İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLERİNE UYUM: BMİDÇS KAPSAMI Yrd. Doç.Dr. Rana İzci Marmara Üniversitesi

Transkript

1 İKLİM M DEĞİŞİ ĞİŞİKLİĞİNİN N ETKİLER LERİNE UYUM: BMİDÇS S KAPSAMI Yrd. Doç.Dr.Dr.. Rana İzci Marmara Üniversitesi

2 İKLİM M DEĞİŞİ ĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLER LERİNE UYUM BMİDÇS GENEL KAVRAMLAR, GÜNCEL G EĞİE ĞİLİMLER TARAFLAR KONFERANSI VE UYUM TARİHSEL GELİŞİ İŞİM SONUÇ VE BEKLENTİLER LER

3 BMİDÇS S Madde 2 İşbu SözleS zleşmenin ve Taraflar Konferansının benimseyebileceği i herhangi bir ilgili yasal belgenin nihai amacı Sözleşmenin ilgili hükümlerine h göre, g atmosferdeki sera gazı birikimlerini, iklim sistemi üzerindeki tehlikeli insan kaynaklı etkiyi önleyecek bir düzeyde d durdurmayı başarmakt armaktır. r. Böyle B bir düzeye d ekosistemin iklim değişikli ikliğine ine doğal bir şekilde uyum sağlamas lamasına,, gıda g üretiminin zarar görmeyeceg rmeyeceği i ve ekonomik kalkınman nmanın sürdürülebilir şekilde devamına izin verecek bir zaman dahilinde ulaşı şılmalıdır.

4 BMİDÇS S Madde 4.1(e) Tüm m taraflar (kendi ortak fakat farklı sorumluluklarını ve özgün n ulusal ve bölgesel b kalkınma önceliklerini, hedeflerini ve koşullar ullarını dikkate alarak:) İklim değişikli ikliğin in etkilerine uyum hazırl rlığında işbirliği i yapacak, kıyık kuşağı yönetimi, su kaynakları ve tarım özellikle Afrika daki gibi kuraklık, k,çölleşme ve sellerden etkilenen alanların korunması ve rehabilitasyonu için i in uygun ve entegre planlar hazırlayacak ve geliştireceklerdir.

5 BMİDÇS S Madde 4.4 Gelişmi miş ülke Tarafları ve EK II de yer alan diğer gelişmi miş Taraflar, iklim değişikli ikliğinin inin zararlı etkilerine en fazla açık a k gelişme yolundaki ülkelerin bu zararlı etkilere uyum sağlamak için i in yapacakları masrafların n karşı şılanmasına na yardım edeceklerdir.

6 BMİDÇS S Madde 4.8 a) Küçük k ada devletleri; b) Alçak konumlu kıyık alanları bulunan ülkeler; c) Kurak ve yarı-kurak alanları,, ormanlaştırılm lmış alanları ve orman çürümesine karşı hassas alanları bulunan ülkeler; d) Doğal afetlere açık a k alanları bulunan ülkeler; e) Kuraklığ ığa a ve çölle lleşmeye karşı hassas alanları bulunan ülkeler;

7 BMİDÇS S Madde 4.8 g) Yüksek kentsel atmosfer kirliliğine ine sahip alanları bulunan ülkeler; h) Ekonomileri, büyük b ölçüde fosil yakıtlar tların üretiminden, işlenmesinden, i ihracatından ve/veya tüketiminden t ve fosil yakıtlarla ilişkili enerji-yo yoğun ürünlerden gelen gelire bağı ğımlı ülkeler; ve i) Denize çıkışıışı olmayan ve transit ülkeler

8 BMİDÇS S Madde 4.9 Taraflar, teknoloji finansmanı ve transferiyle ilgili eylemlerinde, en az gelişmi miş ülkelerin özgün ihtiyaç ve durumlarını tümüyle dikkate alacaktır.

9 KAVRAMSAL ÇERÇEVEEVE Uyum Uyum Kapasitesi Zarar Görebilirlik G Esneklik

10 Uyum İklim değişikli ikliği i BMİDÇS S Madde 1 İklim değişkenli kenliği Aşırı/uç hava olayları

11 Uyum Kapasitesi Bir tehdidin öncesinde, oluşmas ması esnasında nda ve sonrasında nda teknik tedbirlerin uygulanması, Bu tehditlere hazırlanma ve Planlama Konusundaki yetenek

12 Uyum kapasitesinin belirleyicileri Ekonomik zenginlik/refah Altyapı Teknoloji, bilgi ve beceri, Kurumların n yapısı Sosyal sermaye

13 Zarar görebilirlikg Sistem ve tehlike özel olması Coğrafi konum ve demografi Ekonomi, Sağlık k ve beslenme Eğitim Altyapı Yönetişimim Tarım Ekoloji Teknoloji

14 Zarar Görebilirlik G ve Yoksulluk Ekonomik faktörler Kurumsal faktörler Çevresel faktörler Karayipler ve Pasifikte yer alan küçük üçük k ada devletlerinin, aşırı hava olaylarına maruz kalma ve azalan kaynakları nedeniyle çevresel, göreceli g olarak izole olmaları nedeniyle ekonomik, göçg ve şehirleşme nedeniyle de sosyal açıdan a zarar görebilirlikleri g yüksek. y Bu nedenle uyum çalışmaları burada diğer bölgelerden b daha yoğun. Yoksulluk ve zarar görebilirlik g yakından ilgilidir ama aynı anlamda değildir.

