Ministry of National Education and Culture Department of Educational Planning and Programme Development

Transkript

1 K.K.T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Talim ve Terbiye Dairesi Ministry of National Education and Culture Department of Educational Planning and Programme Development TEMEL EĞİTİM ORTAOKUL DÖNEMİ AKADEMİK İNGİLİZCE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Lefkoşa 2005

2 İçindekiler 1. Giriş Kıbrıs Türk Eğitim Sisteminin Amaçları 2. Programın Temel Özellikleri ve Amaçları 2.1 Akademik İngilizce Nedir? 2.2 Yabancı Dilde Eğitim Yabancı Dil Aracılığıyla Eğitim 2.3 Akademik İngilizce Dersinde Öğretmenin Rolü 3. Akademik İngilizce Programının Yapısı ve Konu Alanları sınıflar konu alanları 3.2 Programın Yapısı İşlevler Dil alanları Kelime Bilgisi Dil aktiviteleri Öğrenci proje çalışmaları 4. Öğrenme ve Öğretme Teknikleri 4.1 Dört Dil Becerisi ve Akademik İngilizce 5. Görsel ve İşitsel Araçlar 6. Ölçme ve Değerlendirme

3 1. Akademik İngilizce Programının Temel Özellikleri ve Amaçları 1.1 Akademik İngilizce Nedir? Yabancı dil Eğitiminin sık sık tartışıldığı bu günlerde Avrupa da olduğu gibi ülkemizde de tartışılan içerik tabanlı dil eğitimi yani Akademik Dil Eğitimini açmak bir gereksinim haline gelmiştir. Bir yabancı dilin eğtim dili olarak kullanılması çoğu zaman başarısızlığa yol açtığı dünyanın ileri dilbilimcileri tarafından defalarca dile getirilmiştir. Eğer yabancı dil eğitiminde bir adım öne gitmek istiyorsak, yapılması gereken yabancı dil eğitimini ve içeriği hassas bir şekilde dengelemeli ve işbirliği içinde onları birbirlerinin içine dokumalıyız Yabancı Dilde Eğitim-Yabancı Dil Aracılığıyla Eğitim Bu kavram ilkokul düzeyinde yüksek eğitime kadar özellikle Avrupa da yeni bir eğitim metodu olarak kendini göstermeye başlamıştır. Ayrıca Kanada ve Amerika da yoğun olarak uygulanmaktadır. Akademik İngilizce eğitimi ( CLIL) ( Content and Language Integrated Learning) Matematik, Tarih, Coğrafya, Fen bilimleri, Sosyal bilimler, Vatandaşlık gibi farklı disiplinlerin içeriğinin öğretilirken yabancı dilin de öğretilmesini de kapsar. Akademik dil eğitiminin özünde yabancı dilde eğitim değil yabancı dili kullanarak dil eğitimi vardır. Yabancı dilde eğitim amaca uygun dil odaklı program ve metodlar benimsenerek gerçekleştirilmezse eğitimsel dışlanmaya yol açmakta Afrika dan Asya ya ve Avrupa ya tüm dünyada aynı sorunları yaratmaktadır. Bu sorunların en büyüğü de eğitimde karmaşaya yol açması, çaresizliğe sürüklemesi ve yüksek oranda okulu terk etmeye yol açmasıdır. Daha basit bir dille anlatacak olursak içerik tabanlı eğitim yani Akademik Dil eğitiminin iki odaklı amacı vardır. İçerik tabanlı bir derste dikkat hem içeriğe hem de dile verilmektedir. İçerik tabanlı yabancı dil eğitimi 1970 lerden beri dil eğitiminde devrim yaratan

