Bağımsız Denetç ler Defter Tutab l r!

Transkript

1 Bağımsız Denetç ler Defter Tutab l r! İsma l Tekbaş Serbest Muhasebec Mal Müşav r tekbas333@hotma l.com Bağımsız Denetç ler Defter Tutab l r! Değerl meslektaşlarım, muhtemelen makalen n başlığını okuduktan sonra had canım sen de. olur mu öyle şey! d yenler olab l r. Fakat bunu ben değ l, Kamu Gözet m Kurumu söylemekte. Kamu Gözet m Kurumu tarafından yayımlanan Bağımsız Denetç ler İç n Et k Kuralları Standardının, Denet m Müşter ler ne Güvence Dışı H zmetler n Sunulmasına İl şk n Hükümler n n nolu paragrafında yapılan açıklamaya göre denet m ş rket, h zmet sunan personel n denet m ek b nden olmaması ve aşağıdak şartların sağlanması koşuluyla, Kamu Yararını İlg lend ren Kuruluş (KAYİK) olan b r denet m müşter s n n bölümler veya l şk l ş rketler ç n- f nansal tabloların veya d ğer f nansal b lg ler n hazırlanması ve bordro h zmetler dah l-rut n ve mekan k n tel ktek muhasebe ve defter tutma h zmetler n sunab l r den lmekted r. Ve ş n lg nç tarafı lg l standart hükümler gereğ nce bağımsız denetç sadece defter tutma değ l, bordro hesaplarının ve raporlarının hazırlanması, duran varlık amort smanlarının hesaplanması, mal tabloların dönüştürülmes, verg beyannameler n n, f nansal tabloların ve d pnotlarının hazırlanması g b genel muhasebe adına b rçok şlem yapab leceğ açıkça bel rt lm şt r. Hatta bırakın genel muhasebe şlemler n ç denet m h zmetler, ç denet m faal yetler n n yürütülmes konusunda b rçok ç denet m h zmet de sunab leceğ bel rlenm şt r. Pek tüm faal yetler bağımsız denet m kal tes n düşüren ve denetç n n bağımsızlığını tehl keye sokan b r durum değ l m? Bağımsız denet m mesleğ le lg l kısa b r g r ş yaptıktan sonra konuyu, Sermaye P yasası Kurumu tarafından yayınlanan Denet m Standartları, Avrupa B rl ğ Sek z nc D rekt f ve Uluslararası Denet m, Güvence ve Et k B ld r mler açısından değerlend rel m tar h ve sayılı Resm Gazete de yayımlanarak yürürlüğe g ren Sermaye P yasasındak Dış Denetleme Hakkında Yönetmel k le b rl kte Türk ye de lk defa bağımsız denet m n yasal olarak lke ve kuralları bel rlenm şt r. Başka b r fadeyle, muhasebe mesleğ adına yen b r meslek kapısının açıldığını söyleyeb l r z. Y ne bağımsız denet m tar h nde yürürlüğe g ren 6102 sayılı Türk T caret Kanununu le de en büyük değ ş m n yaşamıştır. Bağımsız denet m mesleğ bu değ ş m le sınırlı kalmayarak günümüze kadar meslek otor tes tarafından b rçok değ ş kl ğe ve güncellemeye tab tutulmuştur. Meslek tecrübe le sınavsız bağımsız denetç olanlar, Türk ye Muhasebe Standartlarının uygulama serbestl ğ, Kob TFRS ve son olarak Bob FRS derken son yed yılda bağımsız denet m mesleğ b rçok tartışmayı ve çek şmey ger de bıraktı. Bağımsız denet m mesleğ nde yaşanan sıkıntıları daha önce yayımlanan Bağımsız Denetç n n Bağımsızlığı Tehl ke Altında ve Bağımsız Denet m Mesleğ n n Kırılma Noktaları başlıklı makaleler mle gündeme get rmeye çalıştım. Fakat yukarıda bahsett ğ m konun bağımsız denet m n kal tes ve bağımsız denetç n n bağımsızlığı açısından çok daha öneml olduğunu düşünüyorum. Bu durumu kısaca SPK tarafından yayınlanan Denet m Standartları, Avrupa B rl ğ Sek z nc D rekt f ve Uluslararası Denet m, Güvence ve Et k B ld r mler açısından değerlend rel m. SPK ya göre; SPK tarafından yayımlanan Ser X No:22 sayılı Sermaye P yasasında Bağımsız Denet m Standartları Hakkında Tebl ğde; bağımsızlığın korunmasına yönel k olarak bağımsız denet m f rmaları ve müşter ler n n l şk ler nde Uluslararası Denet m Standartları nda yer alan düzenlemeler paralel nde koruyucu sınırlamalara yer ver lerek, Muhasebe defterler n n tutulması ve buna l şk n d ğer h zmetler n ver lmes le b rl kte f nansal b lg s stem kurulması gel şt r lmes le şletmec l k, muhasebe, f nans konularında uygulamalarla lg l danışmanlık h zmet ver lmes açıkça yasaklanmıştır. Avrupa B rl ğ D rekt fler ne göre; Avrupa B rl ğ açısından uyulması zorunlu denet m standartları, 1984 yılında yayımlanan sek z nc d rekt f le bel rlenm şt r. Avrupa B rl ğ Sek z nc D rekt f n n dördüncü bölümü denetç ler n bağımsızlığı ve meslek et k lkeler le lg l d r. Ve genel anlamıyla denetç ler n bağımsızlığı konusundak düzenlemeler yapma yetk s üye ülke otor teler ne bırakılmakla b rl kte denet m f rmalarınca denet m dışı h zmetler n ver lmes durumunda denetç n n bağımsızlığının azaldığı bel rtm şt r. Uluslararası Muhasebec ler ç n Et k Kurallarına göre; Uluslararası Muhasebec ler Federasyonu nun (IFAC) denetç bağımsızlığına l şk n ayrıntılı düzenlemeler Muhasebec ler İç n Et k Kurallar çerçeves nde oluşturmuştur. IFAC meslek et ğ kurallarında bağımsızlık le lg l hükümler serbest meslek cra edenlere yönel k olup k kısımdan oluşmaktadır. İlk kısımda denetç bağımsızlığına yönel k genel lkeler le bağımsızlığı azaltan durumlar ve bağımsızlığı korumaya yönel k önlemler açıklanmıştır. İk nc kısımda se spes f k durumlarda uygulanacak lkelere l şk n açıklamalar yapılmıştır. Yukarıda bahsett ğ m z durum IFAC tarafında yayımlanan Et k Kurallarda; b r f rma kamu çıkarına ha z şletme olan b r denet m müşter s n n b r mler ya da lg l şletmeler ç n rut n ya da mekan k olan maaş h zmetler de dah l muhasebe ve defter tutma h zmetler le f nansal tabloları veya d ğer f nansal b lg ler hazırlama h zmet ver leb leceğ bel rt lm şt r. Ve KGK tarafından hazırlanan Bağımsız Denetç ler İç n Et k Kuralları Standardı Bağımsız IFAC tarafından yayımlanan Uluslararası Muhasebec ler ç n Et k Kuralları referans alınarak hazırlanmış olup bu kurallar le uyumludur. Pek durum bağımsız denetç l ğ n bağımsızlığı lkes le ne kadar uyumludur? Ve Enron, Worldcom, Parmalat g b dünya çapındak f rmalarda yaşanan ve büyük kayıplara yok açan muhasebe ve denet m skandallarının temel nde hep bağımsızlık lkes n n hlal yok m z/ sma ltekbas/031/ 1/2

