.AKtJLTESfl. .. ISLAMi İLİMLER F. ru.rm_~~~l DERGI.. sı. !!li!ill~ . D. o 1 / f. ~-iil1- ~-~---> 1 T 1 TÜRK ÜNiVERSITESi. 4.
|
|
- Osman Bölükbaşı
- 5 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 . D. o 1 / f ~-~---> 1 T 1 TÜRK ÜNiVERSITESi.. ISLAMi İLİMLER F.AKtJLTESfl DERGI.. sı ru.rm_~~~l ~-iil1-!!li!ill~ 4. Sayı Sevinç Matbaası - Ankara
2 ı f ; ' SA,İD İBN CÜBEYR VE TEFSIRİ (H ) -Doç. Dr. Fahri GÖKCAN Fakih, mukri ve müfessir olan Sa'dd İibn Cübeyr el-esedi el-kılfi (1). Tabiin'in en meşhurlarındandır. K ünyesi «Ebu Muhammed» '.. '. veya.«bbıl 'Abdillah»dır. Kaynaklar O'nun aslen Habeşli olduğunu, H. 45/665 yilında dünyaya geldiğini,.cildinin siyaıh olduğ'.ınu ittifakla/ zikretmektedirler. (2) Beni Esed kabilesinden Valiibe tbn. el I;Iarit'in kölesi olduğundan, O. na nisbetle Esedı- adıyla da şöhret kazanmıştır (3). Beni Esed kabilesiyle' o_lan yakınlığını bizzat kendisi şöyle nakletmektedir: «Bir gün bana İıbn 'Abbas (ö 68/687) kimlerden olduğumu sordu» «Ben de Bem Esed'den olduğumu söy- (1) Sa'id tbn Cübeyr'in tercemesirie yer veren başlıca kaynaklar şunlar_ dır: Ebıl Nu'aym el-işbahfuii, I;lilyetü'l~Ev:liya ve TabaJ.ı::atu'l-Aşfiya, (Beyrut 1967) IV ; İbn Sa'd, 'faba4:at_ (Beyİ-ut 1957) VI ; İbn I;Iacer el-<as~alam, Teh;r;ib et-teh;r;ib, (Haydarabat 13!25/ 1907) IV ; İbn ]jallikan, Vafeyatu'l-A'yan, (Beyrut 1969) II. _ 374; e;r;-zehebi Mul)ammed I;Iüseyn, et-tefsir ve'l-müfessirıln, (Ka-. hire ) I. 102-HB; Şemseddin Sami, ~amılsu'l-a'lfun (İstanbul 1311/1894) IV. 2578; İbnu'l-Epr, el-kamil fi't-tanlj. (Beyrut 1965) IV ; -Sezgin, Fuat Geschichte Des. Arabischen Schrifttums (Leiden 1967) Band r ; Ebıl İsl)a~.eş-ŞiTazi, 'faba~-atu'l-fu- l_,.aha (Beyrut 1356/1956) s ; e;ı;-zehebi, Te?;kiretu'l-I;luffa? (Hayadarabat 1376/1956) I ; İbn Kuteybe, el-ma'arif, (Mısır 1~69) s ; Dr. Mul;anımed İbn Mul:ıammed Ebu Sehbe, el-israiliyy-at ve'l-mevdfı.<at fi kütübi't-tefsir (Kahire 1973) s ; ed-davıldi, Mul)ammed: İbn <Ali İbn Al:ım~d, 'faba~atu'l-müfessirln, (Kahire 1972) I ; ez-zirikli,-_i;}ayruddin, el-a'lam (t.y) III (2) İbn Jj allikan, Vafeyat,II. 371; e?;-zehebi, Te?;kiratu'l-I;I uffa?, I. 76; Zirikli, III. 145; e?;-;?;ehebi, et-tefsir ve'l Müfessirıln, I (3) İbn.I;Iacer, Teh?;ibu't-Teh?;ib IV. ll; Zirlkli, III
3 ledim. Arab mısın Meva.J.l ID.İsin dedi. Arabiardan değil, Mevalilerdeniın, decı.lın. Bunun Uzerine bana, Beni Esed kabilesrnden Allah'ın nimetille mazıhar olanlardamın diye söyleyesene» dedi ( 4). Hayatının bü)rük bir kısmını Kfrfe'de geçirdiği için: Sa1.d'e Kfıfeli denilmişdir. Sa'id İıbn Cübeyr'in ailesi hakkında fazla bir bilgiye sahip değiliz. Hele babası için, \hiç bir mah1mata raslamamız. mümkün olmadı. Annesinin adının «Ümmü Duil:ıama'» olduğu, İbn Sa'id'in naklettiği şu haberden anlaşılmaktadır : «.Bir gün Kılıfe ehirnden bir ıgrup, İbn cabbasa ıgelip sual sor:ı;nak istediklerinde, İbn cabıbas oıılara», aranızda Ümmü Duhama''nın oğlu, yani Sa'id tbn Cüıbeyr var<ken bana sual sormağa niye geliyorsunuz» dedi.(s). Şu haıberden de Sa'id tb n Cübeyr'in Küfe' de. annesiyle birlikte oturduğu ve annesine karşı daima saygılı olduğu anlaşılmaktadır. Asibağ ]bn Zeyd'in naklille göre, «Sa'id İbn Cübeyr'in ıbir horozu vardı. O öttüğü za: man sahaılı narnazına kalkardı.. Gecelerden bir..gece, ho1:1oz ötmedi ve Sa'id de namaza kalkamadı. Sa'id, «ne o1du bu ho1:1oza Allaılı onun sesilli kessin» dedi. Bunun üzerine horoz bir daıha ö:tmedi. Annesi de Sa'id' e «hiçbir şey hakkında bundan ıböyle ibeddua etme» dedi ( 6). Başka bir haberde de Sa'id İıbn Cübeyr, annesiyle aralarında geçen bir hadiseyi şöyle nakletmektedir: «:Bir. ıgün beni akrep sokmuştu. Annem. «seni mut1aka afsuıılatacağım» diye yeıpin etti. Bunun üzerine ben de annemin yeminini bozmamak için afsun yapana, akrebin so 1 kmadığı elimi uzattım (7) demektedir ( 8). Annesi hakkında bize ulaşan ij:ıajberle:rıden sonra, iki oğlu ve hayatının sonuna doğru da bir kızı olduğu, kıaymi.klarda zikredilmektedir. Yezid Eibıl caıbdullaılı, Sa'1din kı,zı hakionda «Sa'id tbn Cübeyr, Haccac Gö. 95/1l3)'ın eniriyle Mekke'de tutuifclanıp Kfrfe'ye getirildiğinde, Haccac'a teslim edilmeden bir müddet için evinde \ (4) İbn Sa'd, VI (5) İbn Sa'd, VI. 257; Zirikli, III. 145; Teh~bu'>t-Teh~ib, IV. 12; :Ş:ilye, IV (6) :Ş:ilye, IV. 274; Teh~ibu't Teh~ib, IV. 12. (7) TehPbu't-Teh~ib, IV (8) Sa'id İbn Cübeyr'in afsun gibi şeylere inanmadığım gösteren başka bir delil dı:: Ebu Şihab Musa :illiri Naf:i<den gelmektedir. Ebfr Şihab <<Birgün Mekke'de Sa'id İbn Cübeyİ-'in yanına girdiğimde, O'nun şiddetli bir baş-- ağruna tutulmuş olarak gördüğünü, yanındaki bir adamın da O'na «başa6-ısını giderecek bir afsuncu getirey:im mi? diye sorduğunu, Sa'id'io. de «]Jayır benim afsuncuya ihtiyacım yoktur» dediğini, bize nakletmektedir. J:Iilye, IV
4 ailesinin yanına gelmesine müsaade edildi. Bunu duyen Küfe ule:. ması, evine gelerek O'.ilunla sehıbet etmeğe.lbaşladılar. Sa'isJ: kucağında küçüık. ibir kız çocuğu olduğu ha:lde gülüyordu. Kızı babasının ayağının oiduğunu görünce ~ğlamağa başladı» demektedir (9). cabdullah İbn -sa'id ve cabdulmelik tbn Sa.id adlarmdaıki iki oğlu ise (10) b~baları kadar şöhret bulmasalar da, İslam aleminde, bilhassa hadis ve fıkıh ilminde isimlerini duy.ırmtışlar, Bu1!ari, Bbu Davıld ve Tirmi~i, bu iki kardeşten hadis riıvayet etmişler (U). en Nesru 'Ahduliah Ebn Sa']d'in til,ca o1duğıunu, et T~i de babasından daha efdal olduğunu söylemektedir (12). c.abdullah ve cabdulmehk kardeşler ilk öğrenimlerini babaları Sa'id İ1bn Cüıbeyr' den görmüşler ve ha!bal~rmdan hadis riyayet etmişlerdir ( 13). Sa'id İbn Cübeyr'jn talebesi 'Ata) :bb n es-sa' i b ( ö )in rivayetine göre Sa'id, «Ben çocuklarım için daima dua ederim» demektedir _( 14). O kutup yetiştirıdiği çocuklarınin, muteıber hadis mecmualarmda ti]ş:a ojanıik kaıbul edildiğille ve onlar için daima dua ettiğine göre, Sa'!d'in iyi bir aile reisi olduğu anlaşılmaktadır. Sa'!d İibn Cüheyr'in diğer aile fertleri ve nesebi hakkmda bir bilıgi, kaynaklarda göriilniemektedir. Bunda, Said'in Rabeş Ii ve mevrui olmasının, büyük bir rolü olması muhte1ileldir. s"a.'ld :tbn Cübeyr'in ge.çirnini ne ile sağlajdığı, bir gelir kaynağının buli.ınup buluıımadığı da bizce meçliuldür. Bildiğimiz en mühim husus, (Abdullah İbn CUtbe İbn Mes'ud Küfe kadısı iken, Sa'!d İbri Cüıbeyr'in O'nun katipliğini yaptığı, sonra da Ebu Bürde İbn Mesüd'un katipliğini yapınağa baş~adığıdır (15). Yaptığı bu - işin, O'nun için daimi bir geçim kaynağı olması mümkün değildir; zira ileride tekrar bahsedeceğimiz <<neyru'l-cemacim» olayına adı karıştığı için, ailesi. Küfe' de oturmakta iken, kendisi ölünceye kadar; çeşitli memleketlerde firarda ıkalmıştır. Sa'!d İbn Cübeyr'iiı ailesi hakkında yeteri derecede bilgiye sahip olmasak da O'nun ilmi hayatı, fazileti tefsir, hadis ve fıkı!h (9) İbn Etir, el-kamil fi't-tılıib., IV. 580; :Ş:ilye, IV (10) İbn ~uteybe, el-me'arif, s (ll) İbn I;Iacer, Teh~ibu't-Teh~ib, VI (12) a.e, V (13) a.e, IV. 12. (14) I;Iilye, IV (15.) el-israiliyyat ve'l-;mevçifıat, s. 95; ]jallikan, II. 372; el-ma'arif. s
