ÖĞRENMEYİ GÖRSEL, SES, VİDEO VE ÇOKLU ORTAM UYGULAMALARI İLE DESTEKLEME ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI

Transkript

1 ÖĞRENMEYİ GÖRSEL, SES, VİDEO VE ÇOKLU ORTAM UYGULAMALARI İLE DESTEKLEME ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI Yrd. Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU

2 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME 2

3 GÖRSELLER ILE ÖĞRENMEYI DESTEKLEME Görsel Okur-yazarlık Basılı okur-yazarlıkta "Deşifre etme" etkinliği: OKUMA Basılı okur-yazarlıkta "Şifreleme" etkinliği: YAZMA Görsel okur-yazarlıkta "Deşifre etme" etkinliği: VİDEO PROGRAMINI YORUMLAMA Görsel okur-yazarlıkta "Şifreleme" etkinliği: VİDEO PROGRAMINI OLUŞTURMA 3

4 Görsel Türleri Resimler Karikatürler Çizimler Görseller Posterler Çizelgeler Grafikler 4 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

5 Görsellerin Kullanım Amacı Düşünceler için somut destek sunmak Soyut kavramları somutlaştırmak Öğrencileri güdülemek Dikkati yönlendirmek Bilgiyi tekrarlamak Önceki öğrenmeleri hatırlatmak Öğrenme çabasını azaltmak 5 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

6 Görsellerin Sınıflandırılması Gerçekçi, Analojik (benzer), Örgütsel, İlişkisel, Dönüşümsel ve Yorumsal. 6 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

7 Gerçekçi Gerçekçi Soyut 7 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

8 Analojik 8 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

9 Örgütsel 9 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

10 İlişkisel 10 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

11 Dönüşümsel 11 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

12 Yorumsal 12 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

13 Görsel Dosyası Oluşturma ve Görüntüleme Dijital Kamera Tarayıcı Doküman Kamera Projeksiyon Sistemi 13 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

14 Görsellerin Öğretim Süreçleri ile Bütünleşmesi Temel olarak görseller, Karmaşık kavramları basitleştirmek, Kavramlar arası ilişkileri göstermek, Süreçleri betimlemek, İlgiyi ve dikkati çekmek ve Yaratıcılığı desteklemek için kullanılabilmektedir. 14 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

15 Görsel kullanım önerileri Herkes tarafından görülebilecek büyük görseller kullanın. Okunmayan detaylar barındıran görselleri kullanmayın. Görseldeki gereksiz detayları kapatın veya bu detayları görselden kaldıracak şekilde görseli yeniden düzenleyin. Basılı bir görseli sınıf ortamında paylaşırken görselin masa, sıra, tahta gibi bir yerde sabit olarak sunulduğundan emin olun. Belirli bir zaman dilimi içerisinde sunulan görsel sayısını sınırlandırın. 15 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

16 Görsel kullanım önerileri Paylaşılan görsel ile öğrencilerin dikkatini çekmeye çalışın, görsel hakkında öğrencilere sorular sorarak öğrencilerin görselden öğrenebilmelerine yardımcı olun. Öğrencilere görseli yorumlayabilmeyi öğretin. Görselde yer alan önemli bilgiyi vurgulamak için yazılı veya sözlü ipuçları kullanın. Görsel kullanımında telif haklarına dikkat edin. 16 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

17 Görsellerin Üstün ve Zayıf Yönleri Üstün yönleri Görseller çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Kitaplarda, bilgisayar programlarında ve birçok öğretim materyalinde bulunabilirler. Tüm eğitim programında ve sınıf düzeyinde görselleri kullanmak mümkündür. Görsellerin hazırlanması ve görüntülenmesi oldukça kolaydır. Görseller çok ucuza satın alınabilir. Hatta bazılarını ücretsiz bulmak mümkündür. Görseller, çok karmaşık içeriği basitleştirmeye yardımcı olurlar. Görsellerin kullanımı kolaydır. Küçük yaştaki çocuklar bile sunularında görselleri kullanabilir. Doğru tasarlanan görseller, aynı anda birçok kişi tarafından eşit görülme olanağı sunarlar. 17 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

