akışı, (oda sıcaklığında ölçülen) 2 l/saat akış hızında buz dolu
2 bir buharlaştırıcıda doygun hale (P w ~4.6 mmhg) getirilen azot su karışımı veya saf azottan (2 l/saat) ibarettir. Bazen oda sıcaklığında buharlaşma için daha yüksek (P w ~17.5 mmhg) su buharı basınçları kullanılabilmektedir. Ölçülen pik alanlarıyla kalibrasyon faktörlerinden hesaplanan adsorplanma ısıları 3111 J/g H 2 O ile 3944 J/g H 2 O arasında çıkmıştır [4]. Gorbach ve arkadaşları zeolit 4A üzerinde su buharı adsorplanmasını ölçmüş ve modellemişlerdir. Su buharı konsantrasyon ölçümünün fonksiyonu olarak zeolit 4A üzerinde su buharı adsorplanmasının uygun denge ve kinetik modelleri sunulmuştur [5]. Farklı adsorbentler üzerinde kapsamlı araştırmalar diğer adsorbentlere göre zeolitlerin enerji depolamada daha üstün olduğunu göstermiştir. Bu genellikle adsorplanma ısısının miktarından ve adsorplanma izotermlerinin şeklinden dolayıdır [6]. Klinoptilolit bakımından zengin Bigadiç yöresinden doğal zeolit tüfü enerji depolamada muhtemel kullanımı için incelenmiştir [7]. Örnekler X-ışını kırınımı analizi ile tanımlanmış ve enerji depolamasıyla ilgili özellikleri saptanmıştır [7]. Klinoptilolit içeren yöresel zeolit mineral dolgulu kolonun dinamik davranışı adyabatik şartlar altında Özkan ve Ülkü tarafından incelenmiştir [8]. Klinoptilolit enerji yoğunluğundaki değişimler, giren havanın özelliklerine (sıcaklık, nem, hız), adsorbentin tanecik çapı ile yatak yüksekliğine bağlı olarak incelenmiştir. Klinoptilolitçe zengin olan yöresel zeolit mineralinin enerji geri kazanımı uygulamalarında adsorbent olarak kullanılabileceği önerilmiştir. Bu çalışmada Setaram C-8 mikrokalorimetresinde adsorbent üzerinde su buharı adsorpsiyon ısısının ölçülmesi için pratik bir metodun geliştirilmesi amaçlanmıştır. Adsorbent olarak Gördes yöresi zeolit tüfü ile zeolit 4A kullanılmıştır. Mikrokalorimetre hücresinden farklı bağıl nemlerde hava geçirilmiş ve adsorplanma ısısı 3 C'de ölçülmüştür. 2. DENEYSEL Deneylerde 5 µm tane boyutlarında Gördes yöresi doğal zeolit tüfü ile Aldrich marka zeolit 4A kullanılmıştır. Doğal zeolit örnekleri Cu K radyasyonlu X-pert X-ışını kırınım cihazında tanımlanmıştır. 3 C sıcaklıkta doğal ve sentetik zeolitlerin adsorpsiyon izotermleri sıcaklık ve nem kontrollü bir kabinde (Angelantoni Industries, İtalya) elde edilmiştir. Örnekler 2 saat 175 C sıcaklıkta Nüve marka EV-18 model vakum etüvünde kurutulmuştur. Kabinin içine hassas terazi yerleştirilmiştir. Kabin istenilen sıcaklık ve neme eriştiğinde örnekler içine konmuştur. Hassas terazi maksimum %6 neme dirençli olduğundan örneklerin tartımı %1-6 nem aralığında kabin içinde, %7-9 nem aralığında ise kabin dışında yapılmıştır. Setaram C-8 Mikrokalorimetresi (Setaram Instruments, Fransa) adsorpsiyon ısısının ölçümünde kullanılmıştır. Bu kalorimetre Calvet ısı akışı ilkesini esas almaktadır. Biri örnek diğeri referans olan iki hücreden oluşmaktadır. Bu hücreler sıcaklık kontrollü termostatik kalorimetrik blok içine yerleştirilmiştir. Hücreleri bloğa ısıl yönden bağlayan iletken ısıl çiftten oluşan iki tane aynı ve bağımsız ısı akısı dedektörleri hücre sıcaklığını mümkün olduğu kadar blok sıcaklığına yakın tutmakta kullanılmaktadır. Alüminyum veya nikel conta ile çalışma sıcaklık aralığı 2-3 C ye, teflon conta ile çalışma sıcaklık aralığı 2-2 C ye kadardır. Kalorimetrenin ısıtma hızı dakikada.1 ile 2 C arasındadır. Mikrokalorimetre benzoik asitin ve indiyumun erime ısılarının ölçülmesiyle kalibre edilmiştir. Örnek hücresine Aldrich marka α-al 2 O 3 üzerine Lachema marka benzoik asit konarak hücre mikrokalorimetre içine yerleştirilmiştir. Benzoik asitin erime noktası C olduğundan kalorimetre ortam sıcaklığından 11 C ye kadar 1 C/dakika hızla, 11 C den 13 C ye kadar.1 C/dakika hızla ısıtılmıştır. Benzoik Asit C de erimiş ve ölçülen erime ısısı H f literatürdeki değeri cal/g a yakın biçimde 34.8 cal/g bulunmuştur [9]. Yukardaki değerler ile (1) eşitliği kullanılarak kalibrasyon faktörü 1.3 çıkmıştır. Aynı kalibrasyon deneyi indiyum için yapılmıştır. İndiyumun erime noktası C olduğundan kalorimetre ortam sıcaklığından 15 C ye kadar 1 C/dakika hızla 15 C den 17 C ye.1 C/dakika hızla ısıtılmıştır. İndiyum C de erimiş ve ölçülen 6.88 cal/g erime ısısı değeri literatürdeki
