ANESTEZ ÖZET B LG LER VE GÜNCEL NOTLAR

Transkript

1

2

3

4

5 ANESTEZ CEP K TABI ANESTEZ ÖZET B LG LER VE GÜNCEL NOTLAR GÜNEfi TIP K TABEVLER

6

7 ANESTEZ CEP K TABI ANESTEZ ÖZET B LG LER VE GÜNCEL NOTLAR kinci Bask Editörler RICHARD D. URMAN, MD, MBA Assistant Professor of Anesthesia Director, Procedural Sedation Management ve Safety Department of Anesthesiology, Perioperative ve Pain Medicine Brigham ve Women s Hospital Co-Founder, The Institute for Safety in Office-Based Surgery JESSE M. EHRENFELD, MD, MPH Associate Professor of Anesthesiology Associate Professor of Biomedical Informatics Director, Center for Evidence-Bassed Anesthesia Director, Perioperative Data Systems Research Medical Director, Perioperative Quality Vanderbilt University School of Medicine Department of Anesthesiology Vanderbilt University Medical Center, Nashville, Tennessee Çeviri Editörleri PROF. DR. ERCAN KURT Gülhane Askeri T p Akademisi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal DOÇ. DR. AL SIZLAN Gülhane Askeri T p Akademisi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal GÜNEfi TIP K TABEVLER

8 ANESTEZ CEP K TABI Türkçe Telif Haklar 2015 ISBN: Orjinal Ad : Pocket Anesthesia Yay nevi: Wolters Kluwer Lippincott Williams & Wilkins Yazarlar: Richard D. Urman, Jesse M. Ehrenfeld Çeviri Editörleri: Prof. Dr. Ercan Kurt, Doç. Dr. Ali S zlan Orjinal ISBN: Kitab n 5846 ve 2936 say l Fikir ve Sanat Eserleri Yasas Hükümleri gere ince (kitab n bir bölümünden al nt yap lamaz, fotokopi yöntemiyle ço alt lamaz, resim, flekil, flema, grafik v.b. ler kopya edilemez) tüm haklar Günefl T p Kitabevleri Ltd fiti. ne aittir. Yay nc ve Genel Yay n Yönetmeni: Murat Y lmaz Genel Yay n Yönetmeni Yard mc s : Polat Y lmaz Yay n Dan flman : Ali Aktafl Dizgi-Düzenleme: Hasan Turgut Yozgatl Kapak Tasar m: Olcay Tafldemir Bask : Ayr nt Bas m Yay n ve Matbaac l k Hiz. San. Tic. Ltd. fiti. vedik Organize Sanayi Bölgesi 28. Cad Sok. No: 105-A Ostim/ANKARA Tel: Fax: Sertifika No:13987 UYARI Medikal bilgiler sürekli de iflmekte ve yenilenmektedir. Standart güvenlik uygulamalar dikkate al nmal, yeni araflt rmalar ve klinik tecrübeler fl nda tedavilerde ve ilaç uygulamalar ndaki de iflikliklerin gerekli olabilece i bilinmelidir. Okuyuculara ilaçlar hakk nda üretici firma taraf ndan sa lanan ilaca ait en son ürün bilgilerini, dozaj ve uygulama flekillerini ve kontrendikasyonlar kontrol etmeleri tavsiye edilir. Her hasta için en iyi tedavi fleklini ve en do ru ilaçlar ve dozlar n belirlemek uygulamay yapan hekimin sorumlulu undad r. Yay nc ve editörler bu yay ndan dolay meydana gelebilecek hastaya ve ekipmanlara ait herhangi bir zarar veya hasardan sorumlu de ildir. ANKARA M. Rauf nan Sokak No: S hhiye/ankara Tel: (0312) Faks: (0312) GÜNEfi TIP K TABEVLER STANBUL Gazeteciler Sitesi Sa lam Fikir Sokak No: 7/2 Esentepe/ stanbul Tel: (0212) Faks: (0212) KARTAL fiube Cevizli Mahallesi Denizer Cad. No: 19/C Kartal/ stanbul Tel&Faks: (0216)

9 YAZARLAR Mark Abel, MD Associate Professor Albert Einstein College of Medicine Bronx, New York Jonathan M. Anagnostou, MD Associate Professor Indiana University Hospital Indianapolis, Indiana Megan Graybill Anders, MD Clinical Instructor Vanderbilt University School of Medicine Nashville. Tennessee Maged Argalious, MD Assistant Professor Cleveland Clinic Lerner College of Medicine Cleveland, Ohio Joshua H. Atkins, MD, PhD Assistant Professor University of Pennsylvania School of Medicine Philadelphia, Pennsylvania Aranya Bagchi, MBBS Instructor in Anesthesia Jennifer Bartlett, MD Anesthesia Resident Indiana University Medical Center Indianapolis, Indiana Tarun Bhalla, MD Assistant Professor The Ohio State University Medical Center Columbus, Ohio Matvey Bobylev, MD Staff Anesthesiologist The Cleveland Clinic Foundation Cleveland, Ohio Susan A. Calderwood, MD Associate Professor Vanderbilt University Nashville.Tennessee Francis X. Dillon, MD Instructor in Anesthesia

