KSÜ Enformatik Bölümü Ders Notu

Transkript

1 İNTERNET İnternet'in Tarihçesi Amerikan Federal Hükümeti Savunma Bakanlığı 1969 da herhangi bir savaş durumunda iletişimin kesintisiz devam etmesi amacıyla araştırma ve geliştirme kolu olan İleri Düzey Araştırma Projeleri Kurumu'nda (ARPA- Defence Advanced Research Project Agency) çeşitli bilgisayar bilimleri ve askeri araştırma projelerini desteklemek için Savunma Bakanlığı ARPANET adında Paket Anahtarlamalı Ağ'ı oluşturmaya başladı. Bu ağ, ABD'deki üniversite ve araştırma kuruluşlarının değişik tipteki bilgisayarlarını da içererek büyüdü. ARPANET tasarımcıları, ağı nükleer silahlara karşı güçlendirmek yerine, kaynakları tümüyle merkezi olmayan bir biçimde dağıtarak hızla yenilenebilir duruma getirmeye karar verdiler. Böylece ağın bir bölümünün ya da çoğunun zarar görmesi, genel bilgi akışını durdurmayacaktı yılında, ağ için bir protokol seti geliştirmek amacıyla Stanford Üniversitesi'nde daha sonra BBN'in ve University College, London'ın da dâhil olduğu bir İnternetworking projesi başlatıldı. 1978'e kadar 'İletim Kontrol Protokolu nun (TCP - Transmission Control Protocol) dört uyarlaması geliştirildi ve denendi. 1980'de bu küme sabitleşti ve ARPANET'e bağlı bilgisayarlar arasındaki iletişimi kolaylaştırdı. 1983'te tüm ARPANET kullanıcıları İletim Kontrol Protokolu/İnternet Protokolu (TCP/IP Transmission Control Protocol/İnternet Protocol) olarak bilinen yeni protokole geçiş yaptılar. O yıl TCP/IP, ARPANET'i de içeren Savunma Bakanlığı İnternet'inde kullanılmak üzere standartlaştırıldı. ARPANET 1990 Haziran'ında kullanımdan kaldırıldı. Yerini ABD, Avrupa, Japonya ve Pasifik ülkelerinde ticari ve hükümet işletimindeki omurgalar (backbone) aldı. ARPANET'in kaldırılmasına rağmen, TCP/IP protokolü kullanılmaya devam etti ve gelişti. Tim Berners-Lee 1989 yılında yüksek enerji fizikçilerinin bilgi alışveriş yolu olarak World Wide Web'i buldu. Türkiye'de İnternet Türkiye İnternet'e Nisan 1993'ten beri bağlıdır. İlk bağlantı ODTÜ'den gerçekleştirilmiştir. 64kbit/sn hızında olan bu hat, uzun bir süre Türkiye nin tek çıkışı olmuştur yılında Ege Üniversitesi'nden olan bağlantı ise 64kbit/san. hızı ile gerçekleştirilmiştir. Ardından sırayla, Bilkent Üniversitesi(1995 Eylül), Boğaziçi Üniversitesi (1995 Kasım) ve İTÜ (1996 Şubat) bağlantıları gerçekleşmiştir yılında Türk Telekom tarafından TURNET kurulmuştur. Bu sayede internet bağlantıları daha da hızlanmıştır yılında ise Türk Telekom tarafından TTNet ve Tübitak bünyesinde UlakNet kuruldu Kamunet, kuruldu ve TTNet ihalesi gerçekleştirildi yıllarında ticari internet patlaması meydana geldi ve Türkiye de ticari alanda da internet yaygın olarak kullanılmaya başladı yılında ise üniversiteler için büyük öneme sahip olan ULAKBİM kendisini yenileyerek yeni bir omurgaya kavuştu ve tüm üniversiteler UlakNet üzerinden hızlı internete bağlandı. Büyüklükler Aşağıda verilen sayısal büyüklükler sürekli değişmekle birlikte genel bir fikir verme bakımından yararlı olacaktır. Tarih Kullanıcı Sayısı Dünya Nüfusu milyon % 0.4

