KANLI NOEL VE AKRİTAS PLANI tarihinde Doç. Dr. Ulvi Keser tarafından verilen konferans metnidir.

Transkript

1 KANLI NOEL VE AKRİTAS PLANI tarihinde Doç. Dr. Ulvi Keser tarafından verilen konferans metnidir. Atılım Üniversitesi İşletme Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ulvi Keser: Bugün Kıbrıs Türk tarihi açısından son derece önemli bir gün ve tam bir kırılma noktası esasında; 16 Ağustos 1960 tarihinde kurulmuş Kıbrıs Cumhuriyetinin şehidi olarak yıkıldığı gün de 21 Aralık Ancak 21 Aralık 1963 e gelmeden önce o güne nasıl gelindiği de ilgili birkaç söz etmek istiyorum müsaade ederseniz de İngilizlere sözde kiralanan Kıbrıs Adası nda Yunanistan ın ve adada yaşayan Kıbrıs Rumlarının her dönem Megali İdea denilen Adayı Yunanistan a bağlama yönündeki girişimleri süre gelmiştir. Özellikle I. Dünya Savaşı ve hemen ardından gelen süreçte Megali İdea yla ilgili yani Yunanistan ın Kıbrıs Adası na ilhak etme topraklarına katma yönündeki girişimlerinin daha gerilimli ve daha şiddetli bir ivme kazandığını görüyoruz. Örneğin 1914 sonrasında hemen savaşın bitimiyle beraber 1931 yılında 1940 lı yıllarda adada Kıbrıs Rumlarının başlattığı isyan girişimleri var İngilizlere yönelik olarak adayı Yunanistan a vermeleri için. Ancak Yunanistan ın fiili olarak Kıbrıs la ilgili devreye girmesi 1950 yılına rastlıyor yılında Kıbrıs Adası nda dönemin Başpiskoposu ki 1960 sonrasında Cumhurbaşkanı da olacak Makarios a yaptırılan bir halk oylamasıyla Kıbrıs ta Rumların %99.8 i Evet biz Yunanistan a ilhak olmak yani katılmak istiyoruz yönünde oy kullanırlar. Bunun üzerine Yunanistan derhal Birleşmiş Milletler e müracaat ederek adanın kendisine verilmesini talep eder. Ancak ilginçtir o dönem içerisinde toplanan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi bu sorunun eğer bir sorun olarak kabul edilecekse Türkiye yle Yunanistan arasında tartışılması gerektiğini uluslararası bir sorun olmadığını Birleşmiş Milletler i de ilgilendirmediğini de belirterek Yunanistan ın bu talebini reddeder 1950 yılında. Hemen ardından da devreye İngiltere girer tıpkı bugün olduğu üzere tarafların anlaşamadığını ancak İngiltere nin ev sahipliğinde Yunanistan ve Türkiye nin bir uzlaşma masasında buluşabileceklerini belirtir ve döneminde Türkiye de Yunanistan Dışişleri Bakanları seviyesinde görüşmelere başlarlar. Dönemin içerisinde Yunanistan adayı ilhak edemeyeceğini anlayınca 1953 yılından itibaren düğmeye basar ve 1 Nisan 1955 te Kıbrıs Adası nda faaliyete geçen emekli bir Yarbay Yunan Yarbayı Grivas ın komutasındaki EOKA isimli tedhiş örgütünü kurdurur ve 1 Nisan 1955 ten itibaren ada tam manasıyla bir kan gölüne döner ne zamana kadar 1959 yılına kadar. O tarihte 1959 Şubat ında Londra ve Zürich te yapılan antlaşmalar sonrasında adada Türkiye Yunanistan ve İngiltere nin garantörlüğünde Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmasına karar verilir ve 16 Ağustos 1960 itibariyle Kıbrıs Cumhuriyeti fiili olarak hayata geçer. Az önce belirttiğim Başpiskopos Makarios kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti nde cumhurbaşkanıdır yardımcılığını ve muhalifliğini ise Dr. Fazıl Küçük yapmaktadır. Ancak Makarios daha sonraki dönemde ortaya çıkacaktır ki Kıbrıs Cumhuriyeti ni de Megali İdea yönünde yani adanın Yunanistan a verilmesi yönünde bir atlama tahtası olarak kullanmaktadır ve düşüncesi de bu yöndedir. Dolayısıyla döneminde gerilim Kıbrıs Adası nda iyice artar. Örneğin Cumhurbaşkanı muavinine verilen yetkiler ortadan kaldırılır. Bir tanesini söyleyeyim Kasım 1963 itibariyle Makarios un görüşmeye ve sonrasında oylamaya açtığı on üç tekliften bir tanesi Cumhurbaşkanının adada bulunmadığı dönemlerde yani Makarios un adada bulunmadığı dönemlerde ona vekalet eden kişi Cumhurbaşkanı vekili olmayacaktır. Kim olacaktır? Hükümetteki yetkili bir Rum Bakan olacaktır gibi on üç maddelik adadaki Türkleri tamamen asimile etmeye yönelik 30 Kasım 1963 tarihli bir yeni tadilat yeni bir asimilasyon planının içerisine girer. Aynı dönem EOKA nın da şiddetini arttırarak Türkler üzerinde yoğun baskısının görüldüğü hissedildiği bir dönemdir. Ancak öyle bir noktaya gelinir ki bu özellikle EOKA Teşkilatıyla Kıbrıs Rumlarının Yunanistan destekli Kıbrıs Rumlarının artık gözlerini iyiden iyiye kararttıklarını ve amiyane ifadeyle işin ne kadar çığırından çıktığının göstergesidir. Ne olur? Rumlar 1967 yılında Nikos Sampson çıkardığı Mahi isimli gazetede ilk defa deşifre edilen Akritas Planı isimli bir plan ortaya koyarlar. Akritas Planı ismini mitolojide bir Yunan kahramanından almaktadır. Tıp EOKA lideri Grivas ın kendisine Diogenes ismini yine Yunan Mitolojisinde geçen bir 1