15 Esneklik Esneklik Ekolojik esneklik Sosyal esneklik

16 BMİDÇS Raporu (Kasım m İklim Değişikli ikliğine ine Uyum için i in Teknolojiler) Kıyı alanları Su kaynakları Tarım Kamu sağlığı Altyapı

17 Örnek Alan: KıyıK Alanları/B /Bölgeleri Koruma Geri çekilme Uzlaşma

18 Örnek Alan: KıyıK Alanları/B /Bölgeleri Koruma 1. Sert/Ağı ğır önlemler 2. Yumuşak/Hafif önlemler 3. Yerel/Geleneksel önlemler Sert/Ağı ğır önlemler: Hendek açmaka Deniz sularının n basmasına engel set /duvar Dalga kıranlark Gelgit bariyerleri Dezavantajları: : Pahalı,, zararlı yan etkileri (erozyona yol açmak gibi) olabilir

19 Kıyı Alanları/B /Bölgeleri Yumuşak/Hafif önlemler: Kum tepeciklerinin ve sulak alanların restorasyonları Kumsalların n bakımı Yerel/Geleneksel Yöntemler: Y Ağaçlandırma Tahta, taş duvarlar örmek

20 Kıyı Alanları/B /Bölgeleri Geri Çekilme Tehdit altındaki binaların n yerinin değiştirilmesi İlerlemeyi engelleyici bölgelerin b oluşturulmas turulması Korunmasız z alanlarda gelişmenin safha safha bitirilmesi Yüksek arazilerde tampon bölgelerin b oluşturulmas turulması Risk bölgelerinde b yapıla laşmanın n yoğunlu unluğu u ve büyüklüğünü kısıtlayan yasal düzenlemelerd

21 Kıyı Alanları/B /Bölgeleri Uzlaşma Erken uyarı ve tahliye sistemleri Tehlike sigortası Yeni tarımsal uygulamalar (tuza dayanaklı ürünler) Yeni bina kanunları İyileştirilmiş kanalizasyonlar/drenaj sistemleri Deniz suyunu tuzdan arınd ndırıp p kullanır r hale getiren sistemler

22 Doğal sistemler Sosyo- ekonomik sistemler Özel Kamu Önceden tedbir alıcı Sigorta Sütunlar üzerinde ev inşas ası Petrol çıkartma platformlarının n yeniden tasarımı Erken uyarı sistemleri, Yeni inşaat sistemleri, kuralları, Yeni tasarımlar Tepkisel Büyüme/gelişme/yetişme zamanlarındaki ndaki değişiklikler iklikler Sulak alanlarda göçg Ekosistem komposizyonlarındaki ndaki değişimler imler Tarım m yöntemlerinde y değişiklik iklik Klima satın n alınmas nması Sigorta primlerinde değişiklik iklik Kumsalların n iyileştirilmesi İnşaat kurallarının denetimi Tazminatlar

23 Uyum Çalışmaları/Politikaları AFET YÖNETY NETİMİ SÜRDÜRÜLEBİLİR R KALKINMA

24 Afet Yönetimi Y ve Uyum Politikaları Afetler meydana geliş nedenlerine göre; Doğal Afetler (jeolojik, meteorolojik) İnsanların n neden olduğu u afetler (nükleer kazalar) Doğal ve sosyal afetler İnsan faaliyetleriyle, doğal ve değiştirilmi tirilmiş ekosistemler arasındaki etkileşimden imden ortaya çıkan felaketler (ormansızla zlaşmayla birleşen en sel) Meydana geliş hızlarına göre; g hızlh zlı, yavaş gelişen en afetler

25 Afet Yönetimi Y ve Uyum Politikaları Etkiler Doğrudan etkiler (can ve mal kayıplar pları, yaralanmalar altyapı hasarları,, hayvanlar ve tarım üzerindeki hasarlar, kültk ltür r mirası üzerindeki hasarlar, haberleşme ve ulaşı şım m ağlara ları üzerindeki hasarlar) Dolaylı etkiler (hizmet kayıplar pları, üretim kayıplar pları, üretim, turizm ve hizmet sektörlerindeki kesintiler nedeniyle oluşan gelir kayıplar pları,, işsizlik, i yaralı insanlar ve kimsesiz kalanların n yol açtığıa sosyal zararlar, kayıplar)