3 6.81 cal/g değerine [9] yakın çıkmıştır. Yukarıdaki değerler ile (1) eşitliğinden bulunan kalibrasyon faktörü 1.1 olmuştur. Zeolit örneklerin ısı kapasiteleri mikrokalorimetrede α Al 2 O 3 standardı (Aldrich marka) kullanılarak ölçülmüştür. Bu amaçla, hücre boşken, α Al 2 O 3 standardı ile ve zeolit örnekli yapılan ölçümlerde mikrokalorimetre,5 C/dk ısıtma hızı ile 2 C den 3 C ye ısıtılmıştır Şekil 1. Deney düzeneği. 1-Mikrokalorimetre (Setaram C-8), 2- Güç Modülü, 3-Kontrol Paneli (CS 32), 4-Akış ölçer, 5- Nem Ölçer, 6-Nem Kontrol Vanası, 7-Silikajel dolgulu kolon, 8- Yıkama Şişesi, 9-Hava pompası, 1-Bilgisayar, 11-Yazıcı. Çizelge 1. Adsorpsiyon ısısı ölçüm koşulları ve sonuçları (hava debisi 38 cm 3 /dk) Örnek Doğal Zeolit Tüfü Zeolit 4-A* Ortam Sıcaklığı Örnek Kütlesi (mg) Hava Bağıl Nemi Katı Nemi Değişimi H pik (j/g) H a (j/g H 2 O tutunan) , , ,6-2794, , , ,54-264, ,88-114, , , , ,33 Boş test Şekil 2 de gösterilen gaz sirkülasyon hücresi adsorpsiyon ısısının ölçülmesinde kullanılmıştır. adsorbentler örnek hücresine koyulduktan sonra hücre kalorimetre içine yerleştirilmiştir. Zeolitlerde tam kurumanın olması için gazların 4 C de uzaklaştırılması bilinmesine rağmen, hücrelerin teflon contalarının sızdırmazlıkları 2 C ye kadar dirençli olması nedeni ile örnekler 175 C de kurutulmuştur. Gazların kurutulma sıcaklıkları ayrıca pratik olarak adsorpsiyon kolonları ile ısı pompalarında yenilenme ile de elde edilebilir. 175 C de 2 saat bekletilirken silikajel dolgulu kolondan geçirilerek kurutulan hava akımı ile 3 C ye soğutulmaktadır. Yenilenme işleminden sonra zeolit 38 cm 3 /dakika hızda 3 C de sabit bağıl nemdeki havanın geçirilmesiyle su buharının adsorpsiyonuna maruz bırakılmaktadır. Havanın nemi Şekil 1 de görülen, ortam havasının yıkama şişesi ve silikajel dolgulu kolonundan geçirilerek elde edilen doymuş ve kuru hava akımlarının karıştırılmasıyla ayarlanmıştır.bu çalışmada 3 C de %3 ile %9 arası bağıl nem aralığı incelenmiştir. Yapılan deneyler Çizelge 1 de sıralanmıştır. Aynı adımlar hava akımının hücrelerdeki ısı kapasitesi etkisini görmek için
4 örnek hücresi boşken de yapılmış ve bu etki ihmal dilecek düzeyde bulunmuştur. Adsorpsiyon ısısı mikrokalorimetre tarafından kaydedilen pikin alanından bulunmuştur. 25 C de %75 nem ile dengelenen örneklerin TGA analizleri mikrokalorimetre gaz uzaklaştırma prosesine benzetilerek 175 C ye kadar 1 C/dakika hızla ısıtılıp, 175 C de 2 saat bekletildikten sonra 1 C ye 1 C/dakika hızla ısıtılarak yapılmıştır. Gaz çıkışı Gaz girişi Şekil 2. Gaz sirkülasyon hücresi 3. SONUÇLAR Şekil 3 te görülen tüfün toz X-ışın kırınım diyagramında klinoptilolitin 2θ değerinde 9.92, 22.43, 25.8, 3.5 ile 32 de karakteristik pikler verdiği gözlenmiştir [1]. Yani tüf zeolitçe zengindir. Diğer araştırıcılar tarafından kuartz, montmorilonit ve illinitin aynı tüfte varlığı belirtilmektedir. 175 C de gazları ayrılan örneklerin kalorimetredeki durumları Şekil 4 te görülen TGA analiziyle saptanmıştır. Örnekler 175 C de 2 saat ısıtılana kadar herhangi kütle kaybı gözlenmemiştir. 175 ile 7 C arasında zeolit tüfünde %2.54, zeolit 4A da %3.4 kütle kaybı meydana gelmiştir. Yani gazları ayrıştırılan tüf ile zeolit 4A, kalorimetrede 175 C de %2.54 ile %3.4 su içermekte olduğu sonucuna varılabilir. Örneklerin ısı kapasiteleri 26 C de zeolit tüfü ve zeolit 4A için sırasıyla 1,1 ve 1,42 J/g K bulunmuştur. Bu değerler literatürdeki değerlere yakın çıkmıştır. Drebuschak ve arkadaşları [11] holanditin ısı kapasitesini 25 C de 1,14 J/g K, Qui ve arkadaşları [12] zeolit 4A nın ısı kapasitesini 25 C de,921 J/g K bulmuştur. 175 C de 2 saat bekletilerek gazları uzaklaştırılan örnekler için 3 C deki adsorpsiyon izotermleri Şekil 5 te görülmektedir. Bu çalışmada kullanılan metotla %2 bağıl neme kadar hiçbir veri elde edilememiştir. Hacimsel teknikler kullanarak zeolit tüflerine yapılan daha önceki çalışmalardan düşük bağıl nemlerde nem adsorpsiyonunun yüksek bağıl nemlerdekine yakın olduğu bulunmuştur [1]. Adsorpsiyon izotermleri sırasıyla doğal zeolit için.93, zeolit 4A için.94 regrasyon katsayısı ile %9.68 ve % Xm tek tabaka kapasitesi ile langmuir modele uymuştur. 25 C de zeolit 4A nın mono tabaka kapasitesi daha önce çalışanların adsorpsiyon ısısı ve katı nemlerine yakın olduğu Şekil 5 te görülmektedir[5]. Bu çalışmada doğal zeolit tüfü için termodinamik izotermden ziyade görünür adsorpsiyon izotermi saptanmıştır. Gazı uzaklaştırılan örnekler etüvden nem kabinine yerleştirilirken nem tutmasından dolayı düşük adsorpsiyon kapasitesine sahiptir. Şekil 5 te havada yapılan bu çalışmada bulunan değerlerden daha yüksek değerlere sahip Özkan ve Ülkü nün [13] vakum altında yaptığı çalışmanın verileri işaretlenmiştir. 1 X = + (2) bx RH m X m
5 burada X katı nemi yüzdesini, RH 3 C deki havanın bağıl nem yüzdesini, b Langmuir sabitini göstermektedir. b sabiti değerleri sırasıyla doğal zeolitik tüf ve zeolit 4A için.23 ve.26 olarak bulunmuştur count/sec θ, grad Şekil 3. Doğal zeolitik tüfün X-ray kırınım analizi Weight Loss (%) 11 1 Weight Loss %-4A Weight Loss %-gordes Temperature ( C) Temperature ( C) Time (sec) Şekil 4. Doğal zeolitik tüf ve zeolit 4-A nın TGA analizi % H 2 O Doğal Zeolit tüfü Zeolit 4A Doğal Zeolit tüfü [13] Zeolit 4A [5] % Bağıl Nem Şekil 5. Doğal zeolit tüfü ve zeolit 4A nın adsorpsiyon izotermleri.
