EPİDERMAL YAPILAR (Deri oluşumları)

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "EPİDERMAL YAPILAR (Deri oluşumları)"

Transkript

1 EPİDERMAL YAPILAR (Deri oluşumları) Yüzeysel korunma Kompleks fizikokimyasal bir yapıya sahip olan canlı, vücudunu dış etkilere karşı korumak zorundadır. Hayvansal organizmalarda bir ya da birkaç tabakadan oluşmuş deri yüzeysel korunmayı sağlar. Deri; kıl, tüy, pul, boynuz, tırnak, pençe, toynak, mukus veya kitinle desteklenmiş olabilir. Söz konusu oluşumlara epidermal yapılar denir. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 1 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 2 Cnidaria da yüzeysel korunma Cnidaria da yüzeysel korunma Süngerlerde özelleşmiş bir koruyucu tabaka bulunmaz. Organizma dıştan tek tabakalı bir epidermis ile sarılmış durumdadır. Hydra da yüzeysel korunmada özelleşme belirli ölçüde görülmektedir. Epidermis hücreleri arasında koruyuculuk knidosit adı verilen hücreler bulunur. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 3 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 4 Plathelminthes ve Nematoda da yüzeysel korunma Daha sonra yumuşak vücutlu hayvanlarda, özellikle Plathelminthes (Yassı solucanlar) ve Nematoda (Yuvarlak solucanlar) da vücut yüzeyini saran epidermisin arasına serpiştirilmiş bol miktarda mukus bezine rastlanır. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 5 Plathelminthes ve Nematoda da salgı bezleri Hem vücudun yumuşak kalmasını sağlar Hem de kurumasını önler. Sulu ya da nemli yerlerde yaşayan omurgasız hayvanların dış derisi bir katlı epidermisten oluşur. Bir çok omurgasız hayvanda epidermis tarafından salgılanan hücresiz kutikula, epidermis tabakasının üzerinde daha iyi bir koruma sağlar. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 6 1

2 Annelida da yüzeysel korunma Mollusca ve Arthropoda da yüzeysel korunma Arthropoda (Eklembacaklılar), Gastropoda (Salyangozlar) ve diğer bazı hayvanların epidermisi bir dış iskelet salgılamak suretiyle kurak ya da uygun olmayan ortamlara başarılı bir uyum yapmışlardır. Ayrıca Bivalvia (Midyeler) da vücut yine dıştan bir kabukla çevrilmiş, Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 7 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 8 Mollusca ve Arthropoda da yüzeysel korunma Echinodermata da yüzeysel korunma Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 9 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 10 Omurgalılarda deri Omurgalı derisinin yapısı Bütün omurgalılarda deri Epidermis (üstderi) Ektoderm kökenli Dermisden (altderi) Mesoderm kökenli meydana gelmiştir. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 11 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 12 2

3 Epidermal yapılar - pullar Epidermal yapılar - pullar Kemiğimsi yapılar özellikle eski devirlerde yaşayan kemikli balıklarda (Ostracodermi ve Placodermi) ve günümüzde birkaç balık türünde bulunur. Kemik pullar (Placoid pullar) dermis içerisinde olup memelilerin dişlerine homologdur ve üzeri mine tabakası ile örtülüdür. Ayrıca kemikli balıklarda şekil, yapı, sayı ve diziliş bakımından Ganoid, Sikloid, Ktenoid tip pullar bulunur. Yine sürüngenlerde vücut epidermal ve dermal kökenli iki tip pulla örtülüdür. Epidermal kökenli pullar tipik olarak yılan ve kertenkelelerde görülür. Kuşlarda bacak ve ayakların tüysüz kısımlarında, gaganın yanlarında ve bazen boyunda epidermal kökenli pullar bulunur. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 13 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 14 Epidermal yapılar kabuk (bağa) Epidermal yapılar - tüyler Kaplumbağalarda kabuk büyük, sadece önde ve arkada açıklık bırakacak şekilde birbirine sıkıca bağlanmış boynuzumsu ve kemik plakalardan oluşur. Boyun, baş ve kuyruk çoğu kez bu kabuğun içine çekilebilir. Karada yaşayanlarda az çok bombeli olan kabuğun üst kısmına karapaks, düz olan ventral kısmına ise plastron adı verilir. Buna benzer yapılar kertenkele, timsah ve Tatu (memeli) denen hayvanlarda da görülür. Bunlardaki plak ve plakçıklar kaplumbağalardan farklı olarak hareketlidir. Kuşların vücudu karakteristik epidermal yapıları ile kaplıdır. Bununla birlikte bazı vücut kısımları örneğin gaga, ayak parmakları, tarsometatarsus ve bazı gruplarda da boyun tüysüzdür. Bir tüy; tüy ekseni (scapus) ve tüy bayrağı (vexillum) olmak üzere iki kısımdan oluşur. Tüy ekseni de deri içerisine gömülü yuvarlak ve içi boş olan bir tür kökü (kalamus) ile dört köşeli, içi bir çeşit ilikle dolu olan tüy gövdesinden (rachis) meydana gelmiştir. Rachis ten iki tarafa kollar çıkar. Bu kollara ramus adı verilir. Ramuslar üzerinde bulunan daha küçük dalcıklara da radius denir. Ramus ve radiuslar tüyün veksillumunu meydana getirir. Bazı tüylerin radiuslarının uç kısımlarında çengel şeklinde radioluslar bulunmaktadır. Bu yapılar karşılarındaki raioluslara çengellenerek tüylerin dik olarak durmalarını sağlar. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 15 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 16 Epidermal yapılar - tüyler Epidermal yapılar - kıllar Bir tüyün kalamusu'nun deri içerisine gömüldüğü follikülde, kılcal kan damarları bakımından oldukça zengin olan papilla kısmı bulunur. Bu kısım tüyün gelişmesi ve büyümesini sağlar. Tüyler tüy ekseni ve tüy bayrağının şekline bağlı olarak üç gruba ayrılır. Bunlar; Pennae (büyük tüyler, telekler), Flumae (hav tüyleri) ve Filaplumae (kıl tüyleri) dir. Kıllar, kılcal damarlarca zengin dermal papillaya kadar uzanır. Kılın dermal papilla içinde kalan kısmına kıl kökü denir. Kıl köküne verilen yağ bezlerinin salgıları kılın nemli kalmasını sağlar. Kıllar kıl folikülündeki kaslar yardımıyla hareket ettirilebilir. Bir kıl üç tabakadan meydana gelmiştir. Bunlar dıştan içe doğru Kutikula Kutikula kiremit gibi dizilmiş pullarla örtülüdür. Bu kısımda pigment maddesi yoktur. Korteks (kabuk) ve Kıl ve dolayısıyla buna bağlı olarak rengi genellikle kortex içerisindeki pigment maddeleri tarafından salgılanır. Bazen bu kısımda da pigment hücreleri bulunmayabilir. Medula (kıl özü) dır. Kübik hücrelerden oluşan medula kısmı ise çok gevşek yapıda olup bazen pigment hücresi içerirler. Bazı kıllarda çok gelişmiş olmasına rağmen bazılarında da bulunmayabilir. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 17 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 18 3