2 milyon % milyar 439 milyon % 34.8 Mart, milyar 749 milyon % 38.8 İnternetin Tanımı ve İşleyişi İnterneti çok farklı şekillerde tanımlamak mümkündür. En yaygın yapılan tanımlamaları aşağıda verilmiştir. İnternet, birçok bilgisayar sistemini TCP/IP protokolü ile birbirine bağlayan dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. İnternet "ağların ağı"dır. Bilgisayarlar, yönlendiriciler, üzerinde çalışan servisler, veriler, bilgiler ve insanlardır. Bunların oluşturduğu bir haberleşme ortamıdır. Çok büyük, dağıtık, tarama hizmetleri olan bir kütüphanedir. Etkileşim, bilgi, belge değişim temelli bir ortamdır. Bir bilgisayar ağı ile donanım ve yazılım paylaşılmasını ve ağ üzerindeki kişilerin haberleşmeleri sağlanabilir. Bir ağ üzerindeki kişiler aynı dosyayı birlikte kullanabilirler. Birbirleriyle bilgi alışverişinde bulunabilirler. İnternet ise dünyadaki bilgisayarların kablolu veya kablosuz ortamlar aracılığıyla birbirine bağlandığı ağdır. İşlevi, üretilen her türlü bilginin saklanması, paylaşılması ve kolay erişimidir. Internet teknolojisi yardımıyla bilgiler insanlara kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedir. İnternet birbirinden çok farklı donanımlarla (Tablet, PC, ) ve yazılım (İşletim Sistemleri: LINUX, WINDOWS, MAC-OS, vb ) özelliklere sahip olan bilgisayarların birbiriyle iletişim içinde bulunmasını sağlamaktadır. İnternetin çatısını üniversiteler, kamu kurumları ve ticari kuruluşların bilgisayarları oluşturmaktadır. Kullanıcılar internete bu kurumlardan aldıkları hizmet aracılığıyla erişirler. Bu kurum ve kuruluşlar bilgisayarlarını hiç kapatmazlar. Bu bilgisayarlara sunucu ismi verilmektedir. Genellikle, ofis ve evlerdeki kullanıcılar istemci bilgisayarlarına taktıkları modem ile telefon hatları üzerinden sunuculara ulaşmakta ve sunucuların verdikleri hizmetlerden yararlanmaktadırlar. İnternetde temel işleyiş ve nesne değişim mekanizmaları istemci/sunucu modeline göre çalışmaktadır. Yaygın modelde istemci belirli bir protokole göre sunucu makineye arzu edilen elektronik nesneyle ilgili isteğini iletmekte, sunucu makine de yapılan isteği işleme koyup, sonucu istemci makineye göndermektedir. İnternet, teknik olarak, TCP/IP protokolü ile desteklenen pek çok servis sunar. Örnek olarak, İnternet erişimi olan bir kullanıcı, eğer kendisine yetki verilmişse, İnternete bağlı diğer herhangi bir bilgisayardaki bilgilere erişebilir, onları kendi bilgisayarına alabilir, kendi bilgisayarından da İnternet erişimi olan başka bir bilgisayara dosya/bilgi gönderebilir. Bu özellik, dosya transfer protokolü olarak bilinir. Benzer şekilde, İnternet üzerindeki kullanıcılar birbirlerine elektronik posta gönderebilirler. İnternet iletişim kuralları dizisi OSI Modeli Katmanlar İletişim kuralları 7. Uygulama katmanı: HTTP, HTTPS, SMTP,FTP, TFTP, UUCP, NNTP,SSL, SSH, IRC, SNMP,SIP, RTP, Telnet,...

