Çocuklarda Büyüme ve Geliflme Gerili i Aç s ndan Bir Risk De erlendirmesi - Kim Riskli?
|
|
- Tolga Akkoyun
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Türk Aile Hek Derg 22; 6(4): Araflt rmalar Çocuklarda Büyüme ve Geliflme Gerili i Aç s da Bir Risk De erledirmesi - Kim? RISK ASSESSMENT FOR GROWTH RETARDATION IN PEDIATRIC AGE - WHO IS AT RISK? Mehmet Akma, Visal Okur 2, Abdullah Demirkol 3, Nilüfer Hallaç 4, Ayflegül Cegiz Akma 5 Özet Bu ta mlay c araflt rma Haseki Hastaesi Pediatri Poliklii i e baflvura.5-4 yafl aras daki 9 çocu u kapsamaktad r. Bilie kojeital aomalisi veya metal retardasyou ola çocuklar çal flmaya dahil edilmemifltir. Popülasyo, Olcay Neyzi i Pediatri I kitab 2. bask s da yer ala risk de erledirmesie göre s flad r lm flt r. Yap la de erledirmeye göre -2 pua ala çocuklar risksiz, 3-6 pua ala çocuklar riskli, 6 üstüde pua ala çocuklar yüksek riskli olarak s flad r lm flt r. De erledirmede düflük do um a rl, so üç ayda atefl veya ishal öyküsü, afl durumu, ailei çocuk say s, ayl k geliri, aei e itim durumu gibi faktörler dikkate al m flt r. Çocuklar yafla-göre-boy ve yafla-göre-a rl k z-skorlar hesaplam fl ve risk gruplar aras da z-skoru aç s da alaml bir fark olup olmad a bak lm flt r. Yafla-göre-a rl k z-skoru 2SD alt da olalar "düflük a rl kl ", yafla-göre-boy z-skoru 2SD alt da olalar "bodur" olarak ta mlam flt r. Düflük a rl kl ve bodur çocuk yüzdesi s ras yla çal fl la tüm popülasyoda 8.2 ve 7, yüksek riskli grupta 25 ve 52.4, riskli grupta 9.2 ve 2.8, risksiz grupta 3.9 ve 6. bulumufltur. Risk pualar yükseldikçe, düflük a rl kl ve bodur çocuklar görülme s kl artt saptam flt r (p<.). Çal flmaya kat la 52 çocu u ebeveyleri aemi taramas içi çocuklar da veöz ka öre i al mas a izi vermifl ve Dallma kriterlerie göre risk gruplar aras da aemi aç s da istatistiksel olarak alaml bir fark buluamam flt r (p>.5). Acak aemik olgularda risk pua artt kça aemii derecesii artt görülmüfltür (p=.4). Aahtar sözcükler: z-skor, risk faktörleri, düflük a rl kl, bodur Summary This descriptive study was carried out with 9 childre aged betwee 6 moths-4 years attedig Haseki Hospital Pediatric Outpatiet Cliic. Childre havig apparet cogeital aomalies or metal retardatio were excluded from the study. Childre were classified accordig to the risk group scale published i Olcay Neyzi s Pediatrics textbook Volume 2d editio. Accordig to this scale childre with a care of - 2 poits have o risk, 3-5 poits associates with itermediate risk, 6 ad above poits with high risk. This scale icludes iformatio o low birth weight, history of fever ad diarrhea i the previous 3 moths, immuizatio status, umber of sibligs, mothly icome ad mother s educatioal level. Childre s weight-for-age ad height-for-age z-scores were calculated ad compared with their risk groups. Z-scores below 2 SD were cosidered to be uderweight ad to be stuted respectively. The percetages of uderweight ad stuted childre were foud to icrease as the risk poits icreased. The proportios of uderweight ad stuted childre were 25 ad 52.4 i the high risk group, 9.2 ad 2.8 i the itermediate risk group, 3.9 ad 6. i the o risk group respectively (p<.). 52 of these childre s parets accepted blood samples to be draw from their childre to determie their aemia status accordig to Dallma s criteria. There were o statistically sigificat differeces obtaied amog the risk groups (p>.5 ), but it was observed that as the risk score rose, the aemia got deeper (p=.4). Key words: z-score, risk factors, stuted, uderweight ) Haseki Hastaesi, Aile Hekimli i Uzma 2) Haseki Hastaesi, Çocuk Sa l ve Hastal klar Uzma 3) School of Public Health ad Commuity Medicie, Uiversity of New South Wales, Sydey, Australia, Aile Hekimli i Uzma 4) Aile Hekimli i Uzma 5) Haydarpafla Numue Hastaesi, Aile Hekimli i Asista 22 Yay haklar Türkiye Aile Hekimli i Uzmal k Dere i (TAHUD)'a aittir. Her hakk sakl d r. Deomed Medikal Medya taraf da yay mlamaktad r. Copyright 22 Turkish Society of Family Practice. All rights reserved. Published by Deomed Medical Publishig, a divisio of Deomed Medical Media, Istabul.
2 D üya popülasyouu 35-4 çocuklar oluflturmaktad r. Oluflturduklar bu büyük ora, sa l k problemlerii çeflitlili i ve yayg l göz öüe al d da çocuklar halk sa l aç s da bafll bafl a bir risk grubu olarak kabul edilmektedir.,2 Aileleri, gebeleri ve çocuklar risk faktörleri aç s da de erledirmek ve riskli olalar sorular a yöelmek, aa-çocuk sa l hizmetlerii öemli bir ö esidir. Çocuk sa l aç s da risk faktörlerii belirlemek ve bulara göre bir risk de erledirmesi yapmak riskli gruplar saptamam za yard mc olacakt r. 3 çocuklar hepsi, baflta büyüme ve geliflme olmak üzere, çocuk sa l aç s da dikkatli bir izleme tabii tutulmal d r. Böylece bu çocuklarda geliflebilecek büyüme gerili i erke tespit edilebilecek ve gerekti ide ikici ve üçücü basamak sa l k merkezlerie ulafl mlar sa laabilecektir. 4 Malütrisyo; bir ya da daha fazla besi ö esii vücut degesii bozacak flekilde yetersiz veya fazla al mas soucu ortaya ç ka kliikopatolojik tablodur. Geliflmekte ola ve geri kalm fl ülkelerde görüle e yayg toplum sa l sorular da biridir. Hayat ilk befl y l içideki beslemei büyüme üzeride çok etkili oldu u bilimektedir. Besleme yetersizli i boy k sal a, tekrarlaya akut ve kroik efeksiyolara, ve hatta ölüme yol açabildi i içi çocukluk döemide erke tespiti çok öemlidir. 