2 kahramanın ismini verdiği gibi Akritas Planı da Yunan Mitolojisinden bir isim alır. Plan özü son derece kısa nettir. Adada yaşayan bütün Kıbrıs Türklerini topyekun katletmek ve de facto yani bir oldubitti durum yaratmak suretiyle adayı Yunanistan a bağlamak. Bu manada girişim 21 Aralık 1963 günü başlatılır. Dolayısıyla Yunanistan destekli EOKA başta olmak üzere Rum Milli Muhafız Ordusu adada bulunan Yunan askeri gücü Grivas ın liderliğinde adanın dört bir tarafında Kıbrıs Türklerine yönelik katliama girişirler. Ancak olayın fitilini ateşleyen hadise ise 21 Aralık 1963 yani bugün Girne den Lefkoşa ya dönmekte olan kendi halinde altı kişinin içinde bulunduğu bir Türk arabasının durdurulması ve arabadaki iki kişinin kimlik sorma bahanesiyle indirilmesi ve hiçbir gereçle gösterilmeden Rum polisler tarafından öldürülmesiyle patlak verir. Bu olayın hemen ardından sanki bu bir başlangıç veya işaret gibi kabul edilir ve adanın dört bir tarafındaki o güne kadar çok küçük kantonlarda sıkışmış durumda yaşayan Kıbrıs Türklerine yönelik katliam girişimi başlatılır. Yani burada tek bir amaç vardır Kıbrıs Türklerinin adadan katletmek suretiyle atmak. Bununla ilgili girişim fiili olarak 23 Aralık günü Lefkoşa nın dört bir tarafında başlatılır. İşte kırılma noktası olayda bugüne ismini veren Kıbrıs Rum ve Türk Tarihine Kanlı Noel olarak geçen dönemin kırılma noktası da burada krokisini gördüğünüz evin etrafında olur. Bu ev şuanda Lefkoşa da Kanlı Dere diye bilinen Dere Boyunda Lefkoşa nın içerisinde Dere Boyu üzerinde kendi halinde bir ev. Evin özelliği nedir? Ev esasında bahçe içerisinde iki küçük evden oluşmaktadır. Evin sahibi Hasan Yusuf Gudum şurada işaretli olan arkadaki iki göz evde oturmaktadır yaşlı karısıyla beraber Ferdiye Hanımla beraber. Öndeki ev ise o dönemde Kıbrıs Türk Kuvvetleri Alay Komutanlığında görev yapan Tabip Binbaşı yani Doktor Binbaşı Nihat İlhan a kiralanmıştır. Ancak 21 Aralık günü olayların başlamasıyla beraber Doktor Binbaşı Nihat İlhan birliğine gider. 28 Aralık 1963 e kadar yani yedi gün boyunca geriye dönmeyecektir birliği alarm durumundadır. Dolayısıyla evde karısı Mürüvvet Hanım ve çocukları Murat Kutsi ve Hakan vardır, evde yaşayan dört kişi. 23 Aralık gecesi de saat 19:00 19:30 sularında evin ortasında hemen şurada boşlukta bir yer sofrası yapmışlar orada karınlarını doyurmaya çalışıyorlar. Perdeler kapalı vaziyette yerde oturmalarının sebebi hemen bir olay vukuunda en azından kendilerini kurtarabilmek. Olaylar patlak verince Hasan Bey yanına karısını da alıyor. O gün evlerinde misafir olan Meriç bugünkü ismiyle Meriç Rumca ismiyle Mora Köyünden misafirliğe gelmiş olan Ayşe Hanım, Növber Hanım ve Ayşe Hanım ın iki buçuk yaşındaki kızı Işıl ı da yanına almak suretiyle Binbaşı Nihat İlhan ın evine geliyorlar beraber olalım ve herhangi bir hadise olursa en azından birbirimize destek oluruz düşüncesiyle görüldüğü evde dört tane küçük çocuk iki tane yaşlı Feride Hanım ve Hasan Bey üç tane genç bayan. Bu evin şuan ki ön bahçesi az önce belirttiğim Dere Boyu hemen şu çitin arkası karşıda görülen kısımlar Uluslararası Lefkoşa Havalimanında bulunduğu bölgedir. Rumların zaten giriş yaptığı yerde hemen arkada bir bir buçuk metre genişliğinde kuru bir dere yatağı. 23 Aralık günü Rumlar başlarında bir Yunan Binbaşısı olmak üzere ki sayılarının yüz elli civarında olduğu tahmin ediliyor EOKA Tedhiş Örgütünün mensupları. Ama başlarında komuta eden kişi Yunan Ordusuna mensup Yunan 2

3 Binbaşısı olduğu halde bölgeye geliyorlar. Şimdi Lefkoşa Bölgesinin esasında en güvenilir en güvenilir ama en korunaksız kısmı burası neden? Çünkü çatışma var Lefkoşa nın özellikle bugün Lokmacı Barikatı diye ismini çok sık duyduğunuz veya Ledra Palace diye müzakere sürecinin yaşandığı bölgede yaşanıyor. Dolayısıyla iskan bölgesi meskun mahal olarak kabul edilecek bu bölge son derece güvenli ancak ilginçtir bölgede yaşayan bir Ermeni EOKA Teşkilatına haber gönderiyor. II. Dünya Savaşı sonrasında bölgeye göç etmiş bir Ermeni büyük olasılıkla da Türkiye den göç etmiş bir Ermeni. Bölgede askeri bir güç olmadığını Lefkoşa nın işgal edilebilmesi için en elverişli yerin Kumsal Bölgesini ifade ediyor. Bunun üzerine Yunan Binbaşı komutasındaki o yüz elli kişilik birlik Kumsal daki Kanlı Dere den veya Dere boyundan hiçbir direniş karşılaşmadan Türk tarafına Lefkoşa nın Kumsal Bölgesine giriyorlar. Burası Nihat İlhan Binbaşının eşi Mürüvvet Hanım ve üç çocuğuyla saklandığı yer fotoğrafı ben çekmiştim yıllar öncesinden üzerinde görülebilir kırıklar çatlaklar bunlar mermi deliklerinin olduğu yerlerdir şuralarda. Bu tavanın resmi ben 70 li yıllara kadar hatırlıyorum hala kan izleri tavanda duruyordu. Bunları kaldırdılar şuanda yok çok afişe etmek istemiyorum ama böyle bir görüntü de var. Çocukların saçları, beyin parçaları ve dişleri. Bu az önce belirttiğim