İÇİNDEKİLER...1 TABLOLAR LİSTESİ...2 ŞEKİLLER LİSTESİ...4 KISALTMALAR LİSTESİ...5 YÖNETİCİ ÖZETİ GİRİŞ MEVCUT DURUM...

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İÇİNDEKİLER...1 TABLOLAR LİSTESİ...2 ŞEKİLLER LİSTESİ...4 KISALTMALAR LİSTESİ...5 YÖNETİCİ ÖZETİ...7 1. GİRİŞ...10 2. MEVCUT DURUM..."

Transkript

1 TÜRKİYE KİMYA SEKTÖRÜ STRATEJİ BELGESİ VE EYLEM PLANI (TASLAK) HAZİRAN 2010

2 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER...1 TABLOLAR LİSTESİ...2 ŞEKİLLER LİSTESİ...4 KISALTMALAR LİSTESİ...5 YÖNETİCİ ÖZETİ GİRİŞ MEVCUT DURUM Kapasite ve İstihdam Kapasite Kullanımı İstihdam ve İşyeri Sayısı Üretim ve Ciro Üretim Ciro Dış Ticaret İthalat İhracat Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Ve Teşvik Belgelerinin Dağılımı Kimya Sektöründe Yatırımlarda Devlet Yardımları ve Teşvik Belgelerinin Dağılımı Patent AR-GE Rekabet Gücü Açısından Uluslararası Karşılaştırma Diğer Sektörler ve Yan Sanayi ile İlişkileri REACH SİSTEMİ VE KİMYA SEKTÖRÜNE ETKİLERİ REACH Sisteminde Başvuru Süreci Ön-Kayıt Süreci ve Sonrası DURUM ANALİZİ GZFT Analizi Öncelikli Sorun Alanları VİZYON, GENEL AMAÇ, HEDEFLER ve EYLEMLER Vizyon Genel Amaç, Hedefler ve Eylemler STRATEJİ VE EYLEM PLANININ İZLENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ EYLEM PLANI...45 EK 1- STRATEJİ BELGESİNİN TEMEL POLİTİKA BELGELERİ İLE İLİŞKİSİ...61 EK 2- BELGE HAZIRLAMA ÇALIŞMALARI KATILIMCI LİSTESİ

3 TABLOLAR LİSTESİ Tablo.2.1. Yıllara göre ortalama kapasite kullanım oranları Tablo.2.2. Alt sektörler itibariyle kapasite kullanımı Tablo.2.3. Kimya sektöründe çalışan sayısı Tablo.2.4. Kimya sektöründe girişim sayısı Tablo.2.5. Kimya sektöründe alt sektörler itibariyle girişim sayısı Tablo.2.6. Seçilmiş sanayi maddeleri üretim miktarları Tablo.2.7. Üretim değeri (TL) Tablo.2.8. Kimyasal madde ve ürünleri sektöründe coğrafi bölgelere göre dış ticaret (ABD Dolar) Tablo.2.9. Plastik ve kauçuk sektöründe coğrafi bölgelere göre dış ticaret (ABD Dolar) Tablo Kimyasal madde ve ürünleri ithalatı (Bin ABD Dolar) Tablo Plastik ve kauçuk ürünleri ithalatı (Bin ABD Dolar) Tablo Kimyasal madde ve ürünleri sektöründe ihracat (Bin ABD Dolar) Tablo Plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe dış ticaret (İhracat) ( Bin Dolar) Tablo Doğrudan uluslar arası yatırım girişimlerinin dağılımı (Milyon ABD Dolar) Tablo Uluslar arası sermayeli firmaların dağılımı (Şirket Sayısı) Tablo Uluslar Arası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türlerine Göre Dağılımı Tablo Uluslar arası sermayeli şirketlerin faaliyette bulundukları illere göre dağılımı ( /Ağustos) Tablo Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı sektöründe uluslar arası sermayeli yatırımlara düzenlenen teşvik belgelerinin yıllara göre dağılımı Tablo Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı sektöründe uluslar arası sermayeli yatırımlara düzenlenen teşvik belgelerinin coğrafi bölgelere göre dağılımı Tablo Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı sektöründe uluslar arası sermayeli yatırımlara düzenlenen teşvik belgelerinin yıllara göre dağılımı Tablo Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı sektöründe uluslar arası sermayeli yatırımlara düzenlenen teşvik belgelerinin coğrafi bölgelere göre dağılımı Tablo Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı sektöründe düzenlenen teşvik belgelerinin sayısının yıllara göre dağılımı Tablo Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı sektöründe düzenlenen teşvik belgelerin coğrafi bölgelere göre dağılımı Tablo Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı sektöründe düzenlenen teşvik belgelerin yıllara göre dağılımı 2

4 Tablo Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı sektöründe düzenlenen teşvik belgelerin coğrafi bölgelere göre dağılımı Tablo Patent verilerinin NACE sınıflamasına göre dağılımı Tablo Kimya Sektöründe AR-GE Harcaması (TL) Tablo.2.28 Kimya sektöründe AR-GE harcaması finans kaynağı (TL) Tablo Kimya sektöründe AR-GE insan gücü Tablo AB deki ülkelerde ve Türkiye de kişi başına yapılan kimyasal madde satışı Tablo Kimya sanayi nin üretiminin doğrudan ilişkili olduğu sektörler arasındaki göreceli paylaşım 3

5 ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 2.1: Kimyasal Maddelerin Diğer Sektörlerde Kullanım Yüzdeleri Şekil 2.2. Kimya Sanayinde Aylık Sanayi Ciro Endeksi Şekil 2.3. Kimya Sanayinin Diğer Sektörlerle İlişkisi Şekil 2.4. REACH Uygulama Takvimi 4

6 KISALTMALAR LİSTESİ AB ABKGM AR-GE BDDK BOREN CIP DPT DTM DYY EİE EKK EN EPDK ETKB GSMH GSYİH GTİP IMF İŞGEM İŞKUR KOBİ KOSGEB KSS KSP MPM NACE Avrupa Birliği Avrupa Birliği Koordinasyon Genel Müdürlüğü Araştırma Geliştirme Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Bor Enstitüsü Avrupa Birliği Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Programı Devlet Planlama Teşkilatı Dış Ticaret Müsteşarlığı Doğrudan Yabancı Yatırım Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü Ekonomik Koordinasyon Kurulu Avrupa Normları Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Gayrisafi Milli Hasıla Gayrisafi Yurtiçi Hasıla Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Uluslararası Para Fonu İş Geliştirme Merkezi Türkiye İş Kurumu Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Küçük Sanayi Sitesi Kimya Sektör Platformu Milli Prodüktivite Merkezi Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflandırılması 5

7 OECD OSB ÖTV REACH STA STK TBMM TC TEİAŞ TİSK TKSD TMSF TOBB TSE TSK TPE TUBİTAK TUİK TÜSİAD YDO YPK YOİKK YÖK Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü Organize Sanayi Bölgesi Özel Tüketim Vergisi Avrupa Birliği Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi ve İzni Tüzüğü Serbest Ticaret Anlaşması Sivil Toplum Kuruluşu Türkiye Büyük Millet Meclisi Türkiye Cumhuriyeti Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Türk Standartları Enstitüsü Türk Silahlı Kuvvetleri Türkiye Patent Enstitüsü Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Türkiye İstatistik Kurumu Türk Sanayici ve İşadamları Derneği Yatırım Destek Ofisleri Yüksek Planlama Kurulu Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu Yüksek Öğretim Kurulu 6

8 YÖNETİCİ ÖZETİ 2010 Yılı programında yer alan tedbir 126 ile, sanayide sektörlerin rekabet gücünün artırılması amacıyla sektörel stratejilerin ve eylem planlarlarının hazırlanması görevi Sanayi ve Ticaret Bakanlığına verilmiştir. Belgenin hazırlanmasında, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı nın Stratejik Planı, Türkiye Sanayi Stratejisi, IX. Kalkınma Planı ( ) Kimya Sanayi Özel İhtisas Komisyonu Raporu, DTM Koordinasyonunda yapılan I. ve II. Kimya Sektörü Stratejik Plan Toplantısı sonuç raporları, Ulusal ve Uluslararası Sektör Sivil Toplum Kuruluşlarının yayınlarından yararlanılmıştır. Kimya Sektörü Strateji Belgesi altı ana bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde, kimya sektörünün mevcut durumu değerlendirilmiştir. İkinci bölümde, REACH sistemi ve kimya sektörüne olan etkilerine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, Stratejinin hazırlanmasında yer alan paydaşlarla birlikte yapılan durum analizi değerlendirilmiştir. Dördüncü bölümde, tüm paydaşların katılımı ile belirlenen kimya sektörü vizyonu, temel amacı ve hedefleri anlatılmıştır. Beşinci bölümde, uygulama, izleme ve değerlendirmeye yer verilmiştir. Altıncı bölümde ise Eylem Planı yer almaktadır. Mevcut Durum Kimya sektörü ürünleri oldukça geniş bir ürün yelpazesine sahiptir. Sektör, temizlik ürünleri, boya, kozmetik ürünleri, ilaçlar gibi tüketim mallarının yanı sıra, tarım sektörü için gübreler ve tarım ilaçları, kimya sanayinin de dahil olduğu imalat sanayinin ihtiyaç duyduğu organik ve inorganik kimyasallar, boyalar, lâboratuar kimyasalları, termoplastikler ve benzeri ürünleri üretmektedir. Böylesine yoğun ürün yelpazesine sahip olan kimya sektörü ithalata bağımlı bir sektördür. Kullanılan hammaddenin yüzde 70 i ithal edilmektedir. Yüzde 30 u ise yerli üretimle karşılanmaktadır. Kimya sanayinin ana hammaddesi olan petrol her ülkede bulunmamaktadır. Ayrıca diğer sektörlerin ihtiyacı olan tüm kimyasallar tek bir ülkede üretilmemekte olup, ihtiyaç karşısında ithal edilmektedir. Bu nedenle kimya sanayi genel olarak da ithalatçı bir sektördür. Plastik üretimin ana girdisi yüzde 90 oranında petrokimya sektöründen sağlanmaktadır. Petrokimya sektörü ise nafta, LPG, gibi petrol ürünleri veya doğal gaza dayalı temel girdileri kullanarak plastik, lastik, elyaf hammaddeleri ve diğer organik ara malları üreten, geniş bir üretim yelpazesine sahip, büyük ölçekli, sermaye ve teknoloji yoğun bir sektördür. Görüldüğü gibi plastik ve kauçuk sektörü yüzde 90 nın üzerinde ithalata bağımlı bir sektördür. Kimyasal madde ve ürünleri sektörünün ithalata bağımlılığı, plastik ve kauçuk sektörüne göre daha düşük seviyededir. Kimya sektöründe üretim 2007 yılında yüzde 8,7 artmasına karşın, ekonomik krizin etkisi sonucu 2008 yılında yüzde 0,3 oranında düşmüştür. Kimyasal madde ve ürünleri imalatı sektöründe üretimde ilk düşüşün sinyalleri 2008 yılı Eylül ayında alınmaya başlamıştır. Bu düşüş 2009 yılı Haziran ayına kadar devam etmiştir. Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı sektöründe ise üretimde düşüşün sinyalleri 2008 yılı Mart ayında görülmüştür. Bu düşüş 2009 yılının Ekim ayına kadar devam etmiştir. Kimya sektörü sermaye-teknoloji yoğun bir sektör olduğu için işgücü yoğunluğu düşüktür. Bu nedenle sektörün imalat sektörü istihdamı içindeki payı son beş yıldır yüzde 8 düzeyinde seyretmiştir. Kimya sektörü ithalatı 2004 yılından itibaren her yıl ortalama yüzde 15 oranında artarak 2008 yılında 30 milyar dolara ulaşmıştır. Ekonomik krizin etkileri sonucu 2009 yılında ithalatımız, 2008 yılına göre yüzde 21 oranında azalarak 24 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 7