5-7 Düya Sa l k Örgütü e (DSÖ) göre protei-eerji malütrisyou (PEM) her birii eksiklik derecesi de iflebilmekle birlikte gerek proteide gerekse kaloride fakir besleme soucu olufla, s kl kla efeksiyolar da efllik etti i bir patolojik sedrom grubudur. A r PEM ta s koulmas kolayd r. Acak çocuklar büyümelerii ve psikomotor geliflmelerii etkileye hafif ve orta dereceli PEM vakalar ta s da geellikle geç kal maktad r. Düyada her üç çocukta biride hafif-orta derecede malütrisyo oldu u düflüülürse; erke ta öemi daha iyi alafl lacakt r. 5-7 DSÖ verilerie göre, geliflmekte ola ülkelerde 92.5 milyo "düflük a rl kl " (yafl a göre kilosu düflük) ve milyo "bodur" (yafl a göre boyu düflük) çocuk oldu u tahmi edilmektedir ve bu de erler düya çocuk üfusuu s ras yla 35.8 ve 42.7 sie tekabül etmektedir. 8 Yafla-göre-a rl k ölçümü çocuklarda büyüme-geliflme ve besleme durumuu de erledirmede e s k kulla la yötemdir. Malütrisyo prevalas geellikle bu ölçüt üzeride verilmektedir. Ülkemizde Sa l k Bakal -6 yafl grubu çocuk izlem formuda bu ölçüte iliflki büyüme geliflme e risi bulumaktad r (form 6). Bu ölçüte göre malütrisyolu çocuklar düflük a rl kl " olarak ifade edilmektedir. Yafla-göre-a rl k de iflimi, yafla-göre-boy de iflimide daha h zl oldu u içi çocu u sa l daki bir bozulma veya büyümesideki gerilemeye karfl daha duyarl olabilmekte, birkaç gülük de iflimleri bile yas tabilmektedir. Uygulama kolayl edeiyle saha çal flmalar da rahatl kla kulla labilmekte hem akut hem de kroik malütrisyou gösterebilmesi edeiyle ayr ca öemli say lmaktad r. Yafla-göre-boy, yafla-göre-a rl k ölçütüde daha stabil bir ölçüttür. Bu ölçüte göre malütrisyolu ola çocuklar bodur" olarak ta mlamaktad r. Bodur çocuklar yafl tlar fiziksel geliflimii yakalamalar oldukça güç olmakta ve psikomotor geliflimleri de di er ölçütlerle saptaa malütrisyolu çocuklarda yavafl olmaktad r. Bu ölçütü avatajlar : iskelet sistemideki büyümeyi ve kroik besleme yetersizliklerii göstermesidir. Ayr ca tekrarlaya ifeksiyolar, düflük sosyoekoomik durum, kötü yaflam koflullar gibi pek çok çevresel etkei yas t r.,9- Büyüme ve geliflmei de erledirilmeside çeflitli atropometrik ölçümlerde yararla lmaktad r. Birbirlerie üstülükleri bulua bu yötemlerde persetil hesab kolay ve pratik bir yötem olmas a ra me 3. persetil alt veya 97. persetil üstü çocuklar durumuu tart fl lmas da çeflitli zorluklar bildirilmifltir. Geliflmekte ola ülkelerde 3. persetil alt pek çok çocuk vard r. Geliflmifl ülkelerde ise bu de eri alt da kal mas daha çok serebral palsi, do umsal aomali gibi edelere ba l d r. Bu çocuklarda büyüme geliflmeyi persetille izlemek do ru olmayacakt r. Ayr ca geliflmekte ola ülke verilerii persetil ile karfl laflt rma sa l kl olmayaca savuulmaktad r. Bu sorular bertaraf etmek içi z-skoru (stadart sapma skoru) kulla m öerilmektedir. Z-skoru bir atropometrik ölçümü referas popülasyo ortalamas da uzakl stadart sapma ciside ifade etmektedir. -3 Formül: Z-skoru yafla-göre-a rl k, yafla-göre-boy ve boya- Ölçüle de er - referas popülasyou ortalama de eri z-skoru = referas popülasyou stadart sapmas göre-a rl k ölçütlerii her biri içi kulla labilmektedir ve her üç ölçüt içi de ortak ola bir s r de er ile büyüme-geliflme gerili i, malütrisyo ta mlaabilmektedir. S r de er 2. stadart sapmad r. Z-skoru ileri derecede malütrisyo gibi persetil hesab ölçemedi i durumlar saptayabilmekte, bu çocuklarda büyümeyi izleyip, özellikle geliflmekte ola ülke verilerii birbiri ile karfl laflt r lmas kolaylaflt rmaktad r. Ayr ca cisiyet ve yafl farkl l klar da etkilemedi i öe sürülmektedir. belirtile üstülükleride dolay çal flmam zda Z-skoruu kulla lmas tercih edilmifltir. Atropometrik ölçümleri yap lamad durumlarda 54 Akma M ve ark. Çocuklarda Büyüme ve Geliflme Gerili i Aç s da Bir Risk De erledirmesi - Kim?
3 Özellikler Tablo Çocuklarda risk faktörleri Do um A rl 25 g da az 25 g ve üstü fiimdiki vücut a rl. persetilde az. persetil ve üzeri fiimdiki boyu. persetilde az. persetil ve üzeri So üç ayda hastal k öyküsü 2 kez veya daha fazla ishal epizodu 2 kez veya daha fazla atefl epizodu Afl durumu Yafl a göre eksik Eksik de il Kardefl say s 3 veya daha fazla -2 So kardeflle yafl fark 2 yaflta az 2 yaflta fazla Geliflme Durumu Bafl tutma: 3 ayda geç Desteksiz oturma: 9 ayda geç Yürüme: 5 ayda geç Kouflma (3-4 kelime): 8 ayda geç Sosyo-ekoomik durum Düflük yi Aei e itim düzeyi lkokulu bitirmemifl lkokul ve üstü Pualama 6 pua ve üstü: yüksek riskli 3-5 pua: riskli -2 pua: risksiz Kayak: Olcay Neyzi Pediatri, 2. bask. stabul, 993; 22. Pua malütrisyolu veya büyüme geliflme gerili i ola çocuklar belirlemede yard mc olabilecek veya riskli gruplar yakalayarak olara öcelik vermemizi sa layabilecek bir risk de erledirme pua kliik kulla mda oldukça faydal olacakt r. 4 Bu çal flmada Olcay Neyzi i pediatri kitab 2. bask s da yer ala risk de erledirmesi (Tablo ) kulla larak risk pualamas yap lm fl ve risk gruplar ile yafla-göre-boy ve yafla-göre-a rl k z- skorlar aras da bir iliflki olup olmad a bak lm flt r. Bu de erledirmede sa l ks z geetik yap, uygu olmaya sa l k koflullar ya da kötü sosyal çevre riskleri tafl - ya aileleri çocuklar bekleye sa l k riskleri özetlemifltir (Tablo ). 3 Çocukluk ça sa l k problemlerii e öemlileride biri de aemidir. Düya üzeride yaflaya çocuklar 4 aemik oldu u sa lmaktad r. 5 Aemii isa sa l üzerideki bafll ca etkileri çal flma kapasitesi ve üretkeli i azaltmak, efeksiyolara karfl direci düflürmek, zihisel performas bozmak ve davra fl bozuklu ua yol açmakt r. 6-8 Çal flmam zda Dallma kriterlerie göre aemi s flamas yap lm fl 9 ve aemi ile risk gruplar aras da bir iliflki olup olmad de erledirilmifltir. Gereç ve Yötem Çal flmaya Ocak-Nisa 2 döemide, Haseki Hastaesi Çocuk Poliklii i e baflvura.5-4 yafl grubudaki 9 çocuk ve adolesa dahil edilmifl, bu çocuklara. tablodaki risk de erledirmesi uygulad. Bu de- erledirmede düflük do um a rl, boy ve a rl k persetilleri, so üç ayda ishal veya ateflli hastal k öyküsü, afl durumu, kardefl say s, so kardeflle yafl fark, geliflme durumu, gelir düzeyi, aei e itim durumu gibi bilgiler kaydedildi. 