2005 yılında başlatılan Linyit Rezervlerinin Geliştirilmesi ve Yeni Sahalarda Linyit Aranması Projesi (LAP) kapsamında, 9 milyar ton olan Kömür

Transkript

1

2 SAYGI DEĞER KATILIMCILAR. ÖNCELĠKLE HEPĠNĠZE ĠYĠ ÖĞLENDEN SONRALAR DĠLĠYORUM. BĠLDĠĞĠNĠZ GĠBĠ KAMUNUN ELĠNDE BULUNAN TÜM HĠDROELEKTRĠK VE TERMĠK KAYNAKLI ÜRETĠM SANTRALLARI EÜAġ TARAFINDAN ĠġLETĠLMEKTEDĠR. ġġrketġmġzġn KURULU GÜCÜ MW OLUP BU KAPASĠTENĠN MW I TERMĠK YAKITLI SANTRALLARDIR. BU TERMĠK SANTRALLARIMIZDA DOĞAL GAZ, YERLĠ LĠNYĠT KÖMÜRÜ VE TAġ KÖMÜRÜ YAKIT OLARAK KULLANILMAKTADIR. BUGÜNKÜ SÖYLEġĠMĠZĠN ESAS KONUSU OLAN AFġĠN-ELBĠSTAN HAVZASINA GEÇMEDEN ÖNCE KISA OLARAK SON GÜNLERĠN GÜNCEL KONUSU OLAN VE MTA TARAFINDAN, ÜLKEMĠZĠN ÇEġĠTLĠ YERLERĠNDE BULUNAN YENĠ LĠNYĠT KÖMÜR REZERVLERĠMĠZDEN BAHSETMEK ĠSTĠYORUM.

3 2005 yılında başlatılan Linyit Rezervlerinin Geliştirilmesi ve Yeni Sahalarda Linyit Aranması Projesi (LAP) kapsamında, 9 milyar ton olan Kömür rezervlerimiz 12,9 milyar tona ulaşmıştır.

4 AFġĠN-ELBĠSTAN HAVZASININ TERMĠK SANTRAL KURULUM AMAÇLI DEĞERLENDĠRĠLMESĠ REZERV İŞLETİLEBİLİR REZERV (1000 TON) TOPLAM YA AO KURULU MEVCUT KAPASĠTE (MW) KURULABĠLECEK KAPASĠTE (MW) AFġĠN ELBĠSTAN C HAVZASI YOK 1460 AFġĠN ELBĠSTAN D HAVZASI YOK 1460 AFġĠN ELBĠSTAN E HAVZASI YOK 1460 TOPLAM

5 MTA'DAN DEVREDĠLECEK SAHALARIN TERMĠK SANTRAL KURULUM AMAÇLI DEĞERLENDĠRĠLMESĠ REZERV İŞLETİLEBİLİR REZERV (1000 TON) TOPLAM YA AO KURULU MEVCUT KAPASĠTE (MW) KURULABĠLECEK KAPASĠTE (MW) KONYA KARAPINAR YOK AFġĠN ELBĠSTAN YOK TEKĠRDAĞ ÇERKEZKÖY YOK TOPLAM

6 MTA RAPORLARI DOĞRULTUSUNDA TEKİRDAĞ-ÇERKEZKÖY LİNYİT SAHASI SONUÇ BİLGİLERİ Ruhsat sayısı : 8 ÇalıĢılan yıllar : (çalıģmalar tamamlandı) Ruhsatlarda kömür yayım alanı : ~ 50 km2 Sondaj sayısı : 132 adet. Sondaj aralıkları : ~ 700 m. Toplam sondaj derinliği : m. Ortalama kömür derinliği : 300 m. Ortalama kömür kalınlığı : 6 m. Ortalama ısıl değeri : 2054 kcal /kg (orijinal kömürde AID) Su : % 32,19 Kül : % 29,66 Uçucu madde : % 22,02 Sabit Karbon : % 16,19 Toplam Kükürt : % 2,53 Toprak / Kömür : Yer altı iģletmesi Toplam Rezerv : 498 milyon ton

7 MTA RAPORLARI DOĞRULTUSUNDA TEKĠRDAĞ-ÇERKEZKÖY LĠNYĠT SAHASI SONUÇ BĠLGĠLERĠ 8 adet ruhsatta toplam 498 milyon ton görünür rezerv tespit edilmiştir. Düşük ısıl değeri olan bu linyitler 1000 MW gücündeki termik santrali besleme amaçlı kullanılacaktır.