4 Epidermal yapılar - kıllar Epidermal yapılar - kıllar Bir memeli hayvanda genellikle hayvanın derisini korumaya yarayan uzun kıllar ile bunların arasında vücut sıcaklığını korumaya yarayan kısa kıllar olmak üzere iki tip kıl vardır. Kısa kıllar uzun kıllar gibi belirgin olarak görülmezler. Kısa kıllar bazı memelilerde hiç yoktur (örneğin Pinnipedia). Insectivora türlerinde ise kıllar o kadar incelmiştir ki uzun kıllarla kısa kılları birbirinden ayırmak imkansızdır. İnsanların başları ile atların boyunlarındaki kıllar dışında kılların büyümeleri sınırlıdır. Kıllar cansız yapılar olduklarından sık sık aşınmakta ve renkleri solmaktadır. Bu nedenle periyodik olarak dökülüp yerlerine yenileri oluşturulur. Bu nedenle kuzey yarı küredeki türlerin kılları tropiklerdekilere nazaran daha kalın ve sıktır. Kutuplarda yaşayan hayvanlarda buzda kayma ve karda batmayı önlemek için ayak tabanlarında da kıllar bulunur. Balinalarda kıllar tamamen kaybolmuştur. Bunlarda vücut sıcaklığı deri altındaki kalın yağ tabakası ile sağlanır. Foklarda ise yoğun bir kıl örtüsü bulunur. sincaplarda kuyruk üzerindeki kıllar dengenin sağlanmasında görev yapar. Özellikle toprak altında veya karanlık yerde yaşayan memelilerin vücutlarının çeşitli bölgelerinde dokunmaya karşı olan Vibrissae adı verilen kıllar bulunur. Örneğin karnivor ve kemiricilerin burun ve gözleri civarındaki kıllar. Örneğin kirpilerde diken şeklini almış kıllar hayvanın düşmanlarından korunmasında kullanılır Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 19 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 20 Epidermal yapılar - boynuzlar Epidermal yapılar - boynuzlar Boynuzlar vücut savunmasında, metabolizmada ve vücut sıcaklığının düzenlenmesinde önemlidir. Geyik boynuzları diğer hayvanların boynuzlarından farklıdır. Geyik boynuzları Cervidae (Geyikler) familyasında yalnız erkeklerde bulunur ve her yıl eskiler sonbaharda düşerek yerine yenileri oluşur. Ancak bu familyanın Asya da yaşayan Moschus ve Hydropes cinslerinde hiç bulunmaz, Rangifer cinsinde ise her iki eşeyde bulunur. Bovidae ve Antilocapridae (Antilop) familyası türlerinde ise erkek ve dişi bireylerin her ikisinde de bulunur. Bu durumda erkek bireylerin boynuzları daha uzundur. Bu tip boynuzlar kesinlikle düşmez, yalnız dış kısımdaki deri kılıf dökülür. Cervidae familyasına ait bireylerin boynuzları genellikle dallı olup türlere göre birbirinden oldukça farklıdır. Bovidae ya ait türlerin boynuzları ise dallanmamıştır. Antillocapridae familyası türlerinin yalnız erkeklerinde boynuzlar dallanmış ve kemik yapı üzerindeki örtü her yıl dökülür. Bovidae ve Antilocapridae boynuzları hiçbir zaman değiştirilmezler sürekli büyürler. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 21 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 22 Epidermal yapılar - boynuzlar Epidermal yapılar - boynuzlar Giraffidae (Zürafalar) familyasında diğer memelilerden farklı olan bir boynuz yapısı görülür. Bunlarda doğum sırasında kıkırdak şeklinde mevcut olan kabartıların kemikleşmesiyle meydana gelir ve üst kısımları kıl içeren canlı deri ile örtülüdür. Rhinoceratidae (Gergadanlar) türlerinde boynuzlar epidermis tabakasının keratinleşmesiyle oluşur. Bunlarda keratin ipliklerin birbiri ile kaynaşması sonucunda çok sert bir yapı kazanır. Bu yapılarından dolayı bu boynuzlara kıl boynuzları da denir. Gergadanlarda burun bölgesinde bulunan bu boynuzlar her iki eşeyde de mevcuttur. Bazı Afrika gergadanlarında biri ön biride arkada olmak üzere iki burun boynuzu bulunur. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 23 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 24 4

5 Epidermal yapılar pençe, tırnak, toynak Derideki salgı bezleri Parmakların ucunda yer alan epidermal yapılardır. Yırtıcı hayvan tırnakları (pençe), Primat tırnakları, Toynaklar olmak üzere 3 tipi bulunur. Pençeler ilk olarak sürüngenlerde ortaya çıkmış, kuş ve memelilerde devam etmiştir. Hepsinde temel yapı aynı olup boynuzumsu bir dorsal plaka (unguis) ile yumuşak bir ventral plakadan (subunguis) oluşur. Her iki plaka da parmakların ucunu kısmen çevirerek örter, pençe şeklinde olursa sivri, tırnak olursa küt sonlanır. Ungulata da (Toynaklılar) subunguis tarafından kısmen çevrilmiş cuneus denilen hala yumuşak bir yastık bulunur. Tırnağın unguisi yassılaşmış, subunguisi ise körelmiştir. Sonuçta tırnaklar parmakların sadece dorsal kısmını örter. ancak uzamasına izin verilirse pençe şeklini alır. Epidermisteki mukus bezleri balıklarda tek tek bulunmasına karşılık, amfibilerde çok hücrelidir. Bazı balık ve amfibilerin derilerinde düşmanlarına karşı zehir bezleri bulunur. Sürüngenlerde mukus ve zehir bezleri yoktur. Kuru ve boynuzumsu derileri içinde pek az bez bulunur. Kuşlarda aynı şekilde bez yönünden fakir bir deriye sahiptirler. Memeli derisi diğer omurgalılardan farklı olarak bez yönünden hem çeşitlilik hem de zenginlik gösterir. Yağ bezleri Ter bezleri Süt bezleri Koku bezleri Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 25 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 26 Epidermal yapılar tırnak, gaga ve boynuzlar Hayvanların rengi Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 27 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 28 İnsan derisinin görevleri ve yapısı İnsan derisinin işlevleri Altta bulunan hücreleri fiziksel ve kimyasal etkenlerden korur; Mikropların vücuda girmesine engel olur; Karada yaşayanlarda suyun yitirilmesini; Suda yaşayanlarda fazla suyun vücuda girmesini engeller; Ayrıca güneş ışınları içinde bulunan zararlı ışınlara karşı korur. Yüksek yapılı omurgalılarda ısı düzenleyicisi olarak işlev görür. Belirli ölçüde gaz alışverişi yapmak suretiyle solunuma (deri solunumu); Ter bezleri aracılığıyla boşaltıma yardımcı olur. Ayrıca çeşitli duyuların alınması da deri yoluyladır. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 29 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 30 5

6 İnsan derisinin işlevleri Derinin yapısı protection prevention of water loss temperature regulation metabolic regulation immune defense sensory reception excretion Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 31 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 32 Epidermis Epidermis Çok katlı yassı, keratinli örtü epitelinden oluşur. Avuç içi ve ayak tabanlarında en kalın olup dıştan içe beş katmanlıdır Stratum corneum Stratum lucidum Stratum granulosum Stratum spinosum Stratum basale Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 33 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 34 Keratinosit & Melanosit Langerhans hücreleri & Merkel hücresi Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 35 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 36 6

7 Dermis ve Hipodermis Dermis Kollagen, elastik ve retiküler fibrillerin ağsı bir yapı olşuturduğu derinin en kalın katmanıdır. Hipodermis Fibröz bağ dokusundan meydana gelir. Meme, kalça, karın ve topukta bulunan yağ dokusu katmanları Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 37 Deri bezleri Ter bezleri Dudak kenarı, vulvanın iç dudakları, tırnak yatakları, klitoris ve penis başı dışındaki tüm vücut derisinde bulunur. Vücut ısısının düşürülmesinde rol oynarlar Küçük ve basit dallanmış tubüler tip bezlerdir. Vulvanın büyük dudakları, anal ve genital bölgede daha büyük ve derine yerleşmiş apokrin salgı yapan ter bezleri vardır. Ayrıca dış kulakta bulunan apokrin bezler vardır. Meme bezleri de ter bezlerinin özelleşmiş bir tipidir Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 38 Yağ bezleri Kıllar Basit veya dallanmış, alveolar bezlerdir. Dermiste bulunurlar. Salgılarını doğrudan kıl folikülleri veya deriye verirler. Ayak ve avuç içi hariç tüm vücutta bulunurlar. Salgılarına sebum denir. Salgılarını ilettikleri açıklık kapanacak olursa veya iltihaplanırsa akne denen sivilceler ortaya çıkar Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 39 Her iki eşeyde de bulunan ve pubertede oluşanlar Koltuk altı kılları, pubis kılları, baş kılları ve genital kıllar Erkeklerde androjenlerin etkisi altında olanlar Sakal, dış kulak kılları, burun kılları, omuz, sırt, göğüs, karın, kol ve ön kol kılları Her iki eşeydede bulunan ve puberte ile ilgili olmayanlar Kaş, kirpikler ve bacak kılları Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 40 Kıllar Kıl ve anatomik yapısı Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 41 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 42 7

