Doğal Anti-karsinojenler, Analizleri ve Yapı-etkinlik Bağıntıları

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Doğal Anti-karsinojenler, Analizleri ve Yapı-etkinlik Bağıntıları"

Transkript

1 Yüksek Lisans Semineri ÇMÜ FBE Kimya Anabilim Dalı Hazırlayan: MELEK TERCA Danışman: Prof. Dr. MEHMET AY Doğal Anti-karsinojenler, Analizleri ve Yapı-etkinlik Bağıntıları

2 İçerik Kanser nedir? (Tümör, kanser hücreleri) Kanser nasıl oluşur? (Genetik hasara neden olan faktörler) Kanserin evreleri Kanser nasıl yayılır? (Metastaz, Anjiogenez) Kanser tedavisi Kanser oluşumunun hücre döngüsünde yeri Hücrenin yaşam döngüsü (evreleri) Apoptozis nkogen, p53, RB Antikarsinojenler Fitokimyasallar, CX-2 inhibitörleri, Antioksidanlar Kanser tedavisinde doğal ürünlerin rolü (Taxol, Vinca alkaloidleri) Kematerapötik ajanlar Kematerapötik ajanların etki mekanizmaları Doğal kematerapötik ajanlar İzlenecek yöntem Antikarsinojen aktivite ve belirleme yöntemleri MTT testi

3 Kanser nedir? Vücutta hızlı ve kontrolsüz bir biçimde anormal hücrelerin oluşması ve bunların bir araya gelerek tümör oluşturması (kümeleşmesi) veya tüm vücutta çoğalma göstererek, farklı bölgelerde anormal hücrelerin büyümesini başlatması olarak tanımlanır.

4 Tümör İyi huylu tümör (benign) Kötü huylu tümör (malign) -Başlangıç bölgeleriyle sınırlı kalır. (Komşu dokulara yayılmazlar) -Yavaş çoğalan hücrelerden oluşur. -Kist, siğil, ben -Tamamen çıkarıldıklarında tekrarlamazlar. -Komşu organ ve dokulara yayılırlar. -Hızla büyüyen anormal hücrelerden oluşur. -Genetik yapıları bozulmuş olduğu için anormal proteinler üretirler. -Kemik doku ile karşılaştıklarında onu bile eritirler.

5 A:Apoptozis Erken evrede yakalanmış bir böbrek tümörünün anatomik görünümü İlerlemiş evrede bir böbrek tümörünün anatomik görünümü B:Gelişigüzel çoğalma (Apoptozisten uzak dururlar)

6 Kanser hücreleri; Tek bir hücreden gelişebilme (klonalite) Çevresel faktörlerden bağımsız ve kontrolsüz çoğalabilme (otonomi) ormal yapı ve fonksiyonların değişimine uğrama (anaplazi) ve Bulundukları dokulardan ayrılarak uzak organlara yerleşebilme (invazyon ve metastataz) özellikleri nedeniyle normal hücrelerden ayrılırlar.

7 Kanser Çeşitleri Ağız kanseri Lenf bezi kanseri Akciğer kanseri Lösemi kanseri Beyin kanseri Meme kanseri Böbrek kanseri Mesane kanseri Cilt kanseri Mide kanseri Deri kanseri Pankreas kanseri Gırtlak kanseri Prostat kanseri Kalın barsak kanseri Rahim ağzı kanseri Karaciğer kanseri Testis kanseri Kemik kanseri Tiroit kanseri Kolon kanseri Anormal hücrelerin (kanser hücrelerinin) köken aldığı organa göre hastalık adlandırılır.

8 Kanser nasıl oluşur? Hücrenin tüm fonksiyonları kromozomlarda yer alan genler tarafından düzenlenir.!!!! Genetik bir hasar meydana geldiğinde!!!! ormal hücre 1-Hücre hasarı tamir etmeye çalışır. 2-Tamir edemezse büyüklüğüne ve yerine bağlı olarak ya Ya da maliyn transformasyonla sonuçlanır. Kanserli hücre Hücre ölümü gerçekleşir

9 Genetik hasara neden olan faktörler İç Faktörler Dış faktörler Mutasyonlar (okta mutasyonu:bir DA baz çifti değişikliği, yanlış aminoasit ve yanlış protein oluşumundan dolayı tümörigenez başlar) Virüsler (Viral DA oluşumu ile prooncogenlerden oncogenler oluşur ve tümör baskılayıcı gene zarar vererek tamamen yeni bir gen oluşumuna sebep olur.) Genetik materyal kaybı ya da fazlası Bakteriyel enfeksiyonlar (DA nın eşlenmesi veya tamiri (Helicobacter pylori, mukoza kaplı esnasında baz sayısında değişiklik) lenfatik dokulara zarar vererek mide kanseri riskini artırır) Epigenetik değişiklikler (DA bazlarının Kimyasallar (Aromatik aminler ve metillemesi, asetillemesi, oksidasyonu azo boyaları, polisiklik aromatik vb.) hidrokarbonlar, amitler vb.) Radyoaktivite (α veya β parçacıkları, gama ve X-ışınları ile serbest radikal oluşumu ile DA da kırılmalar, parçalanmalar)

10 Özel Tümör Türleri ile ilgili Genler Kanser Türü İlgili gen Meme BRCA1, BRCA2, ATM, Her2/neu Lenf c-myc Kolon MLH1, MSH2, MSH6 Akciğer EGFR (Erb-1), HER2/neu (Erb2), HER3 (Erb-3), HER4 (Erb-4) BCR-ABL Miyelojen (Kemik iliğinde oluşan) lösemi Cilt CDK2, BCL-2 Endotel VEGFR, VEGFR2 Çeşitli p53 Tumor suppressor protein, PKA, VEGFR2, PDGF, PGGFR

11 Kanserin Evreleri 1.Evre:Kanser hücreleri normal hücrelerden ayırt edilebilirler. Kanser hücreleri halen bölgeseldir ve tümörün cerrahi olarak alınması ile tam bir tedavi mümkündür. 2.Evre: Tümör büyüklüğü artar. Kanser hücreleri yakın çevresindeki lenf düğümlerine ulaşabilir ve dokulara yayılma eğilimindedir. 3.Evre: Tümör çevre bölgelere doğru ilerler. 4.Evre:Tümörler vücudun diğer bölgelerine yayılır.

12 Kanser nasıl yayılır? Kanser Metastatik yayılma (Primer tümörden uzakta, Primer tümöre benzeyen Yavru tümörler oluşması) Lokal yayılmalar (Tümör bulunduğu organda yayılır) -Hücreler arası boşluklara -Lenfatik sistem ile metaztaz -Lenfatik damarlarla yayılma -Kan damarları ile yayılma -Kan damarları ile yayılma Anjiogenez: Tümör hücrelerinin daha fazla büyüyebilmek için damarlanmaları

13 Tümör angjiogenezi, kanserli hücrelerin kendilerini çevreleyen normal dokuya sinyaller yayan moleküller salgılaması ile başlar. Anjiogenez Tümör büyüyüp genişleyebilir Metastaz olayı anjiogenez ile kolaylaşır!

14 Deney hayvanlarından alınan kanserli hücreler, normal bir hayvandan alınan ve cam bir kapta 1-2 hafta kadar canlı tutulabilen bir organa aktardıklarında, kanserli hücre kütlelerinin 1-2 mm çapa kadar büyüdüklerini ve büyümelerinin bundan sonra durduğu gözlenmiştir. Bu deney sonucunda anjiogenez olmadan kanserin büyümesinin durduğu saptanmıştır!

15 Kanser tedavisi Cerrahi: Tümörün cerrahi olarak alınır. Metastaz yapabilecek primer tümörler dışındaki lenf nodları da çıkarılır. Radyoterapi:X-ışınları ve gamma ışınları gibi etkiyebilecek radyofarmasötikler ile tümörlerin parçalanması (Işın tedavisi) Kemoterapi**: Tümöre zarar verecek veya büyümesini engelleyecek seçici düşük molekül kütleli ilaçların kullanımı. (ptimal dozlarda uygulanabilecek ilaç belli oranda kanser hücresi öldürürken kemik iliği, barsak mukozası gibi normal hücrelerde de toksik etki yapabilir)

16 Kanser oluşumunun hücre döngüsünde yeri

17 Hücrenin yaşam döngüsü G1=Hücre stoplazma ve yüzey olarak büyür. Hücrenin normal metabolizması devam eder. S =Hücre bölünme mesajını almıştır. Kromozomlar(DA lar) ve sentrozomlar kendini eşler. Sitokinez: Sitoplazma bölünmesi Karyokinez: Çekirdek bölünmesi G2=Bölünme sırasında kullanılacak enzimler, proteinler ve ATP enerjisi sentezlenir.