evin sahibi Hasan Yusuf Gudum evde bulunan dokuz kişinin içerisinde tek erkek. Hasan Bey in eşi Feride Hanım Feride Hanım tuvaletin yanına saklanmış Mürüvvet Hanım üç çocuğuyla küvette Hasan Bey evin içerisinde kadınları ve çocukları sakladıktan sonra kendisini saklayacak yer arıyor. Dışarıdan gürültüler gelince o da bir divanın bir karyolanın altına saklanıyor. Ancak giremeyince iki büklüm vaziyette divanın anında saklanmış buna tabii ne kadar saklanmış denir bilemiyorum. Bütün mermileri zaten Hasan Bey sırtından yemiş. Evde bulunan Nihat İlhan Binbaşının eşi Mürüvvet Hanım, çocuklardan Murat altı yaşında bu Kutsi dört yaşında bu da altı aylık Hakan anne tabii annelik içgüdüsüyle çocuklarını koruma amacıyla kucaklayıp küvettin içine attığında en altta maalesef Hakan kalmış onun üzerinde hemen bir mermi deliği söz konusu değil ancak havasızlıktan ölmüş Hakan İlhan. Annesinin üzerine boşalttıkları mermiler iki çocuğu da geçtikten sonra ancak durmuş veya yavaşlamış küvettin içerisinde. Bu çocukların en son üzerinde olan kıyafetler ayakkabıları, çocukların bornozları çocuklar ve anne bulunduğunda çekilmiş orijinal fotoğrafı; küvet bazı mendil gene aynı yerde. Bu Feride Hanım ın saklandığı tuvalet şu orijinal şekliyle duruyor mu? Yakın zamana kadar maalesef tadilat yapmışlar ve tarihin canlı tanığı bu parçaları kaldırmışlar şu kısım. Burası evin şuan ki hali 1967 yılından itibaren Hasan Bey yani Hasan Yusuf Gudum burada eşini kaybetti kendisi ağır yaralandı. 21 Aralık 1963 sonrasında Türkiye den giden Kızılay ekibi gizlice ve kaçak olarak Hasan Yusuf Gudum u Türkiye ye getirdiler. Aylarca Türkiye de yoğun bakımda kaldı. Tedavisi tamamlanıp Kıbrıs a döndüğünde ise Rumlar tarafından tutuklandı. Kaçak yollarla adayı terk ettiği için az önce söylediğim gibi bahçenin içerisinde iki tane ev var bu evi Hasan Yusuf Gudum kendi imkanlarıyla 1967 yılından itibaren müze haline getirdi 3

4 Barbarlık Müzesi olarak şuanda faaliyette devletin bu müzeyi sahiplenmesi ise açılım 75 sonrasında oldu o güne kadar gayri resmi kişisel bir müze görünümündeydi. Bu evin ön ana giriş kapısı evin ön cephesi çocukların ve annemin o akşam yani 23 Aralık 1963 günü yemek yedikleri yer hemen bunun içi burası müzenin şuan ki girişi. Evet, az önce gördüğümüz çocuklara ait kıyafetler. Bu kişi kimdir diyeceksiniz. 23 Aralık günü ilginç bir olay yaşanır. Çünkü bu konuyla ilgili yıllar sonra inanılmaz iddialar ortaya çıkar Kıbrıs Rum kesiminde maalesef Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde bazı insanlar tarafından. Bu nedir? Derler ki bu işi Rumlar yapmadı. Bu evde bulunan insanları Türk Mukavemet Teşkilatı katletti. Gayede Türk Mukavemet Teşkilatının efendim katlettiği bu insanlar vasıtasıyla Türkiye ye acite etmek provoke etmek ve Türkiye nin Kıbrıs a müdahalesini hızlandırmak bununla ilgili olarak Türk Mukavemet Teşkilatını o dönem içerisinde en cesur en kahraman üyelerinden birisi Albay Mustafa ya görev verildiği şeklinde inanılmaz bir iddia söz konusudur. Bir başka iddia ise iki yıl önce ortaya çıktı Kostas Yennaris isimli bir Rum Gazeteci bu evdeki katliamı Türk Mukavemet Teşkilatının ve Rumların değil bizzat Binbaşı Doktor Binbaşı Nihat İlhan tarafından yapıldığı yönünde. Neden? İddiaya göre o gün cinnet geçirmiş Doktor Binbaşı Nihat İlhan ve çocuklarıyla beraber evde olanları katletmiş böylede bir iddia var. Şimdi o günle ilgili ilginç bir olay tabii evde o katliamı yaşayan ve hala sağ olan üç kişi var dolayısıyla onlar kimin tarafından saldırıya uğradıklarını eve kimin saldırdığını gayet iyi bilmekte ancak aynı olayın hemen üzerine eve giden bir kişi Yılmaz Bora. Nedir? 23 Aralık 1963 günü saat 19:00 19:30 sularında Rumların saldırısı devam ederken Türk Mukavemet Teşkilatının Lefkoşa karargahına bir haber gelir. Bu eve yaklaşık yüz elli metre mesafede Severis Un Fabrikası isimli bir un fabrikası yıllardır kullanılmayan çatışmalar nedeniyle kullanılmayan on beş katlı bir bina cam bir bina Birleşik Milletler binasına benzer ama bütün camları delik deşik kırılmış vaziyettedir. O on beş katlı binanın çatısına Rumlar tarafından üç tane uçaksavar silahı yerleştirilmiş ve Girne, Magosa, Lefkoşa yol ayrımında son derece stratejik bir noktadaki bu silahlar vasıtasıyla Türk Bölgesini tehdit altında tutmaktadır. Konuyla ilgili olarak karargahta hemen bir toplantı yapılır ve komutan der ki Türk Mukavemet Teşkilatının Lefkoşa karargahındaki komutan o silahların çatıdan indirilmesi lazım üç tane uçaksavar silahın. Ancak bu iş için görevlendirileceğimiz adamlarımızın geriye dönmeyeceğimizi hepimiz biliyoruz. Dolayısıyla da evli olmayan gönüllü beş kişi istiyorum der orada bulunan bütün Türk Mukavemet Teşkilatı mensupları göreve talip olurlar. Sonuç olarak içlerinden