18 Görsellerin Üstün ve Zayıf Yönleri Zayıf yönleri Görseller, iki boyutlu materyaller olduğu için görüntünün sadece bir boyutunu gösterirler. Farklı açılardan çekilmiş resimler ile bu sınırlılık ortadan kaldırılabilir. Bazı görsellerde çok fazla kelime bulunur. Görsellerde bulunan kelimeleri sınırlandırmak gerekmektedir. Bazı görsellerin sınıf ortamında öğrencilere gösterilmesi için daha büyük bir ekran gerekebilmektedir. İyi ve kaliteli dijital kamera, tarayıcı ve proje cihazları pahalı olabilmektedir. Düşük özelliklere sahip cihazlar ile çalışmak, öğretim ihtiyaçlarınızı karşılamada yeterli olmayabilir. 18 GÖRSELLER İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

19 SES İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

20 Ses Okur-yazarlığı Şifreleme Duyma Dinleme Çözümleme Sözlü iletişim süreci 20 SES İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

21 Dinleme Becerileri Geliştirme Dinleme sürecinde rehber olun. Öğrencilere herhangi bir şey okuyacağınız/dinleteceğiniz zaman, öncesinde sorular sorun. Öğrencilere okuyacağınız/ dinleteceğiniz metnin zaman içerisinde aşamalı olarak karmaşık olmasını sağlayın. Dinleme sürecinde yönergeler kullanın. Öğrencilere okuyacağınız/dinleteceğiniz metnin içerisinde ana fikirleri, detayları sorun veya yorumlamalarını isteyin. Öğrencilerin dinlediklerini özetlemelerini isteyin. 21 SES İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

22 Ses Dosya Biçimleri Dijital Analog 22 SES İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

23 Ses Dosyası Oluşturma ve Dinleme Akışkan ses ses kaydı yayınıdır İnternet Radyosu Ses kayıt cihazı veya oynatıcıları 23 SES İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

24 Ses Dosyaları Kullanmanın Üstün ve Zayıf Yönleri Üstün yönleri Ses dosyalarının kullanımı ve taşıması kolaydır. Ses dosyaları çok ucuza satın alınabilir. İnternette çoğunu ücretsiz bulmak mümkündür. Telif haklarına dikkat ederek sesler, çeşitli yazılım ve donanım sayesinde yeniden üretilebilir. Okuma yeteneği zayıf öğrenciler, sesli kitaplarla veya diğer materyaller ile desteklenebilir. Yeni ve güncel bilgiye ulaşmada etkilidir. Özellikle internet radyosu sayesinde güncel haberler takip edilebilir. Yabancı dil öğretiminde iyi bir öğretim materyalidir. 24 SES İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

25 Ses Dosyaları Kullanmanın Üstün ve Zayıf Yönleri Zayıf yönleri Ticari olarak satılan ses dosyalarının kolay bir şekilde çoğaltımı yapıldığından telif hakları ihlal edilebilir. Uzun ses dosyaları dinlemek sıkıcı olabilir. Ses dosyasında istenilen zaman aralığına dönmek sorun olabilir. Canlı yayınlarda söylenilenlerin takibi güçleşebilir. 25 SES İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

26 Ses Dosyalarının Öğretim Süreçleri ile Bütünleşmesi Temel olarak ses dosyaları; Güncel olayları takip etmek, Bir uzmanla röportaj yapmak, Doğaya ait sesleri dinlemek, Kelimelerin nasıl söylendiğini öğrenmek, Öğrenme güçlüğünü çeken öğrencileri desteklemek, Ritim duygusunu geliştirmek, Bir edebi eseri seslendirmek/dinlemek amacıyla derslerde öğretmen ve öğrenciler tarafından kullanılabilir. 26 SES İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

27 Video ile Öğrenmeyi Destekleme VİDEO İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

28 Video ile Öğrenmeyi Destekleme Video okur-yazarlığı Video Görüntüleme ve Video Üretme Eğitsel Video Türleri belgesel film, dramatizasyon, dijital öyküleme ve sanal alan gezileri 28 VİDEO İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

29 Video nun İzlenmesi Akışkan video (İzlenen) Video kaydı yayını (Kendi Kameramız ile çekilen) İnternet videosu (İndirilen) 29 VİDEO İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

30 Video Dosyaları Kullanmanın Üstün ve Zayıf Yönleri Üstün yönleri Durağan resimlerin sınırlılığını video dosyaları ortadan kaldırır. Hareketli görüntüler kavramları, süreçleri daha etkili sunabilmektedir. İzlenmesi riskli ve tehlikeli olan durumların gözlemlenmesi için kullanılabilir. İnsan davranışlarını, tutumlarını, duygu ve düşüncelerini gözlemlemek ve analiz etmede etkilidir. Örnek olaylar tartışma ve problem çözme amacıyla kullanılabilir. 30 VİDEO İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