18 Vücuttaki hücrelerin çoğunluğu G0 olarak adlandırılan dinlenme evresindedir. G evresindeki hücreler normalde bölünmeyip ancak uygun uyarılar geldiğinde hücre döngüsüne girerler. ormal dokulardaki hücre dengesini sağlayan önemli bir olay da mitozun tersi yönünde ve tıpkı mitoz gibi genetik olarak planlanmış hücre ölümüdür. (Apoptozis)

19 Hücrenin yaşam döngüsü evreleri Apoptozis Hücre ölümü Çoğalmayan hücre havuzu G0 Farklılaşan hücreler Çoğalan hücre havuzu

20 Apoptosis (hücre ölümü)

21 nkogen Antionkogen Proonkogen: Mutasyona Tümör baskılayıcı gen uğradığında veya zarar gördüğünde kansere neden olabilecek normal -Hücre çoğalmasının inhibisyonunda (p53-prb gibi) hücre geni -Apoptozisin indüklenmesinde nkogen: Kanseri (p53) rol oynarlar. başlatabilecek, mutasyona uğramış gen *Bu genlerin kayıpları çoğu *nkogenler bazı durumlarda zaman kontrolsüz hücre (nokta mutasyonu) gen çoğalması ile sonuçlanır. tarafından kodlanan proteinde değişikliğe neden olabilmekte ve bu şekilde aktive olmaktadır.

22 P53 ve RB Hücrenin her bölünmesinde belli miktarlarda DA baz kayıpları (yaklaşık 50 kbp) meydana gelir. ormal hücrelerde bu kayıplar yaklaşık 8-10 kbp büyüklüğüne ulaştığında (M1) hücre bölünmesi durur ve yaşlılık başlar. Bölünmenin durdurulması işleminde DA hasarı kontrol noktalarında etkili olan ve bu hasarları algılayan p53 ve RB proteinlerinin rol aldığı düşünülmektedir. RB1 geni: Hücre döngüsünün kontrolünde yer alan p105-rb proteinini kodlar.

23 P53 geni *Tümörlerin %50 sinde mutasyona uğrar. *ormal hücrelerde DA hasarının oluştuğu durumlarda (ör: UV) p53 proteini aktif hale gelir. Hücre döngüsünde G1, bazen de S fazını uzatarak DA onarımı için zaman kazandırır. Hasar bu dönemde onarılırsa Hücre döngüsü devam eder ve normal hücreler oluşur. onarılamazsa p53 inaktif Kanser gelişimi p53 aktif Apoptozis

24 p53 ve RB proteinlerinin fonksiyonlarının bozuk olduğu hücrelerde M1 noktasından sonra devam eden bölünmeyle genetik kararsızlık başlar. DA baz kayıpları kbp e ulaştıktan sonra genetik kararsızlık çok fazla artar ve bu aşamada ancak telomeraz enzim aktivitesi kazanabilen hücreler (bazı tümör hücreleri) sonsuz çoğalma yeteneği kazanırlar.(ölümsüzleşme)

25 Antikarsinojenler Kanser kemoterapötik ajanların bilenen sınıflarının (Azotlu türler, oksazafosforinler, Aziridinler, Epoksitler, Metansülfonatlar, itrozoüre, Platin kompleksleri Siklopropanlar) yüzlerce farklı kimyasal formları sentezlenmiştir. Yaygın olarak bu ajanların etkin dozu neredeyse toksik dozla aynı orandadır!! Bu durum ajanların selective (seçici) olmamasından kaynaklanmaktadır.

26 Antikarsinojenler Sentetikler Doğal ürünler Fitokimyasallar Yarı sentetikler

27 Fitokimyasalların Temel Etkileri DA nın onarılması Serbest oksijen radikallerini kafesleyici etki Hücre döngüsü Apoptozis Antioksidan Metastaz inhibisyonu Anjiyogenez inhibisyonu CX-2 inhibisyonu

28 CX-2 İnhibitörler CX-1 ve CX-2 : Siklooksijenaz enzimleri Arashidonik asitten prostaglandinlerin sentezinin ilk basamağını katalizlerler CX-1 -ormal fizyolojik faaliyetleri kontrol eden prostaglandinlerin sentezinden sorumludur. -ormal dokuların çoğunda bulunur. CX-2 -eoplastik (tümörlü) dokularda prostaglandinlerin sentezini artırır. -ormal dokularda rastlanmaz.

29 Yapılan laboratuar denemelerinde seçici CX-2 inhibitörlerinin tümörlü dokuların -oluşumunu -büyümesini -metastazını (yayılmasını) azalttığı gözlenmiştir. S S H2 H3C CF3 CH C CH3 H3C Rofecoxib (VioxxTM) Celecoxib (CelebrexTM) Aspirin

30 Antioksidanlar Serbest radikalleri tutucu özelliktedirler. Genomlar da dahil olmak üzere hücre bileşenlerinin zarar görmelerini önlerler. H H2 + guanin H H H H H2 H H H oksidasyon H H2 8- hidroksiguanin H

31 Prototip ilaçlar Geliştirilir Modifiye edilmiş ilaçlar Yeni prototiplere duyulan ihtiyaç! Yeni potansiyel kemoterapötik ajanların dizaynı için kullanılacak (doğal ürünlerden sağlayabileceğimiz) yeni prototipler??

32 Kanser Tedavisinde Doğal Ürünlerin Rolü

33 Vinca alkoloidleri Kanser tedavisinde en başarılı olunan bitki materyali Madagascar periwinkle, cezayir menekşesi (Vinca rosea) bitkisinden yan bileşen olarak izole edilen alkaloidleridir. (Lösemi tedavisi) İzole edilen alkaloidlerinden - Vincaleukoblastine (Vinblastine) - Leurocristine (Vincristine) günümüzde ticari olarak ekstrakte edilmektedir.

34 Vinblastine ve Vincristine yapıları arasında çok küçük bir fark olmasına rağmen, klinik olarak Vincristine Vinblastine den daha önemlidir. (Çocuk lösemisinin tedavisinde kullanılır) Ticari özütlerini elde etmek pahalı ve zor bir süreçtir. Ancak kimyasal olarak metilin yüksetgenmesi ile Vinblastin i Vincristine dönüştürmek mümkündür.

35 H H H3C CMe H R H H Et R1 H R2 R2 Vinblastine (VelbeTM) Me Me CMe Vincristine (ncovintm) CH Me CMe Vindesine (EldesineTM) Me H2 H R R1

36 Vinblastine Vincristine Metil grubunun kimyasal olarak formil grubuna yükseltgenmesi ile elde edilir. (Kimyasal yöntemlerle yarısentetik diğer analoglar elde edilebilir.) Vinca alkaloidleri hücre-döngüsü-spesifik sınıftadırlar. *Metafaz evresinde hücre-döngüsünü durdurucu etki yaparak mitozu bloke ederler.

37 Taxol 1960 da CI (ational Cancer Institute) tarafından taxanlar keşfedilmiştir de Paclitaxel (TaxolTM) Taxus brevifolia bitkisinin iğne ve kabuklarından elde edilmiştir. (ldukça komplex tetrasiklik diterpendir, izole etmesi güçtür, ayrıca Taxus brevifolia ekstraktı sitotoksiktir larda saf paclitaxel in klinik önemi anlaşılmıştır ve analogları sentezlenmiştir. *Docetaxel (TaxotereTM) ise paclitaxelin yarı sentetik analoğudur ve toksik özellikleri yakındır.

