Hijyen. Sağlıklı temiz ortam Ortamda bulunan bakteri sayısının hastalık yapıcı seviyenin altında olması

Transkript

1 HİJYEN

2 Hijyen Sağlıklı temiz ortam Ortamda bulunan bakteri sayısının hastalık yapıcı seviyenin altında olması

3 Hijyenik Koşullar Sağlanamazsa ne olur? Mikroplar, hızlı bir şekilde üreyerek gıda maddelerini bozarlar. Tüketicinin sağlığını tehdit ederler.

4 Mikro-organizmalar Çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük, ancak mikroskopla görülebilen canlılar Çeşitleri; Bakteriler Virüsler Mantar ve küfler Mayalar corynbacterium diptheria staphylococcus aureas tetanus

5 Mikroorganizmalar faydalı mayalar ekmek bira küf peynir Bakteriler fırıncılık soslar zararlı patojen: Listeria, salmonella bozucu küfler (fındık) maya lactobacilli (süt)

6 Mikroplar Nereden Gelir? TOPRAKTAN HAVADAN KİŞİLERDEN SUDAN

7 Mikropların gelişebilmesi için? SUYA GIDA MADDELERİNE İHTİYAÇLARI VARDIR.

8 Mikroorganizmalar Yararlı ve Zararlı bakteriler Bölünerek çoğalırlar Üremeleri için gerekli koşullar Gıda Nem Sıcaklık Zaman

9 NİÇİN PERSONEL HİJYENİ? ÇALIŞAN PERSONEL DAKİKADA mikroorganizmayı yayabilir

10 MİKROORGANİZMLARIN VÜCUDA GİRİŞİ ve ÇIKIŞI Solunum Sindirim Deri Ürogenital yolla olur

11 NİÇİN PERSONEL HİJYENİ? GIDA SOLUNUM ÖKSÜRME HAPŞIRMA TIKSIRMA DERİ SAÇLAR KİRLİ ELLER KIYAFETLERDEN Takılarından SİNDİRİM DIŞKI İLE TEMAS Çıbandan, kesiklerden Sigara dumanından

12 Şaşırtıcı gerçekler Gıda servisi yapan personelin % 60 ı tuvaleti kullandıktan sonra ellerini yıkamamaktadır 5 kat tuvalet kağıdı bile, parmak ucuna birkaç hastalık yapıcı mikroorganizmanın sızmasını ve bulaşmasını engelleyemez

13 Personel Hijyeni Nasıl Sağlanır?

14 Gerekli Koruma Ekipmanları Her amaç için doğru personel koruma ekipmanları belirlenmeli

15 PERSONEL HİJYENİ NASIL SAĞLANIR? Duş almadan işe başlanmamalıdır. Kirli ellerle kesinlikle çalışılmamalıdır. Yaralı ellerle, eğer yara büyükse çalışılmamalı, eğer yara küçükçe yaranın tamamen kapatılması ve dışarıya sızmasının engellenmesi sağlandıktan sonra çalışılmalıdır (eldiven giyilebilir)

16 PERSONEL HİJYENİ NASIL SAĞLANIR? Tırnaklar kısa ve tırnak dipleri temiz olmalıdır. Gıda ile temas eden personelin tırnakları ojeli ve cilalı olmamalıdır. Saçların gıdaların içine dökülmesinin engellenebilmesi için kep veya bone giymelidir. Çalışma sırasında ellerin, yüz, saç, kıyafet ve para gibi yabancı maddelere sürülmemesi, eğer sürüldü ise ellerin derhal yıkanması gerekir.

17 PERSONEL HİJYENİ NASIL SAĞLANIR? Kirli giysilerle çalışılmamalıdır. İş başında sigara içilmemelidir. İş başında sakız çiğnenmemelidir. Personel, kıyafetlerini havlu olarak kullanmamalıdır. Gıda hazırlama ve serviste çalışan personelin mücevherat (takı, yüzük vs) kullanmaması gerekir.