3 6. Sunum katmanı ISO 8822, ISO 8823, ISO 8824, ITU-T T.73, ITU-T X.409, Oturum katmanı NFS, SMB, ISO 8326, ISO 8327, ITU-T T.6299, Ulaşım katmanı TCP, UDP, SCTP, DCCP, Ağ katmanı IP, IPv4, IPv6, ICMP, ARP, IGMP, Veri bağlantısı katmanı Ethernet, HDLC, Wi-Fi, Token ring, FDDI, PPP, Donanım katmanı ISDN, RS-232, EIA-422,RS-449, EIA- 485,... İnternet Adresleri Internette kullanılan protokol kümesi TCP/IP dir. TCP/IP nin mimarisi doğrudan internete yansır. TCP mesajların doğru alıcıya gidip gitmediğini, IP de adresleme sistemini kontrol etmektedir. İnternete doğrudan bağlı her bilgisayara IP numarası verilir. IP numaraları aralarına. Konulmuş dört kısımdan oluşur. Her kısım arasındaki sayılardan meydana gelir. IP numarası ikilik sayı sisteminde 32 bitlik bir sayıyı gösterir. IP adresler kümesi her ağ için farklı olmak zorundadır. Aynı IP kümesi başka ağlarda kullanılamaz. Oluşabilecek karışıklıkları engellemek amacıyla IP numaralarının dağıtımı Internet Bilgi Merkezi (NIC Network Information Center) tarafından yapılmaktadır. IP v4 adresleri 4 sınıfa ayrılmıştır. Bu sınıflama aşağıdaki gibidir. SINIF BAŞLAMA BİTİŞ Class A Class B Class C Class D Örneğin Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Class C IP adresine sahiptir ve aralığını kapsar. Burada kısmı Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesini belirtmekte son kısım ise KSÜ tarafından istenildiği gibi dağıtılmaktadır. Bu sayıların anımsanması güç olduğundan daha kolay akılda kalabilen ve IP numaralarına karşılık gelen Sözel adresleme sistemi (DNS - Domain Name System) geliştirilmiştir. Her bilgisayara anamakina / alan (domain) adı denilen bir isim verilmiştir. Bu isimler dört bölümden oluşmuştur. Bu isimlendirme sistemi aşağıdaki gibidir. Servis ismi Kullanıcının bulunduğu Kuruluş çeşidi kuruluş ismi Ülke kısaltması www ftp Web Gopher tubitak meb basbakanlik metu hun ksu milliyet gov: Hükümet kuruluşları edu: Eğitim kurumları (üniversiteler gibi) k-12: ilk ve ortaöğretim kuruluşları org: Ticari olmayan, kar amacı gütmeyen kuruluşlar tr: Türkiye Ülke kısaltması yoksa ABD ca: Kanada fr: Fransa

4 hurriyet sabah ntv chip com: Ticari kuruluşlar mil: Askeri kuruluşlar net: Servis Sunucuları (Internet Servis Sağlayıcıları gibi) ac: Akademik kuruluşlar (bazı ülkelerde edu yerine) int: Uluslararası organizasyonlar, kuruluşlar it: İtalya de: Almanya nl:hollanda gr: Yunanistan tw: Tayvan Örnek Adresler, Resmi Kurum Üniversite Sendika Kâr amacı güden ticari kuruluş Askeri Servis Sunucu Ipv6 Yeni Nesil Yönlendirme Protokolü IPv6 (IP version 6) TCP/IP yönlendirme katmanı protokolünün, yeni nesline verilen isimdir. IPv6 ile IPv4 de kullanılan kısıtlamalar giderilmeye çalışılmıştır. IPv6 daki yenilik adresleme alanının geniş olmasıdır. IPv4 de 32 bit olan adresler IPv6 da 128 bit olmuştur. Bu sayede, adreslemedeki darlık giderilmiştir. IPv6 ile yeni adresleme şekli, güvenliğin artması, otomatik kurulum, RIP, OSPF gibi bazı protokollerin genişletilmesi, yeni IP paket yapısı, değişik protokoller için IP başlığı düzenlenmesi, ses ve görüntü aktarma desteği gibi özellikler kazanılmıştır. Ondalık düzen yerine Onaltılık düzende yazılım. Her : adresi arasında 16 bitlik aralık ile gösterim (IPv4) (IPv6 Ondalık düzen olsaydı) FFFF:FFFF:FFFF:FFFF:FFFF:FFFF:FFFF:FFFF (IPv6 Onaltılık düzen) IPv4 ün 32-bitlik adres yapısı teorik olarak 4 milyardan fazla (2^32= ) kullanılabilir adres sunmaktadır. Adres atama mekanizmalarından dolayı etkin adres sayısı bu sayıya ulaşmamaktadır. 128-bitlik bir adres yapısına sahip olan IPv6 ise 340 trilyondan fazla (2^128= ) İnternet adresi sunmakta ileride bir adres sıkıntısı yaşanmasını engelleyecek adres aralığı sağlanmaktadır. İnternetin Temel Hizmetleri İnternet üzerinde bir çok hizmet yer almaktadır. Bunlardan en çok kullanılanları ise şunlardır: Elektronik Posta

