Dr. Arzu OLGUN TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Dr. Arzu OLGUN TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi"

Özgür Öztürk
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Dr. Arzu OLGUN TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi

2 İÇERİK Balast suyu ve işgalci/istilacı türler Marmara Denizi Gemi trafiği, taşınan balast suları ve orijinleri, riskler Balast Suyu Sözleşmesi

BALAST SUYU AMAÇ Yük gemilerinde yolculuk

3 BALAST SUYU AMAÇ Yük gemilerinde yolculuk sırasında yapısal bütünlüğün ve dengenin sağlanması... Her gün ,000 farklı sucul organizma gemilerin balast suyu ve sedimanları aracılığı ile dünyanın çeşitli limanları ve denizleri arasında taşınmaktadır.

Denizler üzerindeki tehditler Kara Kökenli Kirleticiler Deniz ürünlerinin aşırı tüketimi Habitatların fiziksel koşullarının değişimi Yabancı tür işgalleri Yabancı tür işgalleri Gemiler (balast suyu

4 Denizler üzerindeki tehditler Kara Kökenli Kirleticiler Deniz ürünlerinin aşırı tüketimi Habitatların fiziksel koşullarının değişimi Yabancı tür işgalleri Yabancı tür işgalleri Gemiler (balast suyu ve sedimanları ve biofouling) Suni kanallar ile doğal su akışının değiştirilmesi Balıkçılık Su ürünleri yetiştiriciliği Akvaryum faaliyetleri ve canlı yem ticareti Biyolojik kontrol Araştırma faaliyetleri

5 Balast suyu örneklemelerinde belirlenen türler Proje kapsamında gerçekleştirilen balast suyu örnekleme çalışmalarında (TUBİTAK MAM) 86 gemi balast tankından örnek alınmış 143 tür belirlenmiştir Hemiaulus sinensis Globigerina sp Prorocentrum micans Tintinnid Temora sp. Thalassionema nitzschioides Bacteriastrum hyalinumnoctiluca scintillans Coscinodiscus radiatus

6 Zararlı Sucul Organizma ve Patojenler Perna perna Eriocheir sinensis Chinese mitten crab Mya arenaria Charybdis hellerii Indo-Pacific Swimming Crab Phyllorhiza punctata Vibrio cholerae Asterias amurensis Callinectes sapidus Dreissena polymorpha zebra mussel Codium fragile subsp tomentosoides Mnemiopsis leidyii Caulerpa taxifolia

İŞGALCİ TÜRLER Gemilerin balast tanklarında uzun mesafelerde taşınıma dayanıklılıkları, Yeni çevre şartlarına fizyolojik olarak uyum yetenekleri (tuzluluk ve sıcaklık toleranslarının yüksek olması),

7 İŞGALCİ TÜRLER Gemilerin balast tanklarında uzun mesafelerde taşınıma dayanıklılıkları, Yeni çevre şartlarına fizyolojik olarak uyum yetenekleri (tuzluluk ve sıcaklık toleranslarının yüksek olması), Yeni çevrelerde bulunan doğal türlerle benzer gereklilikler (besin ve yer gibi) için yüksek rekabet yetenekleri, Yüksek üretkenliğe sahip ve kısa süre içinde büyük populasyonlar oluşturabilme yetenekleri. Cercopagis pengoi Callinectes sapidus Charybdis hellerii Asterias amurensis İşgalci türler için, Balast Suyu Sözleşme (2004) sinde zararlı sucul organizma ve patojenler tanımı kullanılmaktadır.

serbest olarak Balast tankı dibinde biriken sediman

8 Canlı türleri balast tankı içerisinde 3 farklı ortamda bulunabilirler; Balast suyu içerisinde serbest olarak Balast tankı dibinde biriken sediman tabakasında Balast tankı duvarlarında film tabakası şeklinde

9 İŞGALCİ TÜR ETKİSİ Çevresel kaliteyi bozan seviyedeki yabancı tür etkisi biyolojik kirlilik olarak tanımlanmaktadır. Etkinin boyutu ciddi sonuçlara yol açabilecek derecede büyük veya çok düşük derecede kalıcı veya kısa süreli olmak üzere 3 ana başlık altında toplanabilir; Ekolojik Etkiler Ekonomik Etkiler Halk Sağlığı Üzerindeki Etkiler Zararlı sucul organizmaların işgalinin ekolojik etkilerinin en önemli özelliği hemen hemen geri dönüşümsüz olması ve zararlı etkisinin genellikle giderek artmasıdır.