beş tanesi bu görevi alır. Görevleri Kumsal Baskınının yaşandığı eve 150 metre mesafedeki o uçaksavar mevziini çatıdaki uçaksavar mevziini ortadan kaldırmaktır. Beş kişinin içerisinden fotoğrafını gördüğünüz Yılmaz Bora da bulunmakta ve akşamın karanlığında bölgeye doğru harekete geçerler. İlginçtir saat 19:30 itibariyle maalesef Yunan Binbaşı komutasındaki o yüz elli kişilik birlik bugün şehit Mürüvvet İlhan Sokağı olarak isimlendirilen sokaktaki bütün Kıbrıslı Türkleri sokağa çıkarıp esir almış vaziyette dokuz kişinin yaşadığı evde de sadece dört kişi ağır yaralı, beş kişi hayatını kaybetmiş vaziyette dışarıya çıkarlar ve başka bölgeye doğru hareket ederler saat 19:30 dur. Ancak akşamın karanlığında bir kum yığınının hemen önünde bölgeye sürüne sürüne gitmekte olan beş kişilik Türk timiyle Yunan Binbaşı komutasındaki yüz elli kişilik birliğin öncüleri yani sekiz on kişilik öncü birliği karşılaşır. Ne olduğunu önce anlayamazlar hemen ardından iki taraf karşılıklı ateş etmeye başlar bir buçuk metre mesafede karşılıklı ateş ederler. Bölgedeki beş Türkün beşi de ağır yaralanır ve düşer. Üçü hemen orada hayatını kaybeder Yılmaz Bora ağır yaralıdır ama o da diğer arkadaşları gibi elindeki silahın bütün mermilerini karşıya boşaltmış vaziyettedir. İlginçtir zaten Akritas Planı denilen bu planın 23 Aralık 1963 ten sonra durması yani adadaki Türklerin topyekun katledilmesine yönelik girişim manasında Rumların geri adım atması veya savunmaya geçmesi işte bu beş kişilik timle karşılaşmaları sonrasında olur. Neden? 4

5 Sanırlar ki Lefkoşa daki Türk Karargahı konuyla ilgili bilgi sahibi ve bölgeye takviye güç gönderiyor. Korkuyla ellerindeki esirleri yaklaşık doksan civarında esiri bırakmak suretiyle kaçarlar bölgeden. Beş kişi orada yatıyor üç tanesi hayatını kaybetmiş şehit olmuş durumda iki tanesi ağır yaralı bir tanesi Yılmaz Bora daha sonraki süreçte milletvekili siyaset adamı Kıbrıs Türk Federe Devleti nin Dışişleri Bakanlığı görevini yapmış şuanda da Kıbrıs ta Türk Mukavemet Teşkilatı Derneği nin Başkanı. Bu da o evde ağır yaralanan iki kişiden birisi Vural Bey Vural Türkmen o da şuanda Kıbrıs ta Kıbrıs Türk Mücahitler Derneği nin Başkanlığını yapıyor. Rumların bölgesini terk etmesinin ardından ilginç bir olay gelişiyor. Bu iki olayın kesişmesinin hemen ardından aynı bölgede Vural Türkmen ve bir önceki resimde gördüğümüz Yılmaz Bora ya Severis Un Fabrikası çatısındaki silahları indirin emrini veren Kıbrıslı Türk Mukavemet Teşkilatı Komutanı Nevzat Uzunoğlu da başka bir görev için tek başına o kanlı derenin içerisinde ancak farklı bir istikamete doğru ilerlemektedir tek başına. Karşısına mahalleden tanıdığı bir Kıbrıs Türk ü çıkar ve ona Nevzat Bey der bizim mahalleden silah sesleri geliyor sanırım Rumlar bölgeyi bastı. Bunun üzerine Nevzat Bey Nevzat Uzunoğlu yapacağı görevi ötelemek suretiyle evin bulunduğu noktaya doğru hareket eder. Eve geldiğinde az önce krokide gördüğümüz şekilde anne Mürüvvet Hanım üç çocuğu küvetin içerisinde Hasan Yusuf ve karısı Feride Hanım evin farklı yerlerinde ve tuvalette çocuklar köyden misafirliğe gelmiş iki yeğeni ve iki buçuk yaşındaki kızı Işıl başka bir odada olmak suretiyle bunları bulur. İlginçtir Nevzat Uzunoğlu evin içerisine girdikten sonra bir odanın kapısının yarı aralık olduğunu görünce elindeki silahla kapıyı açmaya çalışır. Arkasında sanki böyle yumuşak bir şey varmış gibi bir hisse kapılır. Silahın ucunu içeri uzatmak suretiyle kendini güvenliğe alır ve bakar nedir diye. İçeride Hasan Bey in köyden gelen yeğenlerinden birisi Ayşe Hanım ve kucağında da iki buçuk aylık kızı Işıl vardır. Ayşe Hanım ın sol kolu o gün aldığı darbelerden kesilmiş durumdadır. Hayattadır, aynı sokaktadır bir bakkal dükkanı işletiyorlar. Kızı Işıl da iki buçuk yaşındadır ve onun da bir ayağı kısadır onun da ayağını kesmek zorunda kaldılar. Kapının arkasında kan gölüne dönmüş odanın orta yerinde sırtını kapıya vermiş vaziyette oturur bulur bunları. Kadın tabii biraz tedirgindir silahı da görünce korkma kızım der Nevzat Uzunoğlu. Biz Türk üz sizi kurtarmaya geldik. Amca der korkmuyorum, yalnız bir şey rica edeceğim bir şey isteyeceğim sizden der Ayşe Hanım. Ben r karşıda hemen sokağın karşısında oturan Mermerci Derviş Ağa nın geliniyim. Bizler öleceğiz herhalde; ben ve kızım öleceğiz herhalde burada. Sizden bir tek şey istiyorum evime gidin kapıyı açınca hemen karşıda benim çeyiz sandığımı göreceksiniz. Açın ve oradaki silahı alın. Bundan sonra sizden isteğim o silahla bizim intikamımızı almanız. Buna benzeyen ifadelere ben Türkiye de Milli Mücadelenin farklı safhalarında da gördüğüm için zaten ve döneminde Kıbrıs Türklerinin verdiği mücadeleyi de Kıbrıs Türklerinin de Kuvayi Milliyesi olarak nitelendiriyorum. En