8 Tırnak ve anatomik yapısı Derinin rengi Melanin ve karoten ile kanın deriye verdiği renkten ileri gelir. Melanin pigmenti, melanosit denilen özelleşmiş hücrelerin melanozom denilen organellerinde trozinaz enzimi yardımıyla tirozinden sentezlenir. Tüm deride bulunmasına rağmen genital organlar ile meme başlarında daha fazladır. Karoten de deriye portakal sarı, sarımsı bir renk verir. Bu pigmentlerin kompozisyonu ve konsantrasyonlarının kombinasyonunun yanı sıra oksijenlenmiş kanın kırmızı rengi de deri renginin oluşumunda etkilidir. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 43 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 44 Deri kanserleri Bazal hücre epitelioması (karsinoma) Skuamoz hücre Melanoma Cancer of melanocytes Most dangerous type of skin cancer Highly metastatic Resistant to chemotherapy Treated by wide surgical excision & immunotherapy Chance of survival is poor if the lesion is over 4 mm thick karsinoması Malignant melanoma Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 45 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 46 Melanoma Melanomas are characterized by the ABCD rule A: Asymmetric: halves of the pigmented unequal B: Border: irregular with indentations C: Color: black, brown, tan, sometimes red or blue D: Diameter: larger than 6 mm Basal Cell Carcinoma Most common skin cancer Stratum basale cells proliferate and invade the dermis and hypodermis Slow growing and nonmetastatic Surgical excision effective in 99% of cases Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 48 8

9 Squamous Cell Carcinoma Keratinocytes of stratum spinosum Most frequent on scalp, ears, and lower lip Rapid growing and metastatic Early surgical removal followed by irradiation Poor prognosis if metastasized Yanıklar Yanığın derecesi Etkilenen alan yüzdesi 1. Derece (hafif) Vücut yüzeyinin % 10 undan az 2. Derece (ciddi) Vücut yüzeyinin % 15 inden fazlası çocuklarda % 10) 3. Derece (tehlikeli) Vücut yüzeyinin % 20 sinden fazlası Doku hasarının şiddeti Epidermis hasarlı Epidermisin tamamı ve dermisin bir kısmı hazarlı, yeni deri oluşabilir Tüm deri tabakası hasarlı, doku hasarı derin, yeni deri oluşamaz, operasyon ve deri nakli gerekir Başlıca etkileri Acı, şişme ve kızarıklık ortaya çıkar, yara izi olmadan en fazla günde iyileşir. Şişme, ödem, plazma kaybından dolayı nemli yüzey ve şiddetli ağrı Kömürleşmiş veya beyazımsı görünüm vardır, sıvı kaybı şiddetlidir. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 49 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 50 Yanıklar Deriden alınan duyular Serbest sinir sonları Kıl kökü pleksusları Meissner kopüskülü Merkel diskleri Pacini (Lamelli korpüskülü) korpüskülü Ruffini ve krause korpüskülü Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 51 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 52 Derideki duyu organları Derideki duyular ve reseptörleri Deri duyusu Temas (hafif) Temas (derin), basınç Sıcak Soğuk Ağrı Propriosepsiyon Reseptör tipi Serbest sinir uçları, Merkel diskleri ve Meissner korpüskülü Kıl kökü pleksusları, Pacini korpüskülü, Ruffini ve Krause korpüskülü Serbest sinir uçları Serbest sinir uçları Özelleşmiş serbest sinir uçları Özelleşmiş yaygın sinir uçları, sinovia ve ligamentlerdeki pacini korpüskülleri Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 53 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 54 9

10 Derideki mekanoreseptörler Gıdıklanma ve kaşınma Derinin yüzeysel tabakalarında bulunan mekanoreseptif serbest sinir uçlarıyla algılanır. Bu duyu, ince C tipi miyelinsiz liflerle iletilir. Kaşınma duyusu, deri üzerinde yürüyen bit ya da sinek ısırmasına dikkati çekmek içindir ve bildirilen sinyaller kaşınma refleksini ya da etkenin verdiği rahatsızlıktan kurtulmak için yapılacak diğer manevraların devreye sokulmasını sağlar. Kaşınma yolu ile etken uzaklaştırılırsa veya kaşınma ağrı oluşturacak kadar kuvvetli ise, omurilikte lateral inhibisyon ile yatıştırılabilir. Vücudun somatik bölümlerinden gelen duysal bilgiler spinal sinirlerin arka kökleriyle omuriliğe girerler. Bu noktadan itibaren dorsal kolon-medyal lemniskal sistem (dokunma, vibrasyon, deri üzerindeki hareketler, pozisyon duyuları, basınç duyuları) veya anterolateral sistemle (ağrı, soğuk-sıcak, kaba dokunma ve basınç duyuları, gıdıklanma-kaşınma duyuları, cinsel duyular) beyne doğru taşınırlar. Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 55 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 56 Ağrı Akut ağrı Hızlı, keskin, batıcı Kronik ağrı Yavaş ve müzmin ağrı Derin ağrı Kas, eklem, tendon ve iç organlardan gelen ağrı Geldiği yere göre Yüzeysel ağrı (deri) Derin ağrı (kas, eklem, tendon) Visseral ağrı (iç organlar) Nosiseptör duyarlılığına göre Sıcaklığa duyarlı Mekanik hasarlara duyarlı Yaralı, harap hücrelerden salınan kimyasallara duyarlı Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 57 Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 58 Bittiiiii Aralık 12 Doç. Dr. Hasan KOÇ 59 10

11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU

11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU 11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU DUYU ORGANLARI Canlının kendi iç bünyesinde meydana gelen değişiklikleri ve yaşadığı ortamda mevcut fiziksel, kimyasal ve mekanik uyarıları alan

Detaylı

Deri, vücudun sa lam ve koruyucu dı örtüsüdür. Salgı bezleri, tırnaklar,tüyler ile deri bir organ ve sistemdir. En geni organdır (Yakla ık 1.

Deri, vücudun sa lam ve koruyucu dı örtüsüdür. Salgı bezleri, tırnaklar,tüyler ile deri bir organ ve sistemdir. En geni organdır (Yakla ık 1. Deri, vücudun sa lam ve koruyucu dı örtüsüdür. Salgı bezleri, tırnaklar,tüyler ile deri bir organ ve sistemdir. En geni organdır (Yakla ık 1.5-2 m 2 ) Deri esas olarak iki tabakadan olu ur Üst deri (Epidermis)

Detaylı

GÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ

GÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ GÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ MEKANİK DUYULAR İnsanlarda dokunma, basınç, sıcaklık ve ağrı gibi bir çok duyu bulunmaktadır. Bu duyulara mekanik duyular denir. Mekanik duyuların alınmasını sağlayan farklı

Detaylı

Deri 05.10.2015. Deri nedir? Derinin Fonksiyonları. Derinin Tabakaları

Deri 05.10.2015. Deri nedir? Derinin Fonksiyonları. Derinin Tabakaları Deri nedir? Deri Bir yetişkinin vücut ağırlığının %15-20 sini oluştururn (4-5 kg). Süreklidir ve mukoz membran olarak vücut yüzeyinin tamamında yer alır (1.8-2.0 m 2 ). Kalınlığı 0.5-2.0 mm arasında değişir.

