AVRUPA BİRLİĞİ KOMŞULUK POLİTİKASI

Transkript

1 İZMİR TİCARET ODASI AVRUPA BİRLİĞİ KOMŞULUK POLİTİKASI CANSU NUR GEZER Dış Ekonomik İlişkiler Müdürlüğü Stajyeri TEMMUZ 2010 ~ 1 ~

2 AVRUPA BİRLİĞİ KOMŞULUK POLİTİKASI Avrupa Birliği'nin 2004 yılındaki on ülkeyi kapsayan büyük genişlemesinden sonra, Avrupa Birliği'nin sınırlarının genişlemesi ve komşularının değişmesi, hem güvenliği sağlamak hem de komşuları arasındaki ilişkiyi geliştirmesi için AB'yi yeni politikalar üretme çabasına itmişti. Bu büyük genişleme, üye ülkelere fırsatlar sağlamasının yanı sıra zorluklar da çıkarmıştır. Bu söz konusu fırsat ve zorluklara yönelik projeler geliştirilmiş ve bunlar üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda Avrupa Komisyonu nun dış ilişkilerden sorumlu üyesi Benita Ferrero-Waldner 2004 te başlayan Avrupa Komşuluk Politikası (AKP-European Neighbourhood Policy) ile ilgili yaptıkları çalışmaları 3 Nisan da açıklamıştır 1. Ardından 12 Mayıs 2004 tarihinde ise komşuluk politikasının temel belgesi niteliğinde olan Avrupa Komşuluk Politikası Strateji Belgesi yayımlamıştır. Avrupa Komşuluk Politikası 16 Avrupa komşu ülkelerinde siyasi ve ekonomik reformları desteklemektedir. Bu politika Avrupa Birliği ve her komşu ülke arasındaki iki yanlı ilişkiye daha fazla önem vermek amacıyla hazırlanmıştır. AB nin Komşuluk Politikası, AB nin aday statüsünde olmayan yakın komşuları olan: İsrail, Ürdün, Moldavya, Fas, Tunus, Filistin, Ukrayna, Ermenistan, Azerbaycan, Mısır, Gürcistan, Lübnan, Cezayir, Suriye, Libya ve Belarus olmak üzere toplam on altı ülkeyi kapsamaktadır. Söz konusu ülkeler ile Ortaklık Anlaşmaları imzalanmakta, daha sonra da bu anlaşma çerçevesinde Eylem Planları hazırlanmaktadır. Bunlardan İsrail, Ürdün, Moldavya, Fas, Tunus, Filistin ve Ukrayna için Eylem Planları yürürlüğe girmiştir. Ermenistan, Azerbaycan, Mısır, Gürcistan, Cezayir ve Lübnan için ise Eylem Planları hazırlanma aşamasında bulunmaktadır. Son olarak Suriye ile imzalanmış olan Ortaklık Anlaşması (14 Aralık 2008) ise henüz onay aşamasındadır. Libya ve Beyaz Rusya ile ise Komşuluk Politikaları kapsamında henüz imzalanmış bir anlaşma bulunmamaktadır. Avrupa Birliği Komisyonu 4 Aralık 2006 tarihinde yayımladığı bir Bildiri (2006/724/COM) ile AKP kapsamındaki komşu ülkelerin Avrupa Çevre Ajansı, Avrupa Kimyasallar Ajansı gibi Birlik Ajanslarının yanı sıra; Trans- Avrupa Ulaştırma ve Enerji Şebekeleri Programları, Rekabet Edebilirlik ve Yenilikçilik Çerçeve programları gibi AB ajans ve programlarına katılımlarının sağlanacağını ilan etmiştir. Ayrıca, aynı tarihte yayımlanan ikinci bir Bildiri (2006/726/COM) ile AKP nin güçlendirilmesi için gerekli unsurlar ele alınmış ve somut öneriler gündeme taşınmıştır. 1 ~ 2 ~