6 Sabit hava debisinde ve farklı bağıl nemlerde yapılan deneylerin ısı akısına karşılık zaman grafiği Şekil 6 da görülmektedir. Örnek hücresindeki adsorpsiyon ısısı ortam sıcaklığında hücreden geçen havanın sıcaklığını 3 C ye ısıtmaktadır. Ekzotermik pik alanı kalorimetrenin geçen havayı ortam sıcaklığından 3 C ye ısıtması ile adsorpsiyon ısısı arasındaki farka eşit olmalıdır. m c p T t + Η = Η a burada T adsorpsiyon sıcaklığı ile ortam sıcaklığındaki havanın sıcaklığı arasındaki farkını, H ekzotermik pik alanı; H a adsorpsiyon ısısını; m havanın kütlesel debisini, c p havanın ısı kapasitesini (Jj/g K); t ekzotermik pik periyodunu göstermektedir. Örnek hücresi boşken yapılan deneyde adsorpsiyon ısısı karşılaştırıldığında denklem 3 deki 1. terim ihmal edilmiştir. Örneklerin adsorpsiyon ısısı ve katı nemi Çizelge 2 de gösterilmiştir. Ölçülen H a değerleri tüf için j/g, zeolit 4A için J/g aralığındadır. 4 C yenilenme sıcaklığında Bigadiç yöresi doğal zeolitin enerji depolama yoğunluğu Özkan ve Ülkü tarafından 3-47 J/g zeolit olarak kaydedilmiştir [8]. Yenilenme sıcaklığı bu çalışmada 175 C olduğundan daha düşük değerler bulunmuştur. (3) Heat Flow (mw) %9 humidity %7 humidity % 3 humidity %4 humidity Time (s) Şekil 6. 3 C de doğal zeolit tüfünün farklı hava bağıl nem ve sabit debide (38cm 3 /min) adsorpsiyon ısısı pikleri. Katı nemine karşılık zeolit tüfü ile zeolit 4A üzerine su buharının ölçülen adsorpsiyon ısısı değerleri Çizelge 1 de verilmiştir. Zeolit 4A ve tüf için üssel eğrinin regrasyon katsayıları sırayla.28 ve.83 tür. Zeolitik tüfün % 4,2-7,9 nem aralığında adsorpsiyon ısısı H a = 992,6X -,8594 (4) ve % 2,6-23,4 nem aralığında zeolit 4A adsorpsiyon ısısı H a = X -3,3613 (5) çıkmıştır. Ülkü [7] %4 ten %11.5 katı nemine kadar doğal zeolitin adsorpsiyon ısısının 35J/g dan 26 J/g a düştüğünü bulmuştur. Bu çalışmada diğer araştırıcılar, Ülkü [7], Özkan ve Ülkü [8] tarafından bulunanlardan hatta su buharı adsorpsiyon ısısı limiti olan 2445 J/g dan düşük adsorpsiyon ısısı değerleri bulunmuştur. Bunun nedenleri aşağıdaki gibi açıklanabilmektedir: a- Katı sıcaklığı adsorpsiyon ısısı ile arttığından, H 2 O nun 3 C de denge değerinden daha az miktarı adsorplanmıştır. 1 T = H a X (6) C p
7 ölçülen ısı kapasitelerinden Çizelge 1 de belirtilen katı nemi değişimi ile H a değerlerini kullanarak denklem 6 dan adyabatik sıcaklık artışı yaklaşık olarak doğal zeolit tüfü için C ve zeolit 4A için C olarak bulunmuştur. Kurutulan örneğin yüksek bağıl nemdeki yüzey sıcaklığının artışı düşük bağıl nemdeki yüzey sıcaklığına göre daha fazla artmaktadır. Çünkü kütle transferi için daha büyük itici güç ile daha yüksek adsorpsiyon kapasiteleri gerekmektedir. b-klinoptilolitin ısı iletim katsayısı.26 W/mK [9] düşük olduğundan, adsorplanan ısı metal hücreye iletilmemiş ve kalorimetre tarafından saptanamamıştır. Böylece hava bağıl neminde kademeli değişimden ziyade azar azar değişim bu problemi ortadan kaldıracaktır. Bu çalışmada adsorpsiyon ısısını saptamada geliştirilen metod oda sıcaklığında tüm hava nem aralığının incelenmesine izin vermiştir. Kuru ve yaş hava akımlarının karıştırılmasıyla nemin kontrolü diğer araştırıcıların yaptığı su ve buzla dengelemeye göre daha geniş bir aralığın kapsanmasını mümkün kılmıştır. Doğal zeolit tüfünün daha düşük adsorpsiyon kapasitesi daha düşük adsorpsiyon ısısı ve zeolit 4A dan daha ucuz oluşu nedeniyle su buharı adsorpsiyon kolonlarında ve ısı pompalarında zeolit 4A yerine kullanılacağı gösterilmiştir. Zeolit 4A ya göre tüf için gerekli olan daha geniş hacim ve daha büyük kütle, tüfün ekonomik yönden uygulanabilir düşük maliyeti ile dengelenmelidir. 5. KAYNAKLAR 1. Groszek A. J.; Carbon; Pergamon Pub.; 2; 35; Brown D.R., Groszek A.J., Langmuir, 2, 16, Groszek A. J.; Carbon; Pergamon Pub.; 21; 39; Muller J.C.M.; Hakvoort G.; Jansen J.C.; Journal of Thermal Analysis; 1998; 53, Gorbach A., Stegmaier M., Eigenberger G., Adsorption, Kluwer Academic Pub., 24, 1, Ülkü S., Balköse D., Çağa T., Özkan F., Ulutan S.; Adsorption; Kluwer Academic Pub.; 1998; 4; Ülkü S., Studies in Surface Science and Catalysis, Elsevier Pub.; 1986, 28; Özkan F.Ç., Ülkü S.; Local Zeolite Mineral in Energy System, II. International Energy and Environment Symposium, Trabzon, Begel House Inc., 55-58, R. Loebel in CRC Handbook of Chemistry and Physics, Ed:Weast R.C., Astle M.J., CRC Press, 1981, Florida, 6 th eddition. 1. Arcoya A., Gonzales J.A., Label G., Seora Y.L., Trexioza N., 1996, Role of Counter Cation on Molecular Sieve Properties of a Clinoptillolite, Micropous Materials, 7, pp Drebushchak V.A., Naumov V.N., Nogteva V.V., Belitsky I.A., Paukov I.E.; Thermochimica Acta, Elsevier Pub.; 2; 348; Qui L., Murasho V., White M.A.; Solid State Science; Elsevier Pub.; 2; 2; Ozkan, F., Ülkü, S., Use of Natural Zeolites (Clinoptilolite) as Dessicants in Packaging Industry, in Proceedings of National Packaging Technology,, s: , İzmir, 1997.