Detaylı

Duyu Fizyolojisi ve Deri Duyuları

Duyu Fizyolojisi ve Deri Duyuları Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Duyu Fizyolojisi ve Deri Duyuları Doç. Dr. Sinan Canan sinancanan@gmail.com Somatik Duyular Mekanik değişim ile uyarılan Dokunma Dokunma

Detaylı

DERİ VE EKLERİ. Doç. Dr. Belgin CAN

DERİ VE EKLERİ. Doç. Dr. Belgin CAN DERİ VE EKLERİ Doç. Dr. Belgin CAN DERİ İki tabakadan oluşur Epidermis Gövdenin dış yüzünü örten boynuzlaşan çok katlı yassı epitel dokusudur. Dermis Gevşek ve sıkı bağ dokusundan oluşan kalın bağ dokusudur.

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ

ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ Halkalı solucanlar çift cinsiyetli olmalarına rağmen döllenme kendi kendine değil, iki ayrı

Detaylı

DOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri

DOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri DOKU Dicle Aras Doku ve doku türleri Doku Bazı özel görevler üstlenmiş hücre topluluklarıdır. Bir doku aynı yönde özelleşmiş hücre ve hücreler arası maddelerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. İntrauterin

Detaylı

II.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez

II.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez II.Hayvansal Dokular Hayvanların embriyonik gelişimi sırasında Ektoderm, Mezoderm ve Endoderm denilen 3 farklı gelişme tabakası (=germ tabakası) bulunur. Bütün hayvansal dokular bu yapılardan ve bu yapıların

Detaylı

Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi

Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi A. GAZ ALIŞ VERİŞİ Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi Canlılarda hayatsal olayların sürdürülebilmesi için gerekli olan enerji hücresel solunumla elde edilir. Genellikle oksijenli olarak gerçekleşen

Detaylı

2) Deri ve epidermal oluşumların meydana gelişi :

2) Deri ve epidermal oluşumların meydana gelişi : 2) Deri ve epidermal oluşumların meydana gelişi : Deri (cutis): Epidermis ve dermis olmak üzere iki tabakadan yapılmıştır. Bu tabakalardan Epidermis, ektodermden yapılmış olup dışta bulunur; Dermis ise

Detaylı

BİY455 OMURGASIZLAR BİYOLOJİSİ II

BİY455 OMURGASIZLAR BİYOLOJİSİ II BİY455 OMURGASIZLAR BİYOLOJİSİ II ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ BİYOLOJİ PHYLUM ARTHROPODA GENEL ÖZELLİKLERİ Günümüzde yaşayan canlılardan; yengeçler, karidesler, ıstakozlar, su pireleri, çıyanlar,

Detaylı

HİSTOLOJİ. DrYasemin Sezgin

HİSTOLOJİ. DrYasemin Sezgin HİSTOLOJİ DrYasemin Sezgin HİSTOLOJİ - Canlı vücudunu meydana getiren hücre, doku ve organların çıplak gözle görülemeyen (mikroskopik) yapılarını inceleyen bir bilim koludur. - Histolojinin sözlük anlamı

Detaylı

Örtü Epiteli Tipleri:

Örtü Epiteli Tipleri: Tek Katlı: Tek Katlı Yassı Epitel Tek Katlı Kübik Epitel Tek Katlı Prizmatik Örtü Epiteli Tipleri: Basit Kinosilyalı Çizgili Kenarlı Yalancı Çok Katlı( Psödostratifiye) Prizmatik Epitel Çok Katlı: Çok

Detaylı

ECH 208 KOZMETİK ÜRÜNLER. 2.Hafta Ders Notları Deri ve Bakımı

ECH 208 KOZMETİK ÜRÜNLER. 2.Hafta Ders Notları Deri ve Bakımı ECH 208 KOZMETİK ÜRÜNLER 2.Hafta Ders Notları Deri ve Bakımı 1 Deri en geniş ve en ağır organ (9 kg) tüm vücut ağırlığının ~ % 16 sını kaplar ve alanı yetişkinlerde ~ 1.8 m²- 2 m 2, bebeklerde ~ 0.25 m²dir

Detaylı

Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır.

Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır. SOLUNUM SİSTEMLERİ Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır. 1. Dış Solunum Solunum organlarıyla dış ortamdan hava alınması ve verilmesi, yani soluk alıp vermeye

Detaylı

Anatomik Sistemler. Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri

Anatomik Sistemler. Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri Anatomik Sistemler Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri Anatomik Sistem İskelet Sistemi İskeletin Görevleri Vücuda şekil verir. Vücuda destek sağlar. Göğüs kafes ve kafatası kemikleri

Detaylı

Tıp Fakültesi 1. Sınıf Genel Histoloji Laboratuvar Ders Programı

Tıp Fakültesi 1. Sınıf Genel Histoloji Laboratuvar Ders Programı Tıp Fakültesi 1. Sınıf Genel Histoloji Laboratuvar Ders Programı Hücre kurulu laboratuvar programı Laboratuar: Mikroskobik inceleme için dokuların hazırlanması- Preparasyon- Boyama Laboratuar: Işık ve

Detaylı

CANLI ALEMLERİ HAYVANLAR ALEMİ

CANLI ALEMLERİ HAYVANLAR ALEMİ CANLI ALEMLERİ HAYVANLAR ALEMİ HAYVANLAR ALEMİ Çok hücreli canlılardır. Süngerler hariç, hepsinde sinir sistemi bulunur ve aktif olarak yer değiştirebilirler. Heterotrof beslenirler. Besinlerini glikojen

Detaylı

TIBBİ TERMİNOLOJİ 2. DERİ Yrd. Doç. Dr. Perihan ŞENEL TEKİN P. ŞENEL TEKİN 1

TIBBİ TERMİNOLOJİ 2. DERİ Yrd. Doç. Dr. Perihan ŞENEL TEKİN P. ŞENEL TEKİN 1 TIBBİ TERMİNOLOJİ 2 DERİ Yrd. Doç. Dr. Perihan ŞENEL TEKİN P. ŞENEL TEKİN 1 A. Anatomik Terimler Deri, vücut yüzeyini örten, 1,2-2,3 m2 büyüklüğündeki yüzey alanı ile en büyük duyu organıdır. İki tabakadan

Detaylı

Deri (Cilt) Fonksiyonel & Klinik Anatomisi ve Fizyolojisi

Deri (Cilt) Fonksiyonel & Klinik Anatomisi ve Fizyolojisi Deri (Cilt) Fonksiyonel & Klinik Anatomisi ve Fizyolojisi Öğr.Gör.Dr. Nurullah YÜCEL Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Temel Anatomi ve Fizyoloji Dersi SBF 122 Deri (Cilt) Vücudun

Detaylı

solunum >solunum gazlarının vücut sıvısı ile hücreler arasındaki değişimidir.

solunum >solunum gazlarının vücut sıvısı ile hücreler arasındaki değişimidir. GAZ ALIŞVERİŞİ O2'li solunum yapan canlıların bazılarında O2'in alınıp CO2'in atılmasını sağlayan yapılar bulunur.bu yapı ve organlar solunum sistemini oluşturur. solunum ------>solunum organlarıyla dış

Detaylı

Organizmaların vücuduna desteklik yaparak kendilerine özgü şekillerinin oluşmasını sağlayan yapılara destekleyici yapılar denir.

Organizmaların vücuduna desteklik yaparak kendilerine özgü şekillerinin oluşmasını sağlayan yapılara destekleyici yapılar denir. İSKELET SİSTEMLERİ Organizmaların vücuduna desteklik yaparak kendilerine özgü şekillerinin oluşmasını sağlayan yapılara destekleyici yapılar denir. A. İSKELET ÇEŞİTLERİ Hayvanların çoğunda, vücuda destek

Detaylı

VÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket

VÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket VÜCUDUMUZDA SISTEMLER Destek ve Hareket DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ Vücudun hareket etmesini sağlamak Vücutta bulunan organlara destek sağlamak Destek ve Hareket Sistemi İskelet Sistemi Kaslar Kemikler Eklemler

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 54. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-14 HAYVANLAR ALEMİ 5- OMURGALI HAYVANLAR-3 SORU ÇÖZÜMÜ

ADIM ADIM YGS-LYS 54. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-14 HAYVANLAR ALEMİ 5- OMURGALI HAYVANLAR-3 SORU ÇÖZÜMÜ ADIM ADIM YGS-LYS 54. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-14 HAYVANLAR ALEMİ 5- OMURGALI HAYVANLAR-3 SORU ÇÖZÜMÜ e) Memeliler Hayvanlar aleminin en gelişmiş sınıfıdır. Dünyanın her yerinde dağılış göstermişlerdir.

