BITKISEL TEDAVILER VE NEFROLOJI

Transkript

1 BITKISEL TEDAVILER VE NEFROLOJI Diyaliz Hemşireliği Eğitim Toplantısı 15 Mart 2014 AYDIN Dr. Yavuz YENİÇERİOĞLU Adnan Menderes Üniversitesi Nefroloji Bilim Dalı AYDIN

2 Akış Tanım Tarihçe Mevcut durum Genel kavramlar Bitkisel tedavilerin böbrek üzerine olumsuz etkileri Böbrek hastalıklarında bitkisel tedaviler Diyaliz hastalarında bitkisel tedaviler Sonuç 2

3 Tamamlayıcı - Alternatif Tıp Uygulamaları Doğal Ürünler Bitkiler Vitaminler Balık yağı Minareller Zihin ve Bedene Dayalı Uygulamalar Meditasyon Akupunktur El ve Beden Dayalı Uygulamalar Masaj Diğer Çin Tıbbı Nöropati Homopati Pilates Törapetik temas 3

4 Tanım Bitkisel Tedaviler-Fitoterapi Geleneksel Tıp: Farklı kültürlerde uygulanan teoriler, inançlar ve deneyimlerden yararlanan uygulamalar bütünüdür. Genel sağlık durumunun iyileştirilmesi ve hastalıkların sağaltımı amaçlı bitkilerden elde edilen geleneksel ilaçların kullanımı olarak tanımlanır 4

5 Tarihçe Üriner yakınmalar için saw palmetto kullanımı. Mısır M.Ö Depresyon için sarı kantoron kullanımı Hipokrat M.Ö. 5. yüzyıl Geleneksel Çin Bitkileri, M.Ö. İlk yüzyıl Modern ilaçların kullanımında artış 20. yüzyıl 1990 lar sonrası bitkisel ürünleri yönelim 5

6 Epidemiyoloji Daha ucuz olması nedeniyle gelişmekte olan ülkelerde yaygın Pek çok Avrupa ülkesinde modern tıpla entegre Bazı hastalıklarda ilk sıra tedavi Alman halkının %65 i bitkisel tedavi kullanıyor Alman tıp eğitiminde bitkisel tedavi Alman doktorların %80 i bitkisel tedavi reçete ediyor İspanya, İtalya ve Danimarka da yaygın kullanım 6

7 Bitkisel Ürünler Çay Krem Tablet Kapsül Ekstre Solüsyon 7

8 KBH da Bitkisel Ürün Kullanımı- Türkiye Sıklık: %15,7 - %37 Yakınlarının tavsiyesi %67,6 Kendi arayışları %29,7 Doktoru bilgilendirme %21,6 HD: %38,6 Bitkisel İlaç Kullanımı Tx: % 6,7 Prediyaliz: %38 Süleymanlar ve ark. NDT, 2011.Biçen ve ark. Türk NDT 8

9 Bitkisel Ürün Kullanımı Kadın>>Erkek Eğitimli Yüksek gelir grubu Yaş

10 10 Biçen ve ark. Deneysel ve Klinik Tıp Dergisi, Biçe

11 Kullanım Nedenleri Modern tıbbın kronik hastalıkların sağaltımı konusunda yetersizlikleri Sağlık durumunu iyileştirmek Hastalıkların sağaltımı Hastalıkların semptomlarını gidermek 11

12 Şehir Efsaneleri ve Yanlış İnanışlar Bitkiler zarar vermez, sadece tedavi eder. İlaç sektörü ve doktorlar hastalıkların yan etkiden bağımsız olarak tedavi edilebileceği bilgisini gizlemektedir Bitkiler hastalıkları iyileştirmek için yaratılmışlardır.. Doğal olanlar, her zaman sentetiktenlerden daha iyidir. 12

13 Pazar ABD de her yıl 60 milyar dolar harcama Avrupa da 2003 yılında 5 milyar dolar harcama Türkiye 3 milyar dolarlık iş hacmi (ihracat-ithalat) 13

14 14

15 Sorular Bitkisel ürünler hastalıkların tedavisinde etkili olabilir mi? Bitkisel ürünler zarar verebilir mi? 15

16 Yanıtlar Mevcut ilaçların yaklaşık %30 u bitkisel kökenlidir Bitkisel ürünler Yararlı olabilir (Olasılık) Yararsız da olabilir (İlaçlar olduğu gibi) Zarar da verebilir (İlaçlar olduğu gibi) Bitki Kökenli İlaçlar (Toplamda 120 den fazla ilaç, tüm ilaçların %30 u) İlaç Atropin Kodein Kolşisin Digoksin Rezerpin Efedrin Salisilik asit Skopolamin Taxol Vincristine Bitki kaynağı Belladona (Güzel avrat otu) Poppy Autumn crocus Foxglove Rauwolfa Ephedra Söğüt kabuğu Jimson weed Pacific yew Madagascar periwinkle 16