18 PERSONEL HİJYENİ NASIL SAĞLANIR? Kirli ellere eldiven giyilmemesi gerekir. Gıdaların yıkandığı, veya bulaşıkların yıkandığı lavabolarda el yıkanmamalıdır. Eller ayrı ve sadece el yıkama için kullanılan bir lavaboda yıkanmalıdır. Son ürüne elle dokunulmamalıdır.

19 PERSONEL HİJYENİ NASIL SAĞLANIR? Gıda hazırlanırken veya servis yapılırken ellerle ağız, burun ve kafanın kaşınmaması gerekir. Tezgahlara oturulmamalıdır. Aksırmak, öksürmek veya esnemek gıdalara mikrop saçabileceğinden yiyeceklere ters dönülerek veya ağız burun kapatılarak yapılmalı sonra eller yıkanmalıdır.

20 PERSONEL HİJYENİ NASIL SAĞLANIR? Yiyecekle ilgili alanlara tükürülmemelidir. Personel hasta ise doktor uygun görmedikçe çalışmamalıdır. Bazı hastalıklarda hastalık bittikten sonra da mikroorganizmaların saçılması devam eder. Böyle hastalıklarda personelin saçıcı olduğu süre boyunca çalışmaması gerekir. Türk Gıda Mevzuatı na göre Ateşli hastalığı, cilt hastalığı yada ishali bulunan personelin derhal sağlık kuruluşuna tetkike gitmesi gerekir.

21 KORUYUCU KIYAFETLER Her personelin kendine ait iş elbisesi olmalıdır. Her zaman temiz iş elbisesi ile çalışılmalıdır. Gün içinde elbise kirlendiğinde temizi ile değiştirilmelidir. Her personelin yedek iş elbisesi olmalıdır. İş elbisesi ile kirli alanlara çıkılmamalı, tezgah üstleri ve/veya benzeri yerlere oturulmamalıdır. Elbiseler havlu gibi el kurulamada kullanılmamalıdır. Gerekli alanlarda galoş ve ağız bonesi kullanılmalıdır.

22 EL HİJYENİ

23 El yıkamanın önemi çok iyi anlaşılmalı Ellerin nasıl ve ne sıklıkla yıkanacağı tüm personel tarafından bilinmeli Düzenli el yıkama alışkanlığı kazanılmalı

24 El Hijyeni El hijyeni mikroorganizmaların azaltılması için çok önemli bir yoldur El hijyeni ile ellerdeki geçici koku ve kir çıkarılır

25 ELLER NE ZAMAN YIKANIR? İşe başlamandan önce Tuvaletten sonra Mendil kullandıktan sonra Sigara içtikten sonra Saçlar ellendikten sonra Çiğ yiyeceklerle temastan sonra Öksürüp hapşırdıktan sonra Kirli araç-gereç, çalışma yüzeyleri vb. dokunduktan sonra Para ellendikten sonra

26 Eller nasıl yıkanmalı?

27 EL YIKAMA 1- Eller sıcak su ile ıslatılır (yaklaşık 40 C) 2-5 ml sıvı sabun alınarak tırnak fırçası ile 30 saniye kadar el fırçalanır, 3- Su ile durulanır, 4- Tekrar sıvı sabun alınır, 5- Fırçasız yaklaşık 10 saniye yıkanır, 6- Eller su ile durulanır, 7- Havlu kağıt veya otomatik kurutucularla el kurulanır.

28 Hijyenik el yıkama işlemi 1.Eller su ile ıslatılır Elleri temizlemek için sıvı temizleyiciler kullanılır. 2. Sıvı temizleyicilerin dezenfektanlı olanları seçilmeli ve bir dispenser kullanılmalıdır. 2. Sıvı sabun bilekler dahil, elin her yerine yayılır. 3. Avuç içleri ovuşturulur. 4. Parmak araları temizlenir. 5. Parmak uçları temizlenir. 6. Parmaklar kapalı hale getirilerek işlem sürdürülür. 7. Başparmaklar avuç ile ovuşturulur. 8. Parmak uçları avuç içi yardımı ile temizlenir. 9. Bileklerden başlanarak elller durulanır. 10. Kurulama işlemi için mutlaka kağıt havlu kullanılmalı. 11. Yan kısımları dahil eller kurulanır. 12. Parmak uçları ve tırnak çevreleri kurulanır. 13. Musluk ellerin kurulandığı kağıt ile kapatılır. 14. Kağıtların atıldığı çöp kutusuna ellerle dokunulmamalıdır.

