Diabetes Mellitusun Ýþitme Üzerine Etkilerinin Saf Ses Odyometri ve Beyinsapý Uyarýlmýþ Ýþitsel Potansiyelleri ile Araþtýrýlmasý

Transkript

1 OTOSKOP 2003; 3: PROSPEKTÝF KLÝNÝK ÇALIÞMA Diabetes Mellitusun Ýþitme Üzerine Etkilerinin Saf Ses Odyometri ve Beyinsapý Uyarýlmýþ Ýþitsel Potansiyelleri ile Araþtýrýlmasý Doç.Dr. M. Zafer UÐUZ* Op.Dr. Sedat EKÝNCÝ** Op.Dr. Kazým ÖNAL* Op.Dr. Yusuf BAYGÝT*** ÖZET Diabetes mellitusu (DM) olan hastalarda diabetin iþitme üzerine olan etkilerinin araþtýrýlmasý ile 2001 yýllarý arasýnda Ýzmir Atatürk Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi 1. KBB, endokrinoloji ve diabet polikliniðinde izlenen 40 hastaya saf ses odyometrisi ve Beyinsapý Uyarýlmýþ Ýþitsel Potansiyelleri (BUÝP) testi yapýldý. Elde edilen sonuçlar ile diabetin tipi, süresi, tedavi þekli ve komplikasyon bulunup bulunmamasýna göre hasta gruplarý ve normal populasyondan seçilen 25 kiþilik kontrol grubunun sonuçlarý arasýnda kýyaslama yapýlmýþtýr. Saf ses odyometrik sonuçlara bakýldýðýnda 10 yýldan uzun süreli diabeti olan hastalarda kontrol grubuna göre daha çok yüksek frekanslarda iþitme eþiklerinin yükseldiði saptandý. ABR'de ise 10 yýldan uzun süreli diabeti olan hastalarda 1. dalga latansýnýn uzadýðý saptanmýþtýr. Ayrýca Tip 2 DM'li hastalarda Tip 1 DM olan hastalara göre 1. dalga latansýnýn daha uzun olduðu belirlenmiþtir. Diabet iþitme fonksiyonunu olumsuz etkilemektedir. Diabetik hastalarýn iþitme fonksiyonlarýnýn izleminde saf ses ve BUÝP odyometrisinin kullanýlmasý faydalýdýr. Anahtar Kelimeler Diabetes mellitus BUÝP Saf ses odyometri Ýþitme kaybý Key Words Diabetes mellitus ABR Pure tone audiometry Hearing loss * Ýzmir Atatürk Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi 1. KBB Kliniði ** Foça Devlet Hastanesi KBB Kliniði ÝZMÝR *** Midyat Devlet Hastanesi KBB Kliniði MARDÝN The Investigation of the Impact of Diabetes Mellitus on Hearing with Pure Tone Audiometry and Auditory Brain Stem Response Investigation of the impact of diabetes mellitus on hearing in patients with diabetes mellitus. Pure tone audiometry and Auditory Brain Stem Response (ABR) audiometry were performed in 40 patients who were followed by endocrinology and diabetes polyclinics and First Otorhinolaryngology Department of Ýzmir Atatürk Training and Research Hospital, between The data from the patient groups and the control group of 25 healthy individuals were compared with regard to the type and the spell of diabetes, the treatment plan and the presence of complications. According to the results of pure tone audiometry, the hearing thresholds were found to be elevated mostly in high frequencies in diabetic patients lasting more than 10 years compared with the control