5 .. ilımin.de İslam alemille yaptığı ılıizm.etler,. muasır1an ve taleıbeleri tarafından, daha sonraki nesillere bol bol. aktarılmış ve Ona ilminin ~celiğinden dolayı «Cehbe~u ı~<ulema» denilmiştir ( 16).. \ Sa'id İbn Ciibeyr, İbn 'Abbas'ın en ileri geien taleıbelerinden biri idi. İlk olarak İbn 'Aıbbas (r:a)'dan Kur'an ve kıraat'.dersleri, bilahare de tefsir, hadis ve fıkıh dersleri almıştır. RD.rvayetlerinin çoğunu İbn 'Abbas (r.a)'dan etmiştir (17). Sa'id İıbn Cüıbeyr, <<Sahlfemle İbn <Abbas'a gelir, ondan hadis yazardım. Sahife dolduğunda'eğer İbn cabbas (r.a) imiaya devam ederse, onu paıbuçlarıma yazardım. O da dolduğunda avuçlanma yazardım» (18)_. şeklindeki ifadesiyle yalnız hafızasına güıvenmeyip,. aldığı ilmi, yazdığını 'da itiraf etmektedir. İbn cabbas (r.a)'in diğer meşihur bir talebesi Mücahid (ö. 103/721) den gelen rivayete.göre, İbn <Abbas (r.a), Sa'ld İbn Cüb~yr'in hadis rivayet etm~kteki kabiliyetini ve, ilmi kudretini bizzat gözleri ile gönnek için, birgün Sa'id' e «hadis rivayet et» dedi. Sa'ld de, «Senin huzurlında mı rivayet ed~yim dedi. İbn 'Aıbbas (r.a) ta «hadiıs dvayet etmeıkle Allahın nimetine nail olmak istemez misin? isabet edersen ala, yok ılıata edersen ben sa~ n~ öğretirim» (19) dedi._ İbn Sa'd'in naklettiği diğer biı: habere göre de, İbn 'Abbas (r.a) kendisine sual somnağa gelen Kf.ı!fe ehlinden bir gruba, «aranızda Sa'J:d İbn Cüıbeyr varken bana sual sonuağa ~ niye geliyorsunuz?;> (20). şeklindeki sözleri ile de, artık Sa'ld İbn Cübeyr'in ilmi hüviyetinin, kemale erdiğini ifade etmek istemiştir. tbn <Abbas'tan sonra, Sa'id tbn Cübeyrı:in en çok ilim aldığı şahıs, <Abdullah İbn 'Ömer (ö. 73/692) dir (21). Bu husuısta Sa;id :iıbn Cübeyr «Biz K ılle' de bir mesel e hakkında iihtilaf edersek, onu yanıma yazıyor ve gidip 'Abdull aih tb n cömer' den soruyordum ( 22). demektedir. Yine Sa'id İıbn Ciibeyr, Hacası <Abdullah İbn 'Ömer'l~ aralarında geçen bir hadi~eyi şöyle anlatıyor: «Yüzüğümün üze- (16.i (17) (18) (19) (20) (21) (22) I:lilye, IV. 273; Te?;kiretu'I-I:luffa~, I. 76. Te?;kiretu1-I:luffa~. I. 67; Ibn Jjallikan, ır.' 3n. Ibn Sa'd, VI İbn Jjallikan, II. 371; İbn Sa'd, İbn Sa'd, VI. 257; Zi.rikli, III. 145 İbn Hacer, Teh?;ibu't-Teh?;1b, IV. 12; eci-davıldl, 'faba].catu'l-müfessi~!n, I İbn tfallikan, IL 371. İbn Sa'd, VI
6 , ne ( ~ı.. -.:,...) J f$'!.1 ~ ) yazmıştım, caıbdullah İbn cömer bu yazıyı okuyunca, il:ıoş karşılamayıp silmemi enıretti. Ben de sildim ve/ «Salıd :tbn Cüıbeyr yaz;dım» (23) demektedir. Hacası cabdullah İbn <Ömer de, Sa'M İıbn Oübeyr'in ilmi ıkıudretini be1irtmek.üzere, «Bir gün bir tajd aın;ı geld:p ft'ı:raizden hir mesele socııduğıında. git Sa'id İbn Cüıbeyr'e s:or, O hesapta benden.daha al:iımdir, ılıer.kesin hakkını, hak sa!lıihine verir» (24) dediğini rrakletmekıtecliır. Sa'id İbn Cübeyr'in Kur:an'ı ezbere bildiği ve iyi bir. hafız olduğu hususunda pekçok rivayetler vardır. Vefa) İbn İyas, «hirgün Sa'id İbn Cübeyr bana, «Kur'an'ı al ve beni takip et» dedi. Ben de Kur.'anı aldım ve <?nu dinlerneğe başladım. O, Kur'anı baştan sona kadar ezbere okiımadan meclisten kalkmadı» (25) demektedir. <.Aıbdulmelik İbn Ebi Süleyman, «Sacid'in alim ve zihlıid bir kimse olduğunu, her iklgecede bir dafa Kıur'an'ılhatmettiğini nakletmektedir. (26) Hatta Onun Kafbe'de bir rekat namazda!çur'an'ın tamamını okuduğu rivayet edilmektedir (27). Bu hususta bizzat ke.::ıdisi «hastalık ve yorgunluğum hariç, Hz. Hüseyn'in katlfrıden sonra iki gecede bir Kur'an'ı lıatmecliy.ordunı» (28) demektedir... Her zaman ve her devirde, gerek vehim, gerekse nıezheb tal:!s- su bu sebebiyle, bir şahıs hakkında inüsbet :görüşün yanında, nıenfi görüşler de yer alaıbilir, İbri Şirin (ö. 110/728) den gelen bir haber hariç, araştırma imkanını bulduğumuz bütün kaynaklar, Sa'id İbn Cüibeyr hakkında nıüsbet görüşlerini beyan etmişlerdir. Yalnız Sa'id :iıbn Cübeyr'in «Deyru'l~Cemacim» olayına adı kanştığı için, İlbn Sirin Omi «Sa'id İlbn Cüıbeyr ahniağın biri idi. O yapacağını yapıtı, ısonra da Mekke'ye gelip halka fetva verrneğe başladı» (29) demektedir. Bundan başka bir otorite olduğunda, ittifat halindedirler. Eıbu'l-Ka:srm et-taberi, «isa'id İlbn Cülbeyr ti~a, hüccet ve müs.lüırnanlaırın ima:rnıdın> (30) demektedir. :tbn IjLiJbban ise, «Sa1{d'in (23) a.e, VI (24) İbn Sa'd, vr (25) İbn Jjallikfuı, IL 371. (26) e~-zelıebi, Te~kiretu'l-]juffa?, I.. 76; İbn Sa~d, VI. 259;Jjilye, IV. 273~ (27) İbn Sa'd, VI. 259~ Te~kiratu'l-Jjuffa?, I. 76; ed-davfrdl, I (28). İbn Sa'd, VI: (29) İbn Sa'd, VI, (30) e~-zehebi, et-tefsir ve'l-müfessirıln, I,\ 103. ; r 5
7 günahtan sakınan, faziletli bir kimse olduğunu; el-kütüipü'ıs-sitte _ sahiplerinin, Onun tff?:.a olduğunu, ittifakla kabul ettikleriiıi>> (31) söylemektedir. _ ~atacfe de demiştir ki: «Tci:biin»in en alimi dört zattır: Menasik'de, 'Ata İbn Ebi Rebah; tefsirde Sa'id İlbn Cüıbeyr; _siyerde İkrime, mev'izede helal ve haramda da Hasan el-basri'dir (32). Maymun :tbn Mihran, «~Sa'id İihn Cüibeyr öldü, ama yer yüzünde o~un ilmine muhtaç olmayan kims~ yoktur» (33) dedi. Gerçekten Sa'id İbn Cübeyr, ilme ve ilim adamlarına çok önem verirdi. «İn-. sanların helaka uğramasının alameti nedir? diye soran Hilal İibn Ha!bbab'a «ulemasının o JJ+emieketten gitmesi veya ölırıesidir» (34) diye cevap vermiştir. Sa'id İbn Cübeyt'in ilmi, fazileti ve takwasıyla halkın üzerinde olan tesirlerini. ve halkın Ona olan.güvenini, Ebu Şiha.b, şahid olduğu bir hadiseyle bize şöyle nakletmektedir: «Sa'id İbn Cübeyr'i tavaif ederıken papucunun ibir tekinin ipinin koptuğunu, -diğer tekini de kendisinin çıkardığını gördüm. Halk Onun papuçsuz, yalınayak ta\caf ettiğinıi' :görünce, onlar da papuçlarını çıkardılar» (35) demektedir. Velhasıl Sa'id tbn Cübeyr, her yönüyle mükemmel bir insandır. Ne yazık ki bu ilim ve fazilet abidesi, Emevilerin Irak Vali'si :Ş:accac'a (ö. 95/713)'ın zulmüne, genç yaşında ku:r1ban gitmiştir. Sa'id :tbn Cübeyr'in şahsiyetini, ilmini ve :Ş:accac'a karşı verdiği mantıki cevapları göstermek için; ş~hit edilme hadisesini burada zikretmeyi, uyıgun gördille Şehit Edilme Hadisesi : :Ş:accac, MuJ:ıammed ]bnu'l-eş'a 'ı kwk!bin kişilik bir ordu ile Türkmenistan tarafına göndermiş ve Sa'id İbn Cü:beyr'i de Ordunun iaşesine memur etmiştir. İbnu'l-ıBş'as gördüğü lüzılm üzerine emrindeki kuvvetlerle birlikte :Ş:accac'a karşı isyan etmiş; fakat «[[)eyrıi'l-cemacim» denilen yerde :Ş:accac'ın ordusuna yenilerek Türkistan taraflarına kaçmıştı: Taraftarları)lınihir kısmı idam edilmiş, bir kısmı da çeşitli yerlere dağılmıştı. İşte Sa'id İbn Cüıbeyr de. (31) a.e, I, 103. (32) 1srailiyyat, s. 95; Taşköprü-Zade, II, 74. (33) tbn Sa'd, VI.266; I:filye, IV, 273; Teh~ibu't-Teh~lb, IV, 12. (34) İbn Sa'd, VI, 262; I;!ilye, VI, 276. (35) I;!ilye, IV