29 KİŞİSEL HİJYEN

30 AĞIZ HİJYENİ Ağız bakımında amaç, ağzın tüm organizmalardan temizlenmesi değil, daha çok birikmiş yiyecek artıklarının temizlenmesidir.

31 Ağız temizliği ve özellikle dişlerin temizliği çok önemlidir. Herkesin kendine ait bir diş fırçası olmalıdır.

32 AĞIZ HİJYENİ odiş ve diş etlerinin temizlenmesi, ağzın bol su ile çalkalanması, diş etlerinin uyarılması ağız bakımı ile sağlanır. oağız bakımına dikkat edilmediği takdirde ağız kokusu, diş eti rahatsızlıkları, çiğneme güçlüğü ve hazımsızlık görülür,

33 AĞIZ HİJYENİ odişler günde en az iki kez 3 dakika süre ile florlu diş macunu ile tüm diş yüzeyini kapsayacak şekilde fırçalanmalıdır. ofırçalama işlemi yemekten sonra ilk yirmi dakika içinde yapılmalıdır.

34 AĞIZ HİJYENİ odişlerin arasındaki artıkları ve plakları temizlemek için diş ipi kullanılmalıdır.

35 AĞIZ HİJYENİ odişlerde çürük olmasa bile 6 ayda bir diş muayenesi yaptırılmalıdır.

36 AYAK HİJYENİ oayak sağlığı için hem temizlik kurallarının uygulanması, hem de uygun bir ayakkabı seçimi önem taşır.

37 AYAK HİJYENİ oayakların her gün yıkanması ve yıkandıktan sonra, özellikle parmak aralarının iyice kurulanması gerekir. Aksi halde nemli ortam mantar enfeksiyonlarının gelişmesine neden olur.

38 AYAK HİJYENİ oayak tırnakları da düzenli aralıklarla kesilmelidir, ancak tırnak batmasını önlemek için düz kesilmesi önerilmelidir.

39 AYAK HİJYENİ ouygun ve rahat bir ayakkabı ayak sağlığı için önemlidir. oayağa tam uyan bir ayakkabı; parmakları sıkmamalı, topuğu sıkıca tutmalı ve ayak kemerini iyice desteklemelidir. oayakkabının ökçesi geniş olmalı ve çok yüksek olmamalıdır.

40 AYAK HİJYENİ oeğer ayakkabı uygun değilse ayakta nasır, ayak tabanında kalınlaşmalar, baş parmakta eğrilik ve tırnak hipertrofisi (büyüme-kabalaşma) oluşabilir.

41 KULAK HİJYENİ Kulak temizliğinde özellikle kulak kepçesinin arka bölümlerindeki temizliğe dikkat etmek gerekir. Kulağa zarar verebilecek ucu sivri cisimlerden kaçınmalıdır.

42 DERİ HİJYENİ oderiyi Temizlemek, oartıkları Atmak, odolaşımı Uyarmak, okişiyi Rahatlatmak amacıyla DERİNİN YIKANMASIDIR.

43 DERİ HİJYENİ osabun ve derece suyla yapılan banyo kir ve salgıların temizlenmesini sağlar. oolabilirse her gün, değilse haftada 3, en az haftada 1 kez banyo yapılmalıdır.

44 Kişisel bakım amacıyla (sakal traşı, manikür..vb.) berbere gidiliyor ise; mutlaka kişinin kendine ait bakım malzemelerinin kullanılması, kan yoluyla bulaşan hastalıkların ( Hepatit B, AIDS.vb.) önlenmesi için önemlidir.