38 Sentetik ester fragmani Baccatin R1 R H CH3 H3C H CH3 CH3 H H H Paclitaxel (TaxolTM) Docetaxel (TaxotereTM) R C.Ph C..C(CH3)3 Ac.C.Ph R1 C.CH3 H

39 TaxolTM meme ve yumurtalık kanseri tedavisinde kullanılmaktadır. Paklitaxel tübülin dimerlerinden mikrotübül toplanmasını artıran yeni bir antimikrotübül ajanıdır. Depolimerizasyonu önleyerek mikrotübülleri stabilize eder. Hücre döngüsü boyunca anormal mikrotübül demetlerinin oluşumunu indükler. Bu ilaçlar topoizomeraz II enzimi ile yapılan DA sentezi ve yenilenmesini inhibe ederler. *Topoizomeraz: modify DA topology by their ability to break and reseal the DA strands.(iplik)

40 Terapötik aktivite Bitkiden izole edilen bileşiklerden elde edilen ilaç, bitki ilacının ham hali ile aynı klinik sonuçları vermeyebilir. **Çoğunlukla toplam aktivite (terapötik aktivite) bileşenlerin tek başına gösterdikleri aktiviteden fazladır. Yani bitki özütünün bir fraksiyonu belirli bir biyolojik aktivite gösterirken, aktif olduğu düşünülen bileşik tek başına aktivite göstermiyor olabilir. Terapötik Terapötik aktivite aktivite == Maksimum Maksimumtolere tolereedilebilir edilebilirdoz doz Minimum Minimumetkin etkindoz doz

41 Kematerapötik ajanlar Alifatik, aromatik azotlu türler ksazafosforinler Konjuge azotlu türler Aziridinler Epoksitler Platin kompleksleri (Pt(H3)2(Cl)2)

42 Kematerapotiklerin Etki Mekanizmaları Konjuge azotlu türler Cl H H Cl Guanin Klormetin yapisi (Mustin) Cl HCH2CH2CH2C Cl Klorambusil (LeukeranTM) (Lösemi tedavisinde bilinen en az toksik azotlu tür) H2

43 :7-Guanine-DA Cl R R Cl Cl Structure of chlormethine (mustine) H H Guanine R Guanine Tekrar DA R DA Guanine H Cl DA nin alifatik azotlu türlerle cross-linking mekanizmasi (R:Alkil) :7-Guanine-DA Cl CH2 R R Cl Diger klor da kopar Cl DA nin aromatik azotlu türlerle cross-linking mekanizmasi (R:Farkli fonksiyonel gruplar)

44 ksazafosforinler Cl H P H H Cl TM Siklofosfamit (Endoxana H P Cl ) P Böbrek H2 Cl Cl H Biyooksitlenme Cl H H2 H P Acrolein (Mesna ile nötralize edilir) Cl P H Cl Cl Fosforamit türü Cl Siklofosfamitin aktivasyonu ile DA cross-linkini saglayan fosforamit türünün ve toksik yan ürün akroleinin olusum mekanizmasi

45 HS CH2CH2 S3-a+ Mesna (UromitexanTM) - H H S3-a+ H S3-a+ S S Acrolein HS CH2CH2 S3-a+ Mesna + H ötralize ürün

46 itrozoüreler CH2Cl CH2Cl R2 + C R2 H H H+ DA-u: R2= CH2CH2Cl veya siklohekzan R2=Siklohekzan, Lemustine(CeeUTM) DA-u-CH2-CH2-u-DA Bisalkillenmis DA ürünü -2 -H2 DA-u: Cl-CH2-CH2-u-DA Monoalkillenmis DA ürünü Kloro etil karbanyumu oluşumu ile DA nın alkillenmesi Lemustine meme ve kolon kanseri tedavisinde kullanılır.

47 Doğal antrakinon antitümörler H H CH3 CH3 CH3 H H CH3 H H3C H H H3C H H2 H3C Daunarubicin (DaunoXomeTM) H3C CH3 CH3 H Aclarubicin Aclarubicin Streptomyces galilaeus mikroorganmasından elde edilen bir metabolittir ve akut lösemi hastalarında kullanılır.

48 DĞAL KEMTERAPÖTİK AJALAR Alkaloidler R Kinolin Terpenler (monoterpen, steroid, karotenoid) H H Fenolik bileşikler H H Ca + - H H H Antosiyanidin H H H Flavonlar Stilbenler H H Katesin Polifenolikler Flavanoidler Antosiyanidinler H H Resveratrol H Kersetin H

49 İzlenecek Yöntem

50 Tüm bileşenleri içeren bir karışımdan istenilen bir bileşik grubunu ayırmak oldukça zorlu bir işlemdir. Bu bileşikler genellikle toplam kütlenin % ini (1ppm) oluşturur. İkincil metabolitler, küçük ve kimyasal olarak daha karmaşık yapıda oldukları için ve proteinler, nükleik asitler, karbonhidratların oluşturdukları homojen karışımda bulunduklarından ayrılmaları oldukça zordur.

51 Bitki Toplama ve Herbaryum Tanimlamasi Analize Hazirlik (Kurutma, ögütme) Özütleme Uçucu yaglarin eldesi (eo Clavenger) Biyoaktiflik Denemeleri Metanol (Kademeli özütleme) Sokshelet Bilesenlerin GC-MS ile Analizi MS Biyoaktiflik Denemeleri Deristirme Sivi-sivi Özütlemesi (Hekzan-EtAc-n-BuH-Su) Biyoaktiflik Denemeleri (Her bir özüt için ayri ayri) Kromatografik Ayirma (Hizli kolon, TLC, HPLC) Ayirma Islemleri Biyoaktiflik Denemeleri Saf Etken Bilesik Analizi

52

53 Aktif Bileşen Analizleri Kromatografik Yöntemler Spektroskopik Yöntemler İnce Tabaka Kromatografisi Kolon Kromatografisi Sıvı Kromatografisi HPLC Gaz kromatografisi MS MR (1H,13C ve 2D MR) IR UV

54 Antikarsinojen Etki Sitotoksik ajan tümör hücreleri üzerinde in vitro olarak toksiktir ve bu toksisite in vivo olarak tümör hücrelerinden geçerek transfer ediliyorsa bu durumda ajanın antitümör aktiviteye sahip olduğu söylenir. Antikarsinojen terimi ise klinik denemelerle tümör hücrelerine karşı toksik özellik gösteren materyaller için kullanılır.

55 Antikarsinojen Aktivite Belirleme Yöntemleri Metod Uygulaması Tümör hücrelerinin çoğalmasının inhibisyonu HL-60, HCT-8, MDA-MB-435 ve SF-295 hücrelerine karşı karışımın sitotoksisitesi incelenir. Hücreler 96 kuyucuklu plakalara (100µL ortam) yerleştirilir.24 saat sonra DMS ile seri seyreltmeler (0.02 den 25.0 µg/ml ye) yapılır ve 72 saat inkübasyona bırakılır. İnkübasyondan sonra plakalar santrifij edilir ve ortam (150µL, 0.5 mg/ml MTT içeren) ortamla değiştirlir. 3 saat sonra MTT formazan ürünü 150µL DMS ile çözülür ve 595 nm de absorbansı okunur. Hücre yaşayabilirliği triptofan mavisi atılma testi ile belirlenir. Sıvı bölüntüler 24 saat sonra hücre kültüründen alınır ve triptofan mavisi boyasını içeren hücreler eubauer bölmelerinde sayılır. Trypan blue atılma testi DA sentezi ölçümü Hücre döngüsü dağılımı ve DA fragmentasyon analizi 10 µl 5-bromo-20-deoxyuridine (BrdU) her bir kuyucuğa eklenir ve ilaç ile muamele edilmeden 24 saat önce, 3 saat 37 oc da inkübe edilir. DA ile birleşmiş BrdU miktarını analiz etmek için hücreler alınır ve 2 saat oda sıcaklığında kurumaya bırakılır. BrdU ile birleşen hücreler diaminobenzidin kromojeni kullanılarak direk peroksidazla sınıflandırılır. BrdU pozitifliği tespiti ışık mikroskobu ile yapılır. (1 örnek için 200 hücre sayılır) HL-60 hücreleri, 24 saat 37oC da ışıksız ortamda hücre yıkımı çözeltisinde (lysis) (0.1% citrate, 0.1% Triton X-100, ve 50 µg/ml propidium İodide içerir) inkübe edilir. Hücre floresansı sitometre kullanarak belirlenir.

56 MTT Testi Method of Transcriptional and Translational (Kopyalama ve Aktarma Yöntemi) MTT her bir hücre çoğalmasının miktarını ve hücre topluluğunda hücre yaşayabilirliğini belirtmek için kullanılır. Bu test bitki ekstraktlarının biyogüvenliğini in vitro test etmede geniş bir kullanıma sahiptir.

57 MTT yöntemiyle bir hücre topluluğundaki canlı hücrelerin oranı kolorimetrik (çeşitli kimyasal materyaller ile su içindeki bileşikleri tanımlamaya yarayan kitler ile yapılabilen, renk değişimi gözlenmesine dayanan işlem) yöntemle kantitatif olarak belirlenebilir. MTT yöntemi, sağlam hücrelerde mitokondrinin MTT boyasının tetrazolium halkasını parçalayabilmesi ilkesine dayanmaktadır.