group. Latency of the first wave in ABR was prolonged in patients with diabetes of more than 10 years. Furthermore, it has been found that the latency of the first wave has been longer in patients with DM type 2. Diabetes mellitus has a negative impact on hearing. ABR and pure tone audiometry are beneficial in the follow-up of auditory functions of diabetic patients. GÝRÝÞ Diabetes mellitus, açýk bir etiolojisi ve patogenezi olmayan, insülin yokluðu, yetersizliði ya da etkisizliði nedeni ile kan þekerinin normal düzeyin üzerine yükselmesine yol açan birçok sistemi tutabilen bir hastalýktýr. 1 DM'nin çeþitli sistemleri ilgilendiren komplikas- Makalenin geliþ tarihi: Yayýna kabul tarihi:

2 UÐUZ MZ, EKÝNCÝ S, ÖNAL K, BAYGÝT Y. yonlarý arasýnda en sýk görülenler diabetik nefropati, diabetik anjiopati ve diabetik nöropatidir. 2,3 Diabetik nöropatinin patogenezinde mikroanjiopati ve makroanjiopati rol oynamaktadýr. Diabette üç tip nöropatik sendrom ortaya çýkar. 4,5 Distal simetrik polinöropatiler Proksimal simetrik motor nöropati Fokal ve multifokal nöropatiler En sýk distal simetrik polinöropati, en az ise proksimal nöropati görülür. Sinir iletiminin hýzýnýn bozulmasý polinöropatinin erken belirtisidir. 4,6-8 Diabetik nöropatinin geç döneminde ortaya çýkan III, IV, V, VI ve VII. kranial sinir paralizileri ya da sensörinöral iþitme kaybý (SNÝK) þeklinde spesifik olmayan santral belirtileri vardýr. 6-9 Diabetli hastalarýn yaklaþýk yarýsýnda baþlangýçta yavaþ sonralarý ise hýzlý ilerleyen, orta ve yüksek frekanslarda bilateral SNÝK bildirilmiþtir. Ender olarak da düþük frekanslarý etkileyen, unilateral sensörinöral ani iþitme kaybý geliþmektedir. Diabetiklerdeki bu iþitme kaybýnda primer lezyonun iþitme sinirindeki mikroanjiopatik nöropatiye baðlý olduðu kabul edilmektedir. 2,4,7 BUÝP erken dönemde iþitme kaybý hakkýnda güvenilir bilgi vermezken, ileri dönemde iþitme kaybý hakkýnda faydalý bilgiler saðlamaktadýr. 10 Uyarýlmýþ iþitme potansiyellerinin kaydedilmesi ile santral sinir sisteminin nöral bütünlüðü deðerlendirilebilmektedir. 10 Objektif bir test olan BUÝP odyometri ile verilen stimuluslarla elde edilen elektriksel yanýtlar kaydedilerek, iþitme kaybýnýn yeri ve derecesi tespit edilebilir. 6 OLGULAR VE YÖNTEM Bu çalýþma 1997 ile 2001 yýllarý arasýnda ÝAEAH 1. KBB kliniðinde ve ayný hastanenin Endokrinoloji ve Diabet polikliniðinde izlenen özellikle son 1 yýllýk takiplerini düzenli olarak yaptýran ve kan þekeri regüle olan diabetes mellituslu 40 hasta üzerinde yapýldý. Hastalarýn erkek/kadýn oraný 2/3 olup, yaþlarý arasýnda (ortalama 43.2) deðiþmekteydi. 