8 bu esnada Isfahana sığıninıştı. Sa'id'in.tevkif edilmesi için :Ş_accac' tan emir alan Isfahan Valisi, durumu gizlice ona bildirir ve Sa<ıd'in Isfaihandan Azarbeycan'a gitmesini sağlar. Orada da rahat edemeyen Sa'id İbn Cübeyrr'Ömer İbn <.Aibdi'l-'Aziz'in Vali bulunduğu Mekke'ye gider ve kendisi ıgibi mültecilerle ıbirlikte Vali'nin himayesinde raıhat bir. hayatyaşamağa başlar (36). Bir müddet sonra. 'Ömer İbn 'A;bdi'l-';Aziz'in yerine HaHd İbn 'A!"bdillah el-kasri Vıali olunca, ibu yeni Valinin fena bir adam olduğunu ve Mekke' den hemen uzaıklaşmasının ıgerektiğini Sa'id İbn Cüibeyr'e tavsiye edenler bulundu. Fakat Sa'id -ı;m taıvsiyeyi kabul etmeyerek «vallahi ben şimdiye kadar firar edip durdum, Artık Allah Taala' dan haya ediyorum, mukadder ne ise yerini bulacak» demiştir. Filhakika, çok geçmeden yeni Vali, Sa'id İ!bn Cüıbeyr'i tutuklatıp, bağlı olarak o sıra'da Vasit'da bulunan :Şaccac'a gönderdi. Sa'id İbn Cübeyr, Haecac'ın huzuruna çıkarken, «:Doğrusu ben, senden Ralımana sığınınm. Eğer mü' min ve tak:va sahibi isen, fenalık yapmazsın» (37) ayetini okumuştur. :Şaccac. bu muhterem zatı ıgörünce, Vali ]jalid'i kast ederek: <<Allah şu nasraniıye dölüne lanet etsi~, -Bu zatı t'ıtup bana göndermiş ise de ben O'nun kıymetini ibilmez miyim?» (38) diye kendi kendine söylendi. Sonra Sa'id ]bn Cübejrr'le aralarıncia şöyle bir konuşma başiadi, :Şaccac -:...:... Ya Sa'id, neden ibarr:ıa karşı isyan et:tın?- - Ben müslümanlardan kah hata ve kah isabet eder bir ferdim; başka bir şey değilim. (39). - Neden İbnu'l-Eş'a 'a taraftarlık -ettin? - iben Ona verdiğim bir aıhidden dolayı böyle hareket ettim, _diye cevap verdi. I;Iaccac pek hiddetlenerek : ' ;.- (36) İbnu'l-Etir, el-kfunil Fi't-Tarth, IV. 579; İbn Jjallikan, II. J72. (37) Meryem 18. (38) el-kfu:rıil fi',t-tartlj. IV (39) a.e., IV
9 1 ı t \ : 1. ı - -Ya Sa'id ben Mekke'ye.gelip de İbnZüıbeyr'i öldürdüğüm, zaman, Emir'l-Mü'mitıiİı cabdu'l-melik namı:q.a seriden ve Mekkelilerden ahi d'. almış değil mi idim?' - Evet almıştın, I;Iacdic : - Sonra ben KUfe'ye Vali o1dum, biatı yeniledim.' Sende o zaman Emiru'l.. Mü'minin adına tekrar biat etmiş değil mi idin? - Evet etmiştim. - O halde neden Emiru'l-Mü'ı:n:inin adına yaptığın iki aıhdi unuttun ı:la bir. Çulihacı. oğlu Çulhacıya verdiğin b-ir ahdi yerine getirmek istedin (40) senin adın nedir?. - Benim adım Sa'id İbn Cübeyr'dir. ----, Hayır. Öyle değil; Şa'td İbn Küseyr'dir. -Annem benim adımı senden daha iyi bilir. - Sen de annen de şakidir.. Gaybı ancak senden başkası bilir.. - ıben senin dünyanı cehennem ateşine.döndereceğim. - Sen, senin böyle bir kudret oldu~u bilse idim, senden başkasını ilaılı ittihaz etmezdim ( 41). - Halife hakkında fikrin nedir? _:_ Ben onların vekili değilim. - Ben seni öldüreceğiı;n. Ne suretle 'öldürülmeni istersin? - Yok, Şaki herif, sen ],<en din için istediğin ölümü seç. Allah hakkı için bugün sen beni nasıl~öldürür isen, yarın ben de aihirette seni o şekilde öldüreceğim. Sa'id İ.'bn Cübeyr, I):accac'ın işaretiyle ö1dürillmek üze:re dışarı çıkarılırken gülümsedi. Bunu gören I):accac, Sa'ld'e gülümsemesinin sebebini sordu. Sa'id de: «Ben ;ıenin Alla:h'a karşı. olan cüretinden, Allah Taala'nın da Jıılmu saıbrından dolayı taaccup ederek.gülüm- 1 T -(40) el-k8mil fi't-tilıih, IV ( 41) İbn Ballikfut, II.?fl2 8
10 ). sed.i~ (42) dedi ve aralannda yine şöyle bir konuşma başladı: -Hayır, ben seni öldüreceğim O halde annem ismfmde isabet- etmiş. Şehit olursam Sa'id olurum. - cali ile cömer hakkında ıie deıisin? Bunlar cennette midirler, yoksa cehennemde mi? ;; Ben cennet ile eelhennemi gidip görmedirp.. Eğer onları ge :iiıp ddlıaşsa iıdim, onların hallerine vaık:ııf olarak sana cevap verirdim (4~).. - cabdu'l-melik hakkında ne dersin? - Ona dair bana. nasıl srual sorarsm ki, Onun günahlarmdan biri de.sen değilmisin (. I):acdk. eellada emir verince, Sa'id İbn Cüıbeyr yüzünü kibleye. çevirerek, «Şüıbhesiz ben sadece hak dine ıboyun eğip yüzümü, gökleri ve yeri yaratmış olan Allah'a çevirdim» ( 44) ayetini. okudu. Yüzünü k:ııbleden çevir diler. Bu defa <<Hangi tarafa yönelirseniz, orası Allah'a ibadet yönüdür» (45) ayetini okudu. I):accac: «Boynunu vurun» d.i ye haykırmca, Sa'id, «sizi o arzdan yarattık; yine ölümünüzden sonra sizi ona aöndüreceğiz» ( 46) ayetm'i okudu ı_:e «Ya Raıbbi kanimı I):accac'a helal kılma ve Onu benden sonra yaşatma» diye beddua etti ( 47). Nfuayet cellad o neziılı vücudu göivdesinden ayınrken Sa'id, üç defa kelime-i Tevhidi okumuştu (48). H1cri 95/714 senesinin şaban ayında, 49 yaşmda iken yasif da I):accac tarafından şehid edilen Sa'id İibn Cüıbeyr, aynı şehre defnedlld.i. Kabri müslümanlar. tarafından ziyaret edilmektedir ( 49). İmam Al,ır.ıJ.ed İbn I):anıbel, bu hadiseyi_ teessüfle yad ederek demiştir ki : «I;Iaccac, Sa'id İbn Cü:beyr'i (42} :illin ]jallikfuı, II (43) a.e, II (44) En'am 79. (45) Bakara 115. (46) Taııa 55. ( 47) 1bn ]jallikfuı, II (48). el-kamil fi't-tanb, IV \. (49) İlbn ]jall:ikfuı, II. 373; İlbn Sa'd, VI. 266; İbn I;Iacer, Tehı;ibu't Tehı;ib, IV. 13; et-tefsir ve'l-müfessinln, I. 103; Sezgin, Fuad, Band I. 28. / 9
11 f 1 şehit etti. Öyle bir zatı ki, yeryüzüiıdekilerin hepsi de Ona, Onun ilmine muhtac idi (SO). ŞEYHLERİ Sa'id İbn Cüibeyr'in tefsir ilmindeki yerini tayin etmek ıçın, şüphesiz Onun yetişmesini sağlayan ve bir kısmı Asibabtan olan hocaiarını da zikretmek gerekmektedir. Salıa:be arasında en çok ilriı aldığı ııoca:ları, daha önce zikrettiğimiz. gibi, 'Abdullah, İbn <Abbas (ö~ 68/687) ve 'Abdulİah iiın <ömer (ö. 73/692) dir. Her nakadar Bbu Hureyre (ö. 57/616), Bbu Musa el-eş'ari (ö. 44/664), <AJi tbn Ebi Talib (ö.40/660) ve Hz. <Aişe (ö. 57 /676) den hadis rivayet ettiği nakledilmekte ise de, bu doğru değildir, ve bunla~dan rivayet ettiği hadisler: de mıürseldir. Onub. bu ınınselleri hakkında YaJ:ıya tbn Sa'id derki «Sa'id'in mürsellerıi, bence <Ata':ı:iın mürselierinden da:ha makbuldur (51). İlbn <.Abbas ve tbn <ömer'den ibaşka ilm öğrendiği v.e görlişerek feyz aldiğı Saılıalbe ve Tabiftn'un en meşhurları şunlardır: <Adi İbn :Ş:atim ( ö. 67/686), caıbdullmı İbn ez-züıbeyr (ö. 73/692), Ebu Sa'id el-i;ludri (ö. 78/697), Enes İbn Malik (ö. 93/711), Ebu c.a!bdirral_ırrian es-sülemi (ö. 72/691)'dir. Sa'id!ıbn Cüıbeyr, Yukarda adı geçen zatlardan başka, Ebu Mes'ud el-eıişan, eçl-j;:>a~ak İbn K.ays ve 'Amr İbn Meymftn giıbi.daha ihirçok şaılııslardan rivayet etmiştir (52).. TALEB E L~E Rİ c.aıbdullalı İJbn caıbbas ve 'Abdullah İibn 'Ömer giıhi ünlü kişilerin tedris halkasına devam ecliıp kendini, hadiıs, fıkıh ve bilhassa teusir ilminde yetiştiren Sa'id İıbn Cübeyr, daha çok Kılfe'de tedrisata. devam etmiş ve pek çok taleıbe yetişili.rıniştir. Talebelerinden Bbu <Amr İbn el-'ala, ( Ö. 154/770) hacası Sa'id'den Kur'an ve kıraat dersleri okuduğunu, (53) Ebu Şi:hab M-Q.sa İbn Nafic el-esedi de herıgün, saıba!h ve ikindi namaılından sonra Ondan ders. oku- (50) e~-zeheb!, Te~ratu'l-I;fufnl?, I. 77; :Ubn Jjallikfın, II (51) Teh~bu't-Teh~ib, IV. 14; ed-davii.di, 'faba~atu ı:müfessirin, I (52) Teh~ibu't-Teh~ib, IV (53) Mifta:tıu's-Sa<.de, I. 152; İbn Jjallikan, II