10 vi YAZARLAR Kurt F. Dittrich, MD Assistant Professor Vanderbilt University School of Medicine Nashville.Tennessee Tracy Palumbo Dovich, MD Staff Anesthesiologist Cleveland Clinic Cleveland, Ohio Jesse M. Ehrenfeld, MD, MPH Associate Professor Vanderbilt University Nashville. Tennessee Randy Fayne, DO Staff Anesthesiologist William Beaumont Hospital Grosse Pointe, Michigan Christine Finer, MD Staff Anesthesiologist White Plains Hospital White Plains, New York Gyorgy Frendl, MD, PhD Assistant Professor of Anesthesia Tanja S. Frey, MD Instructor Ursula A. Galway, MD Staff Anesthesiologist Cleveland Clinic Cleveland, Ohio Ruchir Gupta, MD Assistant Professor Hofstra University School of Medicine Hempstead, New York Robert Hsiung, MD Staff Anesthesiologist Virginia Mason Medical Center Seattle, Washington Daniel W. Johnson, MD Instructor Piyush Mathur, MD Staff Anesthesiologist/lntensivist Cleveland Clinic Cleveland, Ohio

11 Kai Matthes, MD, PhD Instructor Salomon M. Maya, MD Staff Anesthesiologist Allied Medical Group St. Kilda,Victoria Australia David A. Nakata, MD, MBA Professor Indiana University Medical Center Indianapolis, Indiana Amanda J. Rhee, MD Assistant Professor Mount Sinai Medical Center New York, New York Thomas M. Romanelli, MD, FAAP Assistant Professor Vanderbilt University Nashville,Tennessee Raymond C. Roy, MD, PhD Professor of Anesthesiology Wake Forest University School of Medicine Winston-Salem, North Carolina Michael W. Sanford. MD Anesthesia Resident Indiana University Medical Center Indianapolis, Indiana Linda Shore-Lesserson, MD Professor of Anesthesia Albert Einstein College of Medicine Bronx, New York Allan F. Simpao, MD Clinical Fellow Children's Hospital of Philadelphia Philadelphia, Pennsylvania Roy G. Soto, MD Attending Anesthesiologist William Beaumont Hospital Grosse Pointe, Michigan Padma Surampudi, MD Department of Anesthesia St. Vincent Catholic Medical Center Brooklyn, New York Paloma Toledo, MD Instructor Northwestern University Evanston, Illinois YAZARLAR vii

12 viii YAZARLAR Benjamin D. Unger, MD Assistant Professor Columbia University College of Physicians and Surgeons New York, New York Richard D. Urman, MD Assistant Professor Nalini Vadivelu, MD Associate Professor Yale University New Haven, Connecticut Christian Whitney, DO Fellow in Pain Medicine Dartmouth-Hitchcock Medical Center Lebanon, New Hampshire Peter Wu, MD Attending Anesthesiologist Morristown Memorial Hospital Morristown, New Jersey

13 ÇEV R YE KATKIDA BULUNANLAR Prof. Dr. Neslihan Alk fl Ankara Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Doç. Dr. Hilal Peri Ayo lu Bülent Ecevit Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Doç. Dr. Sibel Bar fl Ondokuz May s Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Doç. Dr. Nurdan Bedirli Gazi Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Uzm. Dr. Mehmet Büget stanbul Üniversitesi stanbul T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Dr. Serpil Çakmakkaya stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T p Fakültesi Anesteziyoloji Anesteziyoloji Anabilim Dal Uzm. Dr. Ceyda Özhan Çaparlar Ankara D flkap Y ld r m Beyaz t E itim ve Araflt rma Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Klini i Prof. Dr. Güner Da l Gülhane Askeri T p Akademisi Haydarpafla E itim Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini i Doç. Dr. Atilla Erol Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Uzm. Dr. Burak Eflkin Gülhane Askeri T p Akademisi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Uzm. Dr. rfan Güngör Gazi Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Dr. Bülent Bar fl Güven Gülhane Askeri T p Akademisi Haydarpafla E itim Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini i Dr. Duygu Kara Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Yrd. Doç. Dr. Alper K l çaslan Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Yrd. Doç. Dr. O uz K l çkaya Gülhane Askeri T p Akademisi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Doç. Dr. Kemalettin Koltka stanbul Üniversitesi stanbul T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Prof. Dr. Ömer Kurtipek Gazi Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Yrd. Doç. Dr. Dilek Zengin Okyay Bülent Ecevit Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Uzm. Dr. Volkan Özen Gülhane Askeri T p Akademisi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Doç. Dr. Onur Özlü Düzce Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Uzm. Dr. Gülflah Polat Baflkent Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Uzm. Dr. Nusret Pusat Gülhane Askeri T p Akademisi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal

14 x ÇEV. KAT. BUL. Prof. Dr. Ziya Saliho lu stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Prof. Dr. Fatma Sar cao lu Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Doç. Dr. M. Murat Say n SB D flkap Y ld r m Beyaz t E itim ve Araflt rma Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini i Prof. Dr. Gül Köknel Talu stanbul Üniversitesi stanbul T p Fakültesi Algoloji Bilim Dal Doç. Dr. fiennur Uzun Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Doç. Dr. Süheyla Ünver Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji E itim ve Araflt rma Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Klini i Uzm. Dr. Memduh Yetim Gülhane Askeri T p Akademisi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Doç. Dr. Vedat Y ld r m Gülhane Askeri T p Akademisi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Doç. Dr. Ali Abbas Y lmaz Ankara Üniversitesi T p Fakültesi bni Sina Araflt rma ve Uygulama Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal Dr. Gülflah Aç kgöz Yurtseven Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji E itim ve Araflt rma Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Klini i

15 ÖNSÖZ Anestezi ile ilgilenenlerin günümüzde karfl laflt en yayg n perioperatif koflullar için pratik bir bilgi özü ve yenilenmifl bilgi kayna sa layan CEP ANESTEZ S asistan, uzman ve araflt rmac lar taraf ndan yaz lm flt r. Bu cep rehberini ihtiyaç duyulan konularla ilgili kan ta dayal olan faydal, baflvurulan bilgilere h zl ulaflman z sa lamak amac yla yazd k. Bu ikinci bask da; kullan lan geçerli pek çok bilgileri güncelledik ve rejyonal anestezi ve kronik a r yönetimi bölümünü anlaml derecede genifllettik. Ayn zamanda ekokardiyografi ve ultrasonografinin kapsam n da genifllettik. Bize ülkenin her köflesinde pek çok kuruluflundan destek olan tüm katk da bulunanlara müteflekkiriz. Bu kitap temel ve ileri içeri i ile ö renciler ve asistanl k e itimindekilerden tecrübeli uygulay c lara kadar genifl bir okuyucu kitlesine yöneliktir. Biz özellikle bu çal flman n yap labilece i konusunda bizi teflvik eden ve sonsuz destek olan Drs. Warren Sandberg ve Charles Vacanti ye müteflekkiriz. Nicole Dernoski, Brian Brown ve Lisa McAllister ide içeren Lippincott Williams & Wilkins personeline teflekkür ederiz. Ayn zamanda Drs. Megan Graybill Andres ve Zina Matlyuk-Urman a da seçkin editöriyel kat l mlar ve klinik görüfllerinden dolay teflekkür ederiz. Sonuç olarak, Drs. Katharine Nicodemus ve David Ehrenfeld in de aralar nda bulundu u anne, baba ve ailelerimize devam eden teflvikleri, sevgileri ve desteklerine çok özel teflekkür ederiz. CEP ANESTEZ S kitab n n ikinci bask s n de erli bir kaynak olarak bulman z ümit ederiz. RICHARD D. URMAN, MD, MBA Boston, Masschusetts JESSE M. EHRENFELD, MD, MPH Nashville, Tennessee

16 ÇEV R ED TÖRLER ÖNSÖZÜ CEP ANESTEZ S kitab ikinci bask s yla güncellenmifl ve anestezi prati ine yeni girmifl olan ultrasonografi ve ekokardiyografi bölümleri de geniflletilerek kullan c lara sunulmufltur. Karfl lafl lan güncel olaylar esnas nda h zl bir flekilde çözüm için ulafl labilecek bir referans kitap olma özelli i tafl maktad r. Bu nedenle ö rencilerden itibaren her kademedeki uygulay c lara kadar baflvurulabilecek bir kaynak olma özelli i tafl d na, e itim ve uygulama alanlar ndaki mevcut aç da kapataca na inan - yoruz. Bu tercüme vas tas yla CEP ANESTEZ S kitab n n camiam za da büyük fayda sa layaca ümidi ile kitab n çevirisinde eme i geçen tüm meslektafllar m za çok teflekkür eder, baflar lar dileriz. Prof. Dr. Ercan KURT Doç. Dr. Ali SIZLAN