Detaylı

BİTKİSEL VE HAYVANSAL DOKULAR

BİTKİSEL VE HAYVANSAL DOKULAR ÖZEL EGE İLKÖĞRETİM OKULU BİTKİSEL VE HAYVANSAL DOKULAR Hazırlayanlar: Aksel Adnan Yüksel TAN Çağlar BÜYÜKTOPÇU Denizhan ÇAKAR Dorukhan DEMİR Yunus SANCAK Rehber Öğretmen: Münire Savranoğlu Nisan,2002

Detaylı

İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI

İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI 1- Vücuda şekil vermek 2- Kaslara bağlantı yeri oluşturmak ve hareketlerin yapılmasına olanaksağlamak 3- Vücut ağırlığını taşımak 4- Vücudun yumuşak kısımlarını korumak

Detaylı

İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir?

İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir? On5yirmi5.com İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir? İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir? Yayın Tarihi : 16 Kasım 2012 Cuma (oluşturma : 1/4/2017) A. İSKELET ÇEŞİTLERİ Hayvanların çoğunda, vücuda destek

Detaylı

MEMELİ BİYOLOJİSİ M.YAVUZ MEMELİLERİN YAŞAMINA BİR BAKIŞ

MEMELİ BİYOLOJİSİ M.YAVUZ MEMELİLERİN YAŞAMINA BİR BAKIŞ MEMELİ BİYOLOJİSİ M.YAVUZ MEMELİLERİN YAŞAMINA BİR BAKIŞ MEMELİLERİN MORFOLOJİLERİ Memeliler yaşadıkları çok çeşitli habitatlar ve fizyolojilerine uygun olarak çeşitli morfolojik adaptasyonlara sahiptirler.

Detaylı

ÜNİTE İÇİNDEKİLER HEDEFLER DERİ VE EKLERİ. TIBBİ TERMİNOLOJİ Doç. Dr. Samet KAPAKİN

ÜNİTE İÇİNDEKİLER HEDEFLER DERİ VE EKLERİ. TIBBİ TERMİNOLOJİ Doç. Dr. Samet KAPAKİN HEDEFLER İÇİNDEKİLER DERİ VE EKLERİ Giriş Derinin Tabakaları Hakkında Genel bilgiler Derinin Ekleri Hakkında Genel Bilgiler Derinin Görevleri Deri ve Ekleri İle İlgili Klinik Terimler TIBBİ TERMİNOLOJİ

Detaylı

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a Fizyoloji PSİ 123 Hafta 8 Sinir Sisteminin Organizasyonu Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi Beyin Omurilik Periferik Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi (MSS) Oluşturan Hücreler Ara nöronlar ve motor

Detaylı

Kozmetiklerin Sınıflandırılması

Kozmetiklerin Sınıflandırılması Kozmetikler 2 şekilde sınıflandırılır: Kozmetiklerin Sınıflandırılması 1. Uygulanış yerlerine göre 2. Temel etki alanlarına göre a. Tabaka oluşturan maddeler: Derinin, saçın ve tırnağın üzerinde dekoratif

Detaylı

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)! HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü

Detaylı

Tatlı su, deniz ve rutubetli topraklarda yaşarlar. Büyük bir kısmı insan ve diğer hayvanlarda parazittir. Bilateral simetriye sahiptirler.

Tatlı su, deniz ve rutubetli topraklarda yaşarlar. Büyük bir kısmı insan ve diğer hayvanlarda parazittir. Bilateral simetriye sahiptirler. Solucanlar Bu gruba dâhil olan canlılar yassı, yuvarlak ve halkalı solucanlar olmak üzere 3 ana başlık altında incelenmektedir. Yassı solucanlar Yumuşak, ince ve yassı bir vücut yapıları vardır. Serbest

Detaylı

VÜCUDUN TEMEL PARÇALARI. 1) Baş-boyun 2)Gövde 3)Ekstremiteler (Kollar ve bacaklar)

VÜCUDUN TEMEL PARÇALARI. 1) Baş-boyun 2)Gövde 3)Ekstremiteler (Kollar ve bacaklar) VÜCUDUN TEMEL PARÇALARI 1) Baş-boyun 2)Gövde 3)Ekstremiteler (Kollar ve bacaklar) 1)BAŞ a)yüz b)kranium (Kafatası) 2) GÖVDE a)toraks (Göğüs kafesi) b)karın 3) EKSTREMİTELER a)üst ekstremiteler b)alt ekstremiteler

Detaylı

A. TOHUMLU BİTKİLERİN TEMEL KISIMLARI

A. TOHUMLU BİTKİLERİN TEMEL KISIMLARI Bitkilerin Yapısı Biyoloji Ders Notları A. TOHUMLU BİTKİLERİN TEMEL KISIMLARI Karasal bitkiler iki organ sistemine sahiptir. Toprakların su ve mineral alınmasını sağlayan toprak altı kök sistemi ve gövde,

Detaylı

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 asli.memisoglu@deu.edu.tr KONULAR HAYVAN HÜCRESİ HAYVAN, BİTKİ, MANTAR, BAKTERİ HÜCRE FARKLARI HÜCRE ORGANELLERİ

Detaylı

DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR

DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR Duyu Algılama, Tepki Verme ve Beyin Algılama beyinsel analiz tepki Sıcaklık, ışık, ses, koku duyu reseptörleri: elektriksel uyarılara dönüşür Uyarı beyin korteksindeki talamus

Detaylı

*Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir.

*Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir. Fen ve Teknoloji 1. Ünite Özeti Hücre Canlılarda Üreme, Büyüme ve Gelişme. *Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir. *Hücrenin temel kısımları: hücre zarı, sitoplâzma ve

Detaylı

Öğr. Gör. Dr. İlker BÜYÜK, Botanik, 3. Hafta: Bitkisel Dokular KOLONİ VE DOKULAŞMA

Öğr. Gör. Dr. İlker BÜYÜK, Botanik, 3. Hafta: Bitkisel Dokular KOLONİ VE DOKULAŞMA KOLONİ VE DOKULAŞMA Yeryüzünde çok sayıda tek hücreli canlı vardır ve bunlar basit yapılıdır. Oysaki çok hücreli olmak gelişmiş canlı olmanın gereklerindendir. Çünkü tek hücreli bir canlı (örneğin Euglena

Detaylı

Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır.

Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır. Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır. Burun boşluğu iki delikle dışarı açılır. Diğer taraftan

Detaylı

Kaslar, canlı organizmada hareket sistemini meydana getiren yapılardandır. Kasların en önemli özellikleri uzayıp kısalma yeteneğine sahip olmalarıdır.

Kaslar, canlı organizmada hareket sistemini meydana getiren yapılardandır. Kasların en önemli özellikleri uzayıp kısalma yeteneğine sahip olmalarıdır. KAS SİSTEMLERİ Kaslar, canlı organizmada hareket sistemini meydana getiren yapılardandır. Kasların en önemli özellikleri uzayıp kısalma yeteneğine sahip olmalarıdır. Kas Dokusunun Karakteristikleri: 1.

