Batman İlinden Elde Edilen Sütlerde Toplam Yağın Türk ve Avrupa Birliği Standartlarına Uygunluğunun Belirlenmesi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Batman İlinden Elde Edilen Sütlerde Toplam Yağın Türk ve Avrupa Birliği Standartlarına Uygunluğunun Belirlenmesi"

Emre Üner
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Cilt 1, Sayı 1, 2013 / Vol. 1, Issue 1, 2013 Batman İlinden Elde Edilen Sütlerde Toplam Yağın Türk ve Avrupa Birliği Standartlarına Uygunluğunun Belirlenmesi Eyüp Ablak*, Murat Çimen**, Damla Karakoç*, Mert Yılmaz*, Rauf Yıldız*, İbrahim Yılmaz* Özet Bu araştırma Batman ilinde üretilen sütlerin toplam yağ değerlerinin AB ve Türk Standartlarına uygunluğunu araştırmak amacıyla yürütülmüştür. Konu ile ilgili veriler 2012 yılı Ağustos ve Kasım aylarında Sütak şirketinden elde edilmiştir. Araştırmada Ağustos ve Kasım aylarına ait süt toplam yağ değerleri Türk Standartlarına göre uygun bulunmuştur. Sütlerin toplam yağ değerleri aynı aylarda AB standartlarına da uygun bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Süt, inek, toplam yağ, standartlar Determination of Suitability to Turkish and EU Standards of Total Fat in Milk from Batman Province Abstract This research was performed to investigate the favorable to Turkish and EU Standards of total fat in milk from Batman Province. The data was obtained from Sütak Company in August and November months of In the study, the milk total fat values in August and November were favorable for Turkish Standards. At the same time, the milk total fat values in both months were suitable for EU Standards. Key words: Milk, cow, total fat, standards * Lisans öğrencisi, Tunceli Üniversitesi, Gıda Mühendisliği Bölümü ** Prof. Dr., Sorumlu yazar, Tunceli Üniversitesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, mcimen@tunceli.edu.tr

2 26 Eyüp Ablak, Murat Çimen, Damla Karakoç, Mert Yılmaz, Rauf Yıldız, İbrahim Yılmaz Giriş Sütün biyokimyasal parametreleri çiğ süt ve süt ürünlerinin fiyatı ve kalitesinin oluşumunda büyük öneme sahiptir. Ülkemizde süt üretiminde yetersizlik, süt fabrikaları arasındaki rekabet ve süt alımında kontrole yönelik alt yapının oluşturulmamış olması nedeniyle, fiyatlandırmada sütün ekonomik öneme sahip parametrelerinin belirlenmesine yönelik çalışmalar oldukça yetersiz düzeydedir. Avrupa ülkelerinde sütün fiyatının oluşmasını sağlayan mekanizmalarda sütteki toplam yağ içeriği geleneksel olarak dikkate alınmakta ve özellikle süt tozu, tereyağı (süt yağı), peynir fiyatları ve ham süt fiyatlarının belirlenmesinde de önemli bir rol oynamaktadır (Filik ve ark., 2011). AB adayı olan ülkemizde de gelecekte süt kompozisyonuna göre fiyatlandırma yapılması beklenmektedir. Bu sebeple özellikle sütte ekonomik öneme sahip toplam süt yağı üzerine değişik çevre koşullarında ve ülkemizde mevcut ırklar bazında referans değerlerin belirleneceği çalışmalara ihtiyaç vardır (Yıldırım, 2009; Çetin ve ark., 2010; Tekelioğlu ve ark., 2010a; Tekelioğlu ve ark., 2010b). Bu sayede kaliteli süt üreten üreticiler hak ettikleri fiyat farklarını alabileceklerdir. Süt biyokimyasal parametreleri üzerinden fiyatlandırma sistemi ülkemiz süt üreticileri arasında pozitif rekabete neden olacak ve bunun sonucunda ülkede kaliteli süt üretimi yönünde olumlu ivme kazanılacaktır. Palmquist ve Beaulieu (1993) farklı bölgelerden elde edilen sütlerin bileşenlerine, o bölgedeki sıcaklık, bitki örtüsü, manejman, ırk ve diğer birçok çevre faktörünün etki ettiği, farklı bölgelerden elde edilen sütlerin içeriklerinin de farklı olduğunu bildirmesi, ülkemizde de tüm bölgeler için süt bileşenleri üzerine çalışmalar yapılmasının gerekliliğini göstermektedir. Yapılan bu araştırma ile literatürlerdeki bu eksikliğin giderilmesi amaçlanmıştır. Bu makalede, ülkenin süt sektörünün önemli temsilcilerinden biri olan Sütak Ltd. Şti. bünyesinde toplanan ve Batman ilinden elde edilen sütlerde ekonomik öneme sahip toplam süt yağı değerlerinin AB ve Türk Standartlarına uygunluğunun belirlenmesine çalışılmıştır. Materyal ve Yöntem Bu araştırmada sütteki ekonomik öneme sahip parametreler kapsamında total yağ ele alınmıştır. Araştırmada Sütak Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 2012