3 Avrupa Komşuluk Politikası bir strateji belgesine dayanmaktadır. Bu belge AB nin 12 Mayıs 2004 tarihinde AB Komisyonu tarafından kabul edilmiştir. Avrupa Komşuluk Politikası nın stratejik hedefi, AB nin çevresinde dost ve istikrarlı ülkelerden bir kuşak oluşturmaktır. Bu bağlamda yer alacak ülkelerin katılım perspektifi olmadan, AB ile uyum sağlaması gerekmektedir. Bu kapsamda bu amaca yönelik olarak siyasi, iktisadi ve sosyal yapılarını modernize etmeleri gerekmektedir. Avrupa Komşuluk Politikası'nın olgunlaşma dönemi esas olarak, AB'nin doğuya doğru genişleme sürecine rastlamaktadır. Bu politikanın amacı, genişleme sonrası ortaya çıkacak yeni komşuluk ilişkilerinin doğru bir biçimde yönlendirilmesiydi. Ayrıca, sosyal ve ekonomik ilerlemenin sürdürülebilmesi için önemli sorun olan ve AB'nin çözüm arayışı içinde olduğu enerji sorunu da AKP nin yürürlüğe konmasında önemli bir etken olmuştur. AKP nin temel amacı 5. genişleme dalgasından sonra, AB nin yeni komşularıyla ilişkilerinin daha derin olması ve bölücü sınır çizgilerinin oluşmasını engellemektir. Komşuluk politikasının hedefi yeni bir genişleme değil, yeni komşular arasındaki bağların güçlendirilmesi olduğu görülmektedir. Politikaların ana hedefi her iki tarafın da refah, istikrar ve güvenliğini arttırmak yolunda ortak çıkarların desteklenmesinden oluşmaktadır. Komşuluk politikası kapsamındaki projelerin ortak amaçlarını 3 ana başlık altında toplayabiliriz: -Özgürlük ve demokrasinin yayılması ve bu bağlamda ortak değerler ve çıkarlar çerçevesinde politik işbirliğini geliştirmek, -Ekonomik reform süreçlerini desteklemek amacıyla komşu ülkelerde refah düzeyinin arttırılması ve önemli boyutta ekonomik entegrasyon sağlamak, -Avrupa Güvenlik Stratejsi'yle bağlantılı olarak istikrar ve güvenliğin arttırılması, bununla bağlantılı olarak komşu ülkelerle kalkınma, çevre, silahsızlanma ve terörizm konusunda ortak çalışmalar yürütmek. Kapsamlı bir komşuluk politikası, kapsayan komşu ülkelerin, AB genişlemesinden istikrar, güvenlik ve refah konularından azami düzeyde yararlanmalarını sağlamaktadır. Bu durum AB Anayasasının hazırlık çalışmalarında da yansıtılmıştır. Ayrıca Komşuluk politikasının önemi Avrupa Güvenlik Stratejisi'nde (Aralık 2003) de vurgulanmaktadır. Bu stratejide, AB'nin görevinin istikrar ve iyi iradesine bir katkıda bulunmak olduğu bildirilmektedir. Ayrıca buna ek olarak Akdeniz kıyısında bulunan ülkelerde iyi yönetimlerin hakim olduğu ülkeler zincirini desteklemek de AB'nin görevleri arasında olduğu vurgulanmaktadır. Bu çerçevede, Strateji Belgesi'nde Avrupa Komşuluk Politikasının bölgesel sorunların çözümü konusunda AB'nin katkılarını güçlendirmesi önemli olan konular arasında yer almaktadır. ~ 3 ~