8

9 Elbistan sahası ruhsat sayısı : 3 adet ÇalıĢılan yıllar : (çalıģmalar tamamlandı) Ruhsatlarda kömür yayılım alanı : ~ 30 km2 Sondaj sayısı : 50 adet Sondaj aralıkları : ~ 600 m. Toplam derinlik : ,25 m. Ortalama kömür derinliği : 100m. Ortalama kömür kalınlığı : 20m. Ortalama ısıl değeri : 1050 kcal/kg Su : %48 Kül : %24,8 Uçucu Madde : %22,6 Sabit Karbon : %6,28 Toplam Kükürt : %2,10 Toprak/Kömür : 5,54 m³/ton. Açık iģletme Sahada Toplam rezerv : 515 milyon ton

10 3 adet ruhsatta toplam görünür rezerv 515 milyon tondur. DüĢük ısıl değeri olan bu linyitler MW gücündeki termik santrali besleme amaçlı kullanılacaktır.

11

12 Ruhsat sayısı : 9 adet ÇalıĢılan yıllar : (çalıģmalar tamamlandı) Ruhsatlarda kömür yayılım alanı : ~ 90 km 2 (9.000 ha) Toplam ruhsat alanı : ~ 160 km 2 ( ha) Sondaj sayısı : 414 adet. Sondaj aralıkları : ~ 500 m. Toplam sondaj derinliği : m. Ortalama kömür derinliği : 138 m. Ortalama kömür kalınlığı : 21 m. Ortalama ısıl değeri : 1350 Kcal /kg (orijinal kömürde AID) Su : % 47 Kül : % 20 Uçucu madde : % 24 Sabit Karbon : % 10 Toplam Kükürt : % 2,78 Toprak / Kömür : 7,20 m³/ton Sahada Toplam rezerv : Milyon ton

13 9 adet ruhsatta toplam 1,8 milyar ton görünür rezerv tespit edilmiştir. Düşük ısıl değeri olan bu linyitler 5000 MW gücündeki termik santrali besleme amaçlı kullanılacaktır.

14 BU KISA BĠLGĠNĠN ARKASINDAN EN BÜYÜK LĠNYĠT KÖMÜRÜ REZERVĠNE SAHĠP BÖLGEMĠZ OLAN AFġĠN-ELBĠSTANDAKĠ MEVCUT DURUMU ÖZETLEMEK ĠSTĠYORUM. AFġĠN-ELBĠSTAN BÖLGEMĠZDE MEVCUT DURUMDA A VE B TERMĠK SANTRALLARIMIZ ĠġLETMEDEDĠRLER. A TERMĠK SANTRALININ KURULU GÜCÜ1355 MW. OLUP 4 ÜNĠTEDEN ĠBARETTĠR. TÜRK ELEKTRĠK KURUMU ÇALIġANLARI OLARAK BĠZLER 1984 YILINDA DEVREYE GĠREN BU SANTRALDA 4 ÜNĠTENĠNDE AYNI ZAMANDA EMRE AMADE OLMASINA PEK RASTLAMAMIġIZDIR. ġu ANDA DA 3 VE 4 NUMARALI ÜNĠTELER BÜYÜK ARIZALAR NEDENĠ ĠLE SERVĠS HARĠCĠ DURUMDADIRLAR. 4 NUMARALI ÜNĠTE ĠHALE EDĠLMĠġ VE 3 NO.LU ÜNĠTENĠN DE ĠHALE ÇALIġMALARI DEVAM ETMEKTEDĠR. B TERMĠK SNTRALIMIZ 1440 MW. KURULU GÜCE SAHĠP OLAN VE 4 ÜNĠTEDEN OLUġAN BĠR SANTRALDIR.

