Halka Arz Seyri: Türkiye ye Bakış 2013

Transkript

1 Halka Arz Seyri: Türkiye ye Bakış 213 Sermaye Piyasaları

2 Giriş 212 yılına kıyasla, 213 yılında halka arzlardan elde edilen gelirde artış yaşanırken, yapılan işlem sayısında azalma görüyoruz. İşlem sayısındaki azalma, sermaye piyasası kanunun potansiyel etkilerini analiz ettiğimiz daha önceki yayınlarımızdaki beklentilerimizle de aynı doğrultuda. 213 yılının dönüm noktası olan halka arz işlemi, Türkiye nin önde gelen havayolu şirketlerinden biri olan Pegasus un arzı oldu. Bu halka arz işleminde, 362 milyon dolar fon toplandı ve yıl boyunca toplanan fonun %48 ini oluşturdu. Önemli bir devlet bankasının bağlı şirketi olan Halk Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO), 142 milyon dolar fon topladı. Pegasus arzı dışında, halka arz işlemlerinden en çok fon toplayan sektör, GYO sektörü oldu. GYO lar 213 yılında, 3 işlemde toplam 218 milyon dolar fon topladı. 212 yılında 13 milyon dolar olan ortalama işlem hacmi, 213 yılında 4 milyon dolara yükseldi. Pegasus işlemi dışında, ortalama işlem hacmi 22 milyon dolar olarak gerçekleşti. Toplam 19 halka arz işleminin, 1 tanesi ulusal pazarda, geri kalan dokuz tanesi ise Gelişen İşletmeler Pazarı nda (GİP) gerçekleşti. Yayın tarihi itibarıyla, Borsa İstanbul a yapılmış, ana piyasa ve GİP için sekizer adet olmak üzere, toplam 16 kotasyon başvurusu bulunmaktadır. Borsa İstanbul da, birincil halka arz işlemi olmamasına rağmen dikkat çeken bir diğer aktivite de Emlak Konut GYO nun ikincil halka arzı oldu. Emlak Konut GYO, bu ikincil halka arzda 1,6 milyar dolar fon topladı. Sermaye piyasalarının 214 yılındaki performansı büyük oranda izlenecek parasal politika ve onun ekonomik göstergelere etkisine bağlı olacak. 214 yılında gözlemlenecek bir diğer önemli konu da ABD Merkez Bankası nın para politikasındaki değişimler ve bu değişimlerin gelişmekte olan pazarlar üzerindeki etkisi olacaktır. 2 PwC Halka Arz Seyri

3 213 yılı sermaye piyasasına genel bir bakış Halka arz işlemlerinin sayısı ve toplanan fon Halka arz sayısı Toplam fon (milyon dolar) Borçlanma araçları piyasası Borçlanma araçları Değer, milyon dolar Borçlanma piyasası da etkili performansını sürdürürken, borçlanma araçları miktarı 212 yılına kıyasla yaklaşık üç kat büyümüştür. Türk Lirası nın üzerindeki baskıdan dolayı faiz oranlarının artması, borçlanma aracı ihraçlarının büyümesinde bir düşüşe neden olabilir. 3 PwC Halka Arz Seyri