3 Batman İlinden Elde Edilen Sütlerde Toplam Yağın Türk ve Avrupa Birliği Standartlarına 27 yılının Ağustos ve Kasım ayında Batman ilinin muhtelif köylerinden günlük olarak toplanan ve tanklarla işletmeye getirilen sütlerin işletme bünyesinde yapılan günlük rutin analizleri sonucunda elde edilen veriler kullanılmıştır. Bu amaçla işletmeye günlük olarak köylerden süt toplayarak gelen süt tankından alınan bir örnekte iki tekerrürlü ölçüm yapılmıştır. İki tekerrürün ortalaması o güne ait ortalama değeri oluşturmuştur. Sütte toplam yağ oranı Milkana Superior Milk Analyzer (with data memory) cihazı ile ölçülmüştür. Numune kabına 10 ml süt örneği konulmuş ve 90 saniye sonunda cihazdan ilgili sonuçlar okunmuştur. Her bir ay için sütte toplam yağ oranının Türk ve AB Standartlarına uygunluğunun belirlenmesinde Tablo 1 deki değerler referans alınmıştır. Tablo 1. TSE (Anonim, 1981) ve AB de (Anonim, 2007) süt parametreleri referans değerleri Referans Değerler TSE AB Süt Yağı, % En az %3.5 En az %3,6 Yaz ve Sonbahar ayı için her bir ayda günlük olarak toplanan süt örneklerinden elde edilen toplam yağ verilerine yukarıda bildirilen standart referans değerlere göre tek örnek t testi uygulanarak standartlarla karşılaştırma yapılmıştır. İstatistikî analizlerin yapılmasında SPSS 20 paket programından yararlanılmıştır (Norusis, 1993). Bulgular ve Tartışma Araştırmada sütteki toplam yağ parametrelerine yönelik olarak yapılan tek örnek t testi istatistikî analiz sonuçları Tablo 2 de gösterilmiştir. Tablo 2. Ağustos ve Kasım ayında toplam süt yağının referans değerlerle karşılaştırılması Aylar Toplam yağ, % TS için önem seviyesi AB Standartları için önem seviyesi Ağustos 3,65±0,11 p<0,01 p<0,01 Kasım 4,3±0,08 p<0,01 p<0,01

4 28 Eyüp Ablak, Murat Çimen, Damla Karakoç, Mert Yılmaz, Rauf Yıldız, İbrahim Yılmaz Tablo 2 ye bakıldığında sütlerin aylara göre toplam yağ değerleri ve bu değerlerin standartlara uygunluğu görülmektedir. Bu değerler aynı zamanda inekler için sütte olması gereken normal değerlerle de (% 3,5) uyum içinde bulunmuştur (Kaneko ve ark., 1997). Süt toplam yağı bakımından Ağustos ve Kasım aylarında elde edilen ortalama değerler Türk Standartları Enstitüsü tarafından sütte olması istenen % 3,5 luk değerden istatistikî olarak daha yüksek sonuçlar göstermiştir. Bu noktadan hareketle aylık olarak sütlerin süt yağı bakımından Türk Standartlarına göre istenen düzeyin üstünde olduğu görülmektedir ki bu işletme için büyük bir avantajdır. Yaz ve sonbahar mevsimlerine ait tabloda gösterilen aylarda bulunan süt toplam yağ ortalamaları AB standardına (%3,6) göre de istatistikî olarak daha yüksek sonuçlar göstermiştir (p<0,01). Çimen ve ark. (2011) yaptıkları araştırmalarında Diyarbakır ilinden elde edilen inek sütlerinde yılın tüm sezonlarında toplam yağın hem AB hem de Türk standartlarına uygun olduğunu belirtmeleri araştırma bulgularımızla uyuşmaktadır. Bu çalışma ile ülke genelinde kendi çevresel şartlarda üretim yapan işletmelerden elde edilen sütlerin standart referans değerleri saptanarak, AB ye uyum sürecinde işletmelerin uygunluk düzeylerini belirlemek amaçlanmıştır. AB adayı ülkemizde ekonomik öneme sahip total yağ değerleri bakımından ülke genelinde yapılacak benzeri araştırmalara da büyük ihtiyaç vardır. AB ile tarımsal alanda uyum çalışmalarının yapıldığı bu zamanda ülke bazında bölgesel olarak işletmeler seviyesinde ekonomik öneme sahip total yağ süt parametrelerinin referans değerlerinin belirlenmesi sonucunda ülkemizde üretilen ve gıda sanayinin de önemli bir hammaddesi olan sütlerin standartları ortaya konulmuş olacaktır Batman ilinde Ağustos ve Kasım ayında elde edilen sütlerin toplam süt yağı ortalamalarının AB ve Türk Standartlarına göre uygun olduğu görülmüştür. Ancak unutulmamalıdır ki elde edilen sonuçlar Ağustos ve Kasım ayı bazında geçerlidir. Diğer aylar ve mevsimler bazında yapılacak araştırmalarla bulunan sonuçların teyit edilmesi gerekmektedir. Ülke genelinde diğer iller ve işletmelerde yapılacak benzer araştırmalarda da yakın sonuçların görülmesi halinde ülkemizde sütteki toplam süt yağ parametrelerinden kaynaklanan bir kalite düşüklüğü olmadığı söylenebilecektir.