Detaylı

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 9 a

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 9 a Fizyoloji PSİ 123 Hafta 9 Serebrum Bazal Çekirdekler Orta Beyin (Mezensefalon) Beyin sapının üzerinde, beyincik ve ara beyin arasında kalan bölüm Farklı duyu bilgilerini alarak bütünleştirir ve kortekse

Detaylı

Kalbin Kendi Damarları ve Kan kaynakları; Koroner Damarlar

Kalbin Kendi Damarları ve Kan kaynakları; Koroner Damarlar Kalbin Kendi Damarları ve Kan kaynakları; Koroner Damarlar Kalp kası beyinden sonra en fazla kana gereksinim duyan organdır. Kalp kendini besleyen kanı aortadan ayrılan arterlerden alır. Bu arterlere koroner

Detaylı

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK 1 EKLEM 2 EKLEM Vücudumuza stresle en çok karşı karşıya kalan yapılardan biri eklemdir. Kas fonksiyonundan kaynaklanan gerilim ve gravitasyonel reaksiyonlardan kaynaklanan

Detaylı

Deri Tümörleri Pratik Ders İçeriği

Deri Tümörleri Pratik Ders İçeriği Deri Tümörleri Pratik Ders İçeriği Deri Tümörleri DSÖ(2006) sınıflaması Yassı Hücreli Karsinom Bazal Hücreli Karsinom Bazoskuamoz Karsinom Melanositik Dermal Nevus Melanom DSÖ DERİ TÜMÖRLERİ SINIFLAMASI

Detaylı

DENEY HAYVANLARI ANATOMİSİ

DENEY HAYVANLARI ANATOMİSİ DENEY HAYVANLARI DENEY HAYVANLARI ANATOMİSİ Deney Hayvanı: Hipotezi bilimsel kurallara göre kurulmuş araştırmalarda ve biyolojik testlerde kullanılan hayvanlardır. Günümüzde en sık kullanılan deney hayvanları;

Detaylı

*Bu alemde bulunan tüm canlılar ökaryot hücre yapısına sahiptirler ve genelde bir hücreli canlılardır.

*Bu alemde bulunan tüm canlılar ökaryot hücre yapısına sahiptirler ve genelde bir hücreli canlılardır. DERS :BİYOLOJİ KONU : CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI DEVAM EDİYORUZ... B: PROTİSTA ALEMİ *Bu alemde bulunan tüm canlılar ökaryot hücre yapısına sahiptirler ve genelde bir hücreli canlılardır. *Pratista alemindeki

Detaylı

VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER. Boşaltım Sistemi

VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER. Boşaltım Sistemi VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER Boşaltım Sistemi İNSANLARDA BOŞALTIMIN AMACI NEDİR? VÜCUDUMUZDAN HANGİ ATIK MADDELER UZAKLAŞTIRILIR? İDRAR SU TUZ KARBONDİOKSİT BESİN ATIKLARI ÜRE ATIK MADDELERİ VÜCUDUMUZDAN HANGİ

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON)

12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON) 12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON) STOMA Genellikle yaprakta bulunan bitkide gaz alışverişini sağlayan küçük gözeneklerdir. Bitkinin yaşadığı iklim koşuluna bağlı olarak konumu

Detaylı

Duysal Sistemlerin Genel Özellikleri, Duysal Reseptörler. Dr. Ersin O. Koylu E. Ü. Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı

Duysal Sistemlerin Genel Özellikleri, Duysal Reseptörler. Dr. Ersin O. Koylu E. Ü. Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Duysal Sistemlerin Genel Özellikleri, Duysal Reseptörler Dr. Ersin O. Koylu E. Ü. Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Bir Hint Hikayesi: Altı Kör Adam ve Fil DUYSAL UYARAN DUYSAL UYARANIN SİNİR SİNYALLERİNE

Detaylı

YAŞLI FİZYOLOJİSİ. Seray ÇAKIR 0341110005

YAŞLI FİZYOLOJİSİ. Seray ÇAKIR 0341110005 YAŞLI FİZYOLOJİSİ Seray ÇAKIR 0341110005 Yaşlının Vücut Bileşimi İnsanda, kas yapısı ve gücü 25 yaşında doruğa ulaşır. Bu yaşlarda kadınların ortalama vücut ağırlığının %37 si, erkeklerin %45 i kadarını

Detaylı

KASLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER. Kasların regenerasyon yeteneği yok denecek kadar azdır. Hasar gören kas dokusunun yerini bağ dokusu doldurur.

KASLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER. Kasların regenerasyon yeteneği yok denecek kadar azdır. Hasar gören kas dokusunun yerini bağ dokusu doldurur. KASLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER Canlılığın belirtisi olarak kabul edilen hareket canlıların sabit yer veya cisimlere göre yer ve durumunu değiştirmesidir. İnsanlarda hareket bir sistemin işlevidir. Bu işlevi

Detaylı

Hücre canlının en küçük yapı birimidir.

Hücre canlının en küçük yapı birimidir. Hücre canlının en küçük yapı birimidir. Bitkilerde bulunan hücredir.bu hücrelerde hücre duvarı bulunduğundan hayvan hücresinden ayrılır. Hücre duvarı vardır. Kofulu büyük ve az sayıdadır. Şekli dikdörtgen

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI Canlılar hayatsal faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için ATP ye ihtiyaç duyarlar. ATP yi ise besinlerden sağlarlar. Bu nedenle

Detaylı

İnsanda Destek ve Hareket Sistemi

İnsanda Destek ve Hareket Sistemi İnsanda Destek ve Hareket Sistemi A. HAYVANLARDA DESTEK VE HAREKET Canlı vücuduna desteklik görevi yapan, vücudun çeşitli kısımlarını koruyan ve hareketi sağlayan sisteme destek ve hareket sistemi denir.

Detaylı

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı Hayvan hücreleri mikroskop ile incelendiğinde hücre şekillerinin genelde yuvarlak

Detaylı

MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ. Çözümler

MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ. Çözümler MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ Biyoloji dersinden 8.sınıflar için Belediye Yarışması TOPLAM PUAN 100 Çözümler 1. Verilen resimde insan vücuduna bulunan dokuz tane organik sistem gösterilmiştir. Her birinin

Detaylı

HAYVANLARDA SOLUNUM SİSTEMLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU kisi.deu.edu.tr/asli.memisoglu

HAYVANLARDA SOLUNUM SİSTEMLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU kisi.deu.edu.tr/asli.memisoglu HAYVANLARDA SOLUNUM SİSTEMLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU asli.memisoglu@deu.edu.tr kisi.deu.edu.tr/asli.memisoglu GAZ ALIŞVERİŞİ Oksijenli solunum yapan hücreler besinlerle alınan monomerlerden

Detaylı

4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI

4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI 4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI 1. Dünya mızın şekli neye benzer? Dünyamızın şekli küreye benzer. 2. Dünya mızın şekli ile ilgili örnekler veriniz.

Detaylı

Mekanik zedelenmelerde nazik olan solunum yüzeylerinin korunması

Mekanik zedelenmelerde nazik olan solunum yüzeylerinin korunması SOLUNUM SİSTEMLERİ Hücre işlevlerinin yürütülmesi için gerekli enerji, genellikle biyolojik oksidasyonlardan elde edilir. Hücresel solunumda besin maddeleri parçalanarak enerji elde edilir. Burada O 2

Detaylı

SU BİTKİLERİ 11. Prof. Dr. Nilsun DEMİR

SU BİTKİLERİ 11. Prof. Dr. Nilsun DEMİR SU BİTKİLERİ 11 Prof. Dr. Nilsun DEMİR KÖK: BRYOPHYTA KARA YOSUNLARI Sınıf: Gerçek Kara yosunları (Musci) Sınıf: Ciğer Otları (Hepaticeae) - Toprak yüzeyine yatık büyürler, - Gövde yassıdır, yaprak şeklindedir,

Detaylı

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK 1 COLUMNA VERTEBRALİS 2 COLUMNA VERTEBRALİS 1) Columna vertebralis pelvis üzerine merkezi olarak oturmuş bir sütuna benzer ve destek vazifesi görerek vücudun dik durmasını

Detaylı

Genel Biyoloji Laboratuarı 16.Mart.2015

Genel Biyoloji Laboratuarı 16.Mart.2015 Genel Biyoloji Laboratuarı 16.Mart.2015 Dr. Selcen Çelik Hayvansal Dokular 1: Epitel, Adipoz, Kas, Kan Farklı tipte ve görevde hücrelerin bir araya gelmesiyle dokular, farklı dokuların bir araya gelmesiyle

Detaylı

KASLAR (MUSCLE) 6. HAFTA. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN

KASLAR (MUSCLE) 6. HAFTA. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN KASLAR (MUSCLE) 6. HAFTA Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN KAS (MUSCLE) Hareket sisteminin aktif elemanları kaslardır. Kasın Latincesi, küçük fare anlamına gelen Musculus sözcüğüdür.