12 -duğunu, bizzat kendisi itiraf etmektedirler (S4). Sa' id :Dbn Cübeyr, öğrenmek maksadıyla kendisme sual sorulmasından hoşlanırdı. Birıgün talebelerıinden 'Ata' İibn es-sa'i!b -(ö. 137 /7S4}e «nasın en hayırlısı sual sorandır» kimdir bilir misin bana gelip böyle sizin smduğunuz gibi (SS) dedi. Hatta idamından biraz önce bile zincirle aıya kları bağlı olduğu halde, ziyaretine gelen Kılfe alimlerine, tebessüm ederek hadis rivayet etmiştir ( S6). - Yetiştirdiği ta1eıbeleri a_rasinda oğlu 'Atbdullfuh-ve 'Ahdulmelik' ten daıha önce bahsetm:lştik. Bu iki lcardeşten başka, ilirnde şöhrete ulaşmış bazı talebeleri şunlardır : Manştir İbn el-mu'temir (ö. 137/749), Ebu B1şr Cö. 123/740), el-a'meş (ö. 148/715), 'Ata' ]bn es-sa'ib (ö. 137 /754), Simak tbn Jjaİlb {5. 132/749), Selerne tbn K~hil (ö. 121/738), Ebu'z-Zübeyr el-mekki (ö. 128/745), Abdulmelik_ İbn Ebi Süleyman (ö. 145/762), Bbu 'Amr İbn el.cala' (ö /770), Ebu Ş]hwb MU;sa İbn Nafi'el-Esedi 've daıha pekçok zevat ondan ilim almıştır (S7). TEF SİRİ Sa'id İbn_ Cüıbeyr'in hadiste fıkıhta ve tefsirde illıtisas sahibi olduğunu, bu ilim dalları arasında eiı çok tefsir ilm1nde şahret bulduğu için, Ona müfessir denildiğini ve tefsir.de İbn 'Atbbas'ın en iyi talebesi olduğunu, daha önce zikretmiştik. Süfyan eı:ı-şevri (ö. 161/777), «Tefsir ilmini dört kişiden alınız, Onlar da Sa'id İlbn Cülbeyr, Mücahid (1ö. 103/721), 'İkrime (ö. 107 /725)ve :Oal;ıl.ıak (ö. 105/723) dır» (58) demekle Sa'id'in tefsir ilmindeki kudretini beyan etmek istemiştir. Kendisi de tefsir ilmmin ehemmiyetini belirtmek için «Kur' an okuyup ta sorira tefsir etmeyen kimse, kör ve a'rabi gibidir».(59) demektedir. - - Y azıdığı tefsiriiı mevcudiyeti kaynaklarda zikredilmekle beraber, ne yazık ki birçok tefsirler gibi zamanımıza kadar ulaşmamış- (54) İibn Sa'd, VI (55) a.e, 259. (56) el-kamil fi'-t-tarih, IV (57) İbn :Ş:acer, Teh~itm't-Tebf!ib, IV (58) Taşıköprüzade, II. 74; tsrailiyat, s. 95; Ateş Süleyman,- İşari Tefsir Okulu, s. 58. (59) Tefsiru't-Tabed (yeni) I. 81. ll
13 i \1 \ \ 1. 1 \ tır. Sa'id'in «Halife c.aıbdu'l~melik için bir tefsir yazmış olduğu söylenir. tbn Bbi I;Iatim baıbasıt).dan naklettiği bir haıberde, hp. hus~su teyid eder. Bu habere göre 'Aıbdulmelik ilbn Mervan, Sa'id İlbn Cübeyr'den bir Kur'an tefsiri. yazmasını istemişti. Sa'id, iıste~ nen bu tefsiri yazmış ve Halifeye ıgöndermişti. BH.ılliere, 'Ata) :tbn Bbi Dinar (ö. 126/713) bu tefsiri dirvaııda bu1arak almış ve Sa'id'-. den rivayet etmiş.tir (60). Fuat Sezgin ise, «Sa'id İbn Cüıbeyr'in tefsir ilmjndeki yerini tesbit için, temelden bir araştırmaya ilitiyaç var.dır. Onun tefsirinin, <kısmen filolojik, kısmen de tarihi olduğu, Taıberl ve. diğer kaynaklardan anlaşılmaktadır. Muasırlarının söz Ie!W.e göre, Sa'id İbn Cüıbeyr, yazdığı tefsiri devaimlı gözden geliriyordıu» (61) demektedir. Ne yazlik ki 'buıgjiin orijinal şek1i ile elimizde mevcud değildir. Ancak muı:ıjbıhar tefsirlerde ve hadis k:i- taplarında, $a'id'in tefsirine raslamakta:yız. Hz. Peygamber, Sa!l:ıabe, Tabitın ve kendi'sine kadar gelen tefsir hakkındaki görüşleri sinesinde toplayan bir aıısiklopedi diyebileceğimiz Tefsiru't~ Taberi, Miı:Ç.aı:nnled İıbn.Cerir et-taıberi (ö. 310/922), Sa'id'in tefsirinden ibol bol iıstifad~ etmiş ve eserinde he men hemen. bütiin surelerde, Onun te.fsirinden nakiller yapmış~ tır. Bu sebeble, Sa'id İ bn Cübeyr'in tefsir ilmindeki yerini tayin etmek niyetiyle vereceğimiz örnekler için, genellikle Taberi Tefsirine müracaat etmeyi uyıguiı gördük. (60) Prof. Dr. İsmail Cerahoğlu, Tefsir Usulü, s (61) Prof. Dr. Fuat. Sezgin, Band I. 28. f ' 12
14 1. a) Ayet1eri Lugat YÖnfuıden Açıklamasına Örnekler: < 3 ) ",ıl... u y~ ~u,...; ~ Ü':f..l:!..ı:t..- ı:.r J---!' ıj4 Wt l \:.i;.-: ~ '').!' J,~ ısi -,Jl J _u,._,: Jli. "":"' ~' ıj4 ; '~J~_ız_,...ı' r )IS' ıj4 ~' u ~ Li~ 1.:-'' _,..ej' J..lb' ( 4 ) ~ 45.~>ort V" [ 5 )~ c.)l;; J ~,~;s~j. ~ ~ ~.A,.w ~ -3 ( c )..H.ıi.~{~ l : JH.~.H J ı J -H--~ 1 : "'=",... :..H : J \.;,.~ ""' ( 7 J u u 6..;,..,., c.,;.: 6J ii J ~ ı.:.rt ~..A,;,w ı:.r-. -4 ( a >- '-'J)': ul:ı...t,.ı.,. c.}.j':--c:j)': Jli (1) Rahman, 76. (2) Tefsiru't 'faberi, XXVII (3) Mülk, ll. (4) Tefs1ru't-'faberi, XXIX. 6. (S) Hücurat, 13. (6) Tefsiru't 'faberi, XXVI _ (7) Vakia, 89. (8) Tefs1ru't 'faberi, XXVII
15 b) Asılan Aıraıpça Ohmiyan,. Ba:zı Garrb lk.eiiın:{eier Üzer:indelcl Tefsirine Örnekler: ' ~ ~: J li ~ 'ı:..rt..lo..,... U:, : J \.; l.) '...!-! ~ \;.!..ı.:.. :..ı ~ J,.:: J' ~ jj 1 ~ı _,:;rj'.. ~ 0--t..!:~ ı.:.r '~ ~ ı.:.r : 41ıt-':H d.lih ı} ( 1 ) H ~ ~l.bji j ~~ 0;... ~ j "-:-'\.:i.ll (;" \ 2 ) :zı..~:.,1\ 0 1~ ~1.-JI :~1: Jl,;, <..:;...,S.lb.JI _, ~~ ;..; u c 3 >,, er"' -.!..~ ı,!)-!.) J..A-::- J.S -.)!l<p." ~ -~:..sı..-. ı.:_ı.r... _ 2. ıj.q.: ~~~ J..Ic-' ~~'- ~l'j-'...ı~ı ~u_,-.31.ı J'",.. ~.3 { 6) J.::!-J 'ı/.. ( 5) lt AJr:> :. "' iaj ~ V"'!..!:~ ı.:.r..,... ( n ~~;...JL. 1 ı \ (1) Nisa, sı.. (2). Tefsiru't-Tabert V. 132; es-suyütl, Celaluddin, el-lt~ an fi 'Ulfuni'1 I):.ur'an, II (3) Meryem, 24. (4) Tefsiru't Taberi, XV L 70; el-itki:ln, IL 112. (S) Taııa 1. (6) ~1-İt~:mda Sa'id İbn Cübeyr'in «Talıa'ya Nabatca dediği kaydedilmektedir. el-it~an, H (7) Tefssiru't Taberi, XVI (8).Ra'd, 29. (9) Tefsiru't Taberi, XXIII \ \ 1 J 14 (lo) İflj:an'da Sa'id İbn Cübeyr'in ( ~ J_b ) kelimesine Hintce dediği nakledilmektedir. el-it~i:ln, II. 114.
16 "' ~ ( " ı_) H '~ l_; y.::; )IS j " ~ ı.;r....j,:o.<t...,.-'- -5 { 2} ~l: c) Fıldla A~t.Tefsir Örnekleri u Lb.iJ \ ~..ıı... cr. "~ ~ ; J li ' cjj'..j+ cr. } _, \;;...l> -ı ~ u~..j,:o.a- ~.; l J L J \9, 0 k.j.- IS! l ı.;r. ~-~..J...t&- us-. ' ~' u ı.; : J li 1 ~_; :..; \.; ~ ~ t _,..h:; ı"' Uo.Jb ~;.a..rı~ 1 ı:.y.a ~ı 1, c...j' 1 _,...;1 _,.. lj,. u~~..:ıs: J\.i t _,J:ı.; u.jb: J ~ (4 ) (.3 uıill G ~~ 1 j 1 9 "' ~ c0 f9 cr, _ı;_. ı:ı.i 1 ~ U"'.J,..R._, ı.:f -2. I_,J _,9 ' d..i.o r-r) _,.; J ).s ~ '~ 1 ' ~ I.:;..,J 1 j u.~.;.ı ' r_,..ı '' &...i! ' ' ' " ~ 0 -' ~ ~--':/ ' o..j.jb :.J.,_...., J \i; ( 5 ) ll ı.; '~ ':l,s r-r-ı 1:5 _jj' -' 1 c ft ~ j> -~ 1 ~ ~~..:..,.J:1 \.o_~...l> i. u ~ ' \.o_tı> ' : J li 1 ly' w' - - 'j U _jj \ j : j \.i ~..A..:!! J \.i 1 ~ j.)1! (.} _,o' (..$..ij 1 J-EIH!.,.J:f ~- ' ı ~ ı.:>-rl,; u _,,rw ~,i r-;-j J * 1,) i,.,., i c..s..ij' J..fb c.):! ( 6).a> _,~ (1) Furkfuı, 39. (2} Tefsiru't-Taberi, XIX. 16; İ~fuı, g. tıo. (3) Bakara, 196. (4) Tefsiru't-Taberi, I! (5)- Nisa, 8. (6) T~fsiru't-Taberi, IV ıs
17 _.. Al_,J ~.._,.,tp.~ l c.=jt...:.ju ~ 0~ ~..ıı..- J: -.3 ' ~ )' ~' :.;u {ı ) ":.~~ ~j;,;.:;; '..ı.o~ t:.o j.o ~ v-oj., ; t.;~,.:ıo~- 1.i.ıı ;o J.:oi ~, r )1...:, ~te'~, r )1... ~ IJ..r' J ı ( 2). f.jj \./'':ll; J\.9,..ı.~l~J~.ŞJ.s. cu~~~~~.. r~la J.J '-, ',._,.,Lp ~\ ı:.r ~ u-t ~..A.,.w ı:.r ( 4) ~ ~~1~\S;ıtv,.:~: Jü (J >, v~ d) Neshe Ait Örnekler: ~ ~ \.;!! J \i..lo.>. 'J-t' J ü.) l.t.ı ı.:r...ı.o.;.;..o ~ ~. -ı ~lı~-w : Jü ~U-! ~..A.,.w ~~~Wt ~~\.b ü~ ~ 'J ( 5 )., «) ~, l,s-s.;' ti \.. 1, -'-+i c.) ~ :.ll:!-~. ' ( 71 C6) u '-f-ıı-., ~~ W W\ - ~ ~ Vd.iJ\ ~, W"'~ı.:r.' ı:.r. ~ V"!...ı:ı..a... ı:.r -2 J,~', ~' Cıt...:. H c:ı \S : J u < s >., ~... r '~.lt.,.; lo~ ; 'l.:. 1..ı' -,~ l) lıı;j ~.ır -~' ı.:.ı ~ u'.a ~' ~' r5io ~ ~ ı.ill J.J..ıı..t clj J t-' ~ ~- r ~ JS:J tı o\ (9,) u 6e o.: ı.; (1) Nisa, 93. (2) Tefsiru't-Tabeıi, V (3) Baikara. 3. (4) Tefsiru't-TaberJ:, I _ (5) Bakara, 284. (6) Bakara, 286. (7) Tefsiru't-TaberJ:, III (8) Bakara, 184. (9) B-akara, 185. (10) Tef~iru't-TtaberJ:, Il ı 1 16