15

16 A Termik Santralının rehabilitasyona ihtiyacı vardır. Bu rehabilitasyonlar; -Baca gazı kükürt arıtma tesisi yapımı -Elektrofiltre Rehabilitasyonu -Kazan rehabilitasyonu -Türbin- generatör rehabilitasyonu işleridir. Bu rehabilitasyonların yaklaşık tutarı; 1 Milyar $ civarındadır.

17 Bu santralın İHD İmtiyaz Sözleşmesi 1999 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, halen İşletme Hakkı Devri yapılamamıştır. Santral ; mevcut hali ile sürdürülebilir, etkin ve verimli bir elektrik üretimi yapacak durumda değildir. Çevre nedeniyle açılan davalar çok büyük miktarda ek mali yük getirmektedir.

18 Santralın çevre yatırımları yapılmamıştır. Bu nedenle mahkeme tarafından İmtiyaz Sözleşmesi halen yürürlüktedir. Fakat santral devredilmemiştir. Bu belirsiz durum; havzadaki toplam 8000 MW lık Termik santral yatırımlarının önünü tıkamaktadır.

19 A Termik Santralı 3x x335 = MW Kışlaköy Kömür İşletmesi 600 milyon ton, 30 yıl, 6500 saat/yıl, kcal/kg

20 A Termik Santralının ĠĢletme Hakkı devri yapılmalıdır. Bu takdirde, Yatırımlar YaklaĢık Maliyeti ($) -Santraldaki rehabilitasyonlar - Çevre yatırımları 1 Milyar $ MW lık ilave Ġki ünite 2 Milyar $ devralan ġirket tarafından yapılacaktır.

21 2006 yılında işletmeye açılmıştır. 38 yıl yetecek miktarda ve 750 Milyon ton kömürü vardır. 4 yaşında, yeni santraldır. Bütün üniteleri tam kapasite çalışmaktadır. Baca Gazı kükürt arıtma Tesisi vardır. Çevre Mevzuatına uygun şekilde çalıştırılmaktadır. B santralının faaliyeti ; A Santralına Çevre Yatırımlarının yapılması şartına bağlanmıştır. Bu durum her an B Santralının kapatılmasına neden olabilir.

22 C Termik Santralına ayrılan rezerv; 759 milyon ton dur. En az 40 yıl yetecek miktardadır. Saha içinde ikamet eden yaklaşık 2400 kişi başka bir yerde iskan edilecektir. Kamulaştırma:Yaklaşık 27 milyon m² Hurman Nehri derive edilecektir.

23 B Termik Santralı 4x360 =1440 MW C Termik Santralı 4x350 =1400 MW

24 D kömür sahasının rezervi 758 Milyon ton dur MW kurulu güçteki bir termik santrala 40 yıl yetecek miktardadır. Yaklaşık 7000 kişi başka yerde iskan edilecektir. Kamulaştırma :Yaklaşık 42 milyon m²

25 D KÖMÜR SAHASI 758 milyon Ton, 40 yıl, 6500 saat/yıl, kcal/kg = MW

26 E kömür sahasının rezervi 1,3 Milyar ton dur MW kurulu güçteki bir termik santrala 45 yıl yetecek miktardadır. İskan sorunu yoktur. Kamulaştırma :Yaklaşık 60 milyon m²

27 E KÖMÜR SAHASI 1,3 milyar Ton, 45 yıl, 6500 saat/yıl, kcal/kg = MW

28 Havzada, çevreyi etkilemeyecek şekilde elektrik üretimi yapılabilecek kapasiteyi belirlemek amacıyla, Mevcut santralların hava kalitesine etkileri dikkate alınarak hava kalitesi modellemesi için danışmanlık hizmeti alınması çalışmaları devam etmektedir.

29 Havzada, kesin rezerv tespiti yapılmış olan sahalarla ilgili yeni termik santral kurmak üzere ihaleye çıkılması hususunda danışmanlık hizmeti almak üzere ihale çalışmaları yürütülmektedir.