31 Video Dosyaları Kullanmanın Üstün ve Zayıf Yönleri Zayıf yönleri Uzun video dosyaları izlemek sıkıcı olabilir. Video dosyasında istenilen zaman aralığına dönmek sorun olabilir. Konuşan kafa biçimindeki anlatımlar dikkati dağıtabilir. Bunun yerine ses kayıtları tercih edilebilir. Tüm konularda (örneğin soyut, görselliği olmayan konularda) video bulmak sorun olabilmektedir. Video okur-yazarı olmayan kişiler, izledikleri videolardan yanlış anlam çıkarabilirler. Canlı yayınların takibi güçleşebilir. Ticari olarak satılan filmlerin kolay bir şekilde çoğaltımı yapıldığından telif hakları ihlal edilebilir. 31 VİDEO İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

32 Video Dosyalarının Öğretim Süreçleri ile Bütünleşmesi Öğretmenler de derslerinde video dosyalarını temel olarak Çeşitli konularda (kimyasal reaksiyonlar, deneyler, erozyon, deprem gibi) süreçleri göstermek için, Güvenli gözlem yapmak için, Duygu ve düşünceleri paylaşmak için, Beceri öğretmek için, Duyuşsal öğrenme için, Problem çözmek için, Kültürleri ve ortak değerleri anlatmak için kullanılabilir. 32 VİDEO İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

33 Video dosyası kullanım önerileri 1/2 Video nun herkes tarafından göründüğünden emin olun. Bunun için ortamdaki ışığı kontrol edin, oturma düzeni gözden geçirin ve videonun sesinin herkes tarafından duyulacağından emin olun. Projeksiyon cihazı kullanılacaksa ışıkları kapatın ve ortamı karanlık yapın. Televizyon ekranı kullanılacaksa normal oda ışığı yeterli olacaktır. Video izlemeden önce öğrencileri bilişsel olarak hazırlayın. Önceki konuyu tekrar edin ve yeni konu hakkında sorular sorun. Video da sunulacak olan ana noktaları listeleyin. 33 VİDEO İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

34 Video dosyası kullanım önerileri 2/2 Yeni kavramları tanımlayın. Bir seferde 8 veya 12 dakikalık bir video izletin. Belirli aralarda videoyu durdurun ve tartışmayı gerçekleştirin. Daha sonra ikinci kısımda yeni video parçasını izletin ve süreci bu şekilde tamamlayın. Video izlerken rol model olun. Dikkatli bir şekilde videoyu izleyin ve öğrencilerin katılımını sağlayın. Video sonrası için tamamlayıcı etkinlik hazırlayın. 34 VİDEO İLE ÖĞRENMEYİ DESTEKLEME

35 Çoklu Ortam ile Öğrenmeyi Destekleme

36 Çoklu Ortam Çoklu Ortam Birden çok medya türü içeren (ses, görüntü, video, yazı, vb.) öğretim materyali Çoklu ortam Okur-yazarlığı Çoklu ortam çoklu ortam sunuları teknoloji destekli bireysel öğretim uygulamaları çoklu ortam setleri 36 Çoklu Ortam ile Öğrenmeyi Destekleme

37 Çoklu Ortam Uygulamalarının Üstün Yönleri Çoklu ortam uygulamaları öğrencilere etkileşim olanağı sunmaktadır. Çoklu ortam uygulamaları ile bireyselleştirilmiş öğretim desteklenmektedir. Öğrenciler kendi öğrenme süreçlerini düzenleyebilir. Özel eğitime ihtiyaç duyan öğrenciler için çoklu ortam uygulamaları iyi bir öğretim materyali olabilmektedir. Çoklu ortam uygulamalarında tüm bilgi türleri bir arada bulunabilir. Çoklu ortam uygulamaları birden fazla duyu organına hitap eder ve Çoklu ortam uygulamaları birçok öğretim stratejisi (temel öğretim, öğrenilenleri pekiştirme ve transfer etme) için uygundur. 37 Çoklu Ortam ile Öğrenmeyi Destekleme

