Ürogenital sisteme giriş

Transkript

1 Ürogenital sisteme giriş Dr. Ayşin ÇETİNER KALE İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ ANATOMİ ANABİLİM DALI

2 SYSTEMA UROGENITALE ORGANA URINARIA (organa uropoetica) ORGANA GENITALIA Systema genitale masculinum (Erkek üretim organları) Systema genitale femininum (kadın üretim organları)

3 SYSTEMA URINARIUM (Organa uropoetica) 1.İdrarı salgılayan böbrekler (REN: NEPHROS) 2.İdrarı ileten böbrek kaliksleri, böbrek legeni ve Üreterler (Calices renales, Pelvis renalis, Ureter) 3.İdrarı depolayan idrar kesesi (Vesica urinaria) 4.Toplanan idrarı dışarı atan yol (URETHRA)

4 SYSTEMA URINARIUM (Organa uropoetica) 1.İdrarı salgılayan böbrekler (REN: NEPHROS) 2.İdrarı ileten böbrek kaliksleri, böbrek legeni ve Üreterler (Calices renales, Pelvis renalis, Ureter) 3.İdrarı depolayan idrar kesesi (Vesica urinaria) 4.Toplanan idrarı dışarı atan yol (URETHRA)

5 Organa genitalia feminina interna İç genital organlar Ovarium Tuba uterina Uterus Vagina

6 Organa genitalia feminina externa Dış genital organlar Mons pubis Labium majus pudendi Labium minus pudendi Clitoris Vestibulum vaginae Bulbus vestibuli Glandula vestibularis major Glandulae vestibulares minores

7 Organa genitalia masculina interna İç genital organlar Testis Epididymis Funiculus spermaticus Ductus deferens Vesicula seminalis Ductus ejeculatorius Glandula bulbourethralis Prostata

8 Organa genitalia masculina externa Dış genital organlar Scrotum Penis

9 EKTODERM EPIDERMIS [saç ve tırnaklar dahil] SİNİR SİSTEMİ ADRENAL MEDULLA MEZODERM KEMİK BAĞ DOKUSU KAS KARDİYOVASKÜLER SİSTEM LENFATİKLER ÜROGENİTAL YAPILAR VÜCUT KAVİTELERİNİ ÇEVRELEYEN SERÖZ YAPILAR (PERİTONEAL) ENDODERM GUT TÜBÜ EPİTELİ VE DERİVELERİ: AKCİĞER KARACİĞER PANKREAS

10 İntermediyet mezoderm

11 Organa urinaria ve organa genitalia neden beraber incelenir? Her ikisi de, coelom un arkasında yer alan dorsal aorta nın her iki tarafındaki ürogenital kabarıklık adı verilen iki adet longitudinal mezoderm tabakaları olan intermediyet mezoderm den gelişir. Her iki sistemde de rolü olan bazı bölümleri paylaşırlar

12 Coelom Mesoderm in içerisindeki içi sıvı dolu boşluk. Memelilerde coelom; peritoneal, plevral ve perikardial kaviteleri oluşturur.

13 Ürogenital kabarıklık (intermediyet mezoderm) Nefrojenik kabarıklık Gonadal (testis ya da ovarium u oluşturacak olan)kabarıklık

14 Nefrojenik kabarıklık 1- PRONEFROZ: Başlangıç böbrek dokusu intermediyet mezoderm in ön ucunda oluşmaya başlar 2- MEZONEFROZ: Pronefrik dokunun arkasındaki uzun bir intermediyet mezoderm bölümü daha gelişmiş bir doku olan mezonefrozu oluşturur. Kalıcı böbrek olan metanefrik böbrek gelişene kadar görev yapar. Mezonefrik bölgenin nefrik tübülleri bir mezonefrik duktusa bağlanır. Bu mezonefrik duktus (Wolf kanalı) da intermediyet mezodermden gelişir.

15 3- Metanefroz (kalıcı böbrekler) Beşinci haftada gelişmeye başlar Dört hafta sonra fonksiyonel hale gelir Fetal yaşam boyunca idrar oluşumu devam eder amnion sıvısına verilir

16

17 METANEFROZ: Metanefrozun iki bölümü vardır: Metanefrik divertikül (üreter tomurcuğu) Mezonefrik kanaldan dışa doğru bir büyüme ile oluşur. Ureter ler, pelvis renalis ler, kaliksler ve renal toplayıcı sistem gelişir. Metanefrik mezoderm (metanefrojenik blastem) Nefrojenik kabarıklığın kaudal parçasından derive olur. Böbreğin yapısındaki nefronlar gelişir.