25 g alt daki do um a rl,. persetil i alt da kilo ve boy, so üç ayda ikide fazla atefl veya ishal öyküsü, yafl a göre eksik ba fl klama, kardefl say s üçte fazla olmas, so kardefliyle aras daki yafl fark iki y lda az olmas, üç ayda geç bafl tutma, 9 ayda geç desteksiz oturma, 5 ayda geç yürüme, 8 ayda geç kouflma, ailei gelir düzeyii düflük olmas, aei e itimsiz olmas fl klar her biri risk say larak bir puala de erledirildi. Bu pualamaya göre -2 pua ala olgular risksiz, 3-6 pua ala olgular riskli ve 6 ve üzeri pua ala olgular ise yüksek riskli gruba dahil edildi. Risk de erledirmesii uygulamak içi ebeveyler ile yüz yüze aket teki i kulla ld. Uygulaa akette geliflme durumua yöelik sorular geellikle bofl b rak lmas, verile cevaplar tutars zl ve elde bu bilgileri sa layacak t bbi kay tlar olmay fl edeiyle yap la pualamada bu bölüm de erledirme d - fl b rak ld. Kat lalar boy ve kilolar stadart ölçüm aletleri ile ölçüldü ve yafla-göre boy ve yafla-göre-a rl k z-skorlar hesaplad. Risk pualamas da kulla lmak üzere her olguu kilo ve boy persetili Neyzi ve ark. (978) Türk çocuklar a ait persetil e rileri 3 yard m yla belirledi. 52 çocu u ailesi ka öre i al mas a izi verdi. Bu olgularda Dallma kriterlerie göre aemi de erledirmesi yap ld. Aemik olgular hemoglobi (Hb) de erie göre hafif derecede (Hb - gr/dl), orta derecede (Hb gr/dl) ve a r derecede aemik (Hb 8gr/dl) olarak s flad r ld. Hemogram, teki ie uygu olarak al a veöz ka örekleride Coulter Maxm otomatik ka say m cihaz ile iceledi. statistiksel aalizler ki-kare testi ve SPSS for Widows paket program kulla larak yap ld. Türkiye Aile Hekimli i Dergisi Turkish Joural of Family Practice Cilt 6 Say
4 Bulgular Büyüme geliflme gerili i aç s da risk pualamas yap la 9 vaka 9.3 ü yüksek riskli, 44.9 u riskli, 45.8 i risksiz bulumufltur. Z-skoru 2SD alt da ola vaka yüzdesi yafla-göre-boy içi 7 (bodur), yaflagöre-kilo içi 8.2 (düflük a rl kl ) olarak tespit edildi. Risk gruplar a göre yafla-göre-kilo ve yafla-göre-boy z- skorlar da l m Tablo 2 ve Tablo 3 te gösterilmifltir. Risk gruplar Tablo 2 Risk gruplar da yafla-göre-kilo z-skorlar Normal x 2 = 42.8 p <. Risk gruplar Yafla-göre-kilo z-skoru Düflük Tablo 3 Risk gruplar da yafla-göre-boy z-skorlar Normal x 2 = 3.53 p <. Yafla-göre-boy z-skoru Düflük Yafla-göre-kilo ve yafla-göre-boy z-skorlar 2 SD alt da olalar s ras ile risksiz grupta 3.9 ve 6., riskli grupta 9.2 ve 2.8, yüksek riskli grupta 25 ve 52.4 olarak buludu. Her iki z-skoru içi risk gruplar aras da istatistiksel olarak alaml fark saptad (p<.5). Risk pualamas soucuda düflük a rl kl olgular 58 i (78.4) ve bodur olgular 28 i (83.7) riskli ve yüksek riskli olarak ta mla rke; risksiz grupta 396 (96.) olguu yafla-göre-kilo ve 387 olguu (93.9) yafla-göre-boy z-skorlar 2 SD i üzeride buludu. Olgular baba e itimi aç s da okur-yazar de il, okur-yazar, ilkokul ve üstü okul mezuu, ae e itimi aç s da okur-yazar de il, okur-yazar ve ilkokul/ortaokul/lise mezuu, üiversite mezuu olarak gruplad r ld ; gruplar aras da bodur ve düflük a rl kl olma durumu aç s da istatistiksel olarak alaml farkl l k saptad (p<.5) (Tablo 4 ve 5). Olgular gelir düzeyie göre asgari ücreti bir, iki, üç ve dört kat olmak üzere s flad r ld. Gelir gruplar aras da bodur olup olmama aç s da alaml istatistiksel farkl l k görülürke (x 2 =9.9 p<.); düflük a rl kl olup olmama aç - s da ay gruplar aras daki fark istatistiksel olarak alaml bulumad (p>.5). Yafl a göre afl lar tam olmayalar aras da bodur olalar ora tam afl l olalarda daha fazla idi; fark istatistiksel olarak alaml idi (x 2 =8.34, p=.5), acak ba fl kl k durumuu düflük a rl kl olma durumu üzeride alaml bir etkisii olmad görüldü (p>.5). celee popülasyoda, aemi s kl 32.6 olarak tespit edildi. Risk gruplar aras da aemi durumu aç - s da alaml bir fark saptamad (p>.5). olgular ü aemik buluurke; aemik olgular 54.5 i riskli veya yüksek riskliydi (Tablo 6). Aemik olgular 64.6 s hafif derecede aemik (Hb - gr/dl), 32. orta derecede aemik (Hb gr/dl), 3.4 ü a r derecede aemik (Hb 8gr/dl) olarak de erledirildi. Aemii derecesie göre risk gruplar da l m a bak ld da risk artt kça aemii fliddetii de istatistiksel olarak alaml derecede artt görüldü (p<.5- x 2 =2.56; p=.2) (Tablo 7). Tart flma 993 Türkiye Nüfus ve Sa l k Araflt rmas da bodur çocuk yüzdesi 8.9, düflük a rl kl çocuk yüzdesi 9.5 tur de yap la araflt rmada ise ülkemizdeki bodur çocuk yüzdesi 6 ya, düflük a rl kl çocuk yüzdesi 8.3 e gerilemifltir Çal flmam zda 7 ora da bodur, 8.2 ora da düflük a rl kl çocuk saptam flt r; bu souçlar Türkiye oralar ile uyumludur. Kocaeli bölgeside 366 olguyu kapsaya bir tez çal flmas da da bodur olalar ora 4.8 ve düflük a rl kl lar ise 4.9 olarak saptam flt r. 24 Çal flmam zda saptaa yüksek aemi ora (32.6), aemii hale ülkemizde öemli bir çocuk sa l problemi oldu ua iflaret etmektedir. De erledirme soucua göre oluflturula risk gruplar aras da ise aemi aç - s da alaml bir farkl l k saptamam flt r (p>.5). olgular ü aemik buluurke; sadece aemik olgular ele al arak yap la risk de erledirmeside, 54.5 ii riskli veya yüksek riskli oldu u görüldü. Risk de erledirmemiz aemik olgular yakalamas da ora da yalac egatif souç verse de aemik olgularda risk artt kça aemii dereceside de hafifte a ra do ru artt görülmüfltür (p<.5). Çal fl la popülasyoda risk artt kça düflük a rl kl ve bodur çocuk oralar da alaml art fl görülmektedir. grupta risksiz grupta üç kat daha fazla düflük 56 Akma M ve ark. Çocuklarda Büyüme ve Geliflme Gerili i Aç s da Bir Risk De erledirmesi - Kim?