58 Bu reaksiyon mitokondrial bir enzim olan süksinat dehidrogenaz enziminin aktivitesine bağlıdır. Tetrazolium halkasının parçalanması sonucu soluk sarı renkli MTT boyası koyu mavi-mor formazan ürününe dönüşmektedir. Sonuç olarak canlı ve mitokondri fonksiyonu bozulmamış hücreler mor renkte boyanmakta, ölü ya da mitokondri fonksiyonu bozulmuş hücreler boyanmamaktadır. Bu yöntem hücrelerin MTT boyasıyla inkübasyonu, presipte reaksiyon ürününün çözünür hale getirilmesi ve reaksiyon ürününün kolorimetrik olarak ölçümü basamaklarından oluşmaktadır.

59 100 mg MTT 10 ml hacimde PBS(Phosphorylated buffer solution- Fosforile edilmifl tampon) içinde çözülerek %0.5 lik (10 mg/ml konsantrasyonda) stok MTT solüsyonu steril ve karanlık koşullarda hazırlanır. 96 kuyucuklu kültür plaklarına ekilen ve değişik toksik ve/veya koruyucu ajanların değişik dozlarıyla karşılaştırılan kültürlere hedeflenen inkübasyon süresinin sonunda10 ml/kuyucuk hacimde MTT solüsyonu eklenir. Kültür plakları alüminyum folyo ile sarılarak %5 karbondioksitli nemli hava içeren karbondioksit inkübatöründe 37 C sıcaklıkta 4 saat süreyle tutulur.

60 İnkübasyon süresinin sonunda faz-kontrast inverted mikroskop altında canlı hücrelerde mor renkte formazan kristallerinin oluştuğu, ölü hücrelerin ise boyanmadığı gözlenir. Kültür plağı, 1250 rpm hızda 5 dk süreyle santrifüj edilir. Santrifüj sonrası çökelti atılır. Formazan kristallerini çözünür duruma getirmek için solubilizasyon çözeltisi 100 ml/kuyucuk hacimde eklenir. Bu solüsyon isopropranol içinde 0.04 HCl solüsyonundan oluşur ve oda sıcaklığında saklanmalıdır.

61 Kültür plağı Hematoloji laboratuvarlarında bulunan ELISA plak okuyucusuna konularak absorbans değerleri 450 nm dalga boyunda okutulur. Referans dalga boyu olarak 650 nm dalga boyu kullanılır. Kontrol ve hasta grubunda canlı oranı absorbans değerleri karşılaştırılarak belirlenir.

62

63

64 Kaynaklar

Hücre Proliferasyonu ve Testleri

Hücre Proliferasyonu ve Testleri 1 Hücre Proliferasyonu ve Testleri Normal Hücre Çoğalması Normal dokularda, hücre bölünmesi ve çoğalması organizmanın devamlılığı için bir gereklilik;r. Hücre çoğalmasının olması gerekenden farklı olması

Detaylı

Kanser Tedavisi: Günümüz

Kanser Tedavisi: Günümüz KANSER TEDAVİSİNDE MOLEKÜLER HEDEFLER Doç. Dr. Işık G. YULUĞ Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü yulug@fen.bilkent.edu.tr Kanser Tedavisi: Günümüz Geleneksel sitotoksik ilaçlar ve

Detaylı

ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ

ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ Seçici gen ifadesi embriyonun gelişmesini sağlayan 4 temel işlevi denetler: 1. Hücre çoğalması 2. Hücre farklılaşması 3. Hücre etkileşimleri 4. Hücre hareketi HÜCRE

Detaylı

KANSER EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ

KANSER EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ KANSER EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ Gökhan Erdem GATA Tıbbi Onkoloji BD 19 Mart 2014 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi, 19-23 Mart 2014, Antalya EPİDEMİYOLOJİ Epidemiyoloji, sağlık olaylarının görünme

Detaylı

Rahim ağzı kanseri hücreleri doku kültürü mikroskopik görüntüsü.

Rahim ağzı kanseri hücreleri doku kültürü mikroskopik görüntüsü. Doç.Dr.Engin DEVECİ HÜCRE KÜLTÜRÜ Hücre Kültürü Araştırma Laboratuvarı, çeşitli hücrelerin invitro kültürlerini yaparak araştırmacılara kanser, kök hücre, hücre mekaniği çalışmaları gibi konularda hücre

Detaylı

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ 15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden

Detaylı

MEME VE KOLON KANSERİ HÜCRELERİ İLE OLUŞAN ANJİYOGENEZİN PROPOLİS YOLUYLA İNHİBİSYONU PROF.DR. ÇİĞDEM YENİSEY ADÜ TIP FAK. TIBBİ BİYOKİMYA AD

MEME VE KOLON KANSERİ HÜCRELERİ İLE OLUŞAN ANJİYOGENEZİN PROPOLİS YOLUYLA İNHİBİSYONU PROF.DR. ÇİĞDEM YENİSEY ADÜ TIP FAK. TIBBİ BİYOKİMYA AD MEME VE KOLON KANSERİ HÜCRELERİ İLE OLUŞAN ANJİYOGENEZİN PROPOLİS YOLUYLA İNHİBİSYONU PROF.DR. ÇİĞDEM YENİSEY ADÜ TIP FAK. TIBBİ BİYOKİMYA AD GİRİŞ Tümörlerin yayılımının ve uzak organlara metastaz yapmasının

Detaylı

MAIA Pesticide MultiTest

MAIA Pesticide MultiTest MAIA Pesticide MultiTest GIDALARDA PESTİSiT KALINTILARI İÇİN AB MAKSİMUM KALINTI LİMİTLERİ İLE UYUMLU ÇOKLU KALINTI TARAMA TESTİ Microplate Acetylcholinesterase Inhibition Assay (MAIA) katı veya sıvı gıda

Detaylı

CANLILARDA ÜREME. Üreme canlıların ortak özelliğidir. Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir

CANLILARDA ÜREME. Üreme canlıların ortak özelliğidir. Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir CANLILARDA ÜREME EYLÜL 3.HAFTA MİTOZ VE EŞEYSİZ ÜREME Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir Üreme canlıların ortak özelliğidir 3 4 Canlılar hücrelerden meydana gelir

Detaylı

KANSER GELİŞİMİ VE RİSK FAKTÖRLERİ DR BURÇAK ERKOL HAYDARPAŞA NUMUNE EAH TIBBİ ONKOLOJİ 05.02.2014

KANSER GELİŞİMİ VE RİSK FAKTÖRLERİ DR BURÇAK ERKOL HAYDARPAŞA NUMUNE EAH TIBBİ ONKOLOJİ 05.02.2014 KANSER GELİŞİMİ VE RİSK FAKTÖRLERİ DR BURÇAK ERKOL HAYDARPAŞA NUMUNE EAH TIBBİ ONKOLOJİ 05.02.2014 Tümör Kötü huylu-iyi huylu tümörler İyi huylu tümörler genellikle yayılma sıçrama yapmazlar Kötü huylumaligntümörlerin

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #7

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #7 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #7 1) 48 saat karanlıkta bekletilen bir saksı bitkisinden bu sürenin sonunda bir yaprak kopartılmış (1. yaprak) ve bitki aydınlık ortamda 12 saat bekletilmiştir. Bu sürenin sonunda

Detaylı

Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü ANTİOKSİDANLAR

Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü ANTİOKSİDANLAR Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü ANTİOKSİDANLAR ANTİOKSİDANLAR Aktif oksijen türevleri (ROS) normal metabolizma sırasında vücudumuzun ürettiği yan ürünlerdir. Ancak bazı dış kaynaklardan da serbest

Detaylı

ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ

ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ YÖNTEM YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİBİ Fenolik maddeler uçucu özellik göstermeyen safsızlıklardan distilasyon işlemiyle ayrılır ve ph 7.9 ± 0.1 de potasyum ferriksiyanür

Detaylı

HÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ

HÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ HÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ *Hücrenin yaşam döngüsü: Hücrenin; bir bölünme sonundan, ikinci bir bölünme sonuna kadar olan zaman sürecinde; geçirdiği yaşamsal olaylara hücrenin yaşam döngüsü denir. Hücreler,

Detaylı

Şekil 1. Mitoz bölünmenin profaz evresi.