Karakterizasyon Teknikleri. Malzeme Üretim Laboratuvarı II
Karakterizasyon Teknikleri Malzeme Üretim Laboratuvarı II TERMOGRAVİMETRİK ANALİZ (TGA) TGA da kontrol edilen bir atmosferdeki bir numunenin kütlesi, sıcaklığın veya zamanın fonksiyonu olarak sıcaklığa
DetaylıTOA08 SÜPERKRİTİK KARBON DİOKSİTİN (CO 2 ) FARKLI KALİTEDE ARGONNE KÖMÜRLERİNE ADSORPSİYONU
TOA08 SÜPERKRİTİK KARBON DİOKSİTİN (CO 2 ) FARKLI KALİTEDE ARGONNE KÖMÜRLERİNE ADSORPSİYONU Ekrem Özdemir (i), H. Erbil Abacı (i), Özgür Şen (i), Karl Schroeder (ii), Badie Morsi (iii), ve Robert Enick
DetaylıTERMODİNAMİK SINAV HAZIRLIK SORULARI BÖLÜM 4
Kapalı Sistem Enerji Analizi TERMODİNAMİK SINAV HAZIRLIK SORULARI BÖLÜM 4 4-27 0.5 m 3 hacmindeki bir tank başlangıçta 160 kpa basınç ve %40 kuruluk derecesinde soğutucu akışkan-134a içermektedir. Daha
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 5 PSİKROMETRİK İŞLEMLERDE ENERJİ VE KÜTLE DENGESİ
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 5 PSİKROMETRİK İŞLEMLERDE ENERJİ VE KÜTLE DENGESİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402
DetaylıEDUCATIONAL MATERIALS
PROBLEM SET 1. (2.1) Mükemmel karıştırılmış, sabit hacimli tank, aynı sıvıyı içeren iki giriş akımına sahiptir. Her akımın sıcaklığı ve akış hızı zamanla değişebilir. a) Geçiş işlemini ifade eden dinamik
DetaylıOREN303 ENERJİ YÖNETİMİ KERESTE KURUTMADA ENERJİ ANALİZİ/SÜREÇ YÖNETİMİ
OREN303 ENERJİ YÖNETİMİ KERESTE KURUTMADA ENERJİ ANALİZİ/SÜREÇ YÖNETİMİ Enerji analizi termodinamiğin birinci kanununu, ekserji analizi ise termodinamiğin ikinci kanununu kullanarak enerjinin maksimum
DetaylıKristalizasyon Kinetiği
Kristalizasyon Kinetiği İçerik Amorf malzemeler amorf kristal Belirli bir kristal yapısı yoktur Atomlar rastgele dizilir Belirli bir kristal yapısı vardır Atomlar belirli bir düzende dizilir camlar amorf
DetaylıHİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü
HİDROLOJİ Buharlaşma Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü BUHARLAŞMA Suyun sıvı halden gaz haline (su buharı) geçmesine buharlaşma (evaporasyon) denilmektedir. Atmosferden
DetaylıEŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ
EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ Giriş Isı değiştiricileri (eşanjör) değişik tiplerde olup farklı sıcaklıktaki iki akışkan arasında ısı alışverişini temin ederler. Isı değiştiricileri başlıca yüzeyli
DetaylıKYM 101 KİMYA MÜHENDİSLĞİNE GİRİŞ PROBLEM SETİ
KYM 101 KİMYA MÜHENDİSLĞİNE GİRİŞ PROBLEM SETİ 1. Aşağıda verilen birim çevirme işlemlerini yapınız. a) 554 m 4 day. kg cm 4 min. g (38472.2 cm4 min. g ) b) 5.37x10 3 kj min hp (120 hp) c) 760 miles h
DetaylıAdsorpsiyon. Kimyasal Temel İşlemler
Adsorpsiyon Kimyasal Temel İşlemler Adsorpsiyon Adsorbsiyon, malzeme(lerin) derişiminin ara yüzeyde (katı yüzeyinde) yığın derişimine göre artışı şeklinde tanımlanabilir. Adsorpsiyon yüzeyde tutunma olarak
DetaylıCHARACTERISATION OF BET ISOTHERM FROM MANİSA- GÖRDES NATURAL ZEOLITE (CLINOPTILOLITE)
CHARACTERISATION OF BET ISOTHERM FROM MANİSA- GÖRDES NATURAL ZEOLITE (CLINOPTILOLITE) İ. ÖZKIRIM* & E. YÖRÜKOĞULLARI** *Hacettepe Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü, Beytepe,
DetaylıBuhar çevrimlerinde akışkan olarak ucuzluğu, her yerde kolaylıkla bulunabilmesi ve buharlaşma entalpisinin yüksek olması nedeniyle su alınmaktadır.
Buhar Çevrimleri Buhar makinasının gerçekleştirilmesi termodinamik ve ilgili bilim dallarının hızla gelişmesine yol açmıştır. Buhar üretimi buhar kazanlarında yapılmaktadır. Yüksek basınç ve sıcaklıktaki
DetaylıEmisyon ve Hava Kalitesi Ölçüm Yöntemleri: Temel Prensipler
Emisyon ve Hava Kalitesi Ölçüm Yöntemleri: Temel Prensipler Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Tınaztepe Yerleşkesi 35160 Buca-İzmir Tel: 0232 3017113 Faks:
DetaylıSORULAR VE ÇÖZÜMLER. Adı- Soyadı : Fakülte No :
Adı- Soyadı : Fakülte No : Gıda Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Güz Yarıyılı 00391-Termodinamik Dersi, Dönem Sonu Sınavı Soru ve Çözümleri 06.01.2015 Soru (puan) 1 (15) 2 (15) 3 (15) 4 (20)
Detaylı4 Deney. Yrd. Doç. Dr. Ayşe KALEMTAŞ Araş. Gör. Taha Yasin EKEN
BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MMM303METALURJİ VE MALZEME LABORATUARI I FÖYÜ Çamur dökümle seramiklerin şekillendirilmesi Yrd. Doç. Dr. Ayşe KALEMTAŞ Araş. Gör. Taha
DetaylıĠKLĠMLENDĠRME DENEYĠ
ĠKLĠMLENDĠRME DENEYĠ MAK-LAB008 1 GĠRĠġ İnsanlara konforlu bir ortam sağlamak ve endüstriyel amaçlar için uygun koşullar yaratmak maksadıyla iklimlendirme yapılır İklimlendirmede başlıca avanın sıcaklığı
DetaylıKYM 101 KİMYA MÜHENDİSLĞİNE GİRİŞ PROBLEM SETİ
KYM 101 KİMYA MÜHENDİSLĞİNE GİRİŞ PROBLEM SETİ 1. Aşağıda verilen birim çevirme işlemlerini yapınız. ) 554 ) 5.37x10.. h ) 760 h ) 921 ) 800, ) 25 ) 23.. ) 0.981.. ) 8.314... ) 0.052..h 2. Bir atık su
DetaylıBölüm 7 ENTROPİ. Bölüm 7: Entropi
Bölüm 7 ENTROPİ 1 Amaçlar Termodinamiğin ikinci kanununu hal değişimlerine uygulamak. İkinci yasa verimini ölçmek için entropi olarak adlandırılan özelliği tanımlamak. Entropinin artış ilkesinin ne olduğunu
DetaylıMAK-LAB007 AKIŞKAN YATAĞINDA AKIŞKANLAŞTIRMA DENEYİ
MAK-LAB007 AKIŞKAN YATAĞINDA AKIŞKANLAŞTIRMA DENEYİ 1.GİRİŞ Deney tesisatı; içerisine bir ısıtıcı,bir basınç prizi ve manometre borusu yerleştirilmiş cam bir silindirden oluşmuştur. Ayrıca bu hazneden
DetaylıSoru No Puan Program Çıktısı 3, ,8 3,10 1,10
Öğrenci Numarası Adı ve Soyadı İmzası: CEVAP ANAHTARI Açıklama: Sınavda ders notları ve dersle ilgili tablolar serbesttir. SORU. Tersinir ve tersinmez işlemi tanımlayınız. Gerçek işlemler nasıl işlemdir?