25 nondiabetik hasta kontrol grubu olarak seçildi. Kontrol grubunda erkek/kadýn oraný 1/2 idi ve yaþlarý yaþ (ortalama 39.6) arasýndaydý. Anamnezde iþitme kaybý, tinnitus, vertigo, dizziness, kafa travmasý ve geçirilmiþ menenjit ve ansefalit, sýk otitis media ataðý bulunan hastalar çalýþmaya alýnmadý. Ayrýca akustik travmaya maruz, ototoksik ilaç kullanýmý olanlar ve santral sinir sistemini etkileyen ilaç kullanýmý olan hastalar çalýþma dýþý tutuldu. Bütün hastalara otoskopik muayene yapýldý, hiçbir hastada kulak zarý perforasyonu saptanmadý. Odyovestibüler laboratuvarda, ses geçirmeyen kabinlerde AC-5 klinik odyometri cihazý ile Radio ear B-71 kulaklýk ve Beltone kemik yolu vibratörü kullanýlarak tüm hastalarýn hava ve kemik yolu eþikleri belirlendi. Hava yolu eþikleri deðerlendirmede esas alýndý. Koopere olamayan, aþýrý heyecanlý, huzursuz ve nörotik yetiþkinlere testin yapýlabilmesi amacýyla doxylamine succinate, çocuklara ise kloral hidrate sedasyon amacýyla uygulandý. ABR için AMPLAÝD MK 10 cihazý ve TDH standart kulaklýk kullanýldý. Kayýt elektrodu olarak 8 mm temas yüzeyine sahip, gümüþ yüzeyel disk elektrodlar kullanýldý. Elektrod yerleþtirilmeden evvel yüzey alkol ile temizlendikten sonra iletimi arttýran krem veya özel jel sürüldü. Aktif elektrod test edilen kulaðýn mastoid apeksine, referans elektrod kontrlateral mastoid apekse ve toprak elektrod alýna yerleþtirildi. Yüzey direnci, elektrodlar arasýndaki direnç ve artefakt oluþumunu azaltmak için Amplaid Php 10, Italy, direnç ölçer yardýmýyla 5000 ohm altýnda tutuldu. BUÝP'te, saf ses odyometri ile uyum saðlamak amacý ile "normal hearing level "(nhl) kullanýldý. Test edilen kulaða standart kulaklýk ile 100nHL þiddetinde 11/sn frekansýnda O,1msn klikler 12 msn süresince verildi. Test edilmeyen kulak, test edilen kulaða verilen ses þiddetinin db altýnda beyaz gürültü ile maskelendi Hz arasý band pass flitreleme yapýlarak çevre gürültüleri ortadan kaldýrýldý. Verilen ses stimulusuna yanýt olarak çýkan 2000 sweep saydýrýlarak I, III ve V. dalgalarýn en iyi þekilde görülebildiði bir dalga formu elde edildi. I., III. ve V. dalga latanslarý ile I-III, I-V ve III-V interpik latanslarý (IPL) ölçüldü. Ýstatistiksel deðerlendirmede Student T-testi kullanýldý. I. dalga latansý ile I-III, I-V ve III-V IPL'larýnýn ortalamalarý göz önüne alýndý. 104

3 DÝABETES MELLÝTUSUN ÝÞÝTME ÜZERÝNE ETKÝLERÝNÝN SAF SES ODYOMETRÝ VE BEYÝNSAPI UYARILMIÞ ÝÞÝTSEL POTANSÝYELLERÝ ÝLE ARAÞTIRILMASI TABLO 1. Diabetiklerle kontrol grubunun ortalama iþitme eþikleri Kontrol Grubu dB 12.80dB 9.00dB 7.30dB 11.90dB 13.30dB Hasta Grubu dB 19.00dB 15.56dB 17.00dB 27.69dB 31.81dB TABLO 2. Diabetiklerle kontrol grubunun düþük ve yüksek frekanslardaki ortalama eþikleri Frekans Kontrol Grubu Hasta Grubu T P Anlamlýlýk Düþük 10.63±4.41dB 18.05±6.46dB Anlamlý Yüksek 