5 Tablo 4 Baba e itim düzeyii bodur ve düflük a rl kl olma durumua göre da l m Okur-yazar de il Okur-yazar lkokul ve üstü Yafla-göre-boy z-skor* Yafla-göre-kilo z-skor** * x 2 = p =.39 ** x 2 = 8.9 p =.8 a rl kl çocuk varke, yüksek riskli grubu 25 ii düflük a rl kl oldu u saptam flt r. Ay durum bodur çocuklarda da gözlemektedir. grupta bodur çocuk ora 6. ike yüksek riskli grupta bu ora 52.4 e kadar yükselmektedir. Yafla-göre-kilo ve yaflagöre-boy z-skorlar aç s da her üç risk grubu aras da istatistiksel olarak alaml bir farkl l k mevcuttur (p<.5). Orozco ve arkadafllar 998 y l da, k rsal kesimlerde malütrisyoa ba l ölümleri belirlemesi gibi atropometrik ölçümleri kulla lamayaca durumlarda, malütrisyolu çocuklar saptamak üzere gelifltirdikleri çal flmam zdakie bezer bir skalay, yafla-görekilo z-skorlar ile karfl laflt rm fllard r. Çal flmam zda farkl olarak düflük do um kilosuu 28 g ve alt olarak alm fllar ve skalada persetil de erlerii kullamam fllard r. Düflük a rl kl çocuklar saptamas da skala duyarl l 85, özgüllü üü ise 95 bulmufllard r. 4 Çal flmam zda uygulaa risk de erledirme pua malütrisyou ta s da alt stadart olarak kabul edile yafla-göre-a rl k z-skoruu duyarl l 78.4, özgüllü ü 96. dir. Orta ve hafif PEM, sa l k hizmetlerii daha güç ulaflabildi i k rsal bölgelerde ve malütrisyou ciddi bir sa l k problemi oldu u geliflmekte ola ülkelerde geç ta koulabilmesi edeiyle ciddi sa l k problemlerie yol açabilmektedir. Yüksek spesifitesi ile çal flmam zda yer ala risk de erledirmesi malütrisyo içi tarama arac olarak kulla labilir ve erke ta - da yard mc olabilir. DSÖ ü 2 y l da herkes içi sa l k hedefleri içide sa l kta hakkaiyet (bölge ve ülkeler aras da sa l k durumu yöüde farkl l klar azalt lmas ) ile çocuk ve geçleri sa l k göstergelerii iyilefltirilmesi de bulumaktad r. Yie DSÖ ü öerdi i Temel Sa l k Hizmetleri (TSH) kavram toplumu bafll ca sa l k sorular gözöüde tutarak gelifltirici, koruyucu, tedavi edici ve rehabilite edici sa l k hizmetlerii uyumlu bir biçimde suulmas amaçlamaktad r. TSH i bafll ca faaliyet alalar aras da yeterli besi sa lamas ve degeli besleme de bulumaktad r. 25 Sa l k hizmetleride herkesi eflit düzeyde yararlamas, acak ihtiyac olalar öcelikli olarak daha fazla yararlamalar sa lamas risk yaklafl m olarak adlad r l r. Di er bir deyiflle bu kavram herkese hizmet, acak ihtiyac olaa daha fazla hizmet verilmesi ilkesiyle ifade edilebilir. 26 Bu ilkede hareket ile, risk pualamas da kullad m z do um a rl, boy ve kilo persetilleri, so üç ayda atefl veya ishal öyküsü, ba fl klama durumu, kardefl say s ve so kardeflle yafl fark, sosyo-ekoomik durum, ae e itim düzeyi gibi kolayca ta mlaacak risk faktörlerii göz öüe al arak ruti muayeelerde çocuklar de erledirilmesi ve riskli gruplara özel öem verilmesi yararl olacakt r. olgular saptamas da çal flmam z- Tablo 5 Ae e itim düzeyii bodur ve düflük a rl kl olma durumua göre da l m Okur-yazar de il Okur-yazar lkokul ve üstü Yafla-göre-boy z-skor* Yafla-göre-kilo z-skor** * x 2 = 9.84 p =.9 ** x 2 = p =.2 Türkiye Aile Hekimli i Dergisi Turkish Joural of Family Practice Cilt 6 Say
6 Risk gruplar Tablo 6 Risk gruplar da aemi da l m Yok x 2 =.38 p =.98 da kulla la risk pualamas kolay uygulaabilir ve pratik bir yötem olarak karfl m za ç kmaktad r. Böylece riskli ve yüksek riskli olgular saptaabilir ve bu olgularda yak izlem, geliflmei izlemesi, malütrisyou erke ta ve takibi, ba fl kl k durumuu iyilefltirilmesi, ae sütü kulla m teflviki ile daha sora ortaya ç kabilecek öemli sa l k sorular daha ortaya ç kmada egelleebilir. Yukar da belirtile DSÖ ü herkes içi sa l k hedeflerie ulafl labilmesi ve TSH i koruyucu ve sa l gelifltirici yöüe katk sa lamak içi çal flmam zda öerile risk de erledirmesi çocuk sa l ala da çal fla tüm sa l k persoeli taraf da kulla - labilecek yard mc bir araç olarak öerilebilir. Kayaklar. Who Workig Group. Use ad iterpretatio of athropometric idicators of utritioal status Bull WHO 986; 64(6): Bairagi RA. Compariso of five athropometric idices for idetifyig factors of malutritio. Am J Epid 987; 26(2): Aemi Var Tablo 7 Aemik olgular risk gruplar da aemi derecesie göre da l m Risk gruplar Hafif (- gr/dl) x 2 = 2.56 p =.2 Orta ( gr/dl) A r ( 8 gr/dl) Neyzi O, Ertu rul T. Pediatri -. cilt, 2. bask, Nobel T p Kitapevi, stabul, 993; Alle MC. The high-risk ifat. Pediatr Cli North Am 993; 4(3): Gorstei J, Akre J. The use of athropometry to assess utritioal status. World Health Statistics Quarterly 988; 4: Dallma PR, Siimes MA. Percetile curves for hemoglobi ad red cell volume i ifacy ad childhood. J Pediatr 979; 94: Ero lu Y, Büyükgebiz B. lkokul çocuklar utrisyoel durumlar atropometrik de erledirilmesi. Çocuk Sa l ve Hastal klar Dergisi 996; 39: Ofs de M, Moteiro C, Akre J, Clugsto G. The worldwide magitude of protei-eergy malutritio: a overview from the WHO global database o child growth. Bull WHO 993; 7: Rees DG. Measures of utritioal status. Lacet 987;: Gorstei J. Assessmet of utritioal status: Effect of differet methods to determie age o the classificatio of uderutritio. Bull WHO 989; 67(2): Peterso KE. Defiig uderutritio for public health purposes i the Uited States. America Istitute of Nutritio 99; 2: WHO. Normalized NCHS/CDC atropometric referece. Hadbook 987; Shelp FP. Seasoal variatio of wastig ad stutig i preschool childre durig a three year commuity based utritioal itervetio study i ortheast Thailad. Trop Med Parasitol 99; 4: Orozco MA. Scale without athropometric measuremets ca be used to idetify low weight-for-age i childre less tha five years old. Joural of Nutritio 998: Jimeez E, Lozoff B. Iro deficiecy aemia i ifats. World Health Forum 989; : Visser HKA, Bidels JG. Child utritio i South East Asia. Eight Nutricia Symposium. Dordrecht, The Netherlads Kluwer Academic Publishers 99; Leug SS, Davies DP, Lui S, Lo L, Yue P, Swamiatha R. Iro deficiecy is ucommo i healthy Hog Kog ifats at 8 moths. J Trop Pediatr 988; 34: Lozoff B, Wolf AW, Jimeez E. Iro deficiecy aemia ad ifat developmet : effects of exteded oral iro therapy. J Pediatr 996; 29: Oski FA. Hematology of ifacy ad childhood. WB Sauders, Philadelphia, 992; Türkiye Nüfus ve Sa l k Araflt rmas 993. Hacettepe Ü. Nüfus Etütleri Estitüsü, Akara. Bölüm, Tuçbilek E. 993; Türkiye Nüfus ve Sa l k Araflt rmas 998. Hacettepe Ü. Nüfus Etütleri Estitüsü, Akara. Bölüm, Tuçbilek E. 998; Coflku T, Yurdakök M. Çocuklarda eteral ve paretaral besleme. Katk Pediatri Dergisi 996; 2: Coflku T. Malütrisyolu hasta beslemesi, Katk Pediatri Dergisi 996; 2: Melda K. Z-skoru ile izlee büyüme geliflmei ae sütü alma, diyare ve akut soluum yolu ifeksiyou aç s da de erledirilmesi. Marmara Ü. Halk Sa l Uzmal k Tezi 992; Hayra O. Sa l k Hizmetleri. Yüce Yay c l k stabul, 998; Berta M, Güler Ç. Halk Sa l. Güefl Kitabevi. stabul, 997; 4. Gelifl tarihi: Kabul tarihi: letiflim adresi: Dr. Mehmet Akma Ahmet Çelebi Mah. Do ac lar Cad. No: 27/3 Üsküdar- STANBUL Tel: (26) makma4@hotmail.com 58 Akma M ve ark. Çocuklarda Büyüme ve Geliflme Gerili i Aç s da Bir Risk De erledirmesi - Kim?