azından Kıbrıslı Türk Kadınlarının cesareti ve vakurluğu manasında ilginç bir örnek ve oradan çıkarıyorlar ölüleri ve yaralıları. Şimdi burada ilginç bir şey yıllar sonraki Binbaşı Nihat İlhan olayın yaşanmasından beş gün sonra yani 28 Aralık 1963 günü izinle evine gelmek istediğinde büyükelçilik müsaade etmez kendisine ve iki büyükelçilik görevlisi eşliğinde büyükelçiliğe getirirler ve dönemin Türkiye Büyükelçisi kendisine eşinin ve çocuklarının katledildiğini söyler. Evinden 21 Aralık 1963 günü ayrılmıştır olay 23 Aralık günü oldu 28 Aralık ta da böyle bir haber alır. Yıkılır tabii günlerdir birliğindedir. Evine hasret kalmıştır çocuklarının ve eşinin öldüğünü öğrenince yıkılır. Ancak namusuna bir zarar gelmediğini öğrenmesi kendi ifadesiyle bir teselli aracı olmuştur. Görüntüsünün çok da şık olmadığını bir Silahlı Kuvvetler mensubuna yakışmayan kılık kıyafet içerisinde sakalları uzamıştır tıraş olmak ister. Kendisine bir tıraş bıçağı verirler yanına da bir nöbetçi dikerler ki intihar etmesin bir bunalıma girmesin diye bu arada kapıyı açık tutarlar elindeki kendi tabancasını alırlar belindeki kemerini çıkarırlar vs. Nihat İlhan tıraş olup odadan çıktığında ilginç bir görüntüyle karşılaşır. Bu özellikle Türklerin ve Rumların yaklaşımları manasında son derece ilginç bir örnektir. İşgüzar birileri kelimenin tam manasıyla bölgede yaşayan bir Rum berberi Rum berberin hamile karısını ve üç çocuğunu yakalayıp getirmiştir büyükelçiliğe. Nihat İlhan tıraş olup dışarı çıkınca karşısında bu insanları görür. Kadıncağız tir tir titremekte Rum kadın adam ne yapacağını bilmez vaziyette etrafında silahlı Türkler etrafını çevirmiş vaziyette esir almıştır. 5

6 Nihat İlhan sorar büyükelçilik yetkililerine nedir ne oluyor diye. O arada bir büyükelçilik yetkilisi Rus yapımı bir silah çıkarır ve Nihat İlhan Binbaşının eline tutuşturur. Efendim derler sizin üç çocuğunuzu ve karınızı bu Rumlar katletti siz de bu Rumları öldürün ki intikamınızı almış olasınız. Silahı almayı reddeder geriye verir silahı Nihat İlhan ve şöyle söyler ben her şeyden önce bir Türk İnsanıyım Silahlı Kuvvetler mensubuyum üstüne üstlük bir insanım ve de ırkı, dili, dini, cinsi ne olursa olsun bütün insanların hayatını kurtarmaya yönelik yemin etmiş Hipokrat yemini etmiş bir doktorum. Dolayısıyla böyle bir şey yapmak mümkün değildir reddeder. Bu olayın hemen ardından cenazelerin Türkiye ye getirilmesi yönünde bir girişim başlar. İnanılmaz bir dönemdir. Çünkü dönem içerisinde ne İngilizler kendi üslerinin kullanılmasına izin verirler ne de Rumlar bu cenazelerin Türkiye ye gönderilmesi yönünde bir kolaylık sağlarlar. Aksine cenazeler Türkiye ye gönderilmek üzere havaalanına yola çıktığında birkaç seferde pusuya düşürülür. Bu görüntüler cenazelerin Türkiye ye getirildiği andan itibaren çekilmiştir. Bu cenazeleri almak üzere Türkiye iki tane savaş uçağını gönderir Kıbrıs a ve doğrudan Ankara ya getirilmeleri kararlaştırılmıştır. Ancak Toroslar üzerindeyken dönemin Genel Kurmay Başkanı Nihat İlhan Binbaşıyla bir telsiz konuşması yapar ve ona 6 7 Eylül 1955 döneminde Türkiye de azınlıklara yönelik taşkın hareketlerin yaşandığını bu olayların eğer cenaze Türkiye ye ve özellikle Ankara gibi büyük bir şehre getirilirse yine yaşanmasından endişe ettiklerini insanların güvenliğini sağlamak konusunda sıkıntı çekeceklerini belirtir. Bunun üzerine cenazeler Ankara ya getirilmek yerine Nihat İlhan Binbaşının ve eşinin memleketi olan Elazığ a sevk edilir ve bu fotoğraflarda ilk defa gün ışığına çıkıyor benim koleksiyonumda arşivimde olan fotoğraflar Elazığ daki cenaze töreninden alınmış fotoğraflar. (Dakika 00:34:11) 28 Aralık 1963 bu kişi dönemin o dönem binbaşı olan Nihat İlhan a ait Elazığlıları görüyorsunuz Nihat İlhan. Bu şuanda Elazığ da bulunan şehitlik ailenin bütün fertleri o kabristanda evet Mürüvvet Hanım, Murat Kutsi ve Hakan ve Nihat İlhan Binbaşının bugünkü hali. Olayın üzerinden tam kırk beş yıl geçtikten sonra Kıbrıs a giden Nihat İlhan esasında her şeyi orada bırakmıştır. Yani 28 Aralık 1963 Türkiye ye dönüşünde yanında sadece eşinin ve üç çocuğunun cenazesi vardır. Onun dışında bütün evi bütün eşyaları her şeyi Kıbrıs ta kalmıştır. Dönüp bakmaz ve adaya da bir daha gitmez yılında adaya gidişi ise maalesef az önce belirttiğim son derece çirkin iftiralar üzerinedir. Özellikle Kostas Yennaris isimli bir Rum gazetecinin bu katliamı bizzat Nihat İlhan ın gerçekleştirdiği yazması üzerine Nihat İlhan eşiyle beraber kırk beş yıl sonra adaya gider ve doğrudan Kostas Yennaris Kıbrıs Rum kesiminden davet etmek suretiyle Lefkoşa daki Saray Otelde yüzleşirler ve ona sorar siz bu bilgileri nereden aldınız diye. Kostas Yennaris kendisine bu bilgileri yıllar önce Atina da görev yaptığı sırada aynı