12.60±7.48dB 29.75±14.00dB Anlamlý TABLO 3. Diabetiklerle kontrol grubunun ortalama ABR bulgularý Kontrol Grubu Hasta Grubu t P Anlamlýlýk 1.Dalga latansý 1.64±0.11msn 1.68±0.10msn Anlamsýz 1-5 IPL 3.81±0.31msn 3.94±0.20msn Anlamsýz 3-5 IPL 1.72±0.29msn 1.77±0.18msn Anlamsýz 1-3 IPL 2.10±0.14msn 2.17±0.19msn Anlamsýz TABLO 4. Diabet sürelerine göre hastalarýn ortalama iþitme eþikleri 10 yýldan az dB 18.13dB 14.13dB 14.50dB 22.25dB 23.13dB 10 yýldan fazla dB 19.88dB 17.00dB 19.50dB 33.13dB 40.50dB Tip 1 DM olan 11 (%27.5),Tip 2 DM olan 29 (%72.5) hasta mevcuttu. Bu hastalarýn 15'i (%37.5) insülin, 25'i (%62.5) ise oral antidiabetik (OAD) kullanmaktaydý. DM olan hastalarýn, pure tone odyometri ve ABR bulgularý kontrol grubu ile karþýlaþtýrýldý. Ayrýca hastalýðýn süresi, tipi ve tedavi þekline göre hasta gruplarý arasýnda karþýlaþtýrma yapýldý (Tablo 1-4). Saf ses odyometride, her frekans için elde edilen iþitme eþiklerinin ortalamalarý ile alçak frekans ( Hz) ve yüksek frekans'lardaki ( Hz) ortalama eþikleri karþýlaþtýrýldý. Ayrýca ABR'de I. dalga latansý ile I-III, I-V ve III-V IPL'larýn ortalamalarý istatistiksel olarak karþýlaþtýrýldý. Yaþ iþitme kaybý üzerinde etkiliyse de karbonhidrat metabolizmasýnýn bozukluk derecesi hücre metabolizmasýný olumsuz olarak etkilemesi sonucunda komplikasyonlar ortaya çýktýðýndan diabetin tipine göre iþitmenin etkilenebileceðini düþündüðümüzden diabet tipinin iþitme üzerindeki etkisini araþtýrdýk. BULGULAR Bu araþtýrma DM'li hastalar arasýndan seçilen 40 hastanýn 80 kulaðý üzerinde gerçekleþtirildi. 105

4 UÐUZ MZ, EKÝNCÝ S, ÖNAL K, BAYGÝT Y. TABLO 5. Diabet sürelerine göre hastalarýn düþük ve yüksek frekanslardaki ortalama iþitme eþikleri Frekans 10 yýldan az 10 yýldan fazla t P Anlamlýlýk Düþük 16.66±6.91dB 19.44±5.82dB Anlamsýz Yüksek 22.70±11.80dB 36.80±12.60dB Anlamlý TABLO 6. Diabet sürelerine göre hastalarýn ortalama ABR bulgular 10 yýldan az 10 yýldan fazla T P Anlamlýlýk 1.Dalga latansý 1.65±0.11msn 1.71±0.08msn Anlamlý 1-5 IPL 3.91±0.19msn 3.98±0.22msn Anlamsýz 3-5 IPL 1.77±0.17msn 1.78±0.19msn Anlamsýz 1-3 IPL 2.14±0.11msn 2.20±0.25msn Anlamsýz TABLO 7. Diabet tipine göre hastalarýn ortalama iþitme eþikleri Tip 1 DM dB 16.36dB 13.86dB 16.14dB 23.64dB 23.41dB Tip 2 DM dB 20.00dB 16.21dB 17.67dB 29.05dB 35.00dB TABLO 8. Diabet tipine göre hastalarýn düþük ve yüksek frekanslardaki ortalama iþitme eþikleri Frekans Tip 1 DM Tip 2 DM t P Anlamlýlýk Düþük 16.00±7.37dB 18.73±6.12dB Anlamsýz Yüksek 22.50±12.10dB 32.20±13.90dB Anlamsýz Hastalarýn 24'ü kadýn 16'sý erkekti. Yaþlarý 15 ile 52 arasýnda deðiþmekteydi. Yaþ ortalamalarý 43.2 idi. Hastalar diabet süresine göre ayrýlarak 2 grupta incelendi. Gruplar 20 hasta ile sýnýrlý tutuldu. A