YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA İLE İLGİLİ TEFTİŞ POLİTİKALARI VE UYGULAMALAR. HAZIRLAYAN SERCAN PEŞAN İş Müfettişi-İnş. Yük. Müh.

Transkript

1 YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA İLE İLGİLİ TEFTİŞ POLİTİKALARI VE UYGULAMALAR HAZIRLAYAN SERCAN PEŞAN İş Müfettişi-İnş. Yük. Müh.

2 YAPI İŞYERLERİNDE YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA HEDEFİNE YÖNELİK RİSK ESASLI TEFTİŞ PROJESİ

3 YAPI İŞLERİNDE; Üretim şekli ve kullanılan malzemeler çok çeşitlidir. Yapılan çalışmalar sürekli değişim gösterir. Çalışma alanı genellikle geniş ve dağınıktır. Çalışmalar belirli sürelidir. Diğer taraftan günlük çalışma süreleri uzun ve çalışma saatleri düzensizdir. Çalışanlar sık değişir, işçi sirkülasyonu fazladır, eğitimsiz ve vasıfsız işçilerin çok sayıda çalıştığı bir sektördür. Aynı yapı alanında birden fazla ekip çalışır. Asıl işveren-alt işveren ilişkisini genelde yanlış temellere oturtulur. 3

4 İŞ KAZASI İSTATİSTİKLERİ Aşağıdaki tablolarda yıllarına ait iş kazası verileri bulunmaktadır. İş Kazası Ölüm Yıl Tüm İş Kolları İnşaat Sektörü Oran (%) Tüm İş Kolları İnşaat Sektörü Oran(%) Standardize İş Kazası Oranı(%) , ,34 88, , ,32 83, , ,89 76, , ,33 81,97 Tablo 1. İnşaat İşkolunda iş kazası verileri (SGK/2008,2009,2010,2011) 4

5 ILO verilerine göre gelişmekte olan ülkelerde; iş kazaları ve meslek hastalıkları maliyetleri:gsyih nin yüzde 4 ü İş kazalarının ülkeye maliyeti yaklaşık olarak Milli Eğitim Bakanlığına ayrılan bütçeye denk gelmektedir. İş kazaları sonucu ortaya çıkan maddi kayıpların bu kazaları önlemek için yapılacak harcamaların 5 katı civarında olduğu da bilinmektedir.

6 Yapı İşkolunda Kaza Nedenleri Şekil 1. İnşaat Sektöründe Meydana Gelen Kaza Tiplerinin Oranları 6

7 YAPI İŞLERİNDE YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA PROJESİ İnşaat işkolunda ölümle sonuçlanan iş kazaları tüm sektörlere göre birinci sırada yer alıyor. Bu kazaların büyük bölümü yüksekten düşme sonucu gerçekleşiyor. Yapı İşyerlerinde Yüksekte Güvenli Çalışma Hedefine Yönelik Risk Esaslı Teftiş Projesi 2009 yılında pilot illerde uygulanmaya başlanmış, 2010, 2011 ve 2012 yıllarında yürütülmeye devam edilmiştir. 7

8 YAPI İŞYERLERİNDE YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA HEDEFİNE YÖNELİK RİSK ESASLI TEFTİŞ PROJESİ UYGULAMALARI Sempozyum, seminer ve bilgilendirme toplantıları İşçi - işveren tarafları, meslek örgütleri, sivil toplum kuruluşları, yerel idareler ve mülki idari amirleri ile görüşme ve bilgilendirme İşyerlerinde bilgilendirme toplantıları, Basın-Yayın kuruluşlarının bilgilendirilmesi, Kitap ve Broşür dağıtılması,

9 Bilgilendirme Seminerleri

10 2012 yılında projeye 11 iş başmüfettişi, 18 iş müfettişi ve 68 iş müfettişi yardımcısı katılmıştır. İnşaat faaliyetlerinin yoğun olduğu İstanbul, Ankara, Antalya, İzmir, Mersin, Bursa, Adana, Gaziantep, Trabzon, Denizli, Kocaeli, Samsun, Balıkesir, Van, Çankırı, Muğla, Sakarya, Afyon, Aydın, Kayseri, Konya, Malatya ve Eskişehir illerinde; Proje kapsamında toplam 349 inşaat işyerinde teftiş gerçekleştirilmiştir.