DetaylıDoğal Gypsum (CaSO 4.2H 2 O) Kristallerinin Termolüminesans (TL) Tekniği ile Tarihlendirilmesi. Canan AYDAŞ, Birol ENGİN, Talat AYDIN TAEK
Doğal Gypsum (CaSO 4.2H 2 O) Kristallerinin Termolüminesans (TL) Tekniği ile Tarihlendirilmesi Canan AYDAŞ, Birol ENGİN, Talat AYDIN TAEK 2 3 4 Termolüminesans (TL) Tekniği TL Tekniği ile Tarihlendirme
DetaylıHidrojen Depolama Yöntemleri
Gazi Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü Maltepe-Ankara Hidrojen Depolama Yöntemleri Y.Doç.Dr.Muhittin BİLGİLİ İçerik Enerji taşıyıcısı olarak H 2 ve uygulamaları, Hidrojen depolama metodları, Sıkıştırılmış
DetaylıISI POMPASI DENEY FÖYÜ
ONDOKUZ MAYIS ÜNĐVERSĐTESĐ MÜHENDĐSLĐK FAKÜLTESĐ MAKĐNA MÜHENDĐSLĐĞĐ BÖLÜMÜ ISI POMPASI DENEY FÖYÜ Hazırlayan: YRD. DOÇ. DR HAKAN ÖZCAN ŞUBAT 2011 DENEY NO: 2 DENEY ADI: ISI POMPASI DENEYĐ AMAÇ: Isı pompası
DetaylıERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ LABORATUVARI -II DENEY FÖYÜ DENEY ADI KÜTLE TRANSFERİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DENEYİ YAPTIRAN ÖĞRETİM ELEMANI
DetaylıHAVA SOĞUTMALI BİR SOĞUTMA GURUBUNDA SOĞUTMA KAPASİTESİ VE ETKİNLİĞİNİN DIŞ SICAKLIKLARLA DEĞİŞİMİ
HAVA SOĞUTMALI BİR SOĞUTMA GURUBUNDA SOĞUTMA KAPASİTESİ VE ETKİNLİĞİNİN DIŞ SICAKLIKLARLA DEĞİŞİMİ Serhan Küçüka*, Serkan Sunu, Anıl Akarsu, Emirhan Bayır Dokuz Eylül Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü
DetaylıMakale. ile ihtiyacın eşitlendiği kapasite modülasyon yöntemleri ile ilgili çeşitli çalışmalar gerçekleştirilmiştir
Makale ile ihtiyacın eşitlendiği kapasite modülasyon yöntemleri ile ilgili çeşitli çalışmalar gerçekleştirilmiştir (Qureshi ve ark., 1996; Nasution ve ark., 2006; Aprea ve ark., 2006). Bu çalışmada, boru
DetaylıSOĞUTMA ÇEVRİMLERİ 1
SOĞUTMA ÇEVRİMLERİ 1 SOĞUTMA MAKİNALARI VE ISI POMPALARI Soğutma makinesinin amacı soğutulan ortamdan ısı çekmektir (Q L ); Isı pompasının amacı ılık ortama ısı vermektir (Q H ) Düşük sıcaklıktaki ortamdan
DetaylıTermal analiz esasları;
Termal analiz esasları; Termal analiz; sıcaklık değişmesine karşı bir katı maddenin fiziksel ve kimyasal reaksiyonlar sonucunda özelliklerindeki değişimlerin ölçülmesi ve yorumlanmasıdır. Sıcaklığa bağlı
DetaylıBİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METOTLAR-II BORU ve DİRSEKLERDE ENERJİ KAYBI DENEYİ 1.Deneyin Adı: Boru ve dirseklerde
DetaylıTEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER
TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER Problem 1: 38 mm çapında, 76 mm yüksekliğinde bir örselenmemiş zemin örneğinin doğal kütlesi 165 g dır. Aynı zemin örneğinin etüvde kurutulduktan sonraki kütlesi 153 g dır.
DetaylıYedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 2006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir YMN15
YMN15 EPDM BAZLI KARIŞIMLAR İÇERİSİNDE KULLANILAN KARBON SİYAHI PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜNÜN VULKANİZASYONA VE NİHAİ ÜRÜNÜN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ A.M.Eroğlu 1,G. Albayrak 2, İ. Aydın
DetaylıMakine Mühendisliği Bölümü Isı Transferi Ara Sınav Soruları. Notlar ve tablolar kapalıdır. Sorular eşit puanlıdır. Süre 90 dakikadır.
Makine Mühendisliği Bölümü Isı Transferi Ara Sınav Soruları Notlar ve tablolar kapalıdır. Sorular eşit puanlıdır. Süre 90 dakikadır. 28.11.2011 S.1) Bir evin duvarı 3 m yükseklikte, 10 m uzunluğunda 30
DetaylıEnerji iş yapabilme kapasitesidir. Kimyacı işi bir süreçten kaynaklanan enerji deyişimi olarak tanımlar.
Kinetik ve Potansiyel Enerji Enerji iş yapabilme kapasitesidir. Kimyacı işi bir süreçten kaynaklanan enerji deyişimi olarak tanımlar. Işıma veya Güneş Enerjisi Isı Enerjisi Kimyasal Enerji Nükleer Enerji
DetaylıISI POMPASI DENEY FÖYÜ
T.C BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK ve MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ISI POMPASI DENEY FÖYÜ 2015-2016 Güz Yarıyılı Prof.Dr. Yusuf Ali KARA Arş.Gör.Semih AKIN Makine
DetaylıTEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER
TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER Problem 1: 38 mm çapında, 76 mm yüksekliğinde bir örselenmemiş kohezyonlu zemin örneğinin doğal (yaş) kütlesi 155 g dır. Aynı zemin örneğinin etüvde kurutulduktan sonraki kütlesi
DetaylıT. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2
T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2 DOĞAL VE ZORLANMIŞ TAŞINIMLA ISI TRANSFERİ DENEYİ ÖĞRENCİ NO: ADI SOYADI:
Detaylı1. HAFTA Giriş ve Temel Kavramlar
1. HAFTA Giriş ve Temel Kavramlar TERMODİNAMİK VE ISI TRANSFERİ Isı: Sıcaklık farkının bir sonucu olarak bir sistemden diğerine transfer edilebilen bir enerji türüdür. Termodinamik: Bir sistem bir denge
DetaylıKBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I ISI İLETİMİ DENEYİ. Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1
ISI İLETİMİ DENEYİ Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Isı iletiminin temel ilkelerinin deney düzeneği üzerinde uygulanması, lineer ve radyal ısı iletimi ve katıların ısı
DetaylıPOLİPROPİLEN-ZEOLİT KOMPOZİTLERİN TERMAL ÖZELLİKLERİNDE SİLAN BAĞLAYICILARIN ETKİSİ
POLİPROPİLEN-ZEOLİT KOMPOZİTLERİN TERMAL ÖZELLİKLERİNDE SİLAN BAĞLAYICILARIN ETKİSİ D. METİN, F. TIHMINLIOĞLU, D. BALKÖSE, S. ÜLKÜ Kimya Mühendisliği Bölümü, Mühendislik Fakültesi, İzmir Yüksek Teknoloji
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Kalibrasyon Laboratuvarı Adresi : İkitelli OSB Esenler San.Sit. 24.Blok No:10 B.Şehir İkitelli İSTANBUL/TÜRKİYE Tel : 0212 549 24 72 Faks : 0212 549 24 75 E-Posta
DetaylıO )molekül ağırlığı 18 g/mol ve 1g suyun kapladığı hacimde
1) Suyun ( H 2 O )molekül ağırlığı 18 g/mol ve 1g suyun kapladığı hacimde 10 6 m 3 olduğuna göre, birbirine komşu su moleküllerinin arasındaki uzaklığı Avagadro sayısını kullanarak hesap ediniz. Moleküllerin
DetaylıDOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU
DOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU Duygu UYSAL, Ö. Murat DOĞAN, Bekir Zühtü UYSAL Gazi Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü ve Temiz Enerji Araştırma
DetaylıTEKNİK FİZİK ÖRNEK PROBLEMLER-EK2 1
TEKNİK FİZİK ÖRNEK PROBLEMLER-EK2 ÖRNEK PROBLEM (KİNETİK ENERJİ) RÜZER şirketi 40 kw güce sahip bir rüzgar çiftliği kurmayı planlamıştır. Tasarlanan rüzgar türbinine gelecek rüzgarın debisi 000 kg/s dir.