Grubu: 10 yýldan az süreli diabetik hastalar. B Grubu: 10 yýldan uzun süreli diabetik hastalar. DM olan hastalarýn iþitme eþikleri ile kontrol grubununkiler karþýlaþtýrýldýðýnda düþük frekanslarda ( Hz) ortalama 8dβ, yüksek frekanslarda ise ( Hz) ortalama 17 dβ hasta grubu aleyhine fark bulunmuþtur. Bu fark istatistiksel olarak anlamlýdýr (Tablo 5) (p=0.039). DM sürelerine göre hastalarýn iþitme eþikleri karþýlaþtýrýldýðýnda 10 yýldan uzun süredir diabeti olan hastalarýn iþitme eþiklerinin daha yüksek olduðu görülmüþtür. Yine bu grup hastalarýn BUÝP odyometri ölçümlerindeki 1. dalga latansýndaki uzama istatistiksel olarak anlamlý bulunmuþtur (Tablo 6) (p=0.039). Diabetin tipi ele alýndýðýnda, Tip 2 diabetiklerin iþitme eþikleri Tip 1 diabetiklere oranla yüksek olmasýna karþýn istatistiksel bir anlamlýlýðý bulunmamýþtýr (Tablo 7, 8) (p>0.05). BUÝP odyometri ölçümlerine bakýldýðýnda Tip 2 DM olan hastalardaki 1. dalga latansýndaki uzama anlamlý olarak deðerlendirilmiþtir (Tablo 9) (p=0.032). Diabetik hastalarýn, tedavi þekillerine göre hasta gruplarý arasýnda yapýlan ölçümler sonucunda 106

5 DÝABETES MELLÝTUSUN ÝÞÝTME ÜZERÝNE ETKÝLERÝNÝN SAF SES ODYOMETRÝ VE BEYÝNSAPI UYARILMIÞ ÝÞÝTSEL POTANSÝYELLERÝ ÝLE ARAÞTIRILMASI TABLO 9. Diabet tipine göre hastalarýn ortalama ABR bulgularý Tip 1 DM Tip 2 DM t P Anlamlýlýk 1.Dalga latansý 1.62±0.06msn 1.70±0.10msn Anlamlý 1-5 IPL 3.98±0.18msn 3.93±0.21msn Anlamsýz 3-5 IPL 1.80±0.12msn 1.77±0.19msn Anlamsýz 1-3 IPL 2.18±0.14msn 2.16±0.21msn Anlamsýz TABLO 10. Tedavi þekline göre hastalarýn ortalama eþikleri Ýnsülin dB 20.68dB 15.06dB 16.82dB 27.13dB 28.89dB OAD dB 19.20dB 16.20dB 17.70dB 28.80dB 35.10dB istatistiksel bir anlamlýlýk tespit edilmemiþtir (Tablo 10-12) (p>0.05). TARTIÞMA Yaptýðýmýz bu çalýþma ile polikliniðimizde izlediðimiz diabetik hastalar deðerlendirmeye alýnmýþ ve Tip 2 DM hastalarýn 1. Dalga latansýnýn Tip 1 DM olan hastalara nazaran uzadýðý ve diabeti 10 yýlýn üstünde olan hastalarýn iþitme eþiklerinin yüksek frekanslarda istatistiksel olarak anlamlý derecede arttýðý görülmüþtür (Tablo 5) (p=0.039). Diabetteki iþitme bozukluðunun iç kulaktaki mikroanjiopatiye ya da akustik sinirdeki primer nöropatiye baðlý olabileceði ve bu patolojik deðiþikliklerin kohlear, retrokohlear ya da kombine kohlear-retrokohlear iþitme kaybý ile sonuçlanabileceði bildirilmiþtir. 2 Ada ve arkadaþlarý diabetli hastalarda yüksek frekanslarda daha fazla olmak üzere saf ses odyometri eþiklerinin daha yüksek olduðunu, bu patolojinin diabetin süresi ve komplikasyonlarla iliþkili olduðunu, tedavi þekli ile iliþkisi bulunmadýðýný ve Tip 2 diabetiklerde eþiklerin daha yüksek olduðunu belirlemiþlerdir. 