11 Proje kapsamında, 2012 yılı içerisinde toplam: m 2 inşaat alanına sahip işyerleri teftiş edilmiştir işçiye ulaşılmıştır. Bu işyerlerinde tespit edilen mevzuata aykırılıklar için toplam ,00 TL İPC uygulanmıştır. İşçilerinin yaşamı için tehlikeli hususlar tespit edilmesi halinde İŞYERLERİ KAPATILMIŞTIR

12 2012 Yılı Teftişlerde İşyeri Kapatma Gerekçesi Olan Hayati Tehlike Kriterleri Yüksekte çalışma (İskele, yatay ve düşey süreksizlikler, platform kenarları, emniyet kemeri ve yaşam hatları vs.) Enerji dağıtım tesisleri, elektrik işleri Malzeme düşmesi Kazı işleri Kalıp iskeleleri Barınma yerlerinde yangın riskleri

13 KAPATMA SAYILARI Yıl Kapatılan İnşaat İşyeri Sayısı Tablo , 2010, 2011, 2012 yılları Kapatılan İşyeri Sayısı 13

14 ULAŞILAN İŞÇİ / İNŞAAT ALANI Yıl Ulaşılan Sayısı İşçi Teftiş Edilen Toplam İnşaat Alanı ( m2 ) Tablo , 2010, 2011,2012 yılları Ulaşılan İşçi Sayıları ve Teftiş Edilen İnşaat Alanı 14

15 İşverenlere, kapatılan işyerlerindeki noksanlıkların giderilmesi amacıyla, üretime yönelik çalışma yapmamak kaydıyla süre verilmiştir. Teftiş Sayısı Noksanı Olmayan İşyeri Sayısı Kapatılan İşyeri Sayısı Açılan İşyeri Sayısı Kapalı Kalma Süresi gün Tablo yılı Kapatılan İşyeri Sayısı

16 Hakkında kapatma kararı alındığı halde üretime yönelik faaliyet gösterdiği tespit edilen işyerlerinde, Türk Ceza Kanunu nun 176. ve 203. maddeleri uyarınca işverenler hakkında ilgili Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulmuştur.

17 TCK 176 VE 203.MADDELERİ 176.Madde: İnşaat faaliyeti sırasında, insan hayatı veya beden bütünlüğü açısından gerekli olan tedbirleri almayan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. 203.Madde: Kanun veya yetkili makamların emri uyarınca bir şeyin saklanmasını veya varlığının aynen korunmasını sağlamak için konulan mührü kaldıran veya konuluş amacına aykırı hareket eden kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. 17

18 2012 Yılı Proje Teftişlerinde Yapı İşyerlerine İlişkin Tespit Edilen Noksan Hususlar Tespit Edilen Noksan Hususlar Noksan Husus Sayısı Çalışma Alanı Düşme Riskleri (Kat Platform Kenarlar, Asansör Boşluğu vb.) 317 İskelenin Uygunluğu (Ana, Ara Korkuluk Merdiven Platform vb.) 184 Uyarı ve İkaz Levhaları 170 Seyyar İletkenler ve Fiş Priz Sistemleri 161 Emniyet Kemeri 152 Baret 134 Merdiven Kenarı Korkuluk 130 Kaçak Akım Rölesi 124

19 Tespit Edilen Noksan Hususlar Noksan Husus Sayısı Antitetanik Aşı 117 Yapı Alanındaki Giriş Çıkışlarda Malzeme Düşmelerine Karşı Önlem 110 Yangın Söndürme Cihazları 107 Geçit ve Platformlar 101 Koğuş ve Soyunma Yeri 100 El Merdiveni 92 İş Ekipmanı Koruyucu (Operasyon ve Hareketli Aksam Koruyucusu) 92 Yapı Alanı Etrafı 83 Gövde Güvenlik Topraklaması 83 Yaşam Hattı 75 KKD (İş Eldiveni, İş Ayakkabısı) 71