4 Avrupa Komşuluk Politikası ayrıca AB nin güney kesiminde üye ülkelerin yoğun göç baskısına girmesi üzerine, Avrupa-Akdeniz Ortaklığı başlığı altında, Akdeniz ve özellikle Doğu Akdeniz havzasındaki ülkeler için de tatbik edilmiştir. Avrupa nın söz konusu ülkeleri Avrupa standartlarına yaklaşmalarını öngörmektedir. Avrupa Komşuluk Politikası kapsamında yer alan ülkeler için tam üyelik veya katılım olası seçenekler arasında yer almamaktadır.. Bu kategorideki ülkeler, AB ile imtiyazlı ilişkilere sahip oluyorlar. AB imtiyazlı ilişkiler tesis etmek istediği komşu ülkelere gümrük ve iktisadi entegrasyon teklif etmektedir. AVRUPA KOMŞULUK POLİTİKASININ GÜÇLENDRİLMESİNE İLİŞKİN DÖNEM BAŞKANLIĞININ İLERLEME RAPORU Avrupa Komşuluk Politikası (AKP) konusunda varılan noktaları, son aylarda kaydedilen gelişmeyi ve politikanın başarıya ulaşması için alınması gereken önlemleri içeren bu rapor Konsey tarafından 11 Aralık 2006 da yayınlanmıştır. 1-Stratejik Amaçlar ve İlkeler Bu politika öncelikli olarak AB'nin dış politikasındaki yerini korumaktadır. AB'ye jeopolitik olarak bölgede istikrarın sağlanması, daha iyi yönetim ve ekonomik modernizasyon, hukuk üstünlüğünün ve insan haklarının tanınması konusunda görevler vermektedir. İlk iki yılında AKP, hem ortaklarına reform paketi konusunda yardım ederek hem de etkin AB yardımı sağlamasıyla önemli başarılara imza atmıştır. 2-Kaydedilen Gelişmeler AB son altı ay 1 içerisinde somut ve siyasi olarak önemli adımlar atmış bunu da Komisyonun Aralık ayında sunduğu teklifler sayesinde başarmıştır. Ukrayna ile imzalanan Geliştirilmiş bir ortaklık antlaşması için pek çok müzakereler gerçekleştirilmiştir. Bu antlaşma, diğer ortaklar için bir model oluşturabilir. Ayrıca bu müzakerelerin başlatılması diğer ortaklara eylem planının hayata geçirilmesinin yanı sıra belirli faydalar sağlayacağını göstermiştir. Ayrıca, Fas'ın 'gelişmiş statü'ye yükseltilmesi için çalışmalara başlanmıştır. Buna ek olarak, Lübnan ve Mısır'ın yanı sıra Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan için detaylı AKP eylem planları uygulanmaya başlamıştır. Bu eylem planlarının, söz konusu ülkelerin iç reform çalışmalarına önemli katkılar yapacağı düşünülmektedir. Bunun yanı sıra AKP ülkeleri ile gerçekleştirilen twining vetaiex faaliyetleri arttırılmıştır. Ukrayna ve Moldavya'nın Güney-Doğu Enerji birliğine alınması konusundaki görüşmeler devam etmiştir. Bu ülkeler halen gözlemci statüsündedir. Bu ortakların, amaçlarına ulaşmaları için 1 Haziran 2007-Aralık 2007 ~ 4 ~

5 aşama kaydetmeleri gerekmektedir. Kaydedilecek bir aşama AB heyeti tarafından kontrol edilecektir. Konsey 7 Temmuz'da aldığı kararla Trans-Avrupa Ulaşım Ağını Güney ve Doğudaki komşularını kapsayacak şekilde genişletileceğini açıklamıştır. Aynı zamanda, Avrupa Birliği'nin deniz taşımacılığı politikasına da komşu ülkeleri dahil etmesi, özellikle Akdeniz ve Karadeniz'de bulunan ortaklar için oldukça önemlidir. Komisyon 7 Haziran'da AB'ye komşu Doğu ve Güney Doğu Bölgeleri İçin Küresel Göç Yaklaşımı adı altında bir bildiri yayınlamıştır. Bu bildiri ortaklarla karşılıklı istişare mekanizmalarının ve işbirliğinin güçlendirilmesine dayanan teklifleri içermektedir. Bu i birlikte AB ortakları ile yasa dışı göçe karşı beraber mücadele edecektir. Bir diğer önemli gelişme, Güney Kafkas ülkelerinin tek tek Dış Güvenlik Ortak politikasına ilişkin AB deklarasyonlarına, diplomatik girişimlere ve pozisyonuna uymaya davet edilmesidir. Benzer bir yaklaşım, AB'nin Akdeniz'deki ortakları için de düşünülmektedir. 3.AKP'nin Önümüzdeki Dönem İçin Güçlendirilmesi Güçlendirilmiş AKP'nin esas amacı, ortakların reform çalışmalarının hızlandırılması için onlara daha iyi teşvikler sunmaktır. AKP çalışmalarının yoğunlaştırılmasında en önemli teşvik AB pazarına girişte sağlanacak kolaylıklardır. Ayrıca, pazara giriş kolaylıkları ortak ülkelerin iş ortamının düzeltilmesine, böylece reformların hızlandırılmasına ve bunun sonucunda da siyasi istikrarın sağlanmasına katkı sağlayacaktır. Bu nedenle ortaklar için kolaylaştırılmış pazara giriş konusu hala değerlendirilmektedir. Serbest ticaret anlaşmaları ekonomik entegrasyon için en önemli platformdur. Anlaşmalara ilişkin müzakerelerin başlamasını, ortakların DTÖ'ye üye olmaları takip edecektir. Geliştirilmiş AKP'nin bir diğer önemli kilit noktası da Birliğin finansal gücünün daha etkin kullanılmasıdır. Yeni Avrupa Komşuluk ve Ortaklık Aracı altında ortalar için ayrılan fonların arttırılması konusu Birliğin kararlılığının en büyük göstergesidir. Ayrıca, Komisyon Yönetişim Düzeni'nin kurulması ve Komşuluk Yatırım Fonunun oluşturulmasına yönelik çalışmalarda ilerleme sağlanmıştır. Güçlendirilmiş bir AKP, hem ortaklar ile Birliğin hem de ortakların kendi aralarındaki politik işbirliğini hızlandıracaktır. Özellikle komşu ülkelerimizle yaşanan siyasi anlaşmazlıkların giderilmesinde önemli rol oynayacaktır. AB'nin Ukrayna, Moldavya, Rafah, Gürcistan ve Filistin'de yer alan sınır kontrolüne yardımcı birimleri bu konuda önemli rol oynayacaktır. Son olarak, güçlendirilmiş AKP'nin yürütülmesi için kuşkusuz AB vatandaşlarının desteğine ihtiyaç vardır. Elbette ki hükümetlerin yönetimdeki varlığı başarılı bir idare için gereklidir fakat tek başına yeterli değildir. Bu yüzden de sivil toplumun AKP'ye destek olması son derece önemlidir. Akdeniz ~ 5 ~