18 Gonadal (genital) kabarıklık Gonadlar yani ovaryum ya da testis de intermediyet mezoderm de gelişir. Bunlar öncelikle ön mezonefrik böbreğin hemen önünde yer alan şişkinlikler şeklinde oluşurlar. Bir Müller kanalı (paramezonefrik kanal) da mezonefrik duktusun yanındaki intermediyet mezodermden gelişir

19 Gonadal (genital) kabarıklık Beşinci haftada mezonefrozların medialinde birer kabarıklık (farklılaşmamış gonad) oluşur. XX Ovarium XY Testis Farklılık.. 9. hafta 12. haftaya kadar ayırtedilemez

20 İki çift genital kanal Her iki cins embriyo da, iki çift genital kanala sahiptir. Mezonefrik kanal (Wolf Kanalı) ERKEK ÜREME SİSTEMİ Paramezonefrik kanal (Müller kanalı) KADIN ÜREME SİSTEMİ

21 Erkek fetustaki gelişim hcg Erkek fetusların testislerindeki testosteron üretimini stimüle eder. Testosteron Mezonefrik kanallardan (Wolf kanalı) erkek üreme sistemi kanallarının gelişimini stimüle eder. Testislerdeki sertoli hücrelerinde üretilen antimüllerian hormon paramezonefroik kanalları (Müller kanalı) geriletir.

22 Erkek fetus ta mezonefroik kanal (Wolf kanalı ndan) gelişen oluşumlar Epididymis Vesicula seminalis Ductus deferens Ductus ejeculatorius

23 Dişi fetustaki gelişim Testosteron olmadığı için Mezonefrik kanallar (Wolf Kanalı) geriler. anti-müllerian hormon olmadığı için paramezonefroik kanallar (Müller kanalı) gelişir.

24 Dişi fetus ta paramezonefroik kanal (Müller kanalı ndan) gelişen oluşumlar Tuba uterina Uterovaginal kanal Uterus Vagina

25 Paramezonefrik kanal

26 Cloaca: Arka bağırsağın genişlemiş olan terminal parçası Cloaca, ürorektal septum ile ikiye ayrılır: Önde kalan parça: Ürogenital sinus Arkada kalan parça: Rektum ve anal kanalın kraniyal bölümü

27 Ürogenital sinüsün üst bölümünden: mesane ve urethra Ürogenital sinüsün alt bölümünden: fallus Erkeklerde penis, dişilerde clitoris gelişir

28 Ön bağırsaktan (preenteron) (endodermden) gelişen yapılar Karaciğer, safra kesesi, safra yolları, pancreas, ağız boşluğu, dil, bademcikler, tükürük bezleri, üst ve alt solunum yoluna ait yapılar, pharynx, oesophagus, mide ve ductus choledochus un duedonum a girdiği yerin yukarısında kalan duedonum bölümü

29 Orta bağırsaktan (mesenteron) (endodermden) gelişen yapılar Duedonum un geri kalan bölümü, jejunum, ileum, caecum, appendix vermiformis, colon ascendens, colon transversum un proksimal 2/3 ü

30 Arka bağırsaktan (metenteron) (endodermden) gelişen yapılar Colon transversum un geri kalan bölümü, colon descendens, colon sigmoideum, rectum, canalis analis in 2/3 üst parçası, mesane epiteli, urethra nın büyük bölümü Canalis analis in alt 1/3 ü proctodeum dan gelişir

31 Gld suprarenalis (adrenal bez) Böbreklerin üst-iç yüzleri üzerinde oturan Fibröz bir kapsülle sarılı olarak, bir yağ tabakası ile çevrili Erişkinlerde yaklaşık 5 gr

32 Gld suprarenalis (adrenal bez) Dışta korteks, içte medulla denilen iki tabakalı bir yapı Korteks mezoderm kökenli, medulla ektoderm kökenli Bezin % 90 ı korteks

33 Gld suprarenalis (korteks) Adrenal kortekste üç bölge bulunur: Zona glomerulosa (Dışta yer alır) Zona fasciculata (Ortada yer alır) Zona reticularis (İçte yer alır)

34 Adrenal kortekste üç bölge bulunur: Zona glomerulosa : Mineralokortikoid (aldosteron) Zona fasciculata : Glikokortikoid (kortizol, kortikosteron, kortizon) Zona reticularis : Gonadokortikoid (özellikle androjenler, daha az östrojen) Gld suprarenalis (korteks) i Kapsül Zona Glomerulosa (mineralokortikoidler) Zona fasciculata (glikokortikoidler) Zona reticularis (gonadokortikoidler) Medulla (epinefrin)

35 Glandula suprarenalis (medulla) Adrenal medullada bulunan kromaffin hücreler sentezledikleri katekolaminleri (% 80 adrenalin, % 20 noradrenalin ve çok az dopamin) depolar ve gerektiğinde sempatik kontrolle sinüzoidler içine bırakır. Sinüzoidler suprarenal vene drene olur.

36 Adrenal bezin arterleri Aa. suprarenales superiores: A. phrenica inferior un dalları A. suprarenalis media: Aorta abdominalis in dalı A. suprarenalis inferior: A. renalis in dalı

37 Adrenal bezin veni ve lenfi Suprarenal bez tek bir venle drene olur V. suprarenalis dextra, v. cava inferior a dökülür V. suprarenalis sinistra, v. renalis sinistra ya açılır. Lenf damarları paraaortik lenf düğümlerine açılır.