9 Kimya sektörü ihracatı 2004 yılından itibaren her yıl ortalama yüzde 21 oranında artarak 2008 yılında 9,7 milyar dolara ulaşmıştır. Ekonomik krizin etkileri sonucu 2009 yılında ihracatımız, 2008 yılına göre yüzde 14,48 oranında azalarak 8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Kimya sektörü dış ticaretinin yarıdan fazlasını AB ülkeleri ile yapmaktadır yılında dış ticaretimizin yüzde 52 sini AB ülkeleri ile yaparken, bu rakam 2009 yılında yüzde 51 olarak gerçekleşmiştir. REACH açısından kimyasal ihracatımız kimya sektörü ile de sınırlı değildir. Kimya sektörü dışında birçok sektör, üretimlerinde kullandıkları kimyasal maddeleri dolaylı olarak AB ye ihraç etmektedirler. Bu nedenle 2010 yılından itibaren başta kimya sektörü olmak üzere birçok sektörü zorlu sınav beklemektedir. Kimya sektöründe kapasite kullanımı, diğer sektörlere verdiği girdileri de göz önünde bulundurursak, ülkenin genel eğilimine bağlı olarak gelişme göstermiştir. Son dört yılda üretim değeri ağırlıklı kapasite kullanım oranı, kimyasal madde ve ürünleri imalatı sektöründe yüzde 76, plastik ve kauçuk ürünleri imalatı sektöründe yüzde 80 olmuştur. Kimya sektöründeki yatırımlar, tarih ve 2009/15199 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Kararı getirilen yeni teşvik sistemi ile desteklenmektedir. Yeni teşvik sistemi ile bölgesel gelişmişlik farklarını azaltmanın yanında; desteklenecek yatırım konularında ekonomik ölçek kriterlerini öne çıkarmak ve rekabet gücünü artıracak, teknoloji ve AR-GE içeriği yüksek büyük ölçekli yatırımlara destek olmak amaçlanmıştır. Yeni teşvik sistemi; bölgesel teşvik sistemi, büyük ölçekli yatırımlar ve genel teşvik sistemi olmak üzere üç kısımdan oluşmaktadır. Gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, faiz desteği ve yatırım yeri tahsisi gibi teşvik unsurlarını kapsamaktadır. Türkiye de Gayri Safi Yurtiçi AR-GE harcamasının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) içindeki payı binde 7,3 iken, kimya sektörüne yapılan AR-GE harcamasının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) içindeki payı binde 0,2 dir. Ülkemiz kimya sanayinin, çevreye zarar vermeyen, katma değeri yüksek ürünlerin üretimi için kendi teknolojisini oluşturan ve geliştiren, rekabet gücü olan bir yapıya kavuşturulabilmesi için, AR-GE çalışmalarında gerekli ve önemli bir unsur olan üniversite-sanayi işbirliği çalışmalarında devlet desteğinin artırılması önem arz etmektedir. REACH Sistemi Avrupa Birliği Kimyasallar Politikasını teşkil eden REACH Tüzüğü 1 Haziran 2007 de yürürlüğe girmiştir. Söz konusu tüzüğe göre, AB+AEA (İzlanda, Norveç ve Lihtenştayn) ülkelerinde faaliyet gösteren ve yılda 1 ton veya daha fazla miktarda kimyasal madde üreten veya ithal eden firmaların söz konusu kimyasal maddeleri AB örgütlenmesi içerisinde yer alan Avrupa Kimyasallar Ajansı (AKA) yönetimindeki merkezi bir veri tabanına kaydettirmesi zorunludur. Tüzüğün tüm uygulamalarından AB deki üreticiler veya ithalatçılar sorumlu olsalar da, bu yükümlülüklerin AB dışından mal tedarik edilen firmalarla paylaşılmak zorunda olunması nedeniyle AB dışındaki pazarların da REACH ten etkilenmesine neden olmaktadır. 8

10 Durum Analizi Stratejinin hazırlanmasında yer alan paydaşlarla birlikte mevcut durum esas alınarak durum analizi yapılmış olup, buradan sektörün problemlerine ulaşılmış ve söz konusu problemler kullanılarak sektörün öncelikli sorun alanları tespit edilmiştir. Vizyon, Genel Amaç, Hedefler ve Eylemler Sanayi ve Ticaret Bakanlığı nın Stratejik Planı nda yer alan vizyonu ve bu vizyona ulaşmaya yönelik amaç çerçevesinde çalışmalar yürütülmüş ve bu bağlamda özel sektör, STK lar, üniversiteler ve kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcilerinin katılımıyla yapılan kimya sektörüne yönelik stratejik planın hazırlanması toplantılarında, Türkiye Sanayi Stratejisinin Orta ve yüksek teknolojili ürünlerde Avrasya nın üretim üssü olmak vizyonu dikkate alınarak, Kimya sektörünün uzun dönemli vizyonu, Katma değeri yüksek ürünler üreterek, Türkiye yi yatırım üssü haline getirmek şeklinde belirlenmiştir. Bu genel amacı gerçekleştirmek üzere, kimya sektörünün öncelikli sorun alanlarından da yola çıkılarak: Kimya sektöründe, katma değeri yüksek, insan ve çevre sağlığına duyarlı ürünlerin üretim ve ihracatını geliştirecek politikalar oluşturulması, Yüksek katma değerli üretim yapısına geçilerek ara girdi ithalatının azaltılması, Kimya sektörünün genel amacına uygun Ulusal AR-GE politikaları oluşturularak, AR-GE bilincini artıracak uygulamaların hayata geçirilmesi, Kimya sektöründe, nitelikli, eğitimli, teknoloji ve kalite bilincini özümsemiş her kademede insan yetiştirilmesi, Güvene dayalı, paydaşların etkin katılımının sağlandığı, ortak hedeflere yönelebilecek, işbirliği ortamı oluşturulması, Türkiye de üretilen yerli ürünlere yönelik talep yaratılarak, dış ticaret dengesinin ülke lehine dönüştürülmesi, şeklinde altı hedef tespit edilmiştir. Tespit edilen altı hedefe ulaşmak için 37 eylemin hayata geçirilmesi planlanmaktadır. Uygulama, İzleme ve Değerlendirme Mekanizması Stratejinin hayata geçirilebilmesi için uygulama izleme ve koordinasyon mekanizmasının oluşturulması büyük önem taşımaktadır. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda, ilgili diğer tüm kurum ve kuruluşların katılımıyla birlikte uygulama süreçlerinin takibi ve koordinasyonu, belirlenen hedeflere ulaşılmasında son derece önemlidir. Bu nedenle tüm paydaşların üzerinde mutabık kaldığı eylem planı ve öngörülen eylemlerin uygulanmasının izlenmesi, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulacak yönlendirme komitesi vasıtasıyla yapılacaktır. Eylem Planı Eylem planında altı hedefin altında otuz yedi eylem yer almaktadır. Eylemlere 20 Nisan 2010 tarihinde Bakanlığımızda eylemlerden sorumlu kurum, kuruluş ve derneklerin katılımı ile yapılan toplantıda son hali verilmiştir. 9

11 1. GİRİŞ Kimya Sektörü Strateji Belgesi, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Stratejik Planı, Türkiye Sanayi Stratejisi, IX. Kalkınma Planı ( ) Kimya Sanayi Özel İhtisas Komisyonu Raporu, DTM Koordinasyonunda yapılan I. ve II. Kimya Sektörü Stratejik Plan Toplantısı Sonuç Raporları, Ulusal ve Uluslararası Sektör Sivil Toplum Kuruluşlarının yayınlarından yararlanılarak hazırlanmıştır. Çalışmalar, Bakanlığımız koordinasyonunda faaliyetlerini yürüten KİMTEK (Kimya Teknik Komitesi) bünyesinde sonuçlandırılmıştır. Çalışmaların başlangıcı Mart 2008 tarihlerinde, Silivri/İstanbul da İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamuller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu nun kararı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı nın onayı ile Kimya Sanayi nin sorunlarının ele alınması, sektörün bugünkü durumu ve geleceğe yönelik görüş ve önerilerin tartışıldığı, kimya sektörünü temsil eden özel sektör kuruluşları, kamu kuruluşları ve üniversite temsilcilerinin katılım sağladığı toplantıya dayanmaktadır. Kimya sektörünün sınırlarının çizilmesi genelde tartışma yaratan bir konudur. Bu nedenle toplantıda; kimya sektörünün sınırlarının, Birleşmiş Milletlerce hazırlanan ve dünyada yaygın olarak kullanılan Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Standard Endüstriyel Sınıflaması nda belirtilen sınırlar olmasına ve bu sınıflamaya göre de kimya sektörünün faaliyet alanının; kimyasal madde ve ürünlerin imalatı (24) ve plastik ve kauçuk ürünleri imalatı (25) olarak belirlenmesi kararlaştırılmıştır. Toplantıda, paydaşlarla birlikte mevcut durum esas alınarak GZFT analizi yapılmış olup, buradan sektörün problemlerine ulaşılmış ve söz konusu problemler kullanılarak sektörün öncelikli sorun alanları tespit edilmiştir. Öncelikli sorun alanlarından hareketle, sektöre ilişkin vizyon ve genel amaç belirlenmiştir. Bu genel amacı gerçekleştirmek üzere, kimya sektörünün öncelikli sorun alanlarından da yola çıkılarak altı hedef tespit edilmiştir. Kimya Stratejisi nin genel amacını ve dolayısıyla hedefleri gerçekleştirmek üzere, kimya sektörünün güçlü ve zayıf yönleri ile sahip olduğu fırsatlar ve karşı karşıya kaldığı tehditler göz önünde bulundurularak 37 eylem tespit edilmiştir Mart 2008 tarihinde gerçekleştirilen toplantıda belirlenen stratejik planın değerlendirilmesi amacıyla 21 Şubat 2009 tarihinde II. Kimya Sektörü Stratejik Planı Toplantısı Dış Ticaret Kompleksi/İstanbul adresinde gerçekleştirilmiştir. Bahse konu toplantı ile 2008 yılında tüm dünyada yaşanan ekonomik krizin ülkemiz kimya sanayine etkileri de dikkate alınarak birinci toplantıda ortaya çıkan sonuçlar revize edilmiştir. I. ve II. Stratejik Plan Çalışma sonuçları, Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği ile ortaklaşa yapılan çalışmalar sonucunda değerlendirilmiş ve Kimya Sektörü Strateji Raporu taslak metni hazırlanmıştır. Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği koordinasyonunda Aralık 2009 tarihinde yapılan VII. Kimya Sanayi Kongresinde rapor üzerinde görüş alışverişinde bulunulmuştur. Ayrıca taslak rapor ortamında ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına da gönderilmiştir. Rapor 27 Ocak 2010 tarihinde yapılan Kimya Teknik Komitesi (KİMTEK) toplantısında görüşülmüş ve akabinde resmi yazı ile tarihinde ilgili kurum ve kuruluşların görüşüne sunulmuştur. Gelen görüşler, ilgili kurumların karar vermeye yetkili üst düzey temsilcilerinin katılımı ile 20 Nisan 2010 tarihinde Bakanlığımızda yapılan genişletilmiş KİMTEK toplantısında tekrar değerlendirilmiştir. 10

12 2. MEVCUT DURUM Önümüzdeki yıllarda küresel üretim ve ticarette etkin olacak sektörler; otomotiv, bilgi ve iletişim teknolojileri, makine, yatırım ve tüketim malları sektörleri olup, bu sektörlerde dahil olmak üzere kimya sektörü, birçok sektöre girdi sağlamaktadır. Dünya kimya sanayi üretimi içinde önde gelen sektörler, petrokimyasallar, gübreler, ilaçlar, sentetik elyaflar ve iplikler, sabun ve deterjanlar ile boyalar olarak sayılabilir. Şekil 2.1 de kimyasal maddelerin diğer sektörlerde kullanım yüzdeleri gösterilmiştir. Kaynak: CEFİC, Eurostat Şekil 2.1: Kimyasal Maddelerin Diğer Sektörlerde Kullanım Yüzdeleri 2.1. Kapasite ve İstihdam Kapasite Kullanımı Kimya sektöründe kapasite kullanımı, diğer sektörlere verdiği girdileri de göz önünde bulundurursak, ülkenin genel eğilimine bağlı olarak gelişme göstermiştir. Son dört yılda üretim değeri ağırlıklı kapasite kullanım oranı kimyasal madde ve ürünleri imalatı sektöründe % 76, plastik ve kauçuk ürünleri imalatı sektöründe % 80 olmuştur. 11