Şekil 1. Mitoz bölünmenin profaz evresi. KONU 9. HÜCRE BÖLÜNMESİ MİTOZ BÖLÜNME Mitoz bölünme tek hücreli canlılardan, çok hücreli canlılara ve insana kadar birçok canlı grubu tarafından gerçekleştirilebilir. Mitoz bölünme sonunda bölünen hücrelerden

Detaylı

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara

Detaylı

Doç. Dr. Fatih ÇALIŞKAN Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fak. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği EABD

Doç. Dr. Fatih ÇALIŞKAN Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fak. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği EABD BİYOUYUMLULUK (BIO-COMPATIBILITY) 10993-1 Bir materyalin biyo-uyumluluğunun test edilmesi için gerekli testlerin tümünü içerir. (Toksisite, Hemoliz, sitotoksisite, sistemik toksisite,...vs.) Hammaddelerin

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 10. Sınıf 1 MİTOZ BÖLÜNME EŞEYSİZ ÜREME

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 10. Sınıf 1 MİTOZ BÖLÜNME EŞEYSİZ ÜREME YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 10. Sınıf 1 MİTOZ BÖLÜNME EŞEYSİZ ÜREME Hücre döngüsü uzun bir interfaz ve kısa bir bölünme evresinden oluşur. Hücre bölünmesi tüm canlılarda büyüme, gelişme ve onarım sağlar.

Detaylı

Anahtar Kelimeler: Apoptoz, Hücre döngüsü, Kanser kök hücresi, Multiselüler tümör sferoid, Prostat,Trabectedin

Anahtar Kelimeler: Apoptoz, Hücre döngüsü, Kanser kök hücresi, Multiselüler tümör sferoid, Prostat,Trabectedin [PS14] Trabectedin in (Yondelis; ET-743) CD133+/ CD44+ İnsan Prostat Kanser Kök Hücresi Üzerindeki Etkilerinin İki Boyutlu (2D) ve Üç Boyutlu (3D) Sistemde İncelenmesi Eda Açıkgöz 1, Ümmü Güven 2, Fahriye

Detaylı

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı,

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, MİTOZ Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, sitoplazma ve çekirdekten meydana gelmiştir. Hücreler büyüme ve gelişme sonucunda belli bir olgunluğa

Detaylı

Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri...

Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri... Kanser Nedir? Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri... Kanser, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından birisi. Sık görülmesi ve öldürücülüğünün yüksek olması nedeniyle de bir halk

Detaylı

Canlılarda mitoz, amitoz ve mayoz olmak üzere üç çeşit bölünme görülür.

Canlılarda mitoz, amitoz ve mayoz olmak üzere üç çeşit bölünme görülür. HÜCRE BÖLÜNMELERİ Canlılarda mitoz, amitoz ve mayoz olmak üzere üç çeşit bölünme görülür. I. MİTOZ BÖLÜNME Mitoz bölünme tek hücreli canlılardan, çok hücreli canlılara ve insana kadar bir çok canlı grubu

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #13

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #13 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #13 1) Canlılarda özelliklerin genlerle kontrol edildiği ve her genin en az bir özellikten sorumlu olduğu bilindiğine göre, I. Diploid canlılarda her özellik için iki gen bulunması

Detaylı

HÜCRE BÖLÜNMESİ VE ÜREME. Mitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme 1

HÜCRE BÖLÜNMESİ VE ÜREME. Mitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme 1 HÜCRE BÖLÜNMESİ VE ÜREME Mitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme 1 Hücrenin bölünmeye başlamasından itibaren onu takip eden diğer hücre bölünmesine kadar geçen zaman aralığına hücre döngüsü denir. Hücreler belli

Detaylı

Doç. Dr. Fadime Akman

Doç. Dr. Fadime Akman RADYOTERAPİNİN TÜMÖR ÜZERİNE ETKİSİ Dr. Fadime Akman DEÜTF Radyasyon Onkolojisi AD 2005 TÜMÖR HÜCRELERİ NELER YAPIYOR? Prolifere olan steril Veya farklılaşmış Dinlenme veya G0 ÖLÜ Radyasyonun etki mekanizmaları

Detaylı

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)! HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü

Detaylı

DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I HÜCRE BİLİMLERİ 2 KOMİTESİ HÜCRE KÜLTÜRÜ ve TEKNOLOJİSİ Doç.Dr. Engin DEVECİ

DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I HÜCRE BİLİMLERİ 2 KOMİTESİ HÜCRE KÜLTÜRÜ ve TEKNOLOJİSİ Doç.Dr. Engin DEVECİ DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I HÜCRE BİLİMLERİ 2 KOMİTESİ HÜCRE KÜLTÜRÜ ve TEKNOLOJİSİ Doç.Dr. Engin DEVECİ Hücre Kültürü Araştırma Laboratuvarı, çeşitli hücrelerin invitro kültürlerini yaparak

Detaylı

BRCA 1/2 DNA Analiz Paneli

BRCA 1/2 DNA Analiz Paneli FAST-BRCA Sequencing Kit BRCA 1/2 DNA Analiz Paneli Dizi Analizi Amaçlı Kullanım İçin KULLANIM KILAVUZU İÇİNDEKİLER 1 GİRİŞ... 3 2 KİT İÇERİĞİ... 3 3 SAKLAMA... 3 4 GEREKLİ MATERYAL VE CİHAZLAR... 3 5

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #22

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #22 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #22 1) Zigottan başlayıp yeni bir bireyin meydana gelmesiyle sonlanan olayların hepsine birden gelişme denir. Embriyonun gelişimi sırasında, I. Morula II. Gastrula III. Blastula

Detaylı

Onkolojide Sık Kullanılan Terimler. Yrd.Doç.Dr.Ümmügül Üyetürk 2013

Onkolojide Sık Kullanılan Terimler. Yrd.Doç.Dr.Ümmügül Üyetürk 2013 Onkolojide Sık Kullanılan Terimler Yrd.Doç.Dr.Ümmügül Üyetürk 2013 Kanser Hücrelerin aşırı kontrolsüz üretiminin, bu üretime uygun hücre kaybıyla dengelenemediği, giderek artan hücre kütlelerinin birikimi..

Detaylı

PEYNİR ALTI SUYU VE YOĞURT SUYUNDA Zn Ve TOPLAM ANTİOKSİDAN KAPASİTESİ TAYİNİ DANIŞMANLAR. 29 Haziran-08 Temmuz MALATYA

PEYNİR ALTI SUYU VE YOĞURT SUYUNDA Zn Ve TOPLAM ANTİOKSİDAN KAPASİTESİ TAYİNİ DANIŞMANLAR. 29 Haziran-08 Temmuz MALATYA TÜBİTAK -BİDEB Kimya Lisans Öğrencileri Kimyagerlik, Kimya Öğretmenliği, Kimya Mühendisliği- Biyomühendislik Araştırma Projesi Eğitimi Çalıştayı KİMYA-3 (ÇALIŞTAY 2012) PEYNİR ALTI SUYU VE YOĞURT SUYUNDA

Detaylı

MEME KANSERİ KÖK HÜCRELERİNİN GEN EKSPRESYON PROFİLİ

MEME KANSERİ KÖK HÜCRELERİNİN GEN EKSPRESYON PROFİLİ MEME KANSERİ KÖK HÜCRELERİNİN GEN EKSPRESYON PROFİLİ Sait Murat Doğan, A. Pınar Erçetin, Zekiye Altun, Duygu Dursun, Safiye Aktaş Dokuz Eylül Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü, İzmir Slayt 1 / 14 Meme Kanseri

Detaylı

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ 1 CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ 1.Hücresel yapıdan oluşur 2.Beslenir 3.Solunum yapar 4.Boşaltım yapar 5.Canlılar hareket eder 6.Çevresel uyarılara tepki gösterir 7.Büyür ve gelişir (Organizasyon) 8.Üreme

Detaylı

ECZACILIK FAKÜLTESİ BİYOKİMYA

ECZACILIK FAKÜLTESİ BİYOKİMYA PROGRAM KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Güldal MEHMETÇİK, gmehmetcik@neu.edu.tr YÜKSEK LİSANS DERSLERİ EBM 600 Uzmanlık Alanı Dersi Z 4 0 4 EBM 601 Biyokimya I S 3 0 3 EBM 602 Biyokimya I Laboratuvar S 0 3 1 EBM