17 Bitkisel Ürün - İlaç Bitkisel Ürün Bütün yada bileşen olarak bitki-bitkilerden (yaprak, kök, gövde vb) üretilen madde Bitkisel İlaç Etkili madde olarak standardize edilmiş bitkisel drog etkilerini taşıyan, iyi üretim uygulamaları ile ilaç formunda üretilmiş, etiketlenmiş tıbbi ürün ve müstahzarlardır. İyi üretim uygulamaları ve Standardizasyon Saf madde, kontaminsayon yok Her tablet: Eş miktarda aynı özellikte aktif madde içerir 17

18 İlaç Üretim Aşamaları Faz I Sağlık gönüllüler üzerinde inceleme Faz II Gönüllü hastalar üzerinde inceleme Faz IV Faz III sonrası 5 yıla kadar güvenlik araştırması Faz III Çok merkezli, komplike hastalar üzerinde deneme ve ruhsatlandırma 18

19 Kalite-Etkinlik-Güvenilirlik Kalite Kullanılan bitki türü Kullanılan bitki kısmı Hasat ve depolama koşulları İşleme Etiketlerin güvenilirliği Standardizasyon Saflık Etkinlik Sınırlı kanıt Güvenlilik Yan etkiler Kontaminantlar Bitki ilaç etkileşimleri Saper, Uptodate.com,

20 20

21 Şehir Efsanesi 1 Bitkiler Zarar Vermez 21

22 226 bitkisel Ürünün satışı yasaklandı Satışı yasaklanan bazı bitkiler - Ada soğanı - Katran ruhu - Güzel avrat otu - Yüksük otu - Tatula yaprağı ve çiçeği - Balıkotu - Ebu cehil karpuzu - Sarı kantaron 22

23 Süzer Farmakaloloji Olgu sunumlarına dayalı veriler Randomize kontrollü çalışma verisi yok 23

24 Etikette bildirilmeyen toksik madde içeriği Nefrotoksik ajanlarla kontaminasyonkatkı NSAİİ, pestisid, ağır metal Direk toksisite İlaç etkileşimleri Bitkisel Nefrotoksisite 24 Vivekanand, Nephrology,

25 Kontaminasyon-Hileli Katkı 83/260 (%32) Etikette bildirilmemiş içerik bulunuyor Efedrin Kurşun (%15-30) Arsenik Civa Metiltestosteron Fenasetin Pesticid Diğer Kadmium %50-75 Aspergillus, Fusariıum gibi toksik mantarlar FDA analizlerinde saptanan ilaç içeriği Deksametazon Diklonfenak Metokarbamol Aspirin Mefenamik asit Diazepam Teofilin Klordiazepoksit Kontaminasyon (Su-toprak-uygunsuz teknik) veya İstemli Wojcoiowski, Nephrology,. 25

26 Ağır Metaller ve Böbrek Kurşun: Proteinüri, hipertansyion, kronik böbrek hastalığı Kadmiyum, uranyum, arsenik hafif proteinüri ve tübüler hasarlanma Civa zehirlenmesi: Nefrotik sendrom 26

27 Çin Bitkisi Nefropatisi Klinik sunum Nefrotik olmayan proteinüri Ilımlı hipertansiyon Kronik böbrek hastalığı (%93) Patoloji Kronik tübülointerstisyel nefrit Minimal infiltrasyon Nadir fankoni sendromu Artmış mutasyon ve üroepitelyal kanser riski %66 ya varan risk Yang, NDT,

28 Aristoloşik Asit 1. derece kanserojen ABD de satımı yasak İnternette bulunuyor 2006 yılında ABD de satılan Çin bitkilerinin %20 sinde etikette bildirilmediği halde mevcut 28

29 Balkan Nefropatisi Aristolochia Clematis Tuna Nehri boyunca yetişir Ekmek ve hamur işlerinde kullanılan tohumları kontamine eder.çin bitkisi nefropatisine benzer klinik ve patolojik tablo Etkilenen insan KBH riskinde 12 kat artış Üroepitelyal kanser riskinde 57 kat artış 29

30 Yıldız Bitkisi Star Fruit - Carambola Oxalidacaceau ailesi üyesi Asya, Tayland, Latin Amerika da yaygın kullanım Patofizyoloji Yüksek oksalat içeriği Klinik sunum Akut oksalat nefropatisi Fang. Food Chem Toxicol,

31 31

32 Efedra FDA tarafından yasaklandı Sempatomimetik Hipertansif kriz MI Felç Artimi Ölüm Duygulanım değişklikleri 32

33 Licorice Meyan Kökü Şekerden 50 kat daha tatlı Tatlandırıcı olarak eklenir Çin bitkilerinin 2/3 ünde bulunur Klinik Sendrom Aldosteron etkisi Hipokalemi Hipertansiyon Metabolik alkaloz Düşük aldosteron 33

