T.C. UFUK ÜNİVERSİTESİ, TIP FAKÜLTESİ DERS ADI: MİKROBİYOLOJİ PARAZİTOLOJİ BÖLÜMÜ: TEMEL TIP

Transkript

1 T.C. UFUK ÜNİVERSİTESİ, TIP FAKÜLTESİ DERS ADI: MİKROBİYOLOJİ PARAZİTOLOJİ BÖLÜMÜ: TEMEL TIP Eğitim Öğretim Yöntemler Krediler Yarıyıl Teorik / Ders Anlatımı Uygulama Laboratuar Proje / Alan Çalışması Seminerler / Çalışma Grupları Diğer* Toplam Kredi AKTS Kredisi Ders Sorumluları Ders Dili Zorunlu / Seçmeli Ön Koşul Dersin Tanımı Prof. Dr. Aydın Karaarslan, Prof. Dr. A. Tevfik Cengiz, Prof. Dr. Birsel Erdem, Prof. Dr. Murat Özsan, Prof. Dr. Haluk Ataoğlu Prof. Dr. Mehmet Kıyan, Prof. Dr. A. Murat Aksoy, Prof. Dr. Çiğdem Güngör, Prof. Dr. Alper Tekeli, Doç. Dr. Devran Gerçeker, Doç. Dr. Güllü İştar Dolapçı Doç. Dr. Zeynep Ceren Karahan, Doç. Dr. Fikret Şahin Türkçe Zorunlu Temel hücre bilgisine sahip olmak Mikrobiyolojinin tıp alanındaki önemi, sterilizasyon ve dezenfeksiyon, mikroorganizmaların sınıflandırılması, bakteri, virus, mantar ve parazitlerin morfolojik ve üreme özellikleri, identifikasyıon yöntemleri, patojenite ve virulans faktörleri, mikroorganizmaların genetik özellikleri, mikroorganizmaların sebep oldukları infeksiyonlar, konağın infeksiyon etkenlerine karşı savunma mekanizmaları, immünite ve oto immünite, antijen-antikor ilişkisi, mikrobiyolojik tanı yöntemleri, antimikrobiyal ajanlar, infeksiyonlardan korunma yöntemleri konularında bilgi ve beceriler kazandırmaya yönelik teorik ve uygulamalı bir derstir. 1

2 Dersin Amacı Hedeflenen Kazanımlar Bu derste öğrencilerin mikroorganizmaların sınıflandırılması, bakteri, virus, mantar ve parazitlerin yapısı, morfolojik ve üreme özellikleri, identifikasyonu, hastalık oluşturma mekanizmaları, infeksiyon etkenlerine karşı konak cevabı, temel immünoloji, sterilizasyon ve dezenfeksiyon yöntemleri, antimikrobiyal ajanlar, infeksiyonlardan korunma yöntemleri, mikrobiyolojik - parazitolojik tanı yöntemleri konularında bilgi ve beceri kazanmaları amaçlanmaktadır. İnfeksiyon etkenlerini tanımlama, etkenlerin sınıflandırma, genetik ve fenotipik özelliklerini bilme, infeksiyonların oluş mekanizmaları, infeksiyona karşı vücudun savunma mekanizmaları, antimikrobiyal ajanların etki ve direnç mekanizmalarını tanımlama, sterilizasyon ve dezenfeksiyonun önemini kavrama, mikroskobun ve mikrobiyoloji laboratuarında kullanılan diğer basit araç-gereçlerin kullanılması, temel tanı yöntemlerine (mikroskopik tanı, basit ve bileşik boyama yöntemleri, izolasyon ve identifikasyonda kullanılan besiyerleri-özellikleri ve besiyerlerine ekim teknikleri, kültür yöntemleri, temel identifikasyon testleri, dışkının parazitolojik muayene metodları, mantar ve virüslerin tanı ve identifikasyonunda kullanılan yöntemler, serolojik tanı yöntemleri vb) ilişkin kuramsal bilgi ve temel becerilerin kazanılması Hafta KONULAR 01 Mikrobiyoloji, tıptaki önemi ve mikroorganizmaların genel morfolojisi Dersin Gidişatı Bakteri mikroanatomisi Bakterilerin sınıflandırılması Mikroorganizmalarda enzim sistemleri Laboratuar: Mikroskopun kullanılışı, nativ preparatlar, hareket muayenesi 02 Mikroorganizmaların üretilmesi için besiyerleri Bakterilerin tanı ve idantifikasyon yöntemleri Canlı organizmaların sınıflandırılması, parazitlik ve çeşitleri, Parazitolojinin önemi Parazitlerin coğrafi yaygınlığı, parazit kaynakları, bulaş yolları ve araçları Laboratuar: Mikroorganizmaların morfolojisi, basit ve gram boyama yöntemleri 03 Bakterilerin genetik yapısı Bakterilerde mutasyon ve gen aktarımı Bakterilerin genetik tanı yöntemleri Sterilizasyon yöntemleri Dezenfeksiyon yöntemleri 2