20 Tespit Edilen Noksan Hususlar Noksan Husus Sayısı Gırgır Vinç 68 Çalışma Alanı Temizlik ve Malzeme İstifi 62 Kazı İşleri (İksa, Şev Açısı, Kazı Etrafı Korkuluk) 55 Aydınlatma 45 Duş ve Lavabolar 40 Seyyar Çalışma Platformu 44 Kaynak Tüplerinin Depolanması 28 Çadır 28 Yapı Alanında Kalıp Çalışması 27 Güvenlik Ağı 17 Çatılarda Çalışma 17 Vinç Emniyet Mandalı 15 Diğer 109

21 KAPATMAYA GEREKÇE OLAN TESPİT EDİLMİŞ NOKSAN HUSUSLAR Noksan Hususlar Değerler Yüzde Yüksekte Güvenli Çalışma ,5% Elektrik ,2% İş İskelesi Uygunluğu ,3% Emniyet Kemeri ve Yaşam Hatları ,5% Yüksekten Malzeme Düşme Riski 110 6,1% Kazı İşleri 55 3,0% Kalıp İskelesi 46 2,5% Barınma Yerinde Yangın Riski 28 1,5% Toplam ,0% 21

22 2013 Yılı Teftişlerde Öncelikli Olarak Bakılan Hususlar Risk Değerlendirmesi İşyeri Hekimi-İş Güvenliği Uzmanı İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Çalışan Temsilcisi Yangın-Parlama-Patlamaya Karşı Alınması Gerekli Tedbirler Barınma Yerleri Yüksekten Düşmeye Karşı Alınması Gerekli Tedbirler

23 2012 YILINDA TESPİT EDİLEN NOKSAN HUSUSLARIN SINIFLANDIRMASI İSG organizasyonu Sağlık gözetimi Eğitim Belgelendirmeler Yapı alanı asgari sağlık güvenlik şartları Dinlenme barınma yerleri Elektrik-Enerji dağıtım tesisleri İş ekipmanları Kazı İşleri İskeleler KKD Kalıp İşleri Düşme riski içeren çalışmalar, tehlikeli boşluklar

24 İŞYERİ ORGANİZASYONU Sağlık Güvenlik Planı ve Risk değerlendirmesi Sağlık ve Güvenlik Koordinatörü İş Güvenliği Uzmanı İşyeri Hekimi İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi veya Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi İlk Yardım Kursu Görmüş Eleman 24

25 Sağlık ve Güvenlik Planı Yapı işyerindeki muhtemel risklerin değerlendirilip üretim süreci boyunca sağlık ve güvenlik ile ilgili alınacak tedbirlerin, organizasyon yapısının, çalışma yöntemlerinin ve bunlara ilişkin hangi işlerin ne zaman, nasıl kim tarafından yapılması gerektiğinin belirlendiği, aynı yapı sahasında faaliyet gösterecek farklı çalışma ekipleri (farklı işverenler, alt işverenler, kendi adına çalışan kişiler, yapı sahasında herhangi bir zamanda faaliyet gösteren kişi veya ekipler) arasında sağlık ve güvenliğe dair hususların koordinasyonunun sağlanması amacıyla yapı sahasının tamamından sorumlu işveren veya proje sorumlusu tarafından hazırlanan veya hazırlanması sağlanan planı

26 SAĞLIK GÖZETİMİ: İşe Giriş/Periyodik Muayeneler ve Sağlık Raporu Antitetanik Aşı Portör Muayenesi Göğüs Radyografileri Kulak Odyogramları Kan, İdrar Tahlilleri Asbestle Çalışmalarla İlgili Kayıtlar vb. 26

27 EĞİTİM İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi İşyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir ortamı temin etmek, İş kazalarını ve meslek hastalıklarını azaltmak, Çalışanları yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, Onların karşı karşıya bulundukları mesleki riskler ile bu risklere karşı alınması gerekli tedbirleri öğretmek İş sağlığı ve güvenliği bilinci oluşturarak uygun davranış kazandırmaktır. Mesleki Eğitim Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki 27 eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz.