dönemde Atina da Anadolu Ajansı adına görev yapan Türk Gazeteci Ahmet İlhan Baran tarafından verildiğini Ahmet İlhan Baran isimli gazeteci de çok sık gece alemlerine çıktıklarını ve çok sık içki içtiklerini belirtir. O içki ortamlarından bir tanesinde Ahmet İlhan Baran iddiaya göre Kostas Yennaris a o küvette katledilmiş üç çocuk ve kadının fotoğrafını ben çektim der. Ama yıllarca bunu sakladım. Şimdi sana söylüyorum sen de ne olur kimseye söyleme der. Ahmet Uran Baran ne zaman Kıbrıs ta bulunmuştur. O resmi nasıl ne şekilde çekmiştir, neden bir Rum gazeteciye bunları söylemiştir o tabii tartışma konusu. İlginç olan nokta Kostas Yennaris ın bu bilgiyi Ahmet Uran Baran ın ölmesinden sonra kitabına alması dolayısıyla bu konuda söylenebilecek veya ortaya sunulabilecek gerçekçi tezler söz konusu değil. Kostas Yennaris a bu durumu sorar Kostas Yennaris Nihat İlhan dan özür diler Saray Otelinde yaptıkları konuşmada başını öne eğer ve kendisini affetmesini ister. Nihat İlhan Kostas Yennaris tan bu söylediklerini kamuoyu önünde de söylemesini rica eder. Bu noktada Kostas Yennaris açıklaması son derece ilginçtir. Böyle bir şeyi söylemesinin mümkün olmadığını hayatının tehlikeye gireceğini böyle bir şeyi yaparsa özellikle Kıbrıs Rum kesiminde ve Yunanistan da aforoz edilme tehlikesi yaşayacağını belirtir ve bunu reddeder. Ancak söyledikleri ve yazdıkları için Nihat İlhan dan özür diler. Bu ilginç bir resimdir. Halen Nihat İlhan Binbaşını ve Emekli Tuğgeneralin yaşadığı evin önündeki dört çam ağacını gösterir. İnanılmaz doğa aşığı bir insan Nihat İlhan Binbaşı 28 Aralık 1963 döneminden itibaren Türkiye ye geldiğinde memleketi Elazığ da 6

7 Elazığ Askeri Hastanesinde görev yapmaya başlamıştır. Bölgede binlerce ağaç diken bir kişidir hala da aynı görevi sürdürmekte. Üç çocuğunu ve karısını simgeleyen bu çam ağaçları da evinin hemen önündedir. Kıbrıs ta Bloody Christmas diye geçen Kanlı Noel olarak tarihe geçmiş bu dönemi yaşatan bu olayla ilgili olarak Sayın Rauf Denktaş ın Cumhurbaşkanı olduğu dönemde Akritas Planı denilen az önce belirttiğim Rumların bütün ada Türklerini topyekun katletmeye yönelik silahlı girişimi ki bu plan içerisinde EOKA mensubu Rumların ve Yunanlıların hangi köyde hangi kasabada kimin komutasında hangi gün hangi saatte kimleri katledeceği şeklinde son derece spesifik görevlendirmeler bulunmaktadır. Bu Akritas Planı Cumhurbaşkanlığı tarafından çoğaltılır ve dönemin Milli Eğitim Bakanlığı na dönemin Milli Eğitim Bakanına okullara dağıtılmak üzere gönderilir. İlginçtir dönemin Milli Eğitim Bakanı Rumlarla Türkler arasında düşmanlık hissi uyandırır tezini ileri sürerek Akritas Planını basılmış durumda olan küçük birer kitapçık boyutunda binlerce Akritas Planını okullara dağıtmaz. Hemen bir soru sormak isterim size. Tahmin edebilir misiniz acaba bu dönemin Milli Eğitim Bakanı kimdir? Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti için söylüyorum. Söyleyeceğiniz ilk isim büyük ihtimalle doğru olacaktır. Maalesef Mehmet Ali Talat yani bugün Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanı olan Mehmet Ali Talat tarafından Rumlarla Türkler arasında husumet duygularını körükleyeceği ileri sürülerek okullara dağıtılmaz. Daha ilginç bir şey söyleyeyim az önce belirttiğim gibi burası 1967 yılından itibaren evde eşini kaybetmiş kendisi de ağır yaralanmış Hasan Yusuf tarafından müze haline getirilir ve 1967 den itibaren bu müze evde bir ziyaretçi defteri tutulmaya başlanır yılına kadar tutulan onlarca ziyaretçi defteri ortadan yok edilmiş durumda kimin talimatı tarafından bu defterlerin ortadan kaldırıldığını tahmin edebilir misiniz? Evet. Yine aynı kişiden bahsediyoruz Mehmet Ali Talat tarafından maalesef 2000 yılına kadar arasında bu defterde yerli yabancı binlerce ziyaretçinin düşüncelerine duygularına aktardığı o anı defterleri bizzat dönemin Başbakanı Mehmet Ali Talat ın talimatıyla ortadan kaldırılır sonrasındakileri ise Rauf Bey kişisel inisiyatifini kullanmak suretiyle kurtarmıştır. Durumun böyle olduğunu görünce ben de yani günümüze kadar geçen süreçteki bütün defterlerin her sayfasını fotokopilemek ve fotoğrafını çekmek suretiyle en azından kendi arşivime attım. Ama acıdır ki 2000 yılına kadar olan bu defterler şuanda imha edilmiş durumda. Konuyla ilgili çok fazla ayrıntıya girmeyeceğim. Ama Kanlı Noel dönemi 21 Aralık 1963 günü başlayan Kanlı Noel dönemi Kıbrıs Adası nı yeni bir sürece aktarır. Çünkü fiili olarak Kıbrıs Cumhuriyeti ortadan kalkmıştır. Bu olayların hemen ardından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi adada bir barış gücü kurulmasını kararlaştırır ve bugün itibariyle dünyada en uzun süreli görevde bulunan ama hiçbir işe yaramayan barış gücü Kıbrıs Adası nda tesis edilmiştir. 