4 Kurien ve arkadaþlarý diabetiklerde iþitme eþiklerinin yüksek frekanslarda daha fazla anlamlý olmak üzere bütün frekanslarda yükseldiðini, diabetin süresi ile iþitme kaybý arasýnda bir iliþki olmadýðýný, komplikasyonlu hastalarda, komplikasyonsuzlara göre yüksek frekanslarda anlamlý bir iþitme kaybý olduðunu saptamýþlardýr. 11 Tay ve arkadaþlarý diabetiklerde ortalama iþitme eþiklerinin düþük ve orta frekanslarda daha yüksek olduðunu ve hastalýðýn süresi ile iþitme kaybý arasýnda bir iliþki olduðunu belirlemiþlerdir. 12 Ferrer ve arkadaþlarý Tip 1 DM'li hastalarýn eþiklerinin kontrol grubundan daha yüksek olduðunu saptamýþlar ve diabetin süresi ile iþitme kaybý arasýnda iliþki olduðunu belirlemiþlerdir. 13 DM anjiyopatilerin geliþmesine yol açtýðýndan muhtemelen sinir hücrelerinin beslenmesini bozarak fonksiyonlarýný engelleyebilir. Ayrýca DM'nin belirgin komplikasyonlarýndan biri de nöropatilerdir. VIII. kraniyel sinirde de diðer sinirlerde olduðu gibi nöropatiler oluþmasý muhtemeldir. Ayrýca kohleada enerji transformasyonunu saðlayan iç ve dýþ titrek tüylü hücrelerin anjiyopati nedeniyle beslenmeleri bozulup fonksiyonlarýný yerine getirememesi de sensörinöral iþitme kaybýnýn nedeni olabilir. Yaptýðýmýz çalýþmada Tip 1 ve Tip 2 DM'li hastalarda düþük ve yüksek frekanslarda kontrol grubuna göre iþitme kaybý saptadýk. Ýstatistiksel olarak anlamlýydý (Tablo 1, 2) (p<0.05). Ýþitme kaybý ile diabetin tipi ve tedavi þekli arasýnda bir iliþki bulunmadýðýný belirledik (Tablo 4, 7, 8, 10, 11). Buna karþýn yüksek frekanslardaki iþitme 107

6 UÐUZ MZ, EKÝNCÝ S, ÖNAL K, BAYGÝT Y. TABLO 11. Tedavi þekline göre hastalarýn düþük ve yüksek frekanslardaki ortalama iþitme eþikleri Frekans Ýnsülin OAD t P Anlamlýlýk Düþük 17.86±7.61dB 18.15±5.92dB Anlamsýz Yüksek 25.40±11.70dB 32.10±14.80dB Anlamsýz TABLO 12. Tedavi þekline göre hastalarýn ortalama ABR bulgularý Ýnsülin OAD t P Anlamlýlýk 1.Dalga latansý 1.65±0.08msn 1.70±0.11msn Anlamsýz 1-5 IPL 4.00±0.16msn 3.91±0.22msn Anlamsýz 3-5 IPL 1.80±0.15msn 1.76±0.19msn Anlamsýz 1-3 IPL 2.19±0.16msn 2.16±0.21msn Anlamsýz kaybýnýn 10 yýldan fazla diabeti olan hastalarda, 10 yýldan az diabeti olanlara göre istatistiksel olarak daha fazla olduðunu belirledik (Tablo 5) (p=0.039). Bu bulgu hastalýðýn nöral ve vasküler yapýlardaki olumsuz etkisinin süreyle iliþkili olduðunu desteklemektedir. Literatürün gözden geçirilmesinde diabetli hastalardaki BUÝP bulgularýnýn çok farklý olduðu dikkati çeker. 4,5,7-10,14-16 Pan ve arkadaþlarý diabetli hastalarda BUÝP 1. dalga latanslarýnda ve IPL'lerinde uzama saptamýþlar, ancak diabetin tipine göre bulgular arasýnda anlamlý bir fark olmadýðýný bildirmiþlerdir. 