38 Çoklu Ortam Uygulamalarının Zayıf Yönleri Çoklu ortam uygulamaları pahalı olabilmektedir. Her konuya uygun çoklu ortam uygulamaları bulunmayabilir. Çoklu ortam uygulamalarının saklanması boyut açısından sorun olabilmektedir. 38 Çoklu Ortam ile Öğrenmeyi Destekleme

39 Çoklu Ortam Uygulamalarının Öğretim Süreçlerinde Kullanımı Sınıfta yapılanların tekrarı istenildiğinde, Yetenekli öğrencilere daha fazla öğrenme olanakları sunmak istenildiğinde, Öğrencilere işbirliği içerinde çalışabilecekleri görevler verildiğinde, Öğrenme güçlüğü olan öğrencilere destek vermek istenildiğinde, Öğrencilere öğrendiklerini yeni yollar ile sunmaları istenildiğinde çoklu ortam uygulamaları öğretim süreçlerinde kullanılabilir. 39 Çoklu Ortam ile Öğrenmeyi Destekleme

40 Öğrenme Merkezleri Beceri, İlgi Etüt ve Zenginleştirme Merkezleri 40

41 Öğrenme Merkezlerinin Üstün ve Zayıf Yönleri Öğrenme Merkezlerinin Üstün Yönleri Öğrenme merkezlerinde öğrencilerin katılımı isteklerine bağlı olduğu için kendi öğrenme sorumluluklarını alırlar. Kendi öğrenme hızlarında çalışırlar. Öğrenme deneyimleri aktif öğrenmeyi destekler. Öğretmenin rolü daha çok rehberlik etme olduğundan, sınıf içerisinde ihtiyacı olanlara bireysel yardım yapabilmektedir. Öğrenme Merkezlerinin Zayıf Yönleri Merkezleri planlamak ve kurmak belirli bir zaman gerektirebilir. Merkezlerdeki materyalleri toplama ve düzenleme belirli bir zaman ve maliyet gerektirebilir. Öğretmen merkezlerin yönetiminde sorun yaşayabilir. Öğrenciler merkezlere katılımda isteksiz olabilir. 41

42 Üç boyutlu Materyaller Üç boyutlu materyaller gerçek nesneler modeller maketler kesitler örnekler sergiler 42

43 Üç boyutlu Materyaller Üç Boyutlu Materyallerin Üstün Yönleri Üç boyutu olan kavramları tanımlamaya yardımcı olur. Nesnenin boyutu, şekli ve rengi detaylı bilgi sunar. Birden fazla duyu organına hitap ettiği için öğrencilerin ilgisini çeker. Öğrencilerin işbirliği içerisinde çalışmasını destekler. Üç Boyutlu Materyallerin Zayıf Yönleri Diğer materyallere göre maliyeti yüksektir. Boyutlarının büyük olması durumunda saklama sorunu ortaya çıkabilir. Bazı üç boyutlu materyaller kolay zarar görebilir. 43

44 Üç Boyutlu Materyallerin Öğretim Süreçlerinde Kullanımı Üç boyutlu öğretim materyalleri, Öğrencilerin deneyimleri az olduğu konular incelendiğinde, Somut nesnelerle soyut kavramlar öğretilmek istendiğinde, Gerçek hayattaki uygulamalar öğretilmek istendiğinde öğretim süreçlerinde kullanılabilir. 44

45 Gösterim Yüzeyleri Beyaz ve Etkileşimli Tahta Duyuru Panosu Kumaş ve Manyetik Tahta Kağıt Tahta 45

46 Gösterim Yüzeylerinin Üstün ve Zayıf Yönleri Gösterim Yüzeylerinin Üstün Yönleri Gösterim yüzeyleri öğrencilerin aktif katılımını gerektiren, öğretimi renkli ve dinamik görüntüler ile destekleme olanağı sunar. Öğretimin tüm basamaklarında kullanılabilir. Gösterim Yüzeylerinin Zayıf Yönleri Öğretmenler gösterim yüzeylerini doğru kullanmaya dikkat etmemektedir. Gösterim yüzeyleri, dersin konusu ve kazanımına odaklanmadan kullanılabilmektedir. 46

47 Gösterim Yüzeylerinin Öğretim Süreçlerinde Kullanımı Beyaz tahta; sözel anlatımı desteklemek gerektiğinde ve beyin fırtınası tekniğinde ortaya çıkan görüşler listelenmek istendiğinde tercih edilebilir. Video konferans yönteminde kişiler arası bilgi paylaşımı yapılmak istendiğinde ise etkileşimli tahta kullanılabilir. 47

