BİLİMSEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ

Transkript

1 BİLİMSEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ Prof. Dr. Sevinç GÜLSEÇEN, Dr. Elif KARTAL, İstanbul Eylül 2015

2 Takvim 14 Eylül 2015 Eğitim - Öğretim Başlangıcı 30 Eylül 2015 Araştırmanın Temelleri, Araştırma Probleminin Belirlenmesi, Araştırmanın Tasarlanması 7 Ekim 2015 Örnekleme Tasarımı, Ölçme ve Ölçekleme Teknikleri 14 Ekim 2015 Veri Toplama Teknikleri, Veri İşleme ve Veri Analizi 21 Ekim 2015 Temel İstatistiksel Analizler ve Testler (R Dili ile Uygulamalar) 28 Ekim 2015 Temel İstatistiksel Analizler ve Testler (R Dili ile Uygulamalar) 4 Kasım 2015 Kaynak Yönetim Araçlarından Zotero 11 Kasım 2015 Araştırmayı Yayınlamak, Araştırmada Etik 18 Kasım 2015 Ara Sınav (Klasik), Proje Konularına Karar Verilmesi 25 Kasım , 9, 16 Aralık 2015 (Bireysel Çalışma) V (Grup Çalışması) 23 Aralık 2015 Final (Proje Teslimi) 30 Aralık 2015 Final (Proje Sunumları) 6 Ocak 2015 Bütünleme (Proje Teslimi + Sunum) 18 Aralık 2015 Eğitim - Öğretim Bitişi PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 2/26

3 Araştırmanın Temelleri PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 3/26

4 Araştırma nedir? «Re» + «Search» PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 4/26

5 Araştırma nedir? «Twinkle Twinkle Little Star How I Wonder What You Are» Araştırma; fen ve sosyal alandaki problemlere belirli bir amaç doğrultusunda ve sistematik analizler sayesinde çözüm bulabilme incelemesidir. Bilginin (knowledge) araştırılması, gizli gerçeklerin ortaya çıkarılmasıdır. Araştırma Çalışma Gözlem Deney Analiz Karşılaştırma Sorgulama yardımı ile gerçekleştirilmektedir. (Rajasekar vd., 2013) PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 5/26

6 Araştırmanın amacı nedir? Yeni gerçeklerin keşfetmek, Önemli gerçekleri doğrulamak ve test etmek, Bir olayı, süreci ya da olguyu nedenini ve etki ilişkisini belirlemek için analiz etmek, Bilimsel, bilimsel olmayan ve sosyal problemlere çözümler bulmak, Günlük problemlerin üstesinden gelmek, problemlere çözümler üretmek. (Rajasekar vd., 2013) PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 6/26

7 Araştırma motivasyonu Derece alma isteği, Çözülmemiş bir problemi çözme isteği, Yaratıcı bir iş yaparak zevk alma isteği, Topluma hizmet etme isteği, Saygınlık kazanma isteği. (Kothari., 2004) PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 7/26

8 Araştırmanın önemi Bir araştırma problemi karşılaşılan bir zorlukla ilişkilidir, Mevcut teoriler ve kavramların araştırılması onların çeşitliliğinin ve uygulamalarının görülmesini sağlar, Bilgi kaynağıdır ve problem çözümü için yol haritası sunar, Birçok hükümet politikasının temelinin oluşturulmasında önemli rol oynar, Endüstri ve işletme için daha yüksek kazanç ve üretkenlik anlamına gelip, ürün kalitesini geliştirir, Matematiksel ve mantıksal araştırma, işletme ve endüstri problemlerini optimize eder, Yeni materyallerin, yaşamsal gereçlerin, yeni yıldızların vb. belirlenmesini ve karakterize edilmesini sağlar, İcatlar ancak araştırma doğrultusunda elde edilebilir, Sosyal araştırmalar, sosyal problemlerin çözülmesine yardım eder, Araştırma, yeni bir yaşam tarzı sunar ve bunu zevkli ve olağan üstü kılar. (Rajasekar vd., 2013) PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 8/26