5 World Wide Web (www) File Transfer Protocol (Ftp) Telnet Mail Listeleri (Mailing List) Elektronik Posta İnternet üzerinde insanların elektronik olarak mektup alıp verebilmelerini sağlamak üzere geliştirilmiş bir sistemdir. İnternet e bağlı olan ve mail alışverişi yapabilen herhangi bir makinada kullanıcı ismi bulunan kişilerin adresi vardır. adresleri kullanici_adi@makina_ismi şeklinde oluşturulmaktadır. gönderirken dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta mümkün olduğu kadar Türkçe karakter kullanmamaya dikkat etmektir. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi nden adresi alan bir kullanıcının mail adresi aşağıdaki biçimde olmaktadır. kullaniciadi@ksu.edu.tr World Wide Web (www) WWW, WEB, ya da W3 (World Wide Web), yazı, resim, ses, film gibi pek çok farklı yapıdaki verilere kompakt ve etkileşimli bir şekilde ulaşmamızı sağlayan bir çoklu hiper ortam sistemidir. WWW çoklu ve erişimi kolay bir sistemdir. Hiper ortam, bir dokümandan başka bir dokümanın çağırılmasına olanak sağlar (iç içe dökümanlar). WWW'in diğer bir işlevi de, öteki bazı internet servislerini kendi içerisinde barındırmasıdır. WWW üzerinde yapılan tarama mekanizmaları "Search Engine" -arama motoru- olarak adlandırılır. Ya girilen anahtar kelimenin geçtiği konu başlıklarına göre tarama yapılır, verilen anahtar kelime tüm doküman(lar)da aranır, ya da bir veri tabanı ve indeksleme sistemi kullanılarak tarama yapılır. Hepsinde bulunanlar kullanıcıya listelenir ve daha sonra istenilirse bu dosyalar alınabilir. File Transfer Protocol (Ftp) FTP, Internete bağlı bir bilgisayardan diğerine dosya aktarımı yapmak için geliştirilen bir internet protokolu ve bu işi yapan uygulama programlarına verilen genel addır. FTP yapabilmek için bağlanacağımız bilgisayarın internet adresi, kullanıcı adı ve şifresi gereklidir. Windows ta aşağıdaki gibi bir komut yazılarak ftp.ornek.com makinasına bağlanılır. Bundan sonra kullanıcı ismi ve şifresi sorulur. Internet üzerinde birçok ftp sitesi anonymous ftp (herkese açık ftp) hizmeti vermektedir. Tarayıcı-browser- üzerinden de ftp yapılabilir. Bunun için adres alanına ftp://ftp.ornek.com

6 yazılması yeterlidir. Bunu yazdığınızda browser ınız ftp sitesine anonymous olarak bağlanacak ve ilk dizindeki dosya ve dizin adlarını ekrana getirecektir. Bundan sonra tıklayarak istediğiniz dizine geçebilir ve istediğiniz dosyayı alabilirsiniz. Telnet Telnet Internet üzerindeki herhangi bir bilgisayara girebilmek için kullanılan protokole ve bu işi yapmanıza olanak sağlayan programlara verilen addır. Bir bilgisayara telnet yaparak girebilmeniz için o bilgisayarın telnet girişlerine izin vermesi, bilgisayarda bir kullanıcı isminizin ve şifrenizin olması gerekmektedir. Komut olarak : yazıldığında telnet.ksu.edu.tr makinasına bağlanılır ve size kullanıcı isminiz ile şifreniz sorulur. Telnet protokolü güvenlik açıkları nedeniyle uzak oturum amaçlı kullanılmamaktadır. Zorunlu durumlarda sunucuya komut yollamanın ve gelen cevapları sınamanın kolay bir yolu olduğundan SMTP, HTTP, FTP veya POP3 gibi servislerdeki sorunları tespit ederken kullanılabilmektedir. Mailing List İnsanların kendi istekleriyle üye oldukları, grup haberleşme mekanizmalarından birisidir. Bu mekanizmalara ise "liste" denir. Listelere, üye olmak gerekir. Bir üyenin gönderdiği ileti listenin tüm üyelerine dağıtılır. Bu şekilde ileti akışı sağlanır. Liste ile ilgili 2 önemli adres vardır: 1. Komutların yöneltildiği adres (üye olmak, çıkmak, eski tutanakları almak gibi), 2. Liste üyelerine ileti göndermek için kullanılan adres. Bu adres LISTEADI@liste_makinası şeklindedir. Örneğin inet-tr için inet-tr@metu.edu.tr adresi geçerlidir. Liste yönetim adresi ilgili liste yönetimi yazılımına bağlı olarak, listserv, listproc, majordomo, mailbase, listeadirequest@ilgili-makina şeklinde olabilir. Bu nedenle bir listeye üye olurken ilgili mesajı saklamakta yarar vardır. Liste yönetim adresine gönderilecek bir 'help' komutu liste ile ilgili önemli bilgileri gönderecektir. İnternetteki Yazılımlar İnternete bağlı bilgisayarlar üzerinde farklı yazılım türleri bulunmaktadır. Bunlar: Herkese açık yazılımlar (Public): Bu yazılımları yazanlar, programların sınırsız kopyalanmasına ve kullanılmasına izin verirler. Programın aslının değiştirilmemesini isteyebilirler. Programlarının üçüncü kişilere parayla satılmasını istemezler. Ayrıca, alınan dosya başka bir yerde kullanılacaksa yazarına bildirilmesi istenmektedir.