17 Ç NDEK LER Yazarlar Çeviriye Katk da Bulunanlar Önsöz Çeviri Editörleri Önsözü v ix xi xii PREOPERAT F HASTA DE ERLEND RME 1-1 Jesse M. Ehrenfeld. Susan A. Calderwood Çeviri: Dr. Hilal Peri Ayo lu NHALASYON ANESTEZ KLER N N FARMAKOLOJ S 2A-1 Megan Graybill Andres Çeviri: Dr. Hilal Peri Ayo lu NHALE ED LMEYEN ANESTEZ KLER N FARMAKOLOJ S 2B-6 Megan Graybill Andres Çeviri: Dr. Hilal Peri Ayo lu ANALJEZ KLER 2C-11 Megan Graybill Andres Çeviri: Dr. Ziya Saliho lu ve Dr. Serpil Çakmakkaya LOKAL ANESTEZ KLER 2D-22 Megan Graybill Andres Çeviri: Dr. Sibel Bar fl NÖROMÜSKÜLER BLOKER AJANLAR VE DÖNDÜRÜCÜ AJANLAR 2E-28 Megan Graybill Andres Çeviri: Dr. Sibel Bar fl VAZOAKT F, OTONOM K VE KARD YOVASKÜLER LAÇLAR 2F-33 Megan Graybill Andres Çeviri: Dr. Neslihan Alk fl ve Dr. Ali Abbas Y lmaz FARMAKOLOJ : ANT B YOT KLER VE B TK SEL LAÇLAR 2G-44 Jesse M. Ehrenfeld Richard D. Urman Çeviri: Dr. Neslihan Alk fl ve Dr. Ali Abbas Y lmaz ANESTEZ PRAT LE L fik L D ER LAÇLAR 2H-50 Megan Graybill Andres Çeviri: Dr. Ceyda Özhan Çaparlar ANESTEZ EK PMANI 3-1 Allan F. Simpao ve Jennifer Bartlett Çeviri: Dr. Nusret Pusat HAVA YOLU YÖNET M 4-1 Tarun Bhalla Çeviri: Dr. Nusret Pusat ANESTEZ TEKN KLER 5-1 Bemjamin D. Unger ve kurt F. Dittrich Çeviri: Dr. Neslihan Alk fl ve Dr. Ali Abbas Y lmaz

18 xiv REJYONAL ANESTEZ 6-1 Tanja S. Frey ve Peter Wu Çeviri: Dr. M. Murat Say n Ç NDEK LER PER OPERAT F MON TÖR ZASYON 7-1 Francis X. Dillon Çeviri: Dr. Duygu Kara ve Dr. Fatma Sar cao lu MEKAN K VENT LASYON 8-1 Francis X. Dillon Çeviri: Dr. Gülflah Polat SIVILAR, ELEKTROL TLER VE TRANSFÜZYON TEDAV S 9-1 Aranya Bagchi Çeviri: Dr. fiennur Uzun SIK KARfiILAfiILAN NTRAOPERAT F PROBLEMLER 10-1 Randy Fayne Çeviri: Dr. Gülflah Polat ANESTEZ DE G R fi MSEL UYGULAMALAR 11-1 Kai Matthes Çeviri: Dr. Bülent Bar fl Güven ve Dr. Güner Da l AKUT A RI YÖNET M 12-1 Nalini Vadivelu ve Christian Whitney Çeviri: Dr. Bülent Bar fl Güven ve Dr. Güner Da l ANESTEZ SONRASI BAKIM ÜN TES (ASBÜ) VE TABURCULUK 13-1 Piyush Mathur Çeviri: Dr. Onur Özlü ANESTEZ KOMPL KASYONLARI 14-1 Michael W. Sanford ve David A. Nakata Çeviri: Dr. Onur Özlü TRAVMA YANIK VE YO UN BAKIM YÖNET M 15-1 Daniel W. Johnson ve Gyorgy Frendl Çeviri: Dr. Dilek Zengin Okyay KARD YAK CERRAH Ç N ANESTEZ 16-1 Amanda J. Rhee ve Linda Shore-Lesserson Çeviri: Dr. Vedat Y ld r m TORAKS CERRAH S Ç N ANESTEZ 17-1 Jonathan M. Anagnostou Çeviri: Dr. Gül Köknel Talu ve Dr. Mehmet Büget GENEL CERRAH Ç N ANESTEZ 18-1 Maged Argalious Çeviri: Dr. Gül Köknel Talu ve Dr. Mehmet Büget DAMAR CERRAH S NDE ANESTEZ UYGULAMASI 19-1 Roy G. Soto Çeviri: Dr. Gül Köknel Talu ve Dr. Kemalettin Koltka

19 NÖROLOJ K CERRAH, NÖRORADYOLOJ VE EKT ANESTEZ S 20-1 Joshua H. Atkins Çeviri: Dr. Gül Köknel Talu ve Dr. Kemalettin Koltka OTOLARENGOLOJ (KBB) VE OFTALMOLOJ Ç N ANESTEZ 21-1 Joshua H. Atkins Çeviri: Dr. Alper K l çaslan Ç NDEK LER xv RENAL S STEM VE ÜROLOJ K CERRAH Ç N ANESTEZ 22-1 Christine Finer Çeviri: Dr. Alper K l çaslan ORTOPED K CERRAH DE ANESTEZ 23-1 Robert Hsiung ve Peter Wu Çeviri: Dr. Süheyla Ünver ENDOKR N CERRAH S NDE ANESTEZ 24-1 Matvey Bobylev Çeviri: Dr. Süheyla Ünver ve Dr. Gülflah Aç kgöz Yurtseven OBSTETR K VE J NEKOLOJ K CERRAH Ç N ANESTEZ 25-1 Paloma Toledo Çeviri: Dr. Ömer Kurtipek ve Dr. Nurdan Bedirli PED ATR K ANESTEZ 26-1 Thomas M. Romanelli Çeviri: Dr. Atilla Erol AMBULATUAR ANESTEZ 27-1 Ursula A. Galway Çeviri: Dr. Atilla Erol ESTET K CERRAH VE AMEL YATHANE DIfiINDAK CERRAH LERDE ANESTEZ 28-1 Ruchir Gupta ve Padma Surampudi Çeviri: Dr. Volkan Özen KRON K A RI YÖNET M 29-1 Tanja S. Frey Çeviri: Dr. Volkan Özen ORGAN NAKL 30-1 Amanda J. Rhee ve Mark Abel Çeviri: Dr. rfan Güngör YAfiLILARDA ANESTEZ 31-1 Raymond C. Roy Çeviri: Dr. rfan Güngör EKG YORUMU 32-1 Amanda J. Rhee ve Linda Shore-Lesserson Çeviri: Dr. rfan Güngör