4 Türkiye nin makroekonomik görünümü Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH): Yıllık GSYİH büyümesi, % f 214f 215f 216f Kaynak: Türkiye Ekonomi Bakanlığı nın yayımladığı, Orta Vadeli Program, Dünya Bankası Türkiye ekonomisi, 213 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %4,4 oranında büyüyerek, %4 lük ortalama piyasa beklentisini geride bıraktı. Türkiye, 213 yılının ilk dokuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %4 lük bir büyüme gösterdi. En son rakamlara göre Türkiye ekonomisinin büyüklüğü 822 milyar dolar olmuştur. Yıllık GSYİH büyüme oranı %,1 artarak, birinci çeyrek için %3 ve ikinci çeyrek için %4,5 olarak kaydedildi. Mevsimsellikten arındırılmış büyüme rakamlarına bakıldığında, Türkiye ekonomisi bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla takvimsel olarak %4,3 bir büyüme yakalamış, bir önceki çeyreğe (213 yılının ikinci çeyreği) göre de %,9 luk bir büyüme kaydetmiştir. 213 yılı üçüncü çeyrek GYSİH sonuçları, önemli seviyelerdeki özel tüketimle, önceki çeyreğe oranla daha istikrarlı bir manzara çizdi. Kamu sektörü ve özel sektör katkılarındaki değişimler, artan özel yatırımlarla birlikte, özel sektörün lehine seyretti. Taslak halindeki kredi kartı ve kredi düzenlemesi tamamlanmadan önce, 213 ün son çeyreğinde daha yüksek tüketim oranlarıyla karşılaşabiliriz. Bu durum, ticarete ilişkin negatif yeniden dengelenmenin devam etmesine neden olacaktır. Fakat TL deki değer kaybı ve diğer gelişmeler (Cenevre de gerçekleşen İran anlaşmasının AB ekonomilerinde iyileşme yaratması ihtimali gibi) bu olumsuz etkileri dengeleyebilir. GSYİH e olumlu katkıda bulunacak yerel seçimler nedeniyle, kamu harcamaları yüksek ihtimalle artış yaşayacaktır. Diğer taraftan, daha yüksek seviyelerdeki envanter birikimi, gelecek dönem için aşağı yönlü bir risk oluşturuyor. Genel olarak bakıldığında, Türk ekonomisinin 213 ün dördüncü çeyreğinde %3,2-%4, arasında bir oranda büyüme kaydetmesi öngörülüyor. Bu büyüme, 213 yıllık GSYİH büyümesini %3,8-%4, arası bir orana getirecektir. Çeyrek bazda büyüme oranlarının, takvim etkisinden arındırılmış rakamlar açısından düşüş gösterdiğini de paylaşmalıyız. 214 yılında yüksek faiz oranları, özel tüketimde ve dolayısıyla GSYİH büyümesinde düşüşe neden olacak, ancak Türk lirasının değer kaybetmesi dış ticaret koşullarının olumlu katkıda bulunmasını sağlayacak. Ayrıca (özellikle 214 yılının birinci çeyreğindeki) kamu harcamalarının olumlu katkıda bulunmasını bekleyebiliriz. Ancak büyüme oranı 213 deki rakamın altında olacabilir. 4 PwC Halka Arz Seyri

5 Enflasyon Yıl sonu enflasyonu (23 bazlı Tüketici Fiyat Endeksi) 14% 12% 1% 8% 6% 9,35% 7,72% 9,65% 8,39% 1,6% 6,53% 6,4% 1,45% 6,16% TCMB Tahmini 6,8% 7,4% TÜFE (Gerçekleșen) 4% TÜFE (Hedef) 2% % Kaynak: TUİK, TCMB TUİK tarafından açıklanan enflasyon oranlarına göre, tüketici fiyatları endeksi (TÜFE), piyasa beklentilerinin biraz üzerine çıkarak 213 ün son ayında %,46 oranında artış gösterdi. Böylece, 213 için yıllık ortalama TÜFE oranını %7,5 olarak gerçekleştiren Türk ekonomisi yılı %7,4 yıllık enflasyon oranıyla kapattı. (Merkez Bankası nın resmi yıl sonu enflasyon tahmini %6,8 idi.) 213 yılındaki enflasyon sürecinin ana oyuncuları, TL deki değer kaybı, işlenmemiş gıda fiyatları, petrol fiyatları ve vergi artışları ve fiyat ayarlamaları oldu. 214 yılına temel TÜFE oranını 2 yüzde puan (en az ve doğrudan) arttırmaları beklenen vergi zamları ve Türk Lirası nın değer kaybıyla başladığımız için, önümüzdeki sürece iyimser bir şekilde yaklaşmak zor görünüyor. Son gelişmeler hakkında ABD Merkez Bankası varlık alımlarını azaltması ile iç piyasalardaki karışıklık aynı zamana denk geldi ve Türkiye nin mali göstergeleri bu durumdan emsallerinden daha çok etkilendi. Sonuç olarak, Türk Lirası yıl içinde önemli ölçüde değer kaybetti (sadece sermaye çıkışlarından dolayı değil, yerel yatırımcıların yüksek döviz talepleri nedeniyle de) ve tahvil faizleri çift haneli rakamları test etti. Bu durum yukarı yönlü enflasyon riski nedeniyle Merkez Bankası nın para politikasını sıkılaştırmasına neden oldu. Türk lirası ABD doları karşısında %2 oranında, Euro karşısında %25 oranında, kur sepeti karşısında ise %23 değer kaybetti. Yıl içerisinde %1,5 e kadar tırmanan gösterge tahvil faizleri, Türkiye nin ikinci yatırım yapabilir notunu almasıyla %5 in altını test etti. Türk lirasındaki önemli değer kaybı ve volatilite sonucunda, Merkez Bankası, yüksek enflasyon riskiyle başa çıkmak için, örtülü faiz artırımı yapmak yerine, ara dönem PPK toplantısı tüm kilit faiz oranlarını doğrudan artırdı. Buna göre, banka gecelik (O/N) borç verme faizini %7,75 ten %12 ye, bir hafta vadeli repo faizini %4,5 ten %1 a ve gecelik (O/N) borç alma faizini %3,5 ten %8 e yükseltti. Merkez Bankası, piyasanın, marjinal fonlama oranı yerine, daha fazla netlik sağlayacak olan %1 luk bir hafta vadeli repo oranı üzerinden finanse edileceğini söyledi. Enflasyonun görünümünde önemli iyileşmeler olana kadar sıkı parasal politikalar devam edecek gibi görünüyor. 5 PwC Halka Arz Seyri