Detaylı

TÜMÖR BELİRTEÇLERİNİN KLİNİK TANIDA ÖNEMİ. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006

TÜMÖR BELİRTEÇLERİNİN KLİNİK TANIDA ÖNEMİ. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006 TÜMÖR BELİRTEÇLERİNİN KLİNİK TANIDA ÖNEMİ Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006 1 Tümör (kanser), Vücudumuzun herhangi bir hücre veya hücre topluluğunun kontrolsüz bir şekilde çoğalması, büyümesi,

Detaylı

BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI

BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI SAĞLIK BİLİMLERİ ENSİTÜSÜ İ Yüksek Lisans Programı SZR 101 Bilimsel Araştırma Ders (T+ U) 2+2 3 6 AD SZR 103 Akılcı İlaç Kullanımı 2+0 2 5 Enstitünün Belirlediği

Detaylı

KARSİNOGENEZ. Prof.Dr.Şevket Ruacan

KARSİNOGENEZ. Prof.Dr.Şevket Ruacan KARSİNOGENEZ Prof.Dr.Şevket Ruacan Kanser anormal bir doku kitlesidir. Büyümesi normal dokulardan daha hızlıdır ve onlarla uyumlu değildir. Bu bozukluk değişimi başlatan uyarı ortadan kalktıktan sonra

Detaylı

KARSİNOGENEZ Prof.Dr.Şevket Ruacan

KARSİNOGENEZ Prof.Dr.Şevket Ruacan KARSİNOGENEZ 2007 Prof.Dr.Şevket Ruacan Kanser anormal bir doku kitlesidir. Büyümesi normal dokulardan daha hızlıdır ve onlarla uyumlu değildir. Bu bozukluk değişimi başlatan uyarı ortadan kalktıktan sonra

Detaylı

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 asli.memisoglu@deu.edu.tr KONULAR HAYVAN HÜCRESİ HAYVAN, BİTKİ, MANTAR, BAKTERİ HÜCRE FARKLARI HÜCRE ORGANELLERİ

Detaylı

Rastgele (Stokas7k) kanser modeli - Tümör içindeki her hücre yeni bir kanseri başla5r

Rastgele (Stokas7k) kanser modeli - Tümör içindeki her hücre yeni bir kanseri başla5r Kanser Kök Hücre Kanser Modelleri Rastgele (Stokas7k) kanser modeli - Tümör içindeki her hücre yeni bir kanseri başla5r Kök hücre (Hiyerarşi) modeli - Tümör içindeki bazı hücreler yeni bir kanseri başla5r

Detaylı

En Etkili Kemoterapi İlacı Seçimine Yardımcı Olan Moleküler Genetik Test

En Etkili Kemoterapi İlacı Seçimine Yardımcı Olan Moleküler Genetik Test En Etkili Kemoterapi İlacı Seçimine Yardımcı Olan Moleküler Genetik Test Yeni Nesil DNA Dizileme (NGS), İmmünHistoKimya (IHC) ile Hastanızın Kanser Tipinin ve Kemoterapi İlacının Belirlenmesi Kanser Tanı

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #2

YGS ANAHTAR SORULAR #2 YGS ANAHTAR SORULAR #2 1) Bir hayvan hücresinde laktoz yapımı ile ilgili olarak, sitoplazmadaki madde miktarının değişimlerini gösteren grafik aşağıdakilerden hangisi olamaz? A) Glikoz B) Su miktarı 2)

Detaylı

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4

Detaylı

Mayoz Bölünmenin Oluşumu

Mayoz Bölünmenin Oluşumu MAYOZ BÖLÜNME NEDİR? 03 Ocak 2012, 23:39 Osman BEDEL MAYOZ BÖLÜNME NEDİR? Kromozom sayılarının nesiller boyu sabit tutulması mayoz bölünme ile sağlanır. Mayoz özel bir hücre bölünmesidir. Bu bölünme ile

Detaylı

POLİMERAZ ZİNCİR REAKSİYONU (PZR-PCR) VE RESTRİKSİYON PARÇA UZUNLUĞU POLİMORFİZMİ (RFLP)

POLİMERAZ ZİNCİR REAKSİYONU (PZR-PCR) VE RESTRİKSİYON PARÇA UZUNLUĞU POLİMORFİZMİ (RFLP) Deney: M 1 POLİMERAZ ZİNCİR REAKSİYONU (PZR-PCR) VE RESTRİKSİYON PARÇA UZUNLUĞU POLİMORFİZMİ (RFLP) a) PCR yöntemi uygulaması b) RPLF sonuçları değerlendirilmesi I. Araç ve Gereç dntp (deoksi Nükleotid

Detaylı

ARI ZEHİRİ BİLEŞİMİ, ÖZELLİKLERİ, ETKİ MEKANİZMASI. Dr. Bioch.Cristina Mateescu APİTERAPİ KOMİSYONU

ARI ZEHİRİ BİLEŞİMİ, ÖZELLİKLERİ, ETKİ MEKANİZMASI. Dr. Bioch.Cristina Mateescu APİTERAPİ KOMİSYONU ARI ZEHİRİ BİLEŞİMİ, ÖZELLİKLERİ, ETKİ MEKANİZMASI Dr. Bioch.Cristina Mateescu APİTERAPİ KOMİSYONU Arı Zehiri - Tanım Arı zehiri, bal arıları tarafından öncelikle memelilere ve diğer iri omurgalılara karşı

Detaylı

TEST 1. Hücre Solunumu. 4. Aşağıda verilen moleküllerden hangisi oksijenli solunumda substrat olarak kullanılamaz? A) Glikoz B) Mineral C) Yağ asidi

TEST 1. Hücre Solunumu. 4. Aşağıda verilen moleküllerden hangisi oksijenli solunumda substrat olarak kullanılamaz? A) Glikoz B) Mineral C) Yağ asidi 1. Termometre Çimlenen bezelye tohumlar Termos Çimlenen bezelye tohumları oksijenli solunum yaptığına göre yukarıdaki düzenekle ilgili, I. Termostaki oksijen miktarı azalır. II. Termometredeki sıcaklık

Detaylı

8. KONU: VİRAL KOMPONENTLERİN BİYOLOJİK FONKSİYONU Kodlama: Her virüs kendine özgü proteini oluşturmakla birlikte, proteinde nükleik asidi için

8. KONU: VİRAL KOMPONENTLERİN BİYOLOJİK FONKSİYONU Kodlama: Her virüs kendine özgü proteini oluşturmakla birlikte, proteinde nükleik asidi için 8. KONU: VİRAL KOMPONENTLERİN BİYOLOJİK FONKSİYONU Kodlama: Her virüs kendine özgü proteini oluşturmakla birlikte, proteinde nükleik asidi için koruyucu kalkan görevi görmektedir. Protein kendi kendine

Detaylı

FAZ II Enzimlerine bağlı genetik polimorfizmler - 1

FAZ II Enzimlerine bağlı genetik polimorfizmler - 1 FAZ II Enzimlerine bağlı genetik polimorfizmler - 1 1 İlaçların,öncelikle yararlı etkileri için kullanılmaktadır. Ancak bazen ilaç kullanımı yan etkiler gösterebilmektedir. Bazı hastalarda aynı ilaç için

Detaylı

I. DÖNEM - 2. DERS KURULU ( )

I. DÖNEM - 2. DERS KURULU ( ) Açıklamalar: I. DÖNEM - 2. DERS KURULU (2014-2015) Kısaltmalar: DK: Ders kurulu, IHU: İyi hekimlik uygulamaları, Mİng: Akademik/Medikal İngilizce, TDE: Türk Dili ve Edebiyatı, Bilgisayar Okur yazarlığı:

Detaylı

BMM307-H02. Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK

BMM307-H02. Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK BMM307-H02 Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK ziynetpamuk@gmail.com 1 BİYOELEKTRİK NEDİR? Biyoelektrik, canlıların üretmiş olduğu elektriktir. Ancak bu derste anlatılacak olan insan vücudundan elektrotlar vasıtasıyla

Detaylı

Konu: Mitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme

Konu: Mitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme Konu: Mitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme Hücre bölünmesi tüm canlılarda görülen ortak bir özelliktir. Hücre büyüyüp gelişirken madde ve enerji gereksinimleri artar. Sitoplâzma hücre zarına oranla daha hızlı

Detaylı

1. Sınıf Güz Dönemi I. Hafta Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Ders Saati

1. Sınıf Güz Dönemi I. Hafta Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Ders Saati I. Hafta Ders Saati 15.09.2014 16.09.2014 17.09.2014 18.09.2014 19.09.2014 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I: Makromoleküller (Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ataş) Türk Dili