20 xvi ET K OLAYLAR VE OLAY FfiASI 33-1 Jesse M. Ehrenfeld ve Richard D. Urman Çeviri: Dr. rfan Güngör Ç NDEK LER AC L ALGOR TMALARI 34-1 Tracy Palumbo Dovich Çeviri: Dr. Memduh Yetim ve Burak Eflkin SPANYOLCADA YAYGIN TIBB CÜMLELER 35-1 Salomon M. Maya ve Jesse M. Ehrenfeld Çeviri: Dr. Memduh Yetim ve Burak Eflkin EK A-1 A: Formüller ve H zl Referans B: Anestezi Makinas Kontrolü ve Operasyon Odas n n Haz rlanmas C: Malign Hipertermi Yönetimi Çeviri: Dr. Memduh Yetim ve O uz K l çkaya NDEKS I-1

21 PREOPERAT F HASTA DE ERLEND RME JESSE M. EHRENFELD. SUSAN A. CALDERWOOD Çeviri: DR. H LAL PER AYO LU PREOP ASA Fiziksel Durum S n flamas Örnek I Organik/fizyolojik/psikiyatrik sorunlar yok Sa l kl hasta II Hafif sistemik etkiler ile birlikte kontrollü Kontrollü HT/sigara içme/obezite medikal durumlar, fonksiyonel yeteneklerde k s tlamalar yok III Ciddi sistemik etkiler ile birlikte medikal Kontrollü KKY/stabil anjina/morbid durumlar, fonksiyonel yeteneklerde obezite/koah/kronik renal k s tl l klar yetmezlik IV Yaflam potansiyel tehdit eden, fonksiyonel Anstabil anjina/semptomatik KOAH yeteneklerde belirgin bozulma ile birlikte ya da KKY olan yetersiz flekilde kontrol edilmifl medikal durumlar V Cerrahi ifllemsiz çok az yaflama flans olan Rüptüre olmufl AAA kritik durum VI Organ ba fl na giden, beyin ölümü E Acil, travma Ateflli silah yaralanmas, G perf. 1-1 Güncel sorun Geçmifl medikal öykü Sistemlerin gözden geçirilmesi KV Preoperatif Görüflme Cerrahi için endikasyon Medikal komorbiditelerin varl ve ciddiyeti Genel fonksiyonel kapasiteye odaklan Anjina, nefes darl, egzersiz tolerans, aktivite seviyesi ve k s tlayan faktörler, ifl s ras ndaki dispne Pulmoner Ast m hikayesi, sigara içme, inhaler kullan m, referans O 2 kullan m, obstrüktif uyku apnesi Nörolojik T A, strok, a r, depresyon, anksiyete, nörolojik hast, nöropatiler G GÖRH semptomlar, a zdan beslenememe durumlar Renal/GÜ Gebelik olas l, YE Hematolojik Kolay morarma, kolay kanama, anemi hikayesi, p ht laflma bozukluklar Kas-iskelet Servikal hareket derecesi, kemik yada kas bozukluklar Endokrin Diabetler, tiroid hast. Cerrahi hikaye Önceki cerrahiler, komplikasyonlar/sonuçlar içerir Anestezik hikaye Zor havayolu hikayesi, POBK, ailede herhangi birisinde anlaml malign hipertermi hikayesi için kay tlar n de erlendirilmesi Sosyal hikaye Allerjiler Medikasyonlar Tütün/alkol/yasa d fl ilaç kullan m laç allerjileri (anaflaksiler, havayolu fliflmesi, ürtiker, pulmoner reaksiyonlar) yan etkiler/intolerans, lateks allerjisi vb. Özellikle kardiyovasküler ilaçlar, insülin, antikoagülan ilaçlar PREOPERAT F F Z K MUAYENE Vital bulgular: stirahat kalp h z, KB, SpO 2, boy, kilo, vücut kitle indeksi KV ve pulm: Kalp ve akci er sesleri, juguler venöz distansiyon (JVD), pulm/perif ödem, karotis üfürümleri Havayolu de erlendirmesi: Mallampati skoru (sonra bahsedilecektir) Tiromental mesafe: Hastan n boynu ekstansiyona getirilir ve mental ç k nt ile tiroid kartilaj aras mesafe ölçülür; <6 cm zor entübasyonu gösterebilir. Servikal omurga fleksiyon/ekstansiyonu: Hareketin derecesi entübasyon s ras nda koklama pozisyonunda bafl hareketlerini k s tlayabilece i için hastay de erlendir Muhtelif: A z aç kl, mandibula (mikrognati) ve dil (makroglossi) boyutu, difller (sallanan, kay p, protezler)