6 Küresel halka arz trendi Küresel halka arz faaliyeti Milyar dolar Halka arz sayısı Toplanan fon (milyar dolar) Küresel halka arz piyasası 213 ün 4. çeyreğini güçlü bir şekilde geçirdi. Çoğu hisse senedi endeksi yukarı yönlü eğilimini sürdürdü ve dalgalanma seviyeleri nispeten düşük seyretti. ABD için, 213, on yılı aşan bir süreç içinde halka arz açısından yaşanan en güçlü yıl oldu. Bu yıl içerisinde, 254 halka arz işlemi gerçekleştirildi ve bu işlemlerden 77,7 milyar dolar fon toplandı. Euro bölgesindeki krizin etkisini yitirmesiyle ve gerilemenin sonlanmasıyla yatırımcıların rahatladıkları görülürken, Avrupa daki halka arz piyasası tekrar canlandı. Hisse senedi piyasalarının güçlenmesi, piyasadaki dalgalanmaların azalması ve makroekonomik koşulların iyileşmesi gibi süreçlerin 214 te halka arzın gücünü arttıracağı öngörülüyor. Faaliyet açısından Avrupa borsalarının karşılaştırılması Borsa Halka Arz Halka Arz Değeri (milyon dolar) Halka Arz Halka Arz Değeri (milyon dolar) London Stock Exchange (Londra Borsası) ,781 NYSE Euronext (New York Borsası) ,37 Deutsche Börse (Almanya Borsası) ,826 Borsa Italiana (İtalya Borsası) Warsaw (Varşova) Oslo Børs & Oslo Axess (Oslo Borsası) NASDAQ OMX SIX Swiss Exchange (İsviçre Borsası) ,57 Irish Stock Exchange (İrlanda Borsası) Borsa Istanbul (İstanbul Borsası) Luxembourg (Lüksemburg) BME (Spanish Exchange) (İspanya Borsası) Wiener Börse (Viyana Borsası) 1 Toplam , ,774 6 PwC Halka Arz Seyri