15 Külahlý ve arkadaþlarý diabetiklerde dalga latanslarý ile I-V ve I-III IPL'lerinin kontrol grubuna göre daha uzun olduðunu, 1. dalga latansýndaki uzamanýn diabetin süresi ve nöropati komplikasyonun bulunmasýyla iliþkili olduðunu göstermiþlerdir. 7 Bizim çalýþmamýzda ise 1. dalga latansý 10 yýldan fazla diabetik olan hastalarda, 10 yýldan az olanlara kýyasla anlamlý olarak uzamýþ bulunmuþtur (Tablo 6) (p=0.044). Yine bizim çalýþmamýzda Tip 2 DM'li hastalarda ise I. dalga latanslarý Tip 1 DM'li hastalara göre istatistiksel olarak anlamlý bir þekilde daha uzun olarak saptanmýþtýr (Tablo 9) (p=0.032). Çalýþmamýza kýsmen benzer olarak Ada ve arkadaþlarý ise Tip 2 DM'lerde I-III ve V dalga latanslarý ile I-V IPL'lerinin Tip 1 DM'lere göre anlamlý olarak uzamýþ olduðunu saptamýþlardýr. 4 Virtaniemi ve arkadaþlarý V. dalga latansýnýn ve I-V IPL'lerinin uzadýðýný bulmuþtur. 16,17 Pietrevalle ve arkadaþlarý diabet süresi 15 yýldan fazla olan komplikasyonlu hastalarda diabet süresi 5 yýldan az olan komplikasyonsuz hastalara göre I-V ve III-V IPL'lerinde anlamlý uzama belirlemiþlerdir. 18 Biz ise çalýþmamýzda 10 yýldan fazla diabetik olan hastalarda I. dalga latansýný istatistiksel olarak anlamlý derecede uzamýþ bulduk. Hastalarýn BUÝP odyometri sonuçlarý incelendiðinde, diabetik grup ile kontrol grubu arasýnda I. dalga latansý ve IPL'leri yönünden anlamlý bir fark belirlememekle birlikte, 10 yýldan fazla süreli diabeti olan hastalarda I. dalga latansýnýn 10 yýldan az diabetiklere göre daha uzun olduðunu saptadýk. Uzun süreli diabetli hastalarda iþitme kaybý olduðunu ve bunun BUÝP odyometri ile belirlenebilen periferik iletim zamaný (I. dalga latansý) uzamasý ile karakterize olduðunu göstermektedir. SONUÇ DM'li hastalarla kontrol grubunun I. dalga latansý ve IPL'lerinin karþýlaþtýrýlmasý hakkýnda literatürde çok farklý sonuçlar bildirilmiþtir. Bazý araþtýrmacýlar I. dalga latansýnda ve IPL'lerinde uzama belirlerken, bazýlarý ise yalnýzca IPL'lerinde uzama saptamýþlardýr. Öte yandan diabetli hastalarda normal insanlara göre I. dalga latansý ve IPL'lerinde herhangi bir patoloji saptamayan araþtýrmacýlarda vardýr. Ayný þe- 108

7 DÝABETES MELLÝTUSUN ÝÞÝTME ÜZERÝNE ETKÝLERÝNÝN SAF SES ODYOMETRÝ VE BEYÝNSAPI UYARILMIÞ ÝÞÝTSEL POTANSÝYELLERÝ ÝLE ARAÞTIRILMASI kilde hastalar diabet tipi, süresi, tedavi þekli ve komplikasyon bulunup bulunmamasýna göre ayrýlarak incelendiðinde de çok farklý sonuçlar bildirilmiþtir. ABR bozukluklarýnýn diabetin süresi ve/veya komplikasyon varlýðý ile iliþkili olduðu ileri sürülmüþtür. Bütün bunlar göz önünde bulundurulduðunda, DM'li hastalardaki bu çok farklý sonuçlarýn, yapýlan çalýþmalardaki hasta gruplarýnýn özelliklerinin (yaþ, cinsiyet, diabet tipi ve süresi, komplikasyon varlýðý gibi) heterojen daðýlýmýna baðlý olabileceði düþünülmektedir. Buna