13 Tablo 2.1. Yıllara Göre Kapasite Kullanım Oranları (%) Kapasite Kullanımı Oranları ISIC-REV3 Alt Sektörler Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı 75,1 76,9 77,1 75, Ana kimyasal maddelerin imalatı (kimyasal gübre ve azotlu 92,6 93,5 88,2 89,8 bileşikler hariç) 2412 Kimyasal gübre ve azotlu bileşiklerin imalatı 74,7 63,3 73,4 68, Sentetik kauçuk ve plastik maddelerin imalatı 73,4 86,4 86,1 80, Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer zirai-kimyasal ürünlerin imalatı 2422 Boya, vernik vb. kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun imalatı 2423 Eczacılıkta ve tıpta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünlerin imalatı 2424 Sabun ve deterjan, temizlik ve cilalama maddeleri; parfüm, kozmetik ve tuvalet malzemeleri imalatı 45,1 42,6 60,5 71,3 64,8 68,4 62,8 65,9 75,2 72,6 71,0 69,4 74,3 73,5 76,0 77, B.y.s. kimyasal ürünlerin imalatı 79,7 82,0 84,0 81, Suni ve sentetik elyaf imalatı 77,3 82,2 81,0 80,2 25 Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı 80,9 80,3 81,1 80, İç ve dış lastik imalatı; lastiğe sırt geçirilmesi ve yeniden 91,0 91,3 92,0 90,6 işlenmesi 2519 Diğer kauçuk ürünleri imalatı 77,1 76,8 77,3 75, Plastik ürünleri imalatı 77,8 77,3 78,5 78,1 Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir yılında alt sektörler itibariyle kapasite kullanım oranları incelendiğinde; 2009 Aralık ayında suni elyaf üretimi sektöründe kapasite kullanım oranı %88,5 e ulaşırken, pestisit imalatı sektöründe kapasite kullanım oranının %36,5 e kadar düştüğü gözlenmiştir. Tablo 2.2. Alt Sektörler İtibariyle Kapasite Kullanım Oranları (%) NACE REV 1 09/1 09/3 09/5 09/7 09/9 09/12 24 Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı 65,0 72,7 72,3 73,4 74,9 72,3 241 Ana kimyasal maddelerin imalatı 64,7 82,1 71,8 84,4 85,8 79,9 242 Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer ziraikimyasal 39,5 46,0 38,6 34,0 35,9 36,5 ürünlerin imalatı 243 Boya, vernik benzeri kaplayıcı maddeler ile 39,1 59,5 67,1 68,9 59,4 57,6 matbaa mürekkebi ve macun imalatı 244 Eczacılık ürünlerinin, tıbbi kimyasal 65,6 68,2 69,6 59,3 66,0 63,7 maddelerin ve botanik ürünlerinin imalatı 245 Sabun ve deterjan, temizlik ve cilalama 76,5 61,5 75,7 75,5 74,4 68,7 maddeleri; parfüm; kozmetik ve tuvalet malzemeleri imalatı 246 Diğer kimyasal ürünlerin imalatı 66,9 81,6 80,8 81,7 79,0 81,8 247 Suni elyaf imalatı 74,2 84,3 84,4 82,8 86,4 88,5 25 Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı 67,3 64,9 72,1 72,9 72,7 72,7 251 Kauçuk ürünleri imalatı 78,2 66,3 72,2 70,0 74,3 77,7 252 Plastik ürünlerin imalatı 62,3 64,3 72,0 73,9 72,0 70,4 Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir. 12

14 İstihdam ve İşyeri Sayısı TUİK verilerine göre 2003 yılında kimya sektöründe kişi istihdam edilirken bu rakam üç yılda %22,48 artarak 2006 yılında e ulaşmıştır. Kimya sektörü istihdamının imalat sanayi içindeki payı 2006 yılı itibariyle %7,91 dir. Tablo 2.3. Kimya Sektöründe Çalışan Sayısı Türkiye İmalat sanayi İmalat sanayi içerisindeki payı (%) 7,95 7,96 7,86 7,91 KİMYA SEKTÖRÜ TOPLAMI Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir yılı itibariyle kimya sektöründe işyeri bulunmaktadır. İmalat sanayindeki firmaların %5,48 i kimya sektöründe yer almaktadır. Tablo 2.4. Kimya Sektöründe Girişim Sayısı EFİS, 1.Rev Türkiye İmalat sanayi İmalat sanayi içerisindeki payı (%) 5,45 5,15 5,55 5,48 KİMYA SEKTÖRÜ TOPLAMI Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir. Kimya sektöründeki işyeri sayısı alt sektörler itibariyle değerlendirilirse işyeri ile plastik ürünlerin imalatı sektörünün ilk sırayı aldığı, bu sektörü işyeri ile sabun ve deterjan, temizlik sektörünün takip ettiği görülmektedir. Kimya sektöründe işyeri sayısı 2003 yılına göre %31,8 oranında artarken, pestisit imalatı ve eczacılık ürünleri imalatı sektörlerindeki işyeri sayısındaki düşüş dikkat çekicidir. Tablo 2.5. Kimya Sektöründe Alt Sektörler İtibariyle Girişim Sayısı EFİS, 1.Rev Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı Ana kimyasal maddelerin imalatı Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer zirai-kimyasal ürünlerin imalatı Boya, vernik benzeri kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun imalatı Eczacılık ürünlerinin, tıbbi kimyasal maddelerin ve botanik ürünlerinin imalatı Sabun ve deterjan, temizlik ve cilalama maddeleri; parfüm; kozmetik ve tuvalet malzemeleri imalatı Diğer kimyasal ürünlerin imalatı Suni elyaf imalatı

15 Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı Kauçuk ürünleri imalatı Plastik ürünlerin imalatı TOPLAM Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir. Ayrıca Bakanlığımız sanayi sicil kayıtlarında kimyasal madde ve ürünleri imalatı sektöründe firma, plastik ve kauçuk ürünler imalatı sektöründe firma olmak üzere toplam firma kaydı bulunmaktadır Üretim ve Ciro Üretim 2007 ve 2008 yıllarına ait seçilmiş sanayi maddeleri üretim miktarları karşılaştırıldığı zaman gübre (toplam), binek oto dış lastiği, kamyon oto dış lastiği, polietilen ve PVC+PCC bileşik maddelerin üretim miktarlarının 2007 yılına göre azaldığı görülmektedir. Tablo 2.6. Seçilmiş Sanayi Maddeleri Üretim Miktarları Madde Adı Ölçü Birimi Yıllık Ortalama Gübre (Toplam) Ton Boraks Ton Sülfürik Asit Ton Binek Oto Dış Lastiği Adet Kamyon Oto Dış Lastiği Adet Polietilen Ton PVC+PCC Bileşiği Ton Traktör Arka Dış Lastiği Adet Traktör Ön Dış Lastiği Adet Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir. TUİK verilerinde 2007 ve 2008 yılı bilgileri olmadığı için sektörün üretim değeri rakamları 2005 ve 2006 yılları için verilmiştir yılında üretim değeri 2005 yılına göre %19 artarak TL olmuştur. Tablo 2.7. Üretim Değeri (TL) EFİS, 1.Rev D İmalat sanayi İmalat sanayi içindeki payı 11,21 11,55 KİMYA SEKTÖRÜ TOPLAMI Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı Ana kimyasal maddelerin imalatı

16 Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer ziraikimyasal ürünlerin imalatı Boya, vernik benzeri kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun imalatı Eczacılık ürünlerinin, tıbbi kimyasal maddelerin ve botanik ürünlerinin imalatı (*) (*) Sabun ve deterjan, temizlik ve cilalama maddeleri; parfüm; kozmetik ve tuvalet malzemeleri imalatı Diğer kimyasal ürünlerin imalatı Suni elyaf imalatı (*) (*) 25 Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı Kauçuk ürünleri imalatı Plastik ürünlerin imalatı Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir. (*) Bilgileri daha önce gizlenmiş girişime ait bilgilerin aritmetik işlem sonucu elde edilmesini önlemek amacı ile verilmemiştir Ciro Ekonomik krizin etkileri kimya sektöründe 2008 yılının üçüncü çeyreğinden itibaren görülmeye başlamıştır yılı Aralık ayında kimyasal madde ve ürünleri sektöründe aylık sanayi ciro endeksinde bir önceki yılın aynı ayına göre %6,5, plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe ise %4,6 oranında düşmüştür yılında inişli çıkışlı bir grafik izleyen endeks 2009 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre kimyasal madde ve ürünleri sektöründe %38,3 oranında artarak 169,9, plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe ise bir önceki yılın aynı ayına göre %35,1 oranında artarak 164 olmuştur. Aylık Sanayi Ciro Endeksi 2005= Ara. 09. Oca. 09 Şub. 09 Mar. 09 Nis. 09 May. 09 Haz. 09 Tem. 09 Ağu. 09 Eyl. 09 Eki. 09 Kas. 09 Ara. Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı Şekil 2.2. Kimya Sanayinde Aylık Sanayi Ciro Endeksi 15

17 2.3. Dış Ticaret Kimya sektörü günümüzde sanayileşmiş ülkelerde enerji, tarım, sağlık, ulaştırma, gıda, inşaat, elektronik, tekstil ve çevre koruma gibi alanlara sağladığı yüksek katma değer içeren ürünler ve bu sektörlere sağladığı teknolojik yenilikler nedeniyle lokomotif sektör konumundadır. Kimya sektörü ithalatı 2004 yılından itibaren her yıl ortalama %15 oranında artarak 2008 yılında 30 milyar dolara ulaşmıştır. Ekonomik krizin etkileri sonucu 2009 yılında ithalatımız, 2008 yılına göre %21 oranında azalarak 24 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Kimya sektörü ihracatı 2004 yılından itibaren her yıl ortalama %21 oranında artarak 2008 yılında 9,7 milyar dolara ulaşmıştır. Ekonomik krizin etkileri sonucu 2009 yılında ihracatımız, 2008 yılına göre %14,48 oranında azalarak 8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir yılında kimyasal madde ve ürünler sektöründe en fazla ihracat yaptığımız ülke grubu milyon dolar ile AB olmuştur. AB yi 896 milyon dolarla Yakın ve Orta Doğu ülkeleri, 693 milyon dolarla Diğer Avrupa ülkeleri izlemiştir yılında yapılan ihracatımızda bu sıralama değişmiş, Diğer Avrupa ülkelerinin yerini Diğer Asya ülkeleri almıştır yılında en fazla ithalat yaptığımız ülke grubu milyon dolarla AB ülkeleri olmuştur. AB ni milyon dolarla Diğer Asya, milyon dolarla Diğer Avrupa ülkeleri izlemiştir yılında bu sıralama değişmemiş en fazla ithalat yaptığımız ülke grupları arasında AB milyon dolarla ilk sırayı almıştır. Tablo 2.8. Kimyasal Madde Ve Ürünleri Sektöründe Coğrafi Bölgelere Göre Dış Ticaret (ABD Doları) ÜLKE GRUBU ISIC 3 İhracat İthalat İhracat İthalat Avrupa Birliği Diğer Avrupa (A.B Hariç) Kuzey Afrika Diğer Afrika Kuzey Amerika Orta Amerika ve Karayipler Güney Amerika Yakın ve Orta Doğu Diğer Asya Avustralya ve Yeni Zelanda Diğer Okyanusya ve Kutup Böl Ülkeleri Kesinleşmemiş Ülke ve Askeri Bölgeler Serbest Bölgeler Sınır Ticaret Merkezleri TOPLAM Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir. 16