30

31

32 Afşin havzası kömür rezervi4,3 milyar ton Rezervin termik potansiyeli Mevcut kurulu güç Kullanılmayı bekleyen kapasite MW 2800 MW 8200 MW

33 Yeni kurulması gereken Termik santralların yapılması için gerekli olan ÇED çalışmaları mutlaka Kamu tarafından yapılmalıdır. Çünkü mevcut santrallar kamuya aittir ve yeni ÇED başvurusunu doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle Afşin havzası stratejik ÇED Çalışması Şirketimizce başlatılmıştır.

34 EÜAŞ, halen Türkiye elektrik tüketiminin yaklaşık % 40 ını karşılamaktadır. EÜAŞ a ait MW toplam kurulu gücün %52 si (12524 MW) termik güçtür. Enerjide arz güvenliği ve Strateji belgesi uyarınca bu kapasite özelleştirilecektir. Ayrıca halen Kamunun elinde kontrata bağlanmış olan (Yİ-YİD-İHD) 9222 MW güç vardır.

35 Bu kontratların ikinci dönemine girilmiştir. Bir kısmının süresi bitmiş, sahipliği değişmiştir. Birkaç yıl sonra hepsi bitecektir.

36 Havzada termik Santral kurulması için 5 yatırım seçeneği irdelenmiştir. 1-Rödovans Modeli 2-Kömür Sahasının Yatırımcıya Devri 3- Kamu Yatırımı 4-Yap-İşlet-Devret (YİD) Finansman Modeli 5-Yap-İşlet (Yİ) Modeli

37 Hukuki Dayanak: 5710 sayılı Nükleer Kanunu Geçici 2.maddesidir. İhale Modeli: İstekliler; a) Yıllara sari olarak rödovans bedeli b) Onbeş yıllık alım garantili süre için birim elektrik enerjisi satış fiyatı c) Asgari üretim taahhüdü olarak üretim miktarı Teklif edeceklerdir.

38 Yatırımcıdan yaklaşık 1-1,5 cent/kwh rödovans bedeli alınacaktır. (yılda ~90 Milyon $) Bu bedel; elektrik fiyatını arttıracaktır. Oysa büyük projelerde kömür bir teşvik unsuru olmalı, rödovans alınmamalıdır. Kömür ruhsatı, yatırımcı şirketin varlıklarında görünmeyeceğinden dolayı kredi temini vb. finansal işlemlerde kullanılamayacaktır.

39 Bu kanundaki hükümlerin hepsi, santralın 2014 yılından önce devreye girmesi halinde geçerli olduğundan, bu gün itibarıyla işlemez haldedir. Geçmişte bu modelle iki ihale yapılmıştır. Gelişmeler aşağıda verilmiştir. 1 nci ihale Alım Garantisiz olarak tarihinde ilan edilmiştir.

40 Firmalardan gelen yoğun istek üzerine, tarihinde kabul edilen 5654 sayılı Nükleer Kanununa geçici madde eklenerek, üretimin, ikili anlaşmaya bağlanamayan kısmının TETAŞ tarafından satın alınması öngörülmüştür.

41 1 nci nükleer kanunu meclise iade edilince, ihale süreci aksamasın diye Aynı düzenleme, tarihli 5686 sayılı Jeotermal kanununda da yapıldı. 1 nci ihale tarihinde yapıldı, teklif gelmedi. Yapılan yasal düzenlemeler yeterli olmadığı için ikinci bir değişikliğe gidildi ve tarihli 5710 sayılı Nükleer Kanununda 15 yıl Elektrik Alım Garantisi verildi.

42 2 nci ihale tarihinde yapıldı ve; C sahası için 2 teklif, D sahası için 1 teklif alındı. Teklifler pahalı bulunduğu için ihale iptal edildi.

43 Afşin Havzası tek ruhsattır. Bu ruhsat içinde 4 milyar ton kömür vardır. Her bir proje için ayrılmış kömür satılacaksa, ruhsatın bölünmesi gerekecektir. Oysa Maden Kanunu gereği ruhsatlar bölünemez. Ruhsatların bölünmesi halinde, ruhsat sınırlarında çok büyük miktarda rezerv kaybı olur. Bu durumun acilen çözülmesinde fayda görüyorum.