7 Paylaşılabilir Yazılımlar (Shareware): Kullanıcı yazılımı belirli bir süre kullanmakta (1 hafta, 15 gün, 1 ay ) eğer beğenirse satın almaktadır. Bu tür yazılımlar ucuzdur. Bu tür yazılımlar farklı özelliklere sahip olabilmektedir. Bazı yazılımların deneme süresi bitmesine rağmen kullanılabilirler. Programın açılışında veya kullanırken bu programın kayıtlı bir yazılım olmadığını belirten mesajlar gelir. Örneğin: Winzip, Winrar Bazı yazılımlar deneme süresi sonucunda kullanılamazlar. Bazı yazılımların deneme süresince tüm özellikleri kullanılmayabilir. Belirli bir miktar para ödedikten sonra tüm özelliklerine sahip olunabilir. Deneme Yazılımları (Tryware): Geliştirilmiş bir yazılımın tanıtım amacıyla piyasaya sürdüğü, sınırlı olarak kullanılabilen yazılımlardır. Yama Yazılımları (Patch): Bir yazılımın, eksik yönlerinin saptanıp düzeltip güncellemek amacıyla kullanılan yazılımlardır. İnternette Kullanılan Tarayıcı (Browser) Programlar İnternette web sayfalarında gezinmek için kullanılan ve browser (gezgin) olarak adlandırılan programlardan en yaygın kullanılanları Google Chrome, Internet Explorer, Mozilla Firefox, Opera, Safari dir. Bu kısımda Internet Explorer tanıtılacaktır. Internet Explorer İnternette kullanıcıların WEB sayfalarında gezinme yapmalarını sağlayan ve Windows işletim sistemleri üzerinde çalışan bir programdır. Günümüzde kullanılan Windows işletim sistemleri kurulumunda Internet Explorer otomatik olarak yüklenir. İnternet Explorer ı çalıştırmak için aşağıdaki yollardan birisi izlenmelidir. Başlat/Programlar/ seçilir, Başlat/Çalıştır penceresine iexplore yazılarak çalıştırılır, Hızlı Başlat çubuğundaki simgesine tıklanır veya Masa üstündeki simgesi tıklanır. İnternet Explorer ın temel görünüş ve özellikleri aşağıda verilmiştir.