18 e) Sebeb-i Nuzüle Ait Örnekler:. ~' ı:.r ' ~...;,.Jb ~ :. ı ü ' j"ıt..jb '.)"!'. ~ lo:',:;...,c ı?.j.>._.. J. -~ ı:/' ~ ı:/' J : 4.1 ~ ~ ~ ıj-1 -".!-"-' ı:.r ı~ ~ ~'ei J.w c,.j' 6S;.J.t ~ 4.1,.._; J 4-lJ' j' 'r.'-t- ;Pıt..ııJ t L.r-!.1 ~ 4.1 J \i,. ~ t ;.> ı:/' ~; ~ \S : J li ( 1 ) i, 4-lH 0 \S'.l~lt \,_,.l l...j;: Jü 't ~j ı.j-!.1~ ü-tıft..jı.j\ '' J J-J ~' '~' 6.,11.)"'"" ~ 4.1 '~;.: ~} 4.1-'b, _,.\.; ~.,... J-1b, c _,... H,l:;t;, t ~: J\.9,,._J-., ~ili\ ~ cuj\ ( 2 ) ~ll\ 6.J..Jb ~.:;:..;' rıt~lt ~ ' ~ u,x.,,_,.j' l.:.:,..j \S:.j u ~ ıj-1 ~..a;..., ı.:.r. -..; 2 ~J-a ~ ' (c )lio '..Jb Lı..:' ' ~- ~ J \S ).J..I ' 4J ~..A.:! ü \S _,.a.;j 1 ~ ~_:;..i \.a.ji : j ü 1 ~..ı ~.J..I -' '-rj ~ ü ' ' J..Jb c,.::.j..;.s ~ ~ \;..,\... ~ w..s t.. Q.:" ':1 ' c,.::.j li$ 1 -..;.o ~.r- o o (, ) ı \' ı 1 M J\i ( J),, ~~.W\~~)'~.J.t 0:t..ıJ\~ ''}' -:ı ~-':1, < 4.) ~J ~~ ı.:.ıt' L.t ı:.r' i rti' ~u'''...! ı:; ~' J!~' ;,)--!,_p\...1\.,~.: Jli ~ ~~--- ı.:.r -J.... 1rt ~ ~ &:;; i J! 6. r-1='-ıt..t rj-, ~ 4..L1 \, ~ 4-LH J,_,; ~ 1 r :: ::rut r} \e.j~~ 'J..Jb di\~ : ~'-~ -=- ~: Jw : J\i ~ J\.; cil;..~,..;.~,..:.~ r.:.' 'lı A.LJ~ j..jb ' j \,;.ai..b; ı:/' 6 \a.l:i.. \.;'u \...; ~ ';- r-i ; ' : ı.:;. "=--:ı ' c.!.,;.; ' (oj ~-':1, _r;.t _}1(5) ". ~ ~ (1) Nisa, 100. (2) Tefsiru't-Taberi, V (3) Bakara, 256. (4) Tefsiru't-Taberi, III. 14. (S), Yasin, 77. (6) Tefsi~'t-Taberi, XXIII. 30
19 f) ]$iraat - İlınindeki -Yerine Ait Örnekler :..Jü. ~.ı...::..j\i. r,.~t L;;..Jli, ~~..?- J..;.. -ı ( 1),,,: :~~~ I,_J ~: ij cı;\~...r...ar-~~~ lt.,: (.2). ;;J}i; Jli. l,;;jı ~:.oz.ıı ~' ~ ~'"'= "...)..u_' c \..;~ \o;-j ~ ' ' ~ 1_:,; cı;'~...r. ~--- 'r-....,. 2...>) ~ ~ tı...r-~ ~,.s~' J.'.r.="" i ; " '.ri ' j ü ( 3 ). lı:ı i_}.j.. \.H; J w ~lt'..::.ji-s, ~i.j!h I.Aıi_} cı,;l,,.~,..-...ı ı.. l-4>1..-~~ g) Sa:'id İbn Cüıbeyr'den Tı:iıberi'nin Terciıhlerine Örnekler: ~~~ ~- Jl.; ( ~' ~: Jli ıı---lijt l;!_.j..:ıo,- -ı -~..ı.:u,, cu j ~ ~ ~.J.!..,A._, ~.~.. ~' ~~~ ~- 1 ı - i J J-t j) ( :- J li H)'( ;J I \..>~~~~ 1 f..k. 1j : J Ü H.) ~ jj 1..sS ( 5) H j.. l.h '!~.ı&.( V',,.. ü T,j.il J 1 J:.~ ~ 1 J ı.a\j _,.:J l ' (6)ı. \Wı ~u:jjtj.lft:jli (1) Enfun, 105. (2) Tefsrru't-Taberi, VIII (3) İsra, 24. (4) Tefsrru't 7 Taberi, XV. 27. (5) Enbiya, 105. (6).Tefsiru't-Taberi, XVII ;. 18
20 Taberi, bu ayet hakkındak:i çeşitli rivayetleri naıklettikten sonra /. :...,ı~~ t.> ~ Jl _,3--~, ~j.jb ~,ı, { ı ) ~ ı.:.r. ~.A-- Al \jj \.o I.!.U..) Li' şeklindeki sözleriyle mezlrur rivayetler arasında Sa'id İlbn Cübeyr'i tercih ettiğini beyan etmektedir. ' :..) 'l.j oj ::s-~ -.,>-ii_ U-~' ~: Jl.i. t?o-1' ı.:.r.' U; _ı.::ı.. -2 ~~.).Jr-ı-: ~ı.. ; 4l.J\ J _,3ıf jı.; c.;\~...,-: ~..a... ~ ~ ~..;..> a..lii ~ \ ; J li ( 2 ) " ır-...r ~ ı_r r-'l> t;.:_t \ t..!j J) r-ı--!'~' ~c: ~P. r-rj~' ~ ~~-'.l~-~ r-ı,. r~ '-<~. Taberi'nin _çeşitli rivayetler ara.sında Sa'id'i tercihi: ~ J..) ~ ~'-' ~' _,..a.l~ Jt'_,;'"~ı 6 j.jb ~,i,. ( 4). ~ (.;-! -l:f..a... ~ 1..: _ş.;) o.l.l' J _,.ij' ( Jıt ~' ~u, < 6 > r )!..., ':lt Talberi'nin çeşitli rivayetleri beyan ettikten sonra, bunlar arasında Sa'id'i terc:ihl : -..l.ı!..a... ~ 6,j1 j u.l.ll~ 't.j ~~ ~~ cill j ı.} ~ '\:4.1t ı./,,' (7) ~~ (1) Tefsiru'-t-Taberi, XVII. İ04. (2).Tıir, 21. (3) Tefsiru't Taberi, XXVII. 26.' (4)- Aynı eser, XXVII. 26. (5) Nisa, 94. (6) Tefsiru't-Taberi, V (7) Tefsiru't-Taberi, V t9
21 Yukarda sözü edilen- örneklerde görüldüğü giıbi, Taıberi Tefsir'inde Sa'ld iıbn Oübeyr'den çokca tercihler yapılmıştır. Bununla. birlikte, az,'da olsa Sa']d'i tenık:ird. ettiği göruimekitedir ( 62). -Netice olarak diye biliriz ki Sa'id İlbn Gü:beyr'in~Tefsiri, şarkta ve garbta bütün İslam Ülkelerinde yayılmiş, başta Taıber1: Tef.siri olmak üzere hemen hemen bütün mı:iaıhhar tefsirler, O'ndan nakillerde hu1urnnuşıtur. Ayrıca, Kütüibü~s-Sitte giıbi mutelber hadis mecmualan da istisnasız Sa'id İbn Cü:beyr'i tilş:a kaıbul edip, hadis rivayet etmişlerdir. ' -. Yukarda verdiğimiz örnekler dışında, daıha pekçok konuda fikirlerini açıkca.beyan eden Sa'id İbn Ci.jibeyr, tefsirde bazı ayetlerin mana vefrabını iza:h etmek için eski Arap şiiri ile istişhatta bulunmamış, el-f.iurılfu'l Mulp:ı.tta'a hakkında fikirler söylemekten çekinmiş, tefsirde İsrail! ha:berlere hlç yer vermemişt~r. Kendisine sorulan sualjer içinde bilmediği olurısa, açı'kca bilmiyorum demekten çekinmemiştir. Alla:h Ondan razı olsun. 20 (62) Aynı eser, XXIX. 240.
İLİM ÖĞRETMENİN FAZİLETİ. Bu Beldede İlim Ölmüştür
İLİM ÖĞRETMENİN FAZİLETİ Bu Beldede İlim Ölmüştür Rivayet edildiğine göre Süfyan es-sevrî (k.s) Askalan şehrine gelir, orada üç gün ikamet ettiği halde, kendisine hiç kimse gelip de ilmî bir mesele hakkında
Detaylı- ~ - p.:, o... :ı> .~ ~ 3. ~... c: (1) ::ı 3 ..., < ... "O ~ rı ;!. o tı) l"li. ... '< j ;ı;. r ~ v:ı ~ ...
Q. :,. [ ;::l (JQ l O'Q (h ::: ;:,;' (JQ tı) l"li!t "'I N p.:,,, : ") r ti 8 cr'5 r.! :,;.. Q. ı;ıı,. r r (/) tn.{/),, < ) rı, ff ı ı r ı "' ı :: ı,,,, ;:,;', ı (li p.:, p.:, ::! l"li ti" p.:,,(/),,{j)..
Detaylı03-05 Ekim / October 2013. Yrd. Doç. Dr. Mehmet YAZICI
03-05 Ekim / October 2013 Yrd. Doç. Dr. Mehmet YAZICI 2014 485 Â Â âm -i Sâ âm tarihinde yetlerdendir, - - â. Bu sebeple ve imâm Ebu, Mâlik, ve benzeri birçok âlime Sâ - kelâm âm eserlerinde mevc - kelâ
DetaylıBuyruldu ki; Aklın kemali Allah u Teâlâ nın rızasına tabi olmak ve gazabından sakınmakladır.
BÜYÜKLERİN HİKMETLİDEN SÖZLERİ Buyruldu ki; Aklın kemali Allah u Teâlâ nın rızasına tabi olmak ve gazabından sakınmakladır. Buyruldu ki; Faziletli kimseler için (hiçbir yer) gurbet sayılmaz. Cahilin ise
DetaylıAna Stratejimiz Milletimizle Gönül Bağımızdır BÜLTEN İSTANBUL B İ L G. İ NOTU FİLİSTİN MESELESİ 12 de. 2014 İÇİN 3 HEDEFİMİZ, 3 DE ÖDEVİMİZ VAR 3 te
9 da AK YIL: 2012 SAYI : 164 26 KASIM 01- ARALIK 2012 BÜLTEN İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI T E Ş K İ L A T İ Ç İ H A F T A L I K B Ü L T E N İ 4 te Ana Stratejimiz Milletimizle Gönül Bağımızdır
DetaylıAnlamı. Temel Bilgiler 1
Âmentü Haydi Bulalım Arkadaşlar aşağıda Âmentü duası ve Türkçe anlamı yazlı, ancak biraz karışmış. Siz doğru şekilde eşleştirebilir misiniz? 1 2 Allah a 2 Kadere Anlamı Ben; Allah a, meleklerine, kitaplarına,
DetaylıMERYEM SURESİNDEKİ MUKATTAA HARFLERİ كهيعص
MERYEM SURESİNDEKİ MUKATTAA HARFLERİ كهيعص Ünlü İslam bilgini Taberi, tefsirinde, mukattaa harfleri ile ilgili, Abdullah b. Abbas, Said b. Cübeyr ve Abdullah b. Mesud dan şu görüşü nakletmiştir: Her bir
DetaylıTAKVA AYI RAMAZAN TAKVA AYI RAMAZAN. Rahman ve Rahim Allah ın Adıyla
TAKVA AYI RAMAZAN TAKVA AYI RAMAZAN Rahman ve Rahim Allah ın Adıyla (Farz kılınan oruç) sayılı günlerdir. Sizden kim, (o günlerde) hasta veya seferde ise o, (tutamadığı) günler sayısınca başka günlerde
DetaylıİÇİNDEKİLER KISALTMALAR...10 ÖNSÖZ...12 GİRİŞ...16 I- İSRÂ VE MİRAÇ KELİMELERİNİN MANALARI...16 II- TARİH BOYUNCA MİRAÇ TASAVVURLARI...18 A.
İÇİNDEKİLER KISALTMALAR...10 ÖNSÖZ...12 GİRİŞ...16 I- İSRÂ VE MİRAÇ KELİMELERİNİN MANALARI...16 II- TARİH BOYUNCA MİRAÇ TASAVVURLARI...18 A. Eski Kavimlerde Miraç...18 1. Çeşitli Kabile Dinleri...19 2.
Detaylı3. Farz Dışında Yaptığı İbadetler
3. ÜNİTE: EN GÜZEL ÖRNEK HZ. MUHAMMED İN İBADETLERİ 3. Farz Dışında Yaptığı İbadetler KAZANIMLARIMIZ O Bu ünitenin sonunda öğrenciler Hz. Muhammed'in: O 1. Öncelikle bir kul olarak davrandığını kavrar.
Detaylıİsimleri ilk önce Berre idi, Zatı saadetleri ile evlendikten sonra ismini değiştirip Meymune koydular.
Müminlerin annesi... İsimleri ilk önce Berre idi, Zatı saadetleri ile evlendikten sonra ismini değiştirip Meymune koydular. Hazret-i Meymune, Hazret-i Abbas ın hanımı Ümm-i Fadl ın kızkardeşi idi. İlk
DetaylıO, hiçbir sözü kendi arzularına göre söylememektedir. Aksine onun bütün dedikleri Allah ın vahyine dayanmaktadır.
İslam çok yüce bir dindir. Onun yüceliği ve büyüklüğü Kur an-ı Kerim in tam ve mükemmel talimatları ile Hazret-i Resûlüllah (S.A.V.) in bu talimatları kendi yaşamında bizzat uygulamasından kaynaklanmaktadır.