7 Borsa İstanbul için kilit istatistiki veriler Yıllık değişim Halka açık şirket ,94% Borsa yatırım fonu ,25% Özel sektör borç senetleri (İhraç edilen) ,46% Hisse senedi piyasası toplam piyasa değeri, milyar dolar ,55% Hisse senedi işlem hacmi (toplam), milyar dolar ,92% Hisse senedi işlem hacmi (günlük ortalama), milyar dolar 1,7 1,4 1,7 23,21% Borç senedi işlem hacmi (toplam), milyar dolar 2,449 3,814 3,623-5% Yabancı yatırım payı 62,2% 65,9% 62,34% Borsa İstanbul halka arz faaliyeti- Ulusal pazara karşı gelişen işletmeler piyasası Türkiye deki toplam halka arz Ulusal pazar Gelişen işletmeler piyasası Toplam halka arz sayısı Toplam Fon (milyon dolar) Ulusal pazar Gelişen işletmeler piyasası Toplam Fon (milyon dolar) Ortalama halka arz değeri (milyon dolar) Ulusal pazar Gelişen işletmeler piyasası Ortalama halka arz değeri (milyon dolar)* * Halka arz sayısı üzerinden toplam arz değeri temel alınarak hesaplanmıştır. Halka arz sayısı ve toplanan fon Halka arz sayısı - gelișen ișletmeler piyasası Halka arz sayısı - ana pazar Toplam fon (milyon dolar) 7 PwC Halka Arz Seyri

8 213 teki en büyük halka arz işlemleri (milyon TRY) Kazanılan tutar Pegasus Hava Taşımacılığı A.Ş. 649 Halk Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. 25 Panora Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. 12 Toplam içindeki pay 73% 213 ün en büyük halka arzlarının arz sonrası performansı Pegasus 1, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, BIST 1 Hisse fiyatı Halk GYO 1, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, BIST 1 Hisse fiyatı 8 PwC Halka Arz Seyri

9 Panora GYO 1, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, BIST 1 Hisse fiyatı Sektör analizi Sektöre göre toplanan fon miktarı Enerji Finansal hizmetler Yatırım șirketleri Diğerleri Tekstil & kumaș Telekomünikasyon ve ulaștırma 213 te toplanan fon açısından telekomünikasyon ve ulaştırma diğer sektörleri geride bıraktı. Yatırım şirketleri bir kez daha toplam halka arz kazançları içinde önemli bir miktarı oluştururken, GYO ların popülaritesi bunda önemli bir rol oynadı. 9 PwC Halka Arz Seyri

10 PwC Türkiye PwC, tüm dünyada en üst düzey sektör uzmanlığı ile sunduğu denetim, vergi ve danışmanlık hizmetleri ile müşterilerine aradıkları değeri katar. 157 ülke 184. i aşkın çalışanı ile PwC yeni bir yaklaşım ve pratik tavsiyeler üretmek üzere müşterileri ile düşünce, deneyim ve çözüm önerilerini paylaşır. PwC 1981 den bugüne faaliyet gösterdiği Türkiye de, İstanbul da iki, Ankara da, Bursa da ve İzmir de birer ofis olmak üzere toplam 5 ofiste, yaklaşık 1.3 kişilik profesyonel kadrosu ile Türk iş dünyasının aradığı değeri yaratmak için hizmet sunmaktadır. İletişim Mert Tüten Denetim Hizmetleri Şirket Ortağı Tel: + 9 (212) E-posta: mert.tuten@tr.pwc.com Umurcan Gago Vergi ve Mali Hukuk Hizmetleri Şirket Ortağı Tel: + 9 (212) E-posta: umurcan.gago@tr.pwc.com Sertu Talı Denetim Hizmetleri Kıdemli Müdürü Tel: + 9 (212) E-posta: sertu.tali@tr.pwc.com Serkan Tarmur Danışmanlık Hizmetleri Şirket Ortağı Tel: +9 (212) E-posta: serkan.tarmur@tr.pwc.com Serkan Aslan Danışmanlık Hizmetleri Direktörü Tel: + 9 (212) E-posta: serkan.aslan@tr.pwc.com Murat Gür Denetim Hizmetleri Müdür Yardımcısı Tel: +9 (212) E-posta: murat.gur@tr.pwc.com 214 PwC Türkiye. Tüm hakları saklıdır. Bu belgede PwC ibaresi, her bir üye şirketinin ayrı birer tüzel kişilik olduğu PricewaterhouseCoopers International Limited in bir üye şirketi olan PwC Türkiye yi ifade etmektedir. PwC Türkiye, Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., Başaran Nas Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ve PricewaterhouseCoopers Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ticari unvanları ile Türkiye de kurulmuş tüzel kişiliklerden oluşan PwC Türkiye organizasyonunu ifade ve temsil etmektedir.