Detaylı

CYANOBACTERIOPHYTA (Mavi-Yeşil Algler)

CYANOBACTERIOPHYTA (Mavi-Yeşil Algler) CYANOBACTERIOPHYTA (Mavi-Yeşil Algler) Bu gruba giren bitkiler, tek hücreli veya koloni halinda yaşayan, bazı üyeleri ipliksi yapıda olan mavi renkli alglerdir. Bir kısmı bakteri kadar küçüktür. Bir hücrede

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #16

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #16 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #16 1) Topraktaki azotlu bileşik miktarını, I. Denitrifikasyon bakteri sayısındaki artış II. Saprofit bakterilerce gerçekleşen çürüme III. Şimşek ve yıldırım olaylarındaki artış

Detaylı

MEMELİ HAYVANLARDA ZİGOTTAN SONRAKİ GELİŞMELER

MEMELİ HAYVANLARDA ZİGOTTAN SONRAKİ GELİŞMELER MEMELİ HAYVANLARDA ZİGOTTAN SONRAKİ GELİŞMELER MEMELİ HAYVANLARDA ZYGOTE TAN SONRAKİ GELİŞMELER Oligolecithal tip yumurta, lecithus (vitellusu) azdır, İsolecithal durum (vitellus eşit dağılır); Bölünme

Detaylı

CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI

CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI Dünyamızda o kadar çok canlı türü var ki bu canlıları tek tek incelemek olanaksızdır. Bu yüzden bilim insanları canlıları benzerlik ve farklılıklarına göre sınıflandırmışlardır.

Detaylı

Hayvan Yapı ve İşlevine Giriş

Hayvan Yapı ve İşlevine Giriş Hayvan Yapı ve İşlevine Giriş İşlevsel Anatomi Hayvan dokularında yapı-işlev ile bağlantılıdır. Evrimsel süreçte doğal seçilim yapının işleve uymasında rol oynar. Anatomi, bir organizmanın yapısını, Fizyoloji

Detaylı

Santral (merkezi) sinir sistemi

Santral (merkezi) sinir sistemi Santral (merkezi) sinir sistemi 1 2 Beyin birçok dokunun kontrollerini üstlenmiştir. Çalışması hakkında hala yeterli veri edinemediğimiz beyin, hafıza ve karar verme organı olarak kabul edilir. Sadece

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım DUYU ORGANLARI 3 GÖRME DUYUSU VE GÖZ

ADIM ADIM YGS LYS Adım DUYU ORGANLARI 3 GÖRME DUYUSU VE GÖZ ADIM ADIM YGS LYS 159. Adım DUYU ORGANLARI 3 GÖRME DUYUSU VE GÖZ GÖRME DUYUSU VE GÖZ Vücudumuzdaki görme duyusu göz organında bulunur. Vücudumuzda göz içerisinde; Reseptör Mercek Sinirler görmeyi sağlayan

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI ADIM ADIM YGS LYS 177. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI Hastalık yapıcı organizmalara karşı vücudun gösterdiği dirence bağışıklık

Detaylı

Organizmaların vücuduna desteklik yaparak kendilerine özgü şekillerinin oluşmasını sağlayan yapılara destekleyici yapılar denir.

Organizmaların vücuduna desteklik yaparak kendilerine özgü şekillerinin oluşmasını sağlayan yapılara destekleyici yapılar denir. İSKELET ve KAS SİSTEMLERİ İSKELET SİSTEMLERİ Organizmaların vücuduna desteklik yaparak kendilerine özgü şekillerinin oluşmasını sağlayan yapılara destekleyici yapılar denir. A. İSKELET ÇEŞİTLERİ Hayvanların

Detaylı

ISPARTA HALIKENT ANADOLULİSESİ ÖĞRETİM YILI 9 A-B-C-D-E SINIFLAR BİYOLOJİ DERSİ 2. DÖNEM 3. YAZILI SINAVI RAKAMLA YAZIYLA PUAN

ISPARTA HALIKENT ANADOLULİSESİ ÖĞRETİM YILI 9 A-B-C-D-E SINIFLAR BİYOLOJİ DERSİ 2. DÖNEM 3. YAZILI SINAVI RAKAMLA YAZIYLA PUAN 1. Doğal sınıflandırmada aşağıdakilerden hangisi göz önünde bulundurulmamıştır? A) Genetik (soy) benzerliği B) Anatomik benzerlik C) Dünyadaki dağılımları D) Akrabalık derecesi E) Embriyonik benzerlik

Detaylı

BİTKİSEL DOKULAR (DEVAM)

BİTKİSEL DOKULAR (DEVAM) BİTKİSEL DOKULAR (DEVAM) BÖLÜNMEZ (DEĞİŞMEZ) DOKU : Bölünmez dokular, bölünür doku hücrelerinin bölünme yeteneklerini kaybetmeleri sonucunda oluşur. Bölünmez doku hücreleri, küçük çekirdekli, az sitoplazmalı,

Detaylı

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine EPİTEL DOKU EPİTEL DOKU Birbirine bitişik hücrelerden yapılmıştır. Hücreler arası madde çok azdır. Ektoderm, mezoderm ve endoderm olmak üzere her üç embriyon yaprağından köken alır. Epitel dokusu mitoz

Detaylı

Kaç çeşit yara vardır? Kesik Yaralar Ezikli Yaralar Delici Yaralar Parçalı Yaralar Enfekte Yaralar

Kaç çeşit yara vardır? Kesik Yaralar Ezikli Yaralar Delici Yaralar Parçalı Yaralar Enfekte Yaralar YARALANMALAR YARA NEDİR? Bir travma sonucu deri yada mukozanın bütünlüğünün bozulmasıdır. Aynı zamanda kan damarları, adale ve sinir gibi yapılar etkilenebilir. Derinin koruma özelliği bozulacağından enfeksiyon

Detaylı

Fizik Antropoloji Anabilim Dalına ait dersler, Antropoloji Lisans Programı dahilinde verilmektedir. Fizik Antropolojiye Giriş.

Fizik Antropoloji Anabilim Dalına ait dersler, Antropoloji Lisans Programı dahilinde verilmektedir. Fizik Antropolojiye Giriş. Fizik Antropoloji Anabilim Dalına ait dersler, Antropoloji Lisans Programı dahilinde verilmektedir. Fizik Antropolojiye Giriş Bu ders içerisinde, Fizik Antropolojinin tarihsel gelişimi, çalışma alanları,

Detaylı

Özofagus Mide Histolojisi

Özofagus Mide Histolojisi Özofagus Mide Histolojisi Sindirim kanalını oluşturan yapılar Gastroıntestınal kanal özafagustan başlayıp anüse değin devam eden değişik çaptaki bir borudur.. Ağız, Farinks (yutak), özafagus(yemek borusu),

Detaylı

Eklemler. Normal tam hareketli eklemin yapısında şu elemanlar bululnur.