DetaylıRecep in İlk Üç Orucunun Fazileti
Mektub-u Attar Muhammed İlyas Kadiri Razavi tarafından tüm İslami Erkek Kardeşlerine ve İslami Kız Kardeşlerine, Medaris El Medine ve Camiat El Medine nin erkek öğretmenler, erkek öğrenciler, kadın öğretmenler
DetaylıTARİHTE İSLAM BİLİM GELENEĞİ
İlim Dallarının Düşünce Temellerini Araştırma Enstitüsü TARİHTE İSLAM BİLİM GELENEĞİ TARİHSEL EPİSTEMOLOJİYE GİRİŞ Alparslan AÇIKGENÇ Yıldız Teknik Üniversitesi 15 Ekim 2011 Ankara Gelenek, bir toplumdaki
DetaylıKUR AN ve SAHÂBE SEMPOZYUMU
XII. TEFSİR AKADEMİSYENLERİ KOORDİNASYON TOPLANTISI KUR AN ve SAHÂBE SEMPOZYUMU (22-23 MAYIS 2015 / SİVAS) Editör Prof. Dr. Hasan KESKİN Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR Sivas 2016 Cumhuriyet Üniversitesi
DetaylıTeravih Namazı - Gizli ilimler Sitesi
Niçin Teravih Namazı denilmiştir? Ramazan ayında yatsı namazından sonra kılınan namaz. "Teravih" kelimesi Arapça, "Terviha"nın çoğuludur ve "oturmak, istirahat etmek'" anlamına gelmektedir. Teravih namazı
DetaylıBirden fazla umre yapmanın hükmü ve iki umre arasındaki süre ne kadar olmalıdır? Muhammed Salih el-muneccid
Birden fazla umre yapmanın hükmü ve iki umre arasındaki süre ne kadar olmalıdır? حكم تكر لعمر م يكو بينهما ] تريك Turkish [ Türkçe Muhammed Salih el-muneccid Terceme : Muhammed Şahin Tetkik : Ali Rıza
DetaylıEvlenirken Nelere Dikkat Edilmeli?
Evlenirken Nelere Dikkat Edilmeli? EVLENİRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ? Peygamber (sav) Efendimiz den Abdullah ibn-i Ömer RA ın bir hadisini bu münasebetle hatırlayalım, duymuşsunuzdur: (Lâ tenkihun-nisâe
Detaylıİlim gıda gibidir. Ona her zaman ihtiyaç vardır. Faydası da herkesedir.
İlmi olmayan kimsenin dünyada da ahirette de hiç kıymeti yoktur. Ahmed-i Bedevî İlim gıda gibidir. Ona her zaman ihtiyaç vardır. Faydası da herkesedir. Abdülvehhab-ı Müttekî İnsanlar, ilmi büyüklerinden
DetaylıÜnite 1. Celâleyn Tefsiri. İlahiyat Lisans Tamamlama Programı TEFSİR METİNLERİ -I. Doç. Dr. Recep DEMİR
Celâleyn Tefsiri Ünite 1 İlahiyat Lisans Tamamlama Programı TEFSİR METİNLERİ -I Doç. Dr. Recep DEMİR 1 Ünite 1 CELÂLEYN TEFSİRİ Doç. Dr. Recep DEMİR İçindekiler 1.1. CELÂLEYN TEFSİRİ... 3 1.2. CELALÜDDİN
DetaylıKURAN I KERİMİN İÇ DÜZENİ
KURAN I KERİMİN İÇ DÜZENİ Kur an-ı Kerim : Allah tarafından vahiy meleği Cebrail aracılığıyla, son Peygamber Hz. Muhammed e indirilen ilahi bir mesajdır. Kur an kelime olarak okumak, toplamak, bir araya
DetaylıNAMAZI, MESCİT VEYA CÂMİDE CEMAATLE KILMANIN HÜKMÜ. Vaizler Muhammed b. Salih el-muneccid. Terceme edenler. Muhammed Şahin. Tetkik edenler Ümmü Nebil
NAMAZI, MESCİT VEYA CÂMİDE CEMAATLE KILMANIN HÜKMÜ حكم الصلاة مع الجماعة ] باللغة التركية [ Vaizler Muhammed b. Salih el-muneccid ألفه الشيخ: محمد صالح المنجد Terceme edenler Muhammed Şahin ترجمه: محمد
DetaylıSize iki şey bırakıyorum; onlara sımsıkı sarılırsanız kurtuluşa erersiniz: Biri Allah ın kitabı Kur an, diğeri de Ehl-i beytimdir.
Peygamber Efendimiz buyurmuş ki: Size iki şey bırakıyorum; onlara sımsıkı sarılırsanız kurtuluşa erersiniz: Biri Allah ın kitabı Kur an, diğeri de Ehl-i beytimdir. Hz. Hüseyin: da aile halkından 19 kişi
DetaylıSabah akşam tevâzu içinde yalvararak, ürpererek ve sesini yükseltmeden Rabbini an. Sakın gâfillerden olma! (A râf sûresi,7/205)
Zikir, hatırlayıp yâd etmek demektir. İbâdet olan zikir de Yüce Allah ı çok hatırlamaktan ibârettir. Kul, Rabbini diliyle, kalbiyle ve bedeniyle hatırlar ve zikreder. Diliyle Kur ân-ı Kerim okur, duâ eder,
DetaylıOrucun tutulacağı günler olduğu gibi tutulmayacağı günlerde vardır. Resûlüllah sav bizzat bunu yasak etmiştir.
Hastalık ve Yolculukta: Eğer bir insan hasta ise ve yolcu ise onun için oruç tutmak Kur an-ı Kerim de yasaktır. Bazı insanlar ben hastayım ama oruç tutabilirim diyor veya yolcuyum ama tutabilirim diyor.
DetaylıAbdullah b. Abdurrahman el-cibrîn
RAMAZAN GECELERİNDE KILINAN NAMAZIN CEMAATLE EDÂSININ MEŞRULUĞU ] ريك Turkish [ Türkçe Abdullah b. Abdurrahman el-cibrîn Terceme: Muhammed Şahin Tetkik: Ali Rıza Şahin 2011-1432 وعية اجلماعة يف قيام رمضان»
DetaylıRevak Kitabevi, 2015 Tüm hakları Revak Kitabevi ne aittir. Sertifika No: 23108. Revak Kitabevi: 30 Bektaşîlik Serisi: 4. Fakrnâme Vîrânî Abdal
Revak Kitabevi, 2015 Tüm hakları Revak Kitabevi ne aittir. Sertifika No: 23108 Revak Kitabevi: 30 Bektaşîlik Serisi: 4 Fakrnâme Vîrânî Abdal Yayına Hazırlayan Fatih Usluer ISBN: 978-605-64527-9-6 1. Baskı:
DetaylıLİVATA HADDİ (EŞCİNSELLİĞİN/HOMOSEKSÜELLİĞİN CEZASI)
Livata Haddi 71 LİVATA HADDİ (EŞCİNSELLİĞİN/HOMOSEKSÜELLİĞİN CEZASI) Livatanın cezası zina cezasından farklıdır. Her ikisinin vakıası birbirinden ayrıdır, birbirinden daha farklı durumları vardır. Livata,
DetaylıT.C. VELÎ SEMPOZYUMU. Prof. Dr. Ali Rafet ÖZKAN KASTAMONU
T.C. ST MO U VE S TES III. ULUSL SI EY -I VELÎ SEMPOZYUMU E T Prof. Dr. Ali Rafet ÖZKAN E T Y IMCIL I Doç. Dr. Burhan BALTACI Ar. r. Be a A i e D C r. Do. Dr. A o an A DO DU Ar. r. Nuran SARICI 06-0 Ma
DetaylıDr. Mehmet Sürmeli tarafından yazıldı. Perşembe, 07 Ekim :45 - Son Güncelleme Perşembe, 21 Ekim :00
4 Sahabe gibi Kur'an-ı kerim'i ve İslam'ı yaşayabilmenin sırrı - Tefsir - Dr. Mehmet Sürmeli'nin kişisel web si Tüm emir ve yasakların amacı, insanı Allah a giden yolda dosdoğru olarak tutabilmek ve ilerlemesini
DetaylıHac ve Umre İle İlgili Mekânlar
Hac ve Umre İle İlgili Mekânlar Mikat Sınırları Kâbe (Beytullah) Makam-ı İbrahim Safa ve Merve Tepeleri Zemzem Kuyusu Arafat Müzdelife Mina 1 Hac ve Umre İle İlgili Mekânlar Mekke deki Önemli Ziyaret Mekânları
Detaylıİçindekiler. Giriş Konu ve Kaynaklar 13 I. Konu 15 II. Kaynaklar 19
Önsöz Kur an tefsirleri üzerine yapılan araştırmalar bir hayli zenginleşmesine karşın, yüzlerce örneğiyle sekiz-dokuz asırlık bir gelenek olan tefsir hâşiyeciliği, çok az incelenmiştir. Tefsir hâşiye literatürü;
DetaylıRahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla HZ HATİCE İLE EVLİLİĞİ
15.03.2010 Rahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla HZ HATİCE İLE EVLİLİĞİ Ficar savaşları ve Hılful Fudul olaylarından sonra, Hz. Muhammed (s.a.s.) in yirmi beş yaşında iken Hatice ile evlendiği yıla kadar
DetaylıKur an-ı Kerim i Diğer Kutsal Kitaplardan Ayıran Başlıca Özellikleri
Kur an-ı Kerim i Diğer Kutsal Kitaplardan Ayıran Başlıca Özellikleri 1 ) İlahi kitapların sonuncusudur. 2 ) Allah tarafından koruma altına alınan değişikliğe uğramayan tek ilahi kitaptır. 3 ) Diğer ilahi
DetaylıDers Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS. Tefsir II ILH
DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS Tefsir II ILH 204 4 2+0 2 3 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Yüz Yüze / Zorunlu Dersin Koordinatörü
DetaylıKur an Kerim ayetlerinde ve masumlardan nakledilen hadislerde arş ve kürsî kavramlarıyla çok
Question Kur an Kerim ayetlerinde ve masumlardan nakledilen hadislerde arş ve kürsî kavramlarıyla çok kez karşılaşmaktayız, bu iki kavramdan maksat nedir? Answer: Kuran müfessirleri ayet ve rivayetlere
DetaylıBilge kişi, olayların düzenini bilen kişidir. İbn-i Arâbî. Bilgelik, erdemin annesidir. İbn-i Sînâ
Bilge kişi, olayların düzenini bilen kişidir. İbn-i Arâbî Bilgelik, erdemin annesidir. İbn-i Sînâ Bilgeliği körlerden öğrendim. Çünkü onlar, ellerindeki değnekle tam araştırmadan adım atmazlar. Basacakları
DetaylıHz. Ali nin şehit edilmesinin ardından Hz. Hasan halife olur. Ancak babası zamanından kalma ihtilaf yüzünden Muaviye ile iç savaş başlamak üzereyken
Kerbela Hz. Ali nin şehit edilmesinin ardından Hz. Hasan halife olur. Ancak babası zamanından kalma ihtilaf yüzünden Muaviye ile iç savaş başlamak üzereyken ve dış tehlike belirtileri de baş gösterince
Detaylıİslamî bilimler : Kur'an-ı Kerim'in ve İslam dininin doğru biçimde anlaşılması için yapılan çalışmalar sonucunda İslami bilimler doğdu.
Türk İslam Bilginleri: İslam dini insanların sadece inanç dünyalarını etkilemekle kalmamış, siyaset, ekonomi, sanat, bilim ve düşünce gibi hayatın tüm alanlarını da etkilemiş ve geliştirmiştir Tabiatı
DetaylıTürkçeye Tercüme Edilen Hadis Kitaplarında Geçen Zayıf Hadislerin Numaraları
Türkçeye Tercüme Edilen Hadis Kitaplarında Geçen Zayıf Hadislerin Numaraları Ebu Davud, Tirmizi, İbn Mace, Nesai, Edebu l-mufred, Muvatta, İbn Carud, Taberani (Mucemu s-sagir) İçindekiler 1- Sünenu İbn
DetaylıRahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla MÜŞRİKLERLE İLİŞKİLER SERİYYE VE GAZVELER
15.03.2010 Rahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla MÜŞRİKLERLE İLİŞKİLER SERİYYE VE GAZVELER Müşriklerle İlişkiler - İlk Seriyyeler ve Gazveler Gazve: Hz. Peygamber in katıldığı bütün seferlere gazve (ç.
