Neden Hazırlık? Anestezi Uygulamasına Teknik, Medikal ve Farmakolojik Hazırlık. Öğr.Gör.Ahmet Emre AZAKLI-Anestezi Uygulama

Transkript

1 Öğr.Gör.Ahmet Emre AZAKLI-Anestezi Anestezi Uygulamasına Teknik, Medikal ve Farmakolojik Hazırlık Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI Neden Hazırlık? Anestezi uygulamasında tüm sorun ve özel durumlar, saniyeler içerisinde gelişir. Bu durumların kontrol altına alınması için de yalnızca birkaç dakikamız vardır. Anestezi uygulamasının güvenliğinin en üst sınırda olması kaliteli bir teknik, medikal ve farmakolojik hazırlık ile mümkündür. Anesteziye teknik, medikal ve farmakolojik açıdan hazır olunması tamamen anestezi teknikerlerinin sorumluluğundadır. Bu konuyla ilgili yaşanabilecek bir problemde, hukuki anlamda da ciddi suç oranı almak mümkündür. 1

2 Teknik Hazırlık Teknik hazırlık, en başta anestezi cihazının çalışırlık testini (Kalibrasyon) içerir. Cihaz anestezi uygulaması öncesinde mutlaka kalibre edilmelidir. Cihaz günün başında mutlaka kalibre edilmelidir. Solunum devreleri değiştirilmediyse, hasta arasında otomatik kalibrasyon yerine elle test (?) yeterlidir. Solunum devreleri / aparatları değiştirildiğinde mutlaka yeniden test edilmelidir. Sodalime değişimi yapıldığında, mutlaka yeniden test edilmelidir. Teknik hazırlığın diğer bir kapsama alanı ise kullanılan diğer teknik aletlerin kalibrasyonudur. Otomatik çalışan tüm aletler bu kapsama dahil edilebilir. (Enjektomatlar, monitör, aspiratör, laringoskop vb.) Anestezi Makinesi Anestezi makinesi ile ilgili aktif kullanılan en önemli kısımları sayarsak; 1. Monitör 2. On/Off 3. APL valf 4. Körük 5. Oksijen flush 6. Paw gösterge değeri 7. Otomatik / Manuel 8. Sodalime 9. İnspirasyon & Ekspirasyon girişi 10. Flowmetre 11. Maske oksijen bölümü 12. Vaporizatör 13. Ventilatör 2

3 Genel Bilgiler Anestezi makineleri ventilatör ve monitör kısımlarının biraraya gelmesiyle oluşmuş, gelişmiş anestezi uygulama sistemleridir. Her türlü invaziv ve noninvaziv monitorizasyona olanak sağlayan gelişmiş monitörlere sahiptir. Anestezi Makinesi / On -Off Açma kapama tuşu anestezi cihazında ve diğer tüm elektronik tıbbi cihazlarda benzer simgelerle bulunur. Özellikle noktalı simgede elektriğin var olup olmadığı, cihazın açıklığını ya da kapalılığını gösterir. Noktanın şeklin ortada olması elektrik akışının olduğunu yani cihazın açık olduğunu, noktanın şeklin dışında olması ise elektrik akışının olmadığını yani cihazın kapalı olduğunu gösterir. 3

4 APL Valf Açılımı Adjustable Pressure Limitation olan APL valf, adından da anlaşılacağı gibi balonun basıncını ayarlamaktadır. Hastanın ilk uyutulduğu evrede APL valf sıfırlanırsa (İyice açılırsa) balon dolmaz. İyi bir ventilasyon esnasında da, herhangi bir kaçak vermiyorken tamamen kapalı olması; hastanın aşırı basınçlı havalandırılmasına neden olur. APL valf genelde manuel ventilasyonda (Değişebilir!), ayılma esnasında da atelektaziye neden olmamak için 5-10 seviyelerinde tutulur. Hastanın ventilasyonunda zorlanılıyor, balon dolmuyorsa, 75 e alınması gerekir. (En kapalı haldeki basınç limiti, cihazdan cihaza değişebilir.) Körük Hastaya verilen tidal hacim ölçüsünce inip çıkmaktadır. Körüğün çalışmaması, cihazın hastayı havalandırmıyor olmasına bağlı olabilir. Yeterli tidal hacmin verilip verilmediğini anlama noktasında da yararlı olabilir. Bu oran, ayrıca ventilatör ekranından da görülebilir. 4

5 Oksijen Flush Basıldığında ortalama L/dk oksijen verir. Ciddi anlamda basınçlı oksijen verir. Entübe hastalarda, devre hastaya bağlıysa basılmaması gerekir. Paw Gösterge Değeri Basıncın ölçüsünü gösteren bir göstergedir. Özellikle cihazın kalibrasyonunu (Kontrolünü) yaparken, belli bir basınca kadar balonu şişirmek gerekebilir. Bu oranı ayarlamak için göstergeden faydalanılır. 5