34 St. John Wort Sarı Kantoron Biyoyayarlanımı azaltır Kalsinörin inhibtörü (Organ tx de sorunlar, rejeksiyon) İndinavir (AIDS tedavis) Hipolipidemik ajanlar Tiroid hormonu Oral kontraseptifler Digoksin Teofilin Warfarin SSRI inhibitörleri 34

35 Böbreklere Zararlı Olabilecek Bitkişel-NKF Adı Türkçesi Adı Türkçesi Wormwood plant Pelin otu Periwinkle Cezayir menekşesi Autumn crocus Güz safranı Sassafras Defne ağacı Chuifong tuokuwan (Black Pearl) Siyah inci Tung shueh Horse chestnut At kestanesi Vandelia cordifolia 35

36 36 Vivekanand, Nephrology,

37 Sağlıklı İnsanlara Zararlı Olabilecek Bitkiler - NKF Adı Türkçesi Adı Türkçesi Chapparal Gür çalı Pennroyal Yaban fesleğeni Comfrey Eşek kulağı Pokeroot Acımur Ephedra Sassafras Defne ağacı Lobelia Lobelya Senna Sinameki Mandrake Adam otu Yohimbe Yohimbin 37

38 Şehir Efsanesi II Bitkiler Hastalıkları İyileştirmek için Yaratılmışlardır 38

39 Bitkisel Ürünler ve Böbrek Hastalıkları İlaçların yaklaşık %30 u ilaç kökenlidir Bitkisel ürünler çeşitli aktif maddeler barındırabilirler Bitkisel ürünler bazı semptomların giderilmesi ve hastalıkların sağaltımında yararlı olabilir. Almanya da doktorların %80 i bitkisel ürün reçete ediyor. 39

40 Bitkisel Ürünlerin Etkileri Hipoglisemik Hiperglisemik etkiye sahip bitkisel ürünler Hipolipidemik etkiye sahip bitkisel ürünler Hormonal etkiye sahip bitkisel ürünler Hipertansif ürünler Kardiyoaktif ürünler 40

41 Renal Hastalıklarda Bitkisel Ürünler Veri kaynakları Olgu sunumları Sınırlı deneysel hayvan çalışmaları Az sayıda küçük ölçekli kontrollü çalışma Moleküler veri nadir Sistematik veriye gereksinim duyulmaktadır. 41

42 Yarnell. IJKD,

43 Çin Formülünün Nefroprotektif Etkileri Silymarin Cisplatin, aminoglikozit nefrotoksistesinde yararlı olabilir Shahbazi. J Pharm Pharmecut, Poon. Phytotheraphy Research,

44 Zhong,Kidney Int,

45 KBH de Bitkisel Tedaviler Öngörülemeyen farmakokinetik Diyaliz kinetiği bilinmiyor İlaç etkileşimleri Sarı kantoron ile organ rejeksiyonu Efedra ile hipertansif atak ve kardiyak sorunlar Elektrolit dengesizlikleri: Meyam kökü 45

46 Kronik Böbrek Hastalığında zararlı olabilecek bitkiler-nkf Alfaalfa Yabani yonca Aloe Sarısabır Bayberry Mumağacı Blue cohosh Maviyılan Broom Katırtırnağı Buckthorn Akdiken Capsicum Afrika biberi Cascara Kutsal kabuk Coltsfood Öksürük otu Dandelion Karahindiba Ginger Zencefil Ginseng Panax Horsetail At kuyruğu Licorice Meyam kökü Mate Paraguay çayı Nettle Isırgan otu Noni juice Öz su Panax Ginseng Rhubarb Keçikulağı Vervain Güvercin otu Senna Sinameki 46

47 Sonuç- Bitkisel Ürünler Bitkisel ürünlerin hastalıkların tedavisinde etkili maddeler içerebileceği yadsınamaz, ancak; Potansiyel riskler ve toksisiteler gözardı edilmemeli 47

48 Sonuç- Bitkisel Ürünler Bitkisel ürünler iyi üretim kurallarına uyulmadan üretilmesi Kontamirnasyon, katkı ve hileli katkı sık Çok sayıda aktif maddeyi içermesi Etkinlik ve güvenilirliklerine ilişkin yeterli veri olmaması handikaplarıdır 48

49 Sonuç- Bitkisel Ürünler Etkinliği ve güvenilirliğinde emin olunmayan ürünlerin kullanımı uygun değildir İyi üretim uygulamalarına göre üretilmiş ve standardize edilmiş ürünler her bir ajana ait bilimsel verilerin gözden geçirildkten sonra kullanılabilir. Özel risk gruplarının bu ürünlerden kaçınmasında yarar vardır. 49

50 American Botanical Council National Center for Complementary and Alternative Medicine nccam.nih.gov National Library of Medicine, Medline Plus United States Pharmacopoeial 50

51 İlginiz için teşekkür ederim. 51