21 Aralık 63 te başlayan 20 Temmuz 1974 de kadar geçen dönem ise Kıbrıs Türkleri açısından inanılmaz sıkıntıların yoklukların yaşandığı bir dönemdir. Bugün bazı ambargolardan bahsediliyor. Oysa arasında yaşanılan ambargoları insanlar bir hatırlasa bugünküyle mukayese edilmeyecek kadar dehşet olduğunu görecektir. Örneğin çivi sokmak Türklerin yaşadığı doksan bölgeye çivi sokmak Rumlar ve İngilizler tarafından yasaklanmıştır. Neden? Çünkü bununla silah yapabilirsiniz. Örneğin Türklerin yaşadığı bölgelere battaniye gibi birtakım giyim kuşam malzemesini sokmak yasaklanmıştır. Neden? Cephede mücadele eden Türk Mukavemet Teşkilatı mensuplarına gönderilir korkusuyla. Örneğin çimento döneminde Türklerin yaşadığı kantonlara sokulmamıştır. Neden? Çünkü Rumlara karşı mevzii yapabilirsiniz diye. Örneğin pil ve batarya sokulması yasaktır. Neden? Bununla saatli bomba hatta patlayıcı imal edersiniz gibi yüzlerce madde Türklerin yaşadığı bölgelere yaklaşık doksan civarında kantona döneminde sokulmamıştır ne zamana kadar 20 Temmuz 1974 gününe kadar. Soru: 23 Aralık 1963 tarihinden sonra şehitlerimiz hani uçaklarla Türkiye ye gönderildikten sonra Türkiye bu olay karşısında herhangi bir şey yapmamıştır ya da yoksa pasif mi kalmıştır? İlk gün sonrası aramızdaki münasebete dayanarak Tabip Binbaşı Nihat İlhan şuan neden Anıt Tepe de ikamet etmektedir? Neden müzesinin başında değildir? Doç. Dr. Ulvi Keser: Uluslararası ilişkiler boyutunda bir defa çok sert bir cevabı var Türkiye Cumhuriyeti Devletinin. 7

8 1930 yılında özellikle Mustafa Kemal le dönemin Yunan Devlet Başkanı ve hakikaten ciddi bir devlet adamı olan Venizelos arasındaki yakınlaşmaların sonucunda özellikle 1930 da imzalanmış bir işbirliği antlaşması vardır. Sosyal, kültürel, siyasi, ekonomik pek çok farklı alanda işbirliğini öngören bir antlaşmadır bu. Ama en can alıcı ve hassas noktası bu antlaşmanın bir maddesine uygun olarak Türkiye de yaşamakta olan Yunanlıların dikkatinizi çekerim Yunan asıllıların değil bizzat Yunanlıların Türkiye de Türk vatandaşının sahip olduğu hakların sahip olarak yaşamaları ve hayatlarını idame ettirme yönündeki karar 21 Aralık 63 sürecinde Kıbrıs ta yaşanan olaylara Yunanistan ın kayıtsız kalması üzerine Türkiye tarafından tek yanlı olarak fes edilir. Dolayısıyla 23 Aralık 1963 ün hemen ardından Türkiye de yaşayan Yunanistan vatandaşları biraz da aşağılanmak suretiyle doğrusunu söylemek gerekirse Türkiye den sınır dışı edilirler. Türkiye nin uluslararası alanda ilk tepkisi bu şekilde olur. Hayatın farklı alanlarında da tabii çok büyük tepkiler var. Örneğin Kızılay tarafından Kıbrıs Adası na yönelik bütün girişimler seyyar sahra hastanesinin açılması bir genel hastanenin kurulması orada Kıbrıs Türklerine yönelik her türlü gıda yardımı ilaç yardımı manasında sürekli faaliyette bulunacak istasyonların kurulması 21 Aralık 63 sonrasındadır. Ayrıca Türkiye de de çok farklı tepkiler var. Ben mesela şunu hatırlıyorum özellikle son dönemde Türkiye de bazı olaylar sonrasında gazilerin madalyalarını yere çarpması veya birilerinin iade etmesi örneğini de 63 döneminde hatırlıyorum. Çünkü o dönemde özellikle Birleşmiş Milletler in Kıbrıs Adası nda kelimenin tam manasıyla seyirci pozisyonunda olması ve olaylara Yunanistan yanlısı bir yaklaşımla yaklaşması Türkiye de özellikle sürecinde Kore de mücadele etmiş ve Birleşmiş Milletler den gazi madalyası almış veya farklı madalyalar almış insanların tepki göstermesine neden olur ve bu insanlar madalyalarını çeşitli şekillerde Birleşmiş Milletler e iade ederler. Ama tabii en önemlisi biliyorsunuz ciddi manada o dönemin askeri gücü manasında söylemek gerekirse Kıbrıs a yönelik bir askeri harekat başlangıcıdır. Zaten Amerika yla ilişkilerimizin donma noktasına gelmesi ve bugüne kadar da hakikaten sıkıntılı bir süreci izlemesi 74 e kadarda İsmet İnönü nün Kıbrıs Adası na yönelik girişimde bulunacağını açıklamasının ardından dönemin Amerikan Başkanı Lyndon Baines Johnson ın biliyorsunuz İsmet İnönü ye gönderdiği çok sert cevabı yazıdır. Onun ardından gelen İsmet İnönü nün cevap mektubu da en az Lyndon Baines Johnson ın yazısı kadar serttir. Çünkü orada artık klişeleşmiş ve tarihe geçmiş sözünü söyler İsmet İnönü yeni bir dünya kurulur ve Türkiye bu dünyada yerini alır şeklinde. İkinci kısım tabii az önce söylediğim gibi bu müze 1967 yılı itibariyle Hasan Yusuf tarafından kendi evi olduğu için müze haline getirildi. 