22 1-2 PREOP Mallampati Skorlama Sistemi Hasta dik pozisyonda, a z aç la bildi i kadar genifl aç l r, dil d flar da Görüntü S n flamas Görünen Yap lar Entübasyon 1 Tonsiller pililer, yumuflak damak, uvulan n tümü Zor de il 2 Pilikalar ve yumuflak damak, yaln zca uvulan n bir bölümü Zor de il 3 Yumuflak damak ve uvulan n taban Muhtemel zor 4 Yaln zca sert damak Zor/olanaks z fiekil 1-1. Orofarengeal yap lar n Mallampati s n flamas S n f I S n f II S n f III S n f IV (Peter Dunn'dan, Ed. Clinical Anesthesia Procedures of the Massachusetts General Hospital. 7 th ed Philadelphia, PA: Lippincott Willliams & Wilkins, izinle.) (Minimum) Açl k Yönergesi Konsensusu Kat yiyecek, süt, formül mama 6 saat Anne sütü 4 saat Berrak s v lar (su, soda, meyva sular, siyah kahve) 2 saat Acil vakalar H zl seri entübasyon PREOPERAT F LABORATUAR TESTLER Özellikle sa l kl hastalarda, anestezi için mutlak gerekli test yoktur Gebelik olas l varsa gebelik testi düflün Kontrast madde kullan lacaksa kreatinin düflün Belirgin kan kayb bekleniyorsa Hct/Hb, tip ve tarama iste Preoperatif Testler için Önerilen Ölçümler ASA Düflük-riskli Cerrahi a Orta-riskli Cerrahi a Yüksek-riskli Cerrahi a I ve II Yok Özellikle yafll hastalarda Hct/Hb/plateletler kreatinin/glukoz b, Hb, kreatinin/glukoz b Hct i göz önünde bulundur Tip ve tarama III ve IV htiyaç yok, ifllem ve Kreatinin/glukoz b Hct/Hb/plateletler komorbiditelere dayanan Hct/Hb Kreatinin/glukoz b testler Tip ve tarama Spesifik Komorbiditelere Ba l lave Önerilen Laboratuar Testleri Diyabet/renal hastal k/endokrin bozukluklar Elektrolitler, kreatinin, glukoz b Kardiyovasküler hastal k Elektrolitler, kreatinin, glukoz b Ciddi obezite Elektrolitler, kreatinin, glukoz b Belirgin karaci er hastal aç klanamam fl kanama TK, plateletler, PT/PTT, KCFT'leri Hematolojik bozukluklar/malignite TK, plateletler, PT/PTT adüflük-/orta-/yüksek-risk s n flar için afla da 1-5 sayfadaki tabloya bak n z: Non-kardiyak Cerrahi için Kardiyak Risk bkreatinin/glukozu ayr istemektense elektrolitler ile bir laboratuar paketini istemek s kl kla daha ucuzdur.

23 ANESTEZ TEKN KLER BENJAMIN D. UNGER KURT F. DITTRICH Çeviri: DR. NESL HAN ALKIfi ve DR. AL ABBAS YILMAZ G R fi Anestezi tekni inde tercihler cerrahi gereksinimlere, hastan n komorbiditesine, zorluklara ve fizyolojik duruma dayand r lmal d r Hastayla ve cerrahi ekip ile iletiflim en uygun plan yapmak için zorunludur HASTA GÖRÜfiMES VE DE ERLEND R LMES Hasta ile anestezi seçeneklerini görüfl ve endifleleri ile ilgili anlay fl kazan Hastan n e itimi yanl fl kan lar n azalmas na yard mc olabilir. Geçmiflte uygulanm fl olan giriflimleri ve deneyimleri hakk nda bilgi edin Tüm sorulara cevap ver: Yatak bafl nda iyi yaklafl m preoperatif anksiyeteyi azalt r PREMED KASYON Hedefler: aksiyeteyi, rejyonal teknikler/invaziv monitör yerlefltirilmesi/iv girifl için analjezi sa lar, sekresyonlar (oral cerrahi/fiberoptik entübasyon), aspirasyon olas l /riski, kalp h z /kan bas nc kontrolü Oral ilaçlar ço unlukla ameliyathaneye gelmeden dk. ve im ilaçlar dk. önce verilir TEKN KLER 5-1 Eriflkin Doz Bafllang ç/ S n f/ laç (mg) Pik (dk) Notlar Benzodiazepinler anksiyolizis, sedasyon ve amnezi (hat rlamaya dair garanti yok, analjezi yok) Diazepam (oral) eriflkinde, Plasentay geçer; yüksek oranda 5-30 çocukta proteine ba lan r ( albümin düzeyi olan hastalarda için potansiyel) Lorazepam (im) Benzodiazepinler aras nda etki bafllang ç zaman ve etki süresi en geç ve uzun olan (uzam fl sedasyona neden olabilir) Lorazepam (iv) mg l k dozlarda titre et Midazolam (im) mg/kg 5-10; H zl etki bafllang c ve k sa etki süresi; cerrahiden önceki 1 saat içinde verilmeli Midazolam (iv) mg titre et 1-2 Barbitüratlar as l avantaj : maliyet; temel olarak sedasyon sa lar; analjezi yapmaz; disinhibisyona neden olabilir; rutin premedikasyon dozlarda hafif kardiyorespiratuar depresyon Sekobarbital Sedasyon 4 saat; saat (oral, im) boyunca performans bozulabilir Pentobarbital Uzam fl etki; k sa giriflimler için (oral, im) uygun de il Opioidler preop deneyime efllik eden a r tedavisinde (rejyonal anestezi, intravenöz yollar) hafif anksiyoliz sa lar, disforiye neden olabilir; destek O 2 uygulamay de erlendir Morfin (im, iv) ; saat sürer Meperidin (im) Öngörülemez 2-4 saat sürer Antihistaminikler Difenhidramin Sedasyon; allerjik reaksiyonlarda (oral, im) histamin sal n m na karfl korunmak için simetidin ve steroid ile kullan labilir