4 Communicative Method un devamı veya bir sonraki aşaması olarak değerlendirilebilir. İçerik tabanlı dil eğitiminin amacı hem dili öğrenme hem de onu kullanmaya öğrenmektir. İçerik tabanlı dil eğitimi yeni bir kavram değildir. Bu terim 1990 larda benimsenmeye başlanmış olmakla beraber bu iki odaklı öğrenmenin uygulaması daha öncelere dayanır. CLIL geniş kapsamlı bir tanımdır ve içinde 20 ye yakın eğitimsel yaklaşımı barındırmaktadır. Bunlar terminolojide farklı anılsalar da ( Immersion, Language Across the Curriculum, Bilingual Education gibi) aynı metodolojiyi paylaşmaları ortak noktalarıdır. Son yıllara kadar sadece bölgelerede ve ayrıcalıklı kesimlerin çocuklarının gittiği okullarda uygulanan CLIL şimdi Finlandiya, Belçika, İspanya, ve diğere Avrupa ülkelerinin eğitim programlarına yoğun olarak girmiştir ve yeniden yapılanan Kıbrıs Türk Eğitim sistemi içinde de akademik İngilizce olarak formal dil eğitimine ek olarak yerini bulmaktadır. Ayrıca bu tip dil eğitiminin bilişsel ve gelişimsel yararları gün geçtikçe daha fazla anlaşılmaktadır. 1.3Öğretmen Rolü CLIL eğitim programlarına uygulanır ve dil tüm eğitim sisteminin çekirdeğini oluşturur. Tüm öğretmenler bunda sorumluluk alırken dil öğretmenlerine daha fazla sorumluluk düşer. Çeveresini iyi algılayan kültürlü dil öğretmenleri bu bağlamda önem kazanmaktadır. Dil öğretmenlerimiz bu yeni dil eğitimi çerçervesinde daha da önem kazanmaktadır. Başarılı bir dil edinimi, verilen bilgilerin miktarına, kalitesine ve zenginliğine bağlıdır; ancak tüm bilgi girdisi bilgi çıktısı olarak gerçekleşmez. Yabancı dil bilgisi anlamlı ve sınırlı olursa çıktı daha kaliteli olur. Ne kadar çok verirsek o kadar çok öğretiriz diye bir kural da yoktur. Bunun zaten dil eğitiminde hatalı bir yaklaşım olduğu çoktan beridir gözlemlenmiştir. Az miktarda sunulan yabancı dil pozitif sonuçlara ulaşmada daha etkilidir. Basit ancak önemli bilgilerle dil öğrenen kişinin kendine güveninin artmasına ve dolayısyla hem dile hem de öğrenilen içeriğe daha olumlu bir yaklaşım sergilemesine aracı olur.

5 2. Akademik İngilizce Programının Yapısı ve Konu Alanları İngilizce konuşlan akademik bir çevrede başarılı olmak için öğrenciler İngilizceyi bilgiye ulaşmada, konuşmada ve kavramları geniş bir içerik yelpazasinde, hem kendi içlerinde hem de birbirleriyle olan ilişkileri açısından eleştirel bir şekilde analiz etme yetisine sahip olmalıdır. Öğrenciler ancak içerik tabanlı dil eğitimi sayesinde bu becerileri geliştirebilirler. Bu yaklaşımda amaç öğrencilere onların dilsel ve eleştirel düşünce becerilerini geliştirmeyi hedefleyen, planlanmış, akademik, amaçları belli aktivitele sunmak ve öğrencileri anlamlı ve özgün dil işlemleriyle meşgul ederek dili fonksiyonel olarak kullanmalarını sağlamaktır. Akademik İngilizce eğitiminde amaç, bilgiyi yabancı dilde basit bir şekilde sunmak yerine öğrencilere dili fonksiyonel olarak kullanabilecekleri bir öğrenme ortamı yaratmaktır. Bu fonksiyonel dil eğitimi öğrencilere uygun akademik dili ve sosyolinguistik yapısını da içinde barındırarak öğreten bir yaklaşım olduğu için öğrencilere yabancı dilde bilgiyi toplama, sentez etme, ve değerlendirme yapma olanağı bulmalarına yardımcı olur. Şöyle ki; hepimiz dil öğretmenleri olarak biliyoruz ki yabancı dilde öğrenilen bir kelimeyi veya yapıyı, o kelimenin veya yapının, nerede, nasıl, hangi bütünsellik içinde kullanıldığını da öğretmezsek öğretmemizi pek anlamlı kılmış olmayız. Herhangi bir dil öğesinin bir bütünsellik içinde ve kullanıldığı bağlamda girdi olarak sunulması etkin bir çıktı alınmasına daha fazla yardımcı olacaktır. Beyin içinde kelime ve yapıları ulaşana kadar işlemden geçirmek yada taramak zaman aldığından ve her zaman doğruyu bulmak da zor olduğundan onları anlamlı bir bütünsellik içinde sunmak, belki de bizi bugüne kadar eksikliğini hissettiğimiz yeni bir dil öğretme