6 bölgesinde şimdiden sivil toplum temsilcileri ile temsilcilerin kendi aralarındaki iş birliği faaliyetlerinin arttırılması Barselona sürecinde sağlanmıştır. Son olarak, bir diğer önemli konu da AB'nin AKP'nin ortaklarının vatandaşlarının özgürce seyahat edebilmelerini sağlaması, 2005 genel yaklaşımı çerçevesinde vize işlemlerini kolaylaştırılmasıdır. AKP'nin etkinliğinin yükseltilmesi için mobilitenin arttırılması önemli bir konudur. 4-Kat Edilecek Yol AB'nin, komşu ülkelerdeki reformları hızlandırmak için AKP'yi ve ortakları ile ilişkileri daha da geliştirilmesi gerektiği konusunda uzlaşmaya varılmıştır. Demokratikleşme, hukukun üstünlüğü, yönetişim, ekonomi ve finans alanlarında AB'nin ortaklarına destek olmaktaki kararlılığı daha cazip teşviklerle ortaklara gösterilmelidir. Bu nedenle bu desteklerin yakın dönemde çıkaracağı yüksek maliyetler göz önüne alındığında bu önlemlerin alınması hayati önem taşımaktadır. Bu bağlamda, AB ve özellikle yen gelecek Başkanlık ve Komisyon bu görevi ilgili birimlere havale edecektir. Aynı zamanda, AKP ortaklığa dayanan bir tekliftir. AKP soyut ve dayatılan bir kavram değildir aksine teşvike ve desteğe dayanan bir politikadır. Bu nedenle de, ortak ülkeler de kendi üstlerine düşen sorumlulukları yerine getirmelidir. 5-Karadeniz Sinerji İnisiyatifi Karadeniz, içinde olan gelişmelerin AB'yi doğrudan etkilediği ve stratejik olarak oldukça önem taşıyan bir bölgedir. İki kıyı ülkesi olan Bulgaristan ve Romanya'nın Birliğe katılması ile birlikte AB'nin bölgenin refahı ve istikrarına verdiği önem artmıştır. Bu nedenle, bölge için güçlendirilmiş, tutarlı ve tamamlayıcı bir birleşme programı başlatmanın önemi anlaşılmaktadır. Bu programı gerçekleştirmenin en etkin yolu da güçlendirilmiş bir AKP'dir. AB'nin Karadeniz Sinerji İnisiyatifi, bölge ülkeleri ile her düzeydeki işbirliğini güçlendirecektir. Bu inisiyatif, sinerji yaratılması mümkün olan sınır ötesi faaliyetlerde pratik sektörel işbirliğini arttıracaktır. Bu bölgesel yaklaşıma konu olan sektörler: enerji, çevre, ulaştırma, iletişim, bilim ve teknoloji, özgürlük, adalet ve güvenlik ile demokrasi, insan hakları, uluslararası hukuk ve sivil toplum arasında işbirliğidir. Etkili olabilmek için, geliştirilmiş AB-Karadeniz işbirliği bölgedeki tüm ülkeleri kapsaması gerekmektedir; kıyı ülkeleri olan Bulgaristan, Romanya, Gürcistan, Ukrayna, Rusya ve Türkiye, ile Doğuda yer alan AKP ortakları Ermenistan, Azerbaycan ve Moldavya bu sürece dahil olmalıdır. Karadeniz Ekonomik İşbirliği bölgede yer alan olası bir ortaktır. ~ 6 ~