DetaylıFİLTRASYON. Şekil 4.1. Bir kum filtresinin kesit görünümü 1 GENEL BİLGİ
FİLTRASYON 1 GENEL BİLGİ Filtrasyon adından da anlaşılacağı üzere filtre etmek anlamına gelir. Başka bir deyişle filtrasyon, bir akışkanın katı parçacıklar içerisinden geçirilerek bünyesindeki kirliklerin
DetaylıDUVARMATĠK 1150 MODÜLER DUVAR PANELĠNĠN ISI ĠLETĠM KATSAYISININ VE SES ĠLETĠM KAYBININ TAYĠNĠ
DENEY RAPORU 15.09.2010 DUVARMATĠK 1150 MODÜLER DUVAR PANELĠNĠN ISI ĠLETĠM KATSAYISININ VE SES ĠLETĠM KAYBININ TAYĠNĠ Deney Yeri İstanbul Teknik Üniversitesi, Makina Fakültesi, Isı Tekniği Birimi, Isı
DetaylıENERJİ DENKLİKLERİ 1
ENERJİ DENKLİKLERİ 1 Enerji ilk kez Newton tarafından ortaya konmuştur. Newton, kinetik ve potansiyel enerjileri tanımlamıştır. 2 Enerji; Potansiyel, Kinetik, Kimyasal, Mekaniki, Elektrik enerjisi gibi
DetaylıATMOSFERDEKİ YAĞIŞA GEÇERİLİR SURUHARI MİKTARININ HESAPLANMASI
ATMOSFERDEKİ YAĞIŞA GEÇERİLİR SURUHARI MİKTARININ HESAPLANMASI SEMA TOPÇU* 1. GİRİŞ Dünya üzerindeki büyük su kütlelerinden meydana gelen buharlaşma ve canlıların terleme olayı atmosferdeki subuharının
DetaylıBeton sınıfına göre tanımlanan hedef (amaç) basınç dayanımları (TS EN 206-1)
BETON TASARIMI (Beton Karışım Hesabı) İstenen kıvamda İşlenebilir İstenen dayanımda Dayanıklı Hacim sabitliğinde Ekonomik bir beton elde edebilmek amacıyla gerekli: Agrega Çimento Su Hava Katkı Maddesi:
DetaylıNOT: Toplam 5 soru çözünüz, sınav süresi 90 dakikadır. SORULAR VE ÇÖZÜMLER
Adı- Soyadı : Fakülte No : Gıda Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Güz Yarıyılı 00391-Termodinamik Dersi, Bütünleme Sınavı Soru ve Çözümleri 23.01.2015 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20) 4 (20)
DetaylıSÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMM 302 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI-I ÖĞÜTME ELEME DENEYİ
SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMM 302 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI-I ÖĞÜTME ELEME DENEYİ ISPARTA, 2014 ÖĞÜTME ELEME DENEYİ DENEYİN AMACI: Kolemanit mineralinin
DetaylıNOT: Toplam 5 soru çözünüz, sınav süresi 90 dakikadır. SORULAR VE ÇÖZÜMLER
Adı- Soyadı: Fakülte No : Gıda Mühendisliği Bölümü, 2015/2016 Öğretim Yılı, Güz Yarıyılı 00391-Termodinamik Dersi, Bütünleme Sınavı Soru ve Çözümleri 20.01.2016 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20) 4 (20)
DetaylıISI DEĞĠġTĠRGEÇLERĠ DENEYĠ
ISI DEĞĠġTĠRGEÇLERĠ DENEYĠ 1. Teorik Esaslar: Isı değiştirgeçleri, iki akışın karışmadan ısı alışverişinde bulundukları mekanik düzeneklerdir. Isı değiştirgeçleri endüstride yaygın olarak kullanılırlar
DetaylıAKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ
AKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut 1. Yoğunluğu 850 kg/m 3 ve kinematik viskozitesi 0.00062 m 2 /s olan yağ, çapı 5 mm ve uzunluğu 40
Detaylı1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları
1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları Sol üstte yüzey seftleştirme işlemi uygulanmış bir çelik
DetaylıISI DEĞİŞTİRİCİLERİN TASARIMI [1-4]
ISI DEĞİŞTİRİCİLERİN TASARIMI [1-4] KAYNAKLAR 1. J.M. Coulson, J.F. Richardson ve R.K. Sinnot, 1983. Chemical Engineering V: 6, Design, 1st Ed., Pergamon, Oxford. 2. M.S. Peters ve K.D. Timmerhaus, 1985.