14-18 Yafl Grubundaki Lise Ö rencilerinin Beslenme Al flkanl klar n n Saptanmas ve De erlendirilmesi
Türk Aile Hek Derg 2002; 6(4): 159-164 14-18 Yafl Grubudaki Lise Ö recilerii Besleme Al flkal klar Saptamas ve De erledirilmesi EVALUATION OF NUTRITIONAL HABITS OF 14-18 YEARS OLD ADOLESCENTS IN TWO HIGH
DetaylıÖlçme Hataları, Hata Hesapları. Ölçme Hataları, Hata Hesapları 2/22/2010. Ölçme... Ölçme... Yrd. Doç. Dr. Elif SERTEL sertele@itu.edu.
//00 Ölçme Hataları, Hata Hesapları Ölçme Hataları, Hata Hesapları Yrd. Doç. Dr. Elif SERTEL sertele@itu.edu.tr Suu, Doç. Dr. Hade Demirel i ders otlarıda ve Ölçme Bilgisi kitabıda düzelemiştir. Ölçme...
Detaylı2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL
2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU
Detaylıfiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)
over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda
DetaylıHart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar.
Cerebral palsi gibi hareket ve postüral kontrol bozukluklar na yol açan hastal klar olan çocuklar, hastal klar n n derecesine ba l olarak yürüme güçlü ü çekmekte veya hiç yürüyememektedir. Hart Walker,
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ
DetaylıMALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z
MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z Nisan 2010 ISBN 978-9944-60-631-8 1. Bask, 1000 Adet Nisan 2010 stanbul stanbul Sanayi Odas Yay nlar No: 2010/5 Araflt rma fiubesi Meflrutiyet
DetaylıGENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL
Hasta Rehberi Say 7 GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Genç Yetiflkinlerde Büyüme Hormonu Eksikli i - Say 7 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading
DetaylıMerkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar
Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H
DetaylıÜN TE V SOSYAL TUR ZM
ÜN TE V SOSYAL TUR ZM Bu ünitede turizmin çeflitlerinden biri olan sosyal turizmi daha ayr nt l bir flekilde ö renip, ülkemizdeki sosyal turizmin geliflimi hakk nda bilgiler edinece iz. Ç NDEK LER A. S
DetaylıBir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form
Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form Bu formu, müflterilerinizden birinin yaflam boyu de erini hesaplamak için kullan n. Müflterinin ad : Temel formül: Yaflam boyunca müflterinin öngörülen
DetaylıINCREASING THE PERIOD OF EXCLUSIVE BREASTFEEDING WITH EDUCATION OF MOTHERS. Key words: Exclusive breastfeeding, health education, breastfeeding
Türk Aile Hek Derg 1998; 2(3): 125-129 TEK BAfiINA ANNE SÜTÜ LE BESLENME SÜRES N N ANNE E T M LE UZATILMASI INCREASING THE PERIOD OF EXCLUSIVE BREASTFEEDING WITH EDUCATION OF MOTHERS Erdal Koç, 1 Arkan
Detaylıönce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir
önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir 2002 May s ay nda yap lan Birleflmifl Milletler Çocuk Özel Oturumu öncesinde tüm dünyada gerçeklefltirilen Çocuklar çin Evet Deyin kampanyas na Türkiye
DetaylıDers 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac
Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun
DetaylıTablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri
2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim
DetaylıMehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü
Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel E itimi Mehmet TOMBAKO LU* Girifl Sürdürülebilir kalk nman n temel bileflenlerinden en önemlisinin enerji oldu unu söylemek abart l olmaz kan s nday m. Küreselleflen
DetaylıG ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl
220 ÇEfi TL ADLARLA ÖDENEN C RO PR MLER N N VERG SEL BOYUTLARI Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl Primi,Has lat Primi, Y l Sonu skontosu)
DetaylıGÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman
GÖRÜfiLER Uzm. Dr. Özlem Erman Son y llarda dünyadaki h zl teknolojik geliflmeye paralel olarak t p alan nda da h zl bir de iflim yaflanmakta, neredeyse her gün yeni tan, tedavi yöntemleri, yeni ilaçlar
DetaylıYÖNTEM 1.1. ÖRNEKLEM. 1.1.1. Örneklem plan. 1.1.2. l seçim ölçütleri
BÖLÜM 1 YÖNTEM Bu çal flma 11, 13 ve 15 yafllar ndaki gençlerin sa l k durumlar ve sa l k davran fllar n saptamay hedefleyen, kesitsel tan mlay c ve çok uluslu Health Behavior in School Aged Children,
Detaylıstanbul Kültür Üniversitesi, Türkiye
215 ROMANYA LE BULGAR STAN IN AB YE EKONOM K ENTEGRASYONU Yrd. Doç. Dr. Mesut EREN stanbul Kültür Üniversitesi, Türkiye 1. Girifl Avrupa Birli i nin 5. ve son genifllemesi 2004 y l nda 10 Orta ve Do u
DetaylıCO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?
CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.
DetaylıYrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları
I Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları II Yay n No : 2056 Hukuk Dizisi : 289 1. Bas Kas m 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-953 - 8
DetaylıARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE. Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir.
ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir. ARISTO 88 ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE 1. KONU 213 say l Vergi Usul Kanunu nun (VUK) 142, 143,
DetaylıOkumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1
Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62
DetaylıARAfiTIRMA RESEARCH ARTICLE
ARAfiTIRMA RESEARCH ARTICLE Diyabetik Hastalarda Sessiz Miyokardiyal skemi Tespitide Egzersiz Elektrokardiyografi Testi ve Talyumlu Miyokard Perfüzyo Sitigrafisii Karfl laflt r lmas Dr. Fatma Dilek Dellal,
DetaylıEMZIRME SURESI UZERINE ETKILERI
Cilt VII: 1-4, 1996 595 SOSYOKÜLTÜREL VE EKONOMİK FAKTÖRLERİN......... EMZIRME SURESI UZERINE ETKILERI Necva ŞENSAYı, Gülur TOKUÇ2, Yasemi Akı EKMEKÇiOGLU2, Ahmet ÖZGÜNER3 Sosyokültürel ve ekoomik faktörler
Detaylıwww.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar
www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar Kazand ran Güç Mercedes-Benz orijinal ya lar arac n z üreten uzmanlar taraf ndan, gelifltirilmifltir. Mercedes-Benz in dilinden en iyi Mercedes-Benz
DetaylıÖZET. Amaç: Kat at k toplama ifl kolunda ifl ortam na ba l ast m s kl n araflt r lmas.
Doç. Dr. Mustafa Erelel 1, Doç. Dr. Halim flsever 2, Dr. Recep Y lmaz Bayraktarl 3, Dr. Özka Ayvaz 2, Prof. Dr. Güay Y lmaz Gügör 2, Dr. Sua Erbil 2, Yard. Doç. Dr. Kürflat Özdilli 4, Dr. H. Hüseyi Eker
DetaylıD KEY T P S GORTALI YÜK AYIRICILAR
Dikey Sigortal Yük Ay r c lar Üç Faz Ayr Ayr Aç labilen FVS160 NH00 / 160A Üç Faz Birlikte Aç labilen Ç NDEK LER Özellikler Teknik Tablo Teknik Resimler 1 2 FVS2 NH1 / 2A FVS400 NH2 / 400A FVS60 NH / 60A
DetaylıUygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler
Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba
DetaylıKONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ
Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Orta kolayl kta okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri
DetaylıUluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi
K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi 1.0 Girifl 1.1 Bir de erlemenin gözden geçirilmesi, tarafs z bir hüküm ile bir De erleme Uzman n n çal flmas n
DetaylıOkumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1
Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. çindekiler
Detaylı256 = 2 8 = = = 2. Bu kez de iflik bir yan t bulduk. Bir yerde bir yanl fl yapt k, ama nerde? kinci hesab m z yanl fl.
Bölünebilme B ir tamsay n n üçe ya da dokuza tam olarak bölünüp bölünmedi ini anlamak için çok bilinen bir yöntem vard r: Say - y oluflturan rakamlar toplan r. E er bu toplam üçe (dokuza) bölünüyorsa,
DetaylıTahmin Edici Elde Etme Yöntemleri
6. Ders Tahmi Edici Elde Etme Yötemleri Öceki derslerde ve ödevlerde U(0; ) ; = (0; ) da¼g l m da, da¼g l m üst s r ola parametresi içi tahmi edici olarak : s ra istatisti¼gi ve öreklem ortalamas heme
DetaylıDünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM)
Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle /AIDS Dr. Aygen Tümer Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) Dünyada /AIDS Dünya Sa l k Örgütü (DSÖ)/UNAIDS taraf ndan Aral k 2010 tarihinde
DetaylıÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM
ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM D YABETLE YAfiAMAK Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Diyabet,
DetaylıYeni Sınav Sistemi (TEOGES) Hakkında Bilgilendirme
Yeni Sınav Sistemi (TEOGES) Hakkında Bilgilendirme 8. SINIF Sevgili Ö renciler, SBS nin kald r lmas ile bunun yerine yaz l s navlar n merkezî bir uygulamayla yap lmas n esas alan bir sistem getirilmifltir.
DetaylıUluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme
Uluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme 1.0. Girifl 1.1. Bu K lavuz Notunun amac ; Uluslararas De erleme Standartlar Komitesine (UDSK) üye tüm ülkelerde,
DetaylıFarkl alanlarda çal flmalar n sürdüren firmam z n bafll ca faaliyet alanlar ;
FARK n zolsun Bir DPAK Prestij Torbalar DPAK File Torbalar DPAK Bantl Torbalar Etiketler Etiketli Çuvallar Rulo Etiketler Üzüm Torbalar Sebze Torbalar Koliler Tüp File ve Extrude File çeflitleri Hakk m
DetaylıH. Atilla ÖZGENER* Afla daki ikinci tabloda ise Türkiye elektrik üretiminde yerli kaynakl ve ithal kaynakl üretim yüzdeleri sunulmufltur.
Mevcut Kaynaklar Kullan lmas na Ra men 2020 li Y llarda Türkiye de Elektrik Enerjisi Aç Olabilir mi? H. Atilla ÖZGENER* I. Türkiye nin Elektrik Enerjisi Durumunun Saptanmas Türkiye nin elektrik enerjisi
DetaylıHasta Rehberi Say 14. NTRAÜTER N BÜYÜME GER L Orta kolayl kta okunabilir rehber
Hasta Rehberi Say 14 NTRAÜTER N BÜYÜME GER L Orta kolayl kta okunabilir rehber ntraüterin Büyüme Gerili i - Say 14 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Enstitüsü,
Detaylıtepav Nisan2013 N201319 POLİTİKANOTU Türkiye için Finansal Baskı Endeksi Oluşturulması 1 Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı
POLİTİKANOTU Nisan2013 N201319 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Dr. Harun Öztürkler, Öğretim Üyesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dr. Türkmen Göksel,
DetaylıUluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m
Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m 1.0 Girifl 1.1 Bu K lavuz Notu nun (KN) amac finansal raporlama için De erleme Raporu nu kullananlar ve haz rlayanlar Uluslararas
DetaylıDiyabet te Sağlık Önerileri. Diyabet
Diyabet te Sağlık Önerileri Diyabet BR.HLİ.041 Diyabette Sağlık Önerileri Her sağlıklı birey gibi diyabetli birey de bireysel bakımını sağlamalı; diyabete bağlı gelişen özellikli durumlarda gereken uygulamaları
DetaylıC. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER
C. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER 1. Patates ve sütün miktar nas l ölçülür? 2. Pinpon topu ile golf topu hemen hemen ayn büyüklüktedir. Her iki topu tartt n zda bulaca n z sonucun ayn olmas n bekler misiniz?