9 Araştırma türleri Betimsel vs. Analitik: Betimsel araştırma, anketleri ve farklı türde durum tespiti sorularını içermektedir. Bu yöntemin temel özelliği, araştırmacının değişkenler üzerinde hiçbir kontrolünün olmaması; sadece ne olduğunu veya neler olduğunu raporlayabilmesidir. Analitik araştırma, araştırmacı, gerçekleri veya mevcut bilgiyi kullanır ve bunları eleştirel bir değerlendirme yapabilmek için analiz eder. Uygulamalı vs. Temel: Uygulamalı araştırma, bir topluma ya da bir sanayi / iş organizasyonuna acil sorunu için bir çözüm bulmayı amaçlarken; temel araştırma bir teorinin formülizasyonu ve genelleştirilmesi ile ilgilenmektedir. Nicel vs. Nitel: Nicel araştırma nicelikler veya niceliklerin ölçümüne dayanmaktadır. Nitel araştırma, nitel olaylar, yani kalite veya türle ilişkili ya da içeren olaylarla ilgilenmektedir PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 9/26

10 Araştırma metodu vs metodolojisi ARAŞTIRMA METODU (TEKNİKLERİ) Bir araştırmacının, araştırma işlemlerini gerçekleştirirken kullandığı yöntemlerdir. ARAŞTIRMA METODOLOJİSİ Bir problemin çözümü için sistematik biçimde izlenen yoldur. Bilimsel bir biçimde bir araştırmanın nasıl yapılması gerektiğini inceleyen bilimdir. Araştırma için çalışma planı sağlar. (Kothari., 2004) PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 10/26

11 Araştırma metodu vs metodolojisi ARAŞTIRMA METODU (TEKNİKLERİ) Örneğin bir araştırmacı, meme kanseri tümörünün iyi huylu ya da kötü huylu olup olmadığını makine öğrenmesini kullanarak tahmin edilmesine dair bilimsel bir araştırma yapmak istiyor. Bunun için tüm makine öğrenmesi tekniklerini bilmesi yeterli midir? K-En Yakın Komşu Algoritması, Yapay Sinir Ağları, Destek Vektör Makineleri, vb. HAYIR ARAŞTIRMA METODOLOJİSİ Araştırmacı; yaptığı bu araştırmanın başında izleyeceği yolu belirlemelidir: Problemi belirleme, Veri anlama Veri hazırlama Modelleme Performans Değerlendirme Modeli Uygulama PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 11/26

12 Araştırma Süreci 1. Problemin Belirlemesi 2. Literatürün İncelenmesi 3. Hipotez Kurulması 4. Araştırmanın tasarlanması 5. Örneklemin Belirlenmesi 6. Veri Toplanması 7. Projenin Yürütülmesi 8. Veri Analizinin Gerçekleştirilmesi 9. Hipotezin Test Edilmesi 10. Sonuçların Genelleştirilmesi ve Yorumlanması 11. Sonuçların Raporlanması (Kothari., 2004) PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 12/26

13 Problemin Belirlenmesi PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 13/26

14 Araştırma problemi nedir? Araştırma probleminin belirlenmesi araştırma sürecinin ilk adımıdır. Aşağıda bir araştırma probleminin bileşenlerine yer verilmiştir: Sorun yaşayan ya da probleme sahip bir birey ya da grup olmalıdır, Elde edilecek bir amaç olmalıdır, Amaçlara ulaşmak için alternatif araçlar (ya da eylem kurslar) olmalıdır. Alternatiflerin seçimi ile ilgili bir araştırmacının zihninde bazı şüpheler kalmalıdır. Zorlukla ilişkili bazı çevre(ler) olmalıdır. (Kothari., 2004) PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 14/26

15 Araştırma problemi nedir? PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 15/26

16 Araştırma problemi nedir? Araştırma problemi belirlenirken sorulan araştırma soruları için kara liste: Elevator Speech Problem So What Problem Solving the World Problem Insolvability Problem Multitude Problem (Recker., 2012) PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 16/26