8 Başlık Çubuğu Pencerenin en üstünde yer alır ve üzerinde WEB sayfası ile ilgili tanımlanmış bilgiler görüntülenir. Komut Simgeleri İnternette gezinirken çokça kullanılan düğmelerin görevleri anlatılmaktadır. Bu düğmelerin görünümleri değişik sürümlerde farklılık gösterse de işlev olarak aynıdır. Geri düğmesi: Önceki sayfaya dönmek için kullanılır. İleri düğmesi : Ziyaret ettiğiniz sayfalar içinde bir sonraki sayfaya gitmek için kullanılır. Dur düğmesi : Yüklenmesi devam eden web sayfasının yüklenmesini iptal etmek için kullanılan düğmedir. Yenile düğmesi: En son ve beklenen bilgilerin tümü görünmüyorsa, geçerli sayfayı güncelleştirmek için bu tıklanır. Sık sık güncelleştirilen bir sayfada eski bilgiler görüyorsanız veya grafikler bozuk görünüyorsa bu yararlı olabilir. Giriş düğmesi: Giriş sayfanıza (tarayıcınızı açtığınızda gördüğünüz ilk sayfa) gitmek için kullanılan düğmedir. Ara düğmesi: Kendisinden bir arama hizmeti seçip Internet'te arama yaptığınız Arama çubuğunu açmak için kullanılan düğmedir. Sık kullanılanlar düğmesi: En sık kullandığınız Web sitelerine veya belgelerine olan bağlantıları (kısayolları) sakladığınız Sık kullanılanlar çubuğunu açmak için kullanılır. Posta: Outlook, ileti alıp göndermek, için kullanabileceğiniz bir e-posta programıdır. Diğer posta programlarından adres defterlerini ve ilgili kişileri almak imkânı da sunar. Araç çubuklarını özelleştirme Normal kullanımda ekranda görünmeyen düğmelerin araç çubuğuna eklenmesi için araç çubukları üzerinde fare sağ tuşu > özelleştir >komut ekle veya kaldır seçilir.

9 Adres Çubuğu İnternette ziyaret edilmek istenen URL adreslerinin yazıldığı alandır. Geçmiş klasörü temizlenmemiş ise daha önceden ziyaret edilmiş sitelerin adreslerini de burada bulmak mümkündür. Durum çubuğu Web sayfası yükleme gelişimini izlemek için çubuğun sol tarafı kullanılır. Sağ taraf, geçerli sayfanın hangi güvenlik bölgesinde olduğunu gösterir ve güvenli bir sitedeyseniz bir kilit simgesi görüntüler. İnternet Explorer kısayol tuşları F1: Yardım penceresini açar. F11: Internet Explorer'ı tam ekran gösterir. TAB: Web sayfası içindeki düğmeleri ve adres çubuğunun sonraki öğesine geçer. SHIFT+TAB: Web sayfası içindeki düğmeleri ve adres çubuğunun önceki öğesine geçer.

10 ALT+HOME: Açılış sayfasını görüntüler. ALT+SAĞ OK: Sonraki sayfaya geçer. ALT+SOL OK YA DA GERİ TUŞU: Önceki sayfaya geçer. SHIFT+F10: Internet Explorer menüs görüntülenir. CTRL+F: Güncel sayfada arama yapar. F5: Mevcut sayfayı yeniler ESC: Bir sayfanın yüklenmesini durdurur. CTRL+O CTRL+L: Yeni bir web sayfası açar. CTRL+A: Yeni bir pencere açmak için CTRL+W: Güncel sekmeyi kapatır. CTRL+S: Sayfayı kaydeder. CTRL+P: Sayfayı yazdırır. CTRL+E: Arama penceresini açar. CTRL+I: Sık Kullanılanlar açılır. CTRL+H: Geçmiş görüntülenir. İnternet Seçenekleri İnternet Explorer kullanırken gerekli birçok ayarların yapıldığı bir pencereyi açan komuttur. Bu komutun çalıştırılması için menü çubuğundan araçlar menüsündeki internet seçenekleri seçilmelidir. Bu komut seçildiğinde içerisinde Genel, Güvenlik, Gizlilik İçerik, Bağlantılar, Programlar ile Gelişmiş sayfa sekmelerinin bulunduğu pencere ortaya çıkar. Bu penceredeki sayfalarda giriş sayfasının ayarlanmasından güvenlik ile ilgili ayarlara kadar bir çok işlem yapılabilmektedir. Güvenlik ve içerik yöneticisi ebeveyn kontrolü ayarlarına imkân sağlamaktadır. Şifre verilerek bağlanılması istenilmeyen sitelere erişim engellenebilir.