44 Ayrıca, ruhsatın 750 Milyon tonluk bölümünün; 1 $/ton bedelle satılması durumunda 750 Milyon $ lık bir finansman gerekecektir. Bu maliyetin elektrik fiyatını aşırı yükselteceğini ve Bu nedenle saha devrinin uygun bir seçenek olmadığını düşünüyorum.

45 4628 sayılı Kanun Arz Güvenliği EK MADDE-3 teki süreç izlenerek, EÜAŞ Kamu Yatırımı yapmakla görevlendirilebilir. EÜAŞ, EPC kontratlatermik Santral Projesini gerçekleştirebilir. Kamulaştırma, ÇED, Üretim Lisansı ve diğer tüm izinlerin Kamu tarafından gerçekleştirilmesinin daha kolay olacağını ve bu projelerin kısa zamanda gerçekleşeceğini umuyorum.

46 Hukuki dayanak: tarih ve 3996 sayılı kanundur. Bu kanun, ileri teknoloji veya yüksek maddi kaynak gerektiren yatırım ve hizmetlerin yaptırılmasını sağlayan bir özel finansman modelidir. Bu kanuna göre yapılacak ihale KİK ten muaftır.

47 YİD modeli ile getirilen dış kredilerin anapara ve faiz geri ödemelerinde Hazinenin herhangi bir garantisi veya taahhüdü söz konusu değildir. (94/5907 sayılı yön. Madde 3.k) Ancak, Hazine Müsteşarlığı ile Garanti Sözleşmesi imzalanabilir. Bu sözleşmedeki amaç elektrik enerjisini satın alacak Kamu kuruluşu ödemede bulunmadığı takdirde, bu ödemenin Hazine tarafından yerine getirileceği garantisidir.

48 Finansmanı yatırımcı getirdiği için Kamu Yatırımı değildir. Yatırım Programında yer almaz. Yatırıma en az %20 öz kaynak konulması şartı vardır. Kamu Kuruluşları, 233- KHK Madde 27 ye göre en az %15 hisse ile yatırıma ortak olabilir. (Örnek:Birecik HES) Kamu kuruluşları da bu kanunu uygulayabilirler.

49 Bu modelde, EÜAŞ ın Arz Güvenliği çerçevesinde görevlendirilmesine gerek yoktur. Bu kanun, 5710 sayılı Nükleer Kanunu geçici 2.maddesi ile amaçlanan sonuca ulaşmak için daha gelişmiş, hukuki altyapısı kurulmuş ve uygulamada denenmiş bir yöntem ve imkan sunmaktadır. Süre azami 49 yıl olup, Afşin Projeleri için uygundur.

50 Bu modelde Proje için YPK Kararının alınması, işe başlanması için yeterlidir. Son çıkan 6111 sayılı torba kanun madde 131 ile, YİD projelerindeki karar süreci çok kısaltılmış, bir çok yetki doğrudan ilgili Bakanlığa verilmiştir. EÜAŞ projeye ortak olmak isterse gerekli finansman, 4628 sayılı kanun madde 14 e göre temin edilebilir.

51 Hukuki dayanak: tarih ve 4283 sayılı kanundur. Bu kanun, Ülkenin enerji planlarına uygun şekilde elektrik üretim şirketlerinin termik santral kurmasını ve üretilen enerjinin Kamu ya satışını düzenler. Bu kanun sadece termik santrallar için geçerlidir. Maden İşletmelerinin kurulması ve işletilmesi bu kanun kapsamında değildir.

52 Bu kanuna göre yapılacak ihale KİK ten muaftır. Hazine Garantisi yoktur. Ancak üretilen enerjinin satın alınması garantisi vardır. Süre 20 yıldır. Bu kanunla yapılacak Elektrik Alım İhalesi için de 4628 kapsamında, Arz Güvenliği gerekçesiyle EÜAŞ ın görevlendirilmesi gerekir.