18 2008 yılında plastik ve kauçuk sektöründe en fazla ihracat yaptığımız ülke grubu milyon dolar ile AB olmuştur. AB ni 882 milyon dolarla Yakın ve Ortadoğu ülkeleri, 672 milyon dolarla Diğer Avrupa ülkeleri izlemiştir yılında sıralama değişmemiş AB milyon dolarla ilk sırayı korumuş, AB ni 869 milyon dolarla Yakın ve Orta Doğu ülkeleri takip etmiştir yılında plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe en fazla ithalat yaptığımız ülke grubu milyon dolarla AB olmuştur. AB yi 953 milyon dolarla Diğer Asya ülkeleri izlemiştir yılının ilk sekiz ayında sıralama değişmemiş, AB milyon dolarla ilk sırayı almıştır. Tablo 2.9. Plastik Ve Kauçuk Sektöründe Coğrafi Bölgelere Göre Dış Ticaret (ABD Doları) ÜLKE GRUBU ISIC 3 İhracat İthalat İhracat İthalat Avrupa Birliği Diğer Avrupa (A.B Hariç) Kuzey Afrika Diğer Afrika Kuzey Amerika Orta Amerika ve Karayipler Güney Amerika Yakın ve Orta Doğu Diğer Asya Avustralya ve Yeni Zelanda Diğer Okyanusya ve Kutup Böl. Ülkeleri Kesinleşmemiş Ülke ve Askeri Bölgeler Serbest Bölgeler Sınır Ticaret Merkezleri TOPLAM Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir İthalat Ülkemizde kimya sektörü ithalata bağımlı bir sektördür. Kullanılan hammaddenin %70 i ithal edilmektedir. %30 u ise yerli üretimle karşılanmaktadır. Kimyasal madde ve ürünleri sektörü ithalatı uzun yıllardır imalat sanayi ithalatı içinde en yüksek paya sahiptir. Bundan dolayı kimya sanayi ithalatçı konumunda olup dışa bağımlı bir sektör durumundadır. Fiyatlandırma da ürünlerin fiyatları, hammaddesi olan petrole bağımlıdır. Petrol fiyatlarının global olarak değişmesi ayrıca dünya piyasalarında yaşanan değişmeler ürünlerin fiyatlarını etkilemektedir. Türkiye'nin petrokimyasal ürünler ithalatı da hızla artmaktadır. Pektim 2003 yılında yurtiçi petrokimyasallar talebinin ancak % 31'ini karşılayabilmiştir de bu oran % 25 e düşmüştür. Bu durum, Türkiye petrokimya sektörünün rekabet gücünü olumsuz etkilemekte ayrıca sektörün çok yüksek olan katma değerinin yurtdışında kalmasına neden olmaktadır. 17

19 İthalat en çok AB ülkelerinden yapılmaktadır. İthalatın dağılımına bakıldığında en çok hammadde ithalatının yapıldığı görülmektedir. Kimyasal madde ve ürünleri sektöründe ithalatın imalat sanayi içindeki payı 2004 yılında % 18,81 iken bu rakam 2009 yılında % 19,25 e yükselmiştir. Genel ithalat içindeki payı da azalmıştır yılında %15,52 olan payı 2009 yılında % 15,16 ya gerilemiştir. Son altı yılda ithalatta en çok artış 2007 yılında gerçekleşmiştir yılında ithalatın bir önceki yıla göre artış oranı % 20,54 tür. Tablo Kimyasal Madde Ve Ürünleri İthalatı (Bin ABD Doları) KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLERİN İMALATI Bir önceki yıla oranla artış % 15,48 12,14 20,54 14,25-20,92 İmalat sanayi içindeki payı % İMALAT SANAYİ TOPLAMI Genel ithalat içindeki payı % 18,81 18,55 17,76 17,64 17,98 19, ,52 14,97 14,04 13,89 13,37 15,16 GENEL ÜLKE İTHALATI Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir. Plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe ithalatın imalat sanayi içindeki payı 2004 yılında %2,41 iken bu rakam 2009 yılında %2,43 e yükselmiştir. Genel ithalat içindeki payı da 2004 yılında %1,99 iken 2009 yılında 1,92 ye düşmüştür. Son altı yılda ithalatta en çok artış 2007 yılında gerçekleşmiştir yılında ithalatın bir önceki yıla göre artış oranı %20,79 dur. Tablo Plastik Ve Kauçuk Ürünleri İthalatı ( Bin ABD Doları) PLASTİK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ İMALATI Bir önceki yıla 10,27 20,46 20,79 10,79-21,65 oranla artış % İmalat sanayi 2,41 2,27 2,34 2,33 2,30 2,43 içerisindeki payı % İMALAT SANAYİ TOPLAMI Genel ithalat 1,99 1,83 1,85 1,83 1,71 1,92 içindeki payı % GENEL ÜLKE İTHALATI Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir. 18

20 İhracat Kimyasal madde ve ürünleri sektöründe ihracatın imalat sanayi içindeki payı 2004 yılında % 3,67 iken bu rakam 2009 yılında %4,50 ye çıkmıştır. Genel ihracat içindeki payı da artmıştır yılında %4,05 olan payı 2009 yılında %4,20 ye yükselmiştir. Son beş yılda ihracatta en çok artış 2006 yılında gerçekleşmiştir yılında ihracatın bir önceki yıla göre artış oranı %23,51 dir. Tablo Kimyasal Madde Ve Ürünleri Sektöründe İhracat (Bin ABD Doları) KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLERİN İMALATI Bir önceki yıla 10,24 23,51 16,54 23,12-13,93 oranla artış % İmalat sanayi 3,67 4,10 4,34 4,01 3,99 4,50 içindeki payı % İMALAT SANAYİ TOPLAMI Genel ihracat 4,05 3,84 4,07 3,78 3,78 4,20 içindeki payı % GENEL İHRACAT Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir. Plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe ihracatın imalat sanayi içindeki payı 2004 yılında %2,82 iken bu rakam 2009 yılında % 4,22 ye yükselmiştir. Genel ihracat içindeki payı da 2004 yılında %3,10 iken 2009 yılında %3,94 e çıkmıştır. Son beş yılda ihracatta en çok artış 2007 yılında gerçekleşmiştir yılında ihracatın bir önceki yıla göre artış oranı % 30,30 olmuştur. Tablo Plastik Ve Kauçuk Ürünleri Sektöründe İhracat ( Bin ABD Doları) PLASTİK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ İMALATI Bir önceki yıla 26,90 21,33 30,30 20,84-15,06 oranla artış % İmalat sanayi 2,82 3,61 3,76 3,89 3,79 4,22 İçerisindeki payı % İMALAT SANAYİ TOPLAMI Genel ihracat 3,10 3,38 3,53 3,66 3,60 3,94 içindeki payı % GENEL İHRACAT Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir. 19

21 2.4. Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Ve Teşvik Belgelerinin Dağılımı Kimya sektöründe doğrudan uluslararası yatırımlar son yıllarda hızlı bir artış göstermiştir yılında 38 milyon dolar olan doğrudan yabancı sermaye yatırımı, 2006 yılında 601 milyon dolar, 2007 yılında ise milyon dolara ulaşmıştır yılında 200 milyon dolara düşmesine rağmen 2009 yılında 306 milyon dolara çıkmıştır. Tablo Doğrudan Uluslararası Yatırım Girişimlerinin Dağılımı (Milyon ABD Doları) İmalat sanayi Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı Türkiye geneli Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Ülkemizde 2009 yılı itibariyle adet uluslararası sermayeli şirketin faaliyette bulunduğu görülmektedir. Bu şirketlerden u imalat sanayinde, 454 ü ise kimyasal madde ve ürünlerin imalatı sektöründe faaliyet göstermektedir. Tablo Uluslararası Sermayeli Firmaların Dağılımı (Şirket Sayısı) (Birikimli) Toplam İmalat sanayi Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı Türkiye geneli Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 2008 yılı sonu itibariyle kimyasal madde ve ürünlerin imalatı sektöründe 35 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş olup, 13 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir yılında ise 28 adet yeni şirket kurulmuş, 12 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir. Tablo Uluslararası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türlerine Göre Dağılımı (Şirket Sayısı) Yeni İştirak Şube Toplam Yeni İştirak Şube Toplam İmalat sanayi Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı Türkiye geneli Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 20

22 İstanbul ilinde imalat sanayinde faaliyet gösteren adet uluslararası sermayeli firmanın 307 adedi kimyasal madde ve ürünler imalatında faaliyet göstermektedir. Tablo Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllere Göre Dağılımı ( Şirket Sayısı) ( ) İstanbul Antalya Ankara İzmir Muğla İmalat sanayi Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı Türkiye geneli Kaynak: Hazine Müsteşarlığı yılları arasında kimyasal madde ve ürünlerin imalatı sektöründe 59 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenmiş, TL yatırım ve kişi istihdamı öngörülmüştür. Tablo Kimyasal Madde Ve Ürünlerin İmalatı Sektöründe Uluslar Arası Sermayeli Yatırımlara Düzenlenen Teşvik Belgelerinin Yıllara Göre Dağılımı Yıl Belge Sayısı Öngörülen Sabit Yatırım TL İthal Edilecek Makine ve Teçhizat Tutarı (ABD Doları) Öngörülen İstihdam TOPLAM Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı sektöründe yılları arasında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinden Marmara Bölgesi 34 belge ile en fazla belge alan bölge olmuştur. Tablo Kimyasal Madde Ve Ürünlerin İmalatı Sektöründe Uluslar Arası Sermayeli Yatırımlara Düzenlenen Teşvik Belgelerinin Coğrafi Bölgelere Göre Dağılımı Bölge TOPLAM Marmara Bölgesi İç Anadolu Bölgesi Ege Bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesi Akdeniz Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi TOPLAM Kaynak: Hazine Müsteşarlığı yılları arasında plastik ve kauçuk ürünleri imalatı sektöründe 65 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenmiş, TL yatırım ve kişi istihdam öngörülmüştür. 21

23 Tablo Plastik Ve Kauçuk Ürünleri İmalatı Sektöründe Uluslar Arası Sermayeli Yatırımlara Düzenlenen Teşvik Belgelerinin Yıllara Göre Dağılımı Yıl Belge Sayısı Öngörülen Sabit Yatırım (TL) İthal Edilecek Makine ve Teçhizat Tutarı (ABD Doları) Öngörülen İstihdam TOPLAM Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı sektöründe yılları arasında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinden Marmara Bölgesi 45 belge ile en fazla belge alan bölge olmuştur. Tablo Plastik Ve Kauçuk Ürünleri İmalatı Sektöründe Uluslar Arası Sermayeli Yatırımlara Düzenlenen Teşvik Belgelerinin Coğrafi Bölgelere Göre Dağılımı Bölge TOPLAM Marmara Bölgesi İç Anadolu Bölgesi Ege Bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesi Akdeniz Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi TOPLAM Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 2.5. Kimya Sektöründe Yatırımlarda Devlet Yardımları ve Teşvik Belgelerinin Dağılımı tarih ve 2009/15199 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Kararı getirilen yeni teşvik sistemi; A-Genel Teşvik Sistemi B-Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki C-Bölgesel ve Sektörel Teşvik Sistemi olmak üzere üç ana kategoride oluşturulmuştur. Yatırımların teşvik belgesine bağlanabilmesi için, asgari sabit yatırım tutarının I ve II nci bölgelerde 1 milyon TL, III ve IV üncü bölgelerde 500 bin TL ve finansal kiralama yatırımlarında 200 bin TL olması gerekmektedir. A-Genel Teşvik Sistemi: Kararname Ek-4 Genel Teşvik Sisteminden Teşvik Edilmeyecek veya Teşviki Belirli Şartlara Bağlı Yatırım Konuları Listesinde yer almayan yatırım konularında yapılacak yatırımlar Genel Teşvik Sistemi nin öngördüğü gümrük vergisi ve KDV istisnasından yararlanabilecektir. 22