45 SAÇ HİJYENİ Saçların temizliği sağlığı etkiler. Çünkü bazı enfeksiyon etkenleri ve parazitler, kirli saçlara ve o bölgedeki deriye daha kolay yerleşir. Saçların her gün, olası değilse günaşırı, en az haftada 2 kez yıkanması gerekir.

46 SAÇ HİJYENİ osaçlı deri yağlı ise, daha sık yıkanmalıdır. osaçların sağlıklı görünümü beslenme ile ilgilidir. osaçlar kökleri ile beslenir. otaramak, fırçalamak, parmak uçları ile masaj yapmak kan basıncını hızlandırır ve saçları beslemiş olur.

47 SAÇ HİJYENİ okepeklenme; Kirli ve yağlı ölü saç hücreleridir. iyi saç bakımı ile önlenmezse hekime danışmak gerekir.

48 SAÇ HİJYENİ osaç dökülmesi; yaş, hormon ve irsiyet ile ilgilidir. Baştaki damarların uyarılması ve temiz tutulması gerekir.

49 SAÇ HİJYENİ o Bitlenme, bitin insan vücudunun saçlı ve saçsız derisine yerleşmesine denir. o Saç temizliğine ve bakımına dikkat etmeyen kişilerde bit oluşabilir. Çevredeki kişilere de bit bulaşabilir. o Tedavi edici şampuan ve losyonlar kullanılmalıdır.

50 SAÇ HİJYENİ osaçların boyanması ya da saça kimyasal maddelerin uygulanması saçın ve saçlı derinin sağlığını bozabileceği için bu tip uygulamalardan kaçınmalıdır.

51 KİŞİSEL TEMİZLİK KURALLARI o Vücuttaki istenmeyen tüylerin (koltuk altı ve kasık bölgesi) temizliğine dikkat edilmeli ve kısa aralıklarla alınmalıdır. o Çünkü tüylü bölgelerde nem oranı fazla olduğu için terleme sonucu nahoş kokular oluşmaktadır. o Bunu önlemenin en iyi yolu perine ve koltuk altı tüylerinin alınmasıdır.

52 KİŞİSEL TEMİZLİK KURALLARI o Temizlik denilince sadece vücut temizliği veya konut temizliği anlaşılmamalıdır. o Yaşadığımız ve çalıştığımız, eğlendiğimiz her yerde sağlığımız açısından temizlik üzerinde ciddiyetle durulmalıdır.

53 KİŞİSEL TEMİZLİK KURALLARI Kirletilmiş çevreyi temizlemek zordur. Ama kirletmemek ve korumak daha kolaydır.

54 KİŞİSEL TEMİZLİK KURALLARI o En az haftada bir defa banyo yapma, çamaşır ve giyecekleri sık değiştirme. o Haftada bir defa el ve ayak tırnaklarını kesme. o Yemeklerden önce ve sonra elleri su ve sabun ile yıkayıp kurulama. o Tuvaletten sonra elleri bol su ve sabun ile yıkayıp kurulama.

55 KİŞİSEL TEMİZLİK KURALLARI o Kadınlarda perine temizliği önden arkaya doğru yapılmalı ve kuru tutulmalıdır. o Akşamları yatmadan önce ayakların yıkanması, elbiselerin çıkarılıp pijama veya gecelik giyilmesi. o İşten veya okuldan eve gelindiğinde el, yüz ve ayakları yıkamak.

56 KİŞİSEL TEMİZLİK KURALLARI o Günde en az iki defa diş fırçalamak. o Her gün saçları taramak. Sık sık uygun şampuanla yıkamak. o Yere düşen bir yiyeceği yememek. o Çiğ meyve ve sebzeleri yıkamadan yememek. o Açıkta satılan yiyecekleri tüketmeme.

57 oçöp torbalarının ağızları kapatılmalı ve kapaklı çöp kovalarında muhafaza edilmeli

58 TEŞEKKÜRLER...