11 Internet'te Arama İnternet kullanarak istenilen konuda araştırma yapılarak web sayfalarına ulaşılabilir. Bu amaçla kullanılan sayfalara arama motorları (search engine) denir. Bu web sayfalarındaki metin, resim, ses, görüntü vb. kendi bilgisayarımıza kayıt edilebilir/indirilebilir ya da doğrudan yazıcımızdan çıktısı alınabilir. Bir konu hakkında araştırma yapmak için ya o konuyla ilgili web adresleri bilmek ya da tarayıcılarla arayıp bulmak gerekmektedir. İnternette bir konuyu arayıp istediğimiz bilgiye ulaşmak bazen "iğneyle kuyu kazmak tan zordur. Bazı konularda milyonlarca belge bulunabilmekte; bunları tek tek açıp bakmak çok uzun zaman alabilmektedir. Bazen bir tarayıcının bulamadığı "anahtar sözcük" (key word)ü başka bir tarayıcı bulabilmektedir. "aranacak kelimeler" Tam olarak aranacak kelimeler tırnak içine alınmalıdır. Arama sonuçlarına birebir uyanların dışındakiler aramada devre dışı kalacağından sadece kesin bir arama için kullanılır. Belli bir kısmın aramada hariç tutulması için ilgili kelimenin önüne tire (-) eklenir. Özellikle, eş sesli olup farklı anlamlara gelen aramalar için kullanılabilir. Örneğin mevsim veya yazmak anlamındaki yaz kelimesi sadece edu.tr uzantılı sitelerde aratmak için: yaz -mevsim veya yazı- site:edu.tr Dünyada güncel olan arama motorları şunlardır: Google Yahoo Baidu

12 Bing Yandex Ask AOL Internet ve güvenlik Yerel ağ, internet, harici diskler, hafıza kartları, usb belleklerle bilgisayarlara giren zararlı amaçlı yazılımlara virüs adı verilir. Kaynağı bilinmeyen ücretsiz programlar, veya ücretli programların kaçak kopyaları aracılığıyla yayılırlar. Spyware, malware, adware şeklinde isimlendirilen programlar, bilgisayar kullanıcısının internet profilini, özel bilgilerini başka bilgisayarlara göndermeye çalışır. Genellikle e-posta eklerinde gelen faydalı bir yazılımın bir sununun açılması ile bilgisayara bulaşırlar. Bu tip yazılımlar arka planda çalışarak bilgisayarın ağır çalışmasına neden olabilir. Bu tip tehlikeli yazılımlardan korunmak için firewall ve anti virüs özelliği olan program kullanılmalıdır. Anti virüs yazılımının en önemli özelliği geri planda sürekli aktif olarak çalışabilmesi ve zararlı yazılımları tespit etme ve silme özelliğidir. Güncel zararlı yazılımlara karşı koruma özelliğinin devam edebilmesi için güncellenmesi gerekir. Phishing Oltalama Saldırıları Phishing, P "Password" ve "Fishing" kelimelerinden oluşan, oltalama şeklinde tercüme edilmiş saldırı tipidir. Bu tip saldırılarda kullanıcı adı ve şifresi alınmak istenen kullanıcının banka, resmi kurum vb. ile aynı görünüme sahip sahte web sayfalarına yönlendirilir. Genelde banka kullanıcı kodu, hesap numarası, şifre, parola güncellemesi veya güvenlik alarmı vb uyarı e-postası ile sahte site içerisine yönlendirilen kullanıcının istenen bilgileri giriş yapması ile oltalama saldırısı amacına ulaşmış olur. E-postanın kim tarafından gönderildiğinden emin olunmuyorsa bu tip e-postaları dikkate almamak gerekir. Şahsi bilgileri kurum veya kuruluşlar e-posta yoluyla güncelleme istemezler. İnternet tarayıcı programın adres satırına daima bağlanılmak istenen kurum ve ya bankanın adı elle girilmelidir. Adres satırının baş tarafında, sayfanın şifreli olarak karşı tarafa gönderilip alındığını ifade eden güvenli bağlantı tipi olan https ile başlamalıdır. Örneğin: Güncellemesi yapılmamış işletim sistemi, güncel firewall ve anti virüs yazılımına sahip olmayan güvenilir olduğundan emin olunmayan bilgisayardan, ağ ortamından şifre ve kullanıcı adı isteyen sitelerde işlem yapılmamalıdır. Banka gibi sayfaların sağ alt kısmında yer alan kapalı asma kilit simgesi üzerine tıklanınca gelen sertifika ifadesi doğru yerde olduğunuzu gösterir.