17 Örnek v1: «Kardiyolojik risk değerlendirmesi nasıl yapılmaktadır?» v2: «Türkiye deki Kardiyoloji Enstitüleri nde risk değerlendirmesi nasıl yapılmaktadır?» v3: «Türkiye deki Kardiyoloji Enstitüleri nde makine öğrenmesi kullanılarak risk değerlendirmesi nasıl yapılmaktadır?» v4: «Türkiye deki Kardiyoloji Enstitüleri nde makine öğrenmesi kullanılarak ameliyat sonrası risk değerlendirmesi nasıl yapılmaktadır?» PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 17/26

18 Literatürün incelenmesi Akademik makaleler, Konferans bildirileri, Hükümet tarafından ya da uzman kuruluşlarca yayınlanan raporlar, Kitaplar, Web sayfaları,... Matematik, fizik, biyoloji gibi bazı temel bilimler günümüze kadar değişmeyen bazı teorem/kural/kanunları kullanmaktadır. Dahası tarih, coğrafya, jeoloji, hukuk gibi bilimlerde de geçmişte yazılmış pek çok eserin incelenmesi söz konusudur. Oysaki, enformatik, bilgisayar mühendisliği gibi teknolojiyle yakından ilgilenen bilimlerde en güncel kaynakların kullanılması gerekmektedir. İncelenen bir kaynağın 10 yıldan daha öncesine ait olmaması tavsiye edilir PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 18/26

19 Araştırmanın tasarlanması PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 19/26

20 Araştırmanın tasarlanması Araştırma yapılırken anlamlı kanıtların elde edilebilmesi için hedeflenen, minimum iş gücü, süre ve maliyettir. Araştırmanın amacı bu desenin belirlenmesiyle yakından ilgilidir. Araştırmada amaç: İnceleme (İyi bir akademisyenin ayırt edici özellikleri nelerdir?) Tanımlama (Geçtiğimiz yıl kaç kişi AIDS nedeni ile öldü?) Deney (Sosyal medyanın ilköğretim öğrencileri üzerindeki etkileri nelerdir?) Tanı... olabilir. Araştırma tasarımı; nasıl bir çalışmanın yapılacağının ve hangi sonuçların elde edilmek istendiğinin ortaya çıkmasını sağlar. (van Wyk., 2012; Kothari, 2004) PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 20/26

21 Araştırmanın tasarlanması Çalışma ne ile ilgili? Çalışma neden yapılıyor? Çalışma nerede yapılacak? Çalışma için ne tür veri gerekmekte? Çalışma için gereken veri nereden bulunabilir? Çalışma ne kadar sürede yapılacak? Çalışmanın örneklemi nasıl belirlenecek? Veri toplama için hangi metotlar kullanılacak? Veri nasıl analiz edilecek? Raporlama nasıl gerçekleştirilecek? PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 21/26

22 Araştırma deseninin belirlenmesi Örnekleme Tasarımı Gözlemsel Tasarım Araştırma Tasarımı İstatistiksel Tasarım İşlemsel Tasarım (Kothari., 2004) PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 22/26

23 Bazı önemli kavramlar Independent variables Dependent variable Extraneous variable Control Confounded relationship Research hypothesis Experimental and non-experimental hypothesis-testing research Experimental and control groups Treatments Experiment Experimental unit(s) (Kothari., 2004) PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 23/26

24 (Kothari., 2004) PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 24/26

25 Kaynaklar Kothari, C. R. (2004). Research methodology: Methods and techniques (2nd Edition). New Delhi: New Age International. Rajasekar, S., Philominathan, P., & Chinnathambi, V. (2013). Research methodology. 29 Eylül 2015 tarihinde adresinden erişildi Recker, J. (2012). Scientific research in information systems: a beginner s guide. Springer Science & Business Media. van Wyk, B. (2012). Research design and methods Part I. 29 Eylül 2015 tarihinde adresinden erişildi. Fotoğraflar: PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 25/26

26 Bir sonraki haftaya Kothari, C. R. (2004). Research methodology: Methods and techniques (2nd Edition). New Delhi: New Age International. (Chapter 1, Chapter 2, Chapter 3) Recker, J. (2012). Scientific research in information systems: a beginner s guide. Springer Science & Business Media. (Chapter 1, Chapter 2) Seçilen bir makale okunacak ve incelenecek PROF. DR. SEVİNÇ GÜLSEÇEN, DR. ELİF KARTAL 26/26