24 5-2 TEKN KLER Antikolinerjikler oral sekresyonlar n kurutulmas nda faydal (oral cerrahi/fiberoptik entübasyon) Atropin (im) Skopolamin (im) Glikopirolat (im) Sedasyon etkisi en az ( kan-beyin bariyerini geçmez) H 2 antagonistler Simetidin 300 (oral, im, iv) Ranitidin (oral) Famotidin (oral) Antasitler Sodyum sitrat ml (oral) Gastrik motilite stimülatörleri Metoklopramid 5-20 (oral, im, iv) Antiemetikler Ondansetron (iv) 4-8 mcg/kg Granisetron (iv) 3 mcg/kg Al nt : Moyers JR, Vincent CM, Chapter 21. Preoperative Medication. In:Barash PG, Cullen BF, Stoelting RK, eds. Clinical Anesthesia. 4th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2001: Pediatrik Premedikasyon Dozlar Doz (belirtilen Bafllang ç/ Medikasyon Yol hariç mg/kg) Etki (dk) Notlar Midazolam Oral/Rektal ; 90 (maks. 20 mg) Nazal nfantlar için tercih damla/sprey edilebilir yol olabilir V yafl; ; >5 yafl; Diazepam Oral Güvenilir G emilim; uzam fl etki Ketamin Oral M 4-5 5; 45 V 2-3 (yüksek Bu kombinasyon konsantrasyon 50 derlenmeyi uzat r mg/ml 0.1 mg/kg midazolam ile kar fl m) Klonidin Oral 2-4 mcg/kg >90 dk. Destek O 2 gerektirebilir; amnezi yok ve MAC (Anesth Analg. 2002;94: ) Fentanil Oral mcg/kg Midazolam kadar lolipopu transmukozal etkili; yüzde kafl nmaya, solunum depresyonuna, ve POBK ya neden olabilir Al nt : Bozkurt P. Premedication of the pediatric-anesthesia for the uncooperative child. Curr Opin Anaesthesiol. 2007;20:

25 SIK KARfiILAfiILAN NTRAOPERAT F PROBLEMLER RANDY FAYNE Çeviri: DR. GÜLfiAH POLAT 10-1 H POKSEM PaO 2 <60 mm Hg ya da SpO 2 <%90 Ay r c Tan Ventilasyon/perfüzyon (V/Q) uyumsuzlu u Hipoksinin en s k karfl lafl lan patofizyolojik nedeni Alveolar ventilasyonun, akci er perfüzyonuna k yasla azalmas sonucudur Örnekler: Hipoventilasyon/flant/diffüzyon defekti (pnömoni, pnömonitis, pulmoner ödem), pulmoner/ya embolisi Endotrakeal tüpün hatal yerlefltirilmesi Endobronfliyal, özefageal, orofarengeal Oksijen kayna yetersizlikleri Ekipman ar zas, yüksek irtifa Alveoler hipoventilasyon (PaO 2 ile birlikte PaCO 2 ) KOAH, hatal ventilatör ayarlar, ast m, bronflit, bronkospazm laç afl r dozu (benzodiyazepinler, narkotikler, kas gevfleticiler) Nöromusküler anomaliler (Myastenia gravis, Guillain- Barré, polio) Anatomik sa sol kardiyak flant ntrapulmoner flantlaflma Perfüze olan akci er bölgelerinde ventilasyon venöz kan n oksijenlenmeden arteryel sisteme flantlaflmas O 2 tedavisi PaO 2 iyilefltirmede etkisizdir Diffüzyon anomalileri Alveolden kapiller membran boyunca O 2 in bozulmufl transferi Sarkoidoz, interstisyel akci er hastal Hemoglobin O 2 tafl ma kapasitesi (hemoglobin dissosiasyon e risinde sola kayma) Hipotermi/alkaloz/hipokarbi/CO zehirlenmesi ncelemeler Nab z oksimetresinin (pulsoksimetrinin) dalga formunu ve prob yerleflimini kontrol edin Akci erleri oskülte edin Endotrakeal tüp ve devreyi kontrol edin Gö üs hareketlerini de erlendirmek için balon ile havaland r n Arteryel kan gaz al n Tedavi seçenekleri Hastay %100 FiO 2 ye al n Ventilatör ayarlar n n uygun oldu undan emin olun fiekil Hipoksi yönetimi için önerilen algoritma NTRAOPERAT F Gaz ak mlar n ve FiO 2 Anesteziyi kontrol et; Devreleri, EKG, SpO 2, EtCO 2 i kontrol et Hipoksi Yönetimi Evet Nabz kontrol et Hay r Kardiyak arrest CPR Hay r Mek. Ventilasyon? Hay r Normal Solunum? Evet Evet Gö üs Hareketi? Hay r Manuel Solunum Yapt r? Evet O 2 Kayna n Kontrol et; Gö üs Dolafl m Problemleri Havaland rmak Kolay m? Hay r Evet Afl r anestezi, havayolu ya da gö üs obstrüksiyonu O 2 Kayna n Kontrol et; Gö üs Dolafl m Problemleri ETT ya da gö üs problemleri O 2 Kayna n, ventilatörü, devreyi kontrol et Gö üs problemleri: Dolafl m problemleri: bronkospazm, pnömotoraks, pulm. ödem anaflaksi, düflük kardiyak output, pulm. emboli (Murphy, Fale. Pocket Reference to Anaesthesia. 2. bask s ndan adapte edilmifltir)

26 Bronkoskopi düflünün Balon ile ventilasyon düflünün Altta yatan nedeni tedavi edin BRONKOSPAZM Nedenleri Var olan reaktif havayolu hastal (Ast m) Üst havayolu maniplasyonu (oral endoskopi) Yetersiz anestezi alt nda ETT varl ETT ün neden oldu u karinal veya bronfliyal stimülasyon (endobronfliyal entübasyon) Afl r histamin sal n m (morfin, atraküryum) veya Beta blokaj Anaflaksi Pulmoner ödem ncelemeler ETT ün yerinde oldu u (sekresyonlar, k r lmalar) ve do ru yerleflimi de erlendirin H r lt, hava hareketini de erlendirin Kapnograf ekspiratuar yukar e im (upsloping) gösterir Yüksek tepe havayolu bas nçlar, hipoksi ve hiperkarbi Ekarte et: Pnömotoraks, pulmoner emboli ve pulmoner ödem Yönetim FiO 2 Anestezi derinli ini (inhalasyon ajanlar bronkodilatatördür) Ekspiratuar süreyi, SS bu gaz tuzaklar n n azaltmaya yard m eder ETT arac l yla nebülize albuterol ver (ciddi bronkospazmda/kapal havayolunda (lost airway) etkili de il) Epinefrin IV/SC (özellikle anaflakside) etkisi için titre et Aminofilin (ikinci seçenek tedavi 6 mg/kg bolus, ard ndan 0,5 mg/kg/sa) Hidrokortizon (uzun dönem) H POTANS YON OAB <60 mm Hg ya da bazal de erden %20-25 azalma Ay r c Tan Azalm fl önyük kan volümü (hemoraji, yetersiz s v replasman, 3. bofllu a kaç fl) venöz dönüfl (hasta pozisyon de iflikli i örn: Trendelenburg) Perikardiyal tamponad, pnömotoraks, venöz yap lara cerrahi kompresyon, laparoskopi kaynakl pnömoperitonyum, afl r PEEP Azalm fl ardyük Sepsis, vazodilatör ilaçlar (anestezikler), anafilaktik reaksiyon, nörolojik hasar Azalm fl kontraktilite MI, aritmiler, KKY, anestezik etki, elektrolit imbalans ncelemeler Tam oturmas için tansiyon manflonunu de erlendirin Preoperatif KB seyrini de erlendirin S v dengesini hesaplay n (kan kayb dahil) V sahan n sa lam oldu u ve infiltrasyon olmad ndan emin olun Arterial hat dalga formunu respiratuar de ifliklikler aç s ndan de erlendirin Tedavi Seçenekleri Bolus s v verin Anestezik ajanlar Vazopressör verin (fenilefrin mcg/efedrin 5-10 mg) Di er vazoaktif/inotroplar verin (norepinefrin, dobutamin, milrinon, dopamin) nvaziv monitörizasyonu düflünün (CVP, arterial hat, PA kateteri, ekokardiyogram) H PERTANS YON KB >140/90 mm Hg ya da bazal de ere göre OAB >%20-25 Ay r c Tan Primer HT Bilinen nedeni olmadan HT (hipertansiyonun %70-95 i) NTRAOPERAT F 10-2