6 sürecine taşıyacak ve öğrencilerimizin daha kaliteli bir dil edinimi elde etmelerine yardımcı olacaktır. Şu anda herhangi bir dil sınıfını ziyaret etsek karşılaşacağımız olası manzara öğrencilerin kitaplarını açmış, bir metin hakkında yazılı veya sözlü soruları cevapladıklarını, ya da yüksek sesle veya sessizce okuduklarını gözlemleriz. Daha sonra da büyük bir olasılıkla okudukları konuyla ilişkin bir de test yapacaklardır. Bir çok eğtimci böyle bir dersin sorgulanması gerektiğini ve bu yaklaşımın ana dili ingilizce olmayan bir öğrenci için oldukça etkin olmayan bir yaklaşım olduğunu söyleyecektir. Öğrenenler bu arada öğrenmeleri gereken disiplinlerin içeriğini de dil yetersizliğinden öğrenemezler. Peki bu durumda öğretmenler ne yapabilirler? Bu problemle başa çıkmanın bir yolu da içeriği, bir başka deyişle fen bilgisini, matematiği, tarihi, coğrafyayı dil gelişimi için bir araç olarak kullanmaktır. ( Chamot and O Malley, 1987). Amaç ingilizce ders kitabına ek olarak içeriğe dayalı derslerle dil gelişimini desteklemektir. Bu derslerin amaçları diğer disiplinlerin amaçlarıyla birebir olmasa da genelde örtüşmesi gerekmektedir. Bu yaklaşımda sadece içeriğe yoğunluk vermek yeterli değildir. İçerikle beraber genelde öğrenme ilkelerinin, özelde de dil öğrenim ilkelerini birleştirerek dil gelişimlerini devam ettiren öğrencilere anlamlı öğrenme deneyimleri sunmaktır. Hem ana dil hem de ikinci dil gelişiminde yazılan en son literatürden alınan ve kişisel yorumlara dayalı ilkeler içerik tabanlı yani Akademik İngilizce eğitimine başlarken bizlere yardımcı olabilir.

7 Bunları şöyle sıralayabiliriz; 1. Öğrenciler hem içeriği hem de sınıf içinde aktif olarak kendileri bir şeyler yaparak, içerikle doğrudan ilintili sözel ve yazılı sınıf içi aktivitelere katılarak öğrenirler. Dil birbirinden ayrı parçalar halinde değil, bir bütünsellik içinde öğrenilir. 2. Öğrenciler bu aktiviteleri birbirleriyle etkileşim halinde yerine getirirken dili öğrenir. Sınıflarındaki arkadaşları veya öğretmenleri öğrenen için girdi ve özgün iletişim ortamı sağlayan diğer bireylerdir ( Krashen, 1982) 3. Tüm dil edinimi işlemleri birbiriyle bağlantılı olduğundan öğrenciler sınıf içi aktivitelerde bu işlemleri kullanırlarsa ve aralarındaki bağlantıyı kurarlarsa dili değişik şekillerde veya farklı amaçlar için gerek sözlü gerekse yazılı kullanmaları gerektiği zaman dili kullanmada daha etkin bir hale gelirler. 4. Öğrenenlerin okumayı özgün ve bütünlüklü metinlerle etkileşim halinde öğrenmeleri onların da bütünlüklü ve özgün metinler yazmalarını sağlar. Bunun da ötesinde kendi yazdıklarına başkalarının verdiği tepkiler, yazdıklarını düzeltmeleri ve okurken edindikleri okuma becerisini yazma becerisine yansıtmalarına yardımcı olacaktır. Yazma becerisi de diğer beceriler gibi bütünlüklü bir beceridir. Okuma yetisi birbirinden ayrı becerileri edinmekle değil, kullanarak öğrenilir. Bu ana dil için de geçerlidir. 5. Okuma ve anlama becerisi o konu hakkında daha önce bildikleriniz üzerine inşa edilir. Ön bilgi tüm dil işlemlerini içeren sınıf içi aktivitelerle aktif hale getirilir veya geliştirilir. Bu ilke de bir önceki ilke gibi hem ana dil, hem de yabancı dil için geçerlidir.