DetaylıRIZIK VE ZENGİNLİK DUASI (ESMAÜL HÜSNA ŞİFRELERİ-2)
RIZIK VE ZENGİNLİK DUASI (ESMAÜL HÜSNA ŞİFRELERİ-2) Manevi ve maddi rızkın artması, lütuf ve ikramlara mazhar olmak için elimizdeki imkanlara göre en güzel bir şekilde çalışmalı ve en güzel bir şekilde
DetaylıGÜNAH ve İSTİĞFAR. Israr etmek kişiyi nasıl etkiler
GÜNAH ve İSTİĞFAR Israr etmek kişiyi nasıl etkiler Peygamber (s.a.v) Efendimizin şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: Hiçbir küçük günah yoktur ki, ısrarla işlenilmeye devam edildiği halde büyümesin. Ve
DetaylıŞİÎ-SÜNNÎ POLEMİĞİNDE EBÛ TÂLİB VE DİNÎ KONUMU. Habib KARTALOĞLU
e-makâlât Mezhep Araştırmaları, IV/2 (Güz 2011), ss. 179-183. ISSN 1309-5803 www.emakalat.com ŞİÎ-SÜNNÎ POLEMİĞİNDE EBÛ TÂLİB VE DİNÎ KONUMU Halil İbrahim Bulut, Araştırma Yayınları, Ankara, Nisan 2011,
DetaylıM. Sinan Adalı. İllustrasyonlar: Sevgi İçigen. yayın no: 114 NASIL MÜSLÜMAN OLDULAR? / 2
yayın no: 114 NASIL MÜSLÜMAN OLDULAR? / 2 Genel yayın yönetmeni: Ergün Ür Yayınevi editörü: Özkan Öze iç düzen/kapak: Zafer Yayınları Tashih: Emine Aydın isbn: 978 605 5523 29 9 Sertifika no: 14452 2 Uğurböceği
DetaylıRahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla HUDEYBİYE İLE MEKKE NİN FETHİ ARASINDAKİ GELİŞMELER
15.03.2010 Rahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla HUDEYBİYE İLE MEKKE NİN FETHİ ARASINDAKİ GELİŞMELER Hudeybiye Barış Antlaşması ile Mekke'nin fethi arasında geçen iki yıla yakın bir zaman zarfında Hz. Peygamber
DetaylıAynı kökün "kesmek", "kısaltmak" anlamı da vardır.
Kıssa, bir haberi nakletme, bir olayı anlatma hikâye etmek. Bu Arapça'da kassa kelimesiyle ifade edilir. Anlatılan hikâye ve olaya da "kıssa" denilir. Buhâri, bab başlıklarında "kıssa"yı "olay" anlamında
DetaylıBEYANAT. Ahmed el Hasan (a.s)
Ahmed el Hasan (a.s) 1 Rahman ve Rahim olan Allahın Adıyla. Hamd Alemlerin Rabbi Allahadır. Allahın selamı Muhammed ve Al-i Muhammedin, İmamlar ve Mehdilerin üzerine olsun. Dünyanın Doğusundaki ve Batısındaki
DetaylıBu doküman Kâtip Çelebi tarafından 1632 de yazılan ve İbrahim Müteferrika nın eklemeleri ile Matbaa-ı Amire de basılan Kitabı-ı Cihannüma nın
Detaylı
İSLAM TARİHİ II DR. HALİDE ASLAN
İSLAM TARİHİ II DR. HALİDE ASLAN Dönemi İdari, Mali, Sosyal ve Kültürel Durum Konular *Emeviler Dönemi İdari, Mali, Sosyal ve Kültürel Durum. Dönemi İdari, Mali, Sosyal ve Kültürel Durum Kaynaklar *İrfan
DetaylıTıbb-ı Nebevi İSLAM TIBBI
Tıbb-ı Nebevi İSLAM TIBBI Tıbb-ı Nebevi İslam coğrafyasında gelişen tıp tarihi üzerine çalışan bilim adamlarının bir kısmı İslam Tıbbı adını verdikleri., ayetler ve hadisler ışığında oluşan bir yapı olarak
DetaylıKUR'ANDAN DUALAR. "Ey Rabbimiz, Bize dünyada bir iyilik, ahrette bir iyilik ver. Bizi ateş azabından koru." ( Bakara- 201 )
KUR'ANDAN DUALAR "Ey Rabbimiz Bizi sana teslim olanlardan kıl, neslimizden de sana teslim olan bir ümmet çıkar, bize ibadet yerlerimizi göster, tövbemizi kabul et zira tövbeleri kabul eden, çok merhametli
DetaylıSöylemek istemediğimiz birçok şey, söylemek istediğimiz zaman dinleyici bulamaz.
Söylenen her söz, içinden çıktığı kalbin kılığını üzerinde taşır. Ataullah İskenderî Söz ilaç gibidir. Gereği kadar sarf edilirse fayda veriri; gerektiğinden fazlası ise zarara neden olur. Amr bin As Sadece
Detaylıİmam Humeyni'nin vasiyetini okurken güzel ve ince bir noktayı gördüm ve o, Hz. Fatıma
Question İmam Humeyni'nin vasiyetini okurken güzel ve ince bir noktayı gördüm ve o, Hz. Fatıma (s.a)'nın mushafı hakkındaki sözleri idi. Allah-u Teâlâ tarafından Hz. Fatıma Zehra (s.a)'ya ilham edilen
DetaylıHÜCCETİN İKAMESİ VE ANLAŞILMASI
HÜCCETİN İKAMESİ VE ANLAŞILMASI ŞEYH MUHAMMED NASIRUDDİN EL-ELBANİ 1 KİTAB VE SÜNNETE DAVET YAYINLARI 1435 HÜCCETİN İKAMESİ VE ANLAŞILMASI ŞEYH MUHAMMED NASIRUDDİN EL-ELBANİ irtibat kitabvesunnet@gmail.com
Detaylı5. SINIF DİN KÜLTÜRÜ ve AHLAK BİLGİSİ
5. SINIF DİN KÜLTÜRÜ ve AHLAK BİLGİSİ Allah İnancı Ünite/Öğrenme Konu Kazanım Adı KOD Hafta Tarih KD1 KD2 KD3 KD4 KD5 KD6 Allah Vardır ve Birdir Evrendeki mükemmel düzen ile Allahın (c.c.) varlığı ve birliği
DetaylıHZ. ÂİŞE (r. anhâ) VE TALEBELERİ Pazartesi, 29 Nisan :12
Hz. Âişe, Hz. Ebû Bekir ve Ümmü Rûman çiftinin kızıdır. Hz. Peygamber efendimizle hicretten önce Mekke de nişanlandı; düğünleri de hicretten sonra Medine de yapıldı. Mekke den Medine ye hicret ettiğinde,
DetaylıRisale-i Nuru Samsat-ta Lise öğrencisi iken Teyzem oğlu vasıtasıyla tanıdım.
ABUZER KARA 1.Kendinizi tanıtırımsınız. Ben Abuzer Kara 1961 Samsat doğumluyum.ilk ve orta öğrenimimi Samsat ta bitirdim.19 82 yılında evlendim.1983-1984 Yılları arasında askerlik görevimi ifa ettim.1987
DetaylıAcaba İslam dini Kadın ın sünnet olması doğrultusunda bir destur vermiş midir?
Acaba İslam dini Kadın ın sünnet olması doğrultusunda bir destur vermiş midir? Rahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla Acaba İslam dini Kadın ın sünnet olması doğrultusunda bir destur vermiş midir? Kısacası
DetaylıZilhicce Ayının İlk On Günü Çarşamba, 11 Kasım :28
18 kasım 2009 Çarşamba günü Zilhicce ayının biridir. Zilhicce: Ayların on ikincisi ve haram ayların ikincisidir. İçinde Kurban bayramının da bulunması sebebiyle mübarek ayların en mühimleri arasında yer
DetaylıNOT:Yukarıdaki hece ve sözcükleri öğrencimize bol bol okutunuz.15 tanesini yazımına bakmadan deftere yazdırınız.
eş aş iş oş uş ış öş üş şe şa koş şi şo şu şı şö şü ez az iz oz uz ız öz üz ze za zi zu zı zö zü eşi aşı kuş kış düş işe aşar eşik şık kuşu kaz tiz boz yaş buz tuz muz kız köz yüz meze zaza izi mış dış
DetaylıURL: Hazırlayan: Mehmet Fatih Bütün. Dua. Dua İbadetin Özüdür. Niçin ve Nasıl Dua Edilir? Kur'an'dan ve Hz. Peygamber'den Dua Örnekleri BÖLÜM: 2
Hazırlayan: Mehmet Fatih Bütün URL: Dua Dua İbadetin Özüdür Niçin ve Nasıl Dua Edilir? Kur'an'dan ve Hz. Peygamber'den Dua Örnekleri BÖLÜM: 2 Dua Arapça kökenli bir kelime olup «istemek, davet etmek» demektir.
Detaylı5 Peygamberimiz in en çok bilinen dört ismi hangileridir? Muhammed, Mustafa, Mahmud, Ahmed.
TEMEL DİNİ BİLGİLER 1 Siyer-i Nebi ne demektir? Peygamberimiz in (sallallahu aleyhi ve sellem) doğumundan ölümüne kadar geçen hayatı içindeki yaşayışı, ahlâkı, âdet ve davranışlarını inceleyen ilimdir.
DetaylıQuestion. Masumların (Allah ın selamı üzerlerine olsun) velayet hakkına sahip olduklarının delili Nedir?
Question Masumların (Allah ın selamı üzerlerine olsun) velayet hakkına sahip olduklarının delili Nedir? Answer: Dört ana kaynağa yani Kur an a, sünnete, akıla ve icmaya dayanarak Masumların velayet hakkına
DetaylıDİYANET İLMİ DERGi 32. CİLT TOPLU FİHRİSTİ (1996)
DİYANET İLMİ DERGi 3. CİLT TOPLU FİHRİSTİ (1996) SA YILARA GÖRE SA YI MAKALENİN BAŞLIG I Sünnet ve Teşrideki Yeri YAZARI Lütfi ŞENTÜRK SAYFA 3-0 Kur'an'da Hak Kavramı Mehmed Akif ve Kur'an-ı Kerim Tercümesi
Detaylıİbadetin Manası ve Çeşitleri
İbadetin Manası ve Çeşitleri Muhammed ibni Abd'il Vehhab (rahimehullah) www.at-tawhid.org 1 İbadetin Aslı Allah a ibadetin aslı; Allah ın emirlerine uymak nehyettiklerinden kaçınmak suretiyle ona itaat
DetaylıSpor (Asr-ı Saadette) Prof.Dr. Vecdi AKYÜZ
Spor (Asr-ı Saadette) Prof.Dr. Vecdi AKYÜZ Hz. Peygamber döneminde insanların hayat tarzı, fazladan bir spor yapmayı gerektirmeyecek kadar ağırdı. Çölde ticaret kervanlarıyla birlikte yapılan seferler,
Detaylı02- Sevde binti Zem'a el-amiriye (Sevde binti Zama) Meydan Larousse C.11, s.22
MUHAMMED İN KADINLARI 01-Hatice 02- Sevde binti Zem'a el-amiriye (Sevde binti Zama) Meydan Larousse C.11, s.22 03- Ayse (Aise) Ummu'l-mu'min Aise bint Ebi Bekr es Sidîk el-kuresiyye; Ayşe nin 6 yasında
Detaylıdinkulturuahlakbilgisi.com KURBAN İBADETİ Memduh ÇELMELİ dinkulturuahlakbilgisi.com
KURBAN İBADETİ Memduh ÇELMELİ KURBAN: AYET ve HADİSLER Biz, her ümmet için Allah ın kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanların üzerlerine onun adını anarak kurban kesmeyi meşru kıldık. İlahınız,
DetaylıRahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla HİCRİ-4 YAHUDİLERLE İLİŞKİLER NADİROĞULLARININ MEDİNEDEN ÇIKARTILMASI
15.03.2010 Rahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla HİCRİ-4 YAHUDİLERLE İLİŞKİLER NADİROĞULLARININ MEDİNEDEN ÇIKARTILMASI Uhud savaşından dört ay sonra meydana gelen Bi r-i Maûne fâciası ndan sağ kurtulan
DetaylıÇocuklar için Kutsal Kitap. sunar. Akıllı Kral Süleyman
Çocuklar için Kutsal Kitap sunar Akıllı Kral Süleyman Yazarı: Edward Hughes Resimleyen: Lazarus Uyarlayan: Ruth Klassen Tercüme eden: Nurcan Duran Üreten: Bible for Children www.m1914.org 2007 Bible for
DetaylıEmine Aydın. Resimleyen: Sevgi İçigen. yayın no: 104 ÇOCUKLAR için islâm TARiHi
yayın no: 104 ÇOCUKLAR için islâm TARiHi Genel yayın yönetmeni: Ergün Ür Yayınevi editörü: Özkan Öze iç düzen/kapak: Zafer Yayınları Kapak illustrasyonu: Murat Bingöl isbn: 978 605 5523 16 9 Sertifika
DetaylıDers Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS TEFSİR DKB202 4 2+0 2 3
DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS TEFSİR DKB202 4 2+0 2 3 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Yüz Yüze / Zorunlu Dersin Koordinatörü
DetaylıSuriye'den Mekke'ye: Suriyeli üç hacı adayının hikâyesi
Suriye'den Mekke'ye: Suriyeli üç hacı adayının hikâyesi Savaşın başından bu yana yedinci hac dönemi yaklaşırken hac ibadetini yerine getirmeyi çok isteyen, farklı şehirlerde yaşayan üç Suriyelinin hikayesi.