24 B-Büyük Ölçekli Yatırımlar (BÖY): Büyük ölçekli yatırımlar(böy) bütün bölgelerde teşvik edilecek olup Kararnamede uluslar arası rekabet gücünü arttıracak teknoloji ve araştırma-geliştirme içeriği yüksek yatırımlar olarak tanımlanmıştır. Bu amaçla 12 sektör belirlenmiştir. Büyük ölçekli yatırımlar, a) Gümrük vergisi muafiyeti, b) KDV istisnası, c) Vergi indirimi, ç) Sigorta primi işveren hissesi desteği, d) Yatırım yeri tahsisi, desteklerinden yararlanabilirler. C-Bölgesel Destek Uygulaması: Yatırım desteklerinin uygulanması açısından tarihli ve 2002/4720 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında yer alan İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması - Düzey 2 bölgeleri, sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyeleri dikkate alınarak dört gruba ayrılmıştır. Bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar, gümrük vergisi ve KDV istisnası yanında aşağıdaki desteklerden de yararlanabilirler. a) I inci ve II inci bölgelerde; 1) Vergi indirimi, 2) Sigorta primi işveren hissesi desteği, 3) Yatırım yeri tahsisi, b) III üncü ve IV üncü bölgelerde; 1) Vergi indirimi, 2) Sigorta primi işveren hissesi desteği, 3) Yatırım yeri tahsisi, 4) Faiz desteği yılları arasında kimyasal madde ve ürünlerin imalatı sektöründe 304 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenmiş, TL yatırım ve istihdam öngörülmüştür. Tablo Kimyasal Madde Ve Ürünlerin İmalatı Sektöründe Düzenlenen Teşvik Belgelerinin Sayısının Yıllara Göre Dağılımı Yıl Belge Sayısı Sabit Yatırım TL İthal Edilecek Makine ve Teçhizat İstihdam Tutarı (1000 ABD Doları) TOPLAM Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı sektöründe yılları arasında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinden Marmara Bölgesi 131 belge ile en fazla, Doğu Anadolu Bölgesi 10 belge ile en az belge alan bölgeler olmuştur. 23

25 Tablo Kimyasal Madde Ve Ürünlerin İmalatı Sektöründe Düzenlenen Teşvik Belgelerinin Sayısının Coğrafi Bölgelere Göre Dağılımı Bölge TOPLAM Marmara Bölgesi İç Anadolu Bölgesi Ege Bölgesi Güneydoğu Bölgesi Anadolu Akdeniz Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi TOPLAM Kaynak: Hazine Müsteşarlığı yılları arasında plastik ve kauçuk ürünleri imalatı sektöründe 801 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenmiş, TL yatırım ve istihdam öngörülmüştür. Tablo Plastik Ve Kauçuk Ürünleri İmalatı Sektöründe Düzenlenen Teşvik Belgelerinin Sayısının Yıllara Göre Dağılımı Yıl Belge Sayısı Sabit Yatırım (TL) İthal Edilecek Makine ve Teçhizat Tutarı (1000 ABD Doları) İstihdam TOPLAM Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı sektöründe yılları arasında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinden Marmara Bölgesi 309 belge ile en fazla, Doğu Anadolu Bölgesi 30 belge ile en az belge alan bölgeler olmuştur. Tablo Plastik Ve Kauçuk Ürünleri İmalatı Sektöründe Düzenlenen Teşvik Belgelerinin Sayısının Coğrafi Bölgelere Göre Dağılımı Bölge TOPLAM Marmara Bölgesi İç Anadolu Bölgesi Ege Bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesi Akdeniz Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi TOPLAM Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 24

26 2.6. Patent yılları arasında Türk patent Enstitüsü tarafından Kimya sektörüne yönelik olarak adet patent verilmiştir. Bu patentlerin ünü yerli, sini yabancı firmalar almıştır. Son 3 yılda en fazla patent ile eczacılık ürünleri imalatında alınmıştır. Tablo Patent Verilerinin NACE Sınıflamasına Göre Dağılımı Ana kimyasal maddelerin imalatı Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer ziraikimyasal ürünlerin imalatı Boya, vernik benzeri kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun imalatı TOPLAM Yerli Yabancı Yerli Yabancı Yerli Yabancı Eczacılık ürünlerinin, tıbbi kimyasal maddelerin ve botanik ürünlerinin imalatı Sabun ve deterjan, temizlik ve cilalama maddeleri; parfüm; kozmetik ve tuvalet malzemeleri imalatı Diğer kimyasal ürünlerin imalatı Suni elyaf imalatı Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı TOPLAM Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 2.7. AR-GE 2008 yılı AR-GE Faaliyetleri Araştırması sonuçlarına göre kamu kuruluşları, vakıf üniversiteleri ve ticari sektördeki anket sonuçları ile devlet üniversitelerinin bütçe ve personel dökümlerine dayalı olarak Türkiye de Gayri Safi Yurtiçi AR-GE Harcaması 2008 yılında milyon TL olarak hesaplanmıştır. Bu harcamanın TL ni ticari kesim, TL ni kamu kesimi yapmıştır. Türkiye de Gayri Safi Yurtiçi AR-GE harcamasının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) içindeki payı 7,3 tür yılında kimyasal madde ve ürünleri sektöründe TL lik, plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe TL olmak üzere toplam TL lik harcama yapılmıştır. Türkiye de kimya sektörüne yapılan AR-GE harcamasının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) içindeki payı 0,2 dir. 25

27 Tablo Kimya Sektöründe AR-GE Harcaması (TL) ( EFİS Rev. 1.1) Cari Harcamalar Yatırım Harcamaları TOPLAM Personel Diğer Cari Makine Teçhizat Sabit Tesis 2005 ( ) ( ) (23-24) (25) (24) (25) Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir. ( ): Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıtlar- Kimyasal madde ve ürünler-plastik ve kauçuk ürünleri yılında yapılan TL lik AR-GE harcamasının TL lik bölümünü ticari kesim kendi öz kaynaklarından karşılamıştır. Tablo 2.28 Kimya Sektöründe AR-GE Harcaması Finans Kaynağı (TL) Yıllar Ticari Kamu Yüksek Öz kaynak Diğer Öğretim Diğer Yurt Dışı Yurt Dışı 2005 ( ) ( ) (23-24) (25) (24) (25) Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir yılında kimyasal madde ve ürünlerin imalatı sektöründe 1611, plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe ise 722 personel AR-GE konusunda faaliyet göstermiştir. Tablo Kimya Sektöründe AR-GE İnsan Gücü Araştırmacı Teknisyen ve Eşdeğeri Diğer Destek Personeli Toplam 2005 ( ) ( ) (23-24) (25) (24) (25) Kaynak: TUİK verilerinden derlenmiştir. 26

28 2.8. Rekabet Gücü Açısından Uluslararası Karşılaştırma Kimya sektörü hammadde konusunda büyük bir oranda dışa bağımlıdır. Bu bağımlılığı azaltacak yönde temel kimyasallara yönelik yatırımlar yapılmalıdır. Ülkedeki hammadde potansiyeli kullanılarak, rekabet gücünü artıracak, teknoloji ve AR-GE içeriği yüksek büyük ölçekli ve katma değeri yüksek yatırımlar teşvik edilmelidir. Yatırımların önünü açmak için bürokratik işlemler azaltılmalı ve hızlandırılmalıdır. Lojistik açıdan uygun alanlar tespit edilmeli, sektörün bu bölgelerde kümelenmesi teşvik edilmelidir. Dünya kimya sanayinde önceki yıllarda süren Avrupa Birliği hakimiyeti son yıllarda Uzak Doğu ve Asya ya geçmiş bulunmaktadır yılında Dünyadaki toplam kimyasal madde satışı 1820 milyar Euro olmuştur. Bu satışın 690 milyar Euro luk bölümü Asya ülkeleri, 537 milyar Euro luk bölümünü AB ülkeleri, 405 milyar Euro luk bölümünü Nafta ülkeleri, 90 milyar Euro luk bölümünü Latin Amerika ülkeleri, 63 milyar Euro luk bölümünü Diğer Avrupa ülkeleri ve 35 milyar Euro luk bölümünü ise diğer ülkeler gerçekleştirmiştir. Dünyadaki kimyasal madde dış ticaretinin coğrafi dağılımına bakıldığı zaman halen AB nin en büyük dış ticaret hacmine sahip olduğu görülmektedir. Dünya kimya ihracatının %54 ünü gerçekleştiren AB, Dünya kimya ithalatının da %46,9 nu yapmaktadır. Asya ülkeleri ihracatın % 23,8 ini, ithalatın ise %23,8 ni, NAFTA ülkeleri ihracatın %13,5 ini, ithalatın %15,3 nü, Diğer Avrupa ülkeleri ihracatın %5,9 unu, ithalatın ise %6,6 sını yapmaktadır. Kimya sanayinin yapmış olduğu satışlara ülkelerde kişi başına düşen satış açısından bakılacak olursa, Türkiye nin AB ülkelerinin çok gerisinde olduğu görülür. AB ülkeleri içinde en çarpıcı örnek İrlanda dır. Tablo AB deki Ülkelerde Ve Türkiye de Kişi Başına Yapılan Kimyasal Madde Satışı Ülke Milyar Euro Toplam AB içindeki payı (%) Nüfus Kişi Başı Euro Almanya 147 0, ,25 Fransa 92 0, ,76 İtalya 77 0, ,67 İngiltere 58 0, ,41 İspanya 44 0, ,27 Hollanda 37 0, ,68 Belçika 39 0, ,75 İrlanda 34 0, ,99 Polonya 10 0, ,99 Avusturya 8 0, ,06 Danimarka 8 0, ,63 Finlandiya 7 0, ,66 Macaristan 6 0, ,08 Çek Cum. 6 0, ,79 Türkiye ,50 Kaynak : CEFIC ve Eurostat 27

29 2.9. Diğer Sektörler ve Yan Sanayi ile İlişkileri Şekil 2.3. Kimya Sanayinin Diğer Sektörlerle İlişkisi Kimya sanayi, plastikten kozmetiğe, ilaçlardan boyalara kadar birçok alanda sağladığı nihai ürünlerin yanı sıra, pek çok sektöre de ara mal ve hammadde temin eden bir sanayi dalı olarak, ekonomide önemli bir role sahiptir. Sektör hayat standardımızı arttıran, hastalıklara karşı korunmamızı ve tedavi edilmemizi sağlayan, temizlik ve hijyen konularında katkıda bulunan, giyinme ve beslenmede insanlığın ihtiyacını karşılayan bir sanayi dalıdır. Kimya sanayi; tarım ilaçları, sentetik gübreler, veteriner ilaçları, sentetik elyaflar, sabun, deterjan, temizleyiciler, plastik ham maddeleri, beşeri ilaç sanayi, kozmetik sanayi, boya, yardımcı maddeler, deri, tekstil, inşaat (boru, levha, kapı, pencere vb.) yapıştırıcı, derz, dolgu maddeleri, izolasyon malzemeleri, fotoğraf malzemeleri, barut ve patlayıcılar gibi birçok sanayi alanına nihai ve ara ürün sağlamaktadır. Tablo Kimya Sanayi Üretiminin Doğrudan İlişkili Olduğu Sektörler Arasındaki Göreceli Paylaşım İlgili Sanayi Dalı Kimya Sanayi Üretiminin % si Tekstil ve giyim 6,3 Elektrikli eşya 3,9 Metal-maden, makine ve elektrik mühendisliği 9 Madeni ürünler 2,5 İnşaat 5,4 Otomotiv 5,3 Kağıt ve baskı ürünleri 4,5 Nihai tüketim (doğrudan tüketiciye) 30,3 Hizmetler ve idari faaliyetler 16,4 Diğer 16,4 Kaynak: CEFIC (European Chemistry Industry Council) 28

30 3. REACH SİSTEMİ VE KİMYA SEKTÖRÜNE ETKİLERİ Avrupa Birliği Kimyasallar Politikasını teşkil eden 1907/2006 sayılı REACH Tüzüğü (Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals / Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi ve İzni) 1 Haziran 2007 de yürürlüğe girmiştir. Söz konusu tüzüğe göre, AB+AEA (İzlanda, Norveç ve Lihtenştayn) ülkelerinde faaliyet gösteren ve yılda 1 ton veya daha fazla miktarda kimyasal madde üreten veya ithal eden firmaların söz konusu kimyasal maddeleri AB örgütlenmesi içerisinde yer alan Avrupa Kimyasallar Ajansı (AKA) yönetimindeki merkezi bir veri tabanına kaydettirmesi zorunludur. REACH Tüzüğü nde kayıt yükümlülüğü, ürünün madde, müstahzar ve eşya olarak değerlendirilmesine bağlı olarak değişmektedir. Ayrıca AB deki firmalar tüzük kapsamında kayıt yükümlülüğünün yanı sıra izin ve kısıtlama süreçlerindeki gelişmeleri de takip etmek zorundadır. Tüzüğün tüm uygulamalarından AB deki üretici veya ithalatçılar sorumlu olsalar da, bu yükümlülüklerin AB dışından mal tedarik edilen firmalarla paylaşılmak zorunda olunması nedeniyle AB dışındaki pazarların da REACH ten etkilenmesine neden olmaktadır REACH Sisteminde Başvuru Süreci REACH sistemi, AB de üretilen ve AB ne ithal edilen kimyasalları düzenlemektedir. AB tarafından bu süreçte sadece AB de yerleşik gerçek/tüzel kişiler muhatap kabul edilmekte olup, AB dışı üreticiler (non-eu manufacturer) doğrudan muhatap kabul edilmemektedir. Türkiye deki üretici/ihracatçı firmalar REACH sistemine göre AB dışı üretici (non-eu manufacturer) kategorisindedir. Bu kategori çerçevesinde firmalarımızın yükümlülüklerini yerine getirirken farklı alternatifleri mevcuttur. Birinci alternatif, AB ne yerleşik bir ithalatçı, Türkiye den aldığı (ithalatını yaptığı) kimyasal maddeleri bizzat kendisi REACH sistemine kaydettirecektir. İkincisi, Türk üretici/ihracatçılarının tek temsilci (only representative) atamalarıdır. Tek temsilci, AB de yerleşik bir gerçek veya tüzel kişi olabilir. Tek temsilci AKA nın ve sistem içerisinde yer alan diğer AB kurumlarının tek muhatabı konumundadır. Tek temsilci tarafından ihraç edilmek istenen maddeler AKA ya kaydettirilecek ve REACH kapsamında tek sorumlu olacaktır. Üçüncüsü, Türk üretici/ihracatçısı tarafından AB ne ihraç edilen kimyasal veya karışımlarında kullanılan (kayıt kapsamına giren) kimyasal maddeleri AB deki firmalardan ithal edilmiş olabilir. Bu durumda, ancak kullanılan maddenin kimyasal yapısında bir değişme olmaması koşulu ile kayıttan muafiyet sağlanabilir. Türk firmaları tarafından AB den ithal edilen maddelerin ön kayıtlı ya da kayıtlı olduğunun takip edilmesi önem arz etmektedir. Dördüncü alternatif, AB ne ihracat yapacak firmalar tarafından, hammadde tedarikçilerinin maddelerinin ön-kaydını yaptırmış ve ileride kayıt işleminin yapılacağı garantisini veren firmalar arasından seçilmesidir. Bu durumda AB ne karışım (müstahzar) ihraç eden firma tarafından, tedarikçi firmadan temin edilen kimyasalların tonajlarını da kapsayan ön-kayıt numarası istenmeli ve bu maddelerin kayıtlarının yapılacağına dair yazılı bilginin tedarikçi firması tarafından atanmış tek temsilciden alınması gerekmekte olup, aksi halde AB ne ihracatı riske girebilecektir. 29

31 3.2. Ön-Kayıt Süreci ve Sonrası REACH düzenlemesinin ilk fiili uygulaması 1 Haziran 2008 tarihinde başlayıp 1 Aralık 2008 tarihinde biten ön kayıt süreci idi. EINECS (Avrupa Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Envanteri) listesinde yer alan kimyasal maddelerin (phase-in, faz-içi maddeleri) ön kaydını yaptıran firmalar, maddenin tonaj aralığına ve tehlike özelliğine bağlı olarak (1.000 ton üstü için 30 Kasım 2010, Ton arası 31 Mayıs 2013 ve ton arası 31 Mayıs 2018 ) on yıllık bir kayıt sürecinden faydalanabileceklerdir. Ön-kayıt sürecini kaçıran firmalarımız, belirli şartları (Madde 28-(6)) sağlamaları durumunda gecikmiş ön-kayıt sürecinden faydalanabilirler. Geç ön-kayıttan faydalanma koşullarını sağlayan firmaların en geç 6 ay içinde ve ilgili son kayıt başvuru tarihinden en az 12 ay önce geç ön-kayıt yaptırmaları gerekmektedir. Ön-kayıt sürecinin tamamlanmasından sonra Kayıt, Değerlendirme, İzin ve Kısıtlama süreçleri bulunmaktadır. 30

32 Şekil 2.4. REACH Uygulama Takvimi 31

TÜRK KİMYA SANAYİ SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TÜRK KİMYA SANAYİ SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRK KİMYA SANAYİ SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MART 2010 1 İÇİNDEKİLER Sayfa No 1. GİRİŞ... 3 2. KİMYA SANAYİ TANIMI... 4 3. KİMYA SANAYİNİN DÜNYADAKİ YERİ... 4 4. TÜRK KİMYA SANAYİ... 8 4.1. Genel... 8 4.2.

Detaylı

TÜRKİYE KİMYA SEKTÖRÜ STRATEJİ BELGESİ VE EYLEM PLANI

TÜRKİYE KİMYA SEKTÖRÜ STRATEJİ BELGESİ VE EYLEM PLANI T.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI Sanayi Genel Müdürlüğü TÜRKİYE KİMYA SEKTÖRÜ STRATEJİ BELGESİ VE EYLEM PLANI 2012-2016 Türkiye Kimya Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2012-2016) Yüksek

Detaylı

KİMYEVİ MADDELER, PLASTİKLER VE MAMULLERİ

KİMYEVİ MADDELER, PLASTİKLER VE MAMULLERİ KİMYEVİ MADDELER, PLASTİKLER VE MAMULLERİ SEKTÖR RAPORU EYLÜL 2015 TÜRKİYE DE KİMYA VE PLASTİK SEKTÖRÜ Türk kimya endüstrisi, ağırlıklı olarak petrokimya, sabun, deterjan, gübre, ilaç, boya-vernik, sentetik

Detaylı

İthal Edilen Kimyasallar İhraç Edilen Kimyasallar Kimya Temelli Meslekler

İthal Edilen Kimyasallar İhraç Edilen Kimyasallar Kimya Temelli Meslekler İthal Edilen Kimyasallar İhraç Edilen Kimyasallar Kimya Temelli Meslekler KİMYA SEKTÖRÜ : Kimya sektörü ürünleri oldukça geniş bir ürün yelpazesine sahiptir. Sektör; mineral yakıtlar/yağlar, inorganik

Detaylı

YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ

YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ T.C. Ekonomi Bakanlığı TEŞVİK UYGULAMA VE YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ Dr. Mehmet Yurdal ŞAHİN Genel Müdür Yardımcısı 11 Şubat 2016, ANKARA Sunum Planı 1. Yatırım Teşvik Sistemi

Detaylı

Türkiye Cumhuriyeti Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Mayıs 2012, Ankara

Türkiye Cumhuriyeti Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Mayıs 2012, Ankara Mayıs 2012, Ankara Sunum Planı Sektörel Stratejiler Hazırlık Süreci Kimya Sektörü Stratejisi ve Eylem Planı Uygulama, Ġzleme ve Değerlendirme Süreci Sektörel Stratejiler Hazırlık Süreci 2011 Yılı Programı

Detaylı

İçindekiler DÜNYA TİCARETİ... 3 TÜRKİYE DE KİMYA SEKTÖRÜ... 4 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET... 6 İHRACAT... 6 İTHALAT... 8

İçindekiler DÜNYA TİCARETİ... 3 TÜRKİYE DE KİMYA SEKTÖRÜ... 4 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET... 6 İHRACAT... 6 İTHALAT... 8 KİMYA SEKTÖR RAPORU İçindekiler DÜNYA TİCARETİ... 3 TÜRKİYE DE KİMYA SEKTÖRÜ... 4 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET... 6 İHRACAT... 6 İTHALAT... 8 DÜNYA TİCARETİ Dünyada kimya sanayinin yaklaşık % 38 ini ana kimyasallar,

Detaylı

KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLERİN İMALATI Hazırlayan Fulya BAYRAKTAR Kıdemli Uzman 332 1. SEKTÖRÜN TANIMI Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı ISIC Revize 3 sınıflandırmasına göre, imalat sanayii alt ayrımında

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Hollanda ya ihracat yapan 361 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ

YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ M. Özger BOZOĞLU Dış Ticaret Uzmanı Ahmet GÜNEŞ Dış Ticaret Uzmanı İSTANBUL 10/12/2014 1 SUNUM PLANI 1.

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI ŞUBAT 2015

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI ŞUBAT 2015 T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI ŞUBAT 2015 İZMİR YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİNİN HEDEFLERİ 1. Mevzuat ve Hedefler Tasarrufların katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesi, Üretim ve

Detaylı

İZMİR DE KİMYA SEKTÖRÜ, SEKTÖRÜN POTANSİYELİ VE GELİŞTİRME OLANAKLARI

İZMİR DE KİMYA SEKTÖRÜ, SEKTÖRÜN POTANSİYELİ VE GELİŞTİRME OLANAKLARI İZMİR DE KİMYA SEKTÖRÜ, SEKTÖRÜN POTANSİYELİ VE GELİŞTİRME OLANAKLARI Gözde SEVİLMİŞ Kimya sanayi; önümüzdeki yıllarda küresel üretim ve ticarette etkin olacak sektörlerden otomotiv, bilgi ve iletişim

Detaylı

Kaynak : Tutku yayınları Ders Kitabı

Kaynak : Tutku yayınları Ders Kitabı Kaynak : Tutku yayınları 2016-2017 Ders Kitabı c Kimya sanayisi, modern dünyadaki endüstriyel üretimin temel bileşenlerinden biridir. Üretiminde girdi olarak kimya sanayi ürünü kullanılmayan ürün miktarı

Detaylı

KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU (2013/1)

KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU (2013/1) T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJi Sektörel BAKANLIĞI Raporlar ve Analizler Serisi KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU (2013/1) Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler İÇİNDEKİLER Kısaltmalar

Detaylı

YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ

YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ Ahmet GÜNEŞ Dış Ticaret Uzmanı BURSA 21/05/2015 1 SUNUM PLANI 1. Yeni Teşvik Sisteminin Hazırlık Süreci

Detaylı

SEKTÖRÜN TANIMI DÜNYADA KİMYA SEKTÖRÜ DÜNYA KİMYA SEKTÖRÜ İHRACATI. HS No: (2705-2715, 28-39, 4001-4010, 4014-4017)

SEKTÖRÜN TANIMI DÜNYADA KİMYA SEKTÖRÜ DÜNYA KİMYA SEKTÖRÜ İHRACATI. HS No: (2705-2715, 28-39, 4001-4010, 4014-4017) SEKTÖRÜN TANIMI HS No: (2705-2715, 28-39, 4001-4010, 4014-4017) Kimya sektörü ürünleri oldukça geniş bir ürün yelpazesine sahiptir. Sektör; mineral yakıtlar/yağlar (27 GTİP li), inorganik kimyasallar (28

Detaylı

TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %7,76 TR21 Bölgesinde ise %7,65 olarak gerçekleşti

TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %7,76 TR21 Bölgesinde ise %7,65 olarak gerçekleşti TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 Türkiye TR21 TÜFE de (2003=100) 2017 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %2,46, bir önceki yılın Aralık ayına göre %2,46, bir önceki

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YENİ TEŞVİK SİSTEMİ YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI. 15 Kasım 2012 İSTANBUL. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YENİ TEŞVİK SİSTEMİ YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI. 15 Kasım 2012 İSTANBUL. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YENİ TEŞVİK SİSTEMİ YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI 15 Kasım 2012 İSTANBUL Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü 1. HAZIRLIK SÜRECİ YENİ TEŞVİK SİSTEMİNİN HEDEFLERİ Ø

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI 20 ŞUBAT 2014 ANKARA SUNUM PLANI 1.Teşvik Sistemi 2.Atık Geri Kazanım veya Bertaraf Tesisi Yatırımları 3.Alt Bölge Destekleri 2 SUNUM PLANI 1.Teşvik

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Şubat - 2010

EKONOMİK GELİŞMELER Şubat - 2010 EKONOMİK GELİŞMELER Şubat - 2010 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR - ŞUBAT 2010 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)...2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ

Detaylı

TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %7,88, TR21 Bölgesinde ise %7,85 olarak gerçekleşti

TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %7,88, TR21 Bölgesinde ise %7,85 olarak gerçekleşti TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 10,00 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 Türkiye TR21 TÜFE de (2003=100) 2017 yılı Şubat ayında bir önceki aya göre %0,81, bir önceki yılın Aralık ayına

Detaylı

5.1. Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri [2005/3]

5.1. Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri [2005/3] Ek Karar 5.1. Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri [2005/3] KARAR NO Y 2005/3 Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri Ülkemizin bilim ve teknoloji performansı, aşağıdaki

Detaylı

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ (2012) YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ (2012) YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI YENİ TEŞVİK SİSTEMİ (2012) YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI 1 YENİ TEŞVİK SİSTEMİ YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI T.C. Ekonomi Bakanlığı, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Müdürlüğü tarafından 01 Ocak 2012

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos 2012

EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos 2012 EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos 2012 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK

Detaylı

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ 2012

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ 2012 YENİ TEŞVİK SİSTEMİ 2012 Önceki Teşvik Sisteminin Değerlendirilmesi Yeni Teşvik Sisteminin Değerlendirilmesi TR32 Düzey 2 Bölgesi Değerlendirmesi Hazırlayan: Emrah ÇELİK Aydın Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü

Detaylı

İlaç Temel Araştırma Merkezi (İTAM) Projesi Toplantısı Türkiye nin İlaç Ar-Ge sinde İlerlemesi için Somut Hedefler "

İlaç Temel Araştırma Merkezi (İTAM) Projesi Toplantısı Türkiye nin İlaç Ar-Ge sinde İlerlemesi için Somut Hedefler İlaç Temel Araştırma Merkezi (İTAM) Projesi Toplantısı Türkiye nin İlaç Ar-Ge sinde İlerlemesi için Somut Hedefler " Dr. Filiz SAYAR Sanayi Genel Müdürlüğü Kadir Has Üniversitesi, İstanbul 19 Aralık 2013

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2011

EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2011 EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR - MART 2011 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ

Detaylı

YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ VE ATIK YÖNETİMİ DESTEKLERİ

YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ VE ATIK YÖNETİMİ DESTEKLERİ T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ VE ATIK YÖNETİMİ DESTEKLERİ Ahmet GÜNEŞ Dış Ticaret Uzmanı ANKARA 21/10/2015 1 SUNUM PLANI 1. Teşvik Sisteminin

Detaylı

TEKSTİL MAKİNALARI. Hazırlayan Hasan KÖSE 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

TEKSTİL MAKİNALARI. Hazırlayan Hasan KÖSE 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TEKSTİL MAKİNALARI Hazırlayan Hasan KÖSE 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TEKSTİL MAKİNALARI TÜRKİYE DE ÜRETİM Tanımı Tekstil makinaları, tekstil sanayinin

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs 2013

EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs 2013 EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs 2013 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs

EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT

Detaylı

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ TÜRKİYE KİMYA SANAYİ MECLİSİ 2015 YILI FAALİYET RAPORU

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ TÜRKİYE KİMYA SANAYİ MECLİSİ 2015 YILI FAALİYET RAPORU TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ TÜRKİYE KİMYA SANAYİ MECLİSİ 2015 YILI FAALİYET RAPORU Türkiye Kimya Sanayi Meclisi; plastik, boya, soda ve krom kimyasalları, temizlik ürünleri, akrilik ve karbon elyaf,

Detaylı

TR21 Bölgesinde ana harcama gruplarında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %22,61 ile Alkollü İçecekler ve Tütün grubunda gerçekleşti

TR21 Bölgesinde ana harcama gruplarında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %22,61 ile Alkollü İçecekler ve Tütün grubunda gerçekleşti TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 Türkiye TR21 TÜFE de (2003=100) 2016 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %0,52, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,78, bir önceki

Detaylı

TR42 DOĞU MARMARA BÖLGESİ 2011 YILI OCAK-ŞUBAT-MART AYLARI EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU

TR42 DOĞU MARMARA BÖLGESİ 2011 YILI OCAK-ŞUBAT-MART AYLARI EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU TR42 DOĞU MARMARA BÖLGESİ 2011 YILI OCAK-ŞUBAT-MART AYLARI EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU T.C. DOĞU MARMARA KALKINMA AJANSI NİSAN, 2011 BÖLÜM 1: DOĞU MARMARA TR42 BÖLGESİ NE GENEL BAKIŞ BÖLÜM 2: ULUSAL GÖSTERGELER

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE TEMMUZ 2015 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ. Bu uygulamalar kapsamında sağlanacak destek unsurları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ. Bu uygulamalar kapsamında sağlanacak destek unsurları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. YENİ TEŞVİK SİSTEMİ UYGULAMALAR 15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren yeni teşvik sistemi 4 farklı uygulamadan oluşmaktadır: 1- Genel Teşvik Uygulamaları 2- Bölgesel

Detaylı

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU BÜYÜME 2012 yılı ikinci çeyreğe ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Haziran 2012

EKONOMİK GELİŞMELER Haziran 2012 EKONOMİK GELİŞMELER Haziran 2012 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Şubat 2012

EKONOMİK GELİŞMELER Şubat 2012 EKONOMİK GELİŞMELER Şubat 2012 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR ŞUBAT 2012 İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE HAZİRAN 2016 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU (2015/1)

KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU (2015/1) T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJi Sektörel BAKANLIĞI Raporlar ve Analizler Serisi KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU (2015/1) Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler İÇİNDEKİLER Şekiller

Detaylı

KİMYA SEKTÖRÜ DÜNYADA KİMYA SEKTÖRÜ DÜNYA TİCARETİ. HS No: ( , 28-39, , )

KİMYA SEKTÖRÜ DÜNYADA KİMYA SEKTÖRÜ DÜNYA TİCARETİ. HS No: ( , 28-39, , ) KİMYA SEKTÖRÜ HS No: (2705-2715, 28-39, 4001-4010, 4014-4017) Kimya sektörü ürünleri oldukça geniş bir ürün yelpazesine sahiptir. Sektör; mineral yakıtlar/yağlar (27 GTİP li), inorganik kimyasallar (28

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER

TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER 27 EKİM 2017 BÜYÜME VE MİLLİ GELİR Kişi Başına GSYH, cari fiyatlarla 2013 yılında 12.480 dolar, 2014 yılında 12.112 dolar, 2015 yılında 11.019 dolar, 2016 yılında

Detaylı

KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU 2012/1

KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU 2012/1 T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJi Sektörel BAKANLIĞI Raporlar ve Analizler Serisi KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU 2012/1 Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler İÇİNDEKİLER Tablolar

Detaylı

SEKTÖRÜN TANIMI TÜRKİYE KOZMETİK ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ

SEKTÖRÜN TANIMI TÜRKİYE KOZMETİK ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ SEKTÖRÜN TANIMI Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Kodları (G.T.İ.P) esas alınarak oluşturulan Kozmetik ve Kişisel Bakım Ürünleri Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Kodları (G.T.İ.P) ve ürün tanımları aşağıda

Detaylı

TR21 Bölgesinde ana harcama gruplarında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %18,44 ile Alkollü İçecekler ve Tütün grubunda gerçekleşti

TR21 Bölgesinde ana harcama gruplarında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %18,44 ile Alkollü İçecekler ve Tütün grubunda gerçekleşti TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 Türkiye TR21 TÜFE de (2003=100) 2016 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %1,64, bir önceki yılın Aralık ayına göre %8,53, bir önceki

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE EYLÜL 2015 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %7,98 TR21 Bölgesinde ise %7,49 olarak gerçekleşti

TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %7,98 TR21 Bölgesinde ise %7,49 olarak gerçekleşti TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 Türkiye TR21 TÜFE de (2003=100) 2016 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre %0,29 düşüş, bir önceki yılın Aralık ayına göre%4,53

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE MART 2015 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Mart 2016

EKONOMİK GELİŞMELER Mart 2016 EKONOMİK GELİŞMELER Mart 2016 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE ŞUBAT 2015 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

Türkiye deki Ar-Ge Faaliyetlerinde Son Durum

Türkiye deki Ar-Ge Faaliyetlerinde Son Durum Türkiye deki Ar-Ge Faaliyetlerinde Son Durum Makina Mühendisi Hasan ACÜL Türkiye Ġstatistik Kurumu (TÜĠK), 13 Kasım 2008 tarihinde yayınladığı 2007 Yılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri Araştırması

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım 2012

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım 2012 EKONOMİK GELİŞMELER Kasım 2012 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK

Detaylı

GİTES KİMYA EYLEM PLANI

GİTES KİMYA EYLEM PLANI GİTES KİMYA EYLEM PLANI HEDEF -1 1.1 1.2 HEDEF -2 2.1 PETROKİMYA SEKTÖRÜNDE YATIRIM İHTİYACININ KARŞILANMASI Yeni rafineri ve petrokimya entegre yatırımlarının hayata geçirilmesi desteklenecektir. Tüketimin

Detaylı

ŞANLIURFA İLİ TEKSTİL VE HAZIR GİYİM KÜMELENMESİ İHTİYAÇ ANALİZİ RAPORU

ŞANLIURFA İLİ TEKSTİL VE HAZIR GİYİM KÜMELENMESİ İHTİYAÇ ANALİZİ RAPORU ŞANLIURFA İLİ TEKSTİL VE HAZIR GİYİM KÜMELENMESİ İHTİYAÇ ANALİZİ RAPORU İÇERİK YÖNETİCİ ÖZETİ 4. YÖNETİCİ ÖZETİ 1. BÖLÜM 8. PROJEYE GENEL BAKIŞ 2. BÖLÜM 12. SEKTÖREL MAKRO ANALİZ 3. BÖLÜM 26. ULUSAL ÖLÇEKTE

Detaylı

KİMYA SEKTÖRÜ ARAŞTIRMASI (Ön Araştırma)

KİMYA SEKTÖRÜ ARAŞTIRMASI (Ön Araştırma) Petrol-iş Araştırma KİMYA SEKTÖRÜ ARAŞTIRMASI (Ön Araştırma) Dünyada ve Türkiye de Sektörün Genel Dinamikleri Aralık 2004 Araştırma Yöntemi Kimya Sektörü Araştırması 2004 çalışmasında, sektörün dünya ve

Detaylı

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU BÜYÜME 2011 yılı dördüncü döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE MART 2016 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

YATIRIM TEŞVİKLERİNDEN İZMİR YETERİNCE PAY ALAMIYOR

YATIRIM TEŞVİKLERİNDEN İZMİR YETERİNCE PAY ALAMIYOR YATIRIM TEŞVİKLERİNDEN İZMİR YETERİNCE PAY ALAMIYOR Övgü PINAR 2012 yılından bu yana yürürlükte olan yatırım teşvik sistemi, ülkemizin stratejik sektörleri için önem arz eden ara mallara olan ithalat bağımlılığını

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Nisan 2013

EKONOMİK GELİŞMELER Nisan 2013 EKONOMİK GELİŞMELER Nisan 2013 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE TEMMUZ 2016 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

2016 YILI İPLİK İHRACAT İTHALAT RAPORU

2016 YILI İPLİK İHRACAT İTHALAT RAPORU 2016 YILI İPLİK İHRACAT İTHALAT RAPORU Haziran 2017 İçindekiler Yönetici Özeti... 2 1. Dünya İplik İhracatı... 3 2. Türkiye nin İplik İhracatı... 5 Yıllar İtibariyle İhracat ve Pay... 5 Başlıca Ülkeler

Detaylı

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ Ağustos 2015 TEŞVİK UYGULAMA VE YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇİNDEKİLER Sayfa no Tablolar Listesi ii 1) Uluslararası Doğrudan Yatırım

Detaylı

Temel Ekonomik Göstergeler. İzmir

Temel Ekonomik Göstergeler. İzmir Temel Ekonomik Göstergeler İzmir 2015 İzmir... İzmir çok yönlü üretim olanakları, zengin doğal kaynakları ve nitelikli yaşam kalitesini bir arada sunabilmesiyle hem Türkiye hem de dünya ölçeğinde öne çıkan

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE ARALIK 2015 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ocak

EKONOMİK GELİŞMELER Ocak EKONOMİK GELİŞMELER Ocak - 2012 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT

Detaylı

Berlin Ekonomi Müşavirliği Verilerle Türkiye-Almanya Ekonomik İlişkiler Notu VERİLERLE TÜRKİYE-ALMANYA EKONOMİK İLİŞKİLERİ BİLGİ NOTU

Berlin Ekonomi Müşavirliği Verilerle Türkiye-Almanya Ekonomik İlişkiler Notu VERİLERLE TÜRKİYE-ALMANYA EKONOMİK İLİŞKİLERİ BİLGİ NOTU VERİLERLE TÜRKİYE-ALMANYA EKONOMİK İLİŞKİLERİ BİLGİ NOTU Berlin Ekonomi Müşavirliği Temmuz 2011 1 İÇİNDEKİLER Yönetici Özeti...3 1. Almanya dan Türkiye ye Doğrudan Yatırım Hareketleri...4 2. Türkiye den

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Nisan

EKONOMİK GELİŞMELER Nisan EKONOMİK GELİŞMELER Nisan - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ekim 2013

EKONOMİK GELİŞMELER Ekim 2013 EKONOMİK GELİŞMELER Ekim 2013 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR EKİM 2013 İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2010

EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2010 EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2010 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)...2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ... 2 İTHALAT

Detaylı

KAUÇUK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ

KAUÇUK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ KAUÇUK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ *BU RAPOR KAYNAKÇADA BELİRTİLEN GÖSTERGELERDEN VE YAYINLARDAN DERLENMİŞTİR. 1 İÇİNDEKİLER KAUÇUK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ SEKTÖR RAPORU 1.GENEL DURUM 2. SEKTÖR İHRACAT ORANLARI

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE KASIM 2015 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Aralık

EKONOMİK GELİŞMELER Aralık EKONOMİK GELİŞMELER Aralık - 2010 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT

Detaylı

Plastik, 1850'li yıllarda sert kauçuğun kullanılmasıyla birlikte doğal maddeler yerine kullanılabilen kimyasal bir maddeden elde edilmiştir.

Plastik, 1850'li yıllarda sert kauçuğun kullanılmasıyla birlikte doğal maddeler yerine kullanılabilen kimyasal bir maddeden elde edilmiştir. İÇİNDEKİLER PLASTİK SEKTÖRÜ... 2 Plastik Sektörüne Genel Bakış... 2 DÜNYA PLASTİK SEKTÖRÜ... 3 TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ... 4 Türkiye de Plastik Mamul Üretimi... 5 Plastik Mamul Üretiminin Sektörel Dağılımı...

Detaylı

TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %6,57; TR21 Bölgesinde ise %6,32 olarak gerçekleşti

TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %6,57; TR21 Bölgesinde ise %6,32 olarak gerçekleşti 12 10 8 6 4 2 0 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) Türkiye TR21 TÜFE de (2003=100) 2016 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre %0,78 artış, bir önceki yılın Nisan ayına göre%2,55 artış, bir önceki yılın

Detaylı

SEKTÖRÜN TANIMI TÜRKİYE TEMİZLİK MADDELERİ SEKTÖRÜ

SEKTÖRÜN TANIMI TÜRKİYE TEMİZLİK MADDELERİ SEKTÖRÜ SEKTÖRÜN TANIMI Tablo-1: Temizlik Maddeleri Sektöründe Yer Alan Ürünler GTİP Ürün Adı 3401 Sabunlar, Yüzey Aktif Organik Maddeler 3402 Yıkama, Temizleme Müstahzarları-Sabunlar Hariç 3403 Yağlama Müstahzarları,

Detaylı

Dünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri

Dünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri Dünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri ÜLKE Dünya Seramik Kaplama Malzemeleri Üretiminde İlk 1 Ülke 29 21 211 212 212 Dünya /212 Üretiminden Aldığı Pay Değişim (%) (%) 1 ÇİN

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE HAZİRAN 2015 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU (2014/2)

KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU (2014/2) T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJi Sektörel BAKANLIĞI Raporlar ve Analizler Serisi KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU (2014/2) Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler İÇİNDEKİLER Şekiller

Detaylı

EKONOMİ BAKANLIĞI GİRDİ TEDARİK STRATEJİSİ 2013-2015

EKONOMİ BAKANLIĞI GİRDİ TEDARİK STRATEJİSİ 2013-2015 EKONOMİ BAKANLIĞI GİRDİ TEDARİK STRATEJİSİ 2013-2015 Sunum Planı EYLEMLERE İLİŞKİN GELİŞMELER 8 NCİ KURUL TOPLANTISI KARARLARI ÇERÇEVESİNDE GELİŞMELER İLAVE DEĞERLENDİRMELER 2 Eylem Planlarının Hayata

Detaylı

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ T.C. BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ Aralık 2010 YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇİNDEKİLER Sayfa no Tablolar Listesi ii 1) Uluslararası Doğrudan Yatırım

Detaylı

KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU (2014/1)

KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU (2014/1) T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJi Sektörel BAKANLIĞI Raporlar ve Analizler Serisi KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU (2014/1) Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler İÇİNDEKİLER Kısaltmalar

Detaylı

ENERJİ YATIRIMLARI VE TEŞVİK TEDBİRLERİ

ENERJİ YATIRIMLARI VE TEŞVİK TEDBİRLERİ ENERJİ YATIRIMLARI VE TEŞVİK TEDBİRLERİ TEŞVİK UYGULAMA ve YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANKARA - Nisan 2012 1 TEŞVİK NEDİR? Ekonomik literatürde teşvik kavramı, belirli ekonomik ve sosyal faaliyetlerin

Detaylı

2013/ 2014 (%) 3301 Uçucu Yağlar 3.727.592 4.017.602 4.524.926 12,63 3,97

2013/ 2014 (%) 3301 Uçucu Yağlar 3.727.592 4.017.602 4.524.926 12,63 3,97 KOZMETİK SEKTÖRÜ HS No: 3301,3302, 3303, 3304, 3305, 3306, 3307 DÜNYA TİCARETİ Dünya kozmetik ürünler ihracatında ilk sırada güzellik/makyaj ve cilt bakımı için müstahzarları oluşturmaktadır. Bu ürün grubunun

Detaylı

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ Mart 2016 TEŞVİK UYGULAMA VE YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇİNDEKİLER Sayfa no Tablolar Listesi ii 1) Uluslararası Doğrudan Yatırım

Detaylı

TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %8,78; TR21 Bölgesinde ise %7,87 olarak gerçekleşti

TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %8,78; TR21 Bölgesinde ise %7,87 olarak gerçekleşti TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 12 10 8 6 4 2 0 TC TR21 TÜFE de (2003=100) 2016 yılı Şubat ayında bir önceki aya göre %0,02 azalış, bir önceki yılın Şubat ayına göre%1,8 artış, bir önceki yılın aynı

Detaylı

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR YENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR Mart 215 Hikmet DENİZ i İçindekiler Tablo Listesi... iii Grafik Listesi... iii 1. Giriş... 1 2. Türkiye'de Teşvik Belgesine Bağlı Yatırımlar... 1 3. Yatırımların Bölgesel

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Mart

EKONOMİK GELİŞMELER Mart EKONOMİK GELİŞMELER Mart - 2009 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM. 2 İSTİHDAMIN YAPISI. 2 İŞSİZLİK. 3 İŞGÜCÜNE KATILMA

Detaylı

Orta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi 2013-2023

Orta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi 2013-2023 Orta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi 2013-2023 İÇERİK Amaç, Vizyon Hazırlık Süreci İnovasyona Dayalı Mevcut Durum Stratejiler Kümelenme ile ilgili faaliyetler Sorular (Varsa) İNOVASYON & KÜMELENME

Detaylı

AYDIN TİCARET BORSASI

AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE NİSAN 2015 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211

Detaylı

TÜRK DERİ VE DERİ MAMÜLLERİ SEKTÖRÜ

TÜRK DERİ VE DERİ MAMÜLLERİ SEKTÖRÜ TÜRK DERİ VE DERİ MAMÜLLERİ SEKTÖRÜ Türklerin dericiliğe başlamaları kaynaklara göre, 12. yüzyıla kadar gitmektedir. Köklü bir tarihsel geçmişe sahip olan deri ve deri sanayinin 1970 lerden itibaren ülkemizde

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım

EKONOMİK GELİŞMELER Kasım EKONOMİK GELİŞMELER Kasım - 2010 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR - KASIM 2010 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ OTOMOTİV SEKTÖRÜ

AVRUPA BİRLİĞİ OTOMOTİV SEKTÖRÜ İZMİR TİCARET ODASI AVRUPA BİRLİĞİ OTOMOTİV SEKTÖRÜ Dilara SÜLÜN DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ AB MASASI ŞEFİ (TD) Mayıs 2006 AB OTOMOTİV SEKTÖRÜ AB, dünya otomotiv pazarının %35'ine sahiptir. Otomobil

Detaylı

TEB KOBİ AKADEMİ İLLER GELECEKLERİNİŞEKİLLENDİRİYOR: ADANA GELECEK STRATEJİSİ KONFERANSI 5 ARALIK 2007

TEB KOBİ AKADEMİ İLLER GELECEKLERİNİŞEKİLLENDİRİYOR: ADANA GELECEK STRATEJİSİ KONFERANSI 5 ARALIK 2007 TEB KOBİ AKADEMİ İLLER GELECEKLERİNİŞEKİLLENDİRİYOR: ADANA GELECEK STRATEJİSİ KONFERANSI 5 ARALIK 2007 1 Adana Gelecek Stratejisi Konferansı Çalışmanın amacı: Adana ilinin ekonomik, ticari ve sosyal gelişmelerinde

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ocak 2013

EKONOMİK GELİŞMELER Ocak 2013 EKONOMİK GELİŞMELER Ocak 2013 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos - 2011

EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos - 2011 EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR AĞUSTOS 2011 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE

Detaylı

HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI EKONOMİK ARAŞTIRMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI EKONOMİK ARAŞTIRMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI EKONOMİK ARAŞTIRMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AYLIK EKONOMİK GÖSTERGELER EKİM 2015 Hazine Müsteşarlığı Matbaası Ankara, 22 Ekim 2015 İÇİNDEKİLER TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER i I. ÜRETİM I.1.1.

Detaylı

Sunu planı. Sunu Planı. Slayt No 3-6 Tekstil ve Hazır Giyim Sektörlerinin Brüt Katma Değeri. 7-8 Sektörlerin Büyüme Eğilimleri

Sunu planı. Sunu Planı. Slayt No 3-6 Tekstil ve Hazır Giyim Sektörlerinin Brüt Katma Değeri. 7-8 Sektörlerin Büyüme Eğilimleri YÖNETİCİ ÖZETİ Sunu planı Sunu Planı Slayt No 3-6 Tekstil ve Hazır Giyim Sektörlerinin Brüt Katma Değeri 7-8 Sektörlerin Büyüme Eğilimleri 9-11 Tekstil ve Hazır Giyim İstihdamı 12 İşyeri Sayısı 13 Sektörün

Detaylı

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ Ekim 2015 TEŞVİK UYGULAMA VE YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇİNDEKİLER Sayfa no Tablolar Listesi ii 1) Uluslararası Doğrudan Yatırım

Detaylı

EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs - 2010

EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs - 2010 EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs - 2010 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT

Detaylı