5 Batman İlinden Elde Edilen Sütlerde Toplam Yağın Türk ve Avrupa Birliği Standartlarına 29 Sonuç Araştırma sonuçlarına bakıldığında Ağustos ve Kasım aylarında sütteki toplam yağ ortalamaları TS ve AB Standartlarına göre yüksek ortalamalar göstermiştir. Bu sonuçlar Batman ilinden elde edilen sütlerin yağ bakımından istenen seviyelerin üzerinde değerler gösterdiğini belirtmektedir. Yağ dışında protein, kuru madde, ph vb. gibi önemli biyokimyasal parametreler üzerinde de aylık ve mevsimlik değişimlerin belirlenmesi ile farklı çevrelerden elde edilen sütlerin biyokimyasal parametre değerleri üzerine gerekli bilgilere ulaşılmış olacaktır. Kaynaklar Anonim, (1981). Çiğ Süt Standardı. TS Türk Standartları Enstitüsü. Ankara. Anonim, (2007). AB Giriş Süreci Çerçevesinde Türkiye de Süt Ve Süt Ürünleri Sektörüne Genel Bakış. 105 sayfa. FAO Avrupa ve Orta Asya Bölge Ofisi Politika Yardımları Şubesi. Birleşmiş Milletler Gıda Ve Tarım Örgütü. Roma, Temmuz Cetin, M., Cimen, M., Goksoy, E.O., Yildirim, S. (2010). Biochemical Components Having Economic Importance for Goat Milk in Different Environmental Conditions. Int. J. Agr. Biol. 12: Çimen, M., Güven, A., Gayretli, D. (2011). Diyarbakır İlinden Elde Edilen İnek Sütlerinde Ekonomik Öneme Sahip Biyokimyasal Parametrelerin Standartlara Uygunluğunun Belirlenmesi. 7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi Eylül Adana. Filik, G., Görgülü M. ve Boğa M., (2011). Farklı Mevsimlerde Siyah Alaca Süt İneklerinin Sabah Akşam Süt Kompozisyonunun Değişimi. Uluslararası Katılımlı I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı. Eskişehir. Kaneko, JJ., Harvey, JW., Bruss, ML. (1997). Clinical Biochemistry of Domestic Animals. 5th Edn. Academic Press, New York, pp: Norusis, M.J., (1993). SPSS for Windows: Base System User's Guide, SPSS, Chicago Palmquist, D.L. and Beaulieu, A.D., (1993). ADJA Foundation Symposium. Milk Fat Syntesis and Modification. Feed Animal Factors Influencing Milk Fat Composition. J. Dairy Sci. 76:

6 30 Eyüp Ablak, Murat Çimen, Damla Karakoç, Mert Yılmaz, Rauf Yıldız, İbrahim Yılmaz Tekelioglu, O. Cimen, M., Bayril, T. (2010). The Milk Biochemical Parameters Having Economic Importance in Machine Milked Cows. J. Anim.Vet. Adv., 9:

Benzer belgeler

Adıyaman İlinden Eylül Ayında Elde Edilen İnek Sütlerinin Doğu Afrika Kaliteli Çiğ İnek Sütü Standartlarına Uygunluklarinin Belirlenmesi

Adıyaman İlinden Eylül Ayında Elde Edilen İnek Sütlerinin Doğu Afrika Kaliteli Çiğ İnek Sütü Standartlarına Uygunluklarinin Belirlenmesi Buket COŞKUN 1, Murat ÇİMEN 1*, Hülya YILDIRIM 1, Asiye İLHAN 1,