3 Sterilizasyon ve dezenfeksiyon uygulamaları ve kontrolleri Antibiyotik ve terapötikler Laboratuar: Dışkının parazitolojik muayene metodları 04 Antibiyotiklerin sınıflandırılması Antibiyotiklerin etki mekanizmaları Antibiyotiklere direnç gelişme mekanizmaları Konak-parazit ilişkileri, virulans ve patojenite İmmünolojiye giriş Laboratuar: Sterilizasyon ve dezenfeksiyon yöntemleri 05 İmmün sistemin yapısı İmmün sistemin önemli hücreleri Doğal bağışıklık Antijenler Kazanılmış bağışıklık Laboratuar: Besiyeri yapımı, ph ayarlaması, tek koloni düşürme, koloni morfolojisi, esiyeri yapımı, ph ayarlaması, tek koloni düşürme, koloni morfolojisi 06 İmmünglobülinler Amibiosis Balantidiosis, Giardiosis, Trichomoniosis Toxoplasmozis Antijen-antikor ilişki mekanizması Laboratuar: Bağırsakta yaşayan amipler; Toxoplasma gondii 07 Antijen antikor ilişkisini gösteren testler Tripanasomiosis, Isosporiosis, Cryptosporiosis Hücresel bağışıklık Sitokinler Leishmaniosis Laboratuar: Trichomonas, Trypanosoma, Leishmania, Giardia 08 Doku tipleri, rejeksiyon, immünsüpresyon Aktif immünite Pasif immünite İnfeksiyonlara karşı bağışıklık Otoimmünite Laboratuar: Bakterilerin biyokimyasal özelliklerinin ve enzim sistemlerinin 3

4 incelenmesi 09 Aşırı duyarlılık reaksiyonları Tip 1 allerjik reaksiyonlar ve ilgili hastalıklar Tip 2 allerjik reaksiyonlar ve ilgili hastalıklar Tip 3 ve tip 4 allerjik reaksiyonlar ve ilgili hastalıklar Allerjik hastalıklarda tanı yöntemleri Laboratuar: Lam ve tüp aglutinasyonu (Gruber-Widal, Paul-Bunnel, Weil-Felix, soğuk aglutinasyonu, Brucella aglutinasyonu); Dilüsyon yöntemleri 10 Numune alma, laboratuvara yollama, raporların değerlendirilmesi Malaria İnfeksiyon odakları, rezervuarlar, vektörler ve epidemiyoloji ilkeleri Staphylococcus Laboratuar: Kapsül ve spor boyama yöntemleri 11 Helmintlerin sınıflandırılması; genel özellikleri; safra yolları, karaciğer ve akciğere yerleşen trematodlar Mesane ve bağırsak trematodları Laboratuar: ASO, CRP hemaglutinasyon, hemaglutinasyon inhibisyon, kompleman birleşmesi deneyi ve flokülasyon 12 Streptococcus Streptokokların antijenik yapısı ve poststreptokoksik hastalıklar Streptococcus pneumoniae Haemophilus ve Bordatella Brucella Laboratuar: Plasmodium türleri 13 Neisseria Enterobacteriaceae ailesinin genel özellikleri Escherichia coli Cestodların genel özellikleri; T. saginata, T. solium ve cysticercosis Hymenolepiosis, Diphyllobothriosis, Diphylidiosis, Sparganosis Laboratuar: Dışkı, idrar, BOS, irin ve kanda patojen bakterilerin aranması 14 Salmonella Shigella Yersinia Diğer enterobakteriler 4

5 Vibrio 15 Pasteurella ve Francisella Legionella Bacillus Corynebacterium Hidatidosis, Alveococcosis Laboratuar: Trematod ve cestodlar 16 Pseudomonas Campylobacter ve Helicobacter Listeria Laboratuar: Boğaz kültürü alınması, ekimi, kolonilerin değerlendirilmesi, C.diphtheriae preparatlarının incelenmesi 17 Mikobakterilerin genel özellikleri Mycobacterium tuberculosis Mycobacterium tuberculosis immünolojisi Tüberküloz dışı mikobakteriler Mycobacterium leprae Laboratuar: Mikobakterilerde tanı yöntemleri, M. tuberculosis ve M. leprae preparatlarının incelenmesi 18 Nematodların morfoloji, biyoloji ve sınıflandırılması; Genus Ascaris ve Askariosis Actinomyces ve Nocardia Anaerobik bakterilerin genel özellikleri Clostridium tetani Clostridium botulinum 19 Diğer Clostridium türleri Anaerop Gram pozitif basiller Anaerop Gram negatif basiller; Bacteroides türleri Fusobacterium türleri Anaerop koklar Laboratuar: Anaerob kültür ve hayvan deneyleri 20 Toxocara genusu; Larva migrans; Enterobius vermicularis ve enterobiosis Trichinella spiralis ve trichinellosis; Trichuris trichura ve trichuriosis, Capillaria genusu ve capillariosis 5