6 Otomatik / Manuel Bu anahtar; hastayı bizim ya da makinenin kendisinin havalandıracağını ayarlamamızı sağlar. Körük resmi olan kısma çevrildiğinde, cihaz hastayı ayarlanan parametrelerle otomatik havalandırır. El resmi olan kısma çevrildiğinde, cihaz hastayı havalandırmaz. Bizim balonu ele alarak, hastaya solunum faaliyetini yaptırmamız gerekir. Kanister Kanister, içerisine sodalime konan kutudur. Kanister doğru yerleştirilmediyse, hasta asla havalandırılamaz. Durumun hasta uyutulmadan önce mutlaka kontrol edilmesi gerekir. Sodalime, karbondioksit absorbanıdır. Yani karbondioksiti içine alarak hastaya gidişini önler. Soda lime, %78-84 oranında calcium dihydroxide, %2-4 sodium hydroxide, %14-18 Su ve %1 indikatör ethyl violet içermelidir. 6

7 İnspirasyon & Ekspirasyon Okun cihaza doğru olduğu kısım, ekspirasyon kısmıdır. Yani hastadan hava akışı bu kısımdadır. Mutlaka bakteri filtresi takılmalıdır. Okun hastaya doğru olduğu kısım, inspirasyon kısmıdır. Hastaya cihazdan gaz akışı bu kısımdadır. Bu kısımda da bakteri filtresinin takılması önerilir. Ancak basıncı arttırıyor düşüncesiyle takılmaması gerektiğini belirten klinisyenler de mevcuttur. BAKTERİ FİLTRESİ NEREYE / NERELERE TAKILMALIDIR? Flowmetre Verilen gazların L/dk cinsinden değerleri, flowmetre ile belirlenir. Anestezi makinesinde oksijen, azot protoksit ve hava kısımları mevcuttur. 7

8 Oksijen Flowmetre Nazal ya da yüz maskesi ile oksijen verme amaçlı kısımdır. L/dk cinsinden oksijen verir. Solunum Devreleri -Manuel bag -Y parçası -L parçası -Su tutucu 8

9 Anestezi Makinesinin Kalibrasyonu Anestezi cihazı kalibrasyonunun standart bir protokolü yoktur. Her cihazın sistem ve kontrol işleyişi birbirinden farklıdır. Otomatik kontrol yöntemleri çalışılan her cihaz için öğrenilmelidir. Yöntemler farklı olabilir ancak işleyişteki terminoloji benzerdir: Y parçasını tıkayınız APL yi 30 a ayarlayınız vb. Elle test ise tüm cihazlarda aynı mantıkla işler. Her vaka öncesinde tekrarlanır. Her Vaka Öncesinde Oksijen akımını minimum 5 L/dk ayarlayınız. APL valfi tamamen kapatınız. (70 ya da 75) Y parçasının ucunu elinizle kapatınız ya da cihazda tıkama kısmı varsa oraya takınız. Balonu elinize alınız. Şişmesini bekleyiniz. Hızlandırmak için oksijen flush düğmesinden yararlanabilirsiniz. Balon yeterince şiştiğinde, APL valf kapalıyken siz sıktığınızda direnç göstermesi ve sertliğini yitirmemesi gerekir. 9

10 Medikal Hazırlık Anestezi uygulamasında kullanılan tüm sarf malzemelerinin hazırlığını içerir. Başlıklara ayırarak incelememiz mümkündür: H a v a Yo l u : Laringoskop Airway Endotrakeal tüp Guide (Mandren, Stile ) LMA Fasttrach LMA (Özellikle zor entübasyon şüphesi varsa) Buji (Özellikle zor entübasyon şüphesi varsa) Çalışır aspiratör / Aspirasyon sondaları D a m a r Yo l u : Erişkin hastalarda 14G-16G-18G-20G kanüller Pediatrik hastalarda 22G-24G-26G kanüller Turnike Damar yolu tespiti Üç yollu musluk Serum fizyolojik Enjektör Antiseptik solüsyon M o n i t o r i z a s y o n : EKG elektrodları İnvaziv izlem yapılacaksa setlenmiş transducer / Heparinli sıvı / Arter kablosu Santral kateter seti Farmakolojik Hazırlık Gerekli tüm ilaç ve sıvıların hazırlığını içerir. Anestezi uygulamasına hazırlıkta minör olgularda genellikle tek bir kristalloid sıvının setlenmesi yeterlidir. (İzotonik, Laktatlı Ringer, İzolen vb.) hazırlanır. İndüksiyon için: Major operasyonlarda ise genelde 2 kristalloid, 1 kolloid (Voluven vb.) sıvı hazırlığı yapılmaya çalışılır. Kan ve kan Acil durumlar için: ürünlerinin hazırlığı da yine önceden sorgulanır. İntravenöz anestezik Kas gevşetici Narkotik analjezik Gerekliyse yardımcılar (Propofol uygulamasında Lidocaine gibi) Atropin Efedrin Perlinganit Anestezi pratiğinde rutin olarak Prednol indüksiyon ilaçları ve acil durum ilaçları Aminocardol 10

11 Laboratuarda uygulayacağız! 11