DÜNYADAN SEKTÖREL HABERLER

Transkript

1 DÜNYADAN SEKTÖREL HABERLER NİSAN 2011 Türk Eczacıları Birliği tarafından hazırlanmıştır. Willy Brandt Sok. no: Çankaya Ankara

2 İçindekiler: Dünya Sağlık Örgütü 2011 İlaçta Durum Raporu: Etkili Antibiyotik Sayısı Gün Geçtikçe Azalıyor Tek Avrupa Patenti Uygulaması Yasalaşıyor Kuzey İrlanda da Eczane Zincirleri Küçük Eczaneleri Sübvanse Edecek Avrupa Parlamentosu Sağlık Alanında Eşitsizlikleri Gidermeye Yönelik İlke Kararı Aldı Kanada da Kırsal Kesimlerde İlaca Erişim İçin İlaç Otomatları (Otomatik Makine) Kullanılacak Pharmacy Today 2010 OTC Ürün Araştırması: Eczacılar Çok Kullanılan OTC lerde Danışmanlık Hizmeti Sunuyor İngiltere de Bitkisel İlaçların Satışına İlişkin Yeni Kurallar Getirildi

3 Dünya Sağlık Örgütü 2011 İlaçta Durum Raporu: Etkili Antibiyotik Sayısı Gün Geçtikçe Azalıyor Dünya Sağlık Örgütü, 2011 yılı Dünya İlaçta Durum Raporu nu yayınladı. Dünya çapında ilaç kullanımı ve ilaç kullanımının dünya nüfusunun sağlığına etkisi konusunda önemli bilgiler içeren raporun akılcı ilaç kullanımına ayrılan bölümünde antibiyotik kullanımına özellikle vurgu yapılıyor. Gelişmekte olan ve geçiş ekonomisi dönemindeki ülkelere özellikle dikkat çekilen raporda, akılcı olmayan/irrasyonel ilaç kullanımının küresel bir sorun olduğunun altı çiziliyor. Gelişmekte olan ülkelerde ve geçiş dönemindeki ülkelerde birinci basamak sağlık hizmeti veren kamuya ait sağlık kurumlarında hastaların %40 ından azının, özel sektörde ise hastaların sadece %30 unun standart tedavi kurallarına göre tedavi edildiği belirtiliyor. Bunun yanı sıra, hastaların tedavi rejimine uyumu dünya çapında %50 oranındayken, gelişmekte olan ülkelerde ve geçiş ülkelerinde de hastaya ilaç verme işlemlerinin %50 sinde hastaya bilgi verilmediği veya ilaca ilişkin bilgilendirmenin yetersiz olduğu vurgulanıyor. Raporda antibiyotiklerin tüm dünyada yanlış ve gereğinden fazla kullanıldığına işaret ediliyor. Avrupa da bazı ülkelerde aynı hastalık profiline sahip diğer ülkelerle karşılaştırıldığında kişi başına üç kat daha fazla antibiyotik kullanıldığı belirtiliyor. Rapora göre akut viral üst solunum yolu enfeksiyonları ve viral ishal vakalarının yaklaşık yarısında uygun olmayan bir biçimde antibiyotik kullanılıyor. Bunun yanı sıra, rapora göre, antibiyotik direncinin artmasına rağmen yeni nesil antibiyotik geliştirmeye yönelik çalışmalar oldukça durağan bir seyir izlemekte. Bu durum ciddi bir sorun teşkil ediyor çünkü bilindik infeksiyöz hastalıklarda antibiyotikler etkisiz hale geliyor. Bunu yanı sıra gelişmiş ülkelerde ameliyat ve kemoterapi gibi durumlarda da antibiyotiklerin kullanıldığı düşünüldüğünde mevcut antibiyotiklere karşı gelişen direncin yaratabileceği sorunların ciddiyeti daha da belirginleşiyor. Ayrıca raporda, etkili antibiyotik kullanımının sınırlı ve doğru kullanım anlamına geldiği düşünüldüğünde hem gelişmekte olan ülkelerde hem de gelişmiş ülkelerde antibiyotiklerin uygun olmayan bir biçimde ve yanlış kullanıldığı tespiti yer alıyor. Doktorlar esasında antibiyotiğe ihtiyacı olmayan hastalara antibiyotik yazıyor. Buna bağlı olarak hasta tedaviye uyum sağlamayarak antibiyotik direnci riskini arttırıyor. Antibiyotiklerin üçte ikisi denetime tabi olmayan özel sektör tarafından reçetesiz satılıyor. Antibiyotiklerin OTC olmadığı ülkelerde bile hastalar reçetesiz antibiyotik alabiliyor. Ancak antibiyotik alan hastaların çoğunluğu ilacı alması gereken dozajda almıyor. Raporda örnek olarak sunulan araştırmanın sonuçları bu durumu daha iyi ortaya koyuyor. Antibiyotiklere ilişkin dünya çapında 11 ülkede yapılan bir araştırmada, akut topluluk enfeksiyonları için antibiyotik alan hastaların %22,3 ünün tedaviyi bitirmediği tespit edilmiş. Ancak, tedaviye uyum ülkeler arasında değişiklik arz etmekte. Asya ülkeleri, Çin ve Japonya antibiyotik tedavisine uyumsuzluk en yüksek noktadayken, Avrupa ülkeleri olan İtalya ve Hollanda bu oran en düşük seviyede seyrediyor.

4 Aşağıdaki şekil antibiyotik kullanımının yüksek olduğu ülkelerde antimikrobiyal ilaç direncinin daha arttığını verilerle ortaya koyuyor: Dünya Sağlık Örgütü, raporunda akılcı olmayan ilaç kullanımının küresel bir toplum sağlığı krizi olduğunu ancak bu soruna yeterince önem verilmediğini vurgulamaktadır. Bu alanda araştırmaya, politikalar geliştirmeye ve kurumsal bir mücadeleye yatırım yapılmadığı belirtilmektedir. Süpervizyon, denetim ve geri bildirim sistemlerinin geliştirilmesi ve desteklenmesi; halka ilaçlara ilişkin eğitimler verilmesi; lisans eğitimi içerisinde farmakoterapi alanında sorun odaklı eğitimin desteklenmesi; lisans vermede bir koşul olarak meslek içi sürekli eğitimin konulması gibi önlemler ise getirilen çözüm önerileri arasında. Not: Burada akılcı olmayan ilaç kullanımına ilişkin bölümün akılcı olmayan antibiyotik kullanımı konusunda verdiği örneklere odaklanılmıştır. İlgili bölümün tamamına ve rapora bağlantısından ulaşabilirsiniz.

5 Tek Avrupa Patenti Uygulaması Yasalaşıyor Avrupa Parlamentosu nun Şubat ayında tek patent uygulamasını onaylamasının ardından Avrupa Konseyi de söz konusu öneriyi onayladı. İspanya ve İtalya, yasa kapsamında patent uygulamaları İngilizce, Fransızca ve Almanca yapılacağı için bu uygulamaya onay vermedi. Avrupa Patent Ofisi nin (EPO) çalışmaları söz konusu üç dilde yürütüldüğü için diğer diller kapsama alınmadı. Ancak İspanya ve İtalya bu uygulamanın İngiliz, Alman ve Fransız firmalarına avantaj sağlayacağı ve haksız rekabete yol açacağı gerekçesiyle yasaya muhalif konumlarını sürdürüyor. Tek patent uygulamasının yasalaşmasına giden süreçte daha önce de dile getirilmiş olduğu gibi İspanya ve İtalya istedikleri zaman prosedüre dâhil olabilecekler. Ayrıca İspanyol ve İtalyan şirketleri de tek patenti kullanma yetkisine sahip olacak. PGEU Mart Raporu Kuzey İrlanda da Eczane Zincirleri Küçük Eczaneleri Sübvanse Edecek Kuzey İrlanda Maliye ve Personel Bakanı Sammy Wilson, perakende satış yapan küçük işletmeleri rahatlatmak adına büyük şirketlere özel bir vergi getirmeyi amaçlıyor. Bakana göre çapraz finansman ekonomik ortamı daha adil hale getirecek. Yeni vergi uygulamasının detayları bilinmemekle birlikte Wilson, şehir dışına kurulan başlıca şirketlere odaklanıyor ancak şehir merkezlerindeki son derece büyük perakende satış yapan tesisler de uygulamadan muaf olmayacak. Bakan küçük işletmelere göre zincirlerin ekonomik krizi diğerlerine göre daha rahat atlattığını belirtti. Buna karşın, büyük şirketler alarma geçmiş durumda; yereldeki tesislerini kapatacaklarını ve işçileri işten çıkaracaklarını söylüyorlar. Benzer biçimde, İngiltere de 2500 şubesi olan büyük eczane zinciri Boots da bu vergi uygulamasına karşı lobi faaliyetlerine girişmiş durumda. Şirket, üstü kapalı bir biçimde Bakanlığı zincire bağlı daha küçük şubeleri kapatmakla tehdit ediyor. Boots tan bir sözcü, küçük kentlerdeki eczaneler müşterilerine en iyi hizmeti sunmayı sürdürebilmeliler, nüfusu az olan yerlerin refahı düşünülmeli şeklinde konuştu. Bakan Wilson olası sonuçları değerlendirmek üzere müzakereler yapıldığını ve detaylara bu görüşmelerden sonra karar verileceğini duyurdu. Söz konusu vergi Nisan 2012 de uygulamaya konulacak

6 Avrupa Parlamentosu Sağlık Alanında Eşitsizlikleri Gidermeye Yönelik İlke Kararı Aldı Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen kararda, herkesin sağlık sistemine ve ücreti karşılanabilir bir sağlık hizmetine erişebilmesi gerektiğinin altı çiziliyor. Kadınlar, yaşlılar, kayıt dışı göçmenler, etnik azınlıklar gibi hassas grupların özgül ihtiyaçlarına daha fazla önem verilmesi gerektiği belirtiliyor. Portekizli Sosyalist Parlamenter Edite Estrela tarafından hazırlanan ve parlamentoya sunulan taslakta ortalama yaşam süresinin AB üyesi ülkeler arasında farklılık gösterdiği ifade ediliyor. Ayrıca eğitim seviyeleri ve toplumsal durumları birbirinden farklı olan grupların sağlık durumuna ilişkin tahminlerin büyük farklılık arz ettiği dile getiriliyor. Bu tespitlerin yer aldığı taslak, ilke kararı olarak 228 e karşı 379 oyla kabul edildi. PGEU Mart Raporu Kanada da Kırsal Kesimlerde İlaca Erişim İçin İlaç Dağıtım Makineleri Kullanılacak Kanada nın Ontario eyaletinde otomatik ilaç dağıtım makineleri (İlaçmatik) kullanılmaya başlanacak. Kuzey bölgelerinde eczane yoğunluğunun azlığı nedeniyle hükümet yasayı değiştirmek istiyor. Health Canada dan bir sözcünün belirttiğine göre, hasta ve doktor arasındaki görsel-işitsel konsültasyon yasalaştırılacak. Bugüne kadarki uygulamada, birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi reçete karşılanırken eczacı fiziksel olarak orada bulunmak zorundaydı. Gelecek altı ay içinde söz konusu makinelerin üreticisi Pharma Trust ilaç marketlerinde, kliniklerde veya tıp merkezlerinde 40 terminal kurmayı amaçlıyor. Söz konusu eczane otomatlarında bütün endikasyonlar için, narkotik ilaçlar hariç yaklaşık 2000 ilaç bulunuyor. Bu şekilde hasta, eczane otomatından ilaç almak istediğinde video sohbet aracılığıyla konsültasyon alabilecek yani reçetesini verip ilaçlarını hemen temin edebilecek. Eczacılar hastayla kamera, ekran ve telefon hattı aracılığıyla iletişime geçecek, reçeteler scan edilerek/taranarak online olarak iletilecek. Sonrasında hasta otomattan ilacı almak için onay alacak. Hükümetin getirdiği düzenlemeler makinenin bir binanın içine kurulması, mekânın aydınlık, serin ve sağlık hizmetlerine uygun olması şartlarını getiriyor. Makinenin bulunduğu ilaç marketi operatör olarak işlev görecek. Eyalet hükümeti, uygulamaya olumlu bakıyor. Sağlık Bakanı Deb Matthews modeli memnuniyetle karşıladığını söyleyerek, uzak noktalara konulan makineler aracılığıyla ilaca erişimin, özellikle kuzey bölgelerde ve kırsal alanda yaşayan insanlar için, ihtiyaç duydukları ilaçları ihtiyaç duydukları zaman alabilmeleri adına daha uygun olduğunu belirtti. Ayrıca video konferans yoluyla hasta için eczacıyla bağlantı kurmanın daha kolay olacağını ekledi. Geriye eczane otomatlarının eyaletin kuzeyindeki kırsal alanlarda birincil seçenek olarak kullanılıp kullanılmayacağını görmek kalıyor. Kentsel nüfusun Toronto ve Güneydoğu

7 Ottawa da yığılması nedeniyle Ontario Kanada nın en kalabalık nüfuslu eyaleti kişiye bir eczane düşüyor ve bu oran 3372 kişiye bir eczanenin düştüğü ülke ortalamasının altında. Ontario da toplam 3314 eczane var ve bunların 26 tanesi hastanelerde bulunuyor. Alan açısından karşılaştırıldığında eyalet Almanya nın üç katı büyüklüğünde. İstatiki olarak her 324 kilometre kareye bir eczane var, Almanya da ise her 16 kilometre karede bir eczane bulunuyor. Not: Pharma Trust şirketi benzer bir uygulamayı 2010 yılında İngiltere de başlattı. 5 hastaneye konulan eczane otomatlarında 330 reçeteli ilaç bulunuyor. Uygulamaya ilişkin Vatan gazetesinde yer alan haberde verilen detaylar şu şekilde: İlaç paketlerinin otomat tarafından tanınması için üzerinde basit bir çip bulunuyor. Hasta reçetesini otomata yerleştiriyor ve video bağlantısıyla eczacıyla görüşüyor. Eczacı, satış işlemini onaylamadan önce ilaçların doğru olduğunu kontrol ediyor. Ödeme nakit ya da kredi kartıyla yapılıyor. Otomat ilaçların nasıl kullanılması gerektiğine dair bir kâğıt basıyor Pharmacy Today 2010 OTC Ürün Araştırması: Eczacılar Çok Kullanılan OTC lerde Danışmanlık Hizmeti Sunuyor Amerikan Eczacılar Birliği tarafından gerçekleştirilen 2010 yılı Pharmacy Today OTC Ürün Araştırması eczacıların hastalarına tavsiye ettiği OTC ürünleri ve hasta-eczacı etkileşimini ele alıyor. Araştırmaya göre, eczacılar, müşterilerin %81 inin OTC ürünleri eczacının tavsiyesiyle aldığına inanıyor. Eczacıların %92 si hastayı kendisi de eşlik ederek OTC bölümüne götürüyor, ürün seçimine yardım ediyor ve her hastaya verilen danışmanlık hizmeti ortalama üç dakika sürüyor. Alerjiyle ilgili semptomların tedavisi ve önlenmesine odaklanılan araştırmada aşağıda sıralanan liste, alerji, sinüs ve genel dekonjestan ürün kategorileri arasında eczacılar tarafından en çok tavsiye edilen ilaçlardan bazılarını gösteriyor: -Horlama önleyici ürünler- Breathe Right Burun bandı (510 eczacı tavsiyesinin %80 inde önerilen ürün) -Yetişkinler için Balgam Söktürücü- Mucinex/Mucinex D/Mucinex DM (1.467 tavsiyenin %75 inde) -Yetişkinler için Topikal Dekonjestanlar- Afrin (669 tavsiyenin %66 sinde) -Yetişkinler için Dekonjestanlar- Sudafed (2.070 tavsiyenin %65 sinde) -Nazal Dekonjestanlar- Saline Ocean (1.250 tavsiyenin %54 ünde)

8 -Allerji Göz Damlası-Zaditor (1.619 tavsiyenin %36 sında) -Yetişkin Antihistaminleri-Claritin (2.717 tavsiyenin %32 inde önerilmektedir) İngiltere de Bitkisel İlaçların Satışına İlişkin Yeni Kurallar Getirildi Bitkisel ilaçlardan zarar görme riski olan tüketicileri korumaya yönelik yeni yasa 30 Nisan 2011 de yürürlüğe girdi. AB Direktiflerinden birine göre marketlerde satışa sunulan bitkisel ilaçların kayıtlı olmaları gerekiyor. Ürünler güvenlik, kalite ve üretim standartlarını karşılamalı ve olası yan etkilerini sıralayan bilgiyle birlikte sunulmalı. İlaç ve Sağlık Ürünleri Denetleme Ajansı (Medicines and Healthcare products Regulatory Agency / MHRA) onay için 211 başvuru yapıldığını, 105 ine onay verildiğini ve kalanının halen değerlendirme sürecinde olduğunu belirtti. Bazı bitkisel tedavi uzmanları/pratisyenleri (herbal practitioner) bu yasal düzenlemenin işlerini tehdit etmesinden korkuyor. Hâlihazırda kayıtlı yaygın olarak kullanılan maddeler, soğuk algınlığına karşı kullanılan ekinezya, bazıları tarafından depresyon ve anksiyeteye karşı kullanılan sarı kantaron ve insomniaya karşı doğal çare olduğu söylenen kediotudur. MHRA tarafından 2009 yılında yapılan araştırma İngiltere deki yetişkinlerin %26 sının geçen iki yıl zarfında bir bitkisel ilaç kullandığını gösterdi. Ajans, çalışma bulguları neticesinde insanların yarısından fazlasının -%58- bitkisel ilaçların doğal oldukları için güvenli olduğunu düşündüklerini ortaya koyduktan sonra bitkisel ilaç kullanımına daha tedbirli bir yaklaşımın desteklenmesini umut ettiğini belirtti. Ajans, yıllardır izinsiz bitkisel ilaçlara ilişkin sağlık uyarıları olduğunu ifade etti. MHRA Şubat ayında, Herbal Flos Lonicerae (Herbal Xenicol) Doğal Kilo Verdirici Formül e ilişkin yapılan testler sonucunda ürünün yasaklı bir maddenin reçeteye yazılabilen dozunun iki katından fazlasını içerdiğinin tespit edilmesinin ardından söz konusu kilo verdirici ürüne ilişkin bir uyarı yayınladı