6 Spiroketlerin genel özellikleri ve leptospira Treponema Borrelia 21 Strongyloides stercoralis; Ancylostoma ve Necator, Kancalı kurtların özellikleri ve neden oldukları hastalıklar Filaryosis; Wuchereria bancrofti, Brugia malayi, Loa loa ve neden oldukları hastalıklar Chlamydia Rickettsia Mycoplasma ve L-Form bakteriler Laboratuar: Mikrobiyolojide moleküler tanı yöntemleri 22 Mantarların sınıflandırılması ve morfolojisi Maya ve küf mantarlarının fizyolojik ve antijenik özellikleri Yüzeysel infeksiyon yapan mantarların mikrobiyolojisi Deri altı yayılım gösteren mantarların mikrobiyolojisi Sistemik yayılım yapan mantarların mikrobiyolojisi Laboratuar: Nematodlar 23 Fırsatçı infeksiyon oluşturan mantarların mikrobiyolojisi Dracunculus medinensis, Onchocerca volvulus, Mansonella, Dipatolonema ve Dirofilarya cinsi nematodların özellikleri ve neden oldukları hastalıklar; Hirudinea (Sülükler) Mikotoksinler ve patogenez Mantar infeksiyonlarının tanı yöntemleri Laboratuar: Mikoloji 24 Antifungal ilaçlar ve etki mekanizmaları Artropodların genel özellikleri, insanlardaki hastalıklarla ilişkileri, tıbbi önemi olan artropodaların sınıflandırılması; Cheliseratalar: Akrepler, örümcekler, Akarlar ve tıbbi önemleri Cheliceratalar: Keneler ve tıbbi önemleri Virusların morfolojik ve kimyasal yapıları Virusların sınıflandırılması 25 Virus konak hücre ilişkisi Viruslarda genetik Bakteriyofajlar Viral hastalıklarda patogenez 6

7 Viral hastalıklarda immün cevap 26 Antiviral ajanlar ve viral infeksiyonların tedavisi Viral hastalıklarda laboratuvar tanı yöntemleri Mandibulata: Crustacea, Pentastomida, Diplopoda, Chilopoda sınıfı artropodlar ve medikal önemleri İnsekta sınıfı: Anoplura, Siphonaptera, Dictyoptera, Hemiptera, Coleoptera, Hymenoptera Laboratuar: Viroloji 27 Orthomyxoviruslar Adenoviruslar ve Rhinovirusler Herpes virusların genel özellikleri ve tip 1, tip 2 herpes viruslar Varicella zoster virus ve Epstein Barr virus Cytomegalovirus 28 Kızamık ve Kızamıkçık virusu Kabakulak virusu Polio Diptera takımı Miyaz sinekleri ve miyosis Laboratuar: Artropodlar 29 Coxsackievirus, Echovirus Rotavirus Kuduz virusu Arboviruslar ve Kırım-Kongo kanamalı ateşi Hepatit virusleri Laboratuar: Demonstrasyon (Mikrobiyoloji) 30 Retrovirus HIV-AIDS İnsektisitler Hastane İnfeksiyonları Laboratuar: Demonstrasyon (Parazitoloji) 31 Tümör Virusları Zehirli böcekler; Artropodların kontrolü İnsektisitler Hastane İnfeksiyonları 7

8 Değerlendirme Ölçütleri Ara Sınavlar Kısa Sınavlar Ödevler Uygulamalar Laboratuar Projeler / Alan Çalışması Seminerler / Çalışma Grupları Dönem Sonu Sınavı Diğer (Katılım, kütüphane çalışması, vb.) Varsa (X) olarak işaretleyiniz X X X Yüzde (%) Dersin Kitabı ve / veya Kaynaklar 1. Ustaçelebi Ş.: Temel ve Klinik Mikrobiyoloji. Güneş Kitabevi, Ankara, 1999 (ISBN: ) 2. Başustaoğlu A.: Klinik Mikrobiyoloji. 9.Baskı. Atlas Kitapcılık, Ankara, 2009 (ISBN: ) 3. Brooks GF., Carroll KC., Butel JS., Morse SA.: Jawetz, Melnick & Adelberg s Medical Microbiology. 24 th Edition. Mc Graw Hill Lange, NY (ISBN-10: ) 4. Abbas AK., Lichtman AH.: Basic Immunology. 2 nd Edition, Saunders Elsevier. China. Updated edition (ISBN: ) 5. Özcel MA.: Özcel in tıbbi parazit hastalıkları. Türkiye Parazitoloji Derneği Yayınları, İzmir (ISBN: ) 6. Garcia LS.: Diagnostic Medical Parasitology (Hardcover). 5th ed, ASM, NY (ISBN-13: ) 8