8 Sınıf Akademik İngilizce Konu Alanları Modül 1 Standart İngilizce Kıbrıs, evim Fen - Hücre Coğrafya - Yönler Matematik- Doğal Sayılar/ doğal sayılarda toplama,çıkarma Modül 2 Standart İngilizce Yöresel Yemekler Fen - Yiyecekler Coğrafya Coğrafya çeşitleri Matematik Tek ve çift sayılar, çarpma, bölme Modül 3 Vatandaşlık Demokrasi Vatandaşlık Hükümet Coğrafya Göç Fen Kurbağa ve yaşam döngüsü Vatandaşlık yerleşim yerleri Matematik kümeler, elemanları ve alt kümeler Modül 4 Vatandaşlık - Diller, ülkeler Vatandaşlık Avrupa Birliği Tarih Avrupa ve tarihi

9 Standart İngilizce Dini Bayramlar Standart İngilizce Kıbrıs a özgü Matematik 4 işlemler Modül 5 Coğrafya Dünyamız, gezegenler, solar sistem, yağmur ve güneş ışığı, ekosistem Tarih tarih içinde insane Bilgi Teknolojileri Grafik Çizme Matematik Ondalık Sayılar, büyük küçük işaretleri, yüzdelik Modül 6 Standart İngilizce Kıbrıs El Sanatları Standart İngilizce Kıbrıs ta Tarım Fen Bilgisi Elektrik Matemeatik para birimleri, ölçme değerleri,şekiller Coğrafya yerleşim yerleri Sosyal Beceriler internette alışveriş

10 2.2 Programın yapısı Program temelde Tematik İçerik ( Konu alanları), Dildeki Dört beceri, Kazanımlar, Yapılar, Dil Aktiviteleri ve İşlevler( Fuctions) bölümlerine ayrılmıştır. 1. Tema/ İçerik Akademik İngilizce modüler bir ders işleniş yöntemine sahiptir. He modül kendi içersinde üniter olarak ayrılmakta her ünite ise ayrı disiplini ele almaktadır. Tematik konu ünitenin işlenişinde kullanılan, konunun akışına bağlı olarak, öğrenciyi motive eden, ilerki eğitim öğretimde ihtiyacı olacak Akademik İngilizceyi vermeyi hedfleyen içeriktir. 1. İşlevler (Functions) İşlevler, belirlenen kazanımlar doğrultusunda, kimlerin, hangi dili, nerede ve ne amaçla kullanacağını gösterecek şekilde oluşturulmuş, konularla paralellik sağlanmasına dikkat edilmiştir. Öncelikli amaç, öğrencilerin iletişim yetilerini ve dil becerilerini geliştirirken akademik ders konularını özellikle kelime bilgisini kademeli olarak geliştirmek olduğundan işlevlerin bu amaca hizmet etmesine önem verilmiştir. Öğrencilerden belirli bir konu çerçevesinde dilin temel dört becerisini (dinleme, konuşma, okuma, yazma) kullanmaları ve bu dört beceriyi kullanarak hedef disiplinlerin içeriğiyle ilgili temel bilgi ve becerilere ulaşmaları beklenmektedir.