2 Bağımsız Denetç ler Defter Tutab l r! çapındak f rmalarda yaşanan ve büyük kayıplara yok açan muhasebe ve denet m skandallarının temel nde hep bağımsızlık lkes n n hlal yok mudur? KGK nun yayımlamış olduğu Bağımsız Denetç ler İç n Et k Kuralları Standardı Uluslararası Denet m Standartları ve Et k Kuralları le uyumlu olarak hazırlanmış olmasına rağmen bağımsız denetç ler n Kamu Yararını İlg lend ren Kuruluşlara (KAYİK) a t f nansal tabloları hazırlayab lmes, muhasebe ve defter tutma h zmetler n vereb lmes le b rl kte genel muhasebe adına b rçok muhasebe şlem n yapab lmes açıkçası b r mal müşav r olarak ben çok şaşırttı. Şahs görüşüm, bu durumun bağımsız denet m n kal tes n düşürdüğünü ve bağımsız denetç n n bağımsızlığını tehl keye soktuğuna İnanıyorum. Ve tüm bu faal yetler n bağımsız denet m n doğasına aykırı olduğu nancındayım. Sonuç olarak, bu ş tab r ca z se Kend n p ş r kend n ye m sal, bağımsız denetç ler n kend kend ler n denetlemes g b b r durumu ortaya çıkarmaktadır. Makalen n sözü: Hayatın çeş tl güçlükler ne karşı üç şey hed ye ed lm şt r; Üm t, uyku ve gülmek. Immanuel Kant Makaleme katkılarından dolayı Esk Verg Müfett ş, Yem nl Mal Müşav r Sayın Vakkas KUMLUCA ya teşekkür eder m. KAYNAKÇA [1] Türk ye Denet m Standartları, Bağımsız Denetç ler İç n Et k Kuralları. [2] Kocameşe M., Güçlü F. Ç., Denetç Bağımsızlığına İl şk n Düzenlemeler n Ülkem ze ve Dünya Uygulamaları Açısından Karşılaştırılması. [3] Uluslararası Muhasebec ler Federasyonu (IFAC) Profesyonel Muhasebec ler İç n Et k Kurallar El K tabı Kaynak: (Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göster lse dah, makale akt f l nk ver lerek yayınlanab l r. Kaynak göstermeden ve akt f l nk vermeden yayınlayanlar hakkında yasal şlem yapılacaktır.) Sektörler Muhasebes K tabı Çıktı! [2018 EYLÜL Ayı Özel Baskı!] m z/ sma ltekbas/031/ 2/2