75 özellikle Kıbrıs Barış Harekatı sonrasında devlet burayı Müzeler Genel Müdürlüğü adına vakfetti yani sahip çıktı şuanda devletin bir kurumu pozisyonunda. Dolayısıyla Nihat İlhan Paşa nın burada bulunmasını gerektirecek bir durum söz konusu değil zaten halen Ankara da yaşıyor. Soru: Benim merak ettiğim de EOKA Teşkilatı 1960 öncesinde sadece Türklere değil İngilizlere çok büyük sorunlar ortaya çıkartıyor. Hatta bir ara İngilizler Türklerden yardım istiyorlar. Ama sonraki süreçte nedense devamlı İngilizler bir Yunanlılar veya Kıbrıs Rumların tarafını tutuyor yani bariz bir şekilde bilgilerde böyle geçiyor. Bunun sebebini merak ediyorum kendine sıkıntı çıkartan bir devletin veya bir milletin yanında neden gelemiyor özellikle Türklere karşı. Doç. Dr. Ulvi Keser: Şimdi tabii kesinlikle söylenmesi gereken İngiltere nin her zaman bir sinsi politika güttüğü yönünde. Kıbrıs Adası nda 1950 yıllarda güttüğü politikayla na girerken aynı Kıbrıs Adası yla ilgili güttüğü politika arasında çok da bir fark yok sürecinde Kıbrıs Türkleriyle Rumları özellikle 55 yılının Ağustosunda Londra da Lenkdrachen Hause denilen yerde bir konferansa çağıran İngiltere o konferans sırasında zaten konunun uluslararası bir boyut kazanmasına neden olur. Ama konferans süreci içerisinde Türklerle Rumların Türklerle Yunanlıların Türkiye yi Fatin Rüştü Zorlu temsil etmiştir Türk Dışişleri Bakanı. Anlaşamamaları için elinden gelen her şeyi yapar ve kamuoyuna şu mesajı verir. Bu adada ben olmazsam Kıbrıs Türkleriyle Rumlarının bir arada yaşaması mümkün değildir. Dolayısıyla kendi çıkarlarına uygun bir politika izler bir denge politikası izler. 8

9 Örneğin EOKA Teşkilatı kurulduğunda İngilizler çok sinsi bir hareketle EOKA Teşkilatını durduracak ki profesyonel bir teşkilattı EOKA. Komuta kademesinde görev yapanların hepsi yeraltı faaliyeti gerile harbi konusunda uzmanlaşmış Yunan subaylarının Rumlara karşı mücadele edecek Polis Teşkilatı içerisinde Special Commandos denilen bir yeni ünite yeni bir birlik açar. Ancak bu birliğe sadece Kıbrıs Türklerini alır. Dolayısıyla EOKA karşısına ne zaman bir hadise ne zaman bir olay ne zaman bir çatışma çıksa EOKA Teşkilatının karşısında görev yapacak olanlar Türkler oldu. Dolayısıyla Kıbrıs Türkleriyle Rumlarını bu şekilde birbirine kırdırır. Örneğin Kıbrıs için kırılma noktası olan Ocak 1958 olayları sırasında Kıbrıs Türklerinin İngilizlerin yanlı politikasını protesto etmek için adanın dört bir tarafında yaptıkları ve son derece ağırbaşlı bir şekilde bitmek üzereyken İngiliz askerlerin ateş açması ve Range Rover ciplerle Kıbrıs Türklerin üzerine yürümeleri sonucu sekiz kişinin ilk anda öldüğü olaylar sırasında da İngilizler protesto gösterisinde bulunan Kıbrıs Türklerinin karşısına bu Special Commandos ismi verilen ancak Türklerden oluşan birliği sürer. Dolayısıyla Kıbrıs Türklerini yine Kıbrıs Türkleriyle karşı karşıya getirir. Gaye hep aynıdır Divan-i Rum dur. Kural son derece basit böl ve yönet. Bu taktiği 1974 yılına kadar vermiştir. Bugün 2009 itibariyle özellikle Kıbrıs ta müzakere süreci içerisinde İngiltere nin oynadığı rol de aynıdır. Bugün itibariyle bir elli dördüncü müzakere sürecinde elli dördüncü ayağı tamamlandı Hristofyas ve Mehmet Ali Talat arasında yine anlaşamadılar. İngiltere ise o daha önce hazırladığı planların bir yenisini hazırlamak suretiyle Hristofyas ın ve Mehmet Ali Talat ın anlaşamayacağının dolayısıyla ortak bir zeminde buluşmaları için İngiliz Planının kabul edilmesi gerektiğini ileri sürüyor. Büyük ihtimalle nisan mayıs ayı gibi de bizzat İngiltere tarafından hazırlanmış bir referandum bir halk oylaması Kıbrıs Adası nda yürürlüğe girecek gibi görünüyor. Atılım Üniversitesi İşletme Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Ayşe Bahar Hurmi: Hocam izninizle ben burada öğrencilere de yardımcı olacak bir saptamada bulunmak istiyorum. Bu İngilizlerin sizin de söylediğiniz gibi sinsi politikaları aslında eskiden İngiltere nin himayesinde veya kontrolünde hakimiyetinde olmuş olan bütün ülkelerde var. Yani İngiltere çekildiği yerlerde hep bir nifak tohumu bırakmış. Yani bakın Hindistan, Pakistan işte Keşmir de de aynı şey söz konusu yani onlar da İngiliz baskısından kurtulmuşlar bağımsızlıklar kazanmışlar. Ama kendilerine bir türlü gelemediler hep bu problemle boğuşuyorlar gene yüzlerce binlerce insan ölüyor orada da Uluslararası Hukuk çözemiyor Kıbrıs ta da aynı şey söz konusu. Gerçekten yani tarihi inceleyecek olursak İngiltere nin böyle egemenliğinde bir dönem bile kalmış olan ülkelerde böyle bir şeyler var. Yani böyle bir çatışma bir kaos yani resmen sanki İngiltere hani oralardan çekilirken oradaki hakimiyetini bırakırken oraya bir nifak tohumu serpmiş koymuş oradaki insanlar işte rahatça bağımsızlığını özgürlüğünü egemenliğini yaşayamasınlar diye. Bunlar hep karşıma çıkıyor. Yani İngiltere nin bu sinsi politikanın aslında geleceğe yönelik yani sadece beş yıllık on yıllık değil bir ömür boyu belki de devam edecek ve gerçekten çözülmesi çok zor bölgedeki Arap saçına dönmüş problemler yumağını da oraya bırakıp gitmişler gerçekten. 9