11 2. Dil Alanları ve Dil Bilgisi Yapıları Bu öğretim programıyla yapısalcılıktan uzaklaşılması, iletişimci, işlevsel bir yaklaşım kullanılması düşünülmektedir. Programın bu bölümünde sunulan dil bilgisi yapıları iletişime yönelik işlevleri yerine getirme konusunda araç niteliği taşımaktadır. Hedef, sadece dil bilgisi öğretimi değil, anlamlı etkinliklerle desteklenmiş bütüncül (integrative) ve iletişimsel bir dil öğretimi çerçevesinde dünyada hızla yayılmakta olan içerik tabanlı dil eğitimin öğrencilere sunmaktır. Bunun için, hedef mükemmel bir dil bilgisi eğitim değil daha çok becerilerden, işlevlerden ve konunun bütününden soyutlanmayacak biçimde dilin kullanımı çerçevesinde verilmelidir. 4. Kelime Bankaları (Vocabulary Sets) Her ünitede, konuyla ilgili anahtar kelimelere yer verilmiştir. Kelimeler belli bir bağlamda ve iletişime yönelik olarak verilmeli ve öğrencilerin yabancı dil seviyeleri ilgi ve ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalıdır. Bu kelimeler kullanılarak kavram haritaları oluşturulmalıdır. Beyin fırtınası, kelime oyunları, kelime haritaları, bilmeceler vb. tekniklerle de öğrencilerin kelime dağarcığı zenginleştirilebilir. Bu zenginliğin öğrencilerin yabancı dil öğrenimine karşı tutumuna ve rahat kullanımına olumlu katkı sağlayabileceği unutulmamalıdır. Kelime öğretimi sırasında, içerik taban dikkate alınmalı, akademik ders içeriğinde kullanılan aktif kelimeler öğrenciye İngilizce dersi ve diğer disilinler ekseninde verilmelidir. 5. Öğrenci Proje Çalışması (Student s Project Work) Dilin ve displinlerin öğrenilmesi bir süreç içinde gerçekleştiğine göre, bu süreçte öğrencilerin gelişimi sadece yazılı ve sözlü sınavlarla değil, projelerle de değerlendirilecektir. Projelerle, öğrencilere neler yapabileceklerini görme, ilgi alanlarına göre yaratıcılıklarını ortaya koyma fırsatı tanınacaktır. Bunun yanında, öğrenci göreceği zengin ders içerikleriyle de kendini uygun konularda severek, araştırarak proje çalışmalarını yürütebilecek, konu seçimi sırasında kısıtlı kalmayacaktır. Avrupa Konseyi nin Avrupa Dil Gelişim Dosyası (European

12 Language Portfolio) çalışmalarının hedeflerinden birisi de öğrencilere kendi kendini değerlendirme becerilerini kazandırmaktır. Öğrenci projelerinin uygulanması yoluyla bu çalışmaya da bir adım atılmış olacaktır 3. Öğrenme ve Öğretmen Etkinlikleri 3.1 Dört Dil Becerisi ve Akademik İnglizce Akademik İngilizce Dersi, içeriği bakımından Öğrenme ve Öğretmede hem çok daha geniş tabanlı olduğundan daha kolay hem de çeşiltlilik bakımından bir o kadar da zordur Otantik konularla farklı disiplin ve konularla çeşitlendirilmiş Akademik İngilizce, sadece İngilizce dersi öğretimiyle kalmayacak, ayrıca farklı konularda öğretmenin bilgi ve beceri sahibi olmasını gerektirecektir. Dolayısıyle kullanılacak teknik ve etkinlikler zenginleşecek ve farklılaşacaktır. İngilizce Akademik Dersi öğretiminde, öğrenme ve öğretme etkinlikleri, hedefe ulaşmak için dersin nasıl işleneceğini belirlemede öğretmenlere ışık tutar ve dersin öğrenci merkezli, iletişimsel yaklaşım doğrultusunda işlenmesine yardımcı olur. Etkinlikler, bireysel farklılıklara, öğrencilerin görerek, işiterek veya yapıp yaşayarak öğrenme özelliklerine öğrencilerin gelişim seviyelerine uygun ve somuttan soyuta doğru düzenlenmiş, çok duyu organına hitap eden, öğrencinin ilgisini çeken, tekrara ve dönütlere yer veren bir nitelikte olmalıdır. Mekanik ve yapısal alıştırmalarla sınırlı kalmamalıdır. Bu etkinlikler öğrencinin düşünme becerilerini geliştirmeli onları eleştirel düşünmeye ve araştırıcılığa sevk etmelidir. Öğrencilerin yapacakları sınıf içi ve dışı etkinliklerin, eğitim öğretim açısından büyük yararı olduğu bir gerçektir. Öğretmen, öğrencileri bu tür etkinliklere özendirmeli, öğrenciler de tek başlarına ya da gruplar hâlinde bu tür etkinlikler yapmalıdırlar. Bu etkinliklerde öğrencilerin yararlanacağı kaynaklar, öğretmen tarafından verilebilir ya da öğrenciler kaynakları kendileri araştırıp bulabilirler. Öğrencilerin, etkinlik yaparken konuyla ilgili kavramları geliştirmeleri, bunları günlük yaşantılarıyla ilişkilendirmeleri ve pratik beceriler kazanmaları önem taşır.