Detaylı

TÜRK KOLON ve REKTUM CERRAHİ DERNEĞİ ANALKANS

TÜRK KOLON ve REKTUM CERRAHİ DERNEĞİ ANALKANS TÜRK KOLON ve REKTUM CERRAHİ Sİ DERNEĞİ ANALKANS ER TÜRK KOLON ve REKTUM CERRAHĠSĠ DERNEĞĠ ANAL KANSER NEDİR? Vücudumuzdaki normal hücrelerin çoğalması sırasındaki kontrol mekanizmalarının değişmesi (genetik

Detaylı

24- HÜCRESEL RADYASYON CEVABININ GENETİK KONTROLÜ

24- HÜCRESEL RADYASYON CEVABININ GENETİK KONTROLÜ 24- HÜCRESEL RADYASYON CEVABININ GENETİK KONTROLÜ Radyasyona aşırı duyarlı bazı hücreler kullanılarak hücresel radyasyon cevabının genetik kontrolü ile ilgili önemli bilgiler sağlanmıştır.bu hücreler genellikle

Detaylı

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Hazırladığımız bu yazıda; organik bileşikler ve organik bileşiklerin yapısını, canlılarda bulunan organik bileşikleri ve bunların görevlerini, kullanım alanlarını, canlılar

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 44. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-4 BAKTERİLER ALEMİ-2

ADIM ADIM YGS-LYS 44. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-4 BAKTERİLER ALEMİ-2 ADIM ADIM YGS-LYS 44. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-4 BAKTERİLER ALEMİ-2 BAKTERİLERDE EŞEYSİZ ÜREME İKİYE BÖLÜNME Bakteri bölüneceği zaman DNA dan bir kopya çıkartılır. Böylece bakteri içinde iki tane

Detaylı

Kan Kanserleri (Lösemiler)

Kan Kanserleri (Lösemiler) Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci

Detaylı

TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI

TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI SAĞLIK BİLİMLERİ ENSİTÜSÜ İ Yüksek Lisans Programı SZR 101 Bilimsel Araştırma Yöntemleri Ders (T+ U) 2+2 3 6 AD SZR 103 Akılcı İlaç Kullanımı 2+0

Detaylı

MİTOZ ÇALIŞMA KÂĞIDI A. Aşağıdaki resimli bulmacayı çözünüz.

MİTOZ ÇALIŞMA KÂĞIDI A. Aşağıdaki resimli bulmacayı çözünüz. MİTOZ ÇALIŞMA KÂĞIDI A. Aşağıdaki resimli bulmacayı çözünüz. B. Numaralandırılmış evrelerle ilgili aşağıdaki cümlelerde ifadeyi doğru tamamlayan koyu renkli ifadeyi yuvarlak içine alınız. 2. / 5. resimde

Detaylı

Biyolistik - Gen Silahı. İlker Gönülalp Yıldız Teknik Üniversitesi Biyoloji Bölümü

Biyolistik - Gen Silahı. İlker Gönülalp Yıldız Teknik Üniversitesi Biyoloji Bölümü Biyolistik - Gen Silahı İlker Gönülalp Yıldız Teknik Üniversitesi Biyoloji Bölümü Biyolistik Biyolistik, biyolojik ve balistik kelimelerinin kısaltmalarının birleştirilmesi şeklinde adlandırılan, hücrelerin

Detaylı

FARMAKOLOJİYE GİRİŞ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

FARMAKOLOJİYE GİRİŞ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN FARMAKOLOJİYE GİRİŞ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Farmakoloji : İlaç Bilimi demektir. Farmakoloji ilaçların ve ilaç olabilme potansiyeli olan maddelerin kaynakları, aktiviteleri, etki mekanizmaları, yararları

Detaylı

Hücre Biyoloji Laboratuarı Güz dönemi Alıştırma Soruları (Dr.Selcen Çelik)

Hücre Biyoloji Laboratuarı Güz dönemi Alıştırma Soruları (Dr.Selcen Çelik) Hücre Biyoloji Laboratuarı 2014-2015 Güz dönemi Alıştırma Soruları (Dr.Selcen Çelik Konular: ph ve tamponlar, hücre kültür tekniği, mikrometrik ölçüm ph ve Tamponlar 1. ph sı 8.2 olan 500 ml. 20mM Tris/HCl

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 11. Sınıf

YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 11. Sınıf YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI 11. Sınıf 1) Oksijenli solunumda, oksijen molekülleri, I. Oksidatif fosforilasyon II. Glikoliz II. Krebs Evrelerinden hangilerinde kullanılır? A) Yalnız I B) Yalnız II C)

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #5

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #5 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #5 Miktar 1) I.Hemoglobinin yapısındaki karbon atomu sayısını tespit etmek II. Solunumda kullanılacak gazların hangi molekülle taşınacağını tespit etmek III. Kanın ph ını tespit

Detaylı

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler MBG 111 BİYOLOJİ I 3.1.Karbon:Biyolojik Moleküllerin İskeleti *Karbon bütün biyolojik moleküllerin omurgasıdır, çünkü dört kovalent bağ yapabilir ve uzun zincirler

Detaylı

UYGULAMA NOTU. HPLC ile Gıda Ürünlerinde Fenolik Bileşen Analizi. Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi HAZIRLAYAN

UYGULAMA NOTU. HPLC ile Gıda Ürünlerinde Fenolik Bileşen Analizi. Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi HAZIRLAYAN UYGULAMA NOTU Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi L018 HPLC ile Gıda Ürünlerinde Fenolik Bileşen Analizi HAZIRLAYAN Uzm. Kim. Ozan Halisçelik ve Kim. Ömer H. Turmuş Ant Teknik Cihazlar Ltd. Şti. KONU:

Detaylı

Bitki Fizyolojisi. 6. Hafta

Bitki Fizyolojisi. 6. Hafta Bitki Fizyolojisi 6. Hafta 1 Fotosentezin karanlık tepkimelerinde karbondioksit özümlemesi; 1. C 3 bitkilerinde (Calvin-Benson mekanizması ile), 2. C 4 bitkilerinde (Hatch-Slack mekanizması ile), 3. KAM

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #1

YGS ANAHTAR SORULAR #1 YGS ANAHTAR SORULAR #1 1) Yıkımları sırasında Tüketilen O2 miktarı 2) H2O2 H2O2 H2O2 Grafikte bazı organik bileşiklerin yıkımları sırasında tüketilen oksijen miktarı verilmiştir. Buna göre organik bileşiklerin

Detaylı

KİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş

KİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş KİMYA-IV Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş Organik Kimyaya Giriş Kimyasal bileşikler, eski zamanlarda, elde edildikleri kaynaklara bağlı olarak Anorganik ve Organik olmak üzere, iki sınıf altında toplanmışlardır.

Detaylı

HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI

HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI Receptörler İntrasellüler hidrofobik(llipofilik)ligandlara baglananlar Nükleer hormon reseptörleri Guanylate siklaz(nitrikoksid receptor) Hücre yüzey hidrofilik ligandlara

Detaylı

ÖNFORMÜLASYON 5. hafta

ÖNFORMÜLASYON 5. hafta ÖNFORMÜLASYON 5. hafta Partisyon katsayısı (P y/s ): Bir etkin maddenin yağ/su bölümlerindeki dağılımıdır. Lipofilik/hidrofilik özelliklerinin tayin edilmesidir. Oktanol içinde tayin edilir Partisyon katsayısının

Detaylı

HÜCRE. Dicle Aras. Hücre bölünmesi, madde alışverişi ve metabolizması

HÜCRE. Dicle Aras. Hücre bölünmesi, madde alışverişi ve metabolizması HÜCRE Dicle Aras Hücre bölünmesi, madde alışverişi ve metabolizması Hücre Bölünmesi Hücre bölünme ve çoğalması iki şekilde gerçekleşir. Vücut soma hücrelerinin bölünme ve çoğalma biçimi Mitoz (mitosis),

Detaylı

Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar.

Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar. Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar. Vücutta küçük miktarda bakır varlığı olmaz ise demirin intestinal yolaktan emilimi ve kc de depolanması mümkün değildir. Bakır hemoglobin yapımı için de

Detaylı

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır.