26 Afet Yönetimi Y ve Uyum Politikaları Risk (bir felaketi veya istenmeyen sonuçlar doğurabilecek bir dizi olayı tetikleyebilecek bir tehlikenin oluşma ihtimali) Afetler var olan risk şartlarını gerçekle ekleştirirler Afet risk yönetimi y içinde i inde bulunduğumuz umuz andaki tehditlere yönelik İklim değişikli ikliği i sadece içindeki i indeki bir konu (deprem, volkanik patlamalar, heyelanlar vb de içine i ine alır) Entegre afet risk yönetimiy netimi

27 Kalkınma ve İklim Değişikli ikliğinin inin Etkilerine Uyum Yatırımlara doğrudan tehdit (aşırı/uç hava olaylarının altyapıya zarar vermesi) Yatırımlardan düşük performans elde edilmesi (yağış miktarı azaldığında sulama sistemlerinden beklenen verimin elde edilememesi) Uyumsuzluk (zarar görebilir alanlarda yerleşimi tetikleyen ekonomik kalkınma)

28 İklim değişikli ikliğinden inden etkilenecek temel kalkınma alanları: İnsan Sağlığı Su arzı( ( ve sağlığ ığa uygun olması) Enerji Ulaştırma Endüstri, Madencilik ve Yapı ve İnşaat Ticaret ve Turizm Tarım, Ormancılık k ve balıkçılık, k, Çevre Koruma Afet Yönetimi Y BM Milenyum Kalkınma Hedefleri; Yoksullukla mücadele, m çocuk ölümleri, çevresel sürdürülebilirlik, HIV/AIDS, sıtma ve benzer hastalıklarla savaş İnsan GüvenliG venliği

29 Sürdürülebilir Kalkınma Ekonomik kalkınma tercihlerimiz İnsanın çevresini ve çevresel değişimi imi nasıl l algılad ladığı Çevre Fiziksel Çevre Toplumsal Çevre Doğal çevre Yapay çevre

30 Sürdürülebilir Kalkınma, Afet Yönetimi ve Uyum Afetler hatalı bir kalkınma modelinin sonucunda meydana gelebilir. Sürdürülebilir olmayan kalkınma modelleri de afetlerin sonucunda ortaya çıkabilir.

31 TARAFLAR KONFERANSI (COP)- TARİHSEL GELİŞİ İŞİM 6. Taraflar Konferansı (COP 6) Bonn 7. Taraflar Konferansı (COP 7) Marakkeş 8. Taraflar Konferansı (COP 8) Yeni Delhi 9. Taraflar Konferansı (COP 9) Milano 10. Taraflar Konferansı (COP 10) Buenos Aires 11. Taraflar Konferansı (COP 11) Montreal 12. Taraflar Konferansı (COP 12) Nairobi

32 Bilimsel ve Teknolojik Danışma Organı (SBSTA) Yürütme Yardımcı Organı (SBI) Sözleşmenin bu iki organı kapasite geliştirme, gelişmekte olan ülkelerin zarar görebilirlikleri, ve alınacak önlemler gibi iç içe geçmiş konularda birlikte çalışırlar. SBSTA : 5 Yıllık Program İklim Değişikliği Etkileri, Zarar Görebilirlik ve Uyum Hakkında

33 Uyumun Finansmanı Özel İklim Değişikli ikliği i Fonu (uyum, teknoloji transferi, enerji, ulaştırma, tarım, endüstri, ormancılık, atık k yönetimi y alanlarında nda iklim değişikli ikliğiyle iyle alakalı faaliyetleri desteklemek) En Az Gelişmi miş Ülkeler Fonu (Ulusal Uyum Eylem Programlarının n hazırlanmas rlanmasına na NAPA-yardımcı olmak) Uyum Fonu (Gelişmekte olan ülkelerdeki uyum proje ve programlarını desteklemek)

34 İklim Değişikli ikliğinin inin Etkilerine Uyum Sonuç Yerel-Ulusal Ulusal-Uluslararası Beş temel ihtiyaç : 1. Bilgi 2. Kapasite 3. Mali Kaynaklar 4. Kurumlar 5. Teknoloji

35 İklim Değişikli ikliğinin inin Etkilerine Uyum BMİDÇS S altındaki mekanizmaları güçlendirmek Uyum ve kalkınman nmanın n entegrasyonunu sağlamak İklim Sigortası oluşturmak a) Uluslararası Yanıt/Mukabele Fonu (BM Merkezi Acil Yanıt t fonu- Mart 2006 ) b) Sigorta Güvencesi

36 İklim Değişikli ikliğinin inin Etkilerine Uyum İklim Değişikli ikliği Ne sadece bir çevre sorunu Ne sadece ekonomik bir sorun Ne de sadece uluslararası işbirliği sorunudur Bu üç sorun alanının n bir karışı ışımını ifade etmektedir.