10 Denizlerimiz hem iç hem dış gemi trafiği sonucunda gerçekleşen balast suyu taşınımından kaynaklanan risklerle karşı karşıyadır. Özellikle karasal girdilerle bozulmaya başlamış olan denizlerimiz biyolojik işgallere karşı son derece hassas yapıdadır.

verilmiştir 122 tür gemi kökenli 330 165

11 Türkiye Kıyılarında Yabancı Türler Yaklaşık 400 yabancı tür kaydı verilmiştir 122 tür gemi kökenli Ref: Çınar et al. (2011) An updated review of alien species on the coasts of Turkey Mediterranean Marine Science, 12/2,

MARMARA DENİZİ Yaklaşık 70 yabancı tür, GEMİLERLE TAŞINAN 47

Invasives ) arasında Türkiye kıyıları için sadece Marmara

bunlar deniz trafiği ile Marmara kıyılarına taşınmış türlerdir.

japonicus -Hint Pasifik Codium fragile (Pasifik) Asterias

Zenetos (2006) Alien Marine Species in the Mediterranean - the

12 MARMARA DENİZİ Yaklaşık 70 yabancı tür, GEMİLERLE TAŞINAN 47 TÜR (%71) 22 tür Akdeniz in En Zararlı 100 Türü (the 100 Worst Invasives ) arasında Türkiye kıyıları için sadece Marmara Denizi nde kaydı verilen yaklaşık 20 tür kaydı bulunmakta olup bunlar deniz trafiği ile Marmara kıyılarına taşınmış türlerdir. Hydroides diramphus Mya arenaria (Batı Atlantik) Marsupenaeus japonicus -Hint Pasifik Codium fragile (Pasifik) Asterias rubens (Atlantik Okyanusu) N. Streftaris and A. Zenetos (2006) Alien Marine Species in the Mediterranean - the 100 Worst Invasives and their Impact Mediterranean Marine Science Volume 7/1,,

13 TÜR SAYISI MARMARA DENİZİ 25 Marmara - 10'ar yıllık periyotlarda taşınan tür sayısı Yaklaşık 70 yabancı tür, GEMİLERLE TAŞINAN 47 TÜR!!!! YENİ TÜR İŞGALLERİNE HASSASİYETİ İç deniz özelliği Yaşanan habitat ve tür kayıpları Kirlilik ve ötröfikasyon Yoğun gemi trafiği, iç ve dış balast suyu taşınımı

14 MARMARA DENİZİ GEMİ TRAFİĞİ BS ORİJİN LİMANLARI 460 Balast Suyu Orijin Liman ( gemi trafiği verileri)

15 Liman Başkanlıkları-Balast Suyu Taşınımı (Ton /2) Tüm Marmara ya Taşınan Ortalama Balast Suyu Hacmi yaklaşık 13 Milyon Ton

16 MARMARA DENİZİ BALAST SUYU ORİJİN DENİZLER VE TAŞINAN BALAST SUYU HACİMLERİ (TON )

17 İZMİT LİMAN BAŞKANLIĞI BALAST SUYU ORİJİN DENİZLER VE TAŞINAN BALAST SUYU HACMİ (TON )

18 MARMARA DENİZİ BALAST SUYU RİSK ANALİZİ SONUÇLARININ TOPLAM GÖSTERİMİ

Türk Boğazlar Sisteminden Transit Geçen Gemiler Güneyden gelip TBS den geçerek Kuzey Karadeniz limanlarına giden transit petrol gemileri için 2005

19 Türk Boğazlar Sisteminden Transit Geçen Gemiler Güneyden gelip TBS den geçerek Kuzey Karadeniz limanlarına giden transit petrol gemileri için 2005 ve 2007 ilk yedi aylık dönemine ait VTS verilerinin kullanımı ile Türk deniz alanlarına basılan balast suyu miktarı hesaplanmış; Marmara 1,5 milyon ton

20 Balast Tankı Sedimanları Balast tankı dibinde biriken sediman tabakasında canlı organizmaların duygun olmayan koşulları geçirdikleri dinlenme/uyku formları kist, spor, yumurta vb.- bulunur. Mevcut durumda balast tanklarında sediman temizliği 3-5 yılda bir veya daha uzun periyotlarda gemilerin bakım ve onarımlarının yapıldığı tersanelerde gerçekleştirilmektedir. Bir balast tankı sedimanında düyanın çok farklı limanlarından alınmış çok farklı canlı türleri bulunabilmektedir.

Balast Tankı Sedimanları Tuzla bölgesinde 71 tersane; kapasite 4.670.