karþýn DM'li hastalarýn iþitme sisteminin etkilenmesi yönünden saf ses odyometri ve ABR odyometri ile izlenmesi yararlý olabilir. Yazýþma Adresi: Doç.Dr. M. Zafer UÐUZ 108/25 Sk. No: 4/ Esenyalý / Ýzmir Tel : GSM : mzuguz@hotmail.com 1. Berkow R. Disorders of carbohydrate metabolism: The Merck Manual of Diagnosis and Therapy. (ed 16). USA, Merck and Co. Inc.1992, pp Parving A, Elberling C, Balle V,Parbo J,Dej gaard A,Parving HH. Hearing disorders in patients with insulin dependent diabetes mellitus. Audiology 1990, 29; Katýrcýoðlu S, Poyrazoðlu E. Adult diabetes mellitusta 8. sinir ileti zamanýnýn tayini. Türk Otolarengoloji Arþivi 1992, 30: Ada M, Aydýn H, Korkut N. Diabetik hastalarda odyolojik bulgular. Türk Otolarengoloji Arþivi 1995, 33 (1): Goldsher M, Pratt A, Hassan R, Shenhav R, Eliachar I, Kantar Y. Auditory Brainstem evoked potentials in insulin dependent diabetics with and without peripheral neuropathy. Acta Otolaryngol 1986, 102: Baslo P, Kaynar O. Diabetin Nöromuskuler Komplikasyonlarý. Diabet Yýllýðý 1986, 3: Külahlý Ý,Cüceoðlu S, Ünlü Y ve ark. Tip 1 Diabetli hastalarda uyarýlmýþ iþitme potansiyelleri KBB Ýhtisas Dergisi 1994, 2 (8): Buller N, Laurian N, Shvýlý I. Delayed brainstem auditory evoked response in experimental diabetes mellitus. The Journal of Laryngology and Otology 1986, 100: Aydýn H, Ada M, Kaytaz A ve ark. Diabetik hastalarda ABR bulgularý. Türk Otolarengoloji Arþivi 1995, 33(1): Khardori R, Soler NG, Good DC, DevlescHoward AB, Broughton D,Walbert J. Brainstem auditory and visual KAYNAKLAR evoked potentials in Type 1 (insulin dependent) diabetic patients. Diabetoligia 1986, 29: Kurien M, Thomas K, Bhanu TS. Hearing treshold in patients with diabetes mellitus. J Laryngol Otol 1989, 103: Tay Hl, Ray N, Ohiri R, Frootko NJ. Diabetes mellitus and hearing loss. Clin Otolaryngol 1995, 20 (2): Ferrer JP, Biurrum O, Lorente J, Canget JI, de Espana R, Esmatjes E, et al. Auditory Lunction in young patients with type 1 diabetes mellitus. Diabetes research and Clinical Practice 1981, 11(1): Pan CH, Chen TJ, Çhen SS. Brainstem auditory evoked potentials in diabetes mellitus. Chung Hua 1992, 49(6): Výrtaniemi J, Laakso M, Karia J, Nuutinen J, Karjalainen S. Auditory brainstem latencies in diabetics patients. Am J of Otolaryngol 1993, 14(6): Výrtaniemi J, Laakso M, Nuutinen J, Karjalainen S, Vartiainen E. Acoustie reflex responses in patients with IDDM. Am J Otolaryngol 1994; 15(2): , Pietrevalle P, Morano S, Cristina G et al. Early complications in type 1 diabetes. Diabetes Research and Clinical Practice 1993, 21(2-3): Dejgaard A, Gade A, Larsson H, Balle V, Parving A, Parving HH. Evidience for diabetic encephalophaty. Diabeti Med 1991, 8(2):