13 Etkili öğrenme sistemlerinde öğrenme ortamı ve çevresi bütün öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarına uygun olarak düzenlenir. Öğrenme stratejileri öğrencilerin bağımsız olarak kendi öğrenme görevlerini gerçekleştirmelerini sağlayan teknikler, ilkeler ya da alışkanlıklardır. Bir strateji bireyin bir görev ya da duruma yaklaşımını gösterir. Bu yaklaşım öğrencilerin öğrenme görevlerini planlarken, gerçekleştirirken, sunuşları ve performansı değerlendirirken nasıl düşüneceğini ve hareket edeceğini içermektedir. Öğretmenler, öğrencilerin farklı öğrenme stratejilerine sahip olduklarını göz önünde bulundurarak öğrenme öğretme sürecinde farklı öğretim teknik ve etkinliklerini kullanmaya özen göstermelidirler. Yabancı dillerin öğretiminde yaygın olarak kullanılan öğretim teknik ve etkinlikleri; gösteri (demonstration), soru-cevap (question and answer), drama ve rol yapma (drama and role-play), benzetim (simulation), ikili ve grup çalışmaları (pair-work and groupwork) iletişim oyunları (communication games), gramer oyunları (grammar games), bilgisayar destekli öğretim (computer assisted teaching), beyin fırtınası (brain storming), boşluk doldurma (gap filling), sıraya koyma (put in order), grup tartışması (group discussion), raporlaştırma (reporting) ve eşleştirme (matching) dir. Bunu yanında farklı dersler ( Matemetik, Fen Bilgisi, Coğrafya vb.) gibi derslerde kullanılan etkinlik ve aktivitelerden ( gözlem, deney, sorgu) de faydalanılarak ders daha etkin hale getirilmelidir. 4.Görsel ve İşitsel Araçlar A. GÖRSEL ARAÇLAR B. İŞİTSEL ARAÇLAR 1. Kitaplar 1. Radyo 2. Yazı Tahtaları 2. CD ler 3. Resimler 3. Teyp ve kasetler 4. Gerçek Eşyalar ve Modeller 5. Projektörler ve Grafikler C. GÖRSEL İŞİTSEL ARAÇLAR 1. Film Makinası ve Hareketli Filmler 2. Kapalı Devre Televizyon 3. Video ; VCD ; DVD

14 4. Bilgisayarlı Video 5. Bilgisayar Dil Programları 6. Internet 4. Ölçme ve Değerlendirme Öğrencilerde gelişmesi beklenen beceri ve tutumların gelişip gelişmediği, arzu edilen sınıf ve okul gelişimlerinin ne ölçüde oduğu ölçme ve değerlendirme saptamnaktadır. Bu nedenle değerlendirme, öğrenmenin bütünde önemli bir parçası olarak ele alınır. Akademik İngilizde dersinde ölçme ve değerlendirme, iletişim yetisini ve dili bağımsız olarak kullanırken bunun yanında farklı akademik disiplin içeriklerini de kazanıp kazanmadığıyla ilgilenir. Yazılı sınavlarda ağırlıklı olarak öğrencinin dört dil becerisi ve özellikle farklı disiplinler çerçevesinde edindiği terminoloji değerlendirmesi ön plandadır. Öğrenmedeki bireysel gelişmeyi gösteren performans ödevleri, dil portföyü, yazılı ve sözlü sınavlar öğrencinin geldiği noktayı şeffaf bir şekilde gösteren araçlardır ve değerlendirmede büyük rol oynarlar.