7 AVRUPA KOMŞULUK POLİTİKASININ GÜÇLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN KONSEY SONUÇLARI AB'nin dış ilişkilerinin kilit noktalarından biri olan Avrupa Komşuluk Politikasında (AKP) gelinen nokta Avrupa Konseyi'nin Aralık 2006 tarihli talimatına göre oldukça olumludur. Gelinen nokta, Başkanlığın 1 İlerleme Raporunda yer alan gelişmeler ile geleceğe yönelik gelişmeleri destekler niteliktedir. Konsey AKP'nin komşu ülkelerde refahı yaymak, istikrarı ve insan haklarına dayalı olarak güvenliği sağlamak, demokrasiyi etkin kılmak ve hukukun üstünlüğünün tanınması konularındaki önemini bir kez daha vurgulamaktadır. AKP'den faydalanılması için sürekli olarak gayret gösterilmelidir. Konsey, AKP'nin temel prensipleri olarak aşağıdakileri saymıştır: AKP ortak mülkiyete ve ortaklığa dayanan ve modernleşme ile reformu amaçlayan bir stratejidir, AKP tek (single), sınırları belirli, dengeli ve tutarlı bir politik oluşumdur, Performansa dayalı farklılaştırma ve ülkeye özel yardım kavramları AB'nin komşuları ile ilişkilerinde hala temel prensiplerdir, AKP AB üyeliğinin dışında bir süreçtir, ortakların gelecekteki olası AB üyeliklerine bir etkisi yoktur. Bu zamana kadar AKP'nin ekonomik, finansal, tematik, bölgesel ve sivil toplum konularında kat ettiği mesafe olumlu karşılanmaktadır. Konsey, AKP'nin güçlendirilmesi için daha ileri bir ekonomik entegrasyonun gerekli olduğunun bilincindedir ve bu entegrasyonun kapsamlı serbest ticaret anlaşmaları ile olacağını düşünmektedir. Konsey ayrıca Komisyon'un Yönetişim Düzeni kurulmasına yönelik faaliyetlerini, Komşuluk Yatırım Fonu Kurulmasına yönelik çalışmaları olumlu karşılamaktadır. Konsey, Küresel Göç Yaklaşımının Doğu ve Güney Doğu ülkelerine uygulanmasının önemni vurgularken, AKP ortağı ülkelerden olmak koşuluyla bazı gruplara seyahatlerinde kolaylık sağlanmasına destek vermiştir. Konsey, benzer bir şekilde, Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan'ın tek tek AB'nin deklarasyonlarına, diplomatik girişimlerine ve Ortak Dış Güvenlik Politikasına uymaya davet edilmelerini desteklemiştir. 1 Avrupa Birliği Dönem Başkanlığı ~ 7 ~