Eklemler. Normal tam hareketli eklemin yapısında şu elemanlar bululnur. . Eklem İskeletin değişik kemikleri arasındaki bağlantıya eklem denilir. Hareket sisteminin pasif öğeleridir. Gövdenin tüm hareketleri eklemler sayesinde mümkün olmaktadır. Eklemler Tam hareketli (sinovial)

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR ADIM ADIM YGS LYS 174. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR Dolaşım Sisteminde görev alan damarlar şunlardır; 1) Atardamarlar (arterler) 2) Kılcal damarlar (kapiller) 3) Toplardamarlar (venler) 1) Atardamar

Detaylı

BİYOLOJİ DERSİNDEN 5. BÖLGESEL YARIŞMA (cevap) 7.sınıf

BİYOLOJİ DERSİNDEN 5. BÖLGESEL YARIŞMA (cevap) 7.sınıf 15.04.2018 BİYOLOJİ DERSİNDEN 5. BÖLGESEL YARIŞMA (cevap) 7.sınıf 1. Verilen hastalıklardan hangilerine virüsler neden olur? а) menenjit b) AİDS c) influensa ç) difteri d) frengi e) su çiçeği (3 p.) 2.

Detaylı

KIRIK, ÇIKIK VE BURKULMA Kırık: Kemik dokusunun bütünlüğünün bozulmasına kırık denir. Çeşitleri: Kapalı kırık: Deri bütünlüğünün bozulmadığı, çevre dokularının ve organların çok fazla zarar görmediği kırıklardır.

Detaylı

ORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI

ORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI ORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI Organizmalarda daha öncede belirtildiği gibi hücresel ve humoral bağışıklık bağışıklık reaksiyonları vardır. Bunlara ilave olarak immünoljik tolerans adı verilen

Detaylı

Öğr. Gör. Dr. İlker BÜYÜK, Botanik, 4. Hafta: Bitkisel Dokular - devam B. SÜREKLİ DOKULAR (BÖLÜNMEZ DOKULAR)

Öğr. Gör. Dr. İlker BÜYÜK, Botanik, 4. Hafta: Bitkisel Dokular - devam B. SÜREKLİ DOKULAR (BÖLÜNMEZ DOKULAR) B. SÜREKLİ DOKULAR (BÖLÜNMEZ DOKULAR) Bölünme özelliğini kaybetmişlerdir. Kofulları büyük ve sitoplâzmaları azdır. Hatta bazen sitoplâzmalarını tamamen kaybetmiş ve ölmüşlerdir. Çeperlerinde sekonder veya

Detaylı

Hatırlatma: 1. Ünitede canlıların en küçük yapı biriminin hücre olduğunu,

Hatırlatma: 1. Ünitede canlıların en küçük yapı biriminin hücre olduğunu, Hatırlatma: 1. Ünitede canlıların en küçük yapı biriminin hücre olduğunu, hücrelerin bir araya gelerek dokuları, dokuların bir araya gelerek organları, organların bir araya gelerek sistemleri oluşturduğunu

Detaylı

HAYVANLAR ÂLEMİ. Nicholas Blechman. Hazırlayan Simon Rogers. Çeviren Egemen Özkan

HAYVANLAR ÂLEMİ. Nicholas Blechman. Hazırlayan Simon Rogers. Çeviren Egemen Özkan HAYVANLAR ÂLEMİ Nicholas Blechman Hazırlayan Simon Rogers Çeviren Egemen Özkan 180 HAYVANLAR ÂLEMI Nicholas Blechman 8 17 TÜRLER 18 25 DUYULAR 26 35 REKORTMENLER 36 45 YİYECEK VE İÇECEK 46 55 AİLE 56 63

Detaylı

1. ÜNİTE VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM

1. ÜNİTE VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM 1. ÜNİTE VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM Yandaki resimde hastalandığında hastaneye giden Efe nin vücudunun röntgen filmi verilmiştir. Röntgen filminde görülen açık renkli kısımlar Efe nin vücudunda bulunan

Detaylı

Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU

Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU EXTRAEMBRİYONAL KESELERİN MEYDANA GELİŞİ Zigottan sonraki gelişmelerle uterusa ulaşmış olan blastosist in intrauterin tesirlere ve dış basınçlara karşı korunması gerekir.

Detaylı

Kas Dokusunun Gelişimi. Doç.Dr. E.Elif Güzel

Kas Dokusunun Gelişimi. Doç.Dr. E.Elif Güzel Kas Dokusunun Gelişimi Doç.Dr. E.Elif Güzel Kasların çoğunluğu mezodermden gelişir paraksiyal mezoderm lateral mezodermin somatik ve splanknik tabakaları neural krest hücreleri Paraksiyal mezoderm İskelet

Detaylı

MEMELİ BİYOLOJİSİ M.YAVUZ MEMELİLERİN YAŞAMINA BİR BAKIŞ

MEMELİ BİYOLOJİSİ M.YAVUZ MEMELİLERİN YAŞAMINA BİR BAKIŞ MEMELİ BİYOLOJİSİ M.YAVUZ MEMELİLERİN YAŞAMINA BİR BAKIŞ MEMELİLERİN SİSTEMATİKTEKİ YERİ Classis: MAMMALIA Günümüzde memeliler üç alt sınıfa ayrılır. Subclasis : Prototheri= Monotremata (Tek Delikliler)

Detaylı

BİYOLOJİ VE BİLİMSEL YÖNTEM... 1 Bilim ve Bilimsel Yöntem... 2

BİYOLOJİ VE BİLİMSEL YÖNTEM... 1 Bilim ve Bilimsel Yöntem... 2 İÇİNDEKİLER Sayfa BİYOLOJİ VE BİLİMSEL YÖNTEM... 1 Bilim ve Bilimsel Yöntem... 2 CANLILARIN OLUŞUMU... 5 CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ... 9 CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI... 11 SİSTEMATİK... 13 BİTKİ VE HAYVANLARIN

Detaylı

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler Vücudumuzda aynı anda birçok karmaşık olayın birbirleriyle uyumlu bir şekilde gerçekleşmesi denetleyici ve düzenleyici sistemler tarafından sağlanır. Denetleyici ve

Detaylı

FEN BİLİMLERİ TESTİ 6. SINIF

FEN BİLİMLERİ TESTİ 6. SINIF 6. SINIF FEN BİLİMLERİ TESTİ Bu testte, Fen Bilimleri alanına ait 20 soru bulunmaktadır. Bu testin çözümü için önerilen süre 40 dakikadır. 3. 1. I. Hücrenin enerji ihtiyacını karşılar. II. Bitki ve hayvan

Detaylı

TEDAVİSİ. Dr. Oğuz ÇETİNKALE. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Anabilim Dalı

TEDAVİSİ. Dr. Oğuz ÇETİNKALE. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Anabilim Dalı DERİ TÜMÖRLERİ VE TEDAVİSİ Dr. Oğuz ÇETİNKALE İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Anabilim Dalı epidermis Bazal hücre tabakası dermis deri altı yağ tabakası

Detaylı

YARA VE YARA ÇEŞİTLERİ. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL

YARA VE YARA ÇEŞİTLERİ. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL YARA VE YARA ÇEŞİTLERİ Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL YARA VE YARA ÇEŞİTLERİ Travma; ani olarak dıştan mekanik bir etki sonucu meydana gelen, sağlığı tehdit eden, fiziksel ve ruhsal hasarlara yol açan bir olaydır.

Detaylı

HAYVANSAL DOKULAR Doku Histogenez

HAYVANSAL DOKULAR Doku Histogenez HAYVANSAL DOKULAR Çokhücreli canlılarda, yapı ve işlev bakımından birbirine benzeyen hücreler ile hücrelerarası maddelerden oluşan yapıya Doku denilmektedir. Bütün doku ve organlar embriyonun ektoderm,

Detaylı

Bağ doku. Mezodermden köken alır. En Yaygın bulunan dokudur ( Epitel, Kas, Kemik sinir)

Bağ doku. Mezodermden köken alır. En Yaygın bulunan dokudur ( Epitel, Kas, Kemik sinir) Bağ doku Mezodermden köken alır En Yaygın bulunan dokudur ( Epitel, Kas, Kemik sinir) Bağ dokunun Fonksiyonları Diğer organ ve dokuların Fonksiyonal ve yapısal desteğini sağlar. kan damarları aracılığı

Detaylı