21 Balast Tankı Sedimanları Tuzla bölgesinde 71 tersane; kapasite DWT / yıl Mevcut durumda balast tankından alınan sediman atıklarının bertarafı ile ilgili risk azaltıcı bir uygulama bulunmamaktadır

35'inden az olmayan en az 30 ülkenin rezervasyonsuz imzaladığı, onayladığı ve resmen kabul

22 Ballast Water Management Convention (BWMC) Türkiye Balast Suyu Sözleşmesine 2014 yılında taraf olmuştur Madde 18- Sözleşmenin Yürürlüğe Girmesi dünya toplam gemi tonajının yüzde 35'inden az olmayan en az 30 ülkenin rezervasyonsuz imzaladığı, onayladığı ve resmen kabul ettiği tarihten 1 yıl sonra yürürlüğe girecektir. 44 ülke kabulü ve % Fas, Endonezya ve Gana

kılavuzları dikkate alarak balast suyu değişimi gerçekleştirecektir.

23 Sözleşme- Balast Suyu Yönetimi Uygulamaları 1. Balast suyu değişimi (Kural B4) En yakın karadan 200 deniz mili açıkta ve en az 200 metre derinlikteki suda IMO nun bu konuda yayınladığı kılavuzları dikkate alarak balast suyu değişimi gerçekleştirecektir. Geminin rotasında ve seyir halinde olduğu denizde 200 deniz mili koşulunu sağlayamadığı durumlarda, mümkün olduğu kadar en yakın karadan 50 deniz mili açıkta ve 200 metre derinlikteki suda balast suyu değişimi uygulanacaktır. Kural D1 Balast suyu değişimi yapan bir gemi balast suyunun %95 verimlilikle hacimsel değişimini sağlamalıdır.

Balast Suyu Sözleşmesi - Balast Suyu Yönetimi Uygulamaları 2.

Performans Standardı Organizma Tipi Kural 50 μm' dan büyük

planktonik organizmalar <10 hücre/ ml Toksik Vibrio chlorea <

24 Balast Suyu Sözleşmesi - Balast Suyu Yönetimi Uygulamaları 2. Balast suyu arıtımı (Kural B3 ve D2) Regulation D-2: Ballast Suyu Performans Standardı Organizma Tipi Kural 50 μm' dan büyük planktonik organizmalar <10 hücre/ m μm arasında planktonik organizmalar <10 hücre/ ml Toksik Vibrio chlorea < 1cfu/ 100 ml Escherichia coli < 250 cfu/ 100 ml Intestinal Enterococci < 100 cfu/ 100 ml

25 Balast Suyu Sözleşmesi Bölgesel Denizlerde Balast Suyu Değişim Alanları

26 Balast suyu kapasitelerine ve gemi tiplerine göre balast suyu değişim süreleri m 3 / saat Balast suyu değişimi yapılan tankta %95 lik hacim değişimi sağlanmalıdır. Yarı değişimi yapılmış balast suyunun tank içindeki canlı sayısını artırıcı bir etkisi bulunmakta yani riski artırmaktadır

(kendi idareleri tarafından) Yüzlercesi geliştiriliyor

27 Balast suyu arıtım sistemleri 55 sistem IMO dan Ön Onaylı 37 sistem IMO dan Son Onay Approval 57 systems Tip onaylı (kendi idareleri tarafından) Yüzlercesi geliştiriliyor Teknolojiler mevcut! ancak standart lar farklı faklı(imo-usa!)

Balast Suyu Sözleşmesinde Son Gelişmeler G2 (Guidelines for Ballast Water Sampling) ve G8 (Guidelines for approval of Ballast Water Management Systems) Kılavuzları kapsmında detaylandırılacak

28 Balast Suyu Sözleşmesinde Son Gelişmeler G2 (Guidelines for Ballast Water Sampling) ve G8 (Guidelines for approval of Ballast Water Management Systems) Kılavuzları kapsmında detaylandırılacak örnekleme yöntemleri ile ilgili problemler henüz giderilememiştir, Liman Devleti denetimleri sırasında ve BS arıtım sistemlerinin onaylanmasında sistemlerin performans kontrolleri amacı ile kullanılacak analiz yöntemleri henüz belirlenememiştir, Sözleşme yürürlüğe girse bile Liman Devleti denetimlerinde bir süre cezai yaptırım uygulanamayacaktır..

29 Regulation B-3 Ballast Water Management for / IMO Assembly resolution A.1088(28) Regulation D-1 Ballast Water Exchange Standard Regulation D-2 Ballast Water Performance Standard

30 İŞGALCİ TÜR RİSKLERİNİN ve YAYILIMININ ÖNLENMESİ ÇARE SAĞLIKLI EKOSİSTEMLER VE HABİTATLAR!!

31 Sabrınız için teşekkürler

Benzer belgeler

Gemi Balast Operasyonları ve Arıtma Sistemleri

PROJEM İSTANBUL Gemi Balast Operasyonları ve Arıtma Sistemleri YRD. DOÇ.DR.TANZER SATIR İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DENİZCİLİK FAKÜLTESİ 1- Giriş SUNUM İÇERİĞİ 2- Gemi Balast Suyu Operasyonları 3- Gemi