DetaylıBölüm 7 ENTROPİ. Bölüm 7: Entropi
Bölüm 7 ENTROPİ 1 Amaçlar Termodinamiğin ikinci kanununu hal değişimlerine uygulamak. İkinci yasa verimini ölçmek için entropi olarak adlandırılan özelliği tanımlamak. Entropinin artış ilkesinin ne olduğunu
DetaylıTermodinamik Termodinamik Süreçlerde İŞ ve ISI
Termodinamik Süreçlerde İŞ ve ISI Termodinamik Hareketli bir pistonla bağlantılı bir silindirik kap içindeki gazı inceleyelim (Şekil e bakınız). Denge halinde iken, hacmi V olan gaz, silindir çeperlerine
DetaylıVakum Teknolojisi * Prof. Dr. Ergun GÜLTEKİN. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi
Vakum Teknolojisi * Prof. Dr. Ergun GÜLTEKİN İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Giriş Bilimsel amaçla veya teknolojide gerekli alanlarda kullanılmak üzere, kapalı bir hacim içindeki gaz moleküllerinin
DetaylıYILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
Rev: 17.09.2014 YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Makine Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Termodinamik Genel Laboratuvar Föyü Güz Dönemi Öğrencinin Adı Soyadı : No
DetaylıHava Kirleticilerin Kontrolu: Toz Kontrol Sistemleri Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Hava Kirleticilerin Kontrolu: Toz Kontrol Sistemleri Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Partikül maddeler Tane iriliği 0,001-500
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/11) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/11) Metroloji Ve Kalibrasyon Merkezi Kalibrasyon Laboratuvarı Adresi : BARBAROS MH. OYMAK CD. SÜMER HUKUK PLAZA B BLOK 10/14 KOCASİNAN / KAYSERİ 38100 KAYSERİ / TÜRKİYE
DetaylıBİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR -I TAŞINIM VE IŞINIMLA BİRLEŞİK ISI TRANSFERİ DENEY FÖYÜ 1. Deney Amacı Farklı
DetaylıKMB0404 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı III GAZ ABSORSPSİYONU. Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1
GAZ ABSORSPSİYONU Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Kuru kolon boyunca havanın basınç değişimi ile kolon içinde aşağı yönde akan suya absorbe olan CO2 miktarını tespit
DetaylıONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB-305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI I
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB-305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI I DENEY 2 : BORULARDA BASINÇ KAYBI VE SÜRTÜNME DENEYİ (AKIŞKANLAR MEKANİĞİ) DENEYİN AMACI:
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/11) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/11) TEKNOLOJİK Ve Danışmanlık Hizmetleri Sanayi Ve Dış Laboratuvarı Adresi : Osmaniye mah. Ümraniye Sok. No:11/B Bakırköy 34144 İSTANBUL/TÜRKİYE Tel : 0 212 660 87
DetaylıUME YÜKSEK SISAKLIK ISILÇİFT KALİBRASYON ÖLÇÜM SİSTEMİ
1 UME YÜKSEK SISAKLIK ISILÇİFT KALİBRASYON ÖLÇÜM SİSTEMİ Narcisa Arifoviç Ahmet Diril TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü PK. 54 41470 Gebze/KOCAELİ Tel: 0262 679 50 00 E-Mail*: narcisa.arifovic@tubitak.gov.tr
DetaylıTAMGA ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ LTD.ŞTİ., ENERJİ YÖNETİMİNDE SINIRSIZ ÇÖZÜMLER SUNAR. HOŞGELDİNİZ
TAMGA ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ LTD.ŞTİ., ENERJİ YÖNETİMİNDE SINIRSIZ ÇÖZÜMLER SUNAR. HOŞGELDİNİZ TAMGA TRİO YANMA VERİMİ Yakma ekipmanları tarafından yakıtın içerdiği enerjinin, ısı enerjisine dönüştürülme
DetaylıTermal Enerji Depolama Nedir
RAŞİT AYTAŞ 1 Termal Enerji Depolama Nedir 1.1. Duyulur Isı 1.2. Gizli Isı Depolama 1.3. Termokimyasal Enerji Depolama 2 Termal Enerji Depolama Nedir Termal enerji depolama sistemleriyle ozon tabakasına
DetaylıKONVEKTİF KURUTMA. Kuramsal bilgiler
KONVEKTİF KURUTMA Deneyin amacı Deneyin amacı, katı haldeki ıslak gıda maddelerin kritik ve denge nem değerlerini, kuruma eğrisi karakteristiğini ve kurutma prosesinin etkin parametrelerinin araştırılmasıdır.
DetaylıISI Mühendisliği İçindekiler
ISI Mühendisliği İçindekiler Aktarım hesabı...2 Genel...2 Nominal tüketim...2 Nominal tüketimin hesaplanması...4 Tesis kapasitesi...6 Tesis kapasitesinin hesaplanması...8 1 Aktarım Hesabı Genel Aktarım
DetaylıDeneyin Adı: İklimlendirme Sistemi Test Ünitesi (Yaz Çalışması)
Deneyin Adı: İklimlendirme Sistemi Test Ünitesi (Yaz Çalışması) Deneyin yapılacağı yer: Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü Laboratuar Binası, Giriş Kat 1) Deneyin Amacı İklimlendirme sistemleri günümüzde
DetaylıYILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ YAPI MALZEMELERİ ANABİLİM DALI 1. KONU İlgi yazının ekindeki Murat Ayırkan, Fibertaş Prekast Şirketi adına imzalı dilekçede Fibertaş
DetaylıZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ
ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ Konsolidasyon Su muhtevası Dane dağılımı Üç eksenli kesme Deneyler Özgül ağırlık Serbest basınç Kıvam limitleri (likit limit) Geçirgenlik Proktor ZEMİN SU MUHTEVASI DENEYİ Birim
DetaylıT.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ISI TRANSFERİ LABORATUVARI ISI POMPASI DENEY FÖYÜ 1. DENEYİN AMACI Isı pompası deneyi ile, günümüzde bir çok alanda kullanılan ısı pompalarının
DetaylıİÇİNDEKİLER ÖNSÖZ Bölüm 1 DAİRESEL HAREKET Bölüm 2 İŞ, GÜÇ, ENERJİ ve MOMENTUM
ÖNSÖZ İÇİNDEKİLER III Bölüm 1 DAİRESEL HAREKET 11 1.1. Dairesel Hareket 12 1.2. Açısal Yol 12 1.3. Açısal Hız 14 1.4. Açısal Hız ile Çizgisel Hız Arasındaki Bağıntı 15 1.5. Açısal İvme 16 1.6. Düzgün Dairesel
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/14) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/14) Laboratuvarı Adresi : Sancak Mh. Taçmahal Cd. A Blok 33/B Selçuklu 42250 KONYA/TÜRKİYE Tel : 0332 233 55 42 Faks : 0332 233 77 42 E-Posta : info@miradakalibrasyon.com
DetaylıPLAZMA TEKNİĞİ İLE POLİÜRETAN HİDROJELLERİN YÜZEY ÖZELLİKLERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ. Asuman Koç, Tuğba Akkaş, F. Seniha Güner a
PLAZMA TEKNİĞİ İLE POLİÜRETAN HİDROJELLERİN YÜZEY ÖZELLİKLERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ Asuman Koç, Tuğba Akkaş, F. Seniha Güner a a İstanbul Teknik Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Maslak 34469 İstanbul,
DetaylıDOĞAL ZEOLİT TAŞIYICILI TiO 2 FOTOKATALİZÖRLERİNİN ÜRETİLMESİ VE TEREFTALİK ASİT ADSORPSİYON ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ
DOĞAL ZEOLİT TAŞIYICILI TiO 2 FOTOKATALİZÖRLERİNİN ÜRETİLMESİ VE TEREFTALİK ASİT ADSORPSİYON ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Özgün Deliismail a,*, Banu Yener b, Fehime Çakıcıoğlu-Özkan a, Şerife Şeref Helvacı
DetaylıOn-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu
On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu Speaker: Ercan Basaran, Uwe Späth LAR Process Analysers AG 1 Genel İçerik 1. Giriş 2. Proses optimizasyonu 3. İki optimizasyon
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Ltd. Şti. Kalibrasyon Laboratuvarı Kalibrasyon Laboratuvarı Adresi : Musalla bağları mah. Belh cad. No:35 Selçuklu 42060 KONYA/TÜRKİYE Tel : 0 332 235 53 54 Faks
DetaylıAKIŞKANLARIN ISI İLETİM KATSAYILARININ BELİRLENMESİ DENEYİ
T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLARIN ISI İLETİM KATSAYILARININ BELİRLENMESİ DENEYİ Hazırlayan Yrd.Doç.Dr. Lütfü NAMLI SAMSUN AKIŞKANLARIN ISI İLETİM
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) VE DIŞ TİC. LTD. ŞTİ. Laboratuvarı Adresi : Osmaniye mah. Ümraniye Sok. No:11/B Bakırköy 34144 İSTANBUL/TÜRKİYE Tel : 0 212 660 87 81 Faks : 0 212 660 87 51 E-Posta
DetaylıEmisyon ve Hava Kalitesi Ölçüm Yöntemleri: Temel Prensipler
Emisyon ve Hava Kalitesi Ölçüm Yöntemleri: Temel Prensipler Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Tınaztepe Yerleşkesi 35397 Buca-İzmir Tel: 0232 3017113 Faks:
DetaylıBüro : Bölüm Sekreterliği Adana, 22 / 04 /2014 Sayı : 46232573/
Büro : Bölüm Sekreterliği Adana, 22 / 04 /2014 ACADİA MADENCİLİK İNŞ. NAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. TARAFINDAN GETİRİLEN KAYAÇ NUMUNESİNİN ÇEŞİTLİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİNE YÖNELİK RAPOR İlgi: ACADİA Madencilik
DetaylıProses Tekniği HAFTA 11-12 KURUTMA
Proses Tekniği HAFTA 11-12 KURUTMA Kurutma Kurutma nedir? Gözenekli yapıya sahip üründeki nemin, ısı ve kütle transferi yardımıyla alınarak kurutucu akışkana (gaz veya hava) taşınması olayına Kurutma denir.