8 Konsey, AKP nin dış politikanın önemli bir parçası olduğu hususunun altını çizmiş, yeni gelecek olan Başkanlığa ve Komisyon a, konuya ilişkin çalışmaların ilgili kurumlar huzurunda dinamik bir şekilde devam edilmesi hususunda tavsiyede bulunmuştur. Komşuluk Politikası Eylem Planları Eylem Planları'nın temel unsurları aşağıda özetlenmiştir: Ortak Değerlere Bağlılık: Bu unsur Eylem Planları'nda göz önünde bulundurulacak ilk unsurlardan birisidir. Demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan haklarına ve temel özgürlüklere saygı gibi ortak değerleri içermektedir. Bu konulardaki ortak ülkelerin bağlılık seviyeleri göz önünde bulundurulmaktadır. Daha Etkili Siyasi Diyalog: Ortak Güvenlik Politikası ile de bağlantılı olarak, daha etkili siyasi diyalogun yaratılması hususu da eylem planlarına eklenmiştir. Bu çerçevede, dış politika ve güvenlik konuları kapsamında, özellikle bölgesel ve Uluslararası konular, krizlerin önlenmesi, kriz yönetimi ve ortak güvenlik tehditleri gibi konularda çalışmalar öngörülmektedir. Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Politikası: Ticaret ilişkilerinin yanı sıra, mali ve teknik yardımın artırılmasını içeren ekonomik hususlar konusu yer almaktadır. Bu süreçte elde edilen ekonomik faydalar doğrudan ve dolaylı faydalar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Tarifelerin ve tarife dışı engellerin kaldırılması ve piyasa bütünleşmesi sağlanması gibi hususlar doğrudan faydalar kapsamına girmektedir. Ekonomik uygulamaların AB ekonomik modeline yaklaştırılması suretiyle bu ülkelerdeki yatırım ortamının iyileştirilmesi ve özel sektörün gelişimi açısından daha saydam ve istikrarlı bir ortam oluşturulması gibi komşu ülkelere daha fazla ekonomik katkı sağlayacak hususlar ise dolaylı faydalar olarak belirtilmektedir. Ticaret ve İç pazar: AKP, Euromed Ortaklığı paralel olarak, ticaretin serbestleşmesini ve bölgesel bütünleşmeyi sağlayacak çeşitli araçları içeren bir politika niteliği taşımaktadır. Özellikle doğu komşuları için (Ukrayna ve Moldavya örneklerinde olduğu gibi) Ortaklık ve İşbirliği Anlaşmalarının ticaretle bağlantılı ilkelerinin tam olarak uygulanması ve DTÖ ye üyelik AKP kapsamındaki öncelikler arasında yer almaktadır. Enerji: AKP'nin en temel unsurlardan biri olan bu unsur komşu ülkelerle stratejik enerji ortaklığının geliştirilmesi konusunu içermektedir. Özellikle enerji temininin güvenliği konusunda komşu ülkelerle ortaklık hayati bir önem taşımaktadır. Zengin petrol ve doğal gaz kaynaklarıyla (Rusya, Hazar Havzası, Orta Doğu ve Kuzey Afrika) çevrelenmiş olan Avrupa Birliği, dünyanın en büyük enerji ithalatçısı ve ikinci büyük enerji tüketicisi konumunda bulunmaktadır. Tahminlere göre AB nin enerji ithalatına bağımlılığı 2030 a kadar bugünkü %50 oranından % 70 oranına çıkacaktır. Bu nedenle, Eylem Planları enerji konusunda işbirliği ve diyalogu arttırmak üzere somut adımlar ~ 8 ~

9 içermektedir. Ulaşım: AB ve komşu ülkeler arasındaki ticaret ve turizm faaliyetlerinin artması için daha etkili ve istikrarlı ulaşım sistemlerinin kurulması gerekmektedir. Bu nedenle, AKP çerçevesinde Pan-Avrupa Ulaşım Ağı Kavramı ve çeşitli Pan-Avrupa Ulaşım Konferansları desteklenmektedir. ~ 9 ~

10 Avrupa Komşuluk Politikası Eylem Planlarında Mevcut Durum 1 AKP Ortak Sözleşme İlişkisinin AKP Ülke AKP Eylem Planı AB Tarafından Ortak Ülke Ülke başladığı tarih Raporu Tarafından Benimsenmesi Benimsenmesi Azerbaycan OİA Mart Sonbahar Beyaz Rusya Cezayir OA 3 - Eylül Ermenistan OİA-1999 Mart Sonbahar Fas OA- Mart 2000 Mayıs sonu Filistin Ara Dönem OA-Temmuz Mayıs sonu Gürcistan OİA-1999 Mart Sonbahar İsrail OA- Haziran 2000 Mayıs sonu Libya Lübnan OA- Nisan 2006 Mart Sonbahar Askıda Mısır OA-Haziran 2004 Mart Sonbahar (büyük çoğunlukla) Moldavya OİA- Temmuz 1998 Mayıs sonu Suriye Tunus OA- Mart 1998 Mayıs sonu Ukrayna OİA- Mart 1998 Mayıs sonu /02/05 Ürdün OA- Mayıs 2002 Mayıs sonu Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması 3 Ortaklık Anlaşması ~ 10 ~