DetaylıCİHADA DENKTİR Evet, içinde savaş olmayan bir cihad var ki hac ve umredir Küçüğün, büyüğün, zayıfın, kadının cihadı hac ve umredir.
UMRE DİNİ SUNUM UMRENİN FAZİLETİ CİHADA DENKTİR Hz. Aişe (r.a) Efendimiz e (s.a.v) sorar: Ey Allah ın Resulü, kadınlara da cihad var mıdır? Efendimiz (s.a.v): Evet, içinde savaş olmayan bir cihad var ki
DetaylıSEÇİM VE GEÇİM Perşembe, 31 Ekim 2013 09:31
Tarih boyunca hayatın her alanında özellikle de evlilik-aile hayatı ve yönetim-iktidar alanında seçim ve geçim çok önemli unsurlardır. Seçim ile geçim iç içedir, geçim seçime bağlıdır. Geçim yani nasıl
DetaylıHz. Adem den Hz. Muhammed (s.a.v.)e güzel ahlakı insanda tesis etmek için gönderilen dinin adı İslam dır.
Necip Fazık Kısakürek in gençliğe hitabındaki aynı manadır yazımın başlığında ki kim var? 'Kim var? ' diye seslenilince, sağına ve soluna bakmadan fert fert 'ben varım! ' cevabını verici, her ferdi 'benim
DetaylıTOKAT IN YETİŞTİRDİĞİ İLİM VE FİKİR ÖNDERLERİNDEN ŞEYHÜLİSLAM MOLLA HÜSREV. (Panel Tanıtımı)
TOKAT IN YETİŞTİRDİĞİ İLİM VE FİKİR ÖNDERLERİNDEN ŞEYHÜLİSLAM MOLLA HÜSREV (Panel Tanıtımı) Mehmet DEMİRTAŞ * Bir şehri kendisi yapan, ona şehir bilinci katan unsurların başında o şehrin tarihî ve kültürel
DetaylıELAZIĞ - TUNCELİ ZİYARETİ
SAYI : BİR 7-11 MAYIS 2009 ELAZIĞ - TUNCELİ ZİYARETİ Ben siyasi hayatım ve ülke sevdamla ilgili olarak tüm Türkiye yi memleketim bilirim ancak Çemişgezek benim doğup, büyüdüğüm yer. Elazığ Valisi Muammer
DetaylıİSLAM TARİHİ II DR. HALİDE ASLAN
İSLAM TARİHİ II DR. HALİDE ASLAN Konular *Abbasiler *Me mun döneminden Mu temid dönemine kadar Mu temid Döneminden İtibaren Kaynaklar: *Hakkı Dursun Yıldız, Şerare Yetkin, Abbasiler, DİA, I, 1-56. * Philip
DetaylıHafta Konu Ön Hazırlık Öğretme Metodu
Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : TEFSİR II Ders No : 0070040090 Teorik : 4 Pratik : 0 Kredi : 4 ECTS : 4 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili Öğretim Tipi
DetaylıPEYGAMBERİMİZİN ARKADAŞLARI
PEYGAMBERİMİZİN ARKADAŞLARI EBÛ BEKİR ES - SIDDÎK (ra) Peygamber Efendimiz den sadece birkaç yaş küçüktü. Çocukluk yaşlarında başlayan arkadaşlıkları bir ömür boyu sürdü. Peygamberimiz e vahiy geldiğinde
Detaylı7. Sınıf MATEMATİK TAM SAYILARLA ÇARPMA VE BÖLME İŞLEMLERİ 1. I. ( 15) ( 1) 5. ( 125) : ( 25) 5 6. (+ 9) = (+ 14)
7. Sınıf MATEMATİK TAM SAYILARLA ÇARPMA VE BÖLME İŞLEMLERİ TEST 1 1. I. (15) (1) II. (1) (6) III. (+8) (1) IV. (10) (1) Yukarıda verilen işlemlerden kaç tanesinin sonucu pozitiftir? A) 4 B) 3 C) 2 D) 1
DetaylıBir Prens Çoban Oluyor
Çocuklar için Kutsal Kitap sunar Bir Prens Çoban Oluyor Yazari: Edward Hughes Resimleyen: M. Maillot ve Lazarus Tercüme eden: Nurcan Duran Uyarlayan: E. Frischbutter ve Sarah S. Türkçe 60. Hikayenin 10.si
DetaylıRahmet Ayı RAMAZAN Pazar, 07 Haziran 2015 19:17
Ramazan ayı İslam inancının kendisine yüklediği önem sebebiyle halk arasında On bir ayın sultanı ve Şehr-i Mübârek (Mübârek Ay) olarak kabul edilmiştir. Ramazan ayı Müslümanların değerlendirmek için adeta
DetaylıMANİSA'DAN KUDÜS İZLENİMLERİ
MANİSA'DAN KUDÜS İZLENİMLERİ İlahiyat Fakültesi, Manisa İl Müftülüğü ve İlim Yayma Cemiyeti Manisa Şubesi işbirliği ile düzenlenen; Manisa Valisi Erdoğan Bektaş, Rektörümüz Prof. Dr. A. Kemal Çelebi, Rektör
DetaylıYasin sûresini okuduktan sonra duâ etmek için toplanmanın hükmü. Abdulaziz b. Baz
Yasin sûresini okuduktan sonra duâ etmek için toplanmanın hükmü [ ثريك Turkish ] Türkçe Abdulaziz b. Baz Terceme : Muhammed Şahin Tetkik : Ali Rıza Şahin 2012-1433 االججهاع ىلع قراءة يس عدة مرات ثم ادلاعء
Detaylıİmam-ı Muhammed Terkine ruhsat olmayan sünnettir der. Sünnet-i müekkededir.[6]
K U R B A N Şartlarını hâiz olub,allah a yaklaşmak amacıyla kesilen kurban;hz. Âdem in çocuklarıyla başlayıp [1],Hz. İbrahim-in oğlu İsmail-in kurban edilmesinin emredilmesi[2],daha sonra onun yerine koç
DetaylıOkul Başarısı Anne Babalardan Dualar İster (2) Perşembe, 06 Aralık :11. Dualar Beddualar
Dualar Beddualar Çocuklara gösterilen sevgi, dua ile birlikte beden diliyle de gösterilmesi onların okul başarısını artıracaktır. Çocuklar okula giderken sarılarak ve dua ile yollanmalıdır. Bu, çocukların
DetaylıÇocuklar için Kutsal Kitap sunar. 60. Hikayenin 22.si.
Çocuklar için Kutsal Kitap sunar Akıllı Kral Süleyman Yazari: Edward Hughes Resimleyen: Lazarus Tercüme eden: Nurcan Duran Uyarlayan: Ruth Klassen Türkçe 60. Hikayenin 22.si www.m1914.org Bible for Children,
DetaylıEzan Vakti/Kuran-ı Kerim Pro [Faydalı Android Uygulamalar]
Ezan Vakti/Kuran-ı Kerim Pro [Faydalı Android Uygulamalar] Ezan Vakti uygulaması sadece bir ezan vakti icin yola baş koymuş zamanla gelişerek farkli ozelliklere sahip olmuş çok faydalı ve önemli bir
DetaylıEbû Dâvûd un Sünen i (Kaynakları ve Tasnif Metodu) Mehmet Dinçoğlu
Ebû Dâvûd un Sünen i (Kaynakları ve Tasnif Metodu) Mehmet Dinçoğlu Cilt/Volume: II Sayı/Number: 1 Yıl/Year 2016 Meridyen Derneği hadisvesiyer.info Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 2012, 472 sayfa.
DetaylıIstılah olarak;peygamber Efebdimiz zamanında yaşamış ve de Peygamber Efendimizi görerek ona inanmış olan kişilere denir.
SAHABE NİN FAZİLETİ Sahabe;arkadaş,dost,sahip anlamlarına gelmektedir. Istılah olarak;peygamber Efebdimiz zamanında yaşamış ve de Peygamber Efendimizi görerek ona inanmış olan kişilere denir. Veysel Karani
Detaylı7- Peygamberimizin aile hayatı ve çocuklarla olan ilişkilerini araştırınız
4. SINIFLAR (PROJE ÖDEVLERİ) Öğrenci No 1- Dinimize göre Helal, Haram, Sevap ve Günah kavramlarını açıklayarak ilgili Ayet ve Hadis meallerinden örnekler veriniz. 2- Günlük yaşamda dini ifadeler nelerdir
DetaylıİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAK"LiLTESİ YAYINLARI PUBLICATIONS OF THE FACULTY OF LETTERS, ISTANBUL UNIVERSITY. İSLAM fetkikleri ENSTİTÜSÜ.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAK"LiLTESİ YAYINLARI PUBLICATIONS OF THE FACULTY OF LETTERS, ISTANBUL UNIVERSITY İSLAM fetkikleri ENSTİTÜSÜ DERGiSi (REVIEW OF THE INSTITUTE OF ISLAMI C STUDIES ) Müdür
DetaylıMuhammed Aleyhisselam ın Dilinden Dualar
Muhammed Aleyhisselam ın Dilinden Dualar yusufisik1@hotmail.de K ur ân-ı Kerim deki dua ayetleri gibi Peygamberimizin duaları da Arapça aslından okunursa daha iyidir. Ancak, tercümeleri de dua olarak okunabilir.
Detaylıİslâm Dininde Orman ve Suyun Önemi
İslâm Dininde Orman ve Suyun Önemi Prof. Dr. Mehmet Emin AY Bursa İl Müftüsü 6 Şubat 2014 Perşembe İslam Dini nin Temel kaynakları olan Kur an-ı Kerim de ve Peygamberimizin Hadislerinde, Orman kavramıyla
DetaylıTürkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000)
Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000) 14.08.2014 SIRA SIKLIK SÖZCÜK TÜR AÇIKLAMA 1 1209785 bir DT Belirleyici 2 1004455 ve CJ Bağlaç 3 625335 bu PN Adıl 4 361061 da AV Belirteç 5 352249 de
Detaylışhur vahiy kâtibi Sahâbî: ZEYD BİN SÂBİT
şhur vahiy kâtibi Sahâbî: ZEYD BİN SÂBİT Sevgili Peygamberimiz, Medîne ye hicret ettikleri zaman, Müslümanlar, akın akın gelip bîa - Yâ Resûlallah! Bu çocuk, Neccaroğullarına mensuptur. Size indirilen,
DetaylıTEPEBAŞI İLÇESİ 2016 YILI RAZAMAN AYI VAAZ VE İRŞAT PROGRAMI
S.NO TEPEBAŞI İLÇESİ 2016 YILI RAZAMAN AYI VAAZ VE İRŞAT PROGRAMI VAAZ EDENİN VAAZIN TARİH ADI SOYADI UNVANI YERİ VAKTİ KONUSU Tepebaşı Camii 1 05.06.2016 29 Şaban Nalbant Camii Rahman Camii Ramazan'a
Detaylı