48 Gösterim Yüzeylerinin Öğretim Süreçlerinde Kullanımı Duyuru panosu, öğrencilerle duyurular paylaşmak istendiğinde, çeşitli konularda bilgi ve beceri sunmak gerektiğinde, öğrenci ürünleri sergilenmek istendiğinde tercih edilir. 48

49 Gösterim Yüzeylerinin Öğretim Süreçlerinde Kullanımı Kumaş ve manyetik tahta, öykü, şiir gibi okuma materyalleri paylaşımı, resim, şekil veya nesnelerin düzenlenmesi ile bilgi ve beceri öğretimi gerçekleştirmek istendiğinde tercih edilebilir. 49

50 Gösterim Yüzeylerinin Öğretim Süreçlerinde Kullanımı Kağıt tahtaları ise, az sayıda sözel ve görsel mesaj sıralı olarak gösterileceği, kavramlar ile bilgi arasındaki ilişkiyi anlatan görsel ipuçları sunulacağı, beyin fırtınası sonucunda fikirler tartışılacağı zaman tercih edilebilir. 50

51 Beyaz tahta kullanırken Tahtanın hangi bölümüne ne yazacağınıza önceden karar verin. Herkes tarafından görülebilecek ve okunabilecek büyüklükte yazın. Tahtaya yazdıklarınızın görünüp görünmediğini sınıfta başka açılardan kontrol edin. Vurgu yapmak için renkli kalem tercih edin. Tahtada renk kullanımını iki veya üç farklı renk ile sınırlandırın. Yazarken tahtayı kapatmayın ki yazdıklarınız öğrenciler tarafından görülsün. 51

52 Beyaz tahta kullanırken Öğrencilerle göz teması önemlidir. Konuştuğunuz zaman öğrencilere doğru dönün. Tahta ile konuşmayın. Çok fazla gerekli olmadıkça öğrencilere sırtınızı dönmeyin. Tahtaya çok fazla yazı yazmak veya görsel çizmek, belirli bir süre sonra bilginin takip edilmesini zorlaştıracaktır. Tahta etkileşimli ise belirli zaman aralıklarında ekranı kayıt edin ve boş bir ekranla dersinize devam edin. Tahtayı tek başına kullanmayın. Eğer uygunsa dersinizi çalışma yaprakları, sunu, ders notları gibi birçok öğretim materyali ile destekleyin. Zaman kazanmak ve daha etkili çizimler yapmak için cetvel, kalıp gibi yardımcı araçlar kullanın. 52

53 Kağıt tahta kullanırken Kağıt tahtayı herkesin görebileceği bir yere yerleştirin. Sehpanın ayaklarının açık olduğundan ve kağıt tahtanın düşmeyeceğinden emin olun. Herkes tarafından görülebilecek ve okunabilecek büyüklükte yazın. Kısa cümleler kullanın. Sıralı olarak içeriğinizi paylaşın. Birden fazla renk tercih edin. Tahta ile konuşmayın. Yer yer dinleyicilere dönün. Yazarken tahtayı kapatmayın. Konuşma bitiminde özet bir sayfa yazın. 53

54 Sergiler Alan gezileri, gösteri ve diyorama 54

55 Sergilerin Üstün ve Zayıf Yönleri Sergilerin Üstün Yönleri Alan gezileri ile öğrenciler gerçek materyalleri görebilirler. Gösteriler ve diyoramalar sayesinde de materyaller sınıf ortamına taşınabilir. Sergiler birden fazla duyu organına hitap eder. Sergilerin Zayıf Yönleri Alan gezileri düzenlemek pahalı ve zaman alıcı olabilmektedir. Sınıf ortamında gösteriler ve diyoramalar için depolama sorunu yaşanabilir. Gösterileri ve diyoramaları sergilemek için yer bulmak zor olabilir. 55

56 Sergilerin Öğretim Süreçlerinde Kullanımı Sınıf ortamında gözlenmesi ve öğrenilmesi zor konular Doğal ortamda gözlem Uzaklık ve güvenlik nedeniyle gidilemeyen yerler (Sanal Alan Gezileri) Nesneler, görseller, basılı materyaller ve ses kayıtları içeren koleksiyonlar (Görseller) Olayları veya ortamları üç boyutlu sunmak(diyorama) 56