11 AB KOMŞULUK POLİTİKASI BÜTÇESİ Avrupa Birliği, Doğu ve Güneydeki Komşuluk Politikası için üç yıllık ( ) bütçesini 5,7 milyar avro olarak belirlemiştir. Avrupa Komşuluk ve Ortaklık Aracı(AKOA)'nın, arası dört senelik dönem için ayırdığı 5.8 milyar avroya göre bir artırıma gittiği gözlendi. Yeni programda, 758 milyon avroluk pay bölgelerarası işbirliği projelerinin olmuştur. Bireysel planda, bu AKOA dan en kazançlı çıkan ülkeler Fas, Ukrayna ve Mısır'dır. Libya ise ilk defa 60 milyon avroluk bir ulusal bir finansman programla buna dahil olmuştur. Buna karşın Rusya, ulusal düzlemde AKOA nın bir finansman programından artık faydalanamayacaktır. Ancak bölgelerarası olan 45 milyon avro civarındaki fonlardan yararlanmaya devam edecek. Rus otoriteler de, AKOA nın öngördüğü şekilde artık Rusya nın klasik fon anlamında bir desteğe ihtiyacı olmadığını Komisyon a iletmiştir. Komisyon, 16 Mart ta 2011 den itibaren uygulanmak üzere toplamda 4,2 milyar avro tutarında olan 19 yeni finans programı kabul etmiştir. Bunlar: Cezayir (172 milyon avro), Ermenistan (157,3 milyon avro), Azerbaycan (122,5 milyon avro), Mısır (449,3 milyon avro), Gürcistan (180, 3 milyon avro), İsrail (6 milyon), Ürdün (223 milyon), Lübnan (150 milyon), Libya ( 60 milyon), Moldavya ( 273,1 milyon), Fas ( 580,5 milyon), Suriye ( 129 milyon), Tunus ( 240 milyon), Ukrayna (470,1 milyon). Bunlara ek olarak, 2009 Mayıs ta temelleri atılan Doğu Ortaklığı çerçevesinde oluşturulan 262,3 milyon avroluk yeni bir işbirliği programı eklenmektedir. 757,7 milyon avroluk bu yeni bölgelerarası programın amacı, Taşıma, Enerji ve Cevre alanındaki yatırımlarda iyileştirmeyi sağlamaktır. Bu program aynı zamanda, öğrenci değişim programlarını, üniversitelerarası kültürel ~ 11 ~

12 değişim ve işbirliği projelerini ve doğu-güney bölgelerindeki komşu yerel otoriteler arası proje ve işbirliği çalışmalarını destekleyecektir. Ayrıca, 1,5 milyar avroyu paylaşacak olan 3 program daha hazırlık aşamasındadır : Akdeniz İçin Birlik i destekleyen çok taraflı bir program, Sınırlarötesi işbirlik için program ve Belarus için ulusal düzlemde bir program. Belarus ile ilgili olarak Komisyon halen müzakerelerini Minsk ile sürdürmektedir. Komisyon dan alınan bilgiye göre, AKOA tarafından finanse edilebilecek bir ulusal programın yer aldığı, politik ve teknik şartların belirlendiği bir belgenin kabulü üzerinden görüşmeler sürmektedir. ~ 12 ~

13 REFERANSLAR %9Fuluk+politikas%C4%B1+ama%C3%A7lar%C4%B1&source=bl&ots=44dZ_At8l8&sig=ei4Tz zadeqz90tnnu3bynb7yzv0&hl=tr&ei=ca43tmmloouojaf7lvx0aw&sa=x&oi=book_resul t&ct=result&resnum=5&ved=0cccq6aewba#v=onepage&q&f=false ~ 13 ~