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır. HODGKIN LENFOMA HODGKIN LENFOMA NEDİR? Hodgkin lenfoma, lenf sisteminin kötü huylu bir hastalığıdır. Lenf sisteminde genç lenf hücreleri (Hodgkin ve Reed- Sternberg hücreleri) çoğalır ve vücuttaki lenf

Detaylı

DÖNEM 1- A, 3. DERS KURULU (2015-2016)

DÖNEM 1- A, 3. DERS KURULU (2015-2016) DÖNEM 1- A, 3. DERS KURULU (2015-2016) DERS SAATİ DERS ADI DERS KONUSU DERSİ VEREN ÖĞRETİM ÜYESİ 4. DK 1. Hafta 07 Aralık Pazartesi Mikrobiyoloji Mikrobiyolojinin tarihçesi ve mikroorganizmalara genel

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #4

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #4 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #4 1) Bir hücrenin X maddesini difüzyonla almakta olduğu görülmüştür. Bu hücre ve içerisinde bulunduğu ortamla ilgili, I. Ortamdaki X yoğunluğu hücreden daha fazladır. II. X in

Detaylı

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ 7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol

Detaylı

DNA ve Özellikleri. Şeker;

DNA ve Özellikleri. Şeker; DNA ve Özellikleri Hücrelerdeki hayatsal olayların yönetimini çekirdek sağlar. Çekirdek içinde, hücrenin beslenme, solunum, üreme gibi canlılık faaliyetlerin yönetilmesini sağlayan genetik madde bulunur.

Detaylı

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜFREDATI

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜFREDATI I. YARIYILI T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 2016-2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜFREDATI B 601 Temel Biyokimya I Zorunlu 3 0 3 4 B

Detaylı

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ 7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #12

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #12 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #12 1) İnsanda döllenme sırasında, I. Spermdeki çekirdek, sentrozomun yumurtaya geçmesi II. Spermdeki akrozomun patlayarak zona pellusidayı eritmesi III. Yumurtadaki salgı maddelerinin

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI ADIM ADIM YGS LYS 177. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI Hastalık yapıcı organizmalara karşı vücudun gösterdiği dirence bağışıklık

Detaylı

Serbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları

Serbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları Serbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları Serbest radikallerin yapısında, çoğunlukla oksijen yer almaktadır. (reaktif oksijen türleri=ros) ROS oksijen içeren, küçük ve oldukça reaktif moleküllerdir.

Detaylı

2. Histon olmayan kromozomal proteinler

2. Histon olmayan kromozomal proteinler 12. Hafta: Nükleik Asitler: Nükleik asitlerin yapısal üniteleri, nükleozitler, nükleotidler, inorganik fosfat, nükleotidlerin fonksiyonları, nükleik asitler, polinükleotidler, DNA nın primer ve sekonder

Detaylı

13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU

13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU 13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU Laktik Asit Fermantasyonu Glikozdan oksijen yokluğunda laktik asit üretilmesine LAKTİK ASİT FERMANTASYONU denir. Bütün canlılarda sitoplazmada gerçekleşir.

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #6

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #6 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #6 1) Canlılar soylarının devam ettirebilmek için üreyerek yeni bireyler meydana getirir. Bu üreme olaylarıyla ilgili olarak; I. Bakterinin ikiye bölünerek kendine benzer yeni

Detaylı

Protein Ekstraksiyonu

Protein Ekstraksiyonu Protein Ekstraksiyonu Dr.Gaye Güler Tezel Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Proteinler tüm canlı organizmalar için en önemli makromoleküllerden biridir. Bazıları yapısal komponentleri

Detaylı

MEME KANSERİ. Öğr.Gör.Dr.Aylin ERDİM M.Ü. SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ CERRAHİ HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ ANABİLİM DALI

MEME KANSERİ. Öğr.Gör.Dr.Aylin ERDİM M.Ü. SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ CERRAHİ HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ ANABİLİM DALI MEME KANSERİ Öğr.Gör.Dr.Aylin ERDİM M.Ü. SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ CERRAHİ HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ ANABİLİM DALI KANSER Cancer İngilizce yengeç YENGEÇ düşmanını kıstırdıktan sonra sıkıca tutuyor, yavaş

Detaylı

A- LABORATUAR MALZEMELERİ

A- LABORATUAR MALZEMELERİ 1- Cam Aktarma ve Ölçüm Kapları: DENEY 1 A- LABORATUAR MALZEMELERİ 2- Porselen Malzemeler 3- Metal Malzemeler B- KARIŞIMLAR - BİLEŞİKLER Nitel Gözlemler, Faz Ayırımları, Isısal Bozunma AMAÇ: Karışım ve

Detaylı

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI Dr. Vedat Evren Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Vücut sıvıları değişik kompartmanlarda dağılmış Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Bu kompartmanlarda iyonlar ve diğer çözünmüş

Detaylı

Aktivasyon enerjisi. Enzim kullanılmayan. enerjisi. Girenlerin toplam. enerjisi. Enzim kullanılan. Serbest kalan enerji. tepkimenin aktivasyon

Aktivasyon enerjisi. Enzim kullanılmayan. enerjisi. Girenlerin toplam. enerjisi. Enzim kullanılan. Serbest kalan enerji. tepkimenin aktivasyon ENZİMLER Enzimler Canlı sistemlerde meydana gelen tüm yapım ve yıkım reaksiyonlarına metabolizma denir Metabolizma faaliyetleri birer biyokimyasal tepkimedir. Ve bu tepkimelerin başlayabilmesi belirli

Detaylı

5.111 Ders Özeti #12. Konular: I. Oktet kuralından sapmalar

5.111 Ders Özeti #12. Konular: I. Oktet kuralından sapmalar 5.111 Ders Özeti #12 Bugün için okuma: Bölüm 2.9 (3. Baskıda 2.10), Bölüm 2.10 (3. Baskıda 2.11), Bölüm 2.11 (3. Baskıda 2.12), Bölüm 2.3 (3. Baskıda 2.1), Bölüm 2.12 (3. Baskıda 2.13). Ders #13 için okuma:

Detaylı

STERİLİZASYON DERSİ 5. HAFTA DERS NOTLARI. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP

STERİLİZASYON DERSİ 5. HAFTA DERS NOTLARI. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP STERİLİZASYON DERSİ 5. HAFTA DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Kimyasal Maddelerle 1) ETİLEN OKSİT (EO) Sterilizasyon 2) HİDROJEN PEROKSİT 3) PERASETİK ASİT 4) OZON 5) KLORİN DİOKSİT (ClO2) 6) DÜŞÜK

Detaylı

Beyin Omurilik ve Sinir Tümörlerinin Cerrahisi. (Nöro-Onkolojik Cerrahi)

Beyin Omurilik ve Sinir Tümörlerinin Cerrahisi. (Nöro-Onkolojik Cerrahi) Beyin Omurilik ve Sinir Tümörlerinin Cerrahisi (Nöro-Onkolojik Cerrahi) BR.HLİ.018 Sinir sisteminin (Beyin, omurilik ve sinirlerin) tümörleri, sinir dokusunda bulunan çeşitli hücrelerden kaynaklanan ya

Detaylı

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Hücre iletişimi Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler Bakteriler glukoz ve amino asit gibi besinlerin

Detaylı

Canlının yapısında bulunan organik molekül grupları; o Karbonhidratlar o Yağlar o Proteinler o Enzimler o Vitaminler o Nükleik asitler ve o ATP

Canlının yapısında bulunan organik molekül grupları; o Karbonhidratlar o Yağlar o Proteinler o Enzimler o Vitaminler o Nükleik asitler ve o ATP Tamamı karbon ( C ) elementi taşıyan moleküllerden oluşan bir gruptur. Doğal organik bileşikler canlı vücudunda sentezlenir. Ancak günümüzde birçok organik bileşik ( vitamin, hormon, antibiyotik vb. )

Detaylı

21.11.2008. I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI.

21.11.2008. I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI. Hazırlayan: Sibel ÖCAL 0501150027 I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI. Eksikliği 1 2 Pantotenik asit (Vitamin

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ LABORATUVARI

MOLEKÜLER BİYOLOJİ LABORATUVARI MOLEKÜLER 2014-2015 BİYOLOJİ LABORATUVARI GÜZ DÖNEMİ MOLEKÜLER BİYOLOJİ LABORATUVARI 6.HAFTA DERS NOTLARI GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ BİYOLOJİ BÖLÜMÜ Sayfa 1 / 10 MUTASYON Mutasyon; DNA dizilerinde

Detaylı

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın

Detaylı