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Ltd. Şti. Kalibrasyon Laboratuarı Kalibrasyon Laboratuvarı Adresi : Musalla bağları mah. Belh cad. No:35 Selçuklu 42060 KONYA / TÜRKİYE Tel : 0 332 235 53 54 Faks
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Kalibrasyon Laboratuvarı Akreditasyon No: Adresi : Osmaniye mah. Ümraniye Sok. No:11/B Bakırköy 34144 İSTANBUL / TÜRKİYE Tel : 0 212 660 87 81 Faks : 0 212 660
DetaylıTOA06 SÜRÜKLENME KANALLI TAŞKIN YATAKLARDA MİNİMUM TAŞKINLAŞMA HIZININ BELİRLENMESİ
TOA06 SÜRÜKLENME KANALLI TAŞKIN YATAKLARDA MİNİMUM TAŞKINLAŞMA HIZININ BELİRLENMESİ T. Algül, B. Algül, Ö. M. Doğan, B. Z. Uysal Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü
DetaylıLAZER FLAŞ YÖNTEMİNİ KULLANARAK MALZEMELERİN ISI İLETİM KATSAYISININ DENEYSEL OLARAK TAYİN EDİLMESİ VE ÖRNEK BİR UYGULAMA
375 LAZER FLAŞ YÖNTEMİNİ KULLANARAK MALZEMELERİN ISI İLETİM KATSAYISININ DENEYSEL OLARAK TAYİN EDİLMESİ VE ÖRNEK BİR UYGULAMA Özge ALTUN ÖZET Malzemelerin en önemli karakteristik özelliklerinden biri olan
DetaylıBİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DOYMA BASINCI DENEY FÖYÜ 3
BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DOYMA BASINCI DENEY FÖYÜ 3 Hazırlayan: Arş. Gör. Gülcan ÖZEL 1. Deney Adı: Doyma çizgisi kavramı 2. Deney Amacı:
DetaylıR-712 SOĞUTMA LABORATUAR ÜNİTESİ DENEY FÖYLERİ
DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SAN. VE TİC. Yeni sanayi sitesi 36.Sok. No:22 BALIKESİR Telefaks:0266 2461075 http://www.deneysan.com R-712 SOĞUTMA LABORATUAR ÜNİTESİ DENEY FÖYLERİ HAZIRLAYAN Yrd.Doç.Dr. Hüseyin
DetaylıAdsorpsiyon. Selçuk Üniversitesi. Mühendislik Fakültesi. Kimya Mühendisliği Bölümü. Kimya Mühendisliği Laboratuvarı II DENEYİN AMACI
Selçuk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Kimya Mühendisliği Laboratuvarı II Adsorpsiyon DENEYİN AMACI Çalışmanın amacı katı adsorbent ile çözeltiden adsorbsiyonun denge ve hız
DetaylıADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ
ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ MAK 421 MAKİNE LABORATUVARI II ÇOKLU ISI DEĞİŞTİRİCİSİ EĞİTİM SETİ DENEY FÖYÜ 2018 İÇİNDEKİLER TEORİK BİLGİLER... 3 Isı Değiştiriciler...
DetaylıBİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METOTLAR II DOĞRUSAL ISI İLETİMİ DENEYİ 1.Deneyin Adı: Doğrusal ısı iletimi deneyi..
DetaylıSAKARYA ÜNİVERSİTESİ SAKARYA MESLEK YÜKSEKOKULU
TERMODİNAMİK Öğr. Gör. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SAKARYA MESLEK YÜKSEKOKULU ISI Maddenin kütlesine, cinsine ve sıcaklık farkına bağımlı olarak sıcaklığını birim oranda değiştirmek için gerekli olan veri miktarına
Detaylı2. Teori Hesaplamalarla ilgili prensipler ve kanunlar Isı Transfer ve Termodinamik derslerinde verilmiştir. İlgili konular gözden geçirilmelidir.
PANEL RADYATÖR DENEYİ 1. Deneyin Amacı Binalarda ısıtma amaçlı kullanılan bir panel radyatörün ısıtma gücünü oda sıcaklığından başlayıp kararlı rejime ulaşana kadar zamana bağlı olarak incelemektir. 2.
DetaylıERCİYES ÜNİVERSİTESİ Çevre Mühendisliği Bölümü Fiziksel ve Kimyasal Temel İşlemler Laboratuvarı Dersi Güncelleme: Eylül 2016
İYON DEĞİŞİMİ DENEYİN AMACI: Sert bir suyun katyon değiştirici reçine kullanılarak yumuşatılması ve reçinenin iyon değiştirme kapasitesinin incelenmesi TEORİK BİLGİLER İyon değiştirme benzer elektrik yüklü
DetaylıNOT: Toplam 5 soru çözünüz, sınav süresi 90 dakikadır. SORULAR VE ÇÖZÜMLER
Adı- Soyadı: Fakülte No : Gıda Mühendisliği Bölümü, 2016/2017 Öğretim Yılı, Güz Yarıyılı 00391-Termodinamik Dersi, Dönem Sonu Sınavı Soru ve Çözümleri 13.01.2017 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20) 4 (20)
Detaylı