28 BELGELENDİRMELER Kaldırma Araçlarının Periyodik Kontrol Belgeleri Elektrik ve Aydınlatma Tesisatının Periyodik Kontrol Belgesi Topraklama tesisatı ve gövde güvenlik topraklamaları kontrol belgesi Kompresörün Periyodik Kontrol Belgesi Hidroforun Periyodik Kontrol Belgesi Basınçlı Kapların Periyodik Kontrol Belgeleri Hava Tankının Periyodik Kontrol Belgesi Yangın Ekipmanının Periyodik Kontrol Belgeleri Kazanların Periyodik Kontrol Belgeleri Havalandırma Tesisatının Periyodik Kontrol Belgesi vs. İskelenin uygunluğu Kalıp iskelesi ve kalıp sisteminin uygunluğu Operatör Belgesi Özlük Dosyası 28

29 ASGARİ SAĞLIK GÜVENLİK KOŞULLARI Sağlamlık, dayanıklılık Elektrik Acil Çıkış Yollları ve Kapıları Ulaşım Yolları Havalandırma Sıcaklık Aydınlatma Kapı-Geçitler Duş-Tuvaletler

30 NEVŞEHİR ACIGÖL CAMİİ İNŞAATI-KUBBE BETON KALIBI VE KALIP İSKELESİNİN ÇÖKMESİ

31 Islak Alan Uygun şekilde askıya alınmamış seyyar kablolar askıya alınmamış seyyar kablolar

32 32

33 Dinlenme ve Barınma Yerleri Yanıcı ve kolay tutuşan malzeme kullanılmaması Sağlık şartları ve dış etkilerden korunma Uygun ısıtma sistemi Yeterli sayıda karyola, ranza, yatak, battaniye vb. Yangına karşı yeterli önlem

34 ESENYURT MARMARA PARK ŞANTİYESİ BARINMA YERLERİNDE YANGIN ( )

35 BARAKA YANGINI ( )

36 KAZI İŞLERİ Sağlam yapıda destek elemanları Uygun açıda şev

37 Malzeme-ekipmanpersonel düşmesi Su baskını Giriş-çıkışlar Güvenlik mesafeleri KAZI İŞLERİ Hafriyatın uygun şekilde uzaklaştırılması

38

39 YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA Yüksekte çalışma: Seviye farkı bulunan ve düşme sonucu yaralanma ihtimalinin oluşabileceği her türlü alanda yapılan çalışma Risk değerlendirmesi yapılıp mümkün olan işler için yüksekte çalışmaktan kaçınma Toplu koruma önlemleri (düşmeyi önleyici platformlar, çalışma iskeleleri, güvenlik ağları, hava yastıkları, güvenli korkuluklar, kapaklar, güvenlik izleme ve uyarı hattı sistemleri bariyer, siper, perdeler vb.) Kişisel Koruyucu Yöntemler Düşmeyi Önleme Planı Çalışma alanına güvenli ulaşım Yüksekte güvenli çalışma ile ilgili eğitim, talimatlar, gözetim, iş ekipmanları ve KKD bakım, kontrolleri Acil durum, kurtarma planları, tatbikatlar vb.

40 İşin doğası gereği toplu koruma tedbirlerinin Düşme riskini tamamen ortadan kaldıramadığı, Uygulanmasının mümkün olmadığı, Daha büyük tehlike doğurabileceği, Geçici olarak kaldırılmasının gerektiği hallerde, Kişisel Koruyucu Yöntemler kullanılacaktır

41 Emniyet Kemerleri Uygun tipte emniyet kemeri, Uygun bağlantı (ankraj) noktaları ve yaşam hatları Bağlantı halatları, Lanyardlar Karabinalar, D halkası ve benzeri bağlantı tertibatları, Enerji sönümleyici aparatlar, Yatay ve dikey yaşam hatlarına bağlantıyı sağlayan uygun tipte halat tutucular vb. Yapılan işe göre gerekli diğer donanım Kullanılan tüm ekipman ve aksesuarlar ilgili standartlara uygun olacaktır

42 EMNİYET KEMERİ KULLANIMI

43 BAĞLANTI ELEMANLARI Halat Tutucu Şok Emicili Çift Lanyard ve Karabinalı Halat Emniyet Halatları Karabina

44 Çene Bağlı Baret

45 GÜVENLİK AĞLARI Uygun tipte (S-T-U-V) güvenlik ağı seçilecek, uygun şekilde, kullanım ve kurulum klavuzunun öngördüğü yöntemlerle uzman gözetiminde kurulacak, kurulu sistemin uygunluğu belgelendirilecektir. Yapıldığı malzemeler, bağlantı ve kurulum şartları, kurulumdan sonra yapılan statik ve dinamik dayanım deneyleri TS EN ve standartları ve ilgili diğer standartlarla uygun olacak,

46 YAYGIN KULLANIM ALANI KORKULUKLAR Betonarme platformların döşeme kenarları, Asansör, merdiven, baca, şaft, aydınlatma boşlukları döşemelerde süreksizlik meydana getiren boşluklar, gibi Pencere, balkon gibi duvar ve perde duvar gibi yapı elemanları arasında süreksizlik meydana getiren boşluklar GÜVENLİ KORKULUK ÖZELLİKLERİ: 1 metre yükseklikte ana korkuluk Ara yan koruma elemanları (Ara yan koruma elemanları, ana korkuluk ve topuk levhası arasındaki açıklıklar 47 santimetreden fazla olmayacak) Yeterli dayanım (125 kg ) Topuk levhası (15 cm yükseklikte)

47 ÇATI İŞLERİ Kenar koruma sistemleri, Çatı merdivenleri, Güvenlik ağları, Çalışma platformları, Korkuluklu iskeleler, Kayarak düşmeyi önleme sistemleri Dikey ve yatay yaşam hatları gibi toplu koruyucu tedbirler alınacaktır. Sağlam olmayan yüzeylere karşı önlem

48

49

50

51 51

52

53

54 İSKELELER

55

56 Uygun Cephe İskelesi TS EN ,TS EN ,TS EN ,TS EN , TS EN standartlara uygunluk Sağlamlık ve dayanıklılık hesabı yapılacaktır. Uygunluğuna dair belge

57 Yeterli nitelik ve nicelikte taşıyıcı sistem elemanı, uygun ankraj Çalışma platformları, (uygun-sabit) Ana korkuluk, ara elemanlar Merdiven - ulaşım sistemleri Eteklik

58

59 59

60

61

62 62

63

64 Seyyar iskelelerde: Çalışma platformları eksiksiz olmalı; Yüksekten düşmeyi engelleyici ana/ara korkuluk sistemi bulunmalı; İskele kendi kendine hareket etmemeli.

65 ASMA İSKELE ve HAREKETLİ PLATFORMLAR

66

67 Platform ASMA İSKELELER Korkuluklar Güvenlik halatı (life line-yaşam hattı) bulunmalıdır. İkincil halat, düşüşü önleme teçhizatları, mekanik durdurma tertibatları, otomatik eğim ve hız algılayıcılar vb. TS-EN 1808

68

69 RİZE ASMA İSKELE KAZASI ( )

70

71 71

72

73

74 74

75

76

77

78

79 TÜNEL KALIP SİSTEMİNDE GÜVENLİK YAKALAMA AĞLARI (TS EN ve ) 79

80 Kalıp İşleri Uzman Gözetimi Kurma, kullanma ve sökme planı Sağlamlık ve dayanıklılık hesapları Yeterlilik kontolleri (özellikler kayar kalıp, tünel kalıp ve masa kalıplardaki bağlantı yerleri, sabitleme elemanları, tijler, hidrolik hortumlar vs) Geçici dayanıksızlara karşı önlem ve iş planı Düşmeye karşı önlem

81 Yatay Yaşam Hattı Uygun, sağlam, yeterli ankraj Serbest düşüş mesafesi Tam donanımlı emniyet kemeri

82 82

83 DÜŞME RİSKİ İÇEREN DİĞER ÇALIŞMALAR - TEHLİKELİ BOŞLUKLAR

84 Platform Kenarlarındaki Boşluklar

85 PLATFORM KENARLARI (Kalıp Aşaması) PLATFORM KENARLARI (Demir Montaj Aşaması) 85

86

87 ESKİ HALİ YENİ HALİ

90

91 91

92

93 93

94 94