DetaylıThe Determination of Food Preparation and Consumption of the Working and Non-Working Women in Samsun
Research Turkish Joural of Family Medicie & Primary Care www.tjfmpc.com The Determiatio of Food Preparatio ad Cosumptio of the Workig ad No-Workig Wome i Samsu Samsu İlide, ve Kadıları, Evde Besi Hazırlama
DetaylıOkul Öncesi Yafl Grubundaki Çocuklara Verilen A z-difl Sa l Konusunda Anlatsal ve Görsel E itimin Bilgi Düzeyine Etkisi
Çocuk Dergisi (1):2-29, Okul Öcesi Yafl Grubudaki Çocuklara Verile A z-difl Sa l Kousuda Alatsal ve Görsel E itimi Bilgi Düzeyie Etkisi Süreyya SARVAN *, Emie EFE ** Okul Öcesi Yafl Grubudaki Çocuklara
Detaylı3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR
3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR 423 424 3. Salon Paralel Oturum XII - Sorular ve Cevaplar OTURUM BAfiKANI (Ali Metin POLAT) OTURUM BAfiKANI - Gördü ünüz gibi son derece demokratik bir yönetim
DetaylıSOSYAL S GORTALAR VE GENEL SA LIK S GORTASI KANUNLARI VE GERÇEKLER SEMPOZYUMU
SOSYAL S GORTALAR VE GENEL SA LIK S GORTASI KANUNLARI VE GERÇEKLER SEMPOZYUMU 26-27.01.2007 stanbul Üniversitesi Merkez Bina Doktora Salonu stanbul Barosu stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi STANBUL BAROSU
DetaylıKocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi. 4. Bas
1 Prof. Dr. Yunus Kishal Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi Tekdüzen Hesap Sistemi ve Çözümlü Muhasebe Problemleri 4. Bas Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulama Tebli leri
DetaylıBu yaz girifle gereksinmiyor. Do rudan, kan tlayaca m z
Yoksulun fians Bu yaz girifle gereksinmiyor. Do rudan, kan tlayaca m z sonuca geçelim: Teorem. Yoksulun zengine karfl flans yoktur. Bu çok bilinen teorem i kan tlayabilmek için her fleyden önce önermeyi
DetaylıTürkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1
Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık
DetaylıZihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri
TRAKYA ÜN V TIP FAK DERG 2005;22(2):88-92 KL N K ARAfiTIRMA Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri Demographic Characteristics
Detaylıperformansi_olcmek 8/25/10 4:36 PM Page 1 Performans Ölçmek
Performans Ölçmek Cep Yönderi Dizisi Cep Yönderi Dizisi yöneticilerin ifl yaflam nda her gün karfl laflt klar en yayg n meydan okumalara ivedi çözümler öneriyor. Dizi içinde yer alan her kitapta, güçlü
DetaylıDers 13: DO RULAMA KAYNAKLARI
Do rulama kaynaklar nedir? Do rulama kaynaklar, göstergelerde belirtilen bilginin bulunabilece i kayna a iflaret eder. Bu bilgi kaynaklar ayn zamanda projenin belgelenmesinin bir parças n oluflturur. Göstergede
DetaylıS STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER
S STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER Erol LENGERL / Akis Ba ms z Denetim ve SMMM A.fi. 473 474 2. Salon - Paralel Oturum VIII - Sistem ve Süreç Denetiminde Karfl lafl lan
DetaylıVERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM
VERG NCELEMELER NDE YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi Son y llarda ekonomide meydana gelen olumlu geliflmelerle gayrimenkul piyasas
DetaylıDEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog
DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,
DetaylıSürdürülebilir sosyal güvenli in önündeki zorluklar
Sürdürülebilir sosyal güvenli in önündeki zorluklar Konular Geçmi ten önemli trendler Esneklik ve esnek güvence Bireyselcilik ve azalan dayan ma Silikle en toplum 2 Toplumsal: Daha az evlilik Daha fazla
DetaylıBELGES Z MAL BULUNDURULMASI VEYA H ZMET SATIN ALINMASI NEDEN YLE KDV SORUMLULU U
BELGES Z MAL BULUNDURULMASI VEYA H ZMET SATIN ALINMASI NEDEN YLE KDV SORUMLULU U Cengiz SAZAK* 1.G R fi Bilindi i üzere Katma De er Vergisi harcamalar üzerinden al n r ve nihai yüklenicisi, (di er bir
DetaylıMURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER
I MURAT YÜKSEL FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER III DR. MURAT YÜKSEL Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö retim Görevlisi FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER IV Yay
DetaylıPROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU
PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU Aytaç ACARDA * I G R fi flletmeler belli dönemlerde sat fllar n artt rmak ve iflletmelerini
DetaylıİKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ
İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ 120 kinci Bölüm - Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi 1. ARAfiTIRMANIN AMACI ve YÖNTEM Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi, tüketici enflasyonu, iflsizlik
DetaylıMESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES
MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES Ahmet AKIN / TÜRMOB Yönetim Kurulu Üyesi 387 388 Genel Oturum III - Meslek Mensuplar Aç s ndan Türkiye Denetim Standartlar n
Detaylı1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ
1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına
DetaylıKahraman Marafl ta Difl Hekimleri ve Di er Difl Sa l Personeli Aras nda Hepatit B ve C Seroprevalans
Di er Difl Sa l Personeli Aras nda Hepatit B ve C Seroprevalans Hasan UÇMAK 1, Ömer Faruk KÖKO LU 1, Mustafa ÇEL K 2, Nuretdin KUZHAN 1, Remzi TOPRAK 1 1 Kahraman Marafl Sütçü mam Üniversitesi T p Fakültesi,
DetaylıP-1 Anatomik Boyun Yast Büyük. P-2 Anatomik Boyun Yast Küçük. Anatomik Yast klar. P-3 Anatomik Boyun Yast Çocuk
P-1 Anatomik Boyun Yast Büyük Sürekli elastik ve fleklini koruyabilen poliüretan köpükten üretilen yast k özel tasarlanan ergonomik flekliyle omuz ve boyun bölgesinin gevflemesini sa lar. Fermuarl, kolayl
DetaylıDÜNYADAN HABERLER NİSAN
DÜNYADAN HABERLER NİSAN 2012 Türk Eczacıları Birliği tarafından hazırlanmıştır. WillyBrandt Sok. no:9 06690 Çankaya Ankara İçindekiler: İspanya da Artık Emekliler de Katılım Payı Ödeyecek İrlanda da Jenerik
DetaylıTürkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi
Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i 3. Ödemeler Dengesi 2003 y l nda 8.037 milyon dolar olan cari ifllemler aç, 2004 y l nda % 91,7 artarak 15.410 milyon dolara yükselmifltir. Cari ifllemler aç ndaki bu
DetaylıBEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9
BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal
DetaylıHIV/AIDS HASTALI INDA SON GEL fimeler
/AIDS HASTALI INDA SON GEL fimeler Dr. Aygen Tümer Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) /AIDS hastal sadece eriflkinleri de il, bebek, çocuk, genç, yafll demeden rk, cinsiyet,
DetaylıAsgari Ücret Denklemi
Asgari Ücret Denklemi Av. Mesut Ulusoy MESS Hukuk Müflaviri ve Dr. Aykut Engin MESS E itim Müdürü flçilere normal bir çal flma günü karfl l olarak ödenen ve iflçinin g da, konut, giyim, sa l k, ulafl m
DetaylıHasta Rehberi Say 15b. H POT RO D ZM Kolay okunabilir rehber
Hasta Rehberi Say 15b H POT RO D ZM Kolay okunabilir rehber Hipotiroidizm - Say 15b (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Enstitüsü, Reading, ngiltere de (A
DetaylıDoç. Dr. Cemal Niyazi SÖKMEN*
Yeni Nükleer Reaktörler: Tasar m Kriterleri Doç. Dr. Cemal Niyazi SÖKMEN* Girifl: Nükleer reaktörler halen dünyadaki elektrik üretiminin %16-17 sini sa lamaktad rlar. 50 y l aflk n bir geçmifle sahip nükleer
DetaylıDe erli Okurlar m z, Çocukluk döneminde süt ve süt ürünleri tüketmek ergenlikte sa l kl kemik geliflimine katk da bulunabilir
Ayl k Pediatri Bülteni Kas m 2008 Say 4 De erli Okurlar m z, Ayl k yay nlanan Pediatrik Yaklafl mlar bültenimizin bu say s nda ülkemizde kifli bafl na düflen günlük süt tüketiminin gere inden çok düflük
DetaylıT bbi Makale Yaz m Kurallar
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Araflt rmalar ve Etik Sempozyum Dizisi No: 50 May s 2006; s. 7-11 T bbi Makale Yaz m Kurallar Dr. Sebahattin Yurdakul ÖZGÜN ARAfiTIRMA USULE
DetaylıYARGITAY 2. HUKUK DA RES
YARGITAY 2. HUKUK DA RES 2674 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 YARGITAY 2. HUKUK DA RES E: 2005/20742 K: 2006/5715 T: 18.04.2006 M RASÇILIK SIFATI M RASIN NT KAL ZAMAN YÖNÜNDEN UYGULANACAK
DetaylıSİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır.
SAYI: 2013/03 KONU: ADİ ORTAKLIK, İŞ ORTAKLIĞI, KONSORSİYUM ANKARA,01.02.2013 SİRKÜLER Gelişen ve büyüyen ekonomilerde şirketler arasındaki ilişkiler de çok boyutlu hale gelmektedir. Bir işin yapılması
DetaylıFarkl protokollerdeki durdurma gücü oranlar n n %DD e risine etkisi
Türk Onkoloji Dergisi 9;24(1):15- Farkl protokollerdeki durdurma gücü oranlar n n %DD e risine etkisi The effect of stopping power ratios of different protocols on %DD curve Hilal ACAR 1 1 stanbul Üniversitesi
DetaylıSTRATEJ K V ZYON BELGES
STRATEJ K V ZYON BELGES BEYAZ K TAP S UNUfi Sivil toplum; demokrasi, insan haklar ve hukuk devleti kavramlar n n yerleflmesiyle ilgili taleplerden ekonomiyle ilgili endiflelere kadar sosyal yaflama dair
DetaylıT bbi At k Kontrolü P80-P82. 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2011 673
T bbi At k Kontrolü P80-P82 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2011 673 P80 Son Dört Y ll k Kontamine Kesici Delici Alet Yaralanmalar Sürveyans Melek Meltem Göksel, Özgül Taflp nar, Fatma
DetaylıÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR
ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR GUATR NED R? Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Tiroid bezi Guatr Tiroid
DetaylıGenel Yay n S ra No: 178 2010/20. Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun
Genel Yay n S ra No: 178 2010/20 ISBN No: 978-605-5614-56-0 Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun Tasar m / Uygulama Referans Medya ve Reklam Hiz. Ltd. Tel: +90.212 347 32 47 e-mail: info@referansajans.com
DetaylıDKEY TP SGORTALI YÜK AYIRICILAR
DKEY TP SGORTALI YÜK AYIRICILAR Dikey Sigortal Yük Ay r c lar Üç Faz Ayr Ayr Aç labilen FVS160 NH00 / 160A Üç Faz Birlikte Aç labilen Ç NDEK LER Özellikler Aksesuarlar Teknik Tablo Teknik Resimler Dikey
DetaylıSeramik nedir? alfabesi 6
Seramik in alfabesi 6 Seramik nedir? Seramik, en basit tarifiyle, çok yüksek s cakl kta piflirilmifl toprak demektir. Serami in tarihi, uygarl k tarihi kadar eskidir. lk serami in Milattan Önce 6000 y
Detaylı.. 95. Çeviren: Dr. Almagül sina
.. 95 Türkiye ile Kazakistan: Karfl l kl Kazan mlara Dayal Bir flbirli i Bektas Mukhamejanov * Çeviren: Dr. Almagül sina Kazakistan ba ms zl n kazand ndan itibaren, d fl politika stratejisinde çok yönlü
DetaylıAnimasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi
Otomasyon Sistemleri E itiminde Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Murat Ayaz Kocaeli Üniversitesi Teknik E itim Fakültesi, Elektrik E itimi Koray Erhan Kocaeli Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi,
DetaylıAraştırma Notu 15/177
Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon
Detaylı4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari
4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari Mustafa CER T* I. G R fi Bu yaz da 1479 say l yasaya göre yafll l l k, malullük ve ölüm
DetaylıAra rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba
1.1 Ara rman n Amac Ara rmada, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba olarak hizmet vermekte olan; 1. Bütçe ve Performans Program ube Müdürlü ü 2. Stratejik Yönetim ve Planlama
DetaylıEkonomik Durum Tespit Anketi Sonuçlar 2012-2
ISSN 133-183X STANBUL SANAY ODASI Ekonomik Durum Tespit Anketi Sonuçlar 212-2 STANBUL SANAY ODASI Ekonomik Durum Tespit Anketi Sonuçlar 212-2 fiubat 213 ISSN: 133-183X ISBN: 978-65-137-234-1 (Bas l ) ISBN:
DetaylıBüyümenin zlenmesi. Prof. Dr. Oya Ercan
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Sa lam Çocuk zlemi Sempozyum Dizisi No: 35 Ekim 2003; s. 251-26 Büyümenin zlenmesi Prof. Dr. Oya Ercan Büyümenin izlenmesi pediatri prati
DetaylıYEM Ödülleri 2008 YEM M MARIN LK YAPISI ÖDÜLÜ ALTIN ÇEKÜL YAPI ÜRÜN ÖDÜLÜ YEM MEDYA ONUR ÖDÜLÜ YEM M MAR TASARIM ÖDÜLLER www.yemodul.com YEM Ödülleri 2008 YEM M MARIN LK YAPISI ÖDÜLÜ ALTIN ÇEKÜL YAPI ÜRÜN
DetaylıYay n No : 2351 letiflim Dizisi : Bask Aral k 2010 STANBUL
(FELSEFE, HUKUK, ÇALIfiMA EKONOM S, KENTLEfiME VE ÇEVRE, MAL YE) D S PL NLERARASI YAKLAfiIMLA NSAN HAKLARI ED TÖR: SELDA ÇA LAR Yay n No : 2351 letiflim Dizisi : 1162 1. Bask Aral k 2010 STANBUL ISBN 978-605
Detaylıstandartlar Standartlar ve Sertifikalar sertifika
standartlar Standartlar ve Sertifikalar sertifika Standartlar ve Sertifikalar.1. Genel Önceki bölümlerde paslanmaz çeliklere ait pek çok özellikler, standartlar ve karfl l klar hakk nda baz bilgiler verilmiflti.
DetaylıTÜRK YE DE A LE Ç fi DDET Ülke Çap nda Kriminolojik-Viktimolojik Alan Araflt rmas ve De erlendirmeler
1 TÜRK YE DE A LE Ç fi DDET Ülke Çap nda Kriminolojik-Viktimolojik Alan Araflt rmas ve De erlendirmeler stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku ve Kriminoloji Araflt rma ve Uygulama Merkezi 2003
DetaylıDR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i
I DR. NA L YILMAZ HEMfiEHR K ML Kastamonulular Örne i II Yay n No : 2039 Sosyoloji : 1 1. Bas - Ekim 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-936 - 1 Copyright Bu kitab n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m
DetaylıEVOK Güvenlik in hedefi daima bu kalite ve standartlarda hizmet sunmakt r. Hasan ERDEM R. Mustafa AL KOÇ. Yönetim Kurulu Baflkan.
EVOK Güvenlik, ülkemizde büyük ihtiyaç duyulan güvenlik hizmetlerine kalite getirmek amac yla Mustafa Alikoç yönetiminde profesyonel bir ekip taraf ndan kurulmufltur. Güvenlik sektöründeki 10 y ll k bilgi,
DetaylıDegisimi_Yonetmek 4/19/10 5:12 PM Page 1 De iflimi Yönetmek
De iflimi Yönetmek Cep Yönderi Dizisi Cep Yönderi Dizisi yöneticilerin ifl yaflam nda her gün karfl laflt klar en yayg n meydan okumalara ivedi